ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης εκτιμά την πυκνότητα όλου του οδικού δικτύου, καταταγμένου κατά κατηγορία, στη ζώνη των Περιφερειών διέλευσης της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων. Η σκοπιμότητα παρακολούθησης του δείκτη αφορά στη μελέτη της εξέλιξης του οδικού δικτύου και ειδικότερα της συμμετοχής των αυτοκινητοδρόμων, τον έλεγχο της χωρητικότητας του οδικού δικτύου και τη διερεύνηση των επιδράσεων του οδικού δικτύου στο περιβάλλον. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Οι βασικές κατηγορίες του οδικού δικτύου που εξετάζονται είναι (α) αυτοκινητόδρομοι, (β) κύριο εθνικό δίκτυο (πρωτεύον και δευτερεύον) και (γ) εθνικό δίκτυο (πρωτεύον, δευτερεύον και τριτεύον). Ο δείκτης υπολογίζεται και παρακολουθείται επίσης σε σχέση με την εξέλιξη των έργων της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων αρμοδιότητας της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Όπως αναμενόταν, η ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων θα επιφέρει εντυπωσιακή βελτίωση (252%) της πυκνότητας των αυτοκινητοδρόμων στη Ζώνη Επιρροής των Περιφερειών. Δεδομένου ότι ο άξονας ΠΑΘΕ (Πάτρα Αθήνα Θεσσαλονίκη Εύζωνοι) συνυπολογίστηκε ως υπάρχων αυτοκινητόδρομος πρό και μετά την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού, η πυκνότητα αυτοκινητοδρόμων εμφανίζει μεγάλες αυξήσεις στις Περιφέρειες Ανατ. Μακεδονίας & Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου, οι οποίες στην κατάσταση πρό της Εγνατίας Οδού έχουν μηδαμινές τιμές. Σε Νομαρχιακό επίπεδο οι μεγαλύτερες αυξήσεις αναμένονται στους Νομούς Ημαθίας (910%), Καβάλας (676%), Έβρου (410%), Θεσπρωτίας (391%) και Καστοριάς (361%). 1
Πυκνότητα Οδικού Δικτύου (km/km 2 ) ΠΡΟ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΜΕ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ (κατάσταση ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2008) ΜΕ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ NUTS Περιφέρεια / Νομός Πυκνότητα Αυτοκινητοδρόμων Πυκνότητα Κύριου Οδικού Δικτύου (1ων + 2ων εθνικό) Πυκνότητα Εθνικού Δικτύου Πυκνότητα Μεταβολή πρό- Αυτοκινητοδρόμων Απρ.2008 Πυκνότητα Κύριου Μεταβολή πρό- Οδικού Δικτύου Απρ.2008 (1ων + 2ων εθνικό) Πυκνότητα Μεταβολή πρό- Εθνικού Δικτύου Απρ.2008 Πυκνότητα Μεταβολή πρόολοκληρωμένη Αυτοκινητοδρόμων Πυκνότητα Κύριου Μεταβολή πρόολοκληρωμένη Οδικού Δικτύου (1ων + 2ων εθνικό) Πυκνότητα Εθνικού Δικτύου gr11 Ανατολική Μακεδόνια & Θράκη 0,001 0,048 0,111 0,014 1285,64% 0,061 28,31% 0,124 12,11% 0,018 1629,41% 0,066 37,46% 0,129 16,11% gr111 Ν. Έβρου 0,003 0,068 0,099 0,017 410,37% 0,083 22,44% 0,114 15,04% 0,017 410,37% 0,086 26,44% 0,117 17,93% gr112 Ν. Ξάνθης 0,000 0,038 0,135 0,011 197,45% 0,051 32,11% 0,148 9,08% 0,015 227,13% 0,054 42,28% 0,152 11,96% gr113 Ν. Ροδόπης 0,000 0,027 0,106 0,021 377,70% 0,049 78,42% 0,127 20,19% 0,021 322,35% 0,049 78,42% 0,127 20,19% gr114 Ν. Δράμας 0,000 0,036 0,073 0,000 0,00% 0,036 0,00% 0,073 0,00% 0,000 0,00% 0,036 0,00% 0,073 0,00% gr115 Ν. Καβάλας 0,000 0,060 0,181 0,025 435,06% 0,084 39,74% 0,204 13,14% 0,045 675,82% 0,104 73,95% 0,225 24,55% gr12 Κεντρική Μακεδονία 0,010 0,055 0,185 0,021 119,24% 0,061 12,47% 0,191 3,58% 0,027 175,47% 0,066 21,36% 0,196 6,27% gr121 Ν. Ημαθίας 0,004 0,071 0,160 0,038 919,43% 0,084 18,49% 0,173 8,22% 0,037 909,96% 0,084 18,00% 0,172 8,00% gr122 Ν. Θεσσαλονίκης 0,021 0,084 0,274 0,052 149,53% 0,111 31,53% 0,301 9,71% 0,074 253,77% 0,135 59,47% 0,325 18,31% gr123 Ν. Κιλκίς 0,013 0,046 0,174 0,015 13,40% 0,046 0,00% 0,174 0,00% 0,017 27,92% 0,046 0,00% 0,174 0,00% gr124 Ν. Πέλλας 0,000 0,033 0,093 0,000 0,00% 0,033 0,00% 0,093 0,00% 0,000 0,00% 0,033 0,00% 0,093 0,00% gr125 Ν. Πιερίας 0,047 0,070 0,207 0,047 0,00% 0,070 0,00% 0,207-0,06% 0,047 0,00% 0,070 0,00% 0,207 0,00% gr126 Ν. Σερρών 0,000 0,045 0,157 0,007 127,69% 0,047 4,80% 0,159 1,36% 0,017 255,33% 0,048 8,50% 0,161 2,41% gr127 Ν. Χαλκιδικής 0,000 0,040 0,198 0,005 95,62% 0,040 1,12% 0,198-0,28% 0,000 0,00% 0,040 1,16% 0,198 0,07% gr13 Δυτική Μακεδονία 0,000 0,050 0,165 0,011 388,35% 0,063 25,18% 0,178 7,66% 0,018 608,86% 0,070 38,70% 0,185 11,77% gr131 Ν. Γρεβενών 0,000 0,027 0,206 0,011 197,96% 0,041 54,11% 0,220 6,98% 0,021 318,12% 0,051 91,50% 0,230 11,80% gr132 Ν. Καστοριάς 0,000 0,029 0,184 0,011 201,26% 0,044 50,10% 0,198 7,97% 0,024 360,78% 0,058 100,07% 0,213 15,92% gr133 Ν. Κοζάνης 0,000 0,065 0,143 0,018 308,99% 0,083 26,83% 0,161 12,24% 0,022 333,84% 0,087 33,97% 0,165 15,49% gr134 Ν. Φλώρινας 0,000 0,070 0,141 0,000 0,00% 0,070 0,00% 0,141 0,00% 0,000 0,00% 0,070 0,00% 0,141 0,00% gr14 Θεσσαλία 0,010 0,042 0,179 0,010 1,36% 0,042 0,30% 0,179-0,03% 0,011 11,51% 0,043 2,75% 0,181 0,64% gr141 Ν. Καρδίτσας 0,000 0,020 0,176 0,000 0,00% 0,020 0,00% 0,176 0,00% 0,000 0,00% 0,020 0,00% 0,176 0,00% gr142 Ν. Λάρισας 0,015 0,046 0,183 0,015 0,00% 0,046 0,00% 0,183-0,05% 0,015 0,00% 0,046 0,00% 0,183 0,00% gr143 Ν. Μαγνησίας 0,023 0,038 0,204 0,023 0,00% 0,038-0,17% 0,203-0,39% 0,023 0,00% 0,038 0,00% 0,204 0,00% gr144 Ν. Τρικάλων 0,000 0,055 0,157 0,001 9,86% 0,056 1,02% 0,158 0,36% 0,005 71,38% 0,060 8,62% 0,162 3,02% gr21 Ήπειρος 0,000 0,060 0,244 0,008 283,92% 0,068 13,50% 0,252 3,33% 0,012 423,61% 0,073 20,71% 0,256 5,11% gr211 Ν. Άρτας 0,000 0,015 0,246 0,000 0,00% 0,015 0,00% 0,246 0,00% 0,000 0,00% 0,015 0,00% 0,246 0,00% gr212 Ν. Θεσπρωτίας 0,000 0,079 0,185 0,021 374,77% 0,100 25,28% 0,205 10,87% 0,026 390,66% 0,106 33,27% 0,211 14,31% gr213 Ν. Ιωαννίνων 0,000 0,056 0,257 0,009 153,57% 0,065 15,60% 0,266 3,42% 0,015 221,84% 0,071 26,31% 0,272 5,77% gr214 Ν. Πρέβεζας 0,000 0,121 0,262 0,000 0,00% 0,121 0,00% 0,262 0,01% 0,000 0,00% 0,121 0,00% 0,262 0,00% zniv Ζώνη Επιρροής Εγνατίας Οδού 0,005 0,051 0,173 0,014 174,11% 0,058 15,54% 0,181 4,47% 0,018 252,43% 0,062 23,74% 0,185 6,91% 3 7 8 17 18 25 26 27 28 45 46 53 54 55 56 Μεταβολή πρόολοκληρωμένη Πυκνότητα οδικού δικτύου (km/1.000 κατοίκους) ΠΡΟ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΜΕ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ (κατάσταση ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2008) ΜΕ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ NUTS Περιφέρεια / Νομός Πυκνότητα Αυτοκινητοδρόμων Πυκνότητα Κύριου Οδικού Δικτύου (1ων + 2ων εθνικό) Πυκνότητα Εθνικού Δικτύου Πυκνότητα Μεταβολή πρό- Αυτοκινητοδρόμων Απρ.2008 Πυκνότητα Κύριου Οδικού Δικτύου (1ων + 2ων εθνικό) Μεταβολή πρό- Απρ.2008 Πυκνότητα Εθνικού Δικτύου Μεταβολή πρό- Απρ.2008 Πυκνότητα Αυτοκινητοδρόμων Μεταβολή πρόολοκληρωμένο Πυκνότητα Κύριου Οδικού Δικτύου (1ων + 2ων εθνικό) Μεταβολή πρόολοκληρωμένο Πυκνότητα Εθνικού Δικτύου Μεταβολή πρόολοκληρωμένο gr11 Ανατολική Μακεδόνια & Θράκη 0,024 2,570 2,570 0,329 1285,64% 1,425 28,31% 2,881 12,11% 0,411 1629,41% 1,526 37,46% 2,984 16,11% gr111 Ν. Έβρου 0,097 1,934 2,811 0,496 410,37% 2,369 22,44% 3,234 15,04% 0,496 410,37% 2,446 26,44% 3,315 17,93% gr112 Ν. Ξάνθης 0,000 0,675 2,387 0,197 240,65% 0,892 32,11% 2,604 9,08% 0,266 278,34% 0,961 42,28% 2,673 11,96% gr113 Ν. Ροδόπης 0,000 0,628 2,440 0,493 600,83% 1,121 78,42% 2,933 20,19% 0,493 515,59% 1,121 78,42% 2,933 20,19% gr114 Ν. Δράμας 0,000 1,192 2,439 0,000 0,00% 1,192 0,00% 2,439 0,00% 0,000 0,00% 1,192 0,00% 2,439 0,00% gr115 Ν. Καβάλας 0,000 0,877 2,642 0,361 439,64% 1,226 39,74% 2,989 13,14% 0,656 686,67% 1,526 73,95% 3,290 24,55% gr12 Κεντρική Μακεδονία 0,100 1,892 1,892 0,220 119,24% 0,628 12,47% 1,960 3,58% 0,276 175,47% 0,677 21,36% 2,011 6,27% 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr gr121 Ν. Ημαθίας 0,044 0,842 1,894 0,446 919,43% 0,998 18,49% 2,050 8,22% 0,441 909,96% 0,994 18,00% 2,046 8,00% gr122 Ν. Θεσσαλονίκης 0,073 0,294 0,955 0,182 149,53% 0,387 31,53% 1,047 9,71% 0,258 253,77% 0,469 59,47% 1,129 18,31% gr123 Ν. Κιλκίς 0,368 1,315 4,946 0,418 13,40% 1,315 0,00% 4,946 0,00% 0,471 27,92% 1,315 0,00% 4,946 0,00% gr124 Ν. Πέλλας 0,000 0,560 1,604 0,000 0,00% 0,560 0,00% 1,604 0,00% 0,000 0,00% 0,560 0,00% 1,604 0,00% gr125 Ν. Πιερίας 0,551 0,825 2,433 0,551 0,00% 0,825 0,00% 2,432-0,06% 0,551 0,00% 0,825 0,00% 2,433 0,00% East gr126 Ν. Σερρών 0,000 0,881 3,110 0,143 174,50% 0,924 4,80% 3,152 1,36% 0,335 350,85% 0,956 8,50% 3,185 2,41% gr127 Ν. Χαλκιδικής 0,000 1,240 6,154 0,168 205,28% 1,254 1,12% 6,137-0,28% 0,000 0,00% 1,254 1,16% 6,159 0,07% West gr13 Δυτική Μακεδονία 0,000 5,188 5,188 0,355 611,26% 1,975 25,18% 5,585 7,66% 0,557 958,36% 2,189 38,70% 5,799 11,77% gr131 Ν. Γρεβενών 0,000 1,604 12,440 0,679 828,17% 2,472 54,11% 13,308 6,98% 1,279 1338,19% 3,072 91,50% 13,908 11,80% North gr132 Ν. Καστοριάς 0,000 0,942 5,922 0,368 448,57% 1,414 50,10% 6,394 7,97% 0,773 808,51% 1,885 100,07% 6,865 15,92% gr133 Ν. Κοζάνης 0,000 1,479 3,242 0,397 483,67% 1,875 26,83% 3,639 12,24% 0,502 525,43% 1,981 33,97% 3,744 15,49% gr134 Ν. Φλώρινας 0,000 2,463 4,965 0,000 0,00% 2,463 0,00% 4,965 0,00% 0,000 0,00% 2,463 0,00% 4,965 0,00% gr14 Θεσσαλία 0,185 3,344 3,344 0,188 1,36% 0,777 0,30% 3,343-0,03% 0,206 11,51% 0,796 2,75% 3,365 0,64% gr141 Ν. Καρδίτσας 0,000 0,398 3,583 0,000 0,00% 0,398 0,00% 3,583 0,00% 0,000 0,00% 0,398 0,00% 3,583 0,00% gr142 Ν. Λάρισας 0,281 0,880 3,534 0,281 0,00% 0,880 0,00% 3,532-0,05% 0,281 0,00% 0,880 0,00% 3,534 0,00% gr143 Ν. Μαγνησίας 0,294 0,486 2,595 0,294 0,00% 0,486-0,17% 2,585-0,39% 0,294 0,00% 0,486 0,00% 2,595 0,00% gr144 Ν. Τρικάλων 0,000 1,349 3,858 0,014 16,73% 1,363 1,02% 3,871 0,36% 0,116 121,71% 1,466 8,62% 3,974 3,02% gr21 Ήπειρος 0,000 6,312 6,312 0,214 368,70% 1,769 13,50% 6,522 3,33% 0,320 550,11% 1,881 20,71% 6,635 5,11% gr211 Ν. Άρτας 0,000 0,302 5,072 0,000 0,00% 0,302 0,00% 5,072 0,00% 0,000 0,00% 0,302 0,00% 5,072 0,00% gr212 Ν. Θεσπρωτίας 0,000 2,616 6,083 0,700 853,22% 3,277 25,28% 6,745 10,87% 0,855 894,26% 3,486 33,27% 6,954 14,31% gr213 Ν. Ιωαννίνων 0,000 1,655 7,548 0,256 311,75% 1,913 15,60% 7,807 3,42% 0,433 452,80% 2,090 26,31% 7,984 5,77% gr214 Ν. Πρέβεζας 0,000 2,115 4,575 0,000 0,00% 2,115 0,00% 4,576 0,01% 0,000 0,00% 2,115 0,00% 4,575 0,00% zniv Ζώνη Επιρροής Εγνατίας Οδού 0,088 0,857 2,937 0,241 174,11% 0,990 15,54% 3,068 4,47% 0,310 252,43% 1,060 23,74% 3,140 6,91% 2
Το χαρακτηρισμένο ως κύριο οδικό δίκτυο αποτελείται από το πρωτεύον και το δευτερεύον εθνικό οδικό δίκτυο και εξετάζεται ως ιδιαίτερη κατηγορία επειδή στην ουσία εξυπηρετεί κύριες δια-περιφερειακές και διακρατικές συνδέσεις. Το σύστημα της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία και η πλήρης λειτουργία του αναμένεται να συνεισφέρει στην βελτίωση του δείκτη ως εξής: στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας κατά 39%, στην Ανατ. Μακεδονία & Θράκη κατά 37%, και στις Κεντρική Μακεδονία και Ήπειρο κατά 21%. Ο Νομός Καστοριάς επωφελείται της κατασκευής και λειτουργίας του κάθετου άξονα (αυτοκινητόδρομου) Σιάτιστα Ιεροπηγή εμφανίζοντας το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης (100%). Ο Νομοί Γρεβενών, Ροδόπης και Καβάλας οφείλουν τις σημαντικές αυξήσεις στην Εγνατία Οδό, ενώ ο Νομός Θεσσαλονίκης επωφελείται και των υπόλοιπων αξόνων όπως η Εξωτερική Περιφερειακή Θεσσαλονίκης, ο αυτοκινητόδρομος Θεσσαλονίκη Μουδανιά, οι συνδέσεις με αεροδρόμιο και λιμάνι (6 ος προβλήτας). Σημαντική αναμένεται επίσης η συνεισφορά της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων στην αύξηση της πυκνότητας συνολικά του εθνικού οδικού δικτύου. Η μεγαλύτερη αύξηση αναμένεται στην Περιφέρεια Ανατ. Μακεδονίας & Θράκης (16%). Ακολουθεί η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με εκτιμώμενη αύξηση κατά 12%, και οι Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ηπείρου (6% και 5% αντίστοιχα). Σε Νομαρχιακό επίπεδο την μεγαλύτερη αύξηση στην πυκνότητα του εθνικού δικτύου εκτιμάται πως θα παρουσιάσει ο Νομός Καβάλας (25%) και ακολουθούν οι Νομοί Ροδόπης (20%), Θεσσαλονίκης (18%) και Έβρου (18%). Έτσι, η ολοκλήρωση των έργων της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων Σιάτιστα Ιεροπηγή, Θεσσαλονίκη Σέρρες Προμαχώνας, Θεσσαλονίκη Μουδανιά, και Αρδάνιο Ορμένιο αλλάζουν το χάρτη κατάταξης των Περιφερειών και Νομών σε σχέση με την πυκνότητα του οδικού δικτύου, ιδιαίτερα σε ότι αφορά στις κατηγορίες αυτοκινητόδρομοι και κύριο οδικό δίκτυο. Ενώ στην κατάσταση προ της Εγνατίας Οδού κυριαρχούν οι Περιφέρειες Θεσσαλίας και Κεντρικής Μακεδονίας και οι αντίστοιχοι Νομοί απ όπου διέρχεται ο άξονας ΠΑΘΕ (Μαγνησίας, Λάρισας, Πιερίας, Θεσσαλονίκης) στην μετά την Εγνατία Οδό κατάσταση βγαίνουν δυναμικά στο προσκήνιο οι Περιφέρειες Ηπείρου, Δυτ. Μακεδονίας και Ανατ. Μακεδονίας & Θράκης και αντίστοιχοι Νομοί (Θεσπρωτίας, Γρεβενών, Κοζάνης, Καστοριάς, Καβάλας, Έβρου) απ όπου διέρχονται η Εγνατία Οδός και οι κάθετοι άξονες. Ενδεικτικά, ο δείκτης πυκνότητας του κύριου οδικού δικτύου για το Νομό Θεσπρωτίας μεταβάλλεται από 7,9 σε 10,6 (km/1.000 km 2 ) παρουσιάζοντας αύξηση 33,3%, ενώ για την Περιφέρεια Ηπείρου διαμορφώνεται στο 7,3 από 6 και για το χωρικό σύνολο της Ζώνης Επιρροής η τιμή του δείκτη ανεβαίνει στο 6,2 από 5,1. Πρέπει να σημειωθεί πως μόνο ο Νομός Θεσσαλονίκης παρουσιάζει μεγαλύτερη τιμή του δείκτη (13,5) από το Νομό Θεσπρωτίας, ενώ πολύ κοντά βρίσκεται στην τρίτη θέση ο Νομός Καβάλας (10,4) και ακολουθούν οι Νομοί Κοζάνης, Έβρου και Ημαθίας (8,7-8,6 & 8,4 αντίστοιχα). Οι εκτιμώμενες τιμές για τον παραπάνω δείκτη έχουν ιδιαίτερη σημασία διότι προσεγγίζουν ή/και υπερβαίνουν τη μέση τιμή βάσης για όλη την Ελληνική 3
επικράτεια, η οποία σύμφωνα με το ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 2007-2013 είναι 6 (ΥΠΟΙΟ 2006, σε. 146), ενώ σύμφωνα με τη Eurostat για τo έτος 2003 η τιμή του δείκτη στην ΕΕ25 είναι 15,1 και για την ΕΕ15 17,5 (ERF 2006, σελ. 17) 1. Τέλος, ο δείκτης υπολογίστηκε και σε σχέση με τον πληθυσμό των Περιφερειών και Νομών (km/1.000 κατ.). Αναλόγως προκύπτει σημαντική βελτίωση της πυκνότητας των αυτοκινητοδρόμων και του κύριο εθνικού οδικού δικτύου για τις Περιφέρειες Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας, ιδιαίτερα στους Νομούς Θεσπρωτίας, Γρεβενών, και Καστοριάς. ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Βάση χωρικών δεδομένων του Παρατηρητηρίου ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Ιδία ψηφιακή επεξεργασία (2007): 1) Οδικό δίκτυο: TERRA Ε.Π.Ε. (2004), γραμμικό επίπεδο, κλίμακα 1:5.000. 2) Κύριο και δευτερεύον οδικό δίκτυο χώρας, ΥΠΕΧΩΔΕ (2004), γραμμικό επίπεδο, κλίμακα 1:50.000. 2) Γραμμικό επίπεδο χάραξης και πορείας έργων Εγνατίας Οδού και κάθετων αξόνων, ενημερωμένο με μετρήσεις από GPS και ορθοφωτοχάρτες, Τμήμα GIS, Τομέας Προγραμματισμού και Παρακολούθησης Έργων και Χρηματοδοτήσεων, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε (2008). 3) Χάρτες της Γ.Υ.Σ. κλίμακας 1:50.000. 4) Επικαιροποιημένοι οδικοί χάρτες της ROAD, έτους αγοράς 2004, κλίμακας 1:250.000. 5) Ορθοφωτοχάρτες Υπ. Γεωργίας 1996, κλίμακα 1:5.000. 6) Η κατηγοριοποίηση του οδικού δικτύου έγινε βάσει της κατάταξης των Εθνικών οδών από το ΥΠΕΧΩΔΕ με την απόφαση ΔΜΕΟ/ε/0/1308-15/12/1995 (ΓΓΔΕ, ΔΜΕΟ, Τμ. Μελετών Κυκλοφορίας) με τη χρήση των κριτηρίων των ΠΔ 347/93 και 401/93. 7) Δεδομένα πληθυσμού: απογραφή ΕΣΥΕ (2001), www.statistics.gr. 8) Διοικητικά όρια: ΥΠΕΧΩΔΕ (2002), πολυγωνικό, κλίμακα 1:50.000. Βιβλιογραφικές αναφορές: ΥΠΕΧΩΔΕ (1995): Κατάταξη Εθνικών Οδών περιφερειών Αττικής, Στερεάς Ελλάδας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης σε Βασικό (Πρωτεύον), Δευτερεύον και Τριτεύον Εθνικό Δίκτυο, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων: Διεύθυνση Μελετών 1 Και στα δύο κείμενα ο δείκτης αναφέρεται ως «πυκνότητα αυτοκινητοδρόμων» που στην Ελληνική περίπτωση όμως οι αρμόδιες υπηρεσίες (ΕΣΥΕ, ΥΠΟΙΟ, ΥΠΕΧΩΔΕ κλπ) προφανώς τον προσαρμόζουν στην κατηγορία «κύριο οδικό δίκτυο». Για παράδειγμα, αν εφαρμοζόταν αυστηρά ο ορισμός του αυτοκινητόδρομου η τιμή του δείκτη για την Ελλάδα θα έπρεπε να έχει τιμές κοντά στο 2,0 αντί για 6,0. 4
Έργων Οδοποιίας (ΔΜΕΟ), Τμ. Μελετών Κυκλοφορίας, Απόφαση Αρ. ΔΜΕΟ/ε/0/1308-15/12/1995, Αθήνα. ΥΠΟΙΟ (2006): Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013, Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Γενική Γραμματεία Επενδύσεων και Ανάπτυξης: Αθήνα, Οκτ. 2006, Επίσημο Σχέδιο, 1/11/2006, προσβάσιμο στο http://www.hellaskps.gr/programper4/files/nsrf_gr.pdf, 13/04/2007. ERF (2006): European Road Statistics 2006, European Union Road Federation; Brussels Programme Centre of the International Road Federation (IRF): Brussels. Accessed in, http://www.erf.be/images/stat/erf_stats2006.pdf, 13/04/2007. Μεθοδολογία Η επεξεργασία χωρικών δεδομένων και υποβάθρων έγινε αποκλειστικά στα όρια της Ζώνης Επιρροής των πέντε Περιφερειών (και των αντίστοιχων Νομών) από τις οποίες διέρχεται η Εγνατία Οδός: Ήπειρος, Δυτική Μακεδονία, Ήπειρος, Κεντρική Μακεδονία, Ανατ. Μακεδονία & Θράκη, και Θεσσαλία. Η εκτίμηση του δείκτη γίνεται σε σχέση με την έκταση (km 2 ) και τον πληθυσμό (1.000 κάτοικοι) των Περιφερειών και Νομών στη Ζώνη Επιρροής της Εγνατίας Οδού. Οι βασικές κατηγορίες του οδικού δικτύου που εξετάζονται είναι (α) αυτοκινητόδρομοι, (β) κύριο εθνικό δίκτυο (πρωτεύον και δευτερεύον) και (γ) εθνικό δίκτυο. Ο δείκτης υπολογίζεται και παρακολουθείται επίσης σε σχέση με την εξέλιξη των έργων της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων αρμοδιότητας της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Για την κατάταξη ενός δρόμου στην κατηγορία Αυτοκινητόδρομοι χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός που δίνεται από τον KOK N. 2696/1999 αρ. 2.: Αυτοκινητόδρομος: Οδός ειδικής μελέτης και κατασκευής για την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και μοτοσικλετών, η οποία δεν εξυπηρετεί τις συνορεύουσες με αυτήν ιδιοκτησίες και η οποία: α) διαθέτει, εκτός ειδικών σημείων ή προσωρινά, χωριστά οδοστρώματα, για τις δύο κατευθύνσεις της κυκλοφορίας, που διακρίνονται μεταξύ τους είτε με διαχωριστικές νησίδες που δεν προορίζονται για την κυκλοφορία είτε κατ' εξαίρεση, με άλλα μέσα, β) δεν διασταυρώνονται ισόπεδα με άλλη οδό, μονοπάτι, σιδηροδρομική ή τροχιοδρομική γραμμή και γ) έχει χαρακτηριστεί με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και έχει ειδική σήμανση με πινακίδες ως αυτοκινητόδρομος. Ο άξονας ΠΑΘΕ (Πάτρα Αθήνα Θεσσαλονίκη Εύζωνοι) συνυπολογίστηκε ως υπάρχων αυτοκινητόδρομος πρό και μετά την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού. Οι νέοι κάθετοι άξονες Ξάνθη Εχίνος και Κομοτηνή-Νυμφαία δεν συνυπολογίστηκαν προς το παρόν σε καμία από τις κατηγορίες οδικού δικτύου. 5
Κομοτηνή - Νυμφαία - Ελληνοβουλγαρικά σύνορα Ο άξονας αυτός αποτελεί τμήμα του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου ΙΧ. Το συνολικό μήκος του άξονα ανέρχεται περίπου σε 23 χλμ. Μέχρι σήμερα έχει κατασκευαστεί το νότιο τμήμα του άξονα μήκους 4 χλμ. το οποίο και θα αναβαθμιστεί στο πλαίσιο της νέας σύμβαση κατασκευής. Για το υπόλοιπο τμήμα, μέχρι τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, μήκους περίπου 20 χλμ. (νέα χάραξη) εκπονήθηκαν μελέτες από το ΥΠΕΧΩΔΕ οι οποίες μεταβιβάσθηκαν στην ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. για επισκόπηση και ολοκλήρωση. Το έργο προκηρύχθηκε από την Ε.Ο.Α.Ε. στις 15/12/06 (υποβολή προσφορών 6/2/07) με πρ/σμό δημοπράτησης 85 εκ. (με ΦΠΑ) και η σύμβαση κατασκευής του υπογράφτηκε στις 20/07/07. Παράλληλα προωθείται η χρηματοδότηση του στο πλαίσιο του ΕΠ-ΟΑΛΑΑ του Γ' ΚΠΣ. Ξάνθη - Εχίνος - Ελληνοβουλγαρικά σύνορα Το μήκος του άξονα αυτού ανέρχεται περίπου σε 60 χλμ. συμπεριλαμβανομένης και της παράκαμψης της πόλης της Ξάνθης και σύνδεσης του άξονα με τον αυτοκινητόδρομο. Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. ανέλαβε την εκπόνηση των μελετών και προβλέπεται η ένταξη του έργου στα προγράμματα του Δ' ΚΠΣ. Η κατασκευή των δύο παραπάνω καθέτων αξόνων εντάσσεται στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας για την ανάπτυξη των οδικών συνδέσεων μεταξύ Ελλάδας - Βουλγαρίας. Βάσει της συμφωνίας αυτής καθορίστηκαν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των αξόνων. Η διατομή θα είναι δίιχνη πλάτους 7,5/10,5 μ. ενώ η ταχύτητα μελέτης ανέρχεται σε 80 χλμ. την ώρα με δυνατότητα μείωσης σε μικρού μήκους τμήματα λόγω γεωμορφολογίας ή περιβαλλοντικών απαιτήσεων. ΠΗΓΗ: Τμήμα Εκθέσεων και Αναφορών, Διεύθυνση Παρακολούθησης Έργων, Τομέας Προγραμματισμού και Παρακολούθησης Έργων και Χρηματοδοτήσεων, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε (2008). 6
Χάρτης 1. Πυκνότητα (km/km 2 ) κύριου οδικού δικτύου προ Εγνατίας Οδού 7
Χάρτης 2. Πυκνότητα (km/km 2 ) κύριου οδικού δικτύου με Εγνατία Οδό, Απρ. 2008 8
Χάρτης 3. Πυκνότητα (km/km 2 ) κύριου οδικού δικτύου με ολοκληρωμένη Εγνατία Οδό 9
Χάρτης 4. Μεταβολή πυκνότητας κυρίου εθνικού οδικού δικτύου, προ και μετά την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού και κάθετων αξόνων 10
Χάρτης 5. Πυκνότητα (km/1.000 κατ.) κύριου οδικού δικτύου προ Εγνατίας Οδού 11
Χάρτης 6. Πυκνότητα (km/1.000 κατ.) κύριου οδικού δικτύου με Εγνατία Οδό, 12
Χάρτης 7. Πυκνότητα (km/1.000 κατ.) κύριου οδικού δικτύου με ολοκληρωμένη Εγνατία Οδό 13