Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 1 από 10
5η Εργαστηριακή Άσκηση: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ Σκοπός: Η παρούσα εργαστηριακή άσκηση στοχεύει στην εκμάθηση κατασκευής αριθμοδεικτών, τόσο για τις τιμές μετοχών, όσο και για τις τιμές δεικτών του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών (Χ.Α.Α.). Οι αριθμοδείκτες, αποτελούν ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για την εποπτεία της ποσοστιαίας μεταβολής των τιμών των μετοχών και των χρηματιστηριακών δεικτών. Το αποτέλεσμα που προκύπτει με την ολοκλήρωση της άσκησης, παρουσιάζεται στο τέλος του παρόντος εγγράφου. 1. Συλλογή Δεδομένων Προτού ξεκινήσουμε την εργαστηριακή άσκηση, θα πρέπει να έχουμε στην διάθεση μας τις τιμές κλεισίματος: α) του Γενικού Δείκτη (Γ.Δ.), β) του Δείκτη Αγοράς (FTSEA) και γ) του Δείκτη Τραπεζών (FTSEB), πρόσθετα στα δεδομένα που αφορούν την μετοχή που είχαμε επιλέξει. Ανάλογα με την διαδικασία που είχαμε ακολουθήσει στην 1η Εργαστηριακή Άσκηση, προκειμένου να συλλέξουμε τα δεδομένα των προαναφερθέντων χρηματιστηριακών δεικτών, θα πρέπει να ακολουθήσουμε τα παρακάτω βήματα: 1. Πληκτρολογούμε στην μπάρα διευθύνσεων του πλοηγού μας (Firefox, Chrome κλπ.) την διεύθυνση «www.naftemporiki.gr». 2. Αναζητούμε την καρτέλα «Χρηματιστήριο» και την επιλέγουμε. 3. Έχοντας στην οθόνη μας, το ταμπλό του Χρηματιστηρίου Αθηνών, αναζητούμε τους κωδικούς «ΓΔ», «FTSEA» και «FTSEB», που αντιστοιχούν στον «Γενικό Δείκτη», τον «Δείκτη Αγοράς» και τον «Δείκτη Τραπεζών». 4. Πηγαίνοντας το ποντίκι πάνω σε οποιονδήποτε από τους παραπάνω κωδικούς, εμφανίζεται ένα συννεφάκι, από το οποίο επιλέγουμε το μενού «Ιστορικό». 5. Στην νέα σελίδα αναζητούμε το μενού «Τιμές» και το επιλέγουμε. 6. Τέλος επιλέγουμε να κατεβάσουμε τις «Τιμές» σε «Αρχείο Excel». 7. Από τα 3 αρχεία excel θα χρησιμοποιήσουμε τις τιμές κλεισίματος του 2018. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 2 από 10
Διεύθυνση Ιστοσελίδας Καρτέλα Χρηματιστήριο Κωδικός Δείκτη Μενού «Ιστορικό» Μενού «Τιμές» Επιλογή λήψης τιμών σε «Αρχείο Excel» Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 3 από 10
2. Επεξεργασία και Οργάνωση Δεδομένων Για την κατασκευή/υπολογισμό των αριθμοδεικτών, θα χρειαστεί να δημιουργήσουμε ένα νέο αρχείο Excel, στο οποίο με αντιγραφή-επικόλληση θα πρέπει να εισάγουμε τα εξής δεδομένα επιπλέον από τα δεδομένα που έχουμε της μετοχής ΑΒΑΞ: 1-3 Στήλη: Από τα δεδομένα της μετοχής ΑΒΑΞ κρατάτε τους μήνες (1 η στήλη) τις ημερομηνίες (2 η στήλη) και την τιμή κλεισίματος (close) που είναι στην 6 η στήλη (σβήνουμε τις υπόλοιπες). Στο ίδιο φύλλο εργασίας εισάγουμε από τα αρχεία excel που κατεβάσαμε από τη σελίδα naftemporiki.gr τις ημερομηνίες και τιμές κλεισίματος για το 2018 με αντιγραφήεπικόλληση: 4η Στήλη: Ημερομηνίες Υπολογισμού Γενικού Δείκτη. 5η Στήλη: Ημερήσια Τιμή Κλεισίματος Γενικού Δείκτη (Γ.Δ.). 6η Στήλη: Ημερομηνίες Υπολογισμού Δείκτη Αγοράς. 7η Στήλη: Ημερήσια Τιμή Κλεισίματος Δείκτη Αγοράς (FTSEA). 8η Στήλη: Ημερομηνίες Υπολογισμού Δείκτη Τραπεζών. 9η Στήλη: Ημερήσια Τιμή Κλεισίματος Δείκτη Τραπεζών (FTSEB). Αντιγράφουμε τις ημερομηνίες για κάθε δείκτη ξεχωριστά, καθώς θα πρέπει να ελέγξουμε ότι οι τιμές τόσο της μετοχής όσο και των δεικτών θα αναφέρονται στις ίδιες συνεδριάσεις του Χ.Α.Α. (δηλαδή σε κάθε γραμμή το Trade Date θα είναι ίδιο για όλες τις στήλες-δείκτες) Προσοχή! Στην περίπτωση που διαπιστώσουμε ότι οι ημερομηνίες της μετοχής και των δεικτών δεν συμβαδίζουν, θα πρέπει να διορθώσουμε το πρόβλημα με τρόπο ανάλογο με αυτόν που ακολουθήσαμε στην 1η εργαστηριακή άσκηση. Η εικόνα που θα πρέπει να έχει το αρχείο μας, προτού ξεκινήσουμε τον υπολογισμό των αριθμοδεικτών είναι ανάλογη της παρακάτω εικόνας. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 4 από 10
3. Κατασκευή/Υπολογισμός Αριθμοδεικτών Στην συνέχεια, για λόγους απλότητας, περιγράφουμε αποκλειστικά την διαδικασία υπολογισμού του αριθμοδείκτη για την τιμή κλεισίματος της Μετοχής ΑΒΑΞ ανά ημερήσια συνεδρίαση του Χ.Α.Α. Με ανάλογο τρόπο υπολογίζονται οι αριθμοδείκτες των χρηματιστηριακών δεικτών που μας ενδιαφέρουν. Συγκεκριμένα, η τιμή του αριθμοδείκτη της «Μετοχής ΑΒΑΞ» ανά ημερήσια συνεδρίαση, ορίζεται ως: Τιμή Αριθμοδείκτη = Τιμή Κλεισίματος Μετοχής / τιμή Μετοχής 1ης Συνεδρίασης και εκφράζει την ποσοστιαία μεταβολή της Μέσης Τιμής της μετοχής, σε σχέση με την Μέση Τιμή της μετοχής στην 1η ημερομηνία που περιέχεται στα δεδομένα μας. Στο αρχείο μας, ο υπολογισμός του αριθμοδείκτη για την 1η ημέρα, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, θα πρέπει να οριστεί ως: = C3 / $C$3 και εφόσον πατήσουμε το πλήκτρο «Enter», το Excel θα μας επιστρέψει εντός του κελιού την τιμή 1 (=100%)! (Σχόλιο: Στον παρανομαστή, χρησιμοποιούμε το σύμβολο του «$» καθώς στην συνέχεια θα ζητήσουμε από το Excel να επαναλάβει την ίδια διαδικασία και για όλες τις υπόλοιπες ημερομηνίες, διατηρώντας πάντα ως παρανομαστή την τιμή που βρίσκεται στο κελί C3.) Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 5 από 10
Για το κελί επιλέγουμε μορφοποίηση ποσοστού με 2 δεκαδικά ψηφία ώστε αντί 1 να εμφανίζεται η τιμή 100,00%. Προκειμένου να υπολογίσει το Excel τον αριθμοδείκτη της Μέσης Τιμής της μετοχής για όλο το 2018 αντιγράφουμε το κελί προς τα κάτω. Η ίδια διαδικασία χρησιμοποιείτε για να υπολογίσουμε τους αριθμοδείκτες 2018 και για τους 3 δείκτες του χρηματιστηρίου που έχουμε στις στήλες K,L,M. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 6 από 10
Η εικόνα του αρχείου μας, έπειτα από τον υπολογισμό των αριθμοδεικτών του Γενικού Δείκτη (Γ.Δ.), του Δείκτη Αγοράς (FTSEA) και του Δείκτη Τραπεζών (FTSEB), θα είναι ανάλογη της παρακάτω. 4. Δημιουργία Πίνακα Σύγκρισης και Γραφήματος Αριθμοδεικτών Έχοντας υπολογίσει τους αριθμοδείκτες της Μετοχής και των Γενικού Δείκτη, Δείκτη Αγοράς, Δείκτη Τραπεζών, επιθυμούμε να κατασκευάσουμε και ένα γράφημα των τεσσάρων αριθμοδεικτών που υπολογίσαμε, που θα μας προσφέρει την εικόνα της πορείας των τιμών της μετοχής και των δεικτών το 2018. Για την κατασκευή του γραφήματος αρκεί να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα: 1. Επιλογή μιας εκ των στηλών ημερομηνιών(στήλη Β ή D ή F, ή Η), παράλληλα με τις τιμές των αριθμοδεικτών (μαζί με τις ονομασίες τους), επειδή είναι μη συνεχόμενες στήλες χρησιμοποιούμε το πλήκτρο Ctrl στην επιλογή μη συνεχόμενων περιοχών. 2. Από το Μενού Εισαγωγή Γράφημα Διασπορά (βλέπε παρακάτω εικόνα). Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 7 από 10
Τοποθετούμε (μεταφέρουμε) το γράφημα δεξιά από τα δεδομένα μας (στήλη O). Μπορούμε να μορφοποιήσουμε το γράφημα προσθέτοντας τίτλο γραφήματος, τίτλο κατακόρυφου άξονα, κλπ. Αν θέλουμε σε γράφημα να εμφανίσουμε κάποια συγκεκριμένη τιμή (όπως στις τελευταίες τιμές παρακάτω στο γράφημα τα ποσοστά 74,93% και 48.08%) επιλέγουμε με το ποντίκι πάνω στη «γραμμή» δεδομένων το αντίστοιχο σημείο και από το μενού με δεξί κλικ την «προσθήκη ετικετών δεδομένων». Στο γράφημα φαίνεται ότι η μετοχή ΑΒΑΞ (γαλάζια γραμμή) στην αρχή του 2018 είναι «πάνω» από τις υπόλοιπες γραμμές έχει μεγαλύτερη άνοδο. Στη συνέχεια όμως η γαλάζια γραμμή είναι σχεδόν συνεχώς «κάτω» από τις υπόλοιπες γραμμές, έχει μεγαλύτερη «πτώση» και οικονομικά μεγαλύτερες ζημιές. Το γράφημα των 4 αριθμοδεικτών επιτρέπει να δούμε συγκριτικά την πορεία του 2018 σε μια εικόνα, χωρίς να χρειαστεί να κοιτάξουμε τις περίπου 1000 τιμές. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 8 από 10
Στη συνέχεια κάτω από το γράφημα των δημιουργούμε τον παρακάτω πίνακα που παρουσιάζει τις σημαντικότερες τιμές της πορείας των δεικτών και της μετοχής το 2018. Στον πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές των αριθμοδεικτών που υπολογίσαμε για την πρώτη και την τελευταία ημέρα του 2018 (είναι η ετήσια απόδοση), καθώς επίσης η μέγιστη και ελάχιστη τιμή τους στη διάρκεια του 2018. ΑΒΑΞ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 2/1/2018 100% 100% 100% 100% ΜΙΝ 2018 41,15% 72,45% 43,88% 73,44% ΜΑΧ 2018 128,21% 108,31% 112,76% 107,07% 31/12/2018 48.46% 74,93% 48,08% 76,22% Δεν αναλύουμε την διαδικασία κατασκευής του, καθώς στηρίζεται αποκλειστικά στην πραγματοποίηση ορισμένων αντιγραφών-επικολλήσεων και την ορθή χρησιμοποίηση των συναρτήσεων «min()» και «max()». Σκοπός του συγκεκριμένου πίνακα, είναι να μας επιτρέψει να πραγματοποιήσουμε άμεσα συγκρίσεις για την εξέλιξη των τιμών της μετοχής και των δεικτών. Χαρακτηριστικά, θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε ότι: Η αξία τόσο της μετοχής, όσο και των δεικτών μειώθηκε στο χρονικό διάστημα που μελετάμε (2018). Την 31/12/18, τόσο η τιμή της μετοχής, όσο και οι τιμές των δεικτών είναι μικρότερες της αρχικής τους τιμής (100%). Αυτό στο χρηματιστήριο για την μετοχή είναι ζημιά 100%-48.46%=51.54%, γιατί αν κάποιος αγόραζε μετοχές ΑΒΑΞ την 1 η ημέρα του 2018 και τις πουλούσε την τελευταία ημέρα θα «έχανε» περίπου τα μισά χρήματα. Η Μετοχή έχασε περίπου το 51% της αρχικής της αξίας, ενώ την ίδια στιγμή ο Γενικός Δείκτης έχασε το 25% της αξίας του, ο Δείκτης Αγοράς έχασε περίπου το 24% της αξίας του και ο Δείκτης Τραπεζών έχασε το περίπου το 52% της αξίας του. Επειδή ο Γενικός Δείκτης και ο Δείκτης Αγοράς εκφράζουν την πορεία όλων των μετοχών του Χ.Α.Α. η μετοχή ΑΒΑΞ είχε μεγάλες απώλειες το 2018 (51%), περίπου διπλάσιες από τον μέσο όρο (Γενικός Δείκτης, πτώση κατά 25%). Η μετοχή ΑΒΑΞ είχε περίπου ίσες απώλειες με τον Δείκτη Τραπεζών, δηλαδή ένας επενδυτής που είχε στο χαρτοφυλάκιο του αποκλειστικά τραπεζικές μετοχές αναμένουμε πως θα είχε περίπου ίσες απώλειες σε σύγκριση με έναν επενδυτή που είχε στο χαρτοφυλάκιο την μετοχή ΑΒΑΞ. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 9 από 10
Στις παρατηρήσεις που φαίνονται κάτω από τον πίνακα συνοψίζουμε τα βασικά σημεία: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Η μετοχή ΑΒΑΞ στη διάρκεια του 2018 είχε σημαντική πτώση της τιμής κατά 51.54% Στη διάρκεια του 2018 είχε σημαντική άνοδο κατά 28.21% στην αρχή του χρόνου Η πτώση της μετοχής ΑΒΑΞ ήταν παρόμοια με αυτή του Δείκτη Τραπεζών Ο Γενικός Δείκτης και ο Δείκτης Αγοράς το 2018 είχαν μικρότερη πτώση κατά 25% Επειδή είναι εφικτό να εκτυπώσουμε το γράφημα, πίνακα και παρατηρήσεις σε 1 σελίδα επιλέγουμε την αντίστοιχη περιοχή του φύλλου και ορίζουμε την εκτύπωση σε 1 σελίδα (βλέπε προηγούμενες ασκήσεις). Το υπόδειγμα της άσκησης 5 (αρχείο pdf) βρίσκεται στο φάκελο του eclass έγγραφα/lab/άσκηση_5 με όνομα STAT1-ASK5-DEIGMA-V2019.pdf Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 10 από 10