Κεφάλαιο 1 Οι Τραπεζικές Εργασίες και Εσείς Ο Ρόλος του Τραπεζικού Υπαλλήλου Σήμερα, ο ρόλος του τραπεζικού υπαλλήλου είναι πολυμορφικός. Ο τραπεζικός υπάλλήλος δεν είναι πλέον περιορισμένος μόνο στην εξυπηρέτηση πελατών. Σήμερα, ο ρόλος του τραπεζικού υπαλλήλου επεκτείνεται στους ακόλουθους τομείς: Εξυπηρέτηση Πελατών Πελάτης τράπεζας είναι ο καθένας που έχει οποιοδήποτε είδος σχέσης με την τράπεζα. Ο τραπεζικός υπάλληλος πρέπει να εκτελεί τις τραπεζικές εργασίες που σχετίζονται με τον πελάτη. Αυτό σημαίνει ότι ο τραπεζικός υπάλληλος είναι αρμόδιος για την παροχή καλής προσωπικής υπηρεσίας που εμπνέει εμπιστοσύνη και επαγγελματισμό. Υπευθυνότητα Η ευθύνη είναι ύψιστης σημασίας. Οι τραπεζικοί υπάλληλοι πρέπει να εξασφαλίσουν ένα υψηλό επίπεδο ευθύνης προς: - Τους πελάτες όταν πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους ή όταν προσφέρουν συμβουλές. - Τους μέτοχους αφού οι ενέργειές τους έχουν επιπτώσεις στην αποδοτικότητα της τράπεζας. - Την τράπεζα με το να ακολουθούν τις πολιτικές και τις διαδικασίες της τράπεζας σχετικά με τις καθημερινές λειτουργίες της και με την ενημέρωση άλλων υπαλλήλων καθώς επίσης και την λήψη οδηγιών από άλλους υπαλλήλους. Διατήρηση της Εμπιστοσύνης του Πελάτη Η εμπιστοσύνη του πελάτη διατηρείται μέσω των εσωτερικών πολιτικών των τραπεζών (κώδικας ηθικής) ο οποίος υποχρεώνει τις τράπεζες να κοινοποιούν οποιεσδήποτε αλλαγές (ανεξαρτήτως μεγέθους) στην πολιτική τους στις ελεγκτικές αρχές. - 1 -
Προσαρμογή με τον Κώδικα Ηθικής Ένας κώδικας ηθικής είναι ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών που υιοθετούνται από την κορυφαία διαχείριση και το διοικητικό συμβούλιο προκειμένου να κατευθύνουν τις ενέργειες των υπαλλήλων που επηρεάζουν τον οργανισμό. Οι περισσότεροι κώδικες ηθικής περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: - Εμπιστοσύνη των τραπεζικών επιχειρήσεων. Όλα τα θέματα σχετικά με τις υποθέσεις πελατών καθώς επίσης και τις υποθέσεις του οργανισμού θεωρούνται ως εμπιστευτικά και δεν πρέπει να συζητούνται με κανένα που δεν είναι εξουσιοδοτημένος. - Οι ανέντιμες και οι ψευδείς δραστηριότητες οποιουδήποτε είδους δεν γίνονται ανεχτές από τον οργανισμό κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις. - Η συμπεριφορά του υπαλλήλου πρέπει πάντα να έχει μια θετική εικόνα στο σύνολο του οργανισμού. - Οι υπάλληλοι δεν πρέπει να δέχονται δώρα ή χρήματα προκειμένου να επηρεαστεί η απόδοση των καθηκόντων τους. - Όλοι οι υπάλληλοι πρέπει να διαχειρίζονται τα προσωπικά οικονομικά θέματά τους με την ακραία προσοχή έτσι ώστε η εμπιστοσύνη των πελατών να διατηρείται πάντα (εάν οι υπάλληλοι δεν μπορούν να διαχειριστούν τις προσωπικές οικονομικές υποθέσεις τους επιτυχώς, πώς μπορούν να διαχειριστούν τις οικονομικές υποθέσεις άλλων). Σύγκρουση Συμφερόντων Μια σύγκρουση συμφερόντων είναι όταν ο υπάλληλος έχει προσωπικό κέρδος ως αποτέλεσμα της συναλλαγής του με ένα πελάτη. Αυτό είναι γνωστό ως παραβίαση της σύμβασης και πρέπει να αποφεύγεται πάντα. Άσκηση Επαγγελματισμού Όταν οι υπάλληλοι τραπεζών πραγματοποιούν συναλλαγές με τους πελάτες ή τους συναδέλφους τους, πρέπει να διασφαλίσουν ότι το κάνουν κατά τρόπο επαγγελματικό. Ο επαγγελματισμός περιλαμβάνει: - 2 -
- Οργάνωση της εργασίας αποτελεσματικά με την διατήρηση της περιοχής εργασίας σε τάξη, με την γρήγορη απάντηση μηνυμάτων και ερωτήσεων πελατών, και την άφιξη στο χώρο εργασίας εγκαίρως. - Θετικότητα με την αναγνώριση σημασίας του πελάτη, την διατήρηση θετικής συμπεριφοράς, την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη και την αποφασιστικότητα. - Κόσμια εμφάνιση με κατάλληλη ενδυμασία, διατήρηση οπτικής επαφής, ευγένεια, σεβασμό και κατανόηση. - Σιγουριά στο χειρισμό προβλημάτων, κράτηση υποσχέσεων, γνώση των προϊόντων και των υπηρεσιών της τράπεζας, προθυμία να ακούσει τον πελάτη. Ευκαιρίες Σταδιοδρομίας Οι τράπεζες ενδιαφέρονται πάντα για την κατάρτιση των υπαλλήλων τους με διάφορους τρόπους. Η κατάρτιση αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή σεμιναρίων, παρακολούθηση μαθημάτων σε κολέγια, εξειδικευμένα πιστοποιητικά, παρακολούθηση των σειρών μαθημάτων (AIB). Τις περισσότερες φορές η κατάρτιση αυτή επιχορηγείται από την τράπεζα. Όσον η προσφορά χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών αυξάνεται, τόσο αυξάνονται και οι ευκαιρίες σταδιοδρομίας των υπαλλήλων σε τομείς όπως: - Πωλήσεις μέσω του σχηματισμού ομάδων πωλήσεων που ειδικεύονται σε διάφορα προϊόντα (λιανικές τραπεζικές λειτουργίες, επιχειρηματικές τραπεζικές λειτουργίες, ασφάλειες, κ.λ.π.). - Λειτουργίες προσφοράς υποστήριξης στους υπαλλήλους πρώτων γραμμών όσον αφορά δάνεια, καταθέσεις, διεκπεραίωση εργασιών, ασφάλειες, κ.λ.π. Το προσωπικό χρησιμοποιεί νέα τεχνολογία και λογισμικό για να επεξεργαστεί την εργασία γρηγορότερα. - Ηλεκτρονικό επιχειρείν ή ηλεκτρονικό εμπόριο μέσω του σχεδιασμού ιστοσελίδων και προσφοράς τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου. - Τεχνολογία μέσω της συντήρησης των κεντρικών υπολογιστών, του προγραμματισμού, την υποστήριξη PC μέσω της συντήρησης υλικού και της ανάπτυξης λογισμικού (LANs και WANs), τις τηλεφωνικές τραπεζικές εργασίες κ.λ.π. - 3 -
Προσφορά Τραπεζικών Υπηρεσιών Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες των τραπεζών μπορούν να χωριστούν σε 3 κατηγορίες (σε παραδοσιακές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, σε μηπαραδοσιακές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες χρηματοοικονομικής φύσεως). - Παραδοσιακές Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες Οι παραδοσιακές οικονομικές υπηρεσίες σχετίζονται με τη λήψη χρημάτων από εκείνους που έχουν περίσσευμα (καταθέτες) και τη διοχέτευση των χρημάτων αυτών σε εκείνους που τα χρειάζονται (οφειλέτες) υπό μορφή δανείου. Το ακαθάριστο κέρδος των τραπεζών είναι σε αυτήν την περίπτωση η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου που προσφέρουν στις καταθέσεις και του επιτοκίου που λαμβάνουν από τα δάνεια τους. - Μη Παραδοσιακές Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '70 οι τράπεζες συνέχιζαν να προσφέρουν τα παραδοσιακά τραπεζικά προϊόντα τους. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 ο ανταγωνισμός από άλλα χρηματοοικονομικά ιδρύματα αυξήθηκε σημαντικά με αποτέλεσμα μικρότερα περιθώρια κέρδους και χαμηλότερα κέρδη για τις τράπεζες. Σιγά σιγά, άρχισαν να προσφέρουν μερικές άλλες υπηρεσίες, που μπορούσαν να προσφέρουν με την παράκαμψη της υπάρχουσας νομοθεσίας, μέχρι την πλήρη φιλελευθεροποίηση του συστήματος των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών το 1999, όπου άρχισαν μια πλήρη σειρά χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών προϊόντων. Οι τράπεζες στο μέλλον θα είναι μιας στάσης χρηματοοικονομικές υπεραγορές που θα φροντίζουν για όλες τις ανάγκες ακόμα και των πιο απαιτητικών πελατών. - Ηλεκτρονικές Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες Σήμερα περισσότερο από το 40% του πληθυσμού έχουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο σπίτι και αυτό προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία στις τράπεζες να προσφέρουν υπηρεσίες (ηλεκτρονικά) με έναν πολύ κατάλληλο για τους πελάτες τρόπο (το διαδίχτυο). - 4 -
Σήμερα οι πελάτες μπορούν να απολαύσουν μια ευρεία ποικιλία υπηρεσιών σε ανοικτή επικοινωνία (on-line) όπως αναλήψεις μετρητών, διαταγή έκδοσης βιβλιάριων επιταγών, ακόμη και αίτηση για δάνειο. Λόγω της πρόσφατης νομοθεσίας που έχει εγκριθεί από το Κογκρέσο σχετικά με την αναγνώριση των ηλεκτρονικών υπογραφών, οι πελάτες θα είναι σε θέση να κλείσουν τις διαπραγματεύσεις δανείου σε ανοικτή επικοινωνία. Πολλές τράπεζες σήμερα καταχωρούνται ως τράπεζες διαδικτύου. Αυτές οι τράπεζες δεν έχουν εγκαταστάσεις όπως άλλες τράπεζες που έχουν ένα εκτενές δίκτυο καταστημάτων και έτσι μπορούν να προσφέρουν τραπεζικές υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου με πολύ χαμηλότερο κόστος. Αυτό το χαμηλότερο κόστος επιτρέπει σε αυτές τις τράπεζες να προσφέρουν ψηλότερο επιτόκιο στις καταθέσεις και να χρεώνουν χαμηλότερο επιτόκιο στα δάνεια έναντι άλλων τραπεζών και επομένως να αναπτύσσουν δραστηριότητες με λιγότερο περιθώριο κέρδους. - Το Μάρκετινγκ και οι Σταυροειδείς Πωλήσεις στους Πελάτες Η σταυροειδή πώληση είναι η πώληση επιπρόσθετων προϊόντων που αφορούν ένα συγκεκριμένο προϊόν που ένας πελάτης χρειάζεται (π.χ. τρεχούμενοι λογαριασμοί με μόνιμες διαταγές, δάνεια με ασφάλειες ζωής, κ.λ.π.). Η σταυροειδή πώληση είναι εξαιρετικά σημαντική όχι μόνο επειδή αυξάνει τα κέρδη της τράπεζας, αλλά και επειδή εισάγει νέα προϊόντα τα οποία οι πελάτες δεν γνωρίζουν. Η τράπεζα στην Κοινότητά σας Οι τράπεζες βοηθούν γενικά βοηθούν τις κοινότητες στις οποίες λειτουργούν να απολαμβάνουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Οι τράπεζες βοηθούν τις κοινότητες μέσα στις οποίες λειτουργούν, με διάφορους τρόπους: Παροχή Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Οι τράπεζες προσφέρουν παραδοσιακές, μη-παραδοσιακές και ηλεκτρονικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε όλους τους τύπους πελατών (επιχειρήσεις άτομα και κυβέρνηση). - 5 -
Παροχή Εξυπηρέτησης Πελατών Οι τράπεζες έχουν άρτια γνώση σε οικονομικά θέματα και είναι επομένως σε θέση να καταλάβουν τις οικονομικές ανάγκες των πελατών τους. Αυτή η γνώση μαζί με τη μακροχρόνια εμπειρία που έχουν, τους επιτρέπει να προτείνουν στους πελάτες τους υπηρεσίες προκειμένου να καταστεί η ζωή τους ευκολότερη. Συμβολή στην Οικονομία Μέσω της λειτουργίας τους οι τράπεζες συμβάλλουν στην οικονομία μιας χώρας με περισσότερους από έναν τρόπους: - Μέσω του συστήματος πληρωμών που παρέχουν, βοηθούν τη ροή των χρημάτων σε όλες τις ΗΠΑ και τον κόσμο γενικά. - Μέσω των δανείων που δίνουν, οι τράπεζες δημιουργούν χρήματα που βοηθούν στη συνέχεια τις κοινότητες να ευημερήσουν. - Μια οικονομικά υγιής τράπεζα είναι σημαντική στους μετόχους της, στη κοινότητά της και στο οικονομικό σύστημα γενικά. Συμβολή στην Κοινότητα Οι τράπεζες βοηθούν την κοινότητα μέσω δωρεών και μέσω της οργάνωσης εκδηλώσεων που συγκεντρώνουν λεφτά για διάφορους κοινωφελείς σκοπούς (παιδιά με ειδικές ανάγκες, σύνδεσμος καρκινοπαθών, AIDS, κ.λ.π.). Επιπλέον, οι υπάλληλοι των τραπεζών συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις πτυχές της ζωής εντός της κοινότητάς τους. Η Τράπεζα ως Επιχειρηματικός Οργανισμός Μια τράπεζα είναι μια επιχειρηματική οντότητα και υπό αυτήν τη μορφή έχει μια εταιρική δομή. Είναι μια νόμιμα ιδρυθείσα επιχείρηση με μετόχους, διευθυντές και ανώτερους υπάλληλους. Μια τράπεζα λειτουργεί με σκοπό το κέρδος, ακριβώς όπως οποιαδήποτε άλλη εταιρία. Βασικά μια τράπεζα μπορεί να λειτουργήσει κάτω από 2 οντότητες. Εταιρική δομή Για να λάβει νομική οντότητα, μια τράπεζα πρέπει να ιδρυθεί βάσει της νομοθεσίας μιας πολιτείας, ή βάσει της νομοθεσίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης μέσω του Γραφείου Ελέγχου Εθνικού Νομίσματος. - 6 -
Οι μέτοχοι της τράπεζας εκλέγουν το διοικητικό συμβούλιο στην ετήσια γενική συνέλευση της τράπεζας. Το διοικητικό συμβούλιο είναι το ενεργό, διοικητικό μέρος της επιχείρησης. Οι διευθυντές της τράπεζας είναι αρμόδιοι για: - Τις λειτουργίες της τράπεζας - Τη συμμόρφωση της τράπεζας με τους τραπεζικούς κανονισμούς - Τη γενική απόδοση της τράπεζας Οι διευθυντές μιας τράπεζας μπορούν να κρατηθούν νόμιμα υπεύθυνοι για τις ενέργειές τους. Τα καθήκοντά τους είναι να διορίσουν τους ανώτερους υπαλλήλους της τράπεζας και να λειτουργήσουν μέσω των διάφορων επιτροπών. Ο διευθύνων σύμβουλος του διοικητικού συμβουλίου (γενικός διευθυντής) είναι αρμόδιος για τις πολιτικές που καθοδηγούν την εταιρεία. Ο Πρόεδρος (τυπικά ο ανώτατος διοικητικός υπάλληλος) της τράπεζας είναι αρμόδιος για την εφαρμογή και την επίβλεψη των πολιτικών της τράπεζας. Μια τράπεζα έχει πολυάριθμα τμήματα, από τα οποία τα πιο κοινά είναι: - Το τμήμα επιχειρηματικών τραπεζικών λειτουργιών που είναι αρμόδιο για τις παροχές δανείων, καταθέσεων και υπηρεσιών πληρωμών σε επιχειρημακούς πελάτες. - Το τμήμα καταναλωτικών τραπεζικών λειτουργιών που είναι αρμόδιο για τις παροχές δανείων, καταθέσεων και υπηρεσιών πληρωμής σε προσωπικούς πελάτες. - Το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού που είναι αρμόδιο για τη στρατολόγηση, κατάρτιση, ανάπτυξη και αποζημίωση του προσωπικού της τράπεζας. - Το εμπορικό τμήμα που είναι αρμόδιο για τον προσδιορισμό των διαφορετικών τύπων πελατών, τις ανάγκες τους και τους τρόπους με τους οποίους τα προϊόντα και οι υπηρεσίες χορηγούνται σε αυτούς. - 7 -
- Το τμήμα επεξεργασίας δεδομένων/λειτουργιών που είναι αρμόδιο για την παράδοση υψηλής ποιότητας πληροφοριών στους πελάτες. - Το τμήμα διαχείρισης κεφαλαίων που είναι αρμόδιο για την εξισορρόπηση της ρευστότητας, του εισοδήματος και της ασφάλειας των κεφαλαίων της τράπεζας. - Το τμήμα οικονομικών που είναι αρμόδιο για την παροχή πληροφοριών ως προς το πόσο αποτελεσματικά και επικερδώς λειτουργεί η τράπεζα. - Το τμήμα ελέγχου/επιθεώρησης δανείων που είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της ασφάλειας της τράπεζας που μπορεί να μειωθεί από τους εσωτερικούς (απάτη) ή εξωτερικούς κινδύνους (αγορά) ή από τα χαμηλής ποιότητος δάνεια. - Το τμήμα διεθνών υπηρεσιών που είναι αρμόδιο για τις διεθνείς ανάγκες των προσωπικών και των επιχειρηματικών πελατών της τράπεζας. Χρηματοοικονομικές Εταιρίες Συμμετοχών (FHCs) Οι χρηματοοικονομικές εταιρίες συμμετοχών είναι μεγάλες επιχειρήσεις που είναι συνήθως ιδιοκτήτες περισσότερων από μιας τράπεζας σε διαφορετικές πολιτείες έτσι ώστε μπορούν να έχουν διαπολιτειακές τραπεζικές λειτουργίες καθώς επίσης και να προσφέρουν άλλες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (ασφαλιστικών εταιρειών, μεσιτειών, κ.λ.π.). Οι λειτουργίες αυτών των οργανισμών βρίσκονται υπό την επίβλεψη της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας. Σταθεροποίηση των Τραπεζικών Επιχειρήσεων Από την αρχή της δεκαετίας του 1980 ο αριθμός τραπεζών στις ΗΠΑ καθώς επίσης και στο εξωτερικό έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτό είναι αποτέλεσμα των συγχωνεύσεων και των εξαγορών. Συγχώνευση είναι η ένωση τράπεζα. δύο ή και περισσότερων τραπεζών σε μια Εξαγορά είναι η αγορά μιας τράπεζας από μια άλλη τράπεζα. Ο κύριος λόγος των συγχωνεύσεων και των εξαγορών είναι η μείωση των κοστών και η αύξηση της αποδοτικότητας. - 8 -
Μέσω των οικονομιών κλίμακας (μεγάλη κλίμακα παραγωγής) οι τράπεζες απολαμβάνουν μειωμένα έξοδα που οδηγούν σε ψηλότερη αποδοτικότητα. Πιο συγκεκριμένα οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές συμβάλλουν στην αύξηση της αποδοτικότητας με τους ακόλουθους τρόπους: - Μείωση ή κατάργηση τμημάτων που εκτελούν τις ίδιες λειτουργίες (π.χ. τμήμα λειτουργιών, λογιστικός έλεγχος, ανθρώπινο δυναμικό, κ.λ.π.). - Το κλείσιμο καταστημάτων σε περιοχές όπου υπάρχουν περισσότερα από τα απαιτούμενα καταστήματα και η ενσωμάτωση τους σε έναν μεγαλύτερο κατάστημα. - Χρήση κέντρων επεξεργασίας δεδομένων για τις λειτουργίες περισσότερων από μιας χρηματοοικονομικής επιχείρησης. Οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές δεν είναι περιορισμένες μεταξύ των αμερικανικών τραπεζών, αλλά είναι ένα διεθνές φαινόμενο δεδομένου ότι προσφέρουν την ευκαιρία στις αμερικανικές τράπεζες να επεκταθούν στο εξωτερικό. Οι επιχειρηματικές συμμαχίες είναι μια κοινή πρακτική σήμερα στον τραπεζικό κόσμο. Επιχειρηματική συμμαχία είναι όταν ένα μέρος των τραπεζικών λειτουργιών ανατίθεται σε μια τρίτη (εξωτερική) επιχείρηση προκειμένου τα έξοδα να ελαχιστοποιηθούν. Τέτοιες συμμαχίες διαμορφώνονται συνήθως με τις επιχειρήσεις που εμπλέκονται στην έκδοση χρεωστικών και πιστωτικών καρτών και του λογισμικού υπολογιστών. Η τράπεζα εποπτεύει σε αυτήν την περίπτωση τις λειτουργίες αυτές αλλά η διοίκηση και η διαχείριση τέτοιων λειτουργιών εμπίπτει στα καθήκοντα της εξωτερικής επιχείρησης. - 9 -
Κεφάλαιο 2 Η Εξέλιξη της Τραπεζικής Το Πρώτο Τραπεζικό Σύστημα και οι Αδυναμίες του Οι πρώτοι μετανάστες δημιούργησαν ένα σύστημα πάρα πολλών ανεξάρτητων τραπεζών καμία από τις οποίες δεν ρυθμιζόταν από οποιαδήποτε αρχή. Σε εκείνες τις ημέρες δεν υπήρχε κανένας κανονισμός, έτσι καθένας θα μπορούσε ουσιαστικά να είναι ιδιοκτήτης μιας τράπεζας. Αυτές οι τράπεζες άρχισαν να συναλλάσσονται μεταξύ τους εφ' όσον βρίσκονταν στην ίδια πολιτεία και σε μικρή απόσταση μεταξύ τους. Διαπολιτειακές συναλλαγές δεν υπήρχαν. Κάθε τράπεζα εξέδιδε το δικό της νόμισμα σημειώσεις στην πραγματικότητα ήταν τραπεζογραμμάτια που υπόσχονταν να καταβάλουν στο φορέα το ποσό που ήταν γραμμένο στην όψη τους σε νομίσματα (που εκδίδονταν από το Υπουργείο Οικονομικών) όταν αυτά παρουσιάζονταν στην τράπεζα που τα έκδιδε. Το πρόβλημα ήταν ότι πολλές φορές η τράπεζα θα αρνούταν την πληρωμή του τραπεζογραμματίου υποστηρίζοντας ότι η σημείωση δεν ήταν γνήσια, ή διότι η τράπεζα είχε κλείσει προτού να παρουσιαστεί η σημείωση για την πληρωμή. Ένα περαιτέρω πρόβλημα ήταν ότι δεν υπήρχε κανένας περιορισμός στο ζήτημα των χαρτονομισμάτων επομένως κάθε τράπεζα θα μπορούσε να εκδώσει όσα τραπεζογραμμάτια επιθυμούσε. Αυτό οδήγησε σε μια αύξηση της ποσότητας χρημάτων που οδήγησε στην αύξηση των τιμών (πληθωρισμός). Προσπάθειες Δημιουργίας μιας Κεντρικής Τράπεζας Μετά πού το πρόωρο τραπεζικό σύστημα κατέρρευσε λόγω της απώλειας εμπιστοσύνης από το κοινό το Κογκρέσο διόρισε τον Αλέξαντερ Χάμιλτον, Γραμματέα του Αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών να διαμορφώσει την Πρώτη Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών στη Φιλαδέλφεια το 1791 που υποστηρίχθηκε και ρυθμίστηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. - 10 -
Η πρώτη τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών έκλεισε το 1811 δεδομένου ότι οι τράπεζες που αναγκάστηκαν να ανταλλάξουν τις υποσχετικές σημειώσεις τους με νομίσματα δεν δέχτηκαν και τα προηγούμενα προβλήματα έκαναν την εμφάνισή τους για άλλη μια φορά. Η Δεύτερη Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών 1816 με τους ίδιους στόχους της πρώτης τράπεζας. διαμορφώθηκε το Επιπλέον, η δεύτερη τράπεζα ήταν η τράπεζα όπου η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κατάθεσε τα κεφάλαιά της. Η ζωή της κράτησε για 20 έτη έως ότου έκλεισε το 1836 λόγω των πολιτικών πιέσεων. Εθνικός Τραπεζικός Νόμος Το 1862 οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν τον εμφύλιο πόλεμο, η κρατική δαπάνη υπερέβη το κυβερνητικό εισόδημα και ο πληθωρισμός έφτασε στο 13%. Ο Πρόεδρος Λίνκολν αναγνώρισε την ανάγκη να βρει μια νέα πηγή κυβερνητικού εισοδήματος και όρισε το στόχο στον Σάλμον Τσέης Υπουργό του κράτους. Το 1863 ο Τσέης έπεισε το Κογκρέσο να περάσει το Εθνικό Νομισματικό Νόμο που αργότερα έγινε γνωστός σαν Εθνικός Τραπεζικός Νόμος. Αυτή η πράξη είχε τέσσερις σημαντικές διατάξεις: Η Δημιουργία Εθνικών Τραπεζών Αυτές οι τράπεζες ήταν ιδιωτικές τράπεζες αλλά εγκρίθηκαν για να διεξάγουν τραπεζικές συναλλαγές από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Σύμφωνα με την νομοθεσία αυτές οι τράπεζες έπρεπε να: - Έχουν επαρκή κεφάλαια και διαχείριση για να διεξάγουν τις τραπεζικές λειτουργίες τους. - Καταστήσουν τους μετόχους τους προσωπικά υπεύθυνους εάν η τράπεζα δεν μπορούσε να συνεχίσει τις λειτουργίες της. - 11 -
- Ακολουθούν τα όρια δανειοδοτήσεως σύμφωνα με το μέγεθος του κεφαλαίου τους για να μειώσουν τον κίνδυνο σε περίπτωση επισφαλών δανείων. Η καθιέρωση αυτών των εθνικών τραπεζών δημιούργησε ένα διπλό τραπεζικό σύστημα που μέχρι σήμερα αποτελείται από τράπεζες που εγκρίθηκαν από τη πολιτεία και τράπεζες που εγκρίθηκαν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο κανονισμός που εφαρμόστηκε για να δηλώσει τις εξουσιοδοτημένες τράπεζες στις διάφορες πολιτείες δεν ήταν τόσο αυστηρός όσο αυτός που εφαρμόστηκε στις εθνικές τράπεζες. Όλες οι εξουσιοδοτημένες από τις πολιτείες τράπεζες εντούτοις θα μπορούσαν να γίνουν εθνικές εάν μπορούσαν να ικανοποιήσουν τα αυστηρότερα κριτήρια της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Οι πολιτειακές τράπεζες θα μπορούσαν να προσφέρουν τα ίδια προϊόντα και υπηρεσίες με τις εθνικές τράπεζες στο πλαίσιο του χαλαρού κανονισμού. Σήμερα οι κρατικές τράπεζες είναι ακόμα περισσότερες (6.700)από τις εθνικές τράπεζες (2.700). Σύμφωνα με το νόμο οι εθνικές τράπεζες πρέπει να περιλάβουν τις λέξεις Εθνική ή Εθνική Εταιρία (NA) στο όνομά τους. Η Δημιουργία του Γραφείου Ελέγχου Νομίσματος (OCC) Ο ρόλος του Γραφείου Ελέγχου Νομίσματος που είναι τμήμα του Υπουργείου Οικονομικών είναι να εξετάζει και να εκδίδει κανονισμούς τους οποίους οι εθνικές τράπεζες πρέπει να τηρήσουν έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των εθνικών τραπεζών και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στο τραπεζικό σύστημα. Το Γραφείο Ελέγχου Νομίσματος είναι υποχρεωμένο να υποβάλει έκθεση κατά διαστήματα στο Κογκρέσο αναφορικά με την οικονομική σταθερότητα των εθνικών τραπεζών. Η Δημιουργία Εθνικών Χαρτονομισμάτων Η έκδοση εθνικών τραπεζογραμματίων ορίστηκε στις εθνικές τράπεζες μόνο. Οι πολιτειακές τράπεζες δεν είχαν την άδεια για να εκδώσουν εθνικά τραπεζογραμμάτια. - 12 -
Εκείνες οι εθνικές τράπεζες που εκδίδανε εθνικά τραπεζογραμμάτια ήταν υποχρεωμένες να αγοράζουν ένα συγκεκριμένο όγκο κρατικών ομολόγων από το Υπουργείου Οικονομικών και να τα καταθέτουν ως εγγύηση στην τότε ομοσπονδιακή κυβέρνηση έναντι των τραπεζογραμματίων που εξέδιδαν. Αυτή η απαίτηση είχε τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: - Συλλογή κεφαλαίων για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεδομένου ότι οι εθνικές τράπεζες θα αγόραζαν αυτά τα κρατικά ομόλογα από το Υπουργείου Οικονομικών συχνά. - Ενδυνάμωση της δημόσιας εμπιστοσύνης στα τραπεζογραμμάτια που εκδίδονταν δεδομένου ότι το κοινό ήξερε ότι ήταν εγγυημένα από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. - Ο αριθμός τραπεζογραμματίων που εκδίδονταν από κάθε εθνική τράπεζα ήταν ανάλογος με το κεφάλαιο της προσθέτοντας έτσι στη δημόσια εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα. Η Δημιουργία Υποχρεωτικών Αποθεματικών Κάθε εθνική τράπεζα έπρεπε να κρατά αποθεματικά τις (είτε υπό μορφή μετρητών είτε υπό μορφή καταθέσεων σε μια άλλη εθνική τράπεζα) ενάντια στις καταθέσεις της. Αυτό εξασφάλισε ότι η απαίτηση των πελατών για αναλήψεις μετρητών θα ικανοποιούταν πάντα. Αυτά τα αποθεματικά που ήταν κατατεθειμένα σε σημαντικές εθνικές τράπεζες στα Χρηματικά Κέντρα (Νέα Υόρκη, Σικάγο, Σαν Φρανσίσκο, κ.λ.π.) τοκίζονταν. Χρηματικά Κέντρα ήταν πόλεις με ενεργή χρηματαγορά και οικονομική κοινότητα. Ο Νόμος Ομοσπονδιακού Αποθεματικού του 1913 Αν και ο Εθνικός Τραπεζικός νόμος ενίσχυσε το χρηματοοικονομικό σύστημα αρκετά και αύξησε τη δημόσια εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα, είχε ακόμα ορισμένες αδυναμίες: - 13 -
Έλλειψη Συστήματος Συμψηφισμού Επιταγών Λόγω των μεγάλων αποστάσεων που υπάρχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα διαρκούσε πολλές εβδομάδες προτού να σταλεί μια επιταγή από τη τράπεζα στην οποία παρουσιάστηκε για κατάθεση στη τράπεζα πληρωμής για είσπραξη. Αυτό δημιούργησε τα ακόλουθα προβλήματα: - Συσσώρευση τεράστιου αριθμού επιταγών στις τράπεζες που ανέμεναν να πληρωθούν. - Τα ανεπαρκή κεφάλαια στους λογαριασμούς των εκδοτών των επιταγών θα γνωστοποιούνταν πολύ αργότερα από την ημέρα που είχε λάβει ο αγοραστής τα εμπορεύματα. Άκαμπτο Νόμισμα Το υπάρχον νόμισμα ήταν περιορισμένο δεδομένου ότι έπρεπε να υποστηριχτεί από τα κρατικά ομόλογα του Υπουργείου Οικονομικών που κάθε εθνική τράπεζα έπρεπε να αγοράσει από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση προκειμένου να εκδοθούν νέα τραπεζογραμμάτια. Η φορολογία αυξήθηκε και η ανάγκη της κυβέρνησης για δανεισμό μειώθηκε. Επίσης η Κυβέρνηση ξόφλησε ένα τεράστιο αριθμό κρατικών ομόλογων. Κατά συνέπεια η ποσότητα τραπεζογραμματίων που μειώθηκε και η οικονομία δεν θα μπορούσε να επεκταθεί αφού η ποσότητα χρήματος ήταν περιορισμένη. Υπερσυσσώρευση Αποθεματικών (Pyramiding) Οι μικρότερες τράπεζες χρησιμοποιούσαν τις μεγάλες τράπεζες των πόλεων για να καταθέσουν τα αποθεματικά τους και αυτές με την σειρά τους χρησιμοποιούσαν τις ακόμα μεγαλύτερες τράπεζες των πόλεων για να καταθέσουν τα δικά τους αποθεματικά που βρίσκονταν μόνο στη Νέα Υόρκη. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα αποθεματικά όλων των τραπεζών κατέληξαν τελικά στα χέρια των μεγαλύτερων τραπεζών στη Νέα Υόρκη (pyramiding reserves). - 14 -
Προκειμένου να είναι σε θέση να πληρώσουν τον τόκο εκείνων των τεράστιων καταθέσεων, οι τράπεζες στη Νέα Υόρκη άρχισαν να δανείζουν ένα ουσιαστικό μέρος αυτών των χρημάτων κεφαλαίων σε βραχυπρόθεσμη βάση σε χρηματομεσιτικές εταιρίες. Μια χρηματομεσιτική εταιρεία είναι εταιρία που ασχολείται τον κανονισμό συμβολαίων για την αγορά και την πώληση μετοχών για λογαριασμό των πελατών τους. Όταν ένα μεγάλο μέρος αυτών των τα τεράστιων αποθεμάτων έπρεπε να αποσυρθεί λόγω των αυξημένων απαιτήσεων, οι τράπεζες της Νέας Υόρκης έπρεπε να ανακαλέσουν εκείνα τα δάνεια στις χρηματομεσιτικές εταιρίες πριν από την ημερομηνία λήξης. Αυτό οδήγησε σε μια καθυστέρηση στην πληρωμή των αποθεματικών προς μια τράπεζα διότι οι χρηματομεσιτικές εταιρίες είχαν την απαιτούμενη ρευστότητα. Πώς ο Νόμος του Ομοσπονδιακού Αποθεματικού του 1913 Αντιμετώπισε αυτά τα Προβλήματα Ο νόμος καθιερώνει το σύστημα ομοσπονδιακής αποθεματικού που σταθεροποίησε το τραπεζικό σύστημα και ανέπτυξε ένα μηχανισμό για τον ανεφοδιασμό χρημάτων της χώρας με τους ακόλουθους τρόπους: - Εθνικό Σύστημα Συμψηφισμού Επιταγών Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαιρέθηκαν σε 12 περιφέρειες και η κάθε περιφέρεια είχε την δική της Περιφερειακή Κεντρική Τράπεζα. Εκείνες οι τράπεζες που ήταν μέλη της κάθε Περιφερειακής Κεντρικής Τράπεζας στην περιοχή τους θα μπορούσαν να στείλουν τις επιταγές τους για συμψηφισμό στην τράπεζα αυτή. Εκείνοι που δεν ήταν μέλη θα κατεύθυναν τους επιταγές τους για συμψηφισμό μέσω των τραπεζών μελών. Ο διαπολιτειακός συμψηφισμός των επιταγών πραγματοποιούταν μεταξύ των Περιφερειακών Κεντρικών Τραπεζών αποστέλλοντας τις επιταγές τραπεζών μελών τους μεταξύ τους. - 15 -
- Τραπεζογραμμάτια Ομοσπονδιακού Αποθεματικού Η μόνη αρχή που είχε την άδεια για να εκδώσει Τραπεζογραμμάτια (χαρτονομίσματα) ήταν η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα και αυτά δεν έπρεπε πλέον να υποστηρίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών. Κατά συνέπεια το πρόβλημα του άκαμπτου χρήματος λύθηκε οριστικά. - Αποκεντρωμένα Αποθεματικά Κάθε Περιφερειακή Κεντρική Τράπεζα κρατούσε τα αποθεματικά των τραπεζών μελών της περιοχής της. Οι τράπεζες μέλη είχαν ακόμα το δικαίωμα να κρατούν τα αποθεματικά τους με την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα. Με αυτό τον τρόπο τα αποθεματικά των τραπεζών δεν ήταν πλέον συγκεντρωμένα στη Νέα Υόρκη αλλά βρίσκονταν αποκεντρωμένα σε όλη την χώρα. Η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα είχε το δικαίωμα να ορίζει το ύψος αυτών των αποθεματικών και να το αλλάζει κατά την κρίση της. Η Μεγάλη Οικονομική Κρίση Η οικονομία των ΗΠΑ βελτιώθηκε αρκετά μετά από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο από το 1918 ως το 1920. Κατά συνέπεια ο δείκτης συναλλαγών του χρηματιστηρίου είχε μια σημαντική άνοδο και: Το κοινό δανείστηκε χρήματα για να αγοράσει μετοχές πληρώνοντας μόνο ένα μέρος με τα δικά τους χρήματα. Ενώ το υπόλοιπο μέρος χρηματοδοτήθηκε μέσω μιας τράπεζας (αγορά με κατάθεση περιθωρίου). Επενδυτές δανείζονταν κεφάλαια χρησιμοποιώντας μετοχές σαν εξασφάλιση. Στις 28 Οκτωβρίου, 1929 ο δείκτης συναλλαγών έπεσε σημαντικά με αποτέλεσμα το έναυσμα του κραχ του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης και την αρχή της μεγάλης κρίσης. Οι τιμές των μετοχών έπεσαν σημαντικά και με τα ακόλουθα αποτελέσματα: - 16 -
- $14 δισεκατομμύριο απώλειες από την πτώση στις τιμές μετοχών. - 10 έτη μεγάλης οικονομικής κρίσης. - Ανεργία 25%. - 8.300 τράπεζες έκλεισαν. - $7 δισεκατομμύρια σε καταθέσεις πελατών χάθηκαν. Ο Αντίκτυπος του Κραχ στις Τράπεζες Πολλοί πελάτες που είχαν δάνειά των οποίων η εξασφάλιση ήταν μετοχές (αξία των οποίων είχε μειωθεί και τις είχε καταστήσει σχεδόν άνευ αξίας) δεν μπόρεσαν να εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους. Πολλές επιχειρήσεις χρεοκόπησαν λόγω στην εξαιρετικά χαμηλής απόδοσης της οικονομίας. Κατά συνέπεια οι επιχειρήσεις απόλυσαν σε έναν μεγάλο αριθμό υπαλλήλων αναγκάζοντας την ανεργία να ανέλθει στο 25%. Τον Μάρτιο του 1933 ο Πρόεδρος Roosevelt δήλωσε τραπεζικές διακοπές επτά ημερών, σε εθνικό επίπεδο. Μόνο εκείνες οι τράπεζες που θεωρήθηκαν οικονομικά ισχυρές είχαν την άδεια για να ανοίξουν πάλι. Παράγοντες που Συνετέλεσαν στο Κράχ Δεδομένου ότι σε τέτοιες καταστάσεις οι απόψεις ποικίλουν μπορούμε μόνο να απαριθμήσουμε τους σημαντικότερους παράγοντες που συνέβαλαν στη συντριβή: Οι κατάλληλοι έλεγχοι (νομοθεσία) που διέπουν τις διαδικασίες κατάθεσης αποθεμάτων δεν ασκήθηκαν αυστηρά ή ήταν ανεπαρκείς. Η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα δεν έλαβε οποιαδήποτε μέτρα για να διορθωθεί η κατάσταση ακόμα κι αν μπορούσε με τη λήψη διαταγής από το Κογκρέσο. Το Κογκρέσο προσδιόρισε τέσσερις περαιτέρω αιτίες που οδήγησαν στη κραχ και το κλείσιμο πάρα πολλών τραπεζών: - 17 -
- Το επιτόκιο στις καταθέσεις αυξήθηκε αισθητά από τις τράπεζες προκειμένου να προσελκύσουν τα κεφάλαια που θα χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια για να δώσουν τα δάνεια οι πολιτικές των οποίων διευκολύνθηκαν για να ενθαρρύνουν το κοινό και τους επενδυτές. - Οι τράπεζες ενέργησαν ως ανάδοχοι με την αγορά ολόκληρων εκδόσεων μετοχών των και ανάλαβαν την πώληση τους στην αγορά. Επιπλέον έδιναν εγγύηση για την πώληση ολόκληρης της έκδοσης έναντι αμοιβής. Τέλος, δάνειζαν χρήματα στους πελάτες τους για να αγοράσουν εκείνες τις εκδόσεις μετοχών προκειμένου να αυξηθούν τα κέρδη τους περαιτέρω. - Έλλειψη απαίτησης περιθωρίου ασφαλείας. Πολλές τράπεζες επέβαλαν χαμηλή απαίτηση περιθωρίου ασφαλείας στα δάνεια των πελατών για να αγοράσουν μετοχές. Η απαίτηση περιθωρίου ασφαλείας σημαίνει ότι ο πελάτης πρέπει να καλύψει ένα ποσοστό του κόστους της αγοράς των μετοχών από τις προσωπικές πηγές του και να δανειστεί το υπόλοιπο για να αγοράσει μετοχές. - Έλλειψη προστασίας καταθετών. Οι τράπεζες δεν συνέβαλαν κεφάλαια σε ένα σχέδιο προστασίας κατάθεσης που θα ενεργούσε ως εγγύηση ότι οι καταθέτες δεν θα έχαναν τα χρήματά τους. Τραπεζική νομοθεσία ως αποτέλεσμα της συντριβής Προκειμένου να μεταρρυθμιστεί το τραπεζικό σύστημα και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κοινού το Κογκρέσο πέρασε τις ακόλουθες νομοθεσίες σχετικά με τις λειτουργίες των τραπεζών: Ο Νόμος Γκλας-Στήγκαλ του 1933 Αυτή η νομοθεσία επέφερε ευρείες αλλαγές στο τραπεζικό σύστημα και είχε 5 σημαντικές παροχές: - Απαγόρευσε στις τράπεζες να προσφέρουν τόκο στις καταθέσεις όψεως έτσι ώστε το κόστος αυτών των καταθέσεων για τις τράπεζες μειώθηκε. - Αύξησε την ελάχιστη απαίτηση κεφαλαίου των εθνικών τραπεζών για να ενισχυθεί η οικονομική σταθερότητά τους. - 18 -
- Απαγόρευσε στις τράπεζες που ήταν μέλη της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας να είναι ανάδοχοι στην έκδοση μετοχών για να μειώσουν την έκθεσή τους στον κίνδυνο. - Επέτρεψε στο Συμβούλιο της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας να απαγορεύσει στις τράπεζες να χρησιμοποιούν τα δάνεια που παίρνουν από την Κεντρική Ομοσπονδιακή Τράπεζα για κερδοσκοπικούς σκοπούς. - Δημιούργησε την Κρατικό Ασφαλιστικό Οργανισμό Καταθέσεων (FDIC) που προστατεύει τους καταθέτες εκείνων των τραπεζών που είναι μέλη του FDIC. Ο Νόμος του Χρηματιστηρίου Αξιών του 1934 (τροποποιημένος το 1964 και το 1975) Αυτή η νομοθεσία έδωσε στην Κεντρική Τράπεζα το δικαίωμα για να θέσει υποχρεωτικό περιθώριο στις τράπεζες. Η απαίτηση περιθωρίου σημαίνει ότι ο οφειλέτης πρέπει να καλύψει ένα ποσοστό της αγοράς μετοχών από το τις προσωπικές πηγές του και το υπόλοιπο μέσω δανείου. O Tραπεζικός Nόμος του 1935 (Νόμος Ασφάλισης Ομοσπονδιακού Αποθεματικού του 1935) Αυτός ο νόμος που τροποποίησε το νόμο Glass-Steagall 1933 δίνει στο FDIC το δικαίωμα να: - Καθορίζει τα πρότυπα της λειτουργίας εκείνων των τραπεζών που ήταν μέλη με τον Κρατικό Ασφαλιστικό Οργανισμό Καταθέσεων (FDIC). - Ασκεί επίβλεψη στις τράπεζες μέλη του για να εξασφαλίζεται ότι τα πρότυπα που καθορίζονται ακολουθούνται. - Λαμβάνει οποιαδήποτε μέτρα που είναι απαραίτητα προκειμένου να μειωθεί η δυνατότητα αποτυχίας τραπεζών. - Αντισταθμίζει τους καταθέτες ενός μέλους τράπεζας που κήρυξε πτώχευση. Όλες οι εθνικές τράπεζες πρέπει να είναι μέλη με τον Κρατικό Ασφαλιστικό Οργανισμό Καταθέσεων (FDIC). - 19 -
Αλλαγή Φιλοσοφίας Το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα έχει δει τεράστιες αλλαγές στην αγορά οικονομικών υπηρεσιών. Ο ανταγωνισμός στη βιομηχανία οικονομικών υπηρεσιών έχει αυξηθεί αρκετά και ο κανονισμός έπρεπε να αλλάξει προκειμένου να προσαρμοστεί σε αυτό το νέο περιβάλλον. Σήμερα οι τράπεζες δεν περιορίζονται πλέον στην πώληση τραπεζικών προϊόντων. Έχουν επεκτείνει τη σειρά των υπηρεσιών τους σε τέτοιες περιοχές όπως ασφάλειες, σχέδια συντάξεων, κ.λπ. Λόγω αυτών των αλλαγών η Κεντρική Τράπεζα έχει περάσει τον Κανονισμό Q. Ο κανονισμός αυτός καθορίζει τα όρια (ανώτατο όριο) στα επιτόκια που οι χρηματοδοτικοί οργανισμοί μπορούν να προσφέρουν σε εκείνους τους καταθέτες που έχουν καταθέσεις ταμιευτηρίου ή καταθέσεις προθεσμίας. Αυτό το ανώτατο όριο τοποθετήθηκε στο 5% ή 5,25%. Πιστοποιητικά Καταθέσεων (CDs) που είναι για πάνω από $100.000 απαλλάσσονται του κανονισμού το Q. Αυτοί εισήχθηκαν στην αγορά το 1961 από τις τράπεζες της Νέας Υόρκης. Τα Αμοιβαία Ταμεία της Χρηματαγοράς που είναι για λιγότερο από $100.000 και προσφέρονται μόνο από τις Χρηματιστηριακές Επιχειρήσεις θα μπορούσαν να πληρώσουν τουλάχιστον επιτόκιο 8% ή ακόμα και περισσότεροι. Αυτοί εισήχθησαν στην αγορά στο 1971. Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν μια σημαντική αύξηση στα επιτόκια που οδήγησαν σε από-διαμεσολάβηση (disintermediation). Από-διαμεσολάβηση (disintermediation) είναι όταν οι πελάτες αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από τις τράπεζες προκειμένου να αυτά επενδυθούν σε άλλες πιο κερδοφόρες μορφές. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '70 οι περισσότερες εμπορικές τράπεζες αποχώρησαν από μέλη της Κεντρικής Τράπεζας και δεν έπρεπε πλέον να συμμορφώνονται με την απαίτηση αποθεματικών που τέθηκε από την Κεντρική Τράπεζα στις τις καταθέσεις τους. Μια Αναπτυσσόμενη Αγορά Με τον ερχομό της δεκαετίας του '80 και της αύξησης στον αριθμό των μη τραπεζικών οργανισμών μια νέα χρηματιστική αγορά έχει γεννηθεί. - 20 -