Οικονομική αποτίμηση περιβαλλοντικών αγαθών και υπηρεσιών Ioannis Souliotis et al. ICRE8: International Center for Research on the Environment & the Economy ATHENA Research and Innovation Center 1
ICRE8: Διεθνές Κέντρο Έρευνας για το περιβάλλον και την Οικονομία } Μη κερδοσκοπικό κέντρο, 2014 } Διεπιστημονική έρευνα σε : Περιβάλλον Οικονομία Ενέργεια Οικολογικές καινοτομίες + ηλεκτρονικές μορφές του (E8) 2 Αποστολή του ICRE8 : Η επιδίωξη της αριστείας στη διεξαγωγή και την παρουσίαση της έρευνας και η δέσμευση για διερεύνηση των σχετικών περιβαλλοντικών, ενεργειακών και ζητημάτων φυσικών πόρων, για μια ποικιλία καταστάσεων και ενδιαφερόμενα μέρη σε διαφορετικές χρονικές και χωρικές κλίμακες. website: www.icre8.eu
ICRE8 έρευνα χρηματοδοτούμενη απο την Ευρωπαϊκή επιτροπή 3 INLAND WATER FP4: Cyprus FP5: ARID CLUSTER FP6: EROLIMPACS FP6: AQUASTRESS FP7: GENESIS FP7: GLOBAQUA WFD COASTAL WATER FP6: IASSON FP6: SESSAME FP7: THESEUS MSFD MARINE OFFSHORE FP7: MERMAID FP7: TROPOS FP7: H2OCEAN Floods Directive
ICRE8 έρευνα σχετικά με το νερό χρηματοδοτούμενη απο διεθνείς πηγές EXAMPLES INTER ORG World Bank: Arsenic Contaminaeon, Bangladesh, India World Bank: Water Pricing, China, Bangladesh WWC: Green Water Growth: Egypt, China, Nepal, Australia EXAPLES NATIONAL GOVT UK, EA: Economic Value of Groundwater Finalnd, MoE: Agricultural use of Water and CAP Greece, MoE: ASOPOS RB Cyprus, MoE: WFD Atrs 5 & 11 OECD: Economic Instruments to Protect Freshwater Resources in Lake BaikalBasin. IIED: Integrated WM Methodologies 4 Abu Dhabi, MoE: Economic Valuation of Groundwater Namibia, MoE: Groundwater Pricing
Στόχοι-κλειδιά της διαχείρησης περιβαλλοντικών αγαθών } Αποδοτικότητα: οργάνωση της παραγωγής και της κατανάλωσης με τρόπο που να εξαντλεί τις δυνατότητες αύξησης της οικονομικής ευημερίας. } Ισότητα: δικαιοσύνη στην κατανομή των πόρων και επιπτώσεων στην κοινωνία. Κατανομή δικαιωμάτων, κόστους και οφέλους. } Περιβάλλον και αειφορία: Εξέταση της δικαιοσύνης μεταξύ των γενεών και την κρισιμότητα των οικολογικών υπηρεσιών που παρέχονται από τους περιβαλλοντικούς πόρους, παρέχουν δύο λογικές για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας. 5
Συνολική Οικονομική Αξία των περιβαλλοντικών αγαθών Structure & Processes Environmental Functions Human Benefits Anthropocentric Values Environment Use Non-Use Values Values Total Economic Value Use Value Non Use Value Actual Use Value Option Value Existence Value For Others Direct Use Value Indirect Use Value Bequest Value Altruistic Value 6
Millennium Assessment report. (MA, 2005) : υπηρεσίες παροχής υπηρεσίες αναψυχής ρυθμιστικές υπηρεσίες υποστηρικτικές υπηρεσίες
Οικοσυστημικές υπηρεσίες i. Υπηρεσίες Παροχής: προϊόντα που παρέχονται από το περιβάλλον. ii. Ρυθμιστικές υπηρεσίες: οφέλη που προέρχονται από τη ρύθμιστική ικανότητα των οικοσυστημάτων, όπως προστασία απο πλυμμήρες. iii. Υπηρεσίες αναψυχής: αξίες χρήσεις και μη χρήσης. iv. Υποστηρικτικές υπηρεσίες: υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για την παραγωγή άλλων οικοσυστημικών υπηρεσιών.
Εκτίμηση Συνολικής Οικονομικής Αξία της Βιοποικιλότητας Οφέλη Αξίες Μέθοδοι Water for drinking purposes Water for irrigation purpose Hedonic pricing Travel cost method Averting behavior Contingent valuation Hydropower production Higher surface water and groundwater quality Enjoyment of recreational areas Higher surface water quality Avoided soil losses Extension of water management infrastructures lifetime Soil carbon storage Enjoyment of recreational areas Χρήσης & Μη χρήσης Market prices Conjoint Analysis Choice Modeling Marginal opportunity cost Multilevel model Benefit transfer Metaanalysis Existence/ conversation of genetic and species diversity
Βήματα για την εκτίμηση της Συνολικής Οικονομικής Αξίας. } 1. Αναγνώριση χρήσεων και λειτουργιών } 2. Αναγνώριση χρηστών } 3. Επιλογή κατάλληλης μεθόδου αποτίμησης } 4. Εκτίμηση της χρηματικής αξίας 10
Εκτίμηση Συνολικής Οικονομικής Αξία της Βιοποικιλότητας 11
Τεχνικές εκμαίευσης της οικονομικής αξίας Τεχνικές βασιζόμενες στις αγορές -Τεχνική ηδονικής τιμολόγησης(hvm) -Τεχνική ταξιδιωτικού κόστους(tcm)..κ.α. Τεχνικές που βασίζονται σε υποθετικές αγορές (χρήση ερωτηματολογίων) -Τεχνικής ενδεχόμενης αξιολόγησης (CVM) -Τεχνικής πειράματος επιλογής (CEM) 12
Τεχνική Ηδονικής τιμολόγησης(hcm) } Ένα αγαθό εκτός αγοράς μπορεί να ορισθεί ως το σύνολο των επιμέρους χαρακτηριστικών του. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορεί να είναι χαρακτηριστικά κάποιων αγαθών της αγοράς. Η HCM υπολογίζει τις τιμές των χαρακτηριστικών που διαφοροποιούν τα πολύ συσχετιζόμενα αγαθά. 13
Τεχνική Ηδονικής τιμολόγησης(hcm) Παραδείγματα: 1. Αξία του καθαρού αέρα. } Μια ιδιότητα που φαίνεται να επηρεάζει τις τιμές κατοικίας ανά περιοχή. } Η εξέταση των τιμών ιδιοκτησίας μπορεί να μας επιτρέψει να προσδιορίσουμε τη χρηματική αξία του καθαρού αέρα. 2. Αξία υπόγειων υδάτων. } Υψηλότερη τιμή χωραφιών όπου η προσφορά νερού είναι υψηλότερη. 14
Τεχνική ταξιδιωτικού κόστους(tcm) Μέθοδος εφαρμογής των τιμών που συνδέονται με τις μηπωλούμενες ψυχαγωγικές ή πολιτιστικές εγκαταστάσεις. Χρησιμοποιείται στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες για να προσδιορίσει τις τιμές των εγκαταστάσεων παιχνιδιού& της τουριστικής ανάπτυξης. Αρχή: Συμπεραίνουμε την αξία ενός συνόλου ιδιοτήτων από τις δαπάνες για μια άλλη αγορά. 15
Τεχνική ταξιδιωτικού κόστους(tcm) } Παράδειγμα: Γεωγραφική περιοχή με διαφύλαξη της άγριας φύσης. Z Α : Αριθμός επισκέψεων ανά περίοδο από τη περιοχή της ζώνης Α, που εκφράζεται ως ποσοστό του πληθυσμού της ζώνης. Z Β : Αριθμός επισκέψεων ανά περίοδο από τη περιοχή της ζώνης Β, που εκφράζεται ως ποσοστό του πληθυσμού της ζώνης. P Α : Μέσο κόστος ανά ταξίδι για κάθε επισκέπτη από τη ζώνη Α P B : Μέσο κόστος ανά ταξίδι για κάθε επισκέπτη από τη ζώνη Β 16
Τεχνική Ενδεχόμενης Αξιολόγησης(CVM) } CVM βασίζεται σε κατασκευασμένες, υποθετικές αγορές. Η αξία ενός περιβαλλοντικού αγαθού για τους ανθρώπους εκφράζεται ως: - Mέγιστη διαθεσιμότητα για πληρωμή(wtp) - Ελάχιστη διαθεσιμότητα για αποδοχή (WTA) } Βασίζεται στη χρήση ερωτηματολογίων για την απάντηση ερωτήσεων όπως: Είστε διατεθειμένος να πληρώσετε Χ ευρώ για τη βελτίωση της ποιότητας του νερου στο... ποτάμι; à Υποθετικό σενάριο 17
Πείραμα επιλογής (CE) Τεχνική εκμαίευσης της Συνολικής Οικονομικής Αξίας ενός περιβαλλοντικού αγαθού. } Μπορεί υπολογίσει την αξία των επιμέρους χαρακτηριστικών ενός αγαθού καθώς και περίπλογες αλλαγές αυτών των χαρακτηριστικών. } Oι αξίες εικάζονται από τις επιλογές των ερωτώμενων στους οποίους παρουσιάζεται μια σειρά εναλλακτικών. Όπως και η CVM η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται με τη χρήση του ιντερνετ, τηλεφωνικές συνεντεύξεις, προσωπικές συνεντεύξεις. 18
Πείραμα επιλογής (CE) Πείραµα Επιλογής 1.1 Ποιό από τα ακόλουθα σενάρια θα επιλέγατε? Η επιλογή Α και η επιλογή Β θα είχαν ένα κόστος στην οικογένειά σας. Η επιλογή Γ δεν έχει κόστος, αλλά οι συνθήκες στον υγρότοπο θα συνέχιζαν να επιδεινώνονται. Επιλογή Α Επιλογή Β Επιλογή Γ Βιοποικιλότητα OWSA Βελτίωση Αύξηση Συντήρηση στα τρέχοντα επίπεδα Αύξηση Επιδείνωση Επιδείνωση Εκπαίδευση και Έρευνα Αριθµός εγχώριων καλλιεργητών για επανεκπαίδευση Συντήρηση στα τρέχοντα επίπεδα 150 Αύξηση 40 40 0 Εφάπαξ πληρωµή (Σηµειώστε µε Χ την επιλογή σας ) Θα επέλεγα: Επιλογή Α Επιλογή Β apple Επιλογή Γ apple 75 Επιδείνωση 0 19
Αποτίμηση της αξίας μη χρήσης των υγροτόπων. Μελετη περίπτωσης Χειμαδίτιδα, Ελλάδα Στόχος η χρήση Πειράματος Επιλογής για την εκτίμηση των σχετικών αξιών μη χρήσης. } Ο υγρότοπος Χειμαδίτιδα αποτελεί μια από τις λίγες λίμνες γλυκού νερού στην Ελλάδα και είναι πλούσια σε χλωρίδα, πανίδα, καθώς και ποικιλομορφία των οικοτόπων. } Τρέχουσες περιβαλλοντικές πιέσεις, συμπεριλαμβανομένης της ζήτησης για νερό για τον αγροτικό τομέα, μόλυνση και υπεραλιευση. 20
Αποτίμηση της αξίας μη χρήσης των υγροτόπων. Μελετη περίπτωσης Χειμαδίτιδα, Ελλάδα } Επιλογή των σχετικών χαρακτηριστικών και επιπέδων: } Βιοποικιλότητα: Χαμηλη, Υψηλή } Επιφάνεια νερού(owsa): Χαμηλη, Υψηλή } Έρευνα και εκπαίδευση: Χαμηλη, Υψηλή } Επανεκπαίδευση της εργασίας: 30, 50, 75, 150 } Πληρωμή: 3, 10, 40, 80 Παρούσα κατάσταση= Χειροτέρευση με κόστος 0. 32 κάρτες επιλογής. 8 κάρτες επιλογής με 3 εναλλακτικές: A, B, ή καμία. Συλλογή κοινωνικών και οικονομικών στοιχείων. 21
Αποτίμηση της αξίας μη χρήσης των υγροτόπων. Μελετη περίπτωσης Χειμαδίτιδα, Ελλάδα Το ελληνικό κοινό απολαμβάνει σημαντικά και θετικά οφέλη απο τις αξίες μη χρήσεις του υγροτόπου. Η πληροφορία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σύκριση κόστους και οφέλους με σκοπό τη διαχείρηση του φυσικού πόρου και βελτίωση των επιπεδων των χαρακτηριστικών του. 22
Rokua Case Study } PROBLEMS: Water quantity problems for aquifer, lakes & springs; disturbing water dynamics } DANGER: loosing ecosystem goods and services, e.g. recreation Lake Ahveroinen at Rokua esker. 23
Rokua Case Study Attributes Scenario A Scenario B Scenario C Water quantity Same as Now Increased Limited Recreation Increased Same as now Low Total Land Income Same as now Same as now Restricted Investment on Research Price (one-off payment) Low Medium Medium 50 100 None I prefer Scenario A Scenario B Scenario C 24
Rokua Case Study Marginal price is the marginal benefit from a discrete one level change in an attribute (or WTP for a one level improvement) all else being constant. For the linear utility function: MWTPi=-βi/βcost MWTP is 79,86 (s.e. 19,49) euro/respondent for an improvement in water quantity MWTP is 61,17 (s.e. 19,24) euro/respondent for an increase in recreation 25
Σας ευχαριστώ! Ioannis Souliotis, Ph.D. Candidate, Athens University of Economics and business, ICRE8 ATHENA Research Center Email. Ioannis.souliotis@icre8.eu 26