Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Σχολή Μηχανικών Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής Εισαγωγή στην Οικονομία Κυριάκος Φιλίνης Διδάσκων (ΠΔ 407/80) kfilinis@uniwa.gr
Η προσφορά στην τέλειο ανταγωνισμό Βιβλιογραφία Parkin, M., Powel, M., Matthews, K., (2013), Αρχές Οικονομικής, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα.
Τέλειος ανταγωνισμός Η αγορά ενός προϊόντος θεωρείται τέλεια ανταγωνιστική όταν: Το προϊόν που παράγουν οι επιχειρήσεις είναι ακριβώς το ίδιο για τους καταναλωτές Το προϊόν προσφέρεται από έναν μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων και ζητείται από έναν μεγάλο αριθμό αγοραστών Δεν υφίστανται περιορισμοί εισόδου στην αγορά νέων επιχειρήσεων Οι υφιστάμενες επιχειρήσεις δεν έχουν κάποιο πλεονέκτημα έναντι των νέων επιχειρήσεων Δεν υπάρχουν κόστη συναλλαγών Οι πωλητές και οι αγοραστές του προϊόντος διαθέτουν επαρκή πληροφόρηση για την τιμή του προϊόντος
Τέλειος ανταγωνισμός Σε συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού οι επιχειρήσεις είναι αποδέκτες τιμών: κάθε μία επιχείρηση δεν μπορεί να επηρεάσει την τιμή του προϊόντος, διότι παράγει πολύ μικρή ποσότητα σε σχέση με την συνολική προσφερόμενη ποσότητα. Παράδειγμα: Αν σε μια ανταγωνιστική αγορά η μία μονάδα προϊόντος πωλείται έναντι 80,00 /τμχ και μία επιχείρηση προσφέρει το προϊόν έναντι 85,00 /τμχ, τότε ουδεμία ποσότητα του προϊόντος θα πουλήσει. Αν προσφέρει το προϊόν της έναντι 80,00 θα έχει απώλεια 5,00 /τμχ, καθώς θα μπορούσε να πουλήσει όλη την ποσότητα του προϊόντος της έναντι 85,00 /τμχ. Η καλύτερη επιλογή για μια επιχείρηση που λειτουργεί σε συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού είναι να προσφέρει το προϊόν της στην τιμή που έχει διαμορφωθεί στην αγορά. Συνεπώς σε μια τέλεια ανταγωνιστική αγορά μια επιχείρηση καλείται να αποφασίσει, με δεδομένη την τιμή, αν θα προσφέρει το προϊόν και σε ποια ποσότητα.
Τέλειος ανταγωνισμός Στόχος της επιχείρησης είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, δηλαδή της διαφοράς μεταξύ των συνολικών εσόδων και του συνολικού κόστους Κέρδος=Συνολικά έσοδα-συνολικό κόστος Συνολικά έσοδα: Τιμή (P) x Ποσότητα (Q) Οριακό έσοδο είναι η μεταβολή των συνολικών εσόδων που προέρχονται από την πώληση μιας επιπλέον μονάδας του προϊόντος και υπολογίζεται ως εξής: Μεταβολή συνολικών εσόδων Μεταβολή πωλούμενης ποσότητας Πωλούμενη ποσότητα (Q) Τιμή ανά προϊόν (P, ) Συνολικά έσοδα ( ) Οριακό έσοδο ( ) 8 25 200 9 25 225 25 10 25 250 25
Τέλειος ανταγωνισμός Σε συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού η επιχείρηση θα επιλέξει να προσφέρει εκείνη την ποσότητα του προϊόντος, που με δεδομένη την τιμή, μεγιστοποιεί τα κέρδη της. Τιμή του προϊόντος P=25 Πωλούμενη ποσότητα (Q) Συνολικά έσοδα ( ) Συνολικό κόστος ( ) 0 0 22-22 Κέρδος ( ) Οριακό κόστος ( ) Οριακό έσοδο ( ) Οριακό έσοδο - Οριακό κόστος 1 25 45-20 23 25 2 2 50 66-16 21 25 4 3 75 85-10 19 25 6 4 100 100 0 15 25 10 5 125 114 11 14 25 11 6 150 126 24 12 25 13 7 175 141 34 15 25 10 8 200 160 40 19 25 6 9 225 183 42 23 25 2 10 250 210 40 27 25-2 11 275 245 30 35 25-10 12 300 300 0 55 25-30 13 325 360-35 60 25-35 Μεγιστοποίηση κέρδους
Τέλειος ανταγωνισμός Αν αυξηθεί η τιμή του προϊόντος, θα αυξηθεί και η ποσότητα που είναι διατεθειμένη να προσφέρει η επιχείρηση. Για παράδειγμα, αν αυξηθεί η τιμή του προϊόντος από P=25 σε P=27, αυξάνεται και η ποσότητα που μεγιστοποιεί τα κέρδη της η επιχείρηση από 9 τμχ σε 10 τμχ. Πωλούμενη ποσότητα (Q) Συνολικά έσοδα ( ) Συνολικό κόστος ( ) 0 0 22-22 Κέρδος ( ) Οριακό κόστος ( ) Οριακό έσοδο ( ) Οριακό έσοδο - Οριακό κόστος 1 27 45-18 23 27 4 2 54 66-12 21 27 6 3 81 85-4 19 27 8 4 108 100 8 15 27 12 5 135 114 21 14 27 13 6 162 126 36 12 27 15 7 189 141 48 15 27 12 8 216 160 56 19 27 8 9 243 183 60 23 27 4 10 270 210 60 27 27 0 11 297 245 52 35 27-8 Μεγιστοποίηση κέρδους 12 324 300 24 55 27-28 13 351 360-9 60 27-33
Τέλειος ανταγωνισμός Μεγιστοποίηση κέρδους: Η επιχείρηση θα επιλέξει να παράγει εκείνη την ποσότητα του προϊόντος (9 τμχ), που με δεδομένη την τιμή (P=25 ), μεγιστοποιεί τα κέρδη της. Η επιχείρηση μεγιστοποιεί τα κέρδη της στο επίπεδο της παραγωγής όπου το οριακό έσοδο, δηλαδή η τιμή, ισούται με το οριακό κόστος. Θα πρέπει, όμως η τιμή, να καλύπτει τουλάχιστον το μέσο μεταβλητό κόστος. Κέρδος=Συνολικά έσοδα-συνολικό κόστος=p*q-tc=p*q-tfc-tvc Αν Q=0, το κέρδος της επιχείρησης θα είναι Κέρδος=P*0-TFC-0= -TFC Για να παράγει μια οποιαδήποτε ποσότητα Q θα πρέπει να έχει κέρδη ή τουλάχιστον μικρότερη ζημιά από TFC. P*Q-TFC-TVC>-TFC P*Q>TVC P>TVC/Q P>AVC Όταν η τιμή υπερβαίνει το μέσο μεταβλητό κόστος, τότε η επιχείρηση επιλέγει να παράγει εκείνη την ποσότητα, στην οποία το οριακό κόστος ισούται με την τιμή. Σε αυτήν την περίπτωση, όταν αυξάνεται η τιμή αυξάνεται και η ποσότητα που είναι διατεθειμένη να προσφέρει η επιχείρηση.
Ο Νόμος της Προσφοράς Σύμφωνα με το Νόμο της Προσφοράς, όσο υψηλότερη Προσφορά (Qs) είναι η τιμή ενός προϊόντος, τόσο υψηλότερη είναι η προσφερόμενη ποσότητα, και το αντίστροφο (με τους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης σταθερούς). Θετική σχέση τιμής και προσφερόμενης ποσότητας. Qs= a+bp P Qs 1 4 2,5 8
Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Προσφοράς Αν αλλάξει κάποιος προσδιοριστικός παράγοντας της προσφοράς, τότε η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται και μεταβάλλεται η προσφορά -όχι η προσφερόμενη ποσότητα. Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς είναι οι εξής: 1. Οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών: Όταν μειώνονται (αυξάνονται) οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών, η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα έξω και δεξιά (μέσα και αριστερά). 2. Η τεχνολογία παραγωγής: Όταν βελτιώνεται η τεχνολογία παραγωγής, η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα έξω και δεξιά. 3. Οι καιρικές συνθήκες, κυρίως για τα αγροτικά προϊόντα: Όταν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές (μη- ευνοϊκές) για την παραγωγή ενός αγροτικού προϊόντος, η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα έξω και δεξιά (μέσα και αριστερά). 4. Ο αριθμός των επιχειρήσεων: Όταν αυξάνεται (μειώνεται) ο αριθμός των επιχειρήσεων, η αγοραία καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα έξω και δεξιά (μέσα και αριστερά).
Αύξηση της προσφοράς Αν μεταβληθεί οποιοσδήποτε προσδιοριστικός παράγοντας που επηρεάζει θετικά τις αποφάσεις των επιχειρήσεων, όσον αφορά την παραγωγή και την προσφορά του προϊόντος (πλην της τιμής του), τότε αυξάνεται η προσφορά. Σε κάθε επίπεδο τιμής προσφέρεται μεγαλύτερη ποσότητα του προϊόντος. Όταν αυξάνεται η προσφορά, η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα δεξιά. Qs Qs P Q s Q s 1 4 6 2,5 8 10
Αύξηση της συναθροιστικής προσφοράς Αν αυξηθεί ο αριθμός των επιχειρήσεων αυξάνεται και η συναθροιστική προσφορά. Σε κάθε επίπεδο τιμής προσφέρεται μεγαλύτερη ποσότητα του προϊόντος. Όταν αυξάνεται ο αριθμός των επιχειρήσεων η καμπύλη συναθροιστικής προσφοράς μετατοπίζεται προς τα δεξιά. Qs Qs P Q 1 Q 2 Q s Q 3 Q s 1 2 2 4 2 6 2,5 4 4 8 2 10
Μείωση της προσφοράς Αν μεταβληθεί οποιοσδήποτε προσδιοριστικός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά τις αποφάσεις των επιχειρήσεων, όσον αφορά την παραγωγή και την προσφορά του προϊόντος (πλην της τιμής του), τότε μειώνεται η προσφορά. Σε κάθε επίπεδο τιμής προσφέρεται μικρότερη ποσότητα του προϊόντος. Όταν μειώνεται η προσφορά, η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα αριστερά. Qs Qs P Q s Q s 1 6 4 2,5 10 8
Μεταβολή της προσφοράς έναντι μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας Αν αυξηθεί η τιμή ενός προϊόντος αυξάνεται η προσφερόμενη ποσότητά του και έχουμε μετατόπιση σημείου πάνω στην ίδια καμπύλη ζήτησης (Α Β) Β Qs Qs Γ Αν μεταβληθεί ένας προσδιοριστικός παράγοντας της προσφοράς, επηρεάζοντας θετικά την προσφορά του προϊόντος έχουμε μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς (Β Γ). Α Β P Q s Q s 1 4 6 2,5 8 10 Α Γ