EL EL EL
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 29.5.2009 COM(2009) 247 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Τελική αξιολόγηση της υλοποίησης του προγράµµατος IDABC EL EL
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Τελική αξιολόγηση της υλοποίησης του προγράµµατος IDABC 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου (απόφαση IDABC) 1 ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2005 το πενταετές πρόγραµµα για τη διαλειτουργική παροχή πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δηµόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες (πρόγραµµα IDABC) ως συνέχεια των προγραµµάτων IDA και IDA II. Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι παρουσιάσει τα συµπεράσµατα και τις συστάσεις της τελικής αξιολόγησης όσον αφορά την υλοποίηση του προγράµµατος IDABC. Η διεξαγωγή αυτής της αξιολόγησης επιβάλλεται από το άρθρο 13 παράγραφοι 1, 3 και 4 της απόφασης IDABC, το οποίο απαιτεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο. Η αξιολόγηση διεξήχθη από την Επιτροπή υποβοηθούµενη από εξωτερική εταιρεία συµβούλων 2. Αντιπρόσωποι των υπηρεσιών της Επιτροπής και των κρατών µελών υπέβαλαν εισηγήσεις σχετικά µε τη µεθοδολογία και τα συµπεράσµατα µέσω µιας διευθύνουσας οµάδας της Επιτροπής και µέσω της επιτροπής διαχείρισης IDABC (PEGSCO). Η πλήρης έκθεση αξιολόγησης της εταιρίας συµβούλων είναι διαθέσιµη στο διαδίκτυο στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/idabc/en/document/5707/3. Η έκθεση αξιολόγησης ήταν γενικά θετική και περιγράφει το πρόγραµµα IDABC ως ευθυγραµµιζόµενο µε τις πολιτικές προτεραιότητες της Επιτροπής σχετικά µε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, όπως διατυπώθηκαν στην στρατηγική i2010 3 και στο συναφές σχέδιο δράσης για τις ηλεκτρονικές διοικητικές υπηρεσίες. Το πρόγραµµα διαδραµατίζει µοναδικό ρόλο στην προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης µέσω διαλειτουργικών δηµόσιων υπηρεσιών, και σύµφωνα µε την αξιολόγηση υλοποιήθηκε βάσει του χρονοδιαγράµµατος. Ωστόσο, στην έκθεση περιλαµβάνονται και ορισµένες υποδείξεις για βελτίωση της διαχείρισης µελλοντικών προγραµµάτων 1 2 3 Απόφαση 2004/387/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, περί της διαλειτουργικής παροχής πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δηµόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες (IDABC), ΕΕ L 144, 30.4.2004 (Βλ. ΕΕ L 181, 18.5.2004, σ. 25. http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/site/el/oj/2004/l_181/l_18120040518el00250035.pdf Deloitte Consulting http://ec.europa.eu/information_society/eeurope/i2010/index_en.htm EL 2 EL
που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την υλοποίηση του επακόλουθου προγράµµατος (ISA) 4. 2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Στόχος του προγράµµατος IDABC είναι να προσδιορίσει, να υποστηρίξει και να προωθήσει την ανάπτυξη και καθιέρωση πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και των διαλειτουργικών τηλεµατικών δικτύων από τα οποία εξαρτώνται. Έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να βοηθήσει στην επίτευξη στόχων στο πεδίο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης µε τη συνεχή προώθηση της εισαγωγής τεχνολογιών πληροφοριών σε τοµείς πολιτικών, ιδίως όπου αυτό διευκολύνεται από τη νοµοθεσία, τη δηµιουργία κοινής υποδοµής για διασυνοριακές ανταλλαγές πληροφοριών µεταξύ δηµόσιων διοικήσεων έτσι ώστε να διασφαλιστεί αποτελεσµατική επικοινωνία, την ενθάρρυνση της διαµόρφωσης καινοτόµων υπηρεσιών για επιχειρήσεις και πολίτες. Για το σκοπό αυτό, το πρόγραµµα IDABC χρηµατοδοτεί δράσεις δύο κατηγοριών, ήτοι σχέδια κοινού ενδιαφέροντος (PCI) και οριζόντια µέτρα (ΗΜ), που περιλαµβάνονται στο κυλιόµενο πρόγραµµα εργασιών IDABC 5, στο οποίο η Επιτροπή µία φορά τουλάχιστον το χρόνο επιφέρει τροποποιήσεις µετά από διαβούλευση µε τα κράτη µέλη µέσω της επιτροπής διαχείρισης IDABC. Τα σχέδια κοινού ενδιαφέροντος είναι δράσεις στα πεδία πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δηµιουργία ή ενίσχυση πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης προς υποστήριξη δηµόσιων διοικήσεων, επιχειρήσεων και πολιτών. Οι δράσεις αυτές, οι οποίες πληρούν τις απαιτήσεις ευρωπαϊκών πολιτικών και βελτιώνουν τη συνεργασία µεταξύ διοικήσεων ανά την Ευρώπη, υλοποιούνται από τους τοµείς που είναι υπεύθυνοι για τα διάφορα πεδία πολιτικών της ΕΕ, δηλ. τις Γενικές ιευθύνσεις, και παρακολουθούνται εν γένει από τοµεακές επιτροπές. Τα σχέδια κοινού ενδιαφέροντος που δροµολογήθηκαν στο πλαίσιο του προγράµµατος περιγράφονται λεπτοµερώς στο πρόγραµµα εργασίας IDABC. Τα οριζόντια µέτρα είναι δράσεις σχεδιασµένες για την υποστήριξη των σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης εν γένει. Πρώτον, οι δράσεις αυτές εξασφαλίζουν την παροχή και τη συντήρηση υπηρεσιών υποδοµής για τις δηµόσιες υπηρεσίες της Κοινότητας. Οι υπηρεσίες αυτές αφορούν την παροχή και τη συντήρηση τεχνολογικών λύσεων και λύσεων λογισµικού και περιλαµβάνουν υπηρεσίες δικτύου, υπηρεσίες ασφάλειας και κατευθυντήριες γραµµές. εύτερον, τα εν λόγω µέτρα εξασφαλίζουν την εισαγωγή, τη διευκόλυνση και τη διαχείριση της παροχής οριζόντιων πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες της Ευρώπης, συµπεριλαµβανοµένων των συναφών 4 5 Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε λύσεις διαλειτουργικότητας για τις ευρωπαϊκές δηµόσιες διοικήσεις (ISA), COM(2008)583. C/2008/1881, βλέπε http://ec.europa.eu/idabc/en/document/5101 EL 3 EL
οργανωτικών και συντονιστικών πτυχών. Τα οριζόντια µέτρα υλοποιούνται κατά µεγάλο µέρος από την Γενική ιεύθυνση Πληροφορικής σε στενή συνεργασία µε άλλες υπηρεσίες της Επιτροπής και παρακολουθούνται από την επιτροπή διαχείρισης IDABC. Τα οριζόντια µέτρα που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράµµατος περιγράφονται λεπτοµερώς στο πρόγραµµα εργασίας του IDABC. 3. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Η αξιολόγηση στηρίχθηκε σε διάφορες µεθόδους διερεύνησης, συγκεκριµένα σε δευτερογενή ανάλυση δεδοµένων, διαδικτυακές έρευνες, συνεντεύξεις, οµάδα ποιοτικής αξιολόγησης της επιτροπής διαχείρισης IDABC και µελέτες περιπτώσεων, µε τη συµµετοχή µεγάλης ποικιλίας ενδιαφερόµενων φορέων, συνολικά γύρω στους 300 αντιπροσώπους τοµεακών επιτροπών, την επιτροπή διαχείρισης IDABC και υπηρεσίες της ΕΕ. 4. ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Η αξιολόγηση εστιάστηκε στα ακόλουθα θέµατα: Καταλληλότητα: σε ποιο βαθµό τα αντικείµενα και οι δράσεις του προγράµµατος IDABC είναι συναφείς µε τις εξελισσόµενες ανάγκες και προτεραιότητες, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο και κυρίως µε τις ανάγκες και προτεραιότητες σχετικά µε το i2010 και γενικότερα µε εκείνες που καθορίστηκαν από τους στόχους της Λισαβόνας; Σε ποια έκταση συµβάλλει το πρόγραµµα στην επίτευξη των πρωταρχικών στόχων πολιτικής; Απόδοση: πόσο οικονοµικώς συµφέρουσα είναι η µετατροπή των διαφόρων εισροών και δράσεων σε εκροές και αποτελέσµατα; Ποιες πτυχές του προγράµµατος είναι οι πλέον αποδοτικές ή µη αποδοτικές, ιδίως από πλευράς διατιθέµενων πόρων; Αποτελεσµατικότητα: πόσο απέχουν τα αποτελέσµατα και οι επιπτώσεις του προγράµµατος IDABC από την επίτευξη των ειδικών και γενικών τους στόχων; Υπάρχουν κάποιες πτυχές που είναι περισσότερο ή λιγότερο αποτελεσµατικές από άλλες και, εφόσον ναι, ποια διδάγµατα µπορούν να αντληθούν από αυτό; Χρησιµότητα: κατά πόσο τα αποτελέσµατα και οι επιπτώσεις, που επιτεύχθηκαν και αναµένονται, των δράσεων του προγράµµατος IDABC συνάδουν µε τις ανάγκες των οµάδων στόχου; Βιωσιµότητα: σε τι έκταση εξασφαλίζεται η οικονοµική και επιχειρησιακή βιωσιµότητα των υπηρεσιών υποδοµής; Σε τι έκταση εξασφαλίζεται η βιωσιµότητα των οριζόντιων πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και των σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος; Συνοχή: σε ποιο βαθµό οι δράσεις αποτελούν µέρος µιας «ολιστικής» προσέγγισης στο πλαίσιο του προγράµµατος και σε ποιο βαθµό επιτυγχάνεται συνέργεια µεταξύ των δράσεων του προγράµµατος και άλλων δραστηριοτήτων της Κοινότητας στον τοµέα των πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και υπηρεσιών υποδοµής; Στις περιπτώσεις που ισχύει, πόσο επηρεάζονται άλλοι οικονοµικοί, κοινωνικοί ή περιβαλλοντικοί τοµείς πολιτικής; EL 4 EL
Παράλληλα µε τα ειδικά ερωτήµατα που συνδέονται µε τα εν λόγω θέµατα της αξιολόγησης τέθηκαν επίσης δύο οριζόντια ερωτήµατα σχετικά µε την πορεία των δράσεων που χρηµατοδοτούνται από το πρόγραµµα IDABC και το συντονισµό και την συµµετοχή των κρατών µελών. 5. ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ 5.1. Καταλληλότητα Η έκθεση αξιολόγησης καταλήγει στο συµπέρασµα ότι το IDABC συµβάλει στην επίτευξη των στόχων της πρωτοβουλίας i2010 σχετικά µε τον εκσυγχρονισµό του ευρωπαϊκού δηµόσιου τοµέα µέσω της προώθησης της χρήσης των πλέον σύγχρονων τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών, της ανάπτυξης κοινών λύσεων και υπηρεσιών και µέσω της εξασφάλισης κοινής βάσης για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών µεταξύ των δηµόσιων διοικήσεων. Επιπλέον, το πρόγραµµα προσαρµόστηκε στις εξελισσόµενες ευρωπαϊκές πολιτικές προτεραιότητες που διατυπώθηκαν στις υπουργικές συνόδους του Μάντσεστερ και της Λισαβόνας 6 µε την ενσωµάτωση των δράσεων του προγράµµατος στο σχέδιο δράσης για τις ηλεκτρονικές διοικητικές υπηρεσίες 7 και µε την δροµολόγηση σειράς δράσεων που συµβαδίζουν µε το σχέδιο δράσης όπως οι ηλεκτρονικές προµήθειες (eprocurement) (που συµπεριλαµβάνουν τις ηλεκτρονικές παραγγελίες - eordering - και την ηλεκτρονική τιµολόγηση - einvoicing) και τις ηλεκτρονικές υπογραφές (esignatures). Το IDABC αναγνωρίστηκε ως απαραίτητος συντελεστής για την διασυνοριακή διαλειτουργικότητα. Το πρόγραµµα έχει συµβάλλει στους στόχους εννέα τοµεακών πολιτικών, οι σηµαντικότερες από τις οποίες είναι η Υγεία και η Προστασία των Καταναλωτών, οι Στατιστικές, η Απασχόληση και οι Κοινωνικές Υποθέσεις, καθώς και η Γεωργία 8. 5.2. Απόδοση Σύµφωνα µε τους ερωτηθέντες ενδιαφερόµενους, το πρόγραµµα πέτυχε τους στόχους του αποδοτικά, και η απόδοσή του αυξήθηκε µε την πάροδο του χρόνου. Υπογραµµίστηκε ότι το πρόγραµµα αντιµετώπισε σηµαντική καθυστέρηση το 2005 λόγω της παρατεταµένης διαδικασίας προµηθειών για ορισµένες δράσεις. Οι καθυστερήσεις αυτές καλύφθηκαν εν µέρει, επίσης λόγω της ευελιξίας που επιφέρει το κυλιόµενο πρόγραµµα εργασίας, ιδίως για την ανακατανοµή του προϋπολογισµού στις διάφορες δράσεις. Επιπλέον, η έκθεση αξιολόγησης υπογραµµίζει ως σηµαντική εξέλιξη τη µετατόπιση του κέντρου βάρους της χρηµατοδότησης µεταξύ των σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος και των οριζόντιων µέτρων, που αντανακλά άµεσα την µειούµενη ανάγκη για χρηµατοδότηση σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος. Η εν λόγω µετατόπιση ήταν 6 7 8 http://ec.europa.eu/information_society/activities/egovernment/conferences http://archive.cabinetoffice.gov.uk/egov2005conference/ http://www.egov2007.gov.pt/ http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:52006dc0173:el:not Επιπλέον των πολιτικών που αφορούν τον ανταγωνισµό, την εκπαίδευση και κατάρτιση, τις επιχειρήσεις, το περιβάλλον και την εσωτερική αγορά. EL 5 EL
προβλέψιµη δεδοµένου ότι σήµερα οι περισσότερες πολιτικές πρωτοβουλίες της Κοινότητας συνεπάγονται ορισµένη χρήση λύσεων ΤΠΕ και συνεπώς οφείλουν τώρα να συνεκτιµήσουν και τις συναφείς δαπάνες 9. 5.3. Αποτελεσµατικότητα Το συµπέρασµα της οµάδας αξιολόγησης ήταν ότι οι δράσεις που χρηµατοδοτήθηκαν από το IDABC έχουν συµβάλλει συνολικά στην δηµιουργία υπηρεσιών κοινής υποδοµής για διασυνοριακές ανταλλαγές πληροφοριών µεταξύ των δηµόσιων διοικήσεων και ότι οι µελέτες που χρηµατοδοτήθηκαν από το IDABC χαρακτηρίστηκαν από υψηλή προστιθέµενη αξία. Αρκετοί από τους ενδιαφερόµενους υποστήριξαν ότι η συνολική αποτελεσµατικότητα του προγράµµατος θα µπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω εάν είχε επιλέξει εξαρχής στρατηγική από επάνω προς τα κάτω 10. Ωστόσο, µια τέτοια στρατηγική θα έπρεπε να περιοριστεί στο πεδίο εφαρµογής του ίδιου του προγράµµατος IDABC. Οι διάφοροι τοµείς πολιτικής που υλοποιούν σχέδια κοινού ενδιαφέροντος ενεργούν στο πλαίσιο των δικών τους τοµέων αρµοδιότητας και στρατηγικής. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι το αποτέλεσµα και η επιλογή των δράσεων δεν γνωστοποιείται συστηµατικά στους διάφορους ενδιαφερόµενους. 5.4. Χρησιµότητα Οι αξιολογητές διαπίστωσαν ότι το πρόγραµµα ικανοποιεί τις ανάγκες των δηµόσιων διοικήσεων της ΕΕ και ότι δεν υπάρχει άλλο πρόγραµµα που να ανταποκρίνεται στην ανάγκη ανάπτυξης κοινών εργαλείων διαλειτουργικότητας για διασυνοριακές υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Τα µέλη της επιτροπής διαχείρισης IDABC παρατήρησαν ότι το πρόγραµµα µπορεί να ενεργήσει ως κινητήρια δύναµη στον τοµέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ακόµη και σε εθνικό επίπεδο. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, οι αξιολογητές διαπίστωσαν ότι το IDABC ανταποκρίθηκε στις ανάγκες τους κατά πιο έµµεσο τρόπο, επειδή η αρχή της επικουρικότητας συνεπάγεται ουσιαστικά ότι οι συναφείς υπηρεσίες πρέπει να παρέχονται από τα κράτη µέλη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθιέρωσε µηχανισµούς ανταλλαγής απόψεων µε τους ενδιαφερόµενους, που περιλαµβάνουν συνεδριάσεις, συναντήσεις εργασίας, βήµατα διαλόγου και ιστολόγια, ωστόσο οι αξιολογητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει περιθώριο περαιτέρω βελτίωσης της κατανόησης των αιτηµάτων και των αναγκών των ενδιαφερόµενων. 5.5. Βιωσιµότητα Παρόλο που η µακροπρόθεσµη οικονοµική και επιχειρησιακή βιωσιµότητα των σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος εξασφαλίζεται στο πλαίσιο των επιµέρους τοµέων ανάλογα µε τις επιµέρους τοµεακές νοµικές βάσεις, η βιωσιµότητα των οριζόντιων µέτρων IDABC µπορεί προς το παρόν να εξασφαλιστεί µόνο µέσω κοινοτικού 9 10 Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η Επιτροπή πρότεινε το επακόλουθο πρόγραµµα να εστιαστεί µόνο στις οριζόντιες δράσεις. Οι εργασίες ανάπτυξης ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη διαλειτουργικότητα συµπεριελήφθησαν στην 5 η αναθεώρηση του προγράµµατος εργασίας του IDABC, την άνοιξη του 2008. EL 6 EL
5.6. Συνοχή προγράµµατος. Οι αποφάσεις όσον αφορά την εξασφάλιση της βιωσιµότητας εξαρτώνται από την πραγµατική χρήση και χρησιµότητα κάθε µέτρου. Αυτό είναι συνεπώς ουσιαστικό στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την υλοποίηση ενός επακόλουθου προγράµµατος. Επιπλέον, στην αξιολόγηση αναφέρεται ότι η σωστή κατανοµή των διαθέσιµων πόρων µεταξύ της ανάπτυξης νέων και της συντήρησης των υφιστάµενων εφαρµογών αποτελεί σηµαντικό ζήτηµα για τα κράτη µέλη, το οποίο πρέπει παροµοίως να ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο ενός επακόλουθου προγράµµατος. Η εξωτερική συνοχή του προγράµµατος σε σχέση µε άλλες κοινοτικές δραστηριότητες στον τοµέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης βελτιώνεται συνεχώς περισσότερο. Η συνεργασία µεταξύ του προγράµµατος IDABC και του προγράµµατος υποστήριξης πολιτικής για τις ΤΠΕ του προγράµµατος πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτοµία (CIP ICT PSP) 11 έχει βελτιωθεί µετά την ενδιάµεση αξιολόγηση. Παρόλα αυτά, πολλοί ενδιαφερόµενοι δεν έχουν ακόµη εξοικειωθεί µε τις συνέργειες και τις συµπληρωµατικότητες µεταξύ των διάφορων προγραµµάτων και δράσεων. Όσον αφορά την εσωτερική συνοχή, η διατοµεακή ενοποίηση των οριζόντιων µέτρων κρίνεται επαρκής ενώ η συνοχή µεταξύ σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος και οριζόντιων µέτρων µπορεί να βελτιωθεί. Όµως, τα οριζόντια µέτρα είναι διαδεδοµένα ευρέως και εκτός των σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος, στο ευρύτερο πεδίο εφαρµογής του προγράµµατος IDABC. 5.7. Η πορεία των δράσεων που χρηµατοδοτούνται από το πρόγραµµα IDABC Σύµφωνα µε την πέµπτη αναθεώρηση του προγράµµατος εργασίας υποστηρίχτηκαν από το IDABC 54 δράσεις, 22 σχέδια κοινού ενδιαφέροντος και 32 οριζόντια µέτρα, συνολικού ύψους 110 εκατοµµυρίων ευρώ (περίπου 20 εκατ. ευρώ για σχέδια κοινού ενδιαφέροντος και περίπου 90 εκατ. ευρώ για οριζόντια µέτρα). Από την αξιολόγηση συµπεραίνεται ότι οι δράσεις καταρτίστηκαν και υλοποιήθηκαν οµαλά χωρίς να εµφανιστούν µέχρι στιγµής σηµαντικά προβλήµατα. Ωστόσο, στην υλοποίηση ορισµένων δράσεων σηµειώνεται µικρή καθυστέρηση. Οι καθυστερήσεις σε ορισµένα οριζόντια µέτρα δικαιολογούνται εν µέρει από τις περιστάσεις που αναφέρονται στο σηµείο 5.2. Οι περισσότερες δράσεις IDABC βρισκόταν ακόµη σε εξέλιξη κατά το χρόνο ολοκλήρωσης της έκθεσης αξιολόγησης, και για το λόγο αυτό η χρήση τους δεν ήταν δυνατόν να αξιολογηθεί πλήρως. Οι αξιολογητές βρήκαν σαφείς ενδείξεις ότι οι ήδη υλοποιηθείσες δράσεις χρησιµοποιούνταν ευρέως και επιβεβαίωσαν ότι οι ενδιαφερόµενοι ήσαν σίγουροι πως οι εν εξελίξει δράσεις θα χρησιµοποιηθούν µετά την ολοκλήρωσή τους. 11 http://ec.europa.eu/information_society/activities/ict_psp/index_en.htm EL 7 EL
5.8. Συντονισµός και συµµετοχή των κρατών µελών Τα κράτη µέλη διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην προώθηση του προγράµµατος και στην υποβολή υποδείξεων όσον αφορά µελλοντικούς προσανατολισµούς. Η εκπροσώπηση των εθνικών δηµόσιων διοικήσεων στην επιτροπή διαχείρισης του προγράµµατος IDABC και στις πολυάριθµες οµάδες εµπειρογνωµόνων καθιστά το πρόγραµµα βήµα ανταλλαγής απόψεων και συντονισµού των εθνικών πολιτικών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Ωστόσο, η στρατηγική ευθυγράµµιση εθνικών και ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων δεν είναι πάντοτε η βέλτιστη επειδή η διασυνοριακή διαλειτουργικότητα δεν αποτελεί προς το παρόν υψηλή προτεραιότητα σε αρκετά κράτη µέλη. Στο επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης του προγράµµατος, η αξιολόγηση διαπιστώνει ότι κατά τα τελευταία έτη τα κράτη µέλη έχουν διατυπώσει πολυάριθµες υποδείξεις για τους µελλοντικούς προσανατολισµούς του προγράµµατος και ότι οι υποδείξεις αυτές έχουν υιοθετηθεί στο µέτρο του δυνατού, ακόµη και αν ο αριθµός των δράσεων που δροµολόγησαν τα κράτη µέλη είναι περιορισµένος. Παράλληλα, τα κράτη µέλη θεωρούν ότι µπορεί να βελτιωθεί ο τρόπος µε τον οποίο η Επιτροπή και τα κράτη µέλη ανταλλάσσουν τις πληροφορίες σχετικά µε το πρόγραµµα εργασίας και τις µεµονωµένες δράσεις. 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Συνολικά, η αξιολόγηση συµπεραίνει ότι το πρόγραµµα ευθυγραµµίζεται µε τις πολιτικές προτεραιότητες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαδραµατίζει µοναδικό ρόλο στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσµικών οργάνων για την προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης µέσω διαλειτουργικών δηµόσιων διοικήσεων και τηρεί το χρονοδιάγραµµα όσον αφορά την υλοποίηση των δράσεων. Οι προσπάθειες ενίσχυσης της απόδοσης και της αποτελεσµατικότητας του προγράµµατος, µερικές από τις οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη, πρέπει να επικεντρωθούν στα εξής σηµεία: Στρατηγικό περιβάλλον στο πλαίσιο του οποίου πρέπει να λειτουργεί το πρόγραµµα 12, Εργαλεία επικοινωνίας µε τους ενδιαφερόµενους 13, Ανάπτυξη µεθόδων παρακολούθησης 14. Επιπλέον, για τα µελλοντικά προγράµµατα, η αξιολόγηση προτείνει την έγκαιρη θέσπιση του κατάλληλου συµβατικού πλαισίου για να αποφευχθεί ο κίνδυνος καθυστερηµένης έναρξης των δράσεων 15. 12 13 14 15 Συστάσεις 1, 2, 3 Συστάσεις 4, 5, 10, 11 και τµήµατα των συστάσεων 1 και 8 Συστάσεις 6, 7, 8 Σύσταση 9 EL 8 EL
6.1. Στρατηγικό περιβάλλον στο πλαίσιο του οποίου πρέπει να λειτουργεί το πρόγραµµα Η αξιολόγηση προτείνει την ανάδειξη του προγράµµατος προκειµένου να ενισχυθεί η πολιτική του θέση και η απήχησή του σε εθνικό επίπεδο 16. Στο πλαίσιο της πρότασης για το ISA 17, το πρόγραµµα που θα διαδεχθεί το IDABC, η Επιτροπή πρότεινε στα κράτη µέλη να διορίσουν µέλη της στης επιτροπής διαχείρισης στο επίπεδο του εθνικού Αρµόδιου Πληροφορικής. Αυτό συµβαδίζει µε την αξιολόγηση, που προτείνει ενίσχυση της επιτροπής διαχείρισης IDABC µε υψηλόβαθµα πολιτικά και οργανωτικά στελέχη. Η Επιτροπή βρίσκεται στο στάδιο της κατάρτισης, σε στενή συνεργασία µε τα κράτη µέλη, µιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη διαλειτουργικότητα (EIS) που θα αποτελέσει τη βάση του προγράµµατος ISA. Εκτός της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη διαλειτουργικότητα, το πρόγραµµα ISA θα στηριχτεί στο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαλειτουργικότητα (EIF) που βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Αυτό συνάδει µε την αξιολόγηση, που προτείνει στην Επιτροπή την κατάρτιση στρατηγικού πλαισίου µε βάση ανάλυση του προβλήµατος της διαλειτουργικότητας και της ανταλλαγής δεδοµένων ανά την Ευρώπη, συµπεριλαµβανοµένης και ανάλυσης των ενδιαφεροµένων, καθώς και όραµα και στρατηγικό καθορισµό στόχων και επιδιωκόµενων αποτελεσµάτων 18. Οι προτεραιότητες που θα καθοριστούν στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τη διαλειτουργικότητα θα υλοποιηθούν µέσω συγκεκριµένων δράσεων που θα αποτελέσουν τη βάση του κυλιόµενου προγράµµατος εργασίας του ISA, το οποίο θα καλύπτει ολόκληρη τη διάρκεια του προγράµµατος (έξι έτη). Σε αυτό το πρόγραµµα εργασίας η κατανοµή των πόρων στις διάφορες προτεραιότητες, συµπεριλαµβανοµένων των αναπτυξιακών και επιχειρησιακών δραστηριοτήτων, θα καθοριστεί και θα συµφωνηθεί σε στενή συνεργασία µε τα κράτη µέλη 19. 6.2. Εργαλεία επικοινωνίας µε τους ενδιαφερόµενους Η αξιολόγηση υπογραµµίζει την σπουδαιότητα δηµιουργίας κατάλληλων µηχανισµών επικοινωνίας και διαβούλευσης για την ανταλλαγή απόψεων µε τους ενδιαφερόµενους, ιδίως µε τους τοµείς πολιτικής και τα κράτη µέλη αλλά και µε τον κλάδο των ΤΠΕ. Οι µηχανισµοί αυτοί πρέπει να χρησιµοποιηθούν, παραδείγµατος χάριν, για να συνεξετασθεί µε τα κράτη µέλη η βιωσιµότητα των διάφορων δράσεων 20. Η Επιτροπή θα συνεχίσει και θα εντείνει τις προσπάθειες επικοινωνίας που κατέβαλε στο πλαίσιο του προγράµµατος IDABC και στο µελλοντικό πρόγραµµα ISA. Ανάλογα µε τις προτεραιότητες και τις δραστηριότητες του προγράµµατος θα 16 17 18 19 20 Σύσταση 1 Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε λύσεις διαλειτουργικότητας για τις ευρωπαϊκές δηµόσιες διοικήσεις (ISA), COM(2008)583. http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:52008pc0583:el:not Σύσταση 2 Σύσταση 3 Σύσταση 8 EL 9 EL
καταρτιστεί επικοινωνιακή στρατηγική, που θα επικεντρώνεται στους διάφορους ενδιαφερόµενους 21, όπως τα διάφορα επίπεδα διοίκησης, τη βιοµηχανία, τους οργανισµούς τυποποίησης και τις κοινότητες λογισµικού ανοικτής πηγής. Η Επιτροπή θα καλέσει τους παραπάνω ενδιαφερόµενους να συµµετάσχουν στις δραστηριότητες του προγράµµατος ISA ανάλογα µε τα εξεταζόµενα θέµατα, χρησιµοποιώντας τους καταλληλότερους µηχανισµούς επικοινωνίας και διαβούλευσης. Προς το σκοπό αυτό η Επιτροπή θα οργανώσει συνεδριάσεις, συναντήσεις εργασίας και συνέδρια, και θα συνεχίσει τις δραστηριότητες ευαισθητοποίησης. Η Επιτροπή θα χρησιµοποιήσει επίσης διαδικτυακές πλατφόρµες που θα επιτρέψουν την συγκρότηση ευρύτερων κοινοτήτων και θα αποτελέσουν βήµα για συζητήσεις µε τους ενδιαφερόµενους και µεταξύ τους. Η Επιτροπή θα συνεχίσει και, όπου απαιτείται, θα ενισχύσει τη χρήση δηµόσιων διαβουλεύσεων για να εξασφαλίσει ευρεία και πλήρη συµµετοχή των συναφών οµάδων ενδιαφεροµένων 22. 6.3. Ανάπτυξη µεθόδων παρακολούθησης Στην πρόταση για το πρόγραµµα ISA 23 η Επιτροπή όρισε δείκτες για τους γενικούς και ειδικούς στόχους και τα αναµενόµενα αποτελέσµατα του προγράµµατος. Οι δείκτες θα αποτελέσουν την βάση σε σχέση µε την οποία η Επιτροπή θα µετρήσει τις επιδόσεις του µελλοντικού προγράµµατος ISA. Αυτό συνάδει µε την σύσταση της αξιολόγησης, σύµφωνα µε την οποία η Επιτροπή πρέπει να δηµιουργήσει εργαλείο παρακολούθησης για το πρόγραµµα, µε βάση τους στρατηγικούς στόχους και τα επιδιωκόµενα αποτελέσµατα των δράσεων που χρηµατοδοτεί 24. Για την παρακολούθηση µεµονωµένων δράσεων, η Επιτροπή προβλέπει στο µελλοντικό πρόγραµµα ISA την ευθυγράµµιση των φάσεων και των ενδιάµεσων στόχων κάθε δράσης µε την εσωτερική µεθοδολογία που χρησιµοποιεί η Επιτροπή για την διαχείριση έργων ΤΠΕ. Η εν λόγω µεθοδολογία θα διευκολύνει την συνεχή παρακολούθηση και µέτρηση των έργων ISA και θα επιτρέψει την συνεχή ενηµέρωση των ενδιαφερόµενων σχετικά µε την πορεία των εν εξελίξει δράσεων, για παράδειγµα, βάσει δεικτών για τις επιδόσεις που θα έχουν καθοριστεί στην αρχή των δράσεων. Η τρέχουσα πρακτική της διαδικτυακής υποβολής εκθέσεων που χρησιµοποιείται στο πρόγραµµα IDABC θα συνεχιστεί και θα ενισχυθεί µε την ανάπτυξη εφαρµογής για την συνεχή παρακολούθηση. Οι δραστηριότητες αυτές ακολουθούν την σύσταση της αξιολόγησης σύµφωνα µε τα την οποία οι ενδιαφερόµενοι πρέπει να ενηµερώνονται τακτικά σχετικά µε την πορεία των εν εξελίξει δράσεων 25 συµπεριλαµβανοµένων και ζητηµάτων βιωσιµότητας 26. Τέλος θα συνεχιστεί η υλοποίηση δράσεων βάσει των κανόνων περί δηµόσιων συµβάσεων, στο πλαίσιο των οποίων η Επιτροπή θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει την θέσπιση των αναγκαίων συµβατικών πλαισίων εγκαίρως σε σχέση µε την έναρξη του προγράµµατος ISA 27. 21 22 23 24 25 26 27 Σύσταση 4 Τα παραπάνω λαµβάνουν υπόψη τις συστάσεις 1, 5, 10 και 11. Παράρτηµα του COM(2008)583 Σύσταση 6 Σύσταση 7 Σύσταση 8 Σύσταση 9 EL 10 EL
Για την αξιολόγηση του µελλοντικού προγράµµατος και των δράσεων του, η Επιτροπή θα συνεχίσει να χρησιµοποιεί τις καθιερωµένες και δοκιµασµένες διαδικασίες και µεθόδους της. 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αρκετά συµπεράσµατα και συστάσεις της αξιολόγησης υποστηρίζουν σαφώς την κατεύθυνση που ακολούθησε η Επιτροπή για το πρόγραµµα ISA. Αφορούν ιδίως τις συστάσεις σχετικά µε τη συµµετοχή υψηλόβαθµων αντιπροσώπων των κρατών µελών στο πλαίσιο της διαχείρισης του προγράµµατος και σχετικά µε την κατάρτιση στρατηγικού πλαισίου, συστάσεις που θα ενσωµατωθούν πλήρως στην πρόταση της Επιτροπής για το πρόγραµµα ISA. Άλλες συστάσεις, όπως ο καθορισµός στρατηγικής για την διαχείριση και την επικοινωνία µε τους ενδιαφερόµενους και η δηµιουργία συστήµατος παρακολούθησης, θεωρούνται από την Επιτροπή προϋποθέσεις για την επιτυχή υλοποίηση του προγράµµατος ISA. Η Επιτροπή θα λάβει υπόψη της όλες τις συστάσεις κατά την υλοποίηση του προγράµµατος ISA, καθώς και όσον αφορά τις δράσεις προς υλοποίηση στην εναποµένουσα περίοδο του προγράµµατος IDABC στο βαθµό που είναι εφικτό στο τρέχον χρονικό πλαίσιο. EL 11 EL