ΜΑΘΗΜΑ ΕΚΦΡΑΣΗ- ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ ΤΑΞΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜ/ΜΟ: ΗΜΕΡ/ΝΙΑ 06/10/2018 ΚΑΘ/ΤΡΙΑ ΓΕΩΡΓΑ ΖΩΗ ΒΑΘΜΟΣ: /100, /20 Α. KEΙΜΕΝΟ ΝΕΑΝΙΚΗ ΒΙΑ Δυστυχώς η νεολαία που προκαλεί παραβατικές ενέργειες συμμετέχει σε κάθε μορφή παράνομης συμπεριφοράς. Ωστόσο, κάποιες μορφές μπορούν να θεωρηθούν αμιγώς νεανικές, εφόσον η συμμετοχή της νεολαίας σε αυτές είναι καταλυτική. Η εμπλοκή του νέου στο κοινό έγκλημα παρουσιάζει αύξηση, ωστόσο απέχει από το να χαρακτηριστεί νεανική μορφή εγκληματικότητας. Όμοια η βία και η εγκληματικότητα που οφείλονται σε ιδεολογικά αίτια (θρησκευτικά, πολιτικά, κοινωνικά),όπως η τρομοκρατία, σχετίζονται με τους νέους, οι οποίοι αποτελούν τα εκτελεστικά όργανα, όχι όμως και τους ηθικούς αυτουργούς. Οι επικεφαλής του οργανωμένου εγκλήματος είναι συνήθως ενήλικες, οι οποίοι στρατολογούν νέους εμφυσώντας σε αυτούς την ιδεολογία τους και προωθώντας τους σε πράξεις βίας, προκειμένου να την εμπεδώσουν. Παράλληλη με αυτήν την κατεξοχήν νεανική μορφή βίας είναι η εκτονωτική μορφή βίας (χουλιγκανισμός, βανδαλισμοί, καταστροφές).πρόκειται για βίαια ξεσπάσματα νεανικών ομάδων, χωρίς σαφή αίτια, με αφορμή κάποια δημόσια πολιτική, καλλιτεχνική ή αθλητική εκδήλωση. Θύματα αυτής της έκρηξης είναι συνήθως οι περιουσίες πολιτών ή του δημοσίου. Είναι θέσφατο* πλέον ότι η κοινωνία και οι δομές της είναι αυτές που γεννούν τη βία. Στη σύγχρονη κοινωνία κυριαρχούν φαινόμενα όπως η ανεργία, η φτώχεια, η περιθωριοποίηση, ο ρατσισμός και οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες. Είναι γεγονός ότι σε κάθε κοινωνία μοχθούν να επιβιώσουν ομάδες με σοβαρά βιοτικά προβλήματα. Κατά κύριο λόγο οι ομάδες αυτές εμπεριέχουν πλήθος νέων, οι οποίοι βρίσκονται σε αναζήτηση επαγγέλματος και εξασφάλισης μιας ισότιμης θέσης μέσα στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Έτσι, λοιπόν, είναι εύλογο οι νέοι αυτοί, όταν αδυνατούν να επιβιώσουν και να συμβιώσουν ειρηνικά, να καταφεύγουν στην παρανομία για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, δίνοντας στην παρανομία τη μορφή «βιοπορισμού».άλλες πάλι φορές τα κοινωνικά φαινόμενα που περιγράψαμε,προκαλούν έντονη δυσαρέσκεια στις μη προνομιούχες ομάδες. Είναι αναμενόμενο τότε ότι η βία των νέων, κυρίως η εκτονωτική,θα πάρει τη μορφή αντίδρασης και 1
αποδοκιμασίας,η οποία στρέφεται επί δικαίων και αδίκων,εφόσον στόχο έχει το σύνολο της κοινωνίας που εμφανίζεται να αποδιώχνει και να καταδικάζει σε εξαθλίωση τους ανθρώπους αυτούς. Σε άμεση σχέση με τις κοινωνικές δομές πρέπει να αναφερθούν και τα προβαλλόμενα πρότυπα ως ένα άλλο επίσης σημαντικό αίτιο έξαρσης της νεανικής παραβατικότητας. Οι νεανικές συντροφιές, αλλά και η ηρωοποίηση της βίας από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας λειτουργούν ενθαρρυντικά, ώστε οι νέοι να εκδηλώσουν βίαιη συμπεριφορά. Η υπερβολική προβολή της βίας, είτε ως είδησης είτε ως θεάματος, εξοικειώνει την αρχικά αμαθή και αγνή νεανική ψυχή με την εμπειρία της βίας. Η εξοικείωση δίνει τη θέση της στον εθισμό, στην αναζήτηση της βιαιότητας ως θεάματος και ψυχαγωγίας. Η κατάληξη είναι συνήθως η μίμηση, η υιοθέτηση της βίας ως συγκεκριμένης πρακτικής,ως αποδεκτής και θαυμαστής μεθόδου επιβολής των θελήσεων του ατόμου. Συνεπώς, ο νέος που γαλουχείται μέσα στη βία, λογικό είναι να την ενστερνιστεί ή τουλάχιστον να μην την αποδοκιμάζει. Η συμπεριφορά, ωστόσο, αυτή της νεολαίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ανεξάρτητη από την υπολειτουργία των παιδαγωγικών παραγόντων, και κυρίως της οικογένειας και της εκπαίδευσης. Στην οικογένεια η προτεραιότητα δίνεται στην κάλυψη των απλών υλικών αναγκών των νέων μελών. Στην εποχή του καταναλωτισμού οι γονείς θεωρούν ότι έχουν εκπληρώσει το χρέος τους, όταν εργάζονται αδιάκοπα, για να προσφέρουν αφειδώς καταναλωτικά αγαθά και άνετη ζωή. Η απουσία διαλόγου και επικοινωνίας χαρακτηρίζει τη σύγχρονη οικογένεια και υποβαθμίζει το ρόλο της. Ο νέος που στερείται ηθικοπνευματικής καθοδήγησης είναι ευάλωτος στη χειραγώγηση αλλά και στην επιθετική συμπεριφορά είτε επειδή δε διαθέτει τη σύνεση και τις αναστολές που θα του πρόσφερε η διαπαιδαγώγηση είτε επειδή επιθυμεί να αντιδράσει στην παραμέληση και να προσελκύσει την προσοχή. Όμοια, μοναδικός προσανατολισμός του βαθύτατα γνωσιοκεντρικού και χρησιμοθηρικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι η επιστημονική γνώση. Ο νέος και κυρίως ο έφηβος δεν αποκομίζει στα πλαίσια της εκπαίδευσης κάποια μορφή ηθικοπνευματικής καθοδήγησης ή έστω παιδαγωγικής επίδρασης για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Αντίθετα, το σχολείο, όπως άλλωστε και η οικογένεια, κάποιες φορές λειτουργούν αυταρχικά σε περιπτώσεις νεανικής επαναστατικότητας με αποτέλεσμα να οξύνουν την αντίδραση του νέου. Οι σύγχρονοι νέοι, ευάλωτοι και ανυπεράσπιστοι, γίνονται υποχείρια των επιτηδείων (πολιτικών, θρησκευτικών, αθλητικών παραγόντων), οι οποίοι εμποτίζουν τη νεανική ψυχή με τυφλό φανατισμό πάνω σε ιδέες και οράματα κενά και επικίνδυνα για το σύνολο (ναζισμός, ρατσισμός, εθνικισμός, σατανισμός, οπαδισμός). Γνωρίζουν ότι, αν κερδίσουν την ένθερμη υποστήριξη της νεολαίας προς όφελός τους, τότε έχουν κάνει ένα σημαντικό βήμα για την επιβολή και καθιέρωση της ιδεολογίας τους. Δε διστάζουν να εκμεταλλευτούν τη νεανική ευπιστία και αγωνιστικότητα, ώστε να σύρουν τους νέους σε πράξεις βίαιου «ηρωισμού» και «αυταπάρνησης» (τρομοκρατία, χουλιγκανισμός, νεοναζισμός). *θέσφατο: κοινώς αποδεκτό, αναμφίβολο, αναντίρρητο Πολυξένη Βαγιωνάκη,15-12-2009 2
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου (90-110 λέξεις). 2. Να χαρακτηριστούν ως σωστές ή λάθος οι παρακάτω προτάσεις: I. Η εκτονωτική μορφή βίας έχει ξεκάθαρα αίτια. II. Οι κοινωνικές ανισότητες προκαλούν τη βία. III. Η βία χρησιμοποιείται ως τρόπος επιβολής. IV. Η οικογένεια δίνει προτεραιότητα στην ηθική καθοδήγηση των νέων. V. Το σχολείο επιδρά ανασταλτικά στην εκδήλωση της νεανικής βίας. ( 25 μονάδες) (10 μονάδες) 3. Να βρείτε πέντε συνδετικές λέξεις στην τρίτη παράγραφο και να πείτε τι δηλώνουν. 4.α. Ποια η λειτουργία των παρενθέσεων και των εισαγωγικών στην τελευταία παράγραφο; β. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία της τρίτης παραγράφου; 5. α. Να γραφούν τα συνώνυμα των έντονα τυπωμένων λέξεων. β. Να γραφούν τα αντώνυμα των υπογραμμισμένων λέξεων. Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ Στην πόλη σας οργανώνεται μια κίνηση πολιτών με σκοπό να αντιμετωπίσει τα αυξημένα κρούσματα εγκληματικότητας, τις εκδηλώσεις χουλιγκανισμού, τη διάδοση ακραίων πολιτικών ιδεολογιών. Με πρωτοβουλία του δήμου σας οργανώνεται μια εκδήλωση όπου ως εκπρόσωπος των μαθητών του Λυκείου σας καλείστε να εκφωνήσετε μια ομιλία 500-600 περίπου λέξεων, με την οποία παρουσιάζετε τις συνέπειες της βίας στην καθημερινότητα των ανθρώπων και προτείνετε τρόπους περιστολής του προβλήματος αυτού. (40 μονάδες) 3
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ 1. Το κείμενο αναφέρεται στις μορφές και τα αίτια της νεανικής βίας. Αρχικά, επισημαίνεται πως υπάρχουν «αμιγώς» μορφές νεανικής βίας, με ιδεολογικά αίτια, στην οποία οδηγούνται νέοι που φανατίζονται και παρασύρονται από αρχηγούς εγκληματικών ομάδων. Παράλληλα,η βία εκδηλώνεται ως τρόπος εκτόνωσης χωρίς αίτια,ως μέσο βιοπορισμού και ως αντίδραση στις κοινωνικές ανισότητες. Τα φαινόμενα αυτά προκαλούνται λόγω των αρνητικών προτύπων που κυριαρχούν στα Μ.Μ.Ε. και εξαιτίας της αδυναμίας της οικογένειας να καθοδηγήσει ηθικοπνευματικά τους νέους.καταληκτικά, υπογραμμίζεται ότι την παραπάνω κατάσταση επιτείνει και η ωφελιμιστική εκπαίδευση που δεν καλλιεργεί ηθικά τους νέους, με αποτέλεσμα το σχολείο να γίνεται, συχνά, χώρος βίας. 2. i. Λ ii. Σ iii. Σ iv. Λ v. Λ 3. επίσης: προσθήκη, αλλά και: προσθήκη, είτε είτε: διάζευξη, ώστε: αποτέλεσμα, συνεπώς: συμπέρασμα, ή: διάζευξη 4α) οι παρενθέσεις: επεξηγούν, συμπληρώνουν τα εισαγωγικά: αποδίδουν ειρωνικό τόνο στις λέξεις 4β) παραγωγική, εφόσον στην αρχή αναφέρεται σε κάτι γενικό (επίδραση των προβαλλόμενων προτύπων), στη συνέχεια αυτό αναλύεται και στο τέλος επαναλαμβάνεται ως συμπέρασμα η αρχική άποψη( η επίδραση των προτύπων στους νέους). 5α)προωθώντας: σπρώχνοντας, παρακινώντας, δυσαρέσκεια: ευχαρίστηση, τέρψη, υιοθέτηση: αποδοχή, χρησιμοθηρικού: ωφελιμιστικού, διαμόρφωση: διάπλαση 5β)συμμετέχει: απέχει, αποδοκιμασία: επιδοκιμασία, κατάληξη: αφετηρία, αρχή, ενστερνιστεί: απορρίψει, παραμέληση: φροντίδα 4
Συνέπειες βίας Κοινωνικές. 1.Αύξηση εγκληματικότητας, διατάραξη ευνομίας, αύξηση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας. Χαλάρωση των κοινωνικών κανόνων, αναποτελεσµατικότητα των νόµων. Εκδήλωση τρομοκρατίας λόγω της ισοπέδωσης της ευνομίας και της πίστης ότι «όλοι είναι εξίσου ένοχοι». 2. Διακυβεύεται η πολιτική σταθερότητα, κρίση δημοκρατικών αξιών κίνδυνος αναρχίας ή και φασιστικών ολοκληρωτικών καθεστώτων. Απαξίωση των πολιτικών ηγεσιών, αδιαφορία για τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα, για το κοινωνικό συμφέρον. 3. Έλλειψη διαλόγου, διατάραξη επικοινωνίας και ανθρώπινων σχέσεων, όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε πολεμικές συρράξεις. 4. Κλίμα καχυποψίας φόβου και διάχυτης ανασφάλειας. Φαινόμενα οικονομικής και πολιτισμικής οπισθοδρόμησης. Καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων. Κρίση πολιτισμού. Ατομικές. 1. Διακυβεύεται η σωματική ακεραιότητα του ατόμου. Απειλείται η ψυχική του υγεία, δημιουργία ψυχολογικών προβλημάτων. Διάγει υπό το καθεστώς ανασφάλειας και φόβου καχυποψίας,εσωστρέφειας.εθίζεται στα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας 2. Πνευματική στασιμότητα και απαιδευσιά μέσα σ ένα πλαίσιο πνευματικής οπισθοδρόμησης. Η βία και η παιδεία είναι έννοιες οξύμωρες. 3. Εθισμός στα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας. Ανακύκλωση φαινομένου. Η βία φέρνει βία. Η βίαιη συμπεριφορά εγγράφεται στη συνείδηση του ατόμου και οικειοποιείται. Ευτελισμός ανθρώπινης αξίας. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Όλες αυτές οι αιτίες «βουλιάζουν» τη νεολαία και ολόκληρη την κοινωνία μαζί της. Γι αυτό, πριν το τίμημα γίνει αβάσταχτο, θα πρέπει: 1) Όχι απλώς να αντιμετωπίσουμε τους δράστες, αλλά κυρίως να εξολοθρεύσουμε τις ρίζες που πολλαπλασιάζουν την εγκληματικότητα. Χρειάζεται λοιπόν μια μακροχρόνια αντιεγκληματική πολιτική, η οποία θα έχει ουσιαστικά αποτελέσματα. Μ αυτό, φυσικά, δεν προτείνουμε την ατιμωρησία ή τον επιεική κολασμό των εγκλημάτων. Αντίθετα, μάλιστα, ο κολασμός θα πρέπει να είναι ανάλογος με τη βαρύτητα του εγκλήματος. Δεν πρέπει όμως να είναι ισοπεδωτικός και να αγνοεί το στοιχείο της πρόληψης. Ανάμεσα, δηλαδή, στη μεταχείριση με το «λεπίδι» και τη μεταχείριση με το «βαμβάκι», μπορούμε να κλιμακώσουμε μια αντιεγκληματική πολιτική, που θ αντιμετωπίζει και τους δύο στόχους, δηλαδή δράστες και αίτια. Στόχος όμως, πάνω απ όλα αυτά, θα πρέπει να είναι η κοινωνική πραγματικότητα, που οξύνει και επαυξάνει την εγκληματικότητα. Γιατί η τιμωρία, όσο αυστηρή και αν είναι, δεν καταστέλλει, αλλά απλώς αναστέλλει το έγκλημα βραχυπρόθεσμα. Γι αυτό, ο δάσκαλος και παιδαγωγός Ferri θα πει: «Νά ένας σκοτεινός δρόμος που είναι γεμάτος κλέφτες και εγκληματίες. Η κλασική αντίληψη θα στείλει τους αστυνομικούς να συλλάβουν τους δράστες. Αυτό όμως δεν εξαλείφει το έγκλημα. Γι αυτό, 5
φωτίστε το δρόμο, γκρεμίστε τις παράγκες, φτιάξτε σχολεία, διορθώστε την παιδεία, ελέγξτε τα θεάματα, εκσυγχρονίστε το σωφρονιστικό σύστημα και όλα θα πάνε καλύτερα». 2) Οι νέοι, από την άλλη πλευρά, ας καταλάβουν πως πρέπει να αρνούνται και να αμφισβητούν, πλην όμως η αντίθεση χάνει το νόημά της, όταν είναι παράλογη. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως αντίθεση σημαίνει την αντιπαράθεση σε κάποια άλλη θέση. Δε νοείται αντίθεση και άρνηση για την άρνηση, γιατί τότε γίνονται μηδενιστές. Φταίνε και οι γονείς κατ εξακολούθηση, όταν οι ίδιοι «κρατάνε στραβά τις πυξίδες» είτε αρνούμενοι την ελευθερία στα παιδιά τους είτε μετατρέποντάς τη σε ελευθεριότητα. Γονείς και παιδιά, τέλος, ας αφήσουν τις ατέρμονες διενέξεις και αντεγκλήσεις, που οδηγούν στην ακρότητα του «άσπρου μαύρου». Γιατί έτσι τα προβλήματα συσσωρεύονται και οι λύσεις τους μετατίθενται, καθώς, όντας αδιάλεκτοι, γίνονται αδιάλλακτοι. Με την παράλογη μάλιστα απαίτηση των γονιών και των παιδιών να διεκδικήσουν την αποκλειστικότητα του αλάθητου, άλλο τόσο απομακρύνονται από την ποθητή προσέγγισή του. 3) Η οικογένεια θα πρέπει να ανακτήσει το χαμένο της κύρος και τον κοινωνικό της ρόλο. Και θα γίνει αυτό, όταν συμφιλιωθούν τα δύο φύλα, οι σύζυγοι, και ενεργούν ως πρόσωπα και όχι ως άτομα, καθώς θα συνάπτουν μια δίκαιη πνευματική σχέση, στην οποία δε θα χωράνε ατομικισμοί, εξαλλοσύνες και αυταρχικότητες. Έτσι, το κλίμα της οικογενειακής γαλήνης θα επηρεάζει θετικά το χαρακτήρα των παιδιών και τα μέλη της οικογένειας θα βιώνουν την αγάπη, τη φροντίδα, τη στοργή και την αφοσίωση, οι οποίες είναι σχέσεις ακατάλυτες. Η κλονισμένη λοιπόν τριαδικότητα πατέρας μητέρα παιδί θα βρει την ισορροπία της για το καλό των ανθρώπων και της κοινωνίας γενικότερα. 4) Εκτός από τα προηγούμενα, απαιτείται αυτοκριτική για να οδηγηθεί ο καθένας στην αυτογνωσία και να απαλλαχθεί από πολλές αιτίες της αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Γιατί με την αυτογνωσία, θα καταλάβει πως οι αδυναμίες είναι ανθρώπινες και θα κρίνει με επιείκεια τα σφάλματα των άλλων. Έτσι, δε θα τους απομονώνει, δε θα τον απομονώνουν και οι κοινωνικές σχέσεις θα φορτίζονται με περισσότερη αλληλεξάρτηση, αλληλεγγύη, κατανόηση. Με την αυτογνωσία, θα συνειδητοποιήσουν όλοι πως δεν έχει νόημα να απομακρύνονται από τους άλλους, αλλά θα πρέπει να ανοίγουν την καρδιά τους και να επικοινωνούν μαζί τους. Με την αυτογνωσία, ο άνθρωπος θα διαπιστώσει την αξία και τη μοναδικότητα της ύπαρξής του. Αυτή η διαπίστωση δημιουργεί το σεβασμό για το μυστήριο της ύπαρξής του, τον αυτοσεβασμό. Και ο αυτοσεβασμός, με τη σειρά του, αντιστρατεύεται όχι μόνο τη βία και την εγκληματικότητα αλλά και κάθε μορφή αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Γιατί ο αυτοσεβασμός δε θα αφήσει το σώμα να οδηγήσει τον άνθρωπο στον ηδονοθηρισμό, τη λογική σε ψυχρούς υπολογισμούς και την καρδιά σε αρρωστημένα και υπερβολικά φορτισμένα συναισθήματα. Επιπλέον, ο αυτοσεβασμός εξακτινώνεται και πέρα από το «εγώ» και γίνεται σεβασμός στα πρόσωπα όλων των ανθρώπων, δηλαδή αλληλοσεβασμός. Και αυτό είναι καθοριστικό για τη σωστή κοινωνική συμπεριφορά. 5) Τη βία μπορούν να την καταπολεμήσουν η αγάπη και η φιλία με το ουσιαστικό περιεχόμενό τους. Γιατί μ αυτές έχουμε τη μετάγγιση του «εγώ» προς το «εσύ» και ανάμεσά τους δημιουργείται μια ψυχοπνευματική συνάφεια. Με την εσωτερική δόνηση της αγάπης και της φιλίας οι άνθρωποι χαίρονται, λυπούνται, ενθαρρύνονται, παρηγορούνται, συζητούν και σωπαίνουν μαζί. 6
Με την αγάπη και τη φιλία θα μπορέσει ο καθένας να «βγει» από τον εαυτό του για να συναντήσει την ευτυχία στα πρόσωπα των άλλων. Έτσι, θα συνεργάζεται αρμονικά με τους συνανθρώπους του για το κοινό καλό και δε θα τους συμπεριφέρεται βίαια και εγκληματικά. 6) Ο άνθρωπος έχει και υπόσταση πνευματική και δεν πρέπει οι κοινωνικοπολιτικές δομές να τον αντιμετωπίζουν απλώς ως παραγωγική μονάδα και γρανάζι απαραίτητο για τη λειτουργία της κρατικής μηχανής. Θα πρέπει, δηλαδή, να ξεπεραστούν οι αντιφάσεις των κοινωνικοπολιτικών συστημάτων, που από τη μια θέλουν ολοκληρωμένους ανθρώπους με ουσιαστικές σχέσεις και από την άλλη τους εγκλωβίζουν στους παραγωγικούς μηχανισμούς και τους θυσιάζουν στο βωμό της οικονομικής σκοπιμότητας. Διαφορετικά, αν δεν ξεπεραστεί αυτή η κατάσταση, οι άνθρωποι σταθερά θα χάσουν την εσωτερικότητα, την πνευματικότητα, την ανθρωπιά, ενώ το άγχος, η αλλοτρίωση και η μοναξιά θα απειλούν επικίνδυνα την ύπαρξή τους και την κοινωνία, σπρώχνοντάς τους στη βία και το έγκλημα. 7) Επιπλέον, για να πάψουν οι άνθρωποι να είναι αντικοινωνικοί, θα πρέπει να βρουν το νόημα της ζωής και να το στηρίξουν σε μια υγιή πίστη. Μια πίστη στον άνθρωπο, που θα εξοστρακίζει τη δυσπιστία και την καχυποψία προς το συνάνθρωπο, το φίλο, τον αγαπημένο, που θα περιορίζει την ασέβεια, την απληστία, τον εγωισμό και θα κάνει ουσιαστικές τις συζεύξεις. Μια πίστη που δε θα τους επιτρέπει να γίνουν εγκληματίες και παράσιτα, αλλά θα τους ωθεί σ' έναν κοινό αγώνα για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου. 8) Όσο για την πολιτεία, θα πρέπει να βοηθήσει τους νέους να αντιμετωπίσουν τα ποικίλα αδιέξοδα που δημιουργούνται στους τομείς της παιδείας, της εργασίας και της ψυχαγωγίας. Οι νέοι χρειάζονται μια παιδεία που θα προάγει την ποιότητα και όχι την ποσότητα, που θα συνδυάζει τη φιλοσοφία, την τέχνη, την ιστορία, την ηθική, την επιστήμη, τα ήθη, τα έθιμα, κάνοντας τη γνώση ευχάριστη. Επίσης, πρέπει η πολιτεία να λύσει τα προβλήματα στις σχέσεις νέων-εργασίας. Πρώτα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει την ανεργία, που καταστρατηγεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της εργασίας και στη συνέχεια να κατευθύνει τους νέους σε τομείς που τους εκφράζουν και δημιουργικά μπορούν να αποδώσουν. Όσο για την ψυχαγωγία, από τη μια πρέπει να αρχίσει ένας έλεγχος στους ύποπτους χώρους διασκέδασης των νέων και να μπει ένας φραγμός στα ακατονόμαστα που προβάλλουν τα Μ.Μ.Ε., ενώ από την άλλη να δημιουργηθούν πολιτιστικά, ψυχαγωγικά και πνευματικά κέντρα για να δοθεί μια σωστή διέξοδος στο δυναμισμό και τις ανησυχίες των νέων. 9) Τέλος, πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η τρομοκρατία. Ειδικότερα, χρειάζεται επίλυση των εθνικών προβλημάτων, συνεργασία των κρατών, αλλά και παραδειγματική τιμωρία των τρομοκρατών. 7