Αθήνα, 18/06/2019 Σαο απνζηέιινπκε ηηο πξνηεηλφκελεο απαληήζεηο θαη ην Γειηίν Τχπνπ πνπ αθνξνχλ ζηα ζέκαηα ηεο Βηνινγίαο Πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ Ηκεξεζίσλ Γεληθψλ Λπθείσλ. 1
ΘΔΜΑ: ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΑΠΑΝΣΗΔΙ ΣΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ ΗΜΔΡΗΙΩΝ ΓΔΝΙΚΩΝ ΛΤΚΔΙΩΝ Σρίηη, 18 Ιοσνίοσ 2019 Θέμα Α Α1. α Α2. β Α3. γ Α4. γ Α5. β Θέμα Β Β1. 1 δ, 2 ζη, 3 α, 4 ε, 5 β, 6 δ Β2. Σχλζεζε DNA ζα γίλεη κφλν ζην Μφξην Α. Η DNA πνιπκεξάζε απαηηεί ηελ παξνπζία πξσηαξρηθψλ ηκεκάησλ θαη επηκεθχλεη ην πξσηαξρηθφ ηκήκα κε θνξά 5 3 Σην κφξην Β ΓΔΝ ζα πξαγκαηνπνηεζεί θαζψο δελ ππάξρεη πξσηαξρηθφ ηκήκα. Σην κφξην Γ ΓΔΝ ζα πξαγκαηνπνηεζεί θαζψο δελ ππάξρεη απέλαληη κεηξηθή αιπζίδα γηα λα ζπλερηζηεί ε ζχλζεζε απφ ην 3 άθξν ηεο λέαο. Β3. α. Τν άηνκν είλαη Θειπθφ β. Σχλδξνκν Turner (XO) γ. Γελ εκθαλίδνπλ δεπηεξνγελή ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θχινπ θαη είλαη ζηείξα. δ. Ο θαξπφηππνο απεηθνλίδεη 45 κεηαθαζηθά ρξσκνζψκαηα, νπφηε ζπλνιηθά 90 κφξηα DNA. Β4. Σει 127 ζρνι. Βηβιίνπ «Απηή έρεη σο ζηφρν... κεηαιιαγκέλνπ γνληδίνπ» Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ εθαξκνγή: Α) Η θισλνπνίεζε ηνπ ππεχζπλνπ γνληδίνπ 2
Β) ν πξνζδηνξηζκφο ησλ θπηηάξσλ πνπ εκθαλίδνπλ ηε βιάβε απφ ηελ αζζέλεηα. 3
Θέμα Γ Γ1. Δθφζνλ ηζρχεη ν 2 νο Νφκνο ηνπ Mendel ηα γνλίδηα βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά δεχγε νκφινγσλ ρξσκνζσκάησλ. Παξαηεξνχκε πσο νη απφγνλνη έρνπλ αλαινγία θχινπ 2 : 1 άξα ππάξρεη θπινζχλδεην ζλεζηγφλν ππνιεηπφκελν γνλίδην. Α. Δμεηάδνπκε ηελ παξαγσγή πξσηετλεο Α. Όινη παξάγνπλ πξσηετλε Α θαη ε αλαινγία απνγφλσλ αλά θχιν είλαη: 160 : 80 Τν γνλίδην είλαη θπινζχλδεην ζλεζηγφλν γηα ην ππνιεηπφκελν αιιειφκνξθν. Θέησ: Φ Α : παξαγσγή πξσηετλεο Α Φ α : κε παξαγσγή Η δηαζηαχξσζε είλαη P: Φ Α Φ α x X A Y Γακ: Φ Α,Φ α X A,Y F 1 : Φ Α Φ Α, Φ Α Φ α, X A Y, Φ α Υ πεζαίλνπλ Β. Δμεηάδνπκε ην ρξψκα ζψκαηνο: Οη απφγνλνη είλαη: : 2 θίηξηλν : 1 καχξν: 1 άζπξν : 2 θίηξηλν: 1 καχξν: 1 άζπξν θαη ην γνλίδην είλαη απηνζσκηθφ. Δθφζνλ εκθαλίδνληαη 3 θαηλφηππνη πξφθεηηαη γηα πνιιαπιά αιιειφκνξθα. Δθφζνλ νη θίηξηλνη απφγνλνη είλαη νη πεξηζζφηεξνη είλαη ην επηθξαηέο ησλ άιισλ δχν. Οη γνλείο δελ έρνπλ άζπξν ρξψκα, φκσο είλαη εηεξφδπγνη γηα ην αιιειφκνξθν ηνπ άζπξνπ, ην νπνίν είλαη ην ππνιεηπφκελν έλαληη ησλ άιισλ 2. Κ 1 : αιιει. θίηξηλνπ Κ 2 : αιιει. καχξνπ Κ 3 : αιιει. άζπξνπ Κ 1 > Κ 2 > Κ 3 Η δηαζηαχξσζε είλαη: P: Κ 1 Κ 3 x K 2 K 3 Γακ: Κ 1, Κ 3 Κ 2, Κ 3 F 1 : Κ 1 Κ 2, Κ 1 Κ 3, Κ 2 Κ 3, Κ 3 Κ 3 2 θίηξηλα: 1 καχξν: 1 άζπξν Σην ηέινο πξαγκαηνπνηνχκε δηαζηαχξσζε δηπβξηδηζκνχ κε ηα δχν 4
γνλίδηα. Κ 1 Κ 3 Φ Α Φ α (x) Κ 2 Κ 3 Φ Α Υ ημανηική ζημείωζη: Δναλλακηική αλλά επιζηημονικά ορθή απάνηηζη είναι και η λύζη με ηρισβριδιζμό. Υρώμα: ασηοζωμικά πολλαπλά αλλ/θα με ζτέζη κίηρινο (Κ 1 ) > μαύρο (Κ 2 ) > άζπρο (Κ 3 ). Γονόησποι γονέων Κ 1 Κ 2 Υ Κ 2 Κ 3 Πρωηεϊνη Α: Α = ασηοζωμικό επικραηές α = ασηοζωμικό σπολειπόμενο Γονόησποι γονέων ΑΑ Υ ΑΑ ΑΑ Υ Αα Αα Υ ΑΑ Θάναηος ηοσ 50% ηων : θσλοζύνδεηο θνηζιγόνο γονίδιο Υ γ. Γονόησποι γονέων: Υ Γ Υ γ Υ Υ Γ Τ Γ2. Δθφζνλ δηαζέηνπκε ακηγείο πιεζπζκνχο επηιέγνπκε ζειπθφ άηνκν κε κηθξφ κήθνο θεξαηψλ θαη ηα δηαζηαπξψλνπκε κε αξζεληθφ κε κεγάιν κήθνο θεξαηψλ. Αλ ην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη απηνζσκηθφ Α: κεγάιν κήθνο α: κηθξφ κήθνο Η δηαζηαχξσζε είλαη: P: α α x A A Γακ: α Α F 1 : Αα Φαηλνηππηθή αλαινγία: 100% κε κεγάιν κήθνο Αλ ην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη θπινζχλδεην Φ Α : κεγάιν κήθνο Φ α : κηθξφ κήθνο Η δηαζηαχξσζε είλαη: P: Φ α Φ α x X A Y Γακ: Φ α Φ Α, Υ F 1 : Φ Α Φ α, Φ α Υ 5
Όια ηα ζειπθά κε κεγάιν κήθνο θαη φια ηα αξζεληθά κε κηθξφ κήθνο θεξαηψλ. Γ3. Σηελ θαιιηέξγεηα Α αλαπηχζζνληαη βαθηήξηα αλζεθηηθά ζηελ ακπηθηιίλε κεηαζρεκαηηζκέλα είηε κε αλαζπλδπαζκέλν είηε κε κε αλαζπλδπαζκέλν πιαζκίδην. Σηελ θαιιηέξγεηα Β αλαπηχζζνληαη βαθηήξηα αλζεθηηθά ζηελ ακπηθηιίλε κε κε αλαζπλδπαζκέλα πιαζκίδηα. Σηελ θαιιηέξγεηα Β δελ κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ ηα βαθηήξηα πνπ έρνπλ πξνζιάβεη αλαζπλδπαζκέλν πιαζκίδην (απνηθίεο 3,5,7), θαζψο δε ιεηηνπξγεί ην νπεξφλην ηεο ιαθηφδεο, ιφγσ ηεο εηζαγσγήο ηνπ γνληδίνπ Α, θαη δελ κπνξνχλ λα δηαζπάζνπλ ηε ιαθηφδε πνπ ππάξρεη ζην ζξεπηηθφ πιηθφ. Θέμα Γ Γ1 α) Έζησ θπινζχλδεηε ππνιεηπφκελε. Φ Α : θπζηνι. δελ θφβεηαη Φ α : κεηαιιαγκέλν γηα αζζέλεηα, θφβεηαη. II 1 : έρεη κφλν κεηαιι. αιι/θα, ηα νπνία θφβνληαη απφ ηελ ECORI θαη ιακβάλνληαη κφλν ηκήκαηα DNA 600 θαη 400 δ.β. II 1 : Φ α Φ α ΙΙ 2 : Φ Α Υ Γνλείο: Ι 2 : Φ Α Φ α Ι 1 : Φ α Υ P: Φ Α Φ α (x) Φ Α Υ G: Φ Α,Φ α (x) Φ Α,Υ / Φ α Υ Φ Α Φ Α Φ α Φ Α Υ Φ α Φ α Φ α Φ α Υ Φ α Φ α : αζζελέο, Φ Α Υ: πγηέο ΓΔΚΤΟ β) Έζησ απηνζσκηθή ππνιεηπφκελε θιεξνλνκηθφηεηα. Α: απηνζσκηθφ επηθξαηέο θπζηνινγηθφ. 6
α. απηνζσκηθφ ππνιεηπφκελν γηα αζζέλεηα. II 1 : αα, ηα αιι/θα θφβνληαη απφ ECORI θαη δίλνπλ κφλν ηκήκαηα DNA 600 θαη 400 δ.β. II 2 : ΑΑ, ηα αιι/θα δελ θφβνληαη απφ ECORI θαη δίλνπλ ηκήκαηα κφλν 1000 δ.β. Γνλείο: αα (x) Αα ή ΑΑ G: α (x) Α,α F: Αα ή αα Γελ πξνθχπηεη απφγνλνο ΑΑ Ο πγηήο απφγνλνο (Αα) έρεη έλα θπζηνινγηθφ αιι/θν πνπ δελ θφβεηαη απφ ECORI (1000 δβ) θαη έλα παζνινγηθφ πνπ θφβεηαη ζε 2 ηκήκαηα. Άξα άηνπν. γ) Έζησ απηνζσκηθή επηθξαηήο θιεξνλνκηθφηεηα Α: επηθξαηέο απηνζσκηθφ γηα αζζέλεηα, θφβεηαη απφ ECORI α: ππνιεηπφκελν αιι/θν, θπζηνινγηθφ, δελ θφβεηαη απφ ECORI. II 1 : ΑΑ, II 2 : αα P: Αα ή ΑΑ (x) αα G: Α, α α F: Αα, ή αα Γελ πξνθχπηεη απφγνλνο ΑΑ αζζ. Ο αζζελήο απφγνλνο ζα έρεη 1 αιι/θν πνπ θφβεηαη απφ ECORI θαη έλα αιι/θν πνπ δελ θφβεηαη. Άηνπν. Σπκπέξαζκα: Η αζζέλεηα θιεξνλνκείηαη κε θπινζχλδεην ππνιεηπφκελν ηχπν θιεξνλνκηθφηεηαο. Γ2 Παηδί II 1 : Φ α Φ α Παηδί II 2 : Φ Α Υ Τα ζπκπηψκαηα ηεο αζζέλεηαο ζα ηα εκθαλίζεη ην πξψην παηδί II 1 ζειπθφ κε γνλφηππν Φ α Φ α. Γ3 Γνλέαο Ι 1 : Φ α Υ Καηά ηνλ γελεηηθφ έιεγρν ζα πξνθχςνπλ ηκήκαηα DNA κε κήθνο 600 δ.β. θαη ηκήκαηα κε κήθνο 400 δ.β. θαζψο θέξεη κφλν ην κεηαιιαγκέλν αιιειφκνξθν. 7
Γνλέαο IΙ 2 : Φ Α X α Θα πξνθχςνπλ ηκήκαηα κε κήθνο 1000 δ.β. θαη ηκήκαηα κήθνπο 400 δ.β. θαη 600 δ.β.(υπάξρεη ην θπζηνινγηθφ θαη ην κεηαιιαγκέλν.) Γ4 Α. 5 CGAACG ATG CCA GTC TGA ATTCACGGA 3 Β. Η αιπζίδα έρεη πξνζαλαηνιηζκφ 5 ->3 απφ αξηζηεξά πξνο ηα δεμηά. Η κεηάιιαμε κεηαηξέπεη ηελ αιιεινπρία 5 CAATTC3 ζε 5 GAATTC3 νπφηε θφβεηαη απφ ηελ EcoRI, δεκηνπξγψληαο ηαπηφρξνλα πξφσξν θσδηθφλην ιήμεο, πνπ νδεγεί ζε πξφσξν ηεξκαηηζκφ ηεο πξσηετλνζχλζεζεο θαη κε ιεηηνπξγηθή πξσηεΐλε. Η Δπηηξνπή Παηδείαο ηεο ΠΔΒ Δστόμαζηε καλή επιηστία ζηα αποηελέζμαηα Η ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΠΑΙΓΔΙΑ ΣΗ ΠΔΒ (ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΑ ΔΝΩΗ ΒΙΟΔΠΙΣΗΜΟΝΩΝ) 8
ΘΕΜΑ : ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΓΙΑ ΣΑ ΘΕΜΑΣΑ ΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ ΗΜΕΡΗΙΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΤΚΕΙΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΧΟΛΙΟ Τα ζέκαηα ζηο κάζεκα ηες Βηοιογίας Οκάδας Προζαλαηοιηζκού ηφλ Ηκερεζίφλ Γεληθώλ Λσθείφλ παροσζηάδοσλ δηαβαζκηζκέλε δσζθοιία θαη θαιύπηοσλ εσρύ θάζκα ηες ύιες. Τα ερφηήκαηα είλαη ζαθή θαη κπορούλ λα απαληεζούλ από θαιά προεηοηκαζκέλοσς καζεηές κε θρηηηθή ζθέυε. Εστόκαζηε Επηηστία! 9