Η ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ Γραφείο Οικονοµικών & Εµπορικών Υποθέσεων Πρεσβείας της Ελλάδος στο Παρίσι 17, rue Auguste Vacquerie 75116 Paris - France Tel. +331 47202660-47205154 Fax +331 40701904 e-mail ambcomgr@yahoo.fr
1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΓΟΡΑΣ H ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΣΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ Κεντρικός φορέας στον τοµέα του ελαιολάδου στη Γαλλία είναι η ιεπαγγελµατική Οργάνωση Ελαιολάδου AFIDOL (Association Francaise Interprofessionelle de l Olive) η οποία συγκεντρώνει τους παρακάτω φορείς. FNHP : Εθνική Οµοσπονδία παραγωγών κηπευτικών προϊόντων και καλλιεργητών ελιάς. FOPO : Οµοσπονδία παραγωγών ελαιολάδου. FFPO : Γαλλική Οµοσπονδία ελαιοπαραγωγών. FSPAOC : Οµοσπονδία συνδικάτων παραγωγών ελαιών και ελαιολάδου ονοµασίας προελεύσεως. FOF : Γαλλική Οµοσπονδία ελαιολάδου. FCO : Οµοσπονδία Συνεταιρισµών ελαιολάδου. SNM : Εθνική Ένωση ιδιοκτητών ελαιοτριβείων. FEDICO : Γαλλική Οµοσπονδία εµποροβιοµηχάνων ελαιολάδου. Οι αρµοδιότητες της AFIDOL είναι : Η παρακολούθηση των εξελίξεων της αγοράς ελαιολάδου σε διεθνές επίπεδο και ενηµέρωση των γάλλων παραγωγών. Η παρακολούθηση της διαµόρφωσης του κανονιστικού πλαίσίου σε κοινοτικό επίπεδο και προσαρµογή του αντιστοίχου γαλλικού. Η συνεργασία µε ερευνητικά ιδρύµατα, πανεπιστήµια και λοιπούς φορείς για την βελτίωση της ποιότητας της παραγωγής και την διατήρηση της ανταγωνιστικότητας. Η οργάνωση εκδηλώσεων για την παρουσίαση των θετικών επιπτώσεων της κατανάλωσης ελαιολάδου στην υγεία και προώθηση της µεσογειακής διατροφής. Η παρουσία σε εξειδικευµένες εθνικές και διεθνείς εκθέσεις. 2. ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η Γαλλία είναι η µεσογειακή χώρα της Ε.Ε. µε την µικρότερη παραγωγή ελαιόλαδου. Το γεγονός αυτό απασχολεί τις αρχές και έχει ξεκινήσει εδώ και µερικά χρόνια προσπάθεια αύξησης της παραγωγής, µε την εφαρµογή του Εθνικού Πλάνου εκσυγχρονισµού του τοµέα του ελαιόλαδου. Το πρόγραµµα αυτό συγχρηµατοδοτείται απο την Ευρ.Επιτροπή, το Γαλλικό κράτος και τις περιφέρειες που διαθέτουν παραγωγή ελαιολάδου. Με το πρόγραµµα αυτό ήδη έχουν φυτευθεί ή ανανεωθεί 3.500 εκτάρια ελαιών και η συνολική καλλιεργούµενη έκταση προσεγγίζει έτσι τα 48.000 εκτάρια ( 1% της συνολικής κοινοτικής). Ο αριθµός των ελαιοδέντρων ανέρχεται σε 4.000.000 κατανεµηµένα σε 84 ανά εκτάριο, κατά µέσο όρο. Η ετήσια παραγωγή για το 2005 αναµένεται να προσεγγίσει τους 6.500 τόννους, έναντι 5.000 τόννων του 2004. Η παραγωγή αυτή αναλύεται σε 2.500 τόννους επιτραπεζίων ελαιών και 4.500 τόννους ελαιολάδου. Η πρόβλεψη για το µέλλον, βάσει του προγράµµατος, είναι ότι η παραγωγή θα διπλασιαστεί σε ορίζοντα 6 ή 7 ετών. Ακόµα και έτσι πάντως παραµένει πολύ χαµηλή σε σχέση µε λοιπές ελαιοπαραγωγές κοινοτικές χώρες. Στον τοµέα της ελαιοπαραγωγής απασχολούνται, περίπου, 20.000 παραγωγοί, ενώ υπάρχουν γύρω στις 200 παραγωγικές µονάδες, σε όλη τη Γαλλία. Η παραγωγή είναι εντοπισµένη κυρίως στις περιφέρειες Provence Alpes Cote d Azur και Languedoc Rousillon. 3. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η κατανάλωση ανήλθε σε 98.500 τόνους για το 2005, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,5% έναντι του προηγούµενου έτους και καλύπτεται, κυρίως, από τις εισαγωγές που ανήλθαν σε 92.000 τόνους. Υπολογίζεται ότι κάθε νοικοκυριό καταναλώνει, κατά µέσο όρο, 3,4 λίτρα ελαιόλαδου ετησίως. Με βάση τα στοιχεία της AFIDOL, οι σηµαντικότεροι παράγοντες επιλογής ελαιολάδου απο τους καταναλωτές είναι οι ακόλουθοι, κατά σειρά σπουδαιότητος. Γεύση, Αγνό παρθένο, Τιµή, Προέλευση, ιαφανής συσκευασία, Χρώµα, Αναγνωρισιµότητα ετικέτας.
Η µεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών χρησιµοποιεί το ελαιόλαδο καθόλη τη διάρκεια του έτους, ενώ παρατηρούνται αυξητικές τάσεις συχνότερης χρησιµοποίησης κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών µηνών. Η συντριπτική πλειοψηφία προµηθεύεται επίσης το ελαιόλαδο απο τα πολυκαταστήµατα όπου πραγµατοποιεί και τις υπόλοιπες αγορές τροφίµων. Παρατηρείται πάντως τελευταία και ανοδική τάση των αγορών απο εξειδικευµένα καταστήµατα και απευθείας απο τους παραγωγούς. Επισηµαίνουµε ότι σηµαντικό ποσοστό καταναλωτών, περίπου ¼ αυτών και κυρίως γυναίκες, αγοράζουν ελαιόλαδο απο τον τόπο των καλοκαιρινών τους διακοπών. Το γεγονός αυτό, µε δεδοµένο τον µεγάλο αριθµό γάλλων τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα µας, δηµιουργεί ευκαιρίες δυνατότητες διαφηµιστικής καµπάνιας µε προσφορά διαφηµιστικών φιαλών στα κύρια σηµεία εξόδου απο την Ελλάδα. 4. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ Σχεδόν το σύνολο των εισαγωγών ελαιολάδου, ελαφρά αυξηµένες σε σχέση µε προηγούµενα έτη, προέρχεται από χώρες της Ε.Ε. και η Ισπανία αποτελεί τον πρώτο προµηθευτή (68.500 τόνοι το 2005) ενώ στην δεύτερη θέση βρίσκεται η Ιταλία (21.230 τόνοι το 2005). Παρατηρούµε δηλαδή ότι, ουσιαστικά, οι δύο αυτές χώρες µονοπωλούν την γαλλική αγορά. Οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε µόλις 606 τόννους το 2005 έναντι 528 τόννων το 2004. Οι εισαγωγές επιτραπεζίων ελαιών ανήλθαν σε 1.415 τόννους, έναντι 2.086 για το 2004, παρουσιάζοντας σηµαντική µείωση κατά 30%. Το 92,33 των εισαγωγών είναι αγνό παρθένο ελαιόλαδο και µόλις 7,67 από ελαιόλαδα άλλης ποιότητας. Με τον τρόπο αυτό καταδεικνύεται η υψηλή καταναλωτική συνείδηση του Γαλλικού κοινού και η προσπάθεια αναζήτησης καλύτερης ποιότητας. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται επίσης από την παρατηρούµενη τα τελευταία χρόνια µεταστροφή προς το ελαιόλαδο σε βάρος των λοιπών ελαίων και κυρίως του ηλιέλαιου. Το τελευταίο κάλυπτε ποσοστό 71% της αγοράς το 1991 και πλέον έχει περιοριστεί σε 44,6%. Οι εισαγωγείς και διανοµείς προσπαθούν να διατηρήσουν και αυξήσουν την κατανάλωση προτείνοντας νέες συσκευασίες και προσφορές σε ειδικές τιµές. Προωθούν επίσης νέες γεύσεις, µίξεις διαφόρων τύπων ελαίων, µεταξύ των οποίων και ελαιόλαδο. Παρατηρούµε συνολικά ότι, ενώ η κατανάλωση ελαιών υποχωρεί στην γαλλική αγορά, η κατανάλωση ελαιόλαδου παρουσιάζει ελαφρά αυξητικές τάσεις και το αγοραστικό κοινό στρέφεται προς την υψηλή ποιότητα. 5. ΣΗΜΑΝΣΗ Ο Κανονισµός ΕΕ/1019/2002 απο 13/06/2002, σχετικά µε τους κανόνες εµπορικής διακίνησης του ελαιολάδου, ρυθµίζει τους τρόπους και διαδικασίες σήµανσης των αγνών παρθένων ελαιολάδων για τα οποία επιτρέπεται η χρήση ονοµασίας προέλευσης. Σύµφωνα µε τον Κανονισµό, η επισήµανση προέλευσης επιτρέπεται µόνο για το αγνό παρθένο ελαιόλαδο υψηλής ποιότητος και το αγνό παρθένο ελαιόλαδο. Η ετικέτα µπορεί να αναφέρει τη χώρα προέλευσης, ακόµα δε και τον συγκεκριµένο γεωγραφικό τόπο παραγωγής. Όταν το ελαιόλαδο παράγεται σε µία άλλη χώρα απο αυτή της συγκοµιδής ελαίων, θα πρέπει να υπάρχει σαφής αναφορά στην ετικέτα. Για τον χαρακτηρισµό ενός ελαιολάδου ως ΠΟΠ εφαρµόζονται οι διατάξεις του Κανονισµού ΕΕ/2081/92. Η διαδικασία πιστοποίησης των προϊόντων για διακίνηση στη γαλλική αγορά πραγµατοποιείται απο το Εθνικό ιεπαγγελµατικό Σύνδεσµο Ελαιολάδου (ONIOL) που χορηγεί το απαραίτητο πιστοποιητικό, µετά από ποιοτικό έλεγχο.
6. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ Οι πλέον διαδεδοµένες συσκευασίες είναι οι πλαστικές φιάλες των 5 λίτρων και οι γυάλινες του 1 και 0,75 λίτρων. Οι µικρότερες συσκευασίες των 0,50 και 0,25 λίτρων σε φιάλες απο γυαλί και µεταλλικό περιτύλιγµα έχουν κάνει εντυπωσιακή είσοδο στην αγορά, κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών και όλο και περισσότεροι παραγωγοί και διανοµείς στρέφονται προς αυτές τις συσκευασίες. 7. ΤΙΜΕΣ Η µέση τιµή ανά λίτρο για το αγνό παρθένο ελαιόλαδο παρουσιάζει αυξητικές τάσεις κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών και ανήλθε για το 2005 σε 6,41 ευρώ ανά λίτρο, έναντι 5,33 ευρώ το 2004 και 4,19 το 2003. Οσον αφορά τις πωλήσεις στην αγορά, οι τιµές του ελαιόλαδου που πωλείται χωρίς ετικέτα από τις µεγάλες αλυσίδες διανοµής παρέµειναν σταθερές, στα επίπεδα των 5 ευρώ ανα λίτρο, ενώ τα εισαγόµενα ελαιόλαδα µε επώνυµες ετικέτες παρουσίασαν σηµαντική αύξηση της µέσης τιµής των για για το 2005 σε 6 ευρώ το λίτρο, έναντι 4,5 ευρώ το προηγούµενο έτος. Τα ελαιόλαδα µε εθνικές ετικέτες παρουσίασαν επίσης σταθερότητα µέσων τιµών που ανέρχονται σε 6 ευρώ το λίτρο. Τα βιολογικής προέλευσης ελαιόλαδα διατίθενατι σε σηµαντικά υψηλότερες τιµές που κυµαίνονται απο 8 έως 10 ευρώ το λίτρο. Παραθέτουµε πίνακα µε εξέλιξη µέσων τιµών, σε ευρώ, του αγνού παρθένου ελαιολάδου για τα ετη 2005-2006. Période Année Valeur Mai 2006 6.9 Avril 2006 6.75 Mars 2006 6.62 Février 2006 6.41 Janvier 2006 6.12 Décembre 2005 5.81 Novembre 2005 5.66 Ενδεικτικά αναφέρουµε επίσης τις τιµές πώλησης διαφόρων τύπων ελαιολάδου σε αλυσίδες πολυκαταστηµάτων. ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΕΤΙΚΕΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΙΜΗ ΣΕ Carrefour Carrefour 1 L 5,5 Puget héritage 1 L 7,75 Lesieur 1 L 7,15 Puget classique 1 L 8,1 Maille 75 cl 6,62 France 5O cl 9,45 Reflets de France 5O cl 10,45 BIO Carrefour 75 cl 8,44
Telemarket Lesieur 1 L 7,49 A l'olivier 75 cl 11,45 Carapelli 75 cl 6,79 A l'olivier France 25 cl 8,67 Cora Cora 1 L 6,9 Caserta-Salvi 1 L 14,95 Bjorg Bio 75 cl 7,99 Cora Bio 50 cl 4,99 Σηµειώνεται ότι, οι µεγάλες αλυσίδες τροφίµων ακολουθούν ιδιαίτερα επιθετικής πολιτική προώθησης των ελαιόλαδων που διανέµουν µε την δική τους ετικέτα, όπως βέβαια πράττουν και για σειρά άλλων προϊόντων. 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η πολιτική προώθησης του Ελληνικού ελαιόλαδου στην Γαλλική αγορά θα πρέπει να βασισθεί στο µέλλον στην ταυτόχρονη απόδειξη, µε στοιχεία επιστηµονικών και ιατρικών ερευνών, της υψηλής ποιότητας και την έλλειψη χρήσης επιβλαβών ουσιών κατά την διαδικασία παραγωγής του. Σηµαντικότατα περιθώρια προώθησης και προβολής υπάρχουν, κατά την εκτίµησή µας και µε βάση όσα προαναφέραµε στο κεφάλαιο περί κατανάλωσης, στους γάλλους τουρίστες που επισκέπτονται σε πολύ µεγάλους αριθµούς τη χώρα µας. Συγκεκριµένες προτεινόµενες ενέργειες είναι οι ακόλουθες : - Πρόσκληση δηµοσιογράφων εξειδικευµένων εντύπων στη χώρα µας, επίσκεψη σε παραγωγικές µονάδες και παρουσίαση του τρόπου παραγωγής του ελληνικού ελαιολάδου, µε έµφαση στην υψηλή ποιότητα και την αποφυγή νοθεύσεων µε κατώτερης ποιότητος έλαια. - ιοργάνωση εκδηλώσεων προβολής σε µεγάλα πολυκαταστήµατα, απο τα οποία διακινούνται, όπως προαναφέραµε, οι σηµαντικότερες ποσότητες ελαιολάδου και προµηθεύεται η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών. - ηµιουργία ειδικών σηµείων πώλησης και διαφήµισης ελαιολάδου στα σηµαντικότερα σηµεία εξόδου γάλλων τουριστών απο τη χώρα µας, προσφορά αναµνηστικών δειγµάτων. - Οργανωµένες επισκέψεις, σε συνεργασία µε τουριστικά γραφείς που διακινούν σηµαντικό αριθµό γάλλων επισκεπτών, σε παραγωγικές µονάδες, παρουσίαση της υψηλής ποιότητος του ελληνικού ελαιολάδου. - Προσέγγιση επωνύµων γάλλων σέφ για τοποθέτηση στο µενού των εστιατορίων τους ελληνικών πιάτων, παρασκευασµένων µε αγνό παρθένο ελαιόλαδο, κατάλληλα βέβαια προσαρµοσµένων στις απαιτήσεις των πελατών τους.