ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΠΟΔΙΩΝ Ο διαβήτης μπορεί να μειώσει την κυκλοφορία και την αίσθηση στα πόδια σας. Το πόσο αντιλαμβάνεται κάποιος τις αλλαγές θερμοκρασίας, τον πόνο και την αφή μπορεί επίσης να μειωθεί. Σαν αποτέλεσμα, μπορεί να παρουσιαστούν προβλήματα στα πόδια χωρίς να τα αντιληφθείτε. Με φροντίδα και προσοχή και κάνοντας τακτικά γενικές ιατρικές εξετάσεις σε κάποιο ποδίατρο, τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα μπορεί να προληφθούν. Καθημερινή φροντίδα: Διατηρείτε τα πόδια σας καθαρά, χωρίς οποιανδήποτε μόλυνση, και ελέγχετε για τυχόν αλλαγές που μπορεί να εμφανιστούν. Αυτό θα πρέπει να το κάνετε κάθε μέρα. Καθημερινή φροντίδα Πλένετε τα πόδια σας κάθε μέρα με χλιαρό νερό χρησιμοποιώντας ελαφρό σαπούνι, αλλά μην τα αφήνετε στο νερό για πολλή ώρα. Ξεπλένετε καλά το δέρμα σας μετά το πλύσιμο και στεγνώστε προσεκτικά, ειδικά ανάμεσα στα δάκτυλα των ποδιών. Αν τα δάκτυλα των ποδιών σας αλληλεπικαλύπτονται, ζητείστε τη συμβουλή του ποδιάτρου σας. Αλλάζετε κάλτσες (κοντές ή μακριές) κάθε μέρα. Μη φοράτε κάλτσες με ραφές ή κάλτσες που στριμώχνουν τα δάκτυλα των ποδιών σας. Αποφεύγετε τις καλτσοδέτες διότι μπορεί να μειώσουν την κυκλοφορία του αίματος σας. Αν το δέρμα σας είναι ξηρό, βάζετε λίγη ενυδατική κρέμα, κάθε μέρα. Αν το δέρμα σας είναι κάπως υγρό, ίσως ανάμεσα στα δάκτυλα, σκουπίστε με οινόπνευμα απολύμανσης και βάζετε λίγη πούδρα κάθε μέρα. Αποφύγετε τα πολύ ζεστά μπάνια. Ελέγχετε πρώτα το νερό με το χέρι σας πριν μπείτε μέσα, διότι η αίσθηση του ζεστού και κρύου στα πόδια σας μπορεί να είναι λιγότερη. Μην αφήνετε τα πόδια σας βρεγμένα, ειδικά το χειμώνα και μην κάθεστε σε φωτιές ή καλοριφέρ. Πριν μπείτε στο κρεβάτι, απομακρύνετε τις θερμοφόρες και σβήνετε τις ηλεκτρικές κουβέρτες. Φοράτε μόνο φαρδιές κάλτσες στο κρεβάτι. Αν τα νύχια των ποδιών σας δεν προκαλούν προβλήματα, κόβετέ τα μετά το μπάνιο που είναι πιο μαλακά. Να θυμάστε να τα κόβετε σε ίσια γραμμή και όχι πολύ κοντά. Λιμάρετε τα αν είναι πιο εύκολο. Ποτέ μην κόβετε κάλλους μόνοι σας, ή χρησιμοποιείτε λοσιόν που αγοράζετε με την δική σας πρωτοβουλία εκτός αν σας την συστήσει ο ποδίατρος σας.
Μπορείτε να περιποιείστε τους κάλλους και το σκληρό δέρμα με λίμα που είναι καλυμμένη με σμυρίδα ή ελαφρόπετρα, αν συμφωνεί ο ποδίατρός σας, ο οποίος θα σας δείξει τον καλύτερο και πιο ασφαλή τρόπο να το κάνετε. Οποιαδήποτε μικρής σημασίας κοψίματα ή πληγές πρέπει να καλύπτονται με καθαρό υλικό επίδεσης ή έμπλαστρο και οι φουσκάλες πρέπει να μένουν ακάλυπτες για να στεγνώνουν μόνες τους. Αν σπάσουν μόνες τους, βάλετε αντισηπτικό φάρμακο αλλά μην τις σπάτε μόνοι σας. Αν δεν επουλώνονται γρήγορα, πηγαίνετε σε κάποιο ειδικό για θεραπεία. Προειδοποιητικά σημάδια Αποκτήστε τη συνήθεια να ελέγχετε τα πόδια σας καθημερινά. Ελέγχετε αν υπάρχουν οποιεσδήποτε κοκκινίλες πάνω στο πόδι ή τη γάμπα. Επίσης, αν το πόδι είναι πιο ζεστό απ ότι συνήθως, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει μόλυνση ή φλεγμονή, κάτι το οποίο χρειάζεται άμεση επαγγελματική φροντίδα. Αν δε βλέπετε πολύ καλά ή δυσκολεύεστε να σκύψετε για να ελέγξετε, χρησιμοποιείστε καθρέφτη ή ζητήστε από κάποιο φίλο να ελέγξει για σας. Η αίσθηση και αντίληψη πόνου και τραυματισμού μπορεί να ελαττωθεί, γι αυτό εξετάζετε το εσωτερικό των παπουτσιών σας καθημερινά για τυχόν αντικείμενα όπως καρφιά ή σχισμένες εσωτερικές επενδύσεις, τα οποία μπορεί να πληγώσουν το δέρμα. Τακτικές Γενικές Ιατρικές Εξετάσεις Σε περίπτωση που παρατηρείτε οποιεσδήποτε αλλαγές ή απεκκρίσεις, δυνατό πόνο ή φαγούρα συμβουλευθείτε κάποιο ποδίατρο όσο πιο σύντομα μπορείτε. Θυμηθείτε να του/της αναφέρετε ότι είσαστε διαβητικός. Ο/Η ποδίατρος σας μπορεί να θεραπεύσει οποιουσδήποτε κάλλους, σκληρά δέρματα, πληγές ή πονεμένα σημεία, τα οποία μπορεί να έχουν παρουσιαστεί. Ακόμη και αν δεν έχετε οποιαδήποτε προβλήματα, να επισκέπτεστε τον ποδίατρό σας για γενικές ιατρικές εξετάσεις. Στους διαβητικούς δίνεται προτεραιότητα για θεραπεία. Ο ποδίατρος που σας περιποιείται θα ελέγξει για τυχόν αλλαγές, θα κόψει ή λιμάρει τα νύχια των ποδιών σας αν δυσκολεύεστε να το κάνετε, και θα σας δώσει συμβουλές όσον αφορά τη φροντίδα των ποδιών σας και τα κατάλληλα παπούτσια που πρέπει να φοράτε. Παπούτσια Μην περπατάτε ποτέ ξυπόλυτοι και μη φοράτε ποτέ σάνδαλα έχοντας τα δάκτυλά σας εκτεθειμένα διότι υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού. Φορείτε μόνο δερμάτινα παπούτσια που εφαρμόζουν καλά, που κλείνουν με κορδόνια ή βέλκρο (αυτοκόλλητες ταινίες) τα οποία κρατούν το πόδι καλά στη θέση του και το εμποδίζουν από το να γλιστρά μπροστά και να ασκεί πίεση πάνω στα δάκτυλα των ποδιών.
Είναι σημαντικό να εφαρμόζει καλά το παπούτσι σας, γι αυτό βεβαιωθείτε ότι τα πόδια σας έχουν μετρηθεί όπως πρέπει και ότι τα παπούτσια είναι αρκετά πλατιά και βαθιά για να χωρούν άνετα το πόδι σας χωρίς να εξασκούν πίεση σε οποιοδήποτε σημείο και ότι τα παπούτσια αντέχουν. Δεν πρέπει να φοράτε παπούτσια τα οποία δεν έχουν οποιαδήποτε στήριξη/κλείσιμο στο πάνω μέρος διότι σφίγγουν τα πόδια σας. Μη φοράτε καινούργια παπούτσια για περισσότερο από δύο ώρες την πρώτη φορά και μετά εξετάζετε τα πόδια σας για τυχόν κοκκινίλες οι οποίες μπορεί να υποδεικνύουν ότι υπάρχει κάποια τριβή. Ο ποδίατρός σας μπορεί να φτιάξει εσωτερικές σόλες, οι οποίες τοποθετούνται εύκολα μέσα στα παπούτσια σας, για να ανακατανεμηθεί το βάρος πάνω στα πόδια σας και να μετριαστεί οποιαδήποτε πίεση και προστατευτικά καλύμματα των δακτύλων για παραμορφωμένα ή πονεμένα δάκτυλα των ποδιών. Διαβήτης και Ανάλυση Βαδίσματος Τα διαβητικά άτομα παρουσιάζουν ένα είδος νευροπάθειας το οποίο εκτός από ν αλλάζει την αίσθηση στα κάτω άκρα αλλάζει και το σχήμα του ποδιού σιγά σιγά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αλλαγή της κατανομής της πίεσης στο πέλμα του ποδιού και αλλαγή στον κύκλο του περπατήματος. Τα δάκτυλα ανασηκώνονται κάπως, έτσι ώστε να δίνεται περισσότερη πίεση στην περιοχή των κεφαλών των μεταταρσίων. Βλέπε σχήμα 1 και 2 Σχήμα 1
Σχήμα 2 Τι είναι ο πελματογράφος και πως είναι χρήσιμος για τα άτομα με διαβήτη. Η μελέτη της κατανομής της πίεσης κάτω από το πόδι κατά τη διάρκεια του βαδίσματος είναι μια μέθοδος που εφαρμόζεται εδώ και αρκετό καιρό. Αυτή παρέχει σημαντικές πληροφορίες για το βάρος που δέχονται τα κάτω άκρα του ποδιού και κατ επέκταση για τη λειτουργία του ποδιού. Προσφέρει δηλαδή στοιχεία γύρω από τη μηχανική παθογένεση διαφόρων ανωμαλιών του ποδιού, τα οποία χρησιμεύουν για σκοπούς διάγνωσης και θεραπείας. Η μη κανονική κατανομή του βάρους και της πίεσης στα πέλματα έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία περιοχών με σκληρύνσεις και κάλλους. Η μειωμένη αίσθηση στα πόδια είναι η αιτία που μπορεί να μην αντιληφθεί ένας διαβητικός αυτές τις αλλαγές. Η επιστήμη έχει θέσει σε εφαρμογή τη χρήση του πελματογράφου ο οποίος αποτελείται από μία πλατφόρμα καμωμένη από πολλούς δέκτες οι οποίοι ανιχνεύουν την πίεση και την τριβή στο πέλμα κατά το περπάτημα όπως επίσης και την κλίση του ποδιού.
Βλέπε Σχήμα 3 Σχήμα 3 Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται για ανίχνευση περιοχών του πέλματος οι οποίες δέχονται βάρος περισσότερο από το αναμενόμενο και έχουν πιθανότητα να κάνουν αρχικά σκληρύνσεις οι οποίες μπορεί να εξελιχθούν σε έλκη αν δε δοθεί η κατάλληλη αγωγή έγκαιρα. Ένας άλλος κύριος λόγος που χρησιμοποιείται είναι για το σχεδιασμό ορθοτικών πελμάτων για ίση κατανομή πίεσης και τριβής για λόγους πρόληψης αλλά και σε περίπτωση που έχουν παρουσιαστεί ήδη έλκη. Τα πέλματα αυτά απομακρύνουν εντελώς την πίεση από το συγκεκριμένο μέρος και βοηθούν στην επούλωση των ελκών πιο γρήγορα, λαμβάνοντας υπόψη και την κυκλοφορία του κάτω άκρου. Η πλατφόρμα ΕΜΕD είναι ένα σύστημα ηλεκτρονικής μέτρησης για αποτύπωση και αξιολόγηση με μεγάλη ακρίβεια πως κατανέμεται η πίεση κάτω από το πόδι. Τα σήματα που παράγονται από 9000 δέκτες πίεσης εμφανίζονται ως έγχρωμη εικόνα σε μια οθόνη ή ως μια τυπωμένη σελίδα σε έγχρωμο εκτυπωτή. Τα χρώματα καθιστούν τη διάγνωση εύκολα αντιληπτή από τους ασθενείς κια έτσι η θεραπεία μπορεί άνετα να συζητηθεί ανάμεσα στον ασθενή και τον ποδίατρο.
Βλέπε Σχήμα 4 Σχήμα 4 Η πλατφόρμα αυτή μπορεί να καταγράψει τόσο τη δυναμική όσο και τη στατική μέτρηση δεν έχει τη δυνατότητα να αποτυπώσει τη φόρμα ή την επιβράδυνση του ποδιού κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, ενώ η δυναμική μέτρηση καθορίζει το βάρος σε συνθήκες πραγματικής κίνησης και αποδίδει ποσοτικά παραμέτρους όπως είναι οι μεταβολές στο μήκος και πλάτος του ποδιού, η περιοχή του ποδιού που ακουμπά στην πλατφόρμα και η λειτουργία των δακτύλων, των αρθρώσεων και των συνδέσμων. Αυτές οι μετρήσεις μεταφέρονται σε ειδικό πρόγραμμα, με βάση τις μετρήσεις της πίεσης και την κλινική εξέταση του βαδίσματος, σχεδιάζονται τα κατάλληλα για το κάθε άτομο πέλματα ξεχωριστά για το κάθε πόδι. Αυτές οι σόλες μπορούν να ελεγχθούν όσον αφορά τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα τους με τη βοήθεια ηλεκτρονικών πατών.