Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 5-8 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ / ΑΙΘΟΥΣΑ ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ / ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ, ΡΕΘΥΜΝΟ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ / 28Η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ, ΚΕ' ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ / ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ, ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 5-8 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ / ΑΙΘΟΥΣΑ ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ / ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ, ΡΕΘΥΜΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ Περιφέρεια Κρήτης

1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 08:30 09:00 09:30 09:40 ΠΕΜΠΤΗ 5/12 Σπίτι του Πολιτισμού, Εμ. Βερνάδου 10, Παλιά Πόλη Ρεθύμνου Εγγραφές συνέδρων Έναρξη Χαιρετισμοί Τζαχίλη Ίρις, Από τη Β στη Γ Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στην Κρήτη. Ένα μικρό ιστορικό 1 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη 09:40 10:00 Σοφιανού Χρύσα, Το έργο της ΚΔ ΕΠΚΑ κατά την τριετία 2011-2013 10:00 10:20 Κάντα Αθανασία, Το έργο της ΚΓ ΕΠΚΑ κατά την περίοδο 2011-2012 Σερπετσιδάκη Ιωάννα, Το έργο της ΚΓ ΕΠΚΑ κατά την περίοδο 2012-2013 10:20 10:40 Ρεθεμιωτάκης Γιώργος, Το έργο του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου κατά την τριετία 2011-2013 10:40 11:00 Τζιγκουνάκη Αναστασία, Το έργο της ΚΕ ΕΠΚΑ κατά την τριετία 2011-2013 11:00 11:30 Διάλειμμα 11:30 11:50 Συθιακάκη Βάσω, Το έργο της 13 ης Ε.Β.Α. κατά την τριετία 2011 2013 11:50 12:10 Ανδριανάκης Μιχάλης, Το έργο της 28 ης Ε.Β.Α. κατά το έτος 2011 Τζιγκουνάκη Αναστασία, Το έργο της 28ης Ε.Β.Α. κατά τα έτη 2012-2013 12:10 12:30 Φανουράκης Ιωσήφ, Το έργο της Υπηρεσίας Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κρήτης κατά την τριετία 2011-2013 12:30 12:50 Μίνως Νικόλαος, Το έργο της Επιστημονικής Επιτροπής Κνωσού κατά την τριετία 2011-2013 12:50 13:10 Ανδριανάκης Μιχάλης, Το έργο της Επιστημονικής Επιτροπής Οχυρώσεων κατά την τριετία 2011-2013 13:10 13:30 Κόπακα Κατερίνα, Οι αρχαιολογικές έρευνες του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά την τριετία 2011-2013 13:30 13:40 Διάλειμμα 2 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Γιώργος Ρεθεμιωτάκης, Εύα Γραμματικάκη 13:40 13:55 Παπαδοπούλου Ελένη, Τζανακάκη Κατερίνα, Μουσειολογική μελέτη του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων 13:55 14:10 Γαβριλάκη Ειρήνη, Τέγου Εύα, Φιολιτάκη Αναστασία, Βαρθαλίτου Πετρούλα, Οι μουσειολογικές μελέτες για το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου και την προσωρινή μεταστέγαση του υφισταμένου στον Άγιο Φραγκίσκο 14:10 14:25 Αρβανίτη Ματίνα, Εκπαιδευτικό πρόγραμμα : Τα μνημεία της πόλης του Ρεθύμνου 14:25 14:35 Συζήτηση 14:35 Λήξη 3 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Ίρις Τζαχίλη, Βασιλική Φωσκόλου 17:30-17:45 Θεοδούλου Θεοτόκης, Υποβρύχια και παράκτια αρχαιολογική έρευνα στην Κρήτη, στην τριετία 2011-2013 17:45 18:00 Γκράτζιου Όλγα, Νεότερα από την Αρχαιολογία της Βενετικής περιόδου στην Κρήτη 18:00 18:15 Βακονδίου Μαρία, Τεχνικές και εργαλεία λιθοξοϊκής στην βενετική Κρήτη 18:15 18:25 Συζήτηση 18:25 18:40 Διάλειμμα

2 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 4 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Φανή Μαλλούχου Tufano, Σήφης Φανουράκης 18:40 18:55 Sarris Apostolos, Papadopoulos Nikos, Cantoro Gianluca, Agapiou Athos, Déderix Sylviane, Tsigonaki Chistina, Devolder Maud, New Technologies for Capturing the Dynamics of Cultural Landscapes 18:55 19:10 Λεκάκης Στέλιος, Χρυσάνθη Αγγελική, Η ερμηνεία των μνημείων. Όψεις της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς από τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους ως σήμερα στην Ελλάδα και την Κρήτη. 19:10 19:25 Τζιαμπάσης Κωνσταντίνος, Μαρτυρίες από την Κατοχή. Κλοπές αρχαιοτήτων, λαθρανασκαφές, καταστροφές αρχαιοτήτων στην ανατολική Κρήτη από τις γερμανικές και ιταλικές στρατιωτικές μονάδες Κατοχής 19:25 19:35 Συζήτηση 20:00 Άνοιγμα της έκθεσης των επιτοίχιων ανακοινώσεων, στην Αίθουσα του Αγίου Φραγκίσκου (πάροδος Αγίου Φραγκίσκου, επί της οδού Εθνικής Αντιστάσεως)

3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6/12 Σπίτι του Πολιτισμού, Εμ. Βερνάδου 10, Παλιά Πόλη Ρεθύμνου 5 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Αγγελική Λεμπέση, Βίλυ Αποστολάκου 08:30 08:45 Τσιποπούλου Μεταξία, Αναθηματική επίχωση 1 στο Προ- και Παλαιοανακτορικό νεκροταφείο του Πετρά Σητείας 08:45 09:00 Παπαδάτος Γιάννης, Σοφιανού Χρύσα, Μοντέλα κατοίκησης της Προανακτορικής περιόδου στην ανατολική Κρήτη: επιφανειακή έρευνα στη Σκοπή Σητείας 09:00 09:15 Βοκοτόπουλος Λεωνίδας, Χοιρόμανδρες Ζάκρου: Ο βορειοδυτικός τομέας 09:15 09:30 Beckmann Sabine, Εξημερώνοντας τα Κρητικά Όρη στη Μέση Εποχή του Χαλκού. Η μινωική διαμόρφωση του Τοπίου στην Περιοχή του Αγίου Νικολάου 09:30 09:45 Παπαδάτος Γιάννης, Χαλικιάς Κωνσταντίνος, Εξερευνώντας την ορεινή Κρήτη: προκαταρκτικά στοιχεία από την ανασκαφή Νεοανακτορικού κτηρίου στην Ανατολή Ιεράπετρας 09:45 10:00 D Agatha Anna Lucia, De Angelis Sara, Coarse basins of Bronze Age Crete : A functional analysis 10:00 10:10 Συζήτηση 10:10 10:25 Διάλειμμα 6 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Κατερίνα Κόπακα, Jan Driessen 10:25 10:40 Αποστολάκη Εμμανουέλα, Η χωροθέτηση των νοικοκυριών στον αστικό ιστό. Το ΥΜ ΙΒ Μεραμβέλλο 10:40 10:55 Τσιποπούλου Μεταξία, Rupp David, Κωστοπούλου Γαρυφαλιά, Κεραμικός κλίβανος της ΥΜ ΙΙΙΓ από τον Χαλασμένο Ιεράπετρας 10:55 11:10 Χλουβεράκη Στεφανία, Τζαρή Σταματίνα, Τσούπρα Άννα, Τσιποπούλου Μεταξία, Η συμβολή της συντήρησης στην μελέτη και αποκατάσταση του Υστερομινωικού ΙΙΙΓ κλιβάνου στο Χαλασμένο Ιεράπετρας 11:10 11:25 Ζωγραφάκη Βάσω, Κοτσώνας Αντώνης, Νέα στοιχεία από το νεκροταφείο στον Ανάβλοχο Βραχασίου 11:25 11:40 Σοφιανού Χρύσα, MacGillivray Al, Cunningham Tim, Θάνος Νίκος, Επιφανειακή έρευνα στο Κάβο Πλάκο Δ.Δ. Παλαικάστρου Σητείας 11:40 11:55 Τζιαμπάσης Κωνσταντίνος, Το αμυντικό σύστημα των κλασσικών και ελληνιστικών πόλεων της περιοχής της Σητείας (η άμυνα της Πραισού) 11:55 12:05 Συζήτηση 12:05 12:20 Διάλειμμα 7 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Κατερίνα Μυλοποταμιτάκη, Χριστίνα Τσιγωνάκη 12:20 12:35 Ξανθοπούλου Μαρία, Κεραμικοί ορίζοντες του 7 ου /πρώιμου 8 ου αιώνα μ.χ. στην αρχαία Ίτανο 12:35 12:50 Χρονάκη Δάφνη, Η αποκατάσταση του Ι. Ναού Παναγίας Κουμπελίνας στο Χουμεριάκο Μεραμπέλλου Ν. Λασιθίου 12:50 13:05 Μοσχόβη Γεωργία, Ο ναός του Αφέντη Χριστού στην Κριτσά : Προκαταρκτικές παρατηρήσεις για την αρχιτεκτονική και τον τοιχογραφικό διάκοσμο 13:05 13:20 Κατηφόρη Μαριάννα, Ο ναός του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου στην Κριτσά Μεραμπέλου 13:20 13:35 Μαρή Μαρία, Μαρνέλλου Ναταλία, Η αποκατάσταση του ναού του Αγίου Μάμαντος στο Σταυρό Ιεράπετρας 13:35 13:50 Σεμελίδου Ελεονώρα, Κρανιώτη Έλενα, Ανακατασκευή δίαιτας ενός πληθυσμού από ένα ενετικό νεκροταφείο στη θέση Αγιος Γεώργιος, Οροπέδιο Λασιθίου

4 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 13:50 14:05 Μοσχόβη Γωγώ, Σπιναλόγκα : Το έργο ανάδειξης, προστασίας και λειτουργίας του αρχαιολογικού χώρου 14:05 14:15 Συζήτηση 14:15 Λήξη 8 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Αλεξάνδρα Καρέτσου, Διαμαντής Παναγιωτόπουλος 17:30 17:45 Devolder Maud, Νέα έρευνα στα Magasins Dessenne στα Μάλια 17:45 18:00 Μανδαλάκη Στέλλα, Βελεγράκη Μαρίνα, Παλαιοανακτορική εγκατάσταση στο χώρο του ξενοδοχείου «AMIRANDES» στις Κάτω Γούβες Δήμου Χερσονήσου 18:00 18:15 Αθανασάκη Κατερίνα, Το μινωικό παράκτιο κτήριο στην Αμμουδάρα Ηρακλείου 18:15 18:30 Macdonald Colin, Towards the final publication of the South-West Houses, Knossos : New data on stratigraphies and architectural development 18:30 18:40 Συζήτηση 18:40 18:55 Διάλειμμα 9 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Μαρία Μπρεδάκη, Αντώνης Βασιλάκης 18:55 19:10 Παπαδάκη Χριστίνα, Σερπετσιδάκη Ιωάννα, Παρουσίαση νέων αρχαιολογικών θέσεων στην περιοχή του Κρουσώνα 19:10 19:25 Παναγιωτόπουλος Διαμαντής, Μινωική Κουμάσα. Ανασυνθέτοντας την ιστορία ενός μεθορίου κέντρου της Νότιας Κρήτης 19:25 19:40 Σπηλιωτοπούλου Αλεξία, Νέα ματιά στο υλικό της κεραμεικής και των ανθρωπόμορφων ειδωλίων από το ιερό κορυφής Κόφινα Αστερουσίων 19:40 19:55 Colleu Maxime, Ghilardi M., Psomiadis D., Sinibaldi L., Gasse F., Delanghe Sabatier D., Demory F., Reconstructing Minoan landscapes within the Messara Plain : Results from a geoarchaeological approach 19:55 20:10 Σπυριδάκης Μιχάλης, Τα λιμάνια του κόλπου της Μεσαράς από το πρώτο λιμάνι της αρχαιότητας ως σήμερα, και το αρχαιο - γεωπεριβάλλον της πεδιάδας της Φαιστού. 20:10 20:20 Συζήτηση 20:20 Λήξη

5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΣΑΒΒΑΤΟ 7/12 Σπίτι του Πολιτισμού, Εμ. Βερνάδου 10, Παλιά Πόλη Ρεθύμνου 10 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Χρύσα Σοφιανού, Γιάννης Παπαδάτος 09:00 09:15 Arndt Robert, Reflecting a Rectangular Structure at Kommos 09:15 09:30 Longo Fausto, Greek Phaistos in the light of Recent Topographic Studies 09:30 09:45 Μπρεδάκη Μαρία, Longo Fausto, The Results of the Recent Surveys in the Land and in the Area of Phaistos (years 2011-2013) 09:45 10:00 Κοντοπόδη Δανάη, Γεωργακόπουλος Κώστας, Σπυριδάκης Μιχάλης, Ένα Ιερό Κορυφής στην Αλπική Ζώνη του Ψηλορείτη 10:00 10:15 Κάντα Αθανασία, Κουτής Παναγιώτης, Νικολοπούλου Κωνσταντίνα, Νέα ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή Κρασίου Μαλίων 10:15 10:30 Haskell Halford, Central Crete s Octopus Trademark 10:30 10:45 Κρίγκα Δήμητρα, Μια νέα ματιά στα ευρήματα παλαιάς έρευνας: Η Μελέτη της κεραμεικής από την ανασκαφή των αρχών του 20ου αιώνα στον οικισμό των Γουρνιών (ανατολική Κρήτη). Σύγκριση με την εισηγμένη κεραμεική από τα Γουρνιά, χρονολογούμενη στην ΥΜΙΑ Περίοδο από το Ακρωτήρι Θήρας 10:45 10:55 Συζήτηση 10:55 11:10 Διάλειμμα 11 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Νώτα Δημοπούλου, Νικόλαος Μίνως 11:10 11:25 Τσίτσα Ευθυμία, Μινωικές τοιχογραφίες : Παλαιότερες επεμβάσεις και προσθήκες 11:25 11:40 Γραμματικάκης Ιωάννης, Αναγνωστάκη Γεωργία, Εργασίες αποκατάστασης και διατήρησης των γυψολιθικών στοιχείων της «Οικίας του Αρχιερέα», περιφερειακού μνημείου του ανακτόρου Κνωσού, από τη διαβρωτική δράση των ομβρίων υδάτων και παράλληλη διερεύνηση του αποκαλυφθέντος αγωγού 11:40 11:55 Anzalone Rosario Maria, Πήλινα ειδώλια από τον Προφήτη Ηλία (Γόρτυνα) 11:55 12:10 Theodoulou Theotokis, Foley Brendan, Evaggelistis Dionysis, Koutsouflakis George, Tourtas Alexandros, Crete Project 2011: Underwater archaeological survey at the area between Herakleion and Dia. A preliminary report (ανακοίνωση στα ελληνικά) 12:10 12:25 Γκαλανάκη Καλλιόπη, Κουκουράκη Μαρανθία, Πιττού Ροδοθέα, Πολιτάκης Βασίλης, Πρατικάκης Αλέξανδρος, Τοπογραφία της αρχαίας πόλης της Βιάννου κατά την ελληνορωμαϊκή περίοδο. Μια πρώτη παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον κάμπο της Άνω Βιάννου 12:25 12:40 Μαυράκη Μπαλάνου Μαρία, Καστανάκης Αλέξανδρος, Τζιαμπάσης Κωνσταντίνος, Τριανταφυλλίδη Ιωάννα, Παπαδάκη Δέσποινα, Ρωμαϊκές αγροικίες στην περιοχή του φράγματος Αποσελέμη, Νομού Ηρακλείου 12:40 12:50 Συζήτηση 12:50 13:05 Διάλειμμα 12 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Νικόλαος Σταμπολίδης, Παυλίνα Καραναστάση 13:05 13:20 Μανδαλάκη Στέλλα, Πρόσφατη ανασκαφική έρευνα στο ρωμαϊκό θέατρο Χερσονήσου 13:20 13:35 Lippolis Enzo, Caliò Luigi, Γόρτυνα: Νέα δεδομένα από τις ανασκαφές ανατολικά του Νυμφαίου 13:35 13:50 Zanini Enrico, Costa Stefano, Giorgi Elisabeta, Triolo Elisa, The excavation of the Early Byzantine District near the Pythion in Gortys: an image of the end of the Mediterranean

6 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ city 13:50 14:05 Perna Roberto, The South Building of the Byzantine Houses of Gortyn : recent investigations 14:05 14:20 Ricciardi Maria, Συθιακάκη Βασιλική, Νεότερα στοιχεία από το Βαπτιστήριο στη Μητρόπολη Μεσαράς 14:20 14:30 Συζήτηση 14:30 Λήξη 13 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Μιχάλης Ανδριανάκης, Maria Ricciardi 17:30 17:45 Συθιακάκη Βασιλική, Βασιλάκης Νικόλαος, Οι πρωτοβυζαντινές Νεκροπόλεις της Χερσονήσου 17:45 18:00 Συθιακάκη Βασιλική, Κανάκη Ελένη, Μπιλμέζη Χαρίκλεια, Οι παλαιότερες οχυρώσεις του Ηρακλείου: μια διαφορετική προσέγγιση με βάση τα νεότερα ανασκαφικά δεδομένα 18:00 18:15 Λιόλιος Ευάγγελος, Μαμαλάκη Μαρία, Η συστηματική συντήρηση των τοιχογραφιών τριών ναών στην περιφέρεια της 13 ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 18:15 18:25 Συζήτηση 18:25 18:40 Διάλειμμα 14 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Βασιλική Συθιακάκη, Δημήτρης Μποσνάκης 18:40 18:55 Σταμπολίδης Νικόλαος, Ελεύθερνα, Τομείς ΙΙΙ και Ι. Η τελευταία τριετία 18:55 19:10 Τσιγωνάκη Χριστίνα, Οι ανασκαφές του Πανεπιστημίου Κρήτης στην Ακρόπολη της Ελεύθερνας (Τομέας ΙΙ-Κεντρικός) 19:10 19:25 Αβραμίδου Αμαλία, Μια πρώτη ματιά στην Ελληνιστική κεραμική από το τετράκογχο στην Ακρόπολη της Ελεύθερνας (Πυργί) 19:25 19:40 Καραναστάση Παυλίνα, Νέα στοιχεία για τη ρωμαϊκή Ελεύθερνα 19:40 19:55 Γιαγκάκη Αναστασία, Τσιγωνάκη Χριστίνα, Αρχαιολογικές έρευνες του Τομέα ΙΙ στις υπόσκαφες δεξαμενές της Ελεύθερνας: η μαρτυρία της κεραμικής 19:55 20:10 Τρουλλινού Αμαλία, Η συντήρηση των χάλκινων ευρημάτων από την ανασκαφή του Τομέα ΙΙ στην Αρχαία Ελεύθερνα 20:10 20:20 Συζήτηση 20:20 Λήξη Συνεδρίας

7 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 8/12 Σπίτι του Πολιτισμού, Εμ. Βερνάδου 10, Παλιά Πόλη Ρεθύμνου 15 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Αθανασία Κάντα, Colin MacDonald 8:30 8:45 Πατεράκη Μαρία, Μία θέση των ΜΜ χρόνων στο Κρυονέρι Μυλοποτάμου. 8:45 9:00 Καπράνος Επαμεινώνδας, Ενδείξεις κατοίκησης κατά τη μινωική περίοδο στο Άδελε Ρεθύμνου: τα νέα ανασκαφικά δεδομένα 9:00 9:15 Τζαχίλη Ίρις, Γεωργακόπουλος Κώστας, Ενεπίγραφες μαρτυρίες από το Ιερό Κορυφής του Βρύσινα 9:15 9:30 Knappett Carl, Cunningham Tim, Letesson Quentin, Livarda Alessandra, Momigliano Nicoletta, Orengo Hector, 2013 excavations at Palaikastro, East Crete 9:30 9:45 Καραμαλίκη Νότα, Τελετουργική(;) απόθεση της ΥΜΙΙΙΓ περιόδου από την Αγία Ειρήνη Ρεθύμνου 9:45 10:00 Γαβριλάκη Ειρήνη, Ένας αποθηκευτικός χώρος της ελληνιστικής περιόδου στην αρχαία Λάππα 10:00 10:15 Τσατσάκη Νίκη, Φλεβάρη Λουκία, Σωστική ανασκαφική έρευνα στο Σφακάκι Παγκαλοχωρίου Δήμου Ρεθύμνου 10:15 10:25 Συζήτηση 10:25 10:35 Διάλειμμα 16 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Χριστίνα Τσιγωνάκη, Λιάνα Σταρίδα 10:35 10:50 Μπροκαλάκης Γιώργος, Το ναυάγιο της Αγίας Γαλήνης 10:50 11:05 Γιαπιτσόγλου Κώστας, Ανασκαφικά δεδομένα και παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία του ναού του Αγίου Ευτυχίου στο Χρωμοναστήρι Ρεθύμνου 11:05 11:20 Βαρθαλίτου Πετρούλα, Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ναού της Παναγίας Κεράς στο Αμάρι Ρεθύμνου. Αφορμή για παρατηρήσεις στη ζωγραφική του τέλους του 13 ου αιώνα. 11:20 11:35 Τρουλλινός Μιχάλης, Το έργο του εργαστηρίου συντήρησης της 28 ης Ε.Β.Α. στο Ρέθυμνο 11:35 11:50 Συζήτηση 11:50 12:00 Διάλειμμα 17 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Αναστασία Τζιγκουνάκη, Thomas Strasser 12:00 12:15 Πρωτοπαπαδάκη Ευτυχία, Η περίπτωση μιας ΥΜΙΙΙΓ ταφής από τη Νεκρόπολη της Μινωικής Κυδωνίας 12:15 12:30 Τζανακάκη Κατερίνα, Πήλινα ευρήματα της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου από την αρχαία Πέλκη (σύγχρονη θέση Φουρνάκια, Δήμου Καντάνου και Σελίνου) 12:30 12:45 Κατάκη Ευθυμία, Εθνικό Στάδιο Χανίων : δοκιμαστική ανασκαφική έρευνα 2011-2012 12:45 13:00 Μπούρμπου Χρυσή, Η μελέτη του ανθρωπολογικού υλικού από τη δοκιμαστική τομή στο Νότιο τμήμα του Εθνικού Σταδίου Χανίων 13:00 13:15 Σκόρδου Μαρία, Θέση Σγούρνες Άνω Κουνουπίτσας Κισάμου: Νέα αρχαιολογική θέση. Μια πρώτη προσέγγιση ενός άγνωστου νεκροταφείου ιστορικών χρόνων 13:15 13:30 Πατεράκης Νεκτάριος, Σωστική ανασκαφή οικοπέδου Σαμψάκη - Ανδρέου στο Καστέλι Κισάμου 13:30 13:45 Νινιού Κινδελή Βάννα, Χατζηδάκης Νίκος, Το αρχαίο θέατρο της Απτέρας 2012-2013. Νέα αρχιτεκτονικά δεδομένα 13:45 14:00 Συζήτηση 14:00 14:15 Λήξη

8 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 18 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη, Παυλίνα Καραναστάση 17:00 17:15 Χατζηδάκη Ελπίδα, Πρόσφατα ευρήματα στο λιμάνι της Φαλάσαρνας 17:15 17:30 Μαρκουλάκη Σταυρούλα, Γούλα Δήμητρα, Ανασκαφικές έρευνες και αποτελέσματα στα πλαίσια του έργου «Στερέωση - ανάκτηση επιλεγμένων πύργων και Ελληνιστικών τειχών αρχαίας Πολυρρήνιας Ν. Χανίων» 17:30 17:45 Κοντογιάννη Βασιλική, Μαντή Παναγιώτα, Κάντο όπως ο Βιτρούβιος: Η χρήση υδρόφοβων επιχρισμάτων σε κατασκευές διαχείρισης ύδατος. Πρώτα αποτελέσματα του χημικού προσδιορισμού των επιφανειών κονιάματος από δεξαμενές και λουτήρες από την Αρχαία Πολυρρήνια και Φαλάσαρνα. 17:45 18:00 Strasser Thomas, Panagopoulou Eleni, Karkanas Panayiotis, Clinton Miriam, Kapranos Epaminondas, Thompson Nicholas, Murray Sarah, The Excavation at Mesolithic Damnoni in the Ayios Vassilios Region: A New Culture on Crete 18:00 18:15 Κόπακα Κατερίνα, Θέου Ευθύμης, Νεολιθικά από τη Γαύδο 18:15 18:30 Γαλανίδου Νένα, Μια νέα προϊστορική θέση στη Λίμνη Κουρνά Χανίων 18:30 18:40 Συζήτηση 18:40 18:55 Διάλειμμα 19 Η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρείο: Όλγα Γκράτζιου 18:55 19:10 Μαΐλης Θανάσης, Νεώτερα στοιχεία για τον ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στα Μεσκλά 19:10 19:25 Ψαράκης Κωνσταντίνος, Αποκατάσταση Ι.Ν. Μυρτιδιώτισσας περιοχής «Τζεβρεμιανά» Καντάνου Χανίων 19:25 19:40 Φαντάκης Γιάννης, Ο Επιπρομαχώνας της Αγίας Αικατερίνης των Ενετικών οχυρώσεων Χανίων και η χρήση του κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων του 17 ου αιώνα 19:40 19:55 Ανδρουλάκη Θεανώ, Συντήρηση ανασκαφικών ευρημάτων κατά την περίοδο 2011 2013 στα εργαστήρια της 28ης ΕΒΑ στα Χανιά 19:55 20:10 Δημητριάδου Πιπίνα, Καραπατάκη Αγγελική, Α. Διαπιστώσεις σχετικά με τη φωσφίνη κατά την απεντόμωση του τέμπλου του Ιερού Ναού Αγ. Γεωργίου Αφράτων, Β. Εργασίες συντήρησης στα ξυλόγλυπτα του Ιερού Ναού Εισοδίων της Θεοτόκου (Τριμάρτυρη - Μητροπολιτικός Ναός της Πόλης των Χανίων) 20:10 20:20 Συζήτηση 20:20 Απολογισμός, κλείσιμο

9 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Στον ενετικό ναό του Αγίου Φραγκίσκου (πάροδος Αγ. Φραγκίσκου, Πλατεία Μικρασιατών, Παλιά Πόλη Ρεθύμνου) θα αναρτηθούν οι επιτοίχιες ανακοινώσεις. Η αίθουσα θα είναι ανοιχτή τις ακόλουθες ώρες : Πέμπτη 5/12/2013, 17:30 21:30 Παρασκευή 6/12/2013 Κυριακή 8/12/2013, 9:00 21:00 ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΝΟΤΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Κονταξή Χρυσάνθη, Χατζηθεοδώρου Θεόδωρος, Παναγοπούλου Ελένη, Αξιοποίηση και ανάδειξη του σπηλαίου Ιδαίον Άντρον και του περιβάλλοντος αυτού χώρου (ΕΣΠΑ) ΚΓ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Μανδαλάκη Στέλλα, Μινωική εγκατάσταση στο λόφο «Καστρί» στο Λιμάνι Χερσονήσου Σερπετσιδάκη Ιωάννα, Ανασκαφική έρευνα στον Κατσαμπά Ηρακλείου Χρηστάκης Κ., Μαυράκη - Μπαλάνου Μαρία, Καστανάκης Α. και συνεργάτες, Στοιχεία προσέγγισης των αγροτικών κέντρων της ΥΜ περιόδου στο Φράγμα Αποσέλεμη (αποθήκες στη θέση Κεφάλι Αποσελέμη και άλλα ευρήματα από τα μινωικά κέντρα της περιοχής) Γκαλανάκη Καλλιόπη, Παπαδάκη Χριστίνα, Evely Don, Σωστική ανασκαφική έρευνα στο Σαμπά Πεδιάδος : Προκαταρκτικά αποτελέσματα Κάντα Αθανασία, Νικολούδη Μαρία, Λυριντζής Ανδρέας, Νικολοπούλου Κωνσταντίνα, Σαμωνάκη Δέσποινα, Ανασκαφή στο Μεγάλο Θέατρο της Γόρτυνας, 2011-2012 Αποστόλου Νίκη, Γαλανάκη Χάρις, Γραμματικάκης Ιωάννης, Αναγνωστάκη Γεωργία, Συνοπτική παρουσίαση του έργου «Ανάδειξη και Αποκατάσταση Περιφερειακών Μνημείων Αρχαιολογικού Χώρου Κνωσού («Οικία του Αρχιερέα», «Βασιλική Έπαυλη», «Βασιλικός Τάφος- Ιερό»)», ενταγμένου στο Ε.Π. Κρήτης & Νήσων Αιγαίου 2007-2013 (ΕΣΠΑ) Παχάκη Γεωργία, Φανουράκης Γεώργιος, Εργαστήριο Συντήρησης Μετάλλων της ΚΓ ΕΠΚΑ : Συντήρηση και αποκατάσταση σημαντικότερων ευρημάτων χρονικής περιόδου 2011-2013. Μπαλής Ιωάννης, Σαπουντζάκης Αλέξανδρος, Ψαρουδάκη Αγγελική, Χατζημανώλης Μανώλης, Το έργο του εργαστηρίου συντήρησης κεραμικής - τοιχογραφίας της ΚΓ ΕΠΚΑ την περίοδο 2011 2013 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Βολιτάκη Χριστίνα, Μπακοθανάση Ελένη, Παπαδάκη Ελένη, Συντήρηση Τοιχογραφιών κατά την Επανέκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου. Εικονιστικά στοιχεία που προέκυψαν (ΕΣΠΑ) ΚΕ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Τσίγκου Αγγελική, Οικόπεδο ιδιοκτησίας Μιχελάκη Κήλη στην οδό Παρθενίου Κελαϊδή στην πόλη Χανίων. Πρέβε Σοφία, Ανασκαφή στην ιδιοκτησία Μαρουλάκη, στην οδό Δικτύννης της Πόλης Χανίων

10 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Τζιγκουνάκη Αναστασία, Νινιού Κινδελή Βάννα, Μπινάκη Κωνσταντίνα, Φλεβάρη Λουκία, Χατζηδάκη Ελένη, Χατζηδάκης Νίκος, Μαγγανά Δώρα, Το έργο της ανάδειξης της κύριας εισόδου της Απτέρας (ΕΣΠΑ) Τζιγκουνάκη Αναστασία, Νινιού Κινδελή Βάννα, Φλεβάρη Λουκία, Χρυσανθακοπούλου Ειρήνη, Βασιλακοπούλου Άννα, Χατζηδάκη Ελένη, Χατζηδάκης Νίκος, Λύτρα Φυλλίνα, Κανελλάκης Ανδρέας, Το έργο της αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου της Απτέρας. Πρώτες εργασίες (ΕΣΠΑ) Φλεβάρη Λουκία, Μήτρες μολυβίδων και μολυβίδες από την κύρια είσοδο της Απτέρας Χριστοδουλάκος Γιάννης, Μαρκουλάκη Σταυρούλα, Σκόρδου Μαρία, Γούλα Δήμητρα, Λούσα Σοφία, Κοντογιάννη Βασιλική, Επιλεγμένες Επεμβάσεις σε δύο Οχυρωματικούς Πύργους της Αρχαίας Πολυρρήνιας (ΕΣΠΑ) 13 Η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Κατσαλής Γιώργος, Συγγελάκη Ελπίδα, Δρίτσα Σταυρινή, Κτηριακή Στερέωση Αποκατάσταση & Συντήρηση Τοιχογραφιών Ναού Αγίου Νικολάου στο Μιλιαρίσι Μονοφατσίου (ΕΣΠΑ) Κατσαλής Γιώργος, Αυγέρη Αικατερίνη, Αποκατάσταση Καθολικού Ι. Μ. Παναγίας Γκουβερνιώτισσας Τσαμπανάκη Αθηνά, Συντήρηση και αποκατάσταση του καθολικού της Ιεράς Μονής Παλιανής. Η ανασκαφική διερεύνηση (ΕΣΠΑ) Σάλιακα Ευανθία, Παίζοντας στο χρόνο Παιχνίδια στρατηγικής και δεξιοτεχνίας στη Σπιναλόγκα Λιόλιος Ευάγγελος, Μαμαλάκη Μαρία, Στεφανάκης Ιωάννης, Τα ξυλόγλυπτα τέμπλα του μικρού Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο και του Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις Γωνιές Μαλεβιζίου : Αναφορά στις εργασίες συστηματικής συντήρησης και αποκατάστασης Μαμαλάκη Μαρία, Λιόλιος Ευάγγελος, Συντήρηση εκκλησιαστικού βιβλίου 19 ου αιώνα από το Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά Ηρακλείου 28 Η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Φραϊδάκη Αθηνά, Κεραμική πρωτοβυζαντινής περιόδου από σωστική ανασκαφική έρευνα οικοπέδου στο Πάνορμο Μυλοποτάμου Κουγλέρη Φωτεινή, Γιαπιτσόγλου Κώστας, Σταμάτη Κατερίνα, Εργασίες Αποκατάστασης στο ναό του Αγίου Ευτυχίου στο Χρωμοναστήρι Ρεθύμνου (INTERREG) Κουγλέρη Φωτεινή, Βαρθαλίτου Πετρούλα, Αγγελάκη Βάλια, Σταμάτη Κατερίνα, Εργασίες Αποκατάστασης στο ναό της Παναγίας στην Πατσώ Αμαρίου (INTERREG) Παναγόπουλος Σωτήρης, Βαρθαλίτου Πετρούλα, Εργασίες αποκατάστασης στο ναό της Παναγίας Κεράς στο Αμάρι Ρεθύμνου (ΕΣΠΑ) Βασιλάκη Μαρίτα, Πύρρου Νικολέττα, Τρουλλινός Μιχάλης, Αποκατάσταση και συντήρηση του ναού του Αγίου Δημητρίου στον Άγιο Δημήτριο (Πηγή) Ρεθύμνου (ΕΣΠΑ) Βασιλάκη Μαρίτα, Γιαπιτσόγλου Κωνσταντίνος, Λιουδάκη Γεωργία, Η αποκατάσταση του Διδύμου κτηρίου στο Φρούριο Φορτέτζα Ρεθύμνου (ΕΣΠΑ) Παναγόπουλος Σωτήρης, Φιολιτάκη Αναστασία, Ζερβού Κυριακή, Αποκατάσταση ΒΔ πτέρυγας Ι.Μ. Πρέβελη Ρεθύμνου (ΕΣΠΑ)

11 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Αγγελάκη Βάλια, Η παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας στο ναό της Γέννησης της Παναγίας στο Μέρωνα Αμαρίου Μπούρμπου Χρυσή, Μπουρμπάκης Κωνσταντίνος, Σιγανάκης Γιώργος, Αποκατάσταση και συντήρηση Ι.Ν. Μεταμόρφωσης Σωτήρα, Πλεμενιανά (Δήμος Καντάνου Σελίνου) (ΕΣΠΑ) Μαΐλης Θανάσης, Βασιλάκη Μαρίτα, Μακράκης Γιώργος, Αποκατάσταση και Συντήρηση του Ι.Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στα Μεσκλά Δήμου Μουσούρων, Ν. Χανίων (ΕΣΠΑ) Χετζογιαννάκη Νεκταρία, Μαρκουλάκης Μιχάλης, Aποκατάσταση ενετικής έπαυλης και ενετικού ελαιοτριβείου στο Καρύδι, Δ.Δ. Βάμου, Ν. Χανίων (ΕΣΠΑ) Τζιγκουνάκη Αναστασία, Φιωτάκης Χαράλαμπος, Συντήρηση και αποκατάσταση Ι.Μ. Χρυσοσκαλίτισσας Δ.Δ. Βάθης Δ. Κισσάμου Ν. Χανίων (ΕΣΠΑ) Σιγανάκης Γιώργος, Η συντήρηση των τοιχογραφημένων μεταβυζαντινών μνημείων του Νομού Χανίων στο πλαίσιο του Ε.Π. Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013 (ΕΣΠΑ) Σγουράκη Χρυσούλα, Συντήρηση γραπτού τέμπλου 18 ου αιώνα από τον Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου Ροδωπού Κισάμου Τρουλλινός Μιχάλης, Τρουλλινός Θανάσης, Χαλκιαδάκη Μαρία, Τσαγανός Ηλίας, Νικηφόρος Κώστας, Κυδωνάκης Φραγκίσκος, Τρουλλινού Φωτεινή, Το έργο του εργαστηρίου συντήρησης της 28 ης ΕΒΑ στο Ρέθυμνο Τρουλλινός Μιχάλης, Φαρδή Θεοδώρα, Προτάσεις συντήρησης των τοιχογραφιών του ναού της Αγίας Βαρβάρας στα Λατζιανά Κισάμου Βούρου Ισαβέλλα, Τα χειρόγραφα εκκλησιαστικά βιβλία της Ι. Μονής Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων και η προληπτική συντήρησή τους Μαραγκουδάκη Ελένη, Μπουρμπάκης Κωνσταντίνος, Μαΐλης Θανάσης, Σιγανάκης Γιώργος, Α) Συντήρηση και Αποκατάσταση των Ναών Αγίου Νέστορα και Αγίου Δημητρίου στο Κατοχώρι, Δ.Δ. Κεραμείων, Δήμου Χανίων, Β) Συντήρηση και αποκατάσταση του ιερού ναού Αγ. Βασιλείου στις Βούβες, Δ. Πλατανιά Νομού Χανίων (ΟΣΑΠΥ) ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Βακάλογλου Κική, Κουσουλάκου Μαρία, Το φαρικό δίκτυο της Κρήτης στους νεώτερους χρόνους ΙΤΑΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ Todaro Simona, Pottery production at Prepalatial and Protopalatial Phaistos : Νew data from the Greek-Italian survey Greco Alessandro, MINOAN AND MYCENAEAN CHRISTÒS EFFENDI (PHAESTOS). Archaeological Studies on the Acropolis of Christòs Effendi, Phaestos Santaniello Emanuela, Phaistos in the Archaic Period : New data from the Phaistos Project Survey Rossi Amedeo, Phaistos in Roman period: a preliminary report Militello Pietro, Carinci Filippo, Room results of the 2013 activity of the University of Catania and Venice in Festòs Palermo Dario, Gigli Patanè R., Pappalardo E., The excavations at the South of the Temples A and B on the Patela of Prinias of the University of Catania and the CNR IBAM Rizza Salvatore, Pautasso Antonella, New research on the so-called Temple C and the related building on the south slope of the Patela of Prinias

12 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Biondi Giacomo, Two Archaic tombs from "Orthì Petra" (Aphratì/Arkades) Bejor G., Lambrugo C., Belgiovine E., Capuzzo D., Frontori I., Massara D., Mecozzi P., A new thermal building in Gortyna (Creta) : the so called Terme Milano Bonetto Jacopo, Bertelli A., Colla M., New researches at the Sanctuary of Apollo Pythios at Gortyn Baldini Isabella, Findings from the excavations in the episcopal church of Mitropolis ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ Πατεδάκης Μανόλης, Κωνσταντοπούλου Νικολέττα, Ντινοπούλου Χρυσάνθη, Ξαγοραράκης Λευτέρης, Σκουντάκης Μίνως, Χατζάκη Ειρήνη, Κρητικά χειρόγραφα στην Κρήτη Μπουτσίδης Χρήστος, Παραστάσεις ζώων στη μινωική Κρήτη και η συμβολή τους στην κατανόηση της αλληλεπίδρασης ανθρώπου και περιβάλλοντος Βαβουρανάκης Γιώργος, Ο ΠΜ-ΜΜ θολωτός τάφος Β στο Απεσωκάρι Μεσαράς : Τα αποτελέσματα των εργασιών των ετών 2012 και 2013 Κριαράκη Μαρία, Ενδείξεις μελισσοκομίας στο Ιερό Κορυφής του Βρύσινα Βιγλάκη Πέγκυ, Μωραΐτης Δανιήλ, Πρατικάκης Αλέξανδρος, Λίθινα αγγεία από το Ιερό Κορυφής του Βρύσινα: η συμβολή των γεωχημικών και ορυκτολογικών αναλύσεων Δασκαλάκης Νίκος, Ανάγλυφη κεραμική ελληνιστικών χρόνων από την αρχαία Λάππα Ρεθύμνου. Βιγλάκη Πέγκυ, Ζωγραφινάκη Ελένη, Υφαντικά βάρη από την Αρχαία Λάππα Ρεθύμνου: Μια πρώτη προσέγγιση

ANZALONE ROSARIO MARIA Πήλινα ειδώλια από τον οικισμό στον Προφήτη Ηλία (Γόρτυνα) Οι ανασκαφές που διενεργεί το Πανεπιστήμιο του Palermo σε συνεργασία με την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών στον Προφήτη Ηλία (Γόρτυνα) έφεραν στο φώς θραύσματα πήλινων ειδωλίων. Πρόκειται κυρίως για χειροποίητα ζωόμορφα ειδώλια, ενώ υπάρχουν και λίγα ανθρωπόμορφα, αλλά και ειδώλια φτιαγμένα από μήτρες. Τα ειδώλια αυτά καλύπτουν χρονολογικά ολόκληρη τη ζωή του οικισμού κατά τη διάρκεια της πρώιμης εποχής του Σιδήρου, από τον 10 ο έως τον 7 ο π.χ. αι. Επιπλέον μαρτυρούν ότι άνθρωποι συνέχισαν να πηγαίνουν στον λόφο του Προφήτη Ηλία και μετά την εγκατάλειψη του οικισμού, μέχρι την ελληνιστική εποχή. ARNDT ROBERT Reflecting a Rectangular Structure at Kommos Back in 2007, the author got the opportunity to carry out a geophysical survey in Kommos, within the archaeological site as well as in its immediate surroundings. The aim of these investigations was to better define the density and extent of the Minoan settlement. GPR survey on an open field, about 200 m to the north-east of the Hilltop site showed reflections that were immediately interpreted as well defined lines with orthogonal angles caused by archaeological remains. Detailed re-analysis of the data, carried out in 2012, showed that the anomalies in fact most probably come from a buried square structure with a side length of about 20 m 2. While the nature of the structure can only be determined by excavation, some hypothetical reflections on comparable discovered buildings are not only simple mind-games but might help to better understand the site and prepare potential future excavation. BALDINI ISABELLA Finds from the excavation of the University of Bologna in Mitropolis (Gortyn) (POSTER) The resumption of the archaeological investigation in Mitropolis (Episcopal church) in 2012 by the University of Bologna has been the occasion to have a wider understanding of the building development in late antiquity. The basilica's abandon caused by the earthquake in 670 seems an unconvincing hypothesis: in fact, the study of the findings of the two rooms close to the presbiterium shows a long life of the church, probably until the 8th c. AD, when even the baptistery seems to have been completely abandoned after passing though many phases of dismantlement, reconstruction and restoration. The importation of artifacts corresponds to the image of a town well introduced in the Aegean commercial routes and in connection with the Syro-Palestinian and Egyptian areas overwhelmed by the Islamic domain. BECKMANN SABINE Εξημερώνοντας τα Κρητικά Όρη στη Μέση Εποχή του Χαλκού. Η Μινωική Διαμόρφωση του Τοπίου στην Περιοχή του Αγίου Νικολάου Στα βουνά της Βορειοανατολικής Κρήτης (περιοχή Αγίου Νικολάου) εντοπίστηκαν διάσπαρτα περισσότερα από 300 σημεία κατοίκησης, χρονολογούμενα κυρίως στη Μινωική Παλαιοανακτορική περίοδο, 2.000-1.650 π.χ. περίπου), αλληλοσυνδεδεμένα μ' ένα δίκτυο οδικών προσβάσεων που συμπεριλαμβάνει επίσης σπήλαια και πηγάδια. Τα περισσότερα θεμέλια των τόπων κατοίκησης ήταν κτισμένα με ογκολιθική τοιχοποιία και μακρείς περίβολοι 1

περικλείουν για καθεμία απ αυτές τις θέσεις κατοίκησης μια περιοχή 3 έως 6 περίπου εκταρίων, εγκλείοντας τόσο αρόσιμη όσο και βραχώδη γη στα όρια τους. Η τοποθέτηση και η ογκολιθική κατασκευή αυτών των περιβόλων, (αρχικά υψηλότεροι από 1 μέτρο και με συνολικό μήκος 150 χλμ. περίπου) καταδεικνύουν σαν αναμφισβήτητο γεγονός το ότι ανήκουν στις προαναφερθείσες θέσεις κατοίκησης. Οι αρχαιολόγοι κατά το παρελθόν πίστευαν ότι μερικά από τα τότε γνωστά σημεία κατοίκησης που βρίσκονταν πλάι στους παλαιούς δρόμους ήταν αμυντικά φρούρια ή παρατηρητήρια, εξαιτίας ακριβώς της αποκαλούμενης Κυκλώπειας κατασκευής τους. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος και η δομή αυτής της φάσης του ογκολιθικού συνοικισμού που καλύπτει μια περιοχή 30 τουλάχιστον τ.χλμ. θα είναι το αντικείμενο της ανακοίνωσης αυτής. BEJOR G., LAMBRUGO C., BELGIOVINE E., CAPUZZO D., FRONTORI I., MASSARA D., MECOZZI P. A new thermal building in Gortyna (Creta) : the so called Terme Milano (POSTER) The paper deals with a new thermal building in Roman Gortyna (Creta), which was totally unknown before 2003, then has been excavated by the University of Milan since 2003 till now, but never presented to the public in Crete. The building is known as Terme Milano to distinguish it from other thermal buildings already discovered in Gortyna, and due to the fact that it has been successfully brought to light by the University of Milan under the supervision of the Italian School of Archaeology at Athens and the local Ephorate of Classical Antiquities. The bath was built around 300 A.D., covering the northern side of a large square, probably surrounded by colonnades, south of the so-called Pretorio. The diggings have unearthed a bath with vivid mosaic decorations, beautiful polychrome marble floors and fragments of marble statues representing young naked athletes, the gods Hygieia and Asklepios etc. Our aim is to show how the large bath building developed through the ages until the end of the city monumental history during the VIIth century A.D., when some byzantine private houses were built on the ruins of the thermal complex, used as caves for building materials and for a little limekiln. We would also discuss how the building was inserted in the ancient city plan, how it functioned as there were other thermae in Roman Gortyna, and finally how its model distinguished from the ones of the other bath buildings in Gortyna. BIONDI GIACOMO Two Archaic tombs from "Orthì Petra" (Aphratì/Arkades) (POSTER) After the excavations carried on in the 20s of the last century by D. Levi in the necropolis and in the urban area of the ancient Arkades (Prophitis Ilias Hill, near Aphratì Pediadas), emergency excavations were carried on in the same place by the Greek Archaeological Service in the '60s and in the '70s. In this period, two tombs - a clay coffin and a cylindrical cinerary urn - were found by Dr. A. Lebessi at "Orthì Petra" at some distance from the main necropolis excavated by the Italians. My communication will focus on the ongoing study of the mentioned two tombs, which Dr. A. Lebessi liberally allowed me to publish, on their relationship with the main cemetery and on burial rites of the ancient Arkades. BONETTO J., BERTELLI A., COLLA M. New researches at the Sanctuary of Apollo Pythios at Gortyn (POSTER) 2

The University of Padua has since 2001 been working with the Italian Archeological School at Gortyn, Crete. Research has focused on the site of the Sanctuary of Apollo Pythios. There, the excavations have uncovered the Theater of Pythion, a theatre that has been found to be closely connected with the Temple of Apollo. The Temple of Apollo has already been the subject of a research project at the end of 1800, namely by F. Halbherr, which highlighted the scanning of the building in three phases -the Archaic, Hellenistic, and Roman- based on rich epigraphic discoveries. All three phases, however, lack any stratigraphic or structural coupling. As a result, starting in 2012 and 2013, the reanalyze of the structures of the Temple, their relationship with the inscriptions, and of the other elements of the Sanctuary (heroon, altar) have begun, in order to accurately define the various chronological phases of the complex. The first excavations were carried out in hopes of locating still impact stratigraphy and were concentrated mainly in connection with the foundations of the Temple itself. The Heroon has also been overhauled, and during the cleaning and measuring of its components, a significant first result was reached: the structure of the Heroon, consisting of reused blocks and an inscription from the second century BC, is probably not the first construction of the place of worship connected to the buried hero, but only a restructuration of an earlier structure found inside the Hellenistic Heroon. This is significant because it opens new perspectives on the conformation of the Sanctuary in earlier time. MILITELLO PIETRO, CARINCI FILIPPO The activity of the Universities of Catania and Venice in Phaistos in 2013 Within the framework of a project aiming at the analysis of the connection between the palace of Phaistos and the surrounding area, the archaeological mission of Venice (prof. F. Carinci) and Catania (prof. P. Militello) in Phaistos, carried on, in the summer 2013, a survey of the North Eastern Complex (Room XL-XLIII/101-104) and of areas L-N. The North-Eastern Complex, excavated by Pernier in 1903 and especially in 1908 (Pernier 1908), after the discovery of the famous Phaistos Disk, has been recently re-examined by La Rosa and Carinci (2008) and Girella (2010). Its relative and absolute chronology (MM IIIA middle to LM I) is now well known, but the function of the building remained still unclear. A recent study by Baldi (2011) has suggested that Vano XL/101 was not an archive, but an industrial installation for liquid processing, XLI/102 had a religious function and XLII/103 was devoted to consumption of food, with XLIII/104 being a storeroom for pottery. The 2013 survey in Room XL/101 has confirmed the industrial nature of this short living building (MMIIIA middle) and modified the published plan. Moreover, it has been possible to reconstruct the history of the area before LM I, it was used as a refuse dump in EMIII/MMIA, occupied by some industrial rooms in MMIB, and by a huge building in MMIIB. This building, destroyed by the MMII earthquake was partially reused by Room XL/101. Among the findings, a fragment of linear A tablet (PH 32) from Room 101-1, adds a new document to that already published by Pernier (PH 1). To the South-West of the Palace, areas L, Grotto M and conca (hollow) N, were excavated in 1956-1958 by Levi (1957-58, p. 255-283; 1961-62, p. 377; 1976, p. 421-447, 449-456, tav. AA). Grotto M was identified as a cult place, but its relation with the palace and the other areas remained obscure. The 2013 investigation clarified much of the existent problems. Conca N was the original entrance to Grotto M, used since MMIA/MM IB. After the collapse of N, in MM II, a new entrance was shaped through a wall blocking the ruins of N. Immediately to the North 3

of the grotto, a huge wall can now be dated to MM II and be considered the terracing wall of Piazzale LXX, the southernmost and lowest of the three western courts of the first Palace. As a consequence, the Grotto M, to the South of the terraced area and at a lower level, should be a humble cult place along the road to Piazzale LXX, a meeting place for those approaching the palace from the South, in the nearby of a very important protopalatial house. In the Geometric period, the terracing wall was partially reused through a new facing, while its western part was destroyed by the construction of Vano R 3. The area of M and N was moreover covered by a slab paved toad. COLLEU MAXIME, GHILARDI M., PSOMIADIS D., SINIBALDI L., GASSE F., DELANGHE-SABATIER D., DEMORY F. Reconstructing Minoan landscapes within the Messara Plain: Results from a geoarchaeological approach This paper aims to detail important environmental results from field campaigns (mainly coring) undertaken over the last two years in the Messara Plain, Crete. This study is developed in conjunction with the SAIA (Projetto Festos) and IGME. In total, 9 boreholes were drilled at the foothill of Ancient Phaistos and in the Tymbaki Gulf. The cores were subsequently analysed for Diatoms, Pollen identification, LASER Grain size measurement at CEREGE, Aix-en-Provence (France) in order to reconstruct the past archaeological landscapes (from Minoan to Late Byzantine period). The ongoing work focuses on the Messara region, in southern Crete, mainly in relation with the major Minoan sites of Phaistos, Agia Triada and Kommos. Based on these results, it is now possible to answer multiple questions on the ancient landscape in the study area. The data shows there was no marine incursion in the Tymbaki Gulf during Minoan times, which settles for good that neither Phaistos nor Agia Triada could have been Minoan harbors. In addition, a freshwater lake environment prevailed East of Phaistos site from 2500 to ca. 1200 cal. BC. Following this, a dry up of the lake is dated from ca. 1200 to 950 cal. BC. The spatial extension of the former lake is unclear but some natural stratigraphic profiles indicate its existence in the area of Petrokefali as well. To sum up, the results indicate a completely different picture for the Minoan sites of the Messara based on a multi-disciplinary approach. This paper will therefore present the scientific results that show these landscape shifts throughout time. Issues on the formation of the lake and the drying up, along with the size and depth of it is still being processed and could be discussed further on, just as the impact of such discoveries on Cretan societies. D AGATHA ANNA LUCIA, DE ANGELIS SARA Coarse basins of Bronze Age Crete : A functional analysis DEVOLDER MAUD Νέα έρευνα στα Magasins Dessenne στα Μάλια Κατά την διάρκεια καθαρισμού της δυτικής αυλής του Μινωικού ανακτόρου των Μαλίων, το 1960 από τον André Dessenne, ανακαλύφθηκε μέρος ενός μεγάλου Πρωτοανακτορικού συγκροτήματος. Το συγκρότημα παρουσίασε ενδιαφέρον λόγω της παρουσίας ενός κανονικού σχεδίου, κολόνων, επιχρισμένων δωματίων και τοίχων από λαξευτούς λίθους, το σύνολο των οποίων κατεστράφη από μια βίαιη φωτιά κατά την διάρκεια της MM IIB περιόδου. Εξαιτίας 4

του πρόωρου θανάτου του André Dessenne, το συγκρότημα δεν ανασκάφτηκε και δεν δημοσιεύθηκε ποτέ πλήρως. Από το 2012, η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών επανεξετάζει το κτίριο. Μια λεπτομερής αρχιτεκτονική μελέτη επιτρέπει πλέον την αναγνώριση μιας νέας αρχιτεκτονικής ακολουθίας και μια καλύτερη κατανόηση της λειτουργικής οργάνωσης του συγκροτήματος. Η μελέτη αυτή επίσης επιτρέπει την εκ νέου αξιολόγηση του ρόλου και της σημασίας των Magasins Dessenne στο πρωτοανακτορικό αστικό περιβάλλον των Μαλίων. GRECO ALESSANDRO Christos Effendi. Archaeological Studies on the High Acropolis of Phaestos : from Minoan to Post-palatial Age (POSTER) In the summer of 2007, the Italian Archaeological School of Athens began an Italian-Greek synergasia for the systematic study of the urban territory of Phaistos (project Ricognizioni archeologiche italo-greche nella città e nel territorio di Festòs ). The survey-based project is conducted by a team of the University of Salerno and by the Iraklion Ephoria, under the supervision of Fausto Longo and Maria Bredaki, and directed by the Director of the Italian Archaeological School of Athens, Emanuele Greco. In the framework of this extensive project, a new project, conducted by the Sapienza, University of Roma (A. Greco) and Padova (A. De Guio, A. Betto), has been carried out dealing with the highest acropolis of Phaistos: the Christos Effendi. The primary objective of the Christòs Effendi project has been a systematic study of the hill, which overlooks the Ieropotamos river plain in the north, and the plateau where the Minoan town was settled, in the south, and to clarify the role of this strategic acropolis in the urban territory of Phaestos from the Minoan to Geometric and Hellenistic times. Since 2011 Christos Effendi has been completely surveyed, with the support of photogrammetric images created with the support of a UAV (Unmanned Aerial Vehicle), and topographic study on the ancient and modern roads has been conducted. The team has been able to study some exposed sections along the streets which cut the hill on its south-eastern slope, and to open a trench on the top of the hill, where the uppermost part of the Hellenistic wall and of older structures (spanning from the Early Minoan I to the very Late Minoan I periods) were found during the old excavations done by the Italian archaeologist Minto, in 1909. This Poster will expose the results of these years of work. HASKELL HALFORD Central Crete's Octopus Trademark The late Hector W. Catling suggested in 1960 that the octopus motif on transport stirrup jars found on Cyprus might have served as a Cretan trademark. We now may narrow the prescient Dr. Catling's suggestion to central Cretan. While the octopus and derivative deep wavy line are a hallmark of LM IIIB pottery throughout Crete, recent scientific work* demonstrates that octopus transport stirrup jars intended for export to Aegean sites such as Thebes and Cypriot sites such as Enkomi are of central Cretan manufacture. Rather than the Knossos area, most seem associated specifically with south central Crete. The distribution pattern of exported octopus transport stirrup jars presents a contrast to the export pattern of west Cretan jars, suggestive of a different sort of administrative structure. 5

*H. Haskell, R. Jones, P. Day, and J. Killen, Transport Stirrup Jars of the Bronze Age Aegean and East Mediterranean (INSTAP, 2011) KNAPPETT CARL, CUNNINGHAM TIM, LETESSON QUENTIN, LIVARDA ALESSANDRA, MOMIGLIANO NICOLETTA, ORENGO HECTOR 2013 excavations at Palaikastro, East Crete In the second year of the Palace and Landscape at Palaikastro (PALAP) project, we focused our efforts on exploring a new area of the settlement. This area is the so-called palace fields, thus named after a 2001 geophysical survey indicated possible buried features of a scale and alignment consistent with a palatial building. With further geophysical work in 2012 apparently confirming the interest of the area, we chose our excavation zones accordingly. However, the geophysical results proved to be misleading, and in the areas of most promise we found little but deep, gradual accumulations of colluvium. The sporadic finds in these levels are generally of mixed date, though with increasing depth they do become gradually earlier from LM III, through LM I, to early MM. These deposits were probably created by a gully carrying water down the steep slopes of Petsophas, perhaps in flash-flood events. It would have been logical to conclude that this gully then marked the edge of the settlement, but trenches opened up a little further to the east, away from the town, immediately beneath the topsoil produced both architecture and finds from the LM III and LM IB periods. These discoveries indicate that the settlement was indeed more extensive than previously imagined, though further excavation will be needed to establish whether we are dealing with an area that is the eastern edge of town, or a less peripheral area with possible civic buildings. We present in this paper the principal finds and contexts, which include a group of LM IIIA2 material that could be interpreted as a shrine, the collapsed upper levels of a LM IB destruction, and an enigmatic circular feature probably dating to the Protopalatial period. LIPPOLIS ENZO, CALIO LUIGI Γόρτυνα: Νέα δεδομένα από τις ανασκαφές ανατολικά του Νυμφαίου Η αποστολή του πανεπιστημίου της Ρώμης La Sapienza ξεκίνησε το 2011 ανασκαφή στη Γόρτυνα στην περιοχή ανατολικά του τετραγώνου του Νυμφαίου βόρεια της μεγάλης οδού που οδηγεί στην αγορά (Οδός 1), με σκοπό να προσδιοριστεί ο πολεοδομικός χαρακτήρας στο συγκεκριμένο τμήμα. Ένας άλλος στόχος ήταν η κατανόηση της αλληλουχίας των κτιρίων και της μορφής τους απέναντι από το μεγάλο ναό της εποχής των Αντωνίνων (Ναός Β) σε μια περιοχή ως τώρα ανεξερεύνητη. Ανέλπιστο αποτέλεσμα της ανασκαφής του 2011 αποτελούν το μεγάλο τετράγωνο μαυσωλείο με υπόγειο θάλαμο που χρονολογείται στους πρώιμους αυτοκρατορικούς χρόνους και μια σειρά από δομές ανατολικότερα, που αποκαλύπτουν μια σύνθετη στρωματογραφία φτάνοντας μέχρι και την εγκατάλειψη της πόλης. Η συνέχεια της ανασκαφής τα επόμενα χρόνια έφερε στο φως άλλα δύο μνημεία - ένα μεγάλων διαστάσεων, διατηρημένα στη φάση λαφυραγώγησής τους, που εκτείνονταν στην περιοχή απέναντι από το Ναό Β και πιθανότατα σχετίζονταν με το γυμνάσιο και το στάδιο στο αντίκρυ τετράγωνο. Με ιδιαίτερη προσοχή μελετήθηκε η διαδικασία λαφυραγώγησης του αρχιτεκτονικού υλικού από τα οικοδομήματα, από τα οποία διατηρούνται οι πυρήνες τους στο έμπλεκτον ή στο opus caementicium. Επιπρόσθετα, με ξεχωριστό ενδιαφέρον αντιμετωπίστηκε η πρωτοβυζαντινή φάση, στην οποία αποδίδονται μια σειρά από χώρους με εργαστηριακές δραστηριότητες κι 6

αυτοί διαταραγμένοι από τους λάκκους λαφυραγώγησης που έγιναν από τον 8 ο αι. μ.χ. ως και τη σύγχρονη εποχή. Η μελέτη της τοπογραφίας του οικοδομικού τετραγώνου και των ευρημάτων συνεχίζεται, επανεξετάζοντας μάλιστα τα δεδομένα που αφορούν την περίοδο από τον 7 ο έως τον 9 ο αι., περίοδο λιγότερο γνωστή στην ιστορία της Γόρτυνας. LONGO FAUSTO Greek Phaistos in the light of Recent Topographic Studies The topographical studies conducted by the Project Phaistos since 2007 have shed new light on the knowledge of the Greek city. The activity of survey, the reading of aerial photographs, the geomorphological studies and excavations of some sections of the Hellenistic city walls offer new perspectives for research on a lesser-known period of Phaistos. The report will present briefly the previous research and data emerging from recent research. MACDONALD COLIN Towards the final publication of the South-West Houses, Knossos: new data on stratigraphies and architectural development Under the aegis of the British School at Athens, excavations took place in the area of the South- West Houses, next to the West Court of the Palace of Knossos in 1992 and 1993, directed by Colin Macdonald. The main house had been excavated by Evans and Mackenzie chiefly in 1908 and 1922 as well as 1930 and 1931. One volume on four major proto-palatial deposits (Macdonald and Knappett 2007) has been published, as has an article on the numerous small Iron Age deposits (EPG early Classical, Coldstream and Macdonald BSA 92 [1997]). Other articles based on stratified deposits from the excavation have been published. Work is now well advanced for a volume that will concentrate on the material from extensive Neopalatial and Final Palatial (MM IIIA, LM I and LM II) deposits largely construction fills of destruction debris. This short paper will illustrate some of the more interesting discoveries made during study which present a rather different picture from that first reported in Archaeological Reports and elsewhere, as well as offering a new interpretation of the old monolithic pillar room first excavated by D.G. Hogarth in 1900. PALERMO DARIO, GIGLI PATANÈ R., PAPPALARDO E. The excavations at the South of the Temples A and B on the Patela of Prinias of the University of Catania and the CNR IBAM (POSTER) The Italian Archaeological Mission in Prinias of the University of Catania and the CNR IBAM, directed by Dario Palermo, devoted the last years to the excavation of a wide area at the South of the temples A and B. The main aim was clarifying the structural relations between the buildings already cleared and the ones more recently discovered. In the meantime, particular attention was paid to the stratigraphic sequences to be connected to the temples A and B situated at North. A complex network of buildings emerged, characterized by almost two phases of frequentation and by different functions as well: A monumental three-roomed building (VA-VC), E/W oriented, housing a big eschara in the central room and a tripillar-shrine in the western one, and a complex of two buildings linked to one another and plausibly connected with the monumental one (VE and VF). The excavation of this area shed light on the general development of the settlement on the Patela. The discovery of the whole complex and 7