ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Υιοθέτηση της προσέγγισης του ΣΒΑΚ για μικρές και μεσαίες πόλεις Λευκωσία, Κύπρος 27 Νοεμβρίου - 01 Δεκεμβρίου 2017 Aljaž PLEVNIK Ινστιτούτο Αστικού Σχεδιασμού της Δημοκρατίας της Σλοβενίας
ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΕΝΙΚΑ εκπαιδευτικοί στόχοι ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ εμπειρία διδάγματα ΒΗΜΑΤΑ ΣΒΑΚ: ΣΧΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ σχετική συζήτηση ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ βραβευμένες πόλεις μέτρα ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΣΒΑΚ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ; ομαδική άσκηση ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ αξιολόγηση βασικά σημεία ΑΝΑΦΟΡΕΣ έργα, πρωτοβουλίες, εγχειρίδια 2
ΜΕΡΟΣ I: ΓΕΝΙΚΑ Εκπαιδευτικοί στόχοι 3
ΣΤΟΧΟΙ Οι συμμετέχοντες θα: Αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με την ανάπτυξη του ΣΒΑΚ σε μικρές και μεσαίες πόλεις. Αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με βασικές προκλήσεις, ευκαιρίες και παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών των ΣΒΑΚ σε μικρές και μεσαίες πόλεις. Αποκτήσουν πρακτικές γνώσεις για τη χρήση της προσέγγισης του ΣΒΑΚ σε διάφορα επίπεδα (πόλη, περιοχή, μέτρο). Είναι σε θέση να διαδώσουν νέα γνώση στο τοπικό τους πλαίσιο (σε συναδέλφους, υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, ενδιαφερόμενους). 4
ΚΟΙΝΟ - ΣΤΟΧΟΣ Αρμόδιοι εκπρόσωποι μικρών και μεσαίων πόλεων για θέματα μεταφορών και κινητικότητας. Εκπρόσωποι σε εθνικό επίπεδο που συμμετέχουν στην ανάπτυξη και το συντονισμό των εθνικών προγραμμάτων ΣΒΑΚ. Εθνικά Σημεία Επαφής - εταίροι του έργου CIVITAS PROSPERITY. 5
ΚΟΙΝΟ - ΣΤΟΧΟΣ Κατηγορίες οικισμών: Πυκνοκατοικημένες αστικές συστάδες Μικρές και μεσαίες πόλεις Πολύ μικρές πόλεις Άλλο Σύμφωνα με το πρόγραμμα ESPON υπάρχουν 8,500 δήμοι στην ΕΕ με 10,000 έως 100,000 κατοίκους, στους οποίους κατοικεί το 52% των Ευρωπαίων πολιτών. 6
Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΣΛΟΒΕΝΙΑΣ (UIRS) Συμμετοχή σε ΣΒΑΚ από το 2003 Συν-συγγραφή 9 ΣΒΑΚ Συγγραφή Εθνικών Οδηγιών για τα ΣΒΑΚ Συντονιστές της Εθνικής Πλατφόρμας για τα ΣΒΑΚ Εκπαιδευτές των SI, CRO & Euromed, Εταίροι του CH4LLENGE, EVIDENCE, PUMAS, PROSPERITY 7
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ Όνομα Οργανισμός / πόλη Χώρα Τομέας Εργασίας Εμπειρία στα ΣΒΑΚ Προσδοκίες από την εκπαίδευση 8
ΜΕΡΟΣ II: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ Εμπειρία Διδάγματα 9
ΔΟΜΗ ΜΕΡΟΣ 1: Το ΣΒΑΚ λειτουργεί καλά σε διαφορετικές κλίμακες - 3 Σλοβενικές περιπτώσεις ΜΕΡΟΣ 2: Χαρακτηριστικά των ΣΒΑΚ για μικρότερες πόλεις - πλεονεκτήματα και προκλήσεις ΜΕΡΟΣ 3: Συμπεράσματα 10
ΜΕΡΟΣ 1: Το ΣΒΑΚ λειτουργεί καλά σε διαφορετικές κλίμακες - 3 Σλοβενικές περιπτώσεις 11
3 ΣΛΟΒΕΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΣΑΙΑ ΠΟΛΗ Λιουμπλιάνα: 280.000 κάτοικοι ΜΙΚΡΗ ΠΟΛΗ Λιουτομέρ: 10.000 κάτοικοι ΠΕΡΙΟΧΗ Νόβα Γκορίτσα / Γκορίτσια 100.000 κάτοικοι 12
ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Δημιουργία συστήματος και επίσημου πλαισίου για το σχεδιασμό και τη διαχείριση της βιώσιμης κινητικότητας Εξισορρόπηση της χρήσης των μεταφορικών μέσων Μετασχηματισμός των δημοσίων συγκοινωνιών Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ποδηλασίας και του περπατήματος Βελτιστοποίηση της κυκλοφορίας αυτοκινήτων και εμπορευμάτων 13
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΟΥΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΒΑΚ 14
ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 1/2 Στοιχεία του ΣΒΑΚ που έχουν εφαρμοσθεί Στόχοι για τη βιωσιμότητα (ΣΒΑΚ το 2017) ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ ΠΟΔΗΛΑΣΙΑ ΜΜΜ ΠΟΔΗΛΑΣΙΑ ΠΟΔΗΛΑΣΙΑ ΜΜΜ ΜΜΜ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ 15
ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 2/2 Συγχρηματοδότηση από την ΕΕ Συμπληρωματικά μέτρα του Civitas Εξωτερική συμβουλευτική Εμπειρία της ΕΕ (ELTIS, Civitas..) 16
ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Αναγνώριση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο Ευκολότερη συναίνεση λόγω μικρότερου αριθμού φορέων λήψης αποφάσεων και επαγγελματιών Ευελιξία για πιο γρήγορες αποφάσεις και ορατά αποτελέσματα Μέτρα (ακόμα και μικρότερα) έχουν μεγαλύτερη επίδραση Ισχυρό κοινοτικό πνεύμα και δημόσια υποστήριξη 17
ΝΟΒΑ ΓΚΟΡΙΤΣΑ / ΓΚΟΡΙΤΣΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Διαθεσιμότητα χρηματοδότησης και υποστήριξης εμπειρογνωμόνων από το ευρωπαϊκό έργο PUMAS Προηγούμενες δραστηριότητες στη Νόβα Γκορίτσα Φιλόδοξη τοπική διοίκηση (Τμήμα προστασίας του περιβάλλοντος). 18
ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΒΑΚ 19
ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ ΕΜΠΟΔΙΑ 1/2 Δεν υπάρχει παράδοση στα ΣΒΑΚ Παραδοσιακός σχεδιασμός Αντιρρήσεις - "παραδοσιακοί" εμπειρογνώμονες 20
ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ ΕΜΠΟΔΙΑ 2/2 Διαφορετική κατανόηση του ΣΒΑΚ Μη βιώσιμες τάσεις για 20 έτη Κακή υιοθέτηση από την πόλη VS. 21
ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ ΕΜΠΟΔΙΑ Χρήματα για την εφαρμογή Παραδοσιακή προσέγγιση σχεδιασμού των μεταφορών στους εθνικούς δρόμους 22
ΝΟΒΑ ΓΚΟΡΙΤΣΑ / ΓΚΟΡΙΤΣΙΑ ΕΜΠΟΔΙΑ Δυσκολίες με το συντονιστικό φορέα Περιορισμένη συνεργασία Γλωσσικά εμπόδια Διαφορετικά συστήματα και κουλτούρες σχεδιασμού Οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι βασικό θέμα, ωστόσο υπάρχουν περιορισμένες αρμοδιότητες 23
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΒΑΚ ΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ: ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ 24
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ - ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ Έγκαιρη υποστήριξη και υιοθέτηση Παραδοσιακοί εμπειρογνώμονες ΜΜΕ και ΜΚΟ Ανάπτυξη ικανοτήτων και διεθνής εμπειρία ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ! 25
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ - ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ 26
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ - ΛΙΟΥΜΠΛΙΑΝΑ 27
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ - ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Συμπαγές και παραγωγικό Έγκαιρη υποστήριξη και υιοθέτηση από το Δήμαρχο Συμμετοχή των ενδιαφερομένων φορέων Περιορισμένες ικανότητες της πόλης Επίδραση από υψηλότερα επίπεδα Το περιφερειακό ΣΒΑΚ ως λύση για ορισμένες προκλήσεις Συνεχής διαδικασία - 2 ο ΣΒΑΚ 28
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΝΟΒΑ ΓΚΟΡΙΤΣΑ / ΓΚΟΡΙΤΣΙΑ Το κοινό / περιφερειακό ΣΒΑΚ είναι καλύτερη λύση για: Περιοχές με πολυκεντρική δομή Μικρότερες πόλεις με προβλήματα χωρητικότητας Ισχυρή επιρροή από υψηλότερα επίπεδα διακυβέρνησης 29
ΜΕΡΟΣ 2: Χαρακτηριστικά των ΣΒΑΚ για μικρότερες πόλεις Πλεονεκτήματα και προκλήσεις 30
ΕΡΓΟ BUMP, 2013-2016 «Ανάπτυξη ΣΒΑΚ σε μικρές και μεσαίες πόλεις» Βασικός σκοπός: Να ενισχυθεί η ικανότητα ανάπτυξης ΣΒΑΚ > 100 πόλεις με 40.000-350.000 συμμετέχοντες κατοίκους Κύριες δραστηριότητες: - κατάρτιση, καθοδήγηση, ανταλλαγή και ανάπτυξη ικανοτήτων - παραδείγματα καλών πρακτικών και οδηγιών Πηγή: Ιστοσελίδα έργου BUMP (http://www.bump-mobility.eu/en/home.aspx) 31
ΕΡΓΟ BUMP, 2013-2016 Προκλήσεις της ανάπτυξης ΣΒΑΚ σε μικρές και μεσαίες πόλεις Πηγή: Έργο BUMP, Διδάγματα από την καθοδήγηση πόλεων, 2016 32
ΕΡΓΟ BUMP, 2013-2016 Μερικά διδάγματα: Ο αριθμός των κατοίκων μπορεί να είναι παραπλανητικός, αφού μικρότερες πόλεις μπορεί να έχουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών ή τουριστών. Το όχι τόσο περίπλοκο σύστημα μεταφορών ισοδυναμεί με λιγότερη προσπάθεια για την ανάλυση της κατάστασης κινητικότητας και με καλύτερα ενημερωμένο προσωπικό Συνήθως πιο εντατική δημόσια και θεσμική συμμετοχή Πέρα από τη χρηματοδότηση, οι δραστηριότητες ανάπτυξης ικανοτήτων έχουν μεγαλύτερη αξία 33
ΕΡΓΟ Poly-SUMP, 2012-2014 «Πολυκεντρικά Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας» Βασικό αποτέλεσμα: μεθοδολογία σχεδιασμού βιώσιμης κινητικότητας για πολυκεντρικές περιφέρειες, η οποία βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τα ΣΒΑΚ 6 δοκιμαστικές περιοχές Πηγή: Ιστοσελίδα έργου Poly-sump (http://www.poly-sump.eu) 34
ΕΡΓΟ Poly-SUMP, 2012-2014 Ορισμός πολυκεντρικής περιοχής Πηγή: www.poly-sump.eu/fileadmin/files/tool/polysump-sump-guidelines-final.pdf 35
ΕΡΓΟ Poly-SUMP, 2012-2014 Στάδια Μεθοδολογίας: 1. Προετοιμαστείτε καλά κατανοώντας την περιοχή σας (εργαλείο περιφερειακού προφίλ) 2. Δημιουργία κοινής βάσης και οράματος >> Μια ισορροπημένη ομάδα ενδιαφερομένων είναι το πιο λεπτό και δύσκολο βήμα στη διαδικασία 3. Χρησιμοποιήστε τα αποτελέσματα και εκπονήστε το σχέδιο Η μεθοδολογία Poly-SUMP μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός περιφερειακού οράματος και να κατευθύνει προς την ανάπτυξη του ΣΒΑΚ. Πηγή: Ιστοσελίδα έργου Poly-sump (http://www.poly-sump.eu) 36
ΜΕΡΟΣ 3: Συμπεράσματα 37
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΑ Το ΣΒΑΚ λειτουργεί καλά σε όλες τις κλίμακες Η αρχική υιοθέτηση είναι ζωτικής σημασίας Οι κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν μόνο ένα πλαίσιο Η στήριξη υψηλότερου επιπέδου ενισχύει την αφομοίωση Έλλειψη γνώσεων και εμπειρογνωμοσύνης Ασαφές νομικό καθεστώς των ΣΒΑΚ Συμμετοχή από το εθνικό επίπεδο 38
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Συμπαγή και παραγωγικά ΣΒΑΚ Δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός κινητικότητας Αλλαγές στην πρακτική σχεδιασμού Περιορισμένες ικανότητες Επίδραση από υψηλότερα επίπεδα Περιφερειακά ΣΒΑΚ ως λύση 39
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΌ ΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΤΗ ΣΛΟΒΕΝΙΑ Εθνικές Οδηγίες ΣΒΑΚ (προσαρμοσμένες από την ΕΕ) Πλατφόρμα Εθνικών ΣΒΑΚ Εθνικές προσφορές: 2014-2020, 71 εκατ. (Ταμείο Συνοχής και Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) Προετοιμασία ΣΒΑΚ και υλοποίηση μέτρων Υποχρεωτική Π&Α των επιπτώσεων από την υλοποίηση του ΣΒΑΚ Μελλοντικά σχέδια: Ανανέωση των οδηγιών για τα ΣΒΑΚ Ανάπτυξη εθνικού συστήματος ελέγχου των ΣΒΑΚ Αναβαθμισμένη πλατφόρμα για τα ΣΒΑΚ 40
ΜΕΡΟΣ III: ΒΗΜΑΤΑ ΣΒΑΚ - ΣΧΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Σχετική συζήτηση 41
ΔΟΜΗ ΜΕΡΟΣ 1: Γενικά Χαρακτηριστικά της έννοιας του ΣΒΑΚ ΜΕΡΟΣ 2: Συζήτηση για τις δραστηριότητες του κύκλου σχεδιασμού του ΣΒΑΚ 42
ΓΕΝΙΚΑ Τι είναι το ΣΒΑΚ; Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας είναι ένα στρατηγικό σχέδιο που σχεδιάστηκε, για να ικανοποιήσει τις ανάγκες κινητικότητας των ανθρώπων και των επιχειρήσεων στις πόλεις και τα περίχωρά τους για μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Βασίζεται στις υφιστάμενες πρακτικές σχεδιασμού και λαμβάνει υπόψη του τις βασικές αρχές της ενοποίησης, τη συμμετοχικής διαδικασίας και της αξιολόγησης. Πηγή: Κατευθυντήριες Γραμμές της ΕΕ για τα ΣΒΑΚ, 2014 43
ΓΕΝΙΚΑ Πλεονεκτήματα ΣΒΑΚ: Βελτίωση της ποιότητας ζωής Εξοικονόμηση κόστους, δημιουργώντας οικονομικά οφέλη Συμβολή στη βελτίωση της υγείας και του περιβάλλοντος Διευκόλυνση της κινητικότητας και βελτίωση της πρόσβασης Αποτελεσματικότερη χρήση των περιορισμένων πόρων Απόκτηση δημόσιας υποστήριξης Προετοιμασία καλύτερων σχεδίων Αποτελεσματική εκπλήρωση των νομικών υποχρεώσεων Χρήση συνεργειών, αύξηση της συνάφειας Προχωρώντας προς μια νέα κουλτούρα κινητικότητας Πηγή: Κατευθυντήριες Γραμμές της ΕΕ για τα ΣΒΑΚ, 2014 44
ΓΕΝΙΚΑ Κύρια στοιχεία της έννοιας του ΣΒΑΚ: 1. Στόχοι και σκοποί 2. Μακροπρόθεσμο όραμα και σαφές σχέδιο υλοποίησης 3. Αξιολόγηση της τρέχουσας και μελλοντικής απόδοσης 4. Ισορροπημένη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη όλων των μεταφορικών μέσων 5. Οριζόντια και κάθετη ολοκλήρωση 6. Συμμετοχική προσέγγιση 7. Παρακολούθηση, επανεξέταση, αναφορά 8. Διασφάλιση ποιότητας Πηγή: Πακέτο Αστικής Κινητικότητας, 2013 45
ΓΕΝΙΚΑ Κύκλος Σχεδιασμού του ΣΒΑΚ - Λογική δομή και όχι κατά στάδια. - Παράλληλες δραστηριότητες, βρόχοι, οριζόντιες δραστηριότητες Πηγή: Κατευθυντήριες Γραμμές της ΕΕ για τα ΣΒΑΚ, 2014 46
ΣΥΖΗΤΗΣΗ 47
ΜΕΡΟΣ IV: ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ Βραβευμένες Πόλεις Μέτρα 48
ΔΟΜΗ ΣΒΑΚ του Λιουτομέρ Κοινές προκλήσεις και μέτρα για την αντιμετώπισή τους 49
ΣΒΑΚ του Λιουτομέρ 50
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Λιουτομέρ: 3.300 κάτοικοι, 12.000 στο Δήμο Πρώτο ΣΒΑΚ το 2012, ανανέωση το 2017 51
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Φιναλίστ Βραβείων ΣΒΑΚ 2012: Ο Δήμος του Λιουτομέρ https://www.youtube.com/watch?v=7v6x4j02r3g 52
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Πρώτο Μέρος: Σαφές όραμα από κοινού με τους κύριους ενδιαφερόμενους φορείς 5 στρατηγικοί στόχοι Βασικά επιτεύγματα από το πρώτο ΣΒΑΚ Βασικές προκλήσεις και ευκαιρίες για περαιτέρω βελτίωση της κατάστασης της κινητικότητας στο δήμο 53
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Μέρος Δεύτερο: 5 θεματικοί άξονες: Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός Κινητικότητας Περπάτημα Ποδηλασία Δημόσιες συγκοινωνίες Μηχανοκίνητη κυκλοφορία Προκλήσεις, επιτεύγματα, όραμα Συγκεκριμένοι στόχοι Περιγραφή μέτρων 54
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Μέρος Τρίτο: Σχέδιο δράσης με λεπτομερείς πληροφορίες για τα μέτρα: Σύντομη περιγραφή Κόστος υλοποίησης Πολυπλοκότητα εφαρμογής Ευθύνη για την εφαρμογή Προθεσμία για την εφαρμογή Άλλα σχόλια 55
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 1. Γέφυρα που ενώνει το σιδηροδρομικό σταθμό και το γυμνάσιο 56
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 2. Συμμετοχικός επανασχεδιασμός της γειτονιάς (2014-2015) 57
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 2. Συμμετοχικός επανασχεδιασμός της γειτονιάς (2016) 58
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 3. Σχέδιο βιώσιμης κυκλοφορίας για το Λιουτομέρ (2015) 59
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 4. Εγχειρίδιο σχεδιασμού για κυκλοφορία ποδηλάτων(2014) 60
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 4. Διαχωρισμένη λωρίδα ποδηλασίας σε μια κοντινή πόλη (2015) 61
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 5. Σχεδιασμός τοποθεσιών τουριστικού ενδιαφέροντος (2017) 62
ΣΒΑΚ ΤΟΥ ΛΙΟΥΤΟΜΕΡ Παραδείγματα εφαρμοσμένων μέτρων 5. Σχεδιασμός τοποθεσιών τουριστικού ενδιαφέροντος (2017) 63
ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ 64
ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 65
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Μικρότεροι προϋπολογισμοί Εργάζονται λιγότεροι άνθρωποι για το ΣΒΑΚ Λιγότερο έμπειρο προσωπικό Λύσεις: >> Συστήματα χρηματοδότησης της ΕΕ >> Εθνικά συστήματα χρηματοδότησης >> Εκπαίδευση και εμπειρία από ευρωπαϊκά έργα >> Υποστήριξη από εξωτερικούς συμβούλους 66
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Πολιτική Συνοχής Κύρια επενδυτική πολιτική της ΕΕ Προϋπολογισμός >350 δισ. για το 2014-2020 67
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Κέντρο Εκπαίδευσης και Ακαδημία Κινητικότητας Civitas Διαδικτυακά μαθήματα, σεμινάρια και άλλο υλικό από ευρωπαϊκά έργα Εφαρμοσμένα και επικείμενα Κάποια σε αρκετές γλώσσες http://civitas.eu/learning-centre https://www.mobility-academy.eu/ 68
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Eltis παρατηρητήριο αστικής κινητικότητας Πλατφόρμα για την ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσης και εμπειριών στον τομέα της βιώσιμης αστικής κινητικότητας στην ΕΕ Υλικό διαθέσιμο σε αρκετές γλώσσες http://www.eltis.org/ 69
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Συνέδρια, εκπαιδεύσεις, ενημερωτικά δελτία http://www.eltis.org/participate/events http://civitas.eu/events http://www.polisnetwork.eu/events2/events 70
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Έλλειψη υποδομών για περπάτημα και ποδηλασία / έλλειψη χώρου Αντίληψη της απόστασης Προβλήματα υγείας Λύσεις: >> Προτεραιότητες, κοινόχρηστοι χώροι, επανασχεδιασμός δρόμων >> Εκδηλώσεις για το περπάτημα και την ποδηλασία >> Ευαισθητοποίηση σχετικά με τις πραγματικές αποστάσεις, τα οφέλη για την υγεία από την αλλαγή της ταξιδιωτικής συμπεριφοράς 71
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Επανασχεδιασμός γειτονιών: Μέχελεν (85.000), Βέλγιο 72
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Επανασχεδιασμός γειτονιών: Καλαμάτα (55.000), Ελλάδα 73
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Επανασχεδιασμός γειτονιών: Venray (43.000), Ολλανδία 74
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Επανασχεδιασμός γειτονιών: Λιουτομέρ (12.000), Σλοβενία 2014 2016 75
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Εκστρατεία για την κυκλοφορία με το παιχνίδι "Φιδάκι" Κάνοντας τις μετακινήσεις από και προς το σχολείο πιο βιώσιμες Καλά ανεπτυγμένη μεθοδολογία, δημοφιλής μεταξύ των σχολείων ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΜΕΡΙΔΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ 2014-2017 Αυτοκίνητο Συνεπιβατισμός Τρένο/ Τραμ/ Μετρό Λεωφορείο Ποδήλατο πριν κατά τη διάρκεια μετά Περπάτημα 76
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας Αύξηση ευαισθητοποίησης Προσωρινά και μόνιμα μέτρα Πρωτοβουλία σε επίπεδο ΕΕ 77
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Κίνητρα για περπάτημα και ποδηλασία / αντίληψη αποστάσεων Χάρτες εμβέλειας 78
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Κίνητρα για περπάτημα και ποδηλασία / αντίληψη αποστάσεων Πινακίδες χρόνου ή αποστάσεων 79
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Κίνητρα για περπάτημα και ποδηλασία / αντίληψη αποστάσεων Χάρτης αποστάσεων μεταξύ των σταθμών του Λονδίνου Προσαρμοσμένες πινακίδες 80
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ δαπανηρή η παροχή τακτικών ΜΜΜ Αυξανόμενο ποσοστό ηλικιωμένων πολιτών Λύσεις: >> Μεταφορές "κατά παραγγελία" >> Κοινοτικές ή εθελοντικές υπηρεσίες >> Ενσωμάτωση π.χ. με σχολικά λεωφορεία >> Αποκεντρωμένος οργανισμός 81
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Γραμμή Siilinjärvi, Φινλανδία Ένα μικρό λεωφορείο Βασική χρήση: δύο δρομολόγια στο κέντρο, τέσσερις ώρες την ημέρα Δευτερεύουσα χρήση: υπηρεσία dial-a-ride για δημόσιους χρήστες Το Dial-a-ride εξυπηρετεί διαφορετικές περιοχές σε διαφορετικές ημέρες (πάνω από 500 χλμ 2, πυκνότητα πληθυσμού 38 ανά χλμ 2 ) Κανονικά εισιτήρια λεωφορείων και έξυπνες κάρτες Χρηματοδοτείται από: τα έσοδα των κομίστρων (περίπου 30%), την κυβέρνηση, το δήμο και την επαρχιακή κυβέρνηση Πηγή: Μελέτες περιπτώσεων Eltis 82
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Υπηρεσία FlexiTEC, Αρλόν, Βέλγιο Μεταφορά κατ αίτηση, συμπληρωματική στα τακτικά ΜΜΜ (διαθέσιμη όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή) Κράτηση μέσω φόρουμ κινητικότητας Ίδια τιμή με το κανονικό λεωφορείο Πιλοτικό έργο 2 χρόνων 3 εταίροι: δήμος, φόρουμ κινητικότητας, φορέας εκμετάλλευσης δημοσίων συγκοινωνιών Πηγή: Ενημερωτικό δελτίο Φεβρουαρίου 2016 EPOMM, Φύλλο πληροφοριών υπηρεσιών 83
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Μοντέλο ΔΑΜ για μεσαίες ή μικρές πόλεις / αστικές περιοχές Μόνο βασικές δραστηριότητες Απαιτείται λιγότερο προσωπικό Μικρότερο κόστος Πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό Πηγή: Έργο EPTA, Έγγραφο θέσης & κατευθυντήριες γραμμές, 2014 84
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Μάθετε από τους άλλους Προσαρμόστε ανάλογα με τις ανάγκες σας Μοιραστείτε την εμπειρία 85
ΜΕΡΟΣ V: ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΣΒΑΚ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ; Ομαδική άσκηση 86
ΔΟΜΗ Ομαδική εργασία - πρακτική άσκηση για ένα έργο διαχείρισης της κυκλοφορίας και της κινητικότητας μικρής κλίμακας σε μια γειτονιά 3-5 άτομα σε κάθε ομάδα Κάθε ομάδα πρέπει να εκπονήσει ένα σχέδιο βήμα προς βήμα, για τη βελτίωση της κυκλοφοριακής κατάστασης στο σχολικό χώρο Συζήτηση από κοινού Συμπεράσματα 87
ΠΛΑΙΣΙΟ Πόλη με 300.000 κατοίκους Κατανομή μεταφορικών μέσων: 20% περπάτημα, 15% ποδήλατο, 15% λεωφορείο, 50% αυτοκίνητο Η πόλη προσέλαβε έναν σύμβουλο (εσάς) ώστε να λύσει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα 88
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ SITE DESCRIPTION ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ / ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΣΤΑΣΗ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟΥ ΓΗΠΕΔΟ ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΕΙΣΟΔΟΣ ΠΑΡΚΙΝΓΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ ΔΡΟΜΟΣ 30 χλμ/ώρα ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ ΔΡΟΜΟΣ 50 χλμ/ώρα ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ 89
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ Δημοτικό σχολείο με παρακείμενες παιδικές χαρές Πυκνοκατοικημένη γειτονιά με πολλές υπηρεσίες και δημόσιες συγκοινωνίες Δρόμος 30 χλμ/ώρα, γειτονικός δρόμος 50 χλμ/ώρα, χωρίς ρύθμιση στάθμευσης Παράπονα για υπερβάσεις του ορίου ταχύτητας μπροστά από το σχολείο Το 75% των παιδιών πάνε με αυτοκίνητο στο σχολείο προβληματικές ώρες αιχμής Χαμηλό επίπεδο ασφάλειας Περπάτημα και ποδηλασία - υπάρχουν κάποιες βασικές υποδομές, σε ορισμένα μέρη εμπλέκονται αυτοκίνητα ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΔΡΟΜΟΣ 50 χλμ/ώρα ΠΑΡΚΙΝΓΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΕΙΣΟΔΟΣ ΓΗΠΕΔΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΔΡΟΜΟΣ 30 χλμ/ώρα ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ 90
ΣΚΟΠΟΣ Ελάττωση των ταχυτήτων οδήγησης Περιορισμός της συμφόρησης τις ώρες αιχμής Βελτίωση της ασφάλειας Ενθάρρυνση της χρήσης βιώσιμων τρόπων μετακίνησης (όσον αφορά τις μετακινήσεις των παιδιών) 91
ΕΡΓΑΣΙΑ Είστε η ομάδα έργου (σύμβουλος, εκπρόσωπος της πόλης, εκπρόσωπος του σχολείου) Συζητήστε με την ομάδα σας και θέστε ερωτήματα σχετικά με το υλικό που σας δόθηκε Συμπληρώστε τον πίνακα 92
ΣΥΖΗΤΗΣΗ Πώς σας φαίνεται η διαδικασία; Είναι διαφορετική από αυτήν που γνωρίζετε από την εμπειρία σας; Μήπως ξεχάσατε κάποιο βήμα ή ζήτημα; Ήταν κάτι περιττό; 93
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο κύκλος του ΣΒΑΚ 94
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Κύρια στοιχεία της έννοιας του ΣΒΑΚ: 1. Στόχοι και σκοποί 2. Μακροπρόθεσμο όραμα και σαφές σχέδιο εφαρμογής 3. Αξιολόγηση της τρέχουσας και μελλοντικής απόδοσης 4. Ισορροπημένη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη όλων των μεταφορικών μέσων 5. Οριζόντια και κάθετη ολοκλήρωση 6. Συμμετοχική προσέγγιση 7. Παρακολούθηση, επανεξέταση, αναφορά 8. Διασφάλιση ποιότητας Πηγή: Πακέτο Αστικής Κινητικότητας, 2013 95
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η προσέγγιση του ΣΒΑΚ λειτουργεί σε διαφορετικές κλίμακες: Περιοχή Δήμος Πόλη Γειτονιά Σχολείο Διασταύρωση 96
ΜΕΡΟΣ VI: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αξιολόγηση Βασικά σημεία 97
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΥΣ Η εκπαίδευση ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες σας; Τι σας ενέπνευσε περισσότερο; Η γνώση που αποκτήσατε θα σας βοηθήσει στην καθημερινότητά σας; 98
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Οι μικρές και μεσαίες πόλεις μπορούν να αναπτύξουν ποιοτικά ΣΒΑΚ Η προσέγγιση του ΣΒΑΚ λειτουργεί σε ποικίλα επίπεδα σχεδιασμού Υπάρχουν πολλά παραδείγματα καλών πρακτικών Υποστήριξη από την ΕΕ (σχέδια, χρηματοδότηση) 99
ΑΝΑΦΟΡΕΣ Έργα Πρωτοβουλίες Εγχειρίδια 100
Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες πηγές Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα για τα ΣΒΑΚ www.eltis.org/mobility-plans CIVITAS PROSPERITY www.sump-network.eu CIVITAS SUITS www.suits-project.eu CIVITAS SUMPs-Up www.sumps-up.eu ADVANCE www.eu-advance.eu CH4LLENGE www.sump-challenges.eu ENDURANCE www.epomm.eu/endurance EVIDENCE www.evidence-project.eu Poly-SUMP www.poly-sump.eu Urban Transport Roadmaps www.urban-transport-roadmaps.eu Διαδικτυακά μαθήματα CIVITAS www.civitas.eu 101
H δική σας «υπηρεσία ενιαίας εξυπηρέτησης» Το CIVITAS PROSPERITY είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και παράγει μια σειρά τεχνικών εκθέσεων και άλλων στρατηγικών για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τα ΣΒΑΚ. Μάθετε περισσότερα στο eltis.org/mobility-plans και www.sump-network.eu Ελάτε σε επαφή με το CIVITAS PROSPERITY contact@sump-network.eu 102
Aljaž PLEVNIK Ινστιτούτο Αστικού Σχεδιασμού της Δημοκρατίας της Σλοβενίας Trnovski pristan 2 1000 Λιουμπλιάνα ΣΛΟΒΕΝΙΑ www.uirs.si/en-gb aljazp@uirs.si 103
www.sump-network.eu Συγγραφή: Aljaž Plevnik και Mojca Balant (Ινστιτούτο Αστικού Σχεδιασμού της Δημοκρατίας της Σλοβενίας) Επεξεργασία: Nazan Kocak (Πανεπιστήμιο Napier Εδιμβούργου) Έκδοση: CIVITAS PROSPERITY Όροι Χρήσης: Η αποκλειστική ευθύνη για το περιεχόμενο αυτής της δημοσίευσης ανήκει στους συγγραφείς. Δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε πιθανή χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό το φυλλάδιο. Όλες οι εικόνες παρέχονται από τους αντίστοιχους συνεργάτες (εκτός εάν σημειώνεται διαφορετικά) και έχουν εγκριθεί για αναπαραγωγή σε αυτή τη δημοσίευση. Η πρωτοβουλία CIVITAS PROSPERITY έλαβε χρηματοδότηση από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Ορίζοντας 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης βάσει της συμφωνίας επιχορήγησης αριθ. 690636. 104