ΑΟΣΗΡΔΘΡΝΛΗΘΖ ΘΑΗ ΑΟΣΑΗΑ ΔΙΙΑΓΑ

ΑΟΣΗΡΔΘΡΝΛΗΘΖ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Β ΣΔΣΡΑΜΗΝΟΤ 2015 ΟΜΑΓΑ: REPLETE ηνύηεο Γεκήηξεο ηαύξνπ Παλαγηώηα Σαζηάλε Φισξεληία Σζίγθνπ Γήκεηξα Υξηζηόπνπινο Νίθνο ΑΟΣΗΡΔΘΡΝΛΗΘΖ ΘΑΗ ΑΟΣΑΗΑ ΔΙΙΑΓΑ ΑΟΣΗΡΔΘΡΝΛΔΠ Σν κεγαιείν ηεο αξραίαο ειιεληθήο αξρηηεθηνληθήο αλάγεηαη ζηελ αξρατθή επνρή (800-480π.Υ) θαη ζηελ θιαζηθή επνρή (479-323π.Υ), θαηά ηελ νπνία ζεκεηώζεθαλ ηα πςειά επηηεύγκαηα ηνπ αξραίνπ ειιεληθνύ πνιηηηζκνύ. Καιιηηερληθό θέληξν ηεο επνρήο απνηειεί ε δεκνθξαηηθή Αζήλα θαη αληηπξνζσπεπηηθά δείγκαηα ηεο θιαζηθήο αξρηηεθηνληθήο είλαη ηα κλεκεία ηεο Αθξόπνιεο ησλ Αζελώλ. Η ηέρλε ηεο αξρατθήο πεξηόδνπ είλαη απηή πνπ αθνινπζεί ηνπο γεσκεηξηθνύο ρξόλνπο θαη ραξαθηεξίδεηαη σο

«αλαηνιίδνπζα», επεηδή ηελ επεξεάδνπλ ζηνηρεία από ηελ ηέρλε ησλ ιαώλ ηεο αλαηνιήο. Έξγα ηεο αξρατθήο ηέρλεο έρνπκε από ην 625 έσο ην 480 π.υ. Ο κεγαιύηεξνο αξηζκόο αξρηηεθηνληθώλ θαηαζθεπώλ είλαη λανί νη νπνίνη ηα αξρατθά ρξόληα ήηαλ ζηελ αξρή κε μύιηλν ζθειεηό θαη ζηε ζπλέρεηα αξρίδνπλ λα ρηίδνληαη από πέηξα θαη εηδηθά από κάξκαξν. Οη πην ζεκαληηθνί από ηνπο αξρηηέθηνλεο ηεο αξρατθήο θαη ηεο θιαζηθήο πεξηόδνπ είλαη ν Ιθηίλνο, ν Καιιηθξάηεο, ν Απνιιόδσξνο ν Γακαζθελόο, ν Αλδξόληθνο ν Κπξξήζηεο, ν Γεκνθόπνο ν Μύξηιινο, ν Αξηζηαίλεηνο, ν Ιππόδακνο ν Μηιήζηνο θαη ν Δξκνγέλεο. Με βάζε ηα ππάξρνληα ηζηνξηθά ζηνηρεία, ν Καιιηθξάηεο καδί κε ηνλ Ιθηίλν ήηαλ νη δύν πεξίθεκνη αξρηηέθηνλεο ηνπ δεύηεξνπ κηζνύ ηνπ 5νπ π. Υ. αηώλα, ηνπ «ρξπζνύ αηώλα ηνπ Πεξηθιή». Οη λανί θαη ηα έξγα πνπ θαηαζθεύαζαλ ήηαλ κεγάια ζε ζεκαζία θαη ηειεηόηεηα.

ΙΗΘΑ ΝΗΘΝΓΝΚΖΠ Ωο πξνο ηα πιηθά νηθνδνκήο, από ηελ πξώηκε επνρή, ν άλζξσπνο ζηήξημε ηελ νηθνδνκηθή ηνπ δξαζηεξηόηεηα ζε πιηθά δηαζέζηκα ζην θπζηθό ηνπ πεξηβάιινλ, όπσο ην ρώκα, ην μύιν θαη ε πέηξα. Σα βαζηθά πιηθά ηεο αξρηηεθηνληθήο κέρξη ηνλ 7ν αηώλα ήηαλ ην μύιν, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε θπξίσο ηελ πξώηκε επνρή θαη ν πειόο. Η παξάδνζε κάιηζηα ε νπνία δεκηνπξγήζεθε από ηε ρξήζε ησλ μύισλ ζηελ αξρηηεθηνληθή, δηαηεξήζεθε ζηηο κνξθνινγηθέο ιεπηνκέξεηεο ησλ κεηαγελέζηεξσλ ιίζηλσλ νηθεκάησλ. Μεξηθά από ηα βαζηθά είδε μπιείαο ήηαλ ε δξπο, ην πεύθν, ην έιαην, ν θέδξνο θαη ην θππαξίζζη. Σα μύια ηα κεηαρεηξίδνληαλ αθαηέξγαζηα,ελ κέξεη θαηεξγαζκέλα θαη θαηεξγαζκέλα πιήξσο κε πξηόλη. Παξάιιεια, ππήξραλ θαη θύιια μύινπ γηα επηθνιιήκαηα. Ο ςεκέλνο πειόο, θαηά ηελ αξρατθή πεξίνδν, είρε κεγάιε εθαξκνγή, θαζώο ρξεζηκνπνηνύληαλ όρη κόλν ζε θεξακίδηα, αιιά θαη ζε ζηνηρεία επελδύζεσο ησλ μύιηλσλ κεξώλ, ζε κεηόπεο θαη ζε επίθξαλα παξαζηάδσλ. ηα

θιαζηθά ρξόληα ζπλερηδόηαλ ε επξεία ρξήζε ηνπ νπηνύ πεινύ ζε θεξακίδηα, πδξνξξνέο, πεινζσιήλεο, αλζέκηα, θαζώο θαη ζε αιιά εππαζή ζηελ πγξαζία αξρηηεθηνληθά κέιε. Ο άςεηνο πειόο εθαξκνδόηαλ πνιύ θπξίσο ζε ηείρε, αιιά θαη ζε ζπίηηα θαη θηίξηα κε δεπηεξεύνπζα ζεκαζία, ρσξίο απηό λα απνθιείεη ηε ρξήζε ηνπ ελίνηε θαη ζε ηνίρνπο κλεκεησδώλ θηηξίσλ, όπσο ην αλάθηνξν ηεο Βεξγίλαο. Δθηόο από απηά ηα δύν βαζηθά νηθνδνκηθά πιηθά, ζεκαληηθή ήηαλ θαη ε ρξήζε ησλ πεηξσκάησλ ζηα κεηαγελέζηεξα ρξόληα. ηελ θιαζηθή πεξίνδν, ε ρξήζε ηνπ καξκάξνπ απμήζεθε ζεκαληηθά, κε απνηέιεζκα ην πιηθό λα θπξηαξρήζεη ηειηθά ζηελ αξραία ειιεληθή αξρηηεθηνληθή.σα κέηαιια είραλ θη απηά πεξηνξηζκέλε ρξήζε ζηελ αξραία νηθνδνκηθή. ΛΑΝΠ ΑΞΡΔΟΝ ΛΗΘΖΠ(ΑΡΥΙΣΔΚΣΟΝΙΚΗ ΚΑΙ

ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΜΝΗΜΔΙΟΤ) Πξόθεηηαη γηα ακθηπξόζηπιν ηεηξάζηειν λαό ησληθνύ ξπζκνύ, δειαδή κε ηέζζεξηο θίνλεο ζηελ πξόζνςε θαη άιινπο ηέζζεξηο πίζσ, ρηηζκέλνο πάλσ ζε κία θξεπίδα κε ηέζζεξηο βαζκίδεο. Ο ζεθόο είλαη απιόο κνλόρσξνο, κηθξώλ δηαζηάζεσλ,ζηνλ νπνίν έρεη ελζσκαησζεί θαη ν πξόλανο. Η ζκίθξπλζε απηή ππαγνξεύηεθε από ηελ αιιαγή ζην ζρέδην, ε νπνία πξνέθπςε από ηελ έιιεηςε ρώξνπ ζηνλ πξνκαρώλα. Η αλαηνιηθή πιεπξά ηνπ ζεθνύ ήηαλ αλνηρηή.μέζα ζηνλ ζεθό βξηζθόηαλ ην αξρατθό μόαλν ηεο Αζελάο, ε νπνία θξαηνύζε ζηα ρέξηα ηεο, ζύκθσλα κε ηνλ ζπγγξαθέα Αξπνθξαηίσλα,ηελ πεξηθεθαιαία ηεο ζην αξηζηεξό θαη έλα ξόδη ζην δεμί, ζύκβνιν ηζρύνο θαη γνληκόηεηαο,αιιά θαη ησλ ζεώλ ηνπ θάησ θόζκνπ ζπλελώλνληαο έηζη, ηελ πνιεκηθή θαη ηελ εηξεληθή θύζε ηεο ζεάο. Μπξνζηά από ηνλ λαό ππήξρε βσκόο θαη ηέζζεξηο θίνλεο «ελ παξαζηάζεη» αλά κία ζηελή πιεπξά θαη επηζηύιην κε ηξηπιή δηαίξεζε. ηελ πξόζνςε ν ζεθόο δελ δηέζεηε ζπξαίν ηνίρν αιιά ήηαλ αλνηρηόο, κε δύν πεζζνύο πνπ ζπλδένληαλ κε δξύθξαθηα (θάγθεια) κε ηηο πιάγηεο παξαζηάδεο ηεο πξόζνςεο θιείλνληαο ηελ πξόζβαζε πξνο ην εζσηεξηθό. Ο βσκόο (570-560 π.υ), πνπ βξηζθόηαλ

κπξνζηά από ην λαό, ρξεζίκεπε γηα ηελ ηέιεζε ιαηξεπηηθώλ πξάμεσλ. Η δσθόξνο, πνπ δηαθνζκνύζε ηνλ λαό θαη ζηηο ηέζζεξηο πιεπξέο ηνπ, θαη ηα αεηώκαηα ηνπ λανύ είραλ γιππηέο παξαζηάζεηο. Ο γιππηόο δηάθνζκνο ηνπ λανύ σζηόζν, παξνπζηάδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ. ηε δσθόξν ηνπ ζπλαληάκε γηα πξώηε θνξά ζηελ ειιεληθή λανδνκία απεηθόληζε ακηγώο ηζηνξηθώλ ζεκάησλ ζε αξρηηεθηνληθά γιππηά θαη όρη κπζνινγηθώλ ζεκάησλ όπσο ζπλεζηδόηαλ.

ΑΟΣΑΗΝ ΔΙΙΖΛΗΘΝ ΘΔΑΡΟΝ Σν αξραίν ειιεληθό ζέαηξν σο αξρηηεθηόλεκα είλαη κηα ππαίζξηα ακθηζεαηξηθή θαηαζθεπή εκηθπθιηθήο θάηνςεο γύξσ από κηα θπθιηθή πιαηεία. Υξεζίκεπε γηα ζξεζθεπηηθέο ηειεηνπξγίεο, αγώλεο κνπζηθήο θαη πνίεζεο, ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο, ζπλειεύζεηο ηνπ δήκνπ ή ηεο βνπιήο ηεο πόιεο-θξάηνπο αθόκα θαη σο αγνξά. Καηά ηελ αξρατθή πεξίνδν νη ζεαηξηθνί ρώξνη δηακνξθώλνληαλ κε ήπηεο επεκβάζεηο ζε ρακειέο, θπζηθέο θαησθέξεηεο ηνπ εδάθνπο ρσξίο ιίζηλεο θαηαζθεπέο ή κε ζπζζώξεπζε ρσκάησλ. Σέηνηεο θαηαζθεπέο δύζθνια κπνξνύλ λα εληνπηζηνύλ από ηελ αξραηνινγηθή έξεπλα. Οξρήζηξα γύξσ από ηελ νπνία ζηήλνληαλ μύιηλα θαζίζκαηα έρεη εληνπηζηεί σζηόζν ζην θέληξν ηεο αξραίαο αγνξάο ηεο Αζήλαο. Δθεί ηεινύληαλ ζηα ρξόληα ηνπ ηπξάλλνπ Πεηζίζηξαηνπ νη ζεαηξηθνί αγώλεο, πνπ από ηελ επνρή ηνπ Κιεηζζέλε κεηαθέξζεθαλ ζην ζέαηξν ηνπ Γηνλύζνπ, ζηε λόηηα θιηηή ηεο Αθξόπνιεο. Γύξσ ζην 335-330 π.υ, επί

Λπθνύξγνπ, αλαθαηαζθεπάζηεθε απηό ην ζέαηξν εμ νινθιήξνπ από ιίζν. Σόηε πηα απνθξπζηαιιώζεθε ν αξρηηεθηνληθόο ηύπνο ηνπ ζεάηξνπ ζηε ιίζηλε κνξθή ηνπ. Οσκατθή Ρέρλε Με ηνλ όξν ξσκατθή ηέρλε αλαθεξόκαζηε ζην ζύλνιν ηεο θαιιηηερληθήο δεκηνπξγίαο ζηελ αξραία Οώκε, θπξίσο θαηά ηελ πεξίνδν ηεο Ρσκατθήο απηνθξαηνξίαο. Δλζσκαηώλεη ζηνηρεία δαλεηζκέλα από ηελ εηξνπζθηθή θαη ηελ ειιεληθή θαιιηηερληθή παξάδνζε θαζώο νη Ρσκαίνη έδεζαλ θάησ από εηξνπζθηθή επίδξαζε θαη όηη κε

ηελ επέθηαζή ηνπο πξνο ηελ θεληξηθή θαη λόηηα Ιηαιία θαη ηθειία (ηνλ 3ν αηώλα π.υ.) ήξζαλ ζε άκεζε γλσξηκία κε ηελ ειιεληθή ηέρλε. Από ηνλ 2ν αηώλα π.υ. νη Ρσκαίνη ζηξαηεγνί όηαλ γύξηδαλ από ληθεθόξεο εθζηξαηείεο ζηελ Αλαηνιή, ζπλήζηδαλ λα θνζκνύλ ην «ζξίακβν» ηνπο κε έξγα ειιεληθήο ηέρλεο θαη όηη ν ζαπκαζκόο ησλ πινπζίσλ Ρσκαίσλ γηα ηελ ειιεληθή ηέρλε θαη ε επηζπκία ηνπο λα ζηνιίδνπλ ηα ζπίηηα ηνπο κε έξγα ειιεληθά, ηνπο νδήγεζε ζηελ αληηγξαθή θεκηζκέλσλ έξγσλ ειιεληθήο ηέρλεο. Έηζη νη Ρσκαίνη βνήζεζαλ λα δηαηεξεζεί δσληαλή ε ειιεληθή θαιιηηερληθή παξάδνζε πνπ επξόθεηην αξγόηεξα λα εμαπισζεί σο ειιελνξσκατθή ηέρλε ζε όιε ηε ξσκατθή απηνθξαηνξία θαη λα παίμεη ξόιν απνθαζηζηηθό ζηε κειινληηθή εμέιημε ηεο επξσπατθήο ηέρλεο. ηελ ηειεπηαία πεξίνδν ηεο δεκνθξαηίαο, ε ξσκατθή ηέρλε δηακόξθσζε θαζαξά ην δηθό ηεο ραξαθηήξα: ηα ξσκατθά έξγα, κνινλόηη θηινηερλνύληαη από Έιιελεο θαιιηηέρλεο θαη έρνπλ ηε ζθξαγίδα ηεο ειιεληθήο επίδξαζεο, εκπλένληαη από ηηο ξσκατθέο παξαδόζεηο θαη εθθξάδνπλ ηα ξσκατθά ηδαληθά, π.ρ. ηελ πξνηίκεζε γηα ην επηβιεηηθό νηθνδόκεκα θαη ηελ πινύζηα δηαθόζκεζε. Αξρηηεθηνληθή Οσκατθήο πεξηόδνπ Η αξρηηεθηνληθή είλαη ε ηέρλε πνπ εθθξάδεη πεξηζζόηεξν από όιεο ηηο άιιεο ην ξσκατθό πλεύκα. Οη Ρσκαίνη δαλείζηεθαλ από ηνπο Δηξνύζθνπο ηελ πνιενδνκία, ηελ ηεηρνπνηία, ηελ ηνμσηή αςίδα θ.α., ελώ από ηελ Διιάδα πήξαλ ην θνξηλζηαθό θηνλόθξαλν ζπλδπαζκέλν κε ησληθά ζηνηρεία. Παξάιιεια, πξνζέζεζαλ λέα πιηθά θαη λέεο κεζόδνπο ζηελ νηθνδνκηθή θαηνξζώλνληαο έηζη λα θαηαζθεπάζνπλ κεγάια νηθνδνκήκαηα, κε μερσξηζηά ξσκατθά γλσξίζκαηα πνπ ζπλδύαδαλ ην ζόιν, ηελ αςίδα θαη ηνπο ειιεληθνύο δηαθνζκεηηθνύο ξπζκνύο. Ιδηαίηεξα πξέπεη λα ηνληζηεί πσο

νη Οσκαίνη-άλζξσπνη πεξηζζόηεξν πξαθηηθνίπξνηηκνύζαλ ηα έξγα πνπ εμππεξεηνύζαλ ηηο αλάγθεο ηνπ Θξάηνπο: γέθπξεο, πδξαγσγεία, δξόκνπο θαη θαηαζθεπέο ζηεξεέο πνπ λα αςεθνύλ ην ρξόλν θαη λα εθθξάδνπλ ην κεγαιείν ηεο Οώκεο. Αξγόηεξα βέβαηα έρηηδαλ θαη έξγα πνπ είραλ θύξην ζηόρν ηνπο ηε πξνζθνξά αλέζεσλ θαη ςπραγσγίαο ζην ιαό, όπσο ζέαηξα, ακθηζέαηξα, ηππνδξόκνπο, ζέξκεο θαη βηβιηνζήθεο. ηα ρξόληα ηεο απηνθξαηνξίαο θαη ιίγν λσξίηεξα, ε Ρώκε παξνπζίαζε κεγάιε νηθνδνκηθή δξαζηεξηόηεηα: λέεο πόιεηο ρηίδνληαη, ελώ ε πξσηεύνπζα αλνηθνδνκείηαη θαη ζηνιίδεηαη κε αγνξέο, ζέαηξα θαη λανύο. Οη νηθνδνκέο ρηίδνληαη κε ηνύβια θαη επηθαιύπηνληαη κε πνιύρξσκα κάξκαξα. Ο Αύγνπζηνο ζηνιίδεη ηελ αγνξά (forum) κε κεγαιόπξεπα θηίξηα, θύξηα έθθξαζε ηνπ απηνθξαηνξηθνύ γνήηξνπ. Πηα ρξόληα ησλ Φιαβίσλ ρηίδεηαη ην Θνινζζαίν, έλα ηεξάζηην ακθηζέαηξν. Αμηνζαύκαζην γηα ην κέγεζνο θαη ηε κεγαινπξέπεηα ηνπ είλαη ην Ξάλζενλ, έξγν ησλ ρξόλσλ ηνπ Αδξηαλνύ. Κεγάιε επηηπρία γλώξηζε έλαο λένο ηύπνο κλεκείνπ, ε ζξηακβηθή αςίδα. Οξζσλόηαλ γηα ηελ ππνδνρή ησλ ζξηακβεπηώλ θαη ηελ αλάκλεζε ησλ πνιεκηθώλ ζξηάκβσλ ηεο Ρώκεο. Από ηνλ 3ν αη. κ. Σ. θη έπεηηα, εγθαηαιείπνληαη νη ειιεληθνί ξπζκνί ζηελ αξρηηεθηνληθή θαη θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο εθείλα ηα ζηνηρεία πνπ ζα επηθξαηήζνπλ αξγόηεξα ζηε βπδαληηλή ηέρλε. Οη Ρσκαίνη δείρλνπλ πξνηίκεζε γηα επηβιεηηθά δεκόζηα νηθνδνκήκαηα, όπσο βαζηιηθέο ζηνέο, ζέξκεο θηι. Σππηθά δείγκαηα απνηεινύλ νη ζέξκεο ηνπ Καξαθάιια θαη ηνπ Γηνθιεηηαλνύ. Ζ αξρηηεθηνληθή ήηαλ ε ηέρλε κε ηελ νπνία αζρνιήζεθαλ ηδηαίηεξα νη Οσκαίνη. Ιδηαίηεξα ηελ επνρή ηνπ Απγνύζηνπ θαη κεηά, ε

εμέιημε ηεο ήηαλ κεγάιε. Δμππεξέηεζε πεξηζζόηεξν από νπνηαδήπνηε άιιε κνξθή ηέρλεο ην κεγαιείν ηεο Ρώκεο θαη δηεπθόιπλε παξάιιεια ηελ δσή ησλ ππεθόσλ ηεο απηνθξαηνξίαο. Ζ θαηαζθεπή κεγάινπ αξηζκνύ έξγσλ ζε όιε ηελ απηνθξαηνξία έθεξε νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Οη Αλησλίλνη αιιά θαη άιινη απηνθξάηνξεο θξόληηζαλ ηδηαίηεξα ηελ θαηαζθεπή έξγσλ θνηλήο σθέιεηαο ζηηο επαξρίεο, όπσο γέθπξεο, πδξαγσγεία, αγνξέο, ζέξκεο, λπκθαία, σδεία, βηβιηνζήθεο. Θύξηα ραξαθηεξηζηηθά Η Ρσκατθή αξρηηεθηνληθή ραξαθηεξίδεηαη από ηα αθόινπζα ζηνηρεία: α) Ρειεηνπνίεζε ησλ νηθνδνκηθώλ πιηθώλ. Αλαθάιπςαλ έλα κείγκα από αζβέζηε, άκκν, ραιίθηα ή κηθξά ζπαζκέλα θεξακίδηα, ηδηαίηεξα αλζεθηηθό, ην Ρσκατθό ζθπξόδεκα - ιαη. opus caementicium, κε βαζηθό ζπζηαηηθό ηελ πνδνιάλε. Σν ρξεζηκνπνίεζαλ γηα γέκηζκα ησλ ηνίρσλ νη νπνίνη εμσηεξηθά ήηαλ πιηλζόθηηζηνη ή ιηζόθηηζηνη. ηε ζπλέρεηα, ηελ επηθάλεηα ησλ ηνίρσλ ηελ θάιππηαλ κε αζβεζηνθνλίακα ή κε πιάθεο καξκάξνπ. β) Ράζε πξνο ην κλεκεηαθό γ) Ξξνηίκεζε ζηα θακππιόγξακκα αξρηηεθηνληθά ζηνηρεία -αςίδα, θακάξα, ζθαηξηθόο ζόινο- ζε αληίζεζε κε ηελ ειιεληθή αξρηηεθηνληθή πνπ ρξεζηκνπνίεζε ηηο επζείεο θαη ζπάληα ηηο θακπύιεο γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ

κλεκείσλ. Απηή ε πξνηίκεζε δηεπθνιύλζεθε ηδηαίηεξα από ηα λέα νηθνδνκηθά πιηθά πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ, ελώ παιαηόηεξα ηέηνηεο κνξθέο ήηαλ πνιύ πην δύζθνιν θαη θνζηνβόξν λα ζρεκαηηζηνύλ. δ) Θπξηαξρία ηνπ θνξηλζηαθνύ ξπζκνύ. Οη Ρσκαίνη αξρηηέθηνλεο από ηνπο ειιεληθνύο ξπζκνύο ρξεζηκνπνίεζαλ ηδηαίηεξα ηνλ θνξηλζηαθό. Πηνπο απηνθξαηνξηθνύο ρξόλνπο πξνρώξεζαλ ζηελ δηακόξθσζε ελόο λένπ ηύπνπ θηνλόθξαλνπ. Δπξόθεηην γηα κία ζύλζεηε κνξθή ηνπ θνξηλζηαθνύ πνπ ζπλδύαδε ηα παιηά ζηνηρεία, δειαδή ηνλ θάιαζν θαη ηα θύιια ηεο αθάλζνπ, κε ηηο έιηθεο ηνπ ησληθνύ θηνλόθξαλνπ ζην επάλσ κέξνο ηεο. Παξαιιαγή απηνύ ηνπ ηύπνπ ήηαλ ε αληηθαηάζηαζε ησλ ειίθσλ κε θύιια θνίληθα. Γλσζηά κλεκεία Από ηα κλεκεία πνπ νηθνδνκήζεθαλ ζηελ Ρώκε ηα ζπνπδαηόηεξα ήηαλ: Σν Κνινζζαίν

ηα ρξόληα ηνπ Νέξσλα, νη ζπλζήθεο δηαβίσζεο ησλ θησρώλ είραλ επηδεηλσζεί δξακαηηθά. Έηζη, ν Βεζπαζηαλόο πνπ αλέιαβε ηελ εμνπζία ακέζσο κεηά από απηόλ, θαισζνξίζηεθε σο ν απηνθξάηνξαο πνπ έδεηρλε θαηαλόεζε γηα ηνπο πιεβείνπο, πξάγκα πνπ εθείλνο εθκεηαιιεύηεθε κε ζύλεζε. Μηα από ηηο ζσζηόηεξεο πνιηηηθέο απνθάζεηο ηνπ ήηαλ λα επηζηξέςεη ζην ιαό ηελ πεξηνρή όπνπ βξίζθνληαλ έσο ηόηε νη ηδησηηθνί θήπνη ηεο Υξπζήο Οηθίαο ηνπ Νέξσλα. Απηό πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηελ αλνηθνδόκεζε (72-80 κ.σ.) κηαο επηβιεηηθήο αξέλαο, γλσζηή σο Θνινζζαίν, ζηε ζέζε όπνπ πξνεγνπκέλσο βξηζθόηαλ έλα κέξνο ηνπ παιαηηνύ ηνπ Λέξσλα. Με απηό ηνλ ηξόπν θαηαζθεπάζηεθε ην Κνινζζαίν, ην νπνίν έρεη πεξίκεηξν 524 κ. θαη απνηειείηαη από έλα ζηίβν θαη 4 νξόθνπο κε θεξθίδεο γηα 50.000 ζεαηέο. Όινη νη όξνθνη επηθνηλσλνύλ κε νκόθεληξεο αθηηλσηέο ζηνέο θαη κε ζθάιεο. Δπηπιένλ ην Θνινζζαίν είλαη νηθνδνκεκέλν έηζη ώζηε όινη νη ζεαηέο λα έρνπλ νπηηθή επαθή κε ηνλ ζηίβν. Αθόκα, νη 76 έμνδνί ηνπ, επέηξεπαλ ζηνπο ζεαηέο λα εγθαηαιείπνπλ ην θηίξην κέζα ζε ζύληνκν ρξόλν. Σέινο ζην ακθηζέαηξν απηό, πνπ ππήξμε ηόπνο καξηπξίνπ πνιπάξηζκσλ ρξηζηηαλώλ, νξγαλώλνληαλ κνλνκαρίεο, ηππνδξνκίεο θαη άιια αλάινγα ζεάκαηα. Η ζηήιε ηνπ Σξαταλνύ

Σν Ρσκατθό Φόξνπκ Σν Σζίξθνπο Μάμηκνπο Σν Πάλζενλ

Σα ινπηξά ηνπ Καξαθάιια Σν Μαπζσιείν ηνπ Αδξηαλνύ

Η Αςίδα ηνπ Μέγα Κσλζηαληίλνπ ΑΟΣΗΡΔΘΡΝΛΗΘΖ ΠΡΝ ΒΕΑΛΡΗΝ ΗΠΡΝΟΗΘΖ ΑΛΑΓΟΝΚΖ Καηά ηελ πεξίνδν ηεο Ύζηεξεο Αξραηόηεηαο γλσξίδνπκε όηη ζηελ Κσλζηαληηλνύπνιε θαη ζε άιιεο πόιεηο ηεο απηνθξαηνξίαο ιεηηνπξγνύζαλ εηδηθέο ζρνιέο, όπνπ θνηηνύζαλ όζνη ήζειαλ λα γίλνπλ αξρηηέθηνλεο. ην κέζν θαη ύζηεξν Βπδάληην ε εθπαίδεπζε ησλ αξρηηεθηόλσλ δελ γηλόηαλ ζε θαλελόο είδνπο ζρνιή.

Ο αξρηηέθηνλαο ζηελ επνρή ηνπ Βπδαληίνπ δελ πξνζπαζνύζε λα μερσξίζεη κε ην έξγν ηνπ. ΔΜΔΙΗΜΖ ΡΖΠ ΑΟΣΗΡΔΘΡΝΛΗΘΖΠ Παιαηνρξηζηηαληθή ή Πξσηνβπδαληηλή ή Πξώηκε Βπδαληηλή πεξίνδνο (3νο αη.) ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο Πξσηνρξηζηηαληθήο ηέρλεο (3νο αη.). Δηθνλνκαρία θαη Μεζνβπδαληηλή πεξίνδνο (726-1204) Τζηεξνβπδαληηλή πεξίνδνο (1204-1453)

Ξαιαηνρξηζηηαληθή λανδνκία Οη πξώηνη Υξηζηηαλνί ζηξάθεθαλ ζηε ξσκατθή αίζνπζα δεκόζησλ ζπγθεληξώζεσλ νξζνγώληαο θάηνςεο, ηε ιεγόκελε βαζηιηθή. Πιενλέθηεκα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αξρηηεθηνληθνύ ηύπνπ ήηαλ επίζεο όηη πξνζθεξόηαλ γηα νηθνδνκήκαηα κλεκεηαθώλ δηαζηάζεσλ, ηθαλά λα πξνβάινπλ ηε λέα πνιηηηθνζξεζθεπηηθή ηδενινγία. Έηζη, κε ηηο θαηάιιειεο ηξνπνπνηήζεηο πνπ επέβαιιε ε ρξηζηηαληθή ιαηξεία, γελλήζεθε ε ρξηζηηαληθή βαζηιηθή. Ξαιαηνρξηζηηαληθή λανδνκία Οη πξώηνη Υξηζηηαλνί ζηξάθεθαλ ζηε ξσκατθή αίζνπζα δεκόζησλ ζπγθεληξώζεσλ νξζνγώληαο θάηνςεο, ηε ιεγόκελε βαζηιηθή. Πιενλέθηεκα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αξρηηεθηνληθνύ ηύπνπ ήηαλ επίζεο όηη πξνζθεξόηαλ γηα νηθνδνκήκαηα κλεκεηαθώλ δηαζηάζεσλ, ηθαλά λα πξνβάινπλ ηε λέα πνιηηηθνζξεζθεπηηθή ηδενινγία. Έηζη, κε ηηο θαηάιιειεο ηξνπνπνηήζεηο πνπ επέβαιιε ε ρξηζηηαληθή ιαηξεία, γελλήζεθε ε ρξηζηηαληθή βαζηιηθή. Ο λένο αξρηηεθηνληθόο ηύπνο θπξηάξρεζε ζηελ Παιαηνρξηζηηαληθή λανδνκία ζε ηέζζεξηο βαζηθέο παξαιιαγέο:

Σελ απιή δξνκηθή Σε ζηαπξηθή, πνπ ήηαλ μπιόζηεγεο Σελ θακαξνζθέπαζηε ή ζνισηή από ηελ επνρή ηνπ Ινπζηηληαλνύ Σελ ηξνπιαία Ξαιαηνρξηζηηαληθή ςεθηδνγξαθία Σν ςεθηδσηό αλζνύζε ζηελ ειιεληζηηθή Αλαηνιή θαη ηε Ρσκατθή Απηνθξαηνξία ήδε από ηα πξνρξηζηηαληθά ρξόληα. Οη Βπδαληηλνί ςεθηδνγξάθνη ηα ρξεζηκνπνίεζαλ θαη ζηε δηαθόζκεζε εζσηεξηθώλ ηνίρσλ. ηε βπδαληηλή ηέρλε, ην ςεθηδσηό θζάλεη ζηε κεγαιύηεξε αθκή ηνπ. Κεζνβπδαληηλή πεξίνδνο Η κεζνβπδαληηλή πεξίνδνο είλαη ε θιαζηθή πεξίνδνο ηεο βπδαληηλήο ηέρλεο, θαηά ηελ νπνία ζπζηεκαηνπνηνύληαη ηα εθθξαζηηθά ηεο κέζα θαη αλαπηύζζεηαη ε ζεσξεηηθή ζθέςε γύξσ από απηά. Οη εμειίμεηο ηεο κεζνβπδαληηλήο πεξηόδνπ πξνέθπςαλ θπξίσο σο απάληεζε ζε κηα από ηηο κεγαιύηεξεο πνιηηηθέο, ζξεζθεπηηθέο θαη θαιιηηερληθέο πξνθιήζεηο πνπ αληηκεηώπηζε ν βπδαληηλόο θόζκνο, ηελ έξηδα ηεο εηθνλνκαρίαο. Δηθνλνκαρία Tελ πεξίνδν 730-843 ε βπδαληηλή απηνθξαηνξία ζπγθινλίδεηαη από ηε δηακάρε γηα ηελ πξνζθύλεζε ησλ εηθόλσλ θαη ηε δπλαηόηεηα απεηθόληζεο ησλ ζείσλ κνξθώλ, ηδηαίηεξα ηεο κνξθήο ηνπ Υξηζηνύ, ζηελ ηέρλε.

ηα πιαίζηα απηήο ηεο δηακάρεο, πνιιέο εηθόλεο θαη ηνηρνγξαθίεο θαηαζηξέθνληαη ή αληηθαζίζηαληαη από άιιεο, κε απνθιεηζηηθά δηαθνζκεηηθά ζέκαηα, πνπ πεξηιακβάλνπλ ηελ απεηθόληζε δώσλ, πηελώλ, ή γεσκεηξηθώλ κνξθώλ θαζώο θαη ζηαπξώλ. Αθνινύζεζαλ δηώμεηο γηα λα αληηκεησπηζηεί ε έληνλε ιατθή νξγή. Σν 787 αλαζηέιιεηαη πξνζσξηλά ε εηθνλνκαρηθή πνιηηηθή από ηελ απηνθξάηεηξα Δηξήλε ηελ Αζελαία, όκσο ην 815 αλαβηώλεη από ηνλ απηνθξάηνξα Λένληα Δ. Μόιηο ην 843 παύεη νξηζηηθά ε εηθνλνκαρία θαη αλαζηειώλνληαη νη εηθόλεο κε ελέξγεηεο ηεο Θενδώξαο. ζηεξνβπδαληηλή πεξίνδνο Οη αξρηηεθηνληθνί ηύπνη δελ δηαθνξνπνηνύληαη αηζζεηά από ηα παξαδείγκαηα ησλ πξνγελέζηεξσλ επνρώλ. Κύξην ραξαθηεξηζηηθό ηνπο είλαη ε κεγαιύηεξε πνηθηινκνξθία, ε νπνία εθδειώλεηαη κε ηε δεκηνπξγία ζπλδπαζηηθώλ ηύπσλ. Σα είδε λαώλ πνπ απαληνύλ θαηά ηελ πζηεξνβπδαληηλή πεξίνδν είλαη: Η βαζηιηθή, Ο ζηαπξνεηδήο εγγεγξακκέλνο ηύπνο κε ηξνύιν, Ο νθηαγσληθόο, Ο κηθηόο ηύπνο Ο ζηαπξεπίζηεγνο.

Ζ ΑΟΣΗΡΔΘΡΝΛΗΘΖ ΠΡΖΛ

ΑΛΑΡΝΙΖ Ξξάζηλε αξρηηεθηνληθή ζηε Κέζε Αλαηνιή: Όια ηα θηήξηα έρνπλ θαηαζθεπαζηεί κε γλώκνλα ηηο αξρέο ηνπ παζεηηθνύ αξρηηεθηνληθνύ ζρεδηαζκνύ θαη παξαδνζηαθέο ηερληθέο νηθνδνκήο ώζηε λα είλαη θαηνηθήζηκα ππό ζπλζήθεο πςειώλ ζεξκνθξαζηώλ πνπ επηθξαηνύλ ζηελ Μέζε Αλαηνιή. 1. Σν Masdar City είλαη έλα από ηα πην γλσζηά θηεξηαθά ζπκπιέγκαηα ζηε Μέζε Αλαηνιή. Πξόθεηηαη γηα έλα ζύκπιεγκα κεδεληθώλ εθπνκπώλ, κε ηελ ζπληήξεζή ηνπ όκσο λα ζπλαληά νηθνλνκηθέο δπζθνιίεο. Σα θηήξηα ηνπ Masdar City ηξνθνδνηνύληαη ελεξγεηαθά από θσηνβνιηατθά πάλει. 2. Η θεληξηθή αγνξά ηνπ Άκπνπ Νηάκπη έγηλε πξάζηλε. Πεξηβαιινληηθά θηιηθά θαηαζηήκαηα κε ρακεινύο ζπληειεζηέο δόκεζεο, μελνδνρεία, γξαθεία θαη εζηηαηόξηα, θαζώο επίζεο θαη ηαξαηζόθεπνη κεηέηξεςαλ ηελ παιηά αγνξά ζε ππόδεηγκα αεηθνξίαο.

3. Σν δηεζλέο αεξνδξόκην ηνπ Κνπβέηη ζα ηξνθνδνηείηαη απνθιεηζηηθά από ειηαθή ελέξγεηα. Παξόηη ην Κνπβέηη δελ πξνβιέπεη θξηηήξηα πξάζηλεο δόκεζεο, ην ειηαθό αεξνδξόκην ζα θαηαζθεπαζηεί κε βάζε ηα ρξπζά θξηηήξηα. 4. Γεσγξαθηθά ην Μαξόθν αλήθεη ζηελ Αθξηθή, σζηόζν γεσπνιηηηθά αλήθεη ζην επξύηεξν πεξηβάιινλ ηεο Μέζεο Αλαηνιήο. Η ηξάπεδα πνπ θαηαζθεύαζε ε εηαηξεία Foster & Partner είλαη έλα ζνισηό θηήξην ρηηζκέλν κε βάζε παξαδνζηαθέο αξαβηθέο ηερληθέο δόκεζεο θαη εμνπιηζκέλν κε έλα ζύζηεκα γεσζεξκίαο πνπ ην δηαηεξεί δξνζεξό θαηά ηνπο θαπηνύο ζεξηλνύο κήλεο. 5. Σν ζνισηό θηήξην ηνπ θνηλνβνπιίνπ ηνπ Άκπνπ Νηάκπη κε ην ραξαθηεξηζηηθό πιέγκα ζρεδηάζηεθε από ην γξαθείν Ehrlich Architecture. Σν θηήξην ζπλδπάδεη ηνλ παζεηηθό αξρηηεθηνληθό ζρεδηαζκό θαη κνλαδηθέο αξρηηεθηνληθέο ηερληθέο πνπ εθαξκόδνληαη ζηελ έξεκν, ώζηε λα ειαρηζηνπνηεζεί ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε.

6. Σν αξρηηεθηνληθό γξαθείν Scau από ηε Γαιιία ζπλεξγάζηεθε κε ην καξνθηλό Archi Design γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ γεπέδνπ ηεο εζληθήο νκάδαο ηεο ρώξαο ζηελ Καδακπιάλθα. Καηαζθεπέο ζαλ πηεξύγηα ππνβνεζνύλ ηνλ θπζηθό εμαεξηζκό, ελώ ν παζεηηθόο ζρεδηαζκόο δηαηεξεί ην θηήξην δξνζεξό. 7. Σν Καηάξ ζα θηινμελήζεη ην Παγθόζκην Πξσηάζιεκα Πνδνζθαίξνπ ηνπ 2020. Σα γήπεδα ζα εθκεηαιιεπηνύλ ηνλ ήιην γηα ηελ ελεξγεηαθή ηνπ επάξθεηα, ελώ ζα εθαξκνζηνύλ ηερλνινγίεο γηα ηνλ θιηκαηηζκό ησλ θεξθίδσλ. Νη παγόδεο ηεο Αλαηνιήο θαη ε αξρηηεθηνληθή ηνπο Οη παγόδεο είλαη εληππσζηαθέο θαηαζθεπέο, αιιά νη

μύιηλεο εηδηθά έρνπλ ηδηόηεηεο πνπ, ηεξνπκέλσλ ησλ αλαινγηώλ, ζα δήιεπε θαη ε ζύγρξνλε αξρηηεθηνληθή. Πνιιέο θνξέο ηα επίπεδά ηνπο είλαη αλεμάξηεηα ην έλα από ην άιιν θαη ν θάζε όξνθνο είλαη απιά αθνπκπηζκέλνο ζηνλ από θάησ ηνπ. Όια ηα επίπεδα καδί ζπλδένληαη από κία θεληξηθή μύιηλε θνιόλα, γύξσ από ηελ νπνία είλαη ρηηζκέλν ην θάζε επίπεδν. Καζώο ηίπνηα από όια απηά δελ είλαη δεκέλν, ε παγόδα αλ θαη ςειή θαηαζθεπή είλαη απόιπηα αληηζεηζκηθή. Γελ είλαη ηπραίν άιισζηε πνπ κεξηθέο από ηηο παιαηόηεξεο μύιηλεο θαηαζθεπέο ζηνλ θόζκν είλαη παγόδεο, όπσο ε παγόδα ηνπ λανύ Φνγθόλγθ πνπ ρξνλνινγείηαη από ην 1056, αλ θαη ν ηίηινο απηόο αλήθεη ζε έλα βνπδηζηηθό λαό ζην βνπλό Γνπηάη ηεο Κίλαο. Κη αλ ην πιηθό θαηαζθεπήο, ην μύιν, θαληάδεη θάπσο πεξίεξγε επηινγή γηα θηίξηα πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε αηώλσλ, αμίδεη λα επηζεκάλνπκε όηη ζε πνιιέο πεξηπηώζεηο ππήξρε ηαθηηθό πξόγξακκα αληηθαηάζηαζεο ησλ δνθαξηώλ, ζαλίδσλ θαη ζπλδέζκσλ (πνπ ήηαλ θαη απηνί μύιηλνη, θαζώο ζηηο παγόδεο δελ ρξεζηκνπνηείηαη νύηε έλα θαξθί), ώζηε κεηά από έλα εύινγν δηάζηεκα ηα πεξηζζόηεξα, αλ όρη όια ζηνηρεία ηνπ νηθνδνκήκαηνο λα κελ είλαη ηα ίδηα κε ηα αξρηθά. Η ΟΤΝΔΚΟ πάλησο ιέεη όηη πνιιέο μύιηλεο παγόδεο είλαη κλεκεία παγθόζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη όηη γηα ηελ παγόδα ηνπ λανύ Φνγθόλγθ, πνπ αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο, έρεη θξαηεζεί ιεπηνκεξέο αξρείν κε ηηο αληηθαηαζηάζεηο, ηηο επηδηνξζώζεηο θαη ηηο ζπληεξήζεηο.

Φπζηθά ην μύιν έρεη άιια πξνβιήκαηα, θαζώο κπνξεί εύθνια λα θαηαζηξαθεί από θσηηά ή θαη λα ζαπίζεη εμαηηίαο ηεο έθζεζεο ζηα ζηνηρεία ηεο θύζεο θαη ηα έληνκα, εηδηθά αλ δελ γίλνπλ εγθαίξσο νη αληηθαηαζηάζεηο. Γη απηό θαη παξάιιεια κε ηε ρξήζε μύινπ γηα ηηο παγόδεο, νη Κηλέδνη πεηξακαηίζηεθαλ θαη κε άιια πιηθά, όπσο ην ηνύβιν θαη ε πέηξα, ηα νπνία ζπλππήξραλ όκσο κε ηηο μύιηλεο θαηαζθεπέο γηα ρηιηεηίεο. ήκεξα νη παιηόηεξεο παγόδεο πνπ ζώδνληαη είλαη όλησο από πέηξα ή ηνύβιν. Η αξραηόηεξε ρξνλνινγείηαη ζηηο αξρέο ηνπ έθηνπ αηώλα κ.ρ. θαη είλαη ε Παγόδα όλγθηνπε ζηελ επαξρία Υελάλ ηεο Κίλαο. ήκεξα ην ζρήκα ηεο παγόδαο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηαζθεπή εληππσζηαθώλ θηηξίσλ όρη κόλν ζηελ Άπσ Αλαηνιή, αιιά θαη ηε Γύζε, θαη ζπλήζσο δελ έρνπλ ζθνπό λα θηινμελήζνπλ θεηκήιηα. Από ηελ Σατπέη κέρξη ηε Φιόξηληα θαη από ηελ Κνξέα κέρξη ηελ Ιληηαλάπνιηο, ε παξαδνζηαθή θαηαζθεπή ηεο παγόδαο θάλεη παληνύ ηελ εκθάληζή ηεο. Η ςειόηεξε παγόδα ζηνλ θόζκν είλαη θαη απηή ζύγρξνλε. Δίλαη ν λαόο Σηάληλγθ θαη βξίζθεηαη ζηελ Κίλα, ελώ θηάλεη ζρεδόλ ηα 160 κέηξα ύςνο. Η αξρηηεθηνληθή ζηελ αξραία Αλαηνιή

Ιλδνλεζία: Πύγρξνλε αξρηηεθηνληθή ζην αλαηνιηθό Ηξάλ

Σν καπζσιείν ηνπ Σαηδ Μαράι ζηελ πόιε Άγθξα ηεο Ιλδίαο είλαη έλα νλεηξηθά παλέκνξθν κλεκείν πνπ ειθύεη ηνπξίζηεο από όιν ηνλ θόζκν. πγθαηαιέγεηαη ζηα πην γλσζηά αξρηηεθηνληθά κλεκεία ηεο πθειίνπ θαη ιέγεηαη πσο είλαη πεξζηθήο αξρηηεθηνληθήο. Οη ηζηνξηθέο πεγέοραξαθηεξίδνπλ ηελ Απηνθξαηνξία ησλ Μνγγόισλ ζηελ Ιλδηθή ρεξζόλεζν σο θνξέα εμάπισζεο θαη παγίσζεο ηεο πεξζηθήο ινγηνζύλεο θαη πνιηηηζκνύ, κε ηελ πεξζηθή γιώζζα λα επηθξαηεί σο ε επίζεκε ηνπ θξάηνπο ησλ Μνγγόισλ. ε Πεξζία παξαπέκπεη ζπλεηξκηθά ηελ θνηλή γλώκε εθηόο από ην άζκα κε ην βαπόξη, ζε απζεληηθά αλαηνιίηηθεο εηθόλεο κε κεγαιόπξεπα ηεκέλε θαη αλάθηνξα θαη ζθελέο από ηηο «Υίιηεο θαη Μία Νύρηεο» ηεο ερξαδάλη. ε όια ηα κπζηθά πνπ ζέινπκε λα ζπλδένπκε ηελ Αλαηνιή, όπσο ην Σαηδ Μαράι θαη ηνλ θινγεξό έξσηα πνπ θξύβεη ε ηζηνξία αλέγεξζήο ηνπ. Με εμαίξεζε ηνπο ηεθέδεο ησλ ζνπθηθώλ ηαγκάησλ ζην βόξεην Ιξάλ, ε Πεξζία δελ είρε λα επηδείμεη έλα ιηηό θαη κηληκαιηζηηθό ξπζκό ζε άιια θηίζκαηα. Μέρξη πνπ νη ηάζεηο εθδπηηθηζκνύ ζηελ δηάξθεηα ηεο δπλαζηείαο Παριαβί (1925

1979) ελέπλεπζαλ ηνπο Ιξαλνύο αξρηηέθηνλεο λα ζρεδηάζνπλ κνληέξλα θηίξηα θαη θαηνηθίεο. Η ηάζε απηή ζπλερίδεηαη κέρξη ηηο κέξεο καο, θαζώο ηα κεγάια αζηηθά θέληξα ηνπ Ιξάλ έρνπλ κηα απνθιεηζηηθά ραώδεο θαη ζύγρξνλε όςε, ζηνλ αληίπνδα ησλ κηθξώλ παξαδνζηαθώλ πόιεσλ, πνπ ζπκίδνπλ ηελ «Αλαηνιή καο». Γηάδλη, θεληξηθό Ιξάλ

Σν ηέκελνο ηεο Παξαζθεπήο, Γηάδλη Γηάδλη

Heydar Ghyai κε ηελ καθέηα ηνπ Παλεπηζηεκηαθνύ Ννζνθνκείνπ ηεο Μαζράλη, 1973, Ιξάλ. Η καθέηα ηνπ Παλεπηζηεκηαθνύ Ννζνθνκείνπ ηεο Μαζράλη, 1973, Ιξάλ.

Βίιια Oceania, Σερεξάλε Ιξαληθό Κνηλνβνύιην

Ιξαληθό Κνηλνβνύιην ηδεξνδξνκηθόο ζηαζκόο ηεο Μαζράλη

Paykar Bonyan, Panel Factoty, Παξάλη, Ιξάλ ηξάδ, Ιξάλ

Μνπζείν Τθαληνπξγίαο, ηξάδ Κηλεκαηνγξάθνο, Πάξθν Mellat, Σερεξάλε

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ Με ηελ πάξνδν ησλ ρξόλσλ έρνπλ ζεκεησζεί ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηελ ηέρλε ηεο αξρηηεθηνληθήο αλά ηνλ θόζκν. Σα ηειεπηαία ρξόληα ε Διιάδα ηείλεη λα αθνινπζήζεη ην λέν πξόηππν αξρηηεθηνληθήο πνπ πξνηείλνπλ εδώ θαη κεξηθέο δεθαεηίεο πόιεηο ηνπ εμσηεξηθνύ (π.ρ. Νέα Τόξθε, Λνλδίλν, Λνο Άληδειεο, Νηνπκπάη θηι). Κύξηα ραξαθηεξηζηηθά απηήο ηεο ηάζεο είλαη: Μηληκαιηζκόο (κηα θίλεζε ζηε ζύγρξνλε ηέρλε θαηά ηελ νπνία θάζε έξγν απαξηίδεηαη κνλάρα από ηα βαζηθά ηνπ ζηνηρεία ηείλνληαο θάζε ηη πεξηηηό ζηελ έθιεηςε). Σα ρξώκαηα πνπ θπξηαξρνύλ είλαη ηα: άζπξν, καύξν, γθξη, έληνλα ρξώκαηα. Τπάξρνπλ έληνλνη ζπλδπαζκνί ησλ ρξσκάησλ κε αθξαίεο αληηζέζεηο. Πνιιέο θνξέο ηείλνπλ πξνο ηελ ηάζε ηνπ popart. Σα πιηθά πνπ θπξηαξρνύλ είλαη ηα: μύιν, λίθει, αινπκίλην. Σα θηήξηα πιένλ απνθηνύλ κηα ηδηαίηεξε κνξθή.

Μηα από ηηο ηειεπηαίεο ηάζεηο ζηνλ αξρηηεθηνληθό ζρεδηαζκό είλαη νη παλύςεινη νπξαλνμύζηεο πνπ ζηξνβηιίδνληαη πξνο ην νπξαλό. Δληππσζηαθέο δνκέο πνπ ζηξηθνγπξίδνπλ αλεβαίλνληαο επίπεδα πξνο ηα πάλσ, πξνθαινύλ εληύπσζε θαη εθπιήζζνπλ ηνπο ζεαηέο. Ο πξώηνο παξόκνηνο νπξαλνμύζηεο θαηαζθεπάζηεθε ζην Μάικε ηεο νπεδίαο θαη πξόθεηηαη γηα έλα θηήξην θαηνηθηώλ πνπ εθηείλεηαη ζε 9 νξόθνπο, ελώ ην ηειεπηαίν ηκήκα ηνπ θάλεη ζηξνθή 90 κνηξώλ ζε ζρέζε κε ην ηζόγεην. Ο ελ ιόγσ ζρεδηαζκόο ζπγθαηαιέγεηαη ζηελ extreme αξρηηεθηνληθή πνπ επεθηείλεηαη νινέλα θαη πεξηζζόηεξν ηα ηειεπηαία ρξόληα θαη εθαξκόδεηαη ζε δηάθνξεο δνκέο αλά ηνλ θόζκν πνπ θεξδίδνπλ ηηο εληππώζεηο

1. Turning Torso, Μάικε, νπεδία

2. Infinity Tower, Νηνπκπάη

3. AvazTwistTower, αξάγεβν, Βνζλία-Δξδεγνβίλε

4. AbsoluteWorldTowers, Καλαδάο

5. KuwaitTradeCentre, Κνπβέηη

6. RevolutionTower, Παλακάο

7. HadidTower, Μηιάλν, Ιηαιία

8. EvolutionTower, Μόζρα, Ρσζία

9. GehryTower, Αλόβεξν, Γεξκαλία

10. Opus, Χνλγθ Κνλγθ Μέιεκα ηεο αξρηηεθηνληθήο ησλ ηειεπηαίσλ ρξόλσλ είλαη ε εληππσζηαθή εμσηεξηθή κνξθή ησλ νηθνδνκεκάησλ. Μηιώληαο γηα δηαθόζκεζε, ν ηξόπνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ηείλεη λα γίλεη αθαηξεηηθόο ή άθξσο αληίζεηνο.

Σν γπαιί είλαη ην πιηθό πνπ ραξαθηεξίδεη ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ 21 νπ αηώλα θαη δεζπόδεη ζε θάζε ζύγρξνλν νηθνδόκεκα. Η ζύγρξνλε αξρηηεθηνληθή νδεγείηαη πξσηίζησο από ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο ηεο εθαξκνζκέλεο κεραληθήο θαη ηε δηαζεζηκόηεηα λέσλ πιηθώλ πνπ νδεγεί ζηελ εθεύξεζε λέσλ ηερληθώλ νηθνδόκεζεο. H ρξήζε ηνπ γπαιηνύ ζην παξειζόλ ήηαλ πεξηνξηζκέλε θπξίσο σο πιηθό θάιπςεο ησλ αλνηγκάησλ. Η ρξήζε απηή ζεσξήζεθε θαζνξηζηηθή κηαο θαη εμαζθάιηδε πξνζηαζία από ηα θαηξηθά θαηλόκελα, δηαηεξώληαο ηελ νπηηθή επαθή κε ην εμσηεξηθό πεξηβάιινλ. Η δηαθάλεηα θαη ε εληύπσζε ηνπ εληαίνπ εζσηεξηθνύ κε ηνλ εμσηεξηθό ρώξν, απνηέιεζε πεγή έκπλεπζεο γηα πνιιά αξρηηεθηνληθά ξεύκαηα. ηα ηέιε ηνπ 20 νπ αηώλα ην γπαιί καδί κε η άιια ζύγρξνλα πιηθά ρξεζηκνπνηήζεθε επξέσο θαη απνηέιεζε ζύκβνιν πινπηηζκνύ θη επεκεξίαο.. ήκεξα, ράξε ζηελ πξνεγκέλε πηα ηερλνινγία, νη δπλαηόηεηεο πνπ δίλεη είλαη απεξηόξηζηεο. Οη απαηηήζεηο ησλ ζύγρξνλσλ θαηαζθεπώλ, νδήγεζαλ ζηε δεκηνπξγία θξπζηάιισλ κε εμειηγκέλεο δπλαηόηεηεο θαη πξνδηαγξαθέο γηα όιεο ηηο θαηαζθεπαζηηθέο θαη δηαθνζκεηηθέο αλάγθεο. Οη αξρηηέθηνλεο ρξεζηκνπνηνύλ νινέλα θαη πεξηζζόηεξν ην γπαιί αθνύ νη αξεηέο ηνπ είλαη πνιιέο. Καη αξρήλ είλαη πιηθό θηιηθό κε ην πεξηβάιινλ, αθνύ γηα ηελ παξαγσγή ηνπ δελ απαηηείηαη κεγάιν πνζό ελέξγεηαο θαη είλαη απόιπηα αλαθπθιώζηκν. Δπί πιένλ ε ηερλνινγία ηνπ γπαιηνύ εμειίζζεηαη ζπλερώο θαη δίλεη πξντόληα πνπ ζπκβάινπλ ζηελ εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο, βνεζώληαο ζηελ ελεξγεηαθή απόδνζε ηνπ θηεξίνπ κε απνηέιεζκα κηθξόηεξε αλάγθε θιηκαηηζκνύ. Αξεηέο ηνπ γπαιηνύ είλαη θαη ε δηαθάλεηα, ε αθακςία, ε αληίζηαζε ζηηο αηκνζθαηξηθέο κνιύλζεηο, ε δπλαηόηεηα αληαλάθιαζεο, θηιηξαξίζκαηνο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ε επθνιία ζπληήξεζεο, ε κεγάιε δηάξθεηα δσήο θαη ε αληνρή ζηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο θαη ηε δηάβξσζε. Με θαηάιιειε επηινγή ηνπ πιηθνύ κπνξεί ην γπαιί λα παξέρεη ζεξκνκνλσηηθέο θαη ερνκνλσηηθέο ηδηόηεηεο θαη επηπιένλ αληηππξηθή πξνζηαζία. Μπνξεί λα είλαη ρξσκαηηζηό ή δηαθαλέο, καη ή γπαιηζηεξό, λα ζπλδπάδεηαη κε κεηαιιηθά πιέγκαηα ή ζρέδηα. ελώ ππάξρνπλ θαη ζεξκνρξσκηθά ηδάκηα πνπ αιιάδνπλ ρξώκα

κε ηηο απμνκεηώζεηο ηεο ζεξκνθξαζίαο (δηαδξαζηηθή αξρηηεθηνληθή). Δίλαη ζαθέο πσο ην γπαιί πηα είλαη παληνύ γύξσ καο, αθόκα θαη ζην πην αζήκαλην θάλνληάο ην ζεκαληηθό. Απνηειεί έλα εππξνζάξκνζην πιηθό γηα ηνλ δεκηνπξγηθό αξρηηέθηνλα θαη είλαη εληππσζηαθό πσο ηώξα πηα κπνξεί λα θαιύςεη ρξήζεηο πνπ ζην παξειζόλ θαίλνληαλ νπηνπηθέο. Υξεζηκνπνηείηαη ζηελ θαηαζθεπή δηαθόξσλ ζηνηρείσλ εζσηεξηθήο θαη εμσηεξηθήο αξρηηεθηνληθήο γηα ηε ιεηηνπξγηθόηεηα, ηε δηαθόζκεζε θαη ηελ δηαξξύζκηζε ησλ ρώξσλ αθνύ κπνξεί λα νξηνζεηήζεη ηνλ ρώξν θαη ηαπηόρξνλα λα δηαηεξήζεη ηελ ελόηεηά ηνπ. Γπαιί ζε εμσηεξηθνύο ρώξνπο απαληάηαη ζε πξνζόςεηο, θεγγίηεο, βηηξίλεο, νπξαλνδξόκηα, εηζόδνπο θαη ζόινπο, επηηπγράλνληαο ηελ ρσξηθή αιιεινδηείζδπζε. Οη εθαξκνγέο απηέο επηηξέπνπλ ζην θσο λα ινύδεη ην θηήξην θαη λα κελ απνκνλώλεηαη ε εμσηεξηθή ζέα. ηελ εζσηεξηθή αξρηηεθηνληθή ην γπαιί ην ζπλαληάκε ζε ζθάιεο, θνππαζηέο, ρσξίζκαηα, ζαλ θύξην πιηθό δηαθόζκεζεο ζην κπάλην θαη ηε θνπδίλα. Δπίζεο ζπλαληνύκε γπάιηλνδάπεδν, γπαιί ζαλ θύξην δνκηθό πιηθό, θακππιόγξακκα γπάιηλα ζηέγαζηξα, γπαιί πάησκα ηεο πηζίλαο λεξνύ, θνπξηίλεο από γπαιί όπσο ζηελ CasadaMusica ηεο OMA θαη ζε πνιιέο άιιεο πξσηόηππεο θαηαζθεπέο. ε ρώξεο κε πεξηνξηζκέλε ειηνθάλεηα αιιά θαη γηα αμηνπνίεζε ηεο νπηηθήο δπλαηόηεηαο έρνπλ θαηαζθεπαζηεί αθόκε θαη θαηνηθίεο κε γπάιηλν πεξίβιεκα. θνπξηίλεο από γπαιί όπσο ζηελ CasadaMusica ηεο OMA.

Γπάιηλν δάπεδν πηζίλαο θαη γπάιηλε ζθάια θαη θνππαζηή. Η ζύγρξνλε ηάζε απαηηεί κεγάια αλνίγκαηα ζηα νπνία κπνξνύλ λα κπνπλ θηλεηά ή αθίλεηα ηδάκηακέζα από κεγάιε γθάκα επηινγώλ. ε πνιιέο όςεηο θηεξίσλ βιέπνπκε κηθξά θαη κεγάια παξάζπξα αζύκκεηξα κε ρξσκαηηζηά ηδάκηα λα δίλνπλ ραξαθηήξα ζην θηήξην.

ην αζιεηηθό θέληξν αλαςπρήο ζην SaintCloud ζηε Γαιιία, νη αξρηηέθηνλεο έληπζαλ ηελ πξόζνςε ηνπ θηεξίνπ κε ρξσκαηηζηό γπαιί. Ο ζπλδπαζκόο ησλ ρξσκάησλ ζηα γπαιηά θαη ν θσηηζκόο έγηλε κε ηέηνην ηξόπν ώζηε ην απνηέιεζκα λα είλαη εληππσζηαθό. Σν αξρηηεθηνληθό γξαθείν SelgasCano, δεκηνύξγεζε κηα γπάιηλεθάςνπια ζηε κέζε ελόο ήζπρνπ ηζπαληθνύ δάζνπο. Ο εμσηεξηθόο ηνίρνο θαη ε νξνθή ηνπ γξαθείνπ είλαη εμνινθιήξνπ από γπαιί, κε απνηέιεζκα νη εξγαδόκελνη θαη ηηο ηέζζεξηο επνρέο ηνπ ρξόλνπ είλαη έλα κε ηε θύζε. Δληειώο αθαηάιιειν γηα όζνπο έρνπλ πςνθνβία αιιά εμαηξεηηθή εκπεηξία γηα ηνπο ηνικεξνύο πνπ παηάλε ζην κπαιθόλη ηνπ WillisTower. Σα γπάιηλα κπαιθόληα

βξίζθνληαη ζε ύςνο 1353 πόδηα ελώ ε ζέα ηεο πόιεο ηνπ ηθάγν από θάησ είλαη απαξάκηιιε. Έλα από ηα κεγαιύηεξα αξρηηεθηνληθά θηήξηα ηεο Κίλαο, γηα ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, είλαη ην Δζληθό Θέαηξν. Πξόθεηηαη γηα έλαλ ηεξάζηην ζόιν από γπαιί θαη ηηηάλην, έξγν ηνπ ζπνπδαίνπ αξρηηέθηνλα θαη ππέξκαρνπ ηνπ γπαιηνύ, PaulAndreu.

Η ππξακίδα ηνπ Λνύβξνπ είλαη έξγν ηνπ αξρηηέθηνλα IM Pei θαη βξίζθεηαη ζηελ είζνδν ηνπ Λνύβξνπ. Δίλαη έλα από ηα πην θεκηζκέλα έξγα αξρηηεθηνληθήο κε γπαιί κέρξη ζήκεξα. Απηή ε ππξακίδα θηάλεη ζε ύςνο ηα 70 πόδηα θαη απνηειείηαη από 673 ηκήκαηα γπαιηνύ από ηε θνξπθή σο ηελ βάζε. Η ζπλερήο έξεπλα θαη εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ γπαιηνύ, ην θαζηζηά ην πιηθό ηνπ κέιινληνο. ΠΗΓΔ: «Σν γπαιί ζηε ζύγρξνλε αξρηηεθηνληθή», Μαξίλα Απγεξηλνύ http://www.architecturendesign.net/ http://www.theaterinfo.gr/ http://olympia.gr/ ΔΦΗΜΔΡΙΓΑ "Η ΚΑΘΗΜΔΡΙΝΗ http://el.wikipedia.org/ http://www.diazoma.gr/ http://www.ime.gr/ ΣΔΛΟ REPLETE