Τακτικό Ευρωβαρόµετρο ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 70 ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2008 ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Τακτικό Ευρωβαρόµετρο Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 70 ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2008 Τακτικό Ευρωβαρόµετρο 70 / Φθινόπωρο 2008 TNS Opinion & Social ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΥΠΡΟΣ (ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ) Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήµατος και υπό το συντονισµό της Γενικής ιεύθυνσης Επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο. Το κείµενο αυτό δεν εκφράζει τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ερµηνείες ή οι απόψεις της παρούσας ανάλυσης εκφράζουν αποκλειστικά και µόνο την άποψη του συντάκτη.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΟΣ 8 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 9 ΜΕΡΟΣ 1: Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 9 1.1 Προσωπική κατάσταση και προσδοκίες 10 1.1.1 Ικανοποίηση από τη ζωή 10 1.1.2 Οικονοµική κατάσταση 13 1.1.3 Μελλοντικές προσδοκίες 15 1.2 Κυριότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η χώρα 17 1.3 Εµπιστοσύνη στους θεσµούς 19 ΜΕΡΟΣ 2: ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 21 2.1 Απόψεις πολιτών για την Ευρωπαϊκή Ένωση 21 2.1.1 Εµπιστοσύνη στους Ευρωπαϊκούς θεσµούς 21 2.1.2 Θέση για τη συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση 23 2.1.3 Οφέλη από την συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση 24 2.1.4 Εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 25 2.1.5 Αντίληψη για την Ευρωπαϊκή Ένωση 27 2.2 Θεσµοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28 2.2.1 Γνώση για τους θεσµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28 2.2.2 Αντιληπτή γνώση για τους θεσµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης 29 2.3 Ευρωπαϊκή Πολιτική και Ενοποίηση 31 2.3.1 Αντίληψη για την Ευρωπαϊκή Πολιτική και Ενοποίηση 31 2.3.2 Προϋπολογισµός της Ευρωπαϊκής Ένωσης 34 2.3.3 Προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης 36 2.4 Η ιεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 37 2.4.1 Γενική αντίληψη για την διεύρυνση 37 2.5 Παγκοσµιοποίηση 38 2.5.1 Γενική αντίληψη για την παγκοσµιοποίηση 38 2.5.2 Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η παγκοσµιοποίηση 39 2.6 Κρίση µεταξύ Γεωργίας Ρωσίας 41 2.6.1 Γενική αντίληψη για την κρίση µεταξύ Γεωργίας Ρωσίας 41 Τεχνικές Προδιαγραφές 42 Η Εθνική Έκθεση για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο (περιοχές ελεγχόµενες από την Κυβέρνηση της Κυπριακής ηµοκρατίας) ετοιµάστηκε από την εταιρεία newswatch. 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεταξύ της 6 ης Οκτωβρίου και της 6 ης Νοεµβρίου 2008, η κοινοπραξία TNS Opinion and Social, µεταξύ της Taylor Nelson Sofres και της EOS Gallup Europe διεξήγαγε το 70.1 κύµα του Ευρωβαρόµετρου για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Γενικής ιεύθυνσης Επικοινωνίας, Έρευνα και Πολιτική Ανάλυση. Η έρευνα διεξήχθη παράλληλα στα 27 κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλύπτοντας δηµογραφικά τον πληθυσµό των αντίστοιχων εθνικοτήτων των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ζει στη κάθε χώρα, ηλικίας 15 χρονών και άνω. Το Ευρωβαρόµετρο 70.1 διεξήχθη επίσης στις τρεις υποψήφιες για ένταξη χώρες (Κροατία, Τουρκία και Πρώην Γιουγκοσλαβική ηµοκρατία της Μακεδονίας) καθώς και στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα της Κύπρου. Η επιλογή του δείγµατος σε όλες τις χώρες βασίστηκε στην τυχαία πολυσταδιακή δειγµατοληψία. Στην Κύπρο, στην έρευνα που διεξήχθη στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας, στο τυχαία επιλεγµένο δείγµα συµµετείχαν 503 άτοµα. Η συλλογή των στοιχείων πραγµατοποιήθηκε µε προσωπικές συνεντεύξεις µε τη βοήθεια τυποποιηµένου ερωτηµατολογίου. Η έρευνα πεδίου, στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας, πραγµατοποιήθηκε από τη Synovate µεταξύ 8 ης Οκτωβρίου και 2 ας Νοεµβρίου 2008. Στην ανάλυση που ακολουθεί παρουσιάζονται περιφραστικά και απεικονιστικά, όπου κρίνεται σκόπιµο, οι θέσεις και οι απόψεις των ερωτηθέντων. Επίσης, παρατίθενται συγκριτικά στοιχεία της Κυπριακής και της Ευρωπαϊκής κοινής γνώµης (Ε.Ε.27) µε σκοπό να εντοπιστούν και να αξιολογηθούν σηµαντικές αποκλίσεις και διαφοροποιήσεις των απόψεων των πολιτών της Κυπριακής ηµοκρατίας από το σύνολο των Ευρωπαίων πολιτών. 1 Επιπλέον στην παρούσα έκθεση καταγράφονται και αποτυπώνονται συγκρίσεις των αποτελεσµάτων για κοινά θέµατα που εξετάστηκαν στα πλαίσια ερευνών που πραγµατοποιήθηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. 1 Λόγω διαφορετικών µεθόδων προσέγγισης [στρογγυλέµατος] των αριθµών στις γραφικές παραστάσεις, οι αριθµοί που παρουσιάζονται δυνατόν να διαφέρουν κατά µια µονάδα από το αντίστοιχο σύνολο στους πίνακες. 3

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α. Η Ζωή στην Κύπρο Το Ευρωβαρόµετρο 70.1 είναι η ένατη έρευνα της σειράς Ευρωβαροµέτρων που διεξάγεται στην Κύπρο µετά την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση µε άλυτο το κυπριακό πρόβληµα και µε εφαρµογή του Ευρωπαϊκού Κεκτηµένου µόνο στις περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση της Κυπριακής ηµοκρατίας. Η έρευνα διενεργήθηκε µεταξύ 8 Οκτωβρίου και 2 Νοεµβρίου, ένα χρόνο µετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωζώνη (Ιανουάριος), και σε µια περίοδο που η παγκόσµια οικονοµία εισερχόταν σε βαθειά κρίση. Τα κύρια γεγονότα που κυριαρχούσαν στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης την περίοδο αυτή αφορούσαν την παγκόσµια οικονοµική κρίση, τις επιπτώσεις της κρίσης στα χρηµατιστήρια και σε διάφορους τοµείς της οικονοµίας στην Κύπρο, την Ε.Ε. και τον υπόλοιπο κόσµο, µέτρα που αποφασίζονταν για την αντιµετώπιση της κρίσης, οι συναντήσεις µεταξύ του προέδρου Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ταλάτ, η συζήτηση για την ανάγκη εγγυητριών δυνάµεων σε περίπτωση λύσης, η πιθανή εµπλοκή της Ε.Ε. στις συνολικές συνοµιλίες για το Κυπριακό, η εκλογή της Τουρκίας ως µη νόµιµο µέλος του Συµβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., το σκάνδαλο µε την Μονή Βατοπεδίου στην Ελλάδα, η προεκλογική περίοδος στις Η.Π.Α., οι επιπτώσεις της ανοµβρίας στην γεωργοκτηνοτροφία στην Κύπρο και η βοήθεια της κυβέρνησης προς τους γεωργοκτηνοτρόφους. Σε ένα δεύτερο επίπεδο κυριαρχούσε η ανησυχία για αυξήσεις των τιµών και οι έρευνες της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισµού, η βιωσιµότητα του Ταµείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η προµήθεια της Κύπρου µε φυσικό αέριο, οι διαπραγµατεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., οι διαπραγµατεύσεις εντός της Ε.Ε. για τους γενετικά τροποποιηµένους οργανισµούς, η συζήτηση για την απαγόρευση του καπνίσµατος σε δηµόσιους χώρους στην Κύπρο, η συνεχής κάθοδος παράνοµων µεταναστών µέσω των περιοχών που δεν βρίσκονται υπό το έλεγχο της ηµοκρατίας, και η συζήτηση στην Ε.Ε. σχετικά µε το περιβάλλον και τις κλιµατικές αλλαγές. Αυτή την στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης υπήρχαν αναφορές για την αποστολή της Ε.Ε. στο Κόσοβο, τις σχέσεις Ε.Ε. Ρωσίας, την ανακοίνωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του προγράµµατος για δωρεάν παροχή γάλακτος και γαλακτοκοµικών προϊόντων σε µαθητές και την προσπάθεια ακτιβιστών να διασπάσουν τον Ισραηλινό αποκλεισµό της Λωρίδας της Γάζας. Οι πολίτες είναι ικανοποιηµένοι από τη ζωή τους: Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών (85%) νιώθει ικανοποίηση από τη ζωή που περνά. Το επίπεδο ικανοποίησης των πολιτών έχει µειωθεί κατά 5% από τα επίπεδα του τελευταίου Ευρωβαρόµετρου πριν έξι µήνες, την Άνοιξη του 2008. Παρουσιάζεται µικρή άνοδος του ποσοστού του πληθυσµού που δηλώνει πολύ ικανοποιηµένο (3%) και σηµαντική πτώση του ποσοστού του πληθυσµού που δηλώνει σχετικά ικανοποιηµένο (8%). 4

Ένας µεγάλος αριθµός πολιτών δεν αναµένουν αλλαγές µέσα στους επόµενους δώδεκα µήνες όσον αφορά την προσωπική τους κατάσταση: Για τη ζωή γενικά το 47% των πολιτών αναµένει ότι θα παραµείνει η ίδια, 24% ότι θα καλυτερεύσει και 21% ότι θα χειροτερέψει. Σηµαντική πτώση παρουσιάζει το ποσοστό που αναµένει βελτίωση της προσωπικής κατάστασης σε σχέση µε την Άνοιξη του 2008 (12%). Για την οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού το 56% δεν προβλέπει κάποιες αλλαγές, 9% αναµένει ότι θα καλυτερεύσει και 31% ότι θα χειροτερέψει. Για τις προσωπικές συνθήκες εργοδότησης έξι στους δέκα (60%) πολίτες προβλέπουν σταθερότητα. Το 10% αναµένει βελτίωση και 10% ότι οι συνθήκες θα χειροτερεύσουν. ιαχρονικά οι βραχυπρόθεσµες προσδοκίες των πολιτών για τα προσωπικά τους θέµατα παρουσιάζουν µικρές διαφοροποιήσεις. Ωστόσο, η σηµαντική µείωση αυτών που αναµένουν βελτίωση για τη ζωή γενικά είναι πιθανό να είναι συνδεδεµένο σε κάποιο βαθµό µε την παγκόσµια οικονοµική κρίση. Επικρατεί απαισιόδοξο κλίµα για την οικονοµική εξέλιξη της χώρας και για τις συνθήκες εργοδότησης: Η πλειοψηφία των πολιτών αναµένουν ότι η οικονοµία της χώρας (46%), θα χειροτερέψει µέσα στους επόµενους 12 µήνες. Για τις συνθήκες εργοδότησης στην Κύπρο η πλειοψηφία (44%) πιστεύουν ότι θα παραµείνουν οι ίδιες, ενώ ένα σηµαντικό 39% πιστεύουν ότι θα χειροτερέψουν. Μόνο 8% πιστεύουν ότι η οικονοµία της χώρας θα βελτιωθεί, 37% πιστεύουν ότι θα παραµείνει η ίδια. (Το κλίµα είναι κατά πολύ πιο απαισιόδοξο σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης του 2008). Τα δύο κυριότερα προβλήµατα που ανησυχούν περισσότερο σήµερα τους πολίτες της Κύπρου είναι η άνοδος των τιµών (46%) και η οικονοµική κατάσταση (30%). Ένα µεγάλο ποσοστό (25%) απάντησε άλλο πρόβληµα, ενώ το ίδιο ποσοστό απάντησε η εγκληµατικότητα. Περισσότερο από το ένα τρίτο των Κυπρίων πολιτών (35%) πιστεύουν ότι τα πράγµατα γενικά οδεύουν προς την λάθος κατεύθυνση στην Κύπρο. Το 33% απάντησε ότι τα πράγµατα οδεύουν προς την σωστή κατεύθυνση. Το ποσοστό αυτών που απάντησαν θετικά παρουσιάζει πτώση 17% από την Άνοιξη του 2008 (50%). Παρατηρείται µικρή πτώση στο βαθµό εµπιστοσύνης που τρέφουν οι πολίτες στην Κυπριακή Κυβέρνηση και την Κυπριακή Βουλή: Η εµπιστοσύνη των πολιτών προς την Κυπριακή Κυβέρνηση παρουσιάζεται µειωµένη στο 65% σε σύγκριση µε το προηγούµενο Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης 2008 (69%) και αυξηµένο σε σχέση µε αυτό του Φθινοπώρου 2007 (49%) ενώ την ίδια τάση παρουσιάζει και η εµπιστοσύνη προς την Κυπριακή Βουλή στο 63% (Άνοιξη 2008 69%, Φθινόπωρο 2007 49%). Οι πολίτες εξακολουθούν να έχουν ψηλό βαθµό εµπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση: Η πλειοψηφία των πολιτών 59% εµπιστεύεται την Ευρωπαϊκή Ένωση (κατά πολύ µειωµένο από το 71% της Άνοιξης). Σηµαντικό το ότι ο βαθµός εµπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση στην Κύπρο παραµένει υψηλότερος από τον µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (47%). 5

Β. Ευρωπαίοι και Ευρωπαϊκή Ένωση Οι πολίτες στην πλειοψηφία τους εµπιστεύονται τους βασικούς θεσµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Την εµπιστοσύνη του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει το 55% των πολιτών, προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 53%, προς το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 54% και προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 49%. Όλα τα ποσοστά παρουσίασαν πτώση σε σχέση µε την Άνοιξη του 2008, αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται πιο ψηλά από τον µέσο όρο της Ε.Ε.27. Θετική θεωρείται η συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τους τέσσερις στους δέκα πολίτες που διαµένουν στις ελεγχόµενες από την Κυπριακή ηµοκρατία περιοχές. 40% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κάτι θετικό, 37% ότι είναι κάτι ούτε θετικό ούτε αρνητικό, ενώ το 21% κάτι αρνητικό. Το ποσοστό µε θετική άποψη είναι µειωµένο σε σύγκριση µε το προηγούµενο Ευρωβαρόµετρο κατά 12%. Αυτό είναι το µερίδιο ευθύνης που ο πληθυσµός µπορεί να θεωρεί ότι φέρει η Ε.Ε. στην παγκόσµια οικονοµική κρίση και για τις συγκεχυµένες προσπάθειες αντίδραση στην κρίση αυτή την περίοδο. Με το 40% η Κύπρος κατέχει το εικοστό δεύτερο χαµηλότερο ποσοστό θετικής άποψης για τη συµµετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κατά πολύ χαµηλότερο του Ευρωπαϊκού µέσου όρου (53%). Σηµαντική πτώση 12% παρουσιάζει το ποσοστό που πιστεύει ότι η Κύπρος γενικά έχει αποκοµίσει οφέλη από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 43% των πολιτών πιστεύουν ότι η Κύπρος έχει ωφεληθεί από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό αυτό είναι 13 ποσοστιαίες µονάδες κάτω από τον µέσο όρο της Ε.Ε.27 (56%), και παρουσιάζει πτώση 12 µονάδων από την Άνοιξη του 2008. Το ποσοστό που πιστεύει το αντίθετο βρίσκεται στο 46%, πάνω κατά 11% από το 35% της Άνοιξης. Οι µισοί πολίτες (50%) δηλώνουν ότι έχουν θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση: Το ποσοστό µε θετική άποψη είναι ψηλότερο των ποσοστών που πιστεύουν ότι η συµµετοχή της Κύπρου είναι ένα καλό πράγµα (40%) και ότι γενικά η χώρα έχει ωφεληθεί από την ένταξη (43%). Η τάση αυτή στην αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφηκε και κατά τα προηγούµενα Ευρωβαρόµετρα. Περισσότεροι από τους µισούς πολίτες που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας δηλώνουν ότι καταλαβαίνουν τον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Με το 59% των πολιτών (πτώση 6 µονάδων από την Άνοιξη 2008) να δηλώνει ότι καταλαβαίνει τον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος κατατάσσεται δεύτερη στα κράτη µέλη µε τα ψηλότερα δεδηλωµένα ποσοστά αντίληψης του τρόπου λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή επίδοση αυτοπεποίθησης είναι διαχρονική και µπορεί να συσχετισθεί µε την προβολή που έτυχαν την περίοδο που προηγήθηκε της ένταξης της Κύπρου στην ευρωζώνη και κατά την διάρκεια της οικονοµικής κρίσης, τόσο τα θεσµικά όργανα όσο και οι διαδικασίες αποφάσεων της Ε.Ε. σε σχέση µε την οικονοµία, όσο και σε σχέση µε τους µηχανισµούς της Ένωσης σε σχέση µε την παροχή οικονοµικής βοήθειας στην Κύπρο για την παρατεταµένη ανοµβρία. 6

Σε απόλυτη πλειοψηφία οι πολίτες των περιοχών υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας έχουν ακούσει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (86%), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (84%), το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (82%) και για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (79%). Σε ερώτηση αν διάβασαν πρόσφατα στις εφηµερίδες ή άκουσαν στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση ή είδαν στο διαδίκτυο οτιδήποτε σχετικά µε την προεδρία του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Γαλλία ή την Τσεχία, οι Κύπριοι, καθώς και οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους, παρουσιάζονται ανενηµέρωτοι κυρίως ως προς την ανάληψη της προεδρίας από την Τσεχία. Μόλις 14% του δείγµατος απάντησε ότι γνωρίζει για την επερχόµενη προεδρία της Τσεχίας, ενώ 53% απάντησε ότι γνωρίζει για την προεδρία της Γαλλίας. Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ε.Ε.27 είναι 19% και 50% αντίστοιχα. Οι Κύπριοι πολίτες γενικά δηλώνουν ότι δεν είναι καλά ενηµερωµένοι για τον προϋπολογισµό της Ε.Ε.. Η πλειοψηφία (28%) απάντησε ως πρώτη του επιλογή την οικονοµική ανάπτυξη ως τον τοµέα στον οποίο επιθυµούν να δαπανάται ο προϋπολογισµός της Ε.Ε.. Ως δεύτερη επιλογή οι Κύπριοι απάντησαν ότι θέλουν ο προϋπολογισµός της Ε.Ε. να δαπανάται στη δηµόσια υγεία (45%). Κύρια προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσµικών της οργάνων, κατά την άποψη των πολιτών πρέπει να είναι η αλληλεγγύη προς τις φτωχότερες περιφέρειες (36%). Ακολουθούν η καταπολέµηση της εγκληµατικότητας (33%) και τα περιβαλλοντικά ζητήµατα (27%). Αντίστοιχα, οι κύριες προτεραιότητες που θέτουν οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους είναι τα ενεργειακά ζητήµατα (30%), η καταπολέµηση της εγκληµατικότητας (29%) και τα ζητήµατα µετανάστευσης (29%), ενώ την αλληλεγγύη προς τις φτωχότερες περιφέρειες θεωρεί ως προτεραιότητα το 20%. Οι Κύπριοι πολίτες είναι υπέρ της νοµισµατικής ένωσης µε κοινό νόµισµα το Ευρώ. 58% των Κυπρίων είναι υπέρ της νοµισµατικής ένωσης µε το 38% να είναι κατά. Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών µελών είναι 61% υπέρ και 32% κατά. Το πιο ψηλό ποσοστό καταγράφεται στην Σλοβενία µε 90% υπέρ και το πιο χαµηλό στο Ηνωµένο Βασίλειο µε 28% υπέρ. Το 56% των Κυπρίων πολιτών είναι υπέρ της περαιτέρω διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε το 30% εναντίον. Στην Ε.Ε.27, το θέµα της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκει θετική ανταπόκριση στο 44% (43% εναντίον). Στο θέµα της κοινής εξωτερικής πολιτικής µεταξύ των κρατών µελών της Ε.Ε. οι Κύπριοι πολίτες τάσσονται υπέρ κατά 75% (16% εναντίον), και στην κοινή πολιτική άµυνας και ασφάλειας είναι υπέρ το 89% (7% εναντίον). 26% των Κυπρίων πιστεύουν ότι η παγκοσµιοποίηση αποτελεί µια καλή ευκαιρία για τις Κυπριακές εταιρείες σε σχέση µε το άνοιγµα νέων αγορών, ενώ το 52% πιστεύουν ότι η παγκοσµιοποίηση αποτελεί ένα κίνδυνο για την εργοδότηση και τις επιχειρήσεις στην Κύπρο. 50% πιστεύουν ότι Η Ευρωπαϊκή Ένωση βοηθά στο να µας προστατεύει από τις αρνητικές συνέπειες της παγκοσµιοποίησης ενώ το 26% πιστεύει το αντίθετο. Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών γνωρίζει σχετικά µε την ένοπλη σύγκρουση µεταξύ της Ρωσίας και της Γεωργίας τον περασµένο Αύγουστο (Ε.Ε.27 82%), και το 81% των Κυπρίων πιστεύει ότι αυτή η σύρραξη θα µπορούσε να έχει επιπτώσεις στην ασφάλεια της παροχής ενέργειας στην Ε.Ε.. 7

Χαρακτηριστικά δείγµατος Φύλο Άντρες 49% Γυναίκες 51% Θα λέγατε ότι ζείτε σε Αγροτική περιοχή ή χωριό 28% Μικρή ή µεσαίου µεγέθους πόλη 72% Μεγάλη πόλη 0% Ποια από τα ακόλουθα αγαθά έχετε; Τηλεόραση 100% Συσκευή DVD 62% Συσκευή CD 57% Σταθερό τηλέφωνο στο νοικοκυριό 80% Κινητό τηλέφωνο 88% Ηλεκτρονικό υπολογιστή 59% Πρόσβαση στο διαδίκτυο στο σπίτι 48% Αυτοκίνητο 89% ιαµέρισµα/σπίτι το οποίο έχετε αποπληρώσει ιαµέρισµα/σπίτι το οποίο δεν έχετε ακόµη αποπληρώσει 69% 18% 8

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ 1: Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Το Ευρωβαρόµετρο 70.1 είναι η ένατη έρευνα της σειράς Ευρωβαροµέτρων που διεξάγεται στην Κύπρο µετά την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση µε άλυτο το κυπριακό πρόβληµα και µε εφαρµογή του Ευρωπαϊκού Κεκτηµένου µόνο στις περιοχές τις ελεγχόµενες από την κυβέρνηση της Κυπριακής ηµοκρατίας. Στο κεφάλαιο αυτό µέσα από µια σειρά εισαγωγικών ερωτηµάτων αντικατοπτρίζονται οι απόψεις και οι προσδοκίες των πολιτών που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας σε θέµατα σχετικά µε τη ζωή και την οικονοµική κατάσταση, τόσο των ιδίων προσωπικά, όσο και σε θέµατα που αφορούν την χώρα ευρύτερα. 9

1.1 Προσωπική κατάσταση και προσδοκίες 1.1.1 Ικανοποίηση από τη ζωή Ερ.Α3: Γενικά θα λέγατε ότι είστε πολύ ικανοποιηµένος/η, σχετικά ικανοποιηµένος/η, όχι πολύ ικανοποιηµένος/η, καθόλου ικανοποιηµένος/η µε τη ζωή σας; Οι πολίτες που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας στην πλειοψηφία τους είναι ικανοποιηµένοι από τη ζωή τους γενικά (35% πολύ ικανοποιηµένοι και 50% σχετικά ικανοποιηµένοι). Το επίπεδο ικανοποίησης των πολιτών παρουσιάζει µικρή µεταβολή από τα επίπεδα που καταγράφηκαν κατά τα προηγούµένα Ευρωβαρόµετρα. Από το Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης του 2008 υπάρχει µια µετατόπιση από το πολύ και στο σχετικά στο όχι πολύ και το καθόλου της τάξης του 5%. Το σύνολο των Κυπρίων πολιτών που δηλώνει πολύ και σχετικά ικανοποιηµένο (85%) είναι αρκετά ψηλότερο από τον κοινοτικό µέσο όρο που είναι στο 76%. Οι Ολλανδοί και οι Σουηδοί (98% και 97% αντίστοιχα) παρουσιάζονται περισσότερο ικανοποιηµένοι ενώ οι Βούλγαροι (59%), οι Ούγγροι και οι Πορτογάλοι (54%) οι πιο δυσαρεστηµένοι. 10

Σε ερώτηση σχετικά µε την αγοραστική τους δύναµη, το 78% των Κυπρίων πιστεύουν ότι αυτή µειώθηκε. Αυτό είναι το ψηλότερο αρνητικό ποσοστό στην Ε.Ε.27. Μόλις το 9% πιστεύει ότι η αγοραστική του δύναµη βελτιώθηκε και 13% ότι παραµένει η ίδια. Στην Ε.Ε.27 το 51% πιστεύει ότι η αγοραστική του δύναµη µειώθηκε, 18% ότι βελτιώθηκε και 29% ότι παραµένει η ίδια. Σηµαντικό στοιχείο το ότι µόνο στην Σουηδία πέραν του 50% των πολιτών πιστεύουν ότι η αγοραστική τους δύναµη βελτιώθηκε (52%), ενώ στις Εσθονία, ανία και Πολωνία η πλειοψηφία πιστεύει το ίδιο (44%, 42% και 40% αντίστοιχα). Το πιο χαµηλό ποσοστό πολιτών που πιστεύει ότι η αγοραστική του δύναµη βελτιώθηκε συναντάται στην Ελλάδα και την Αυστρία µε µόλις 6%. (Ερ.Α20) Η αγοραστική µου δύναµη τα τελευταία πέντε χρόνια: 90 80 78 70 60 50 51 40 30 29 20 10 0 9 18 13 0 Κύπρος % ΕΕ27 % 2 Βελτιώθηκε Έµεινε περίπου ίδια Χειροτέρεψε Γ 67% των πολιτών δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να πληρώνουν όλους τους λογαριασµούς τους στο τέλος του µήνα. Από αυτούς το 33% τείνουν να συµφωνήσουν ότι δυσκολεύονται και το 34% συµφωνούν απόλυτα. Από την τελευταία φορά που τέθηκε αυτό το ερώτηµα (Άνοιξη 2008), τα ποσοστά αυτών που δεν πιστεύουν ότι δυσκολεύονται σηµείωσαν πτώση 10% ενώ αυτών που πιστεύουν το αντίθετο άνοδο της τάξης του 9%. Στην Ε.Ε.27 η πλειοψηφία (51%) δηλώνει ότι δεν δυσκολεύεται, ενώ το 46% ότι δυσκολεύεται. (Ερ.Α21) Έξι στους δέκα Κύπριους (60%) είναι ικανοποιηµένοι µε την πρόνοια υγείας στην Κύπρο. Μόλις το 8% θεωρεί ότι η πρόνοια υγείας είναι πολύ κακή στην Κύπρο. Ο µέσος όρος στην Ε.Ε.27 είναι 55% καλή και 43% κακή. Πιο ικανοποιηµένοι µε την πρόνοια υγείας στην χώρα τους είναι οι Βέλγοι (92%) ενώ το λιγότερο είναι οι Βούλγαροι (17% θετικό ποσοστό). (Ερ. Α5α.2) Μόλις ένας στους τρεις Κύπριους (33%) βρίσκει καλή την παροχή συντάξεων. Το ποσοστό αυτό είναι συγκρίσιµο µε τον µέσο όρο της Ε.Ε.27 (34%). (Ερ. Α5α.3) Σε ερώτηση για τα επιδόµατα ανεργίας ένα σηµαντικό 39% (η πλειοψηφία) δεν απάντησε, ενώ το 33% τα θεωρεί κακά και το 28% καλά. (Ερ. Α5α.4) 11

Οι Κύπριοι παρουσιάζονται µοιρασµένοι όσον αφορά την ικανοποίηση τους σε σχέση µε τον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζονται οι ανισότητες και η πενία στην Κύπρο. Μια µικρή πλειοψηφία (47%) δηλώνει δυσαρέσκεια ενώ το 43% είναι ικανοποιηµένο. Ωστόσο οι Κύπριοι είναι οι πέµπτοι πιο ικανοποιηµένοι στην Ε.Ε.27, µε τον µέσο όρο ικανοποίησης να βρίσκεται µόνο στο 27%. (Ερ. Α5α.7) Η εικόνα αυτή είναι αντιπροσωπευτική της αύξησης των τιµών του πετρελαίου και βασικών καταναλωτικών αγαθών και της επίδρασης που είχαν αυτές οι αυξήσεις στην ζωή των πολιτών. Ωστόσο, σε ερώτηση στην οποία συγκρίνεται η ποιότητα ζωής στην Κύπρο µε τον µέσο όρο της Ε.Ε.27, 76% των ερωτηθέντων απάντησε ότι είναι καλύτερη, χαρακτηριστικό της εκτίµησης των Κυπρίων για τον τρόπο ζωής στην Κύπρο. Μόλις 17% απάντησε ότι είναι χειρότερη. Σε ερώτηση για την περιοχή στην οποία ζουν, η συντριπτική πλειοψηφία (90%) την βρίσκει καλή. Μόλις το 10% δεν είναι ικανοποιηµένο µε την περιοχή στην οποία ζει, ποσοστό που βρίσκεται στο µισό του αντίστοιχο ποσοστού στην Ε.Ε.27 (20%). Η Κύπρος καταγράφει το πέµπτο ψηλότερο θετικό ποσοστό στην συγκεκριµένη ερώτηση, µαζί µε την Γαλλία και την Αυστρία, χαρακτηριστικό τις ικανοποίησης των Κυπρίων από την ζωή τους. (Ερ. Α5α.1) Οι Κύπριοι πολίτες (64%) θεωρούν καλές τις σχέσεις στην Κύπρο µεταξύ ατόµων από διαφορετικά πολιτιστικά ή θρησκευτικά υπόβαθρα ή εθνικότητες, το διπλάσιο από αυτούς που πιστεύουν το αντίθετο (32%). Ο µέσος Ευρωπαϊκός όρος είναι 48% για αυτούς που πιστεύουν ότι οι σχέσεις αυτές στις χώρες τους είναι καλές και 45% για αυτούς που διαφωνούν. Η Κύπρος είναι η τέταρτη πιο θετική χώρα στην Ε.Ε.27 µετά την Λετονία (67%), την Φιλανδία (66%) και το Λουξεµβούργο (65%). (Ερ. Α5α.6) 12

1.1.2 Οικονοµική κατάσταση Ερ.Α4α: Πως θα κρίνατε την παρούσα κατάστασης κάθε ένα από τους ακόλουθους τοµείς; Η πλειοψηφία των πολιτών που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας (53%) θεωρούν ότι η κατάσταση της Κυπριακής οικονοµίας είναι καλή. Αυτό είναι το όγδοο πιο ψηλό ποσοστό στην Ε.Ε.27, ενώ ο µέσος όρος της Ε.Ε. είναι µόλις στο 29% ενώ το πιο ψηλό ποσοστό καταγράφεται στην Φιλανδία (78%). Ωστόσο, για την κατάσταση της οικονοµίας της Ε.Ε. µόλις το 35% πιστεύει ότι είναι καλή ενώ το 50% το αντίθετο, ενώ για την κατάσταση της παγκόσµιας οικονοµίας το 80% πιστεύει ότι είναι κακή και µόνο το 11% πιστεύει ότι είναι καλή (Ε.Ε.27 20%). Πως θα κρίνατε την παρούσα κατάσταση της εθνικής οικονοµίας; 1 2 1 3 2 3 2 1 2 2 1 4 2 0 6 3 4 1 3 1 3 2 6 3 0 0 2 1 21 28 32 37 38 43 44 46 46 49 60 57 55 69 72 69 74 80 79 84 82 80 84 85 90 92 91 94 78 70 67 FI DK NL LU AT SK SE CY SI 60 60 54 54 53 52 49 DE CZ MT 39 39 39 PL EU27 29 28 28 BE EE RO ES UK 22 19 18 IT LT BG IE FR EL PT LV HU 15 15 14 14 12 10 8 7 5 Καλή % Κακή % Γ % Το ίδιο ποσοστό µε τον µέσο όρο της Ε.Ε. (64%) πιστεύει ότι η οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού τους είναι καλή. Από αυτούς µόνο το 6% πιστεύει ότι είναι πολύ καλή, ενώ το ίδιο ποσοστό πιστεύει ότι είναι πολύ κακή. Στην Ε.Ε.27 ένας στους τρεις Ευρωπαίους (34%) δεν πιστεύει ότι η οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού τους είναι καλή. Για την προσωπική τους κατάσταση εργοδότησης, οι µισοί Κύπριοι (50%) την κρίνουν καλή ενώ µόνο το 13% πιστεύει το αντίθετο. Οι Κύπριοι είναι λιγότερο θετικοί από τον µέσο όρο της Ε.Ε., στην οποία το 56% πιστεύει ότι η προσωπική κατάσταση εργοδότησης τους είναι καλή. Όσο αφορά την κατάσταση εργοδότησης στην Κύπρο, το 52% των Κυπρίων πιστεύει ότι είναι καλή, σε αντίθεση µε µόλις το 28% των Ευρωπαίων πολιτών που πιστεύουν το ίδιο για την κατάσταση στην χώρα τους. Πιο θετικοί για την κατάσταση εργοδότησης στην χώρα τους είναι οι ανοί (91%) ενώ στο άλλο άκρο βρίσκονται οι Πορτογάλοι (4%). Παρά την γενικότερη ικανοποίηση τους, η συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων (78%) δεν είναι ικανοποιηµένο από το κόστος διαβίωσης στην Κύπρο. Μόνο το 22% είναι ικανοποιηµένο, ενώ στην Ε.Ε.27 το 78% είναι δυσαρεστηµένο και το 21% ικανοποιηµένο. Πιο ικανοποιηµένοι είναι οι Σουηδοί (64%) ενώ µαζί µε την Ολλανδία (62%) και την ανία (54%) είναι οι µόνες χώρες στις οποίες η πλειοψηφία βρίσκει το κόστος διαβίωσης καλό. (Ερ. Α5α.5) 13

Επίσης, το 88% των πολιτών που διαµένουν στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή ηµοκρατία είναι δυσαρεστηµένοι µε τις τιµές για την ενέργεια, αποτέλεσµα των συνεχών αυξήσεων στην τιµή του αργού πετρελαίου από το καλοκαίρι του 2008. Η Κύπρος καταγράφει το τέταρτο χαµηλότερο ποσοστό ικανοποίησης (11%) στην Ε.Ε.27, µετά την Ουγγαρία (4%), Πορτογαλλία (6%) και Ελλάδα (7%). Ψηλό ποσοστό δυσαρέσκειας για τις τιµές για την ενέργεια καταγράφεται και στην Ε.Ε.27 στο σύνολο της (69%). (Ερ. Α5α.8) εύτεροι πιο δυσαρεστηµένοι είναι οι Κύπριοι στο σύνολο της Ε.Ε.27 σε σχέση µε τις τιµές για στέγη (93%). Το πιο ψηλό ποσοστό καταγράφεται στην Πορτογαλία µε 94%. Μόνο το 5% απάντησε ότι είναι καλή η κατάσταση, το δεύτερο πιο χαµηλό ποσοστό στην Ε.Ε.27 και πάλι µετά την Πορτογαλία (4%). Στην Ε.Ε.27 το 73% δηλώνει ότι η κατάσταση είναι κακή. (Ερ. Α5α.9) Ερ.Α7α: Για καθένα από τους ακόλουθους τοµείς, θα λέγατε ότι η κατάσταση στην Κύπρο είναι καλύτερη ή λιγότερο καλή από τον µέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών; Η πλειοψηφία των πολιτών (65%) πιστεύει ότι η κατάσταση της Κυπριακής οικονοµίας είναι καλύτερη από τον µέσο όρο των Ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό είναι το έβδοµο ψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27 και κατά πολύ ψηλότερο του µέσου όρου (36%). Το 24% απάντησε ότι η κατάσταση είναι χειρότερη. Το 58% πιστεύει ότι η κατάσταση εργοδότησης στην Κύπρο είναι καλύτερη (Ε.Ε.27 31%). Το 28% απάντησε ότι είναι χειρότερη ενώ το 14% δεν απάντησε. Αντίθετα µε την κατάσταση της οικονοµίας και της εργοδότησης στην Κύπρο σε σχέση µε τον µέσο όρο της Ε.Ε., το 56% πιστεύει ότι το κόστος διαβίωσης στην Κύπρο είναι πιο ψηλό του Ευρωπαϊκού µέσου όρου. Το 32% απάντησε ότι είναι καλύτερη, ενώ το 12% δεν απάντησε. Το ίδιο συνάισθηµα επικρατεί και σε σχέση µε τις τιµές για την ενέργεια. Η συντριπτική πλειοψηφία (72%, Ε.Ε.27 67%) βρίσκει τις τιµές για την ενέργεια πιο ψηλές από τον Ευρωπαϊκό µέσο όρο, µόλις 9% τις βρίσκει καλύτερες (Ε.Ε.27 18%), ενώ 19% δεν απάντησε. Ωστόσο, το ποσοστό αυτών που πιστεύουν ότι είναι πιο ψηλές από τον Ευρωπαϊκό µέσο όρο είναι το δέκατο-τρίτο ψηλότερο στην Ε.Ε.. Ερ.Α15α.2 Παρακαλώ πέστε µου για την κάθε δήλωση εάν τείνετε να συµφωνείτε ή τείνετε να διαφωνείτε - Νιώθω ότι είµαστε πιο σταθεροί οικονοµικά διότι η Κύπρος είναι µέλος της ευρωζώνης. Η Κύπρος είναι µια από τις τρεις χώρες µέλη της ευρωζώνης στην οποία η πλειοψηφία δεν συµφωνεί πως η συµµετοχή της χώρας τους τους κάνει να νιώθουν ότι είναι πιο σταθεροί οικονοµικά. 50% δηλώνουν ότι δεν νιώθουν πιο σταθεροί, ενώ το 40% δηλώνει ότι νιώθουν πιο σταθεροί. Οι άλλες δυο χώρες µε αρνητική πλειοψηφία είναι η Γαλλία (43% θετικοί, 52% αρνητικοί) και η Ιταλία (38% θετικοί, 48% αρνητικοί). Στο σύνολο της ευρωζώνης το 48% απάντησε θετικά και το 42% αρνητικά. Το αποτέλεσµα αυτό αποτελεί ένα παράδοξο σε τόσο σύντοµο χρονικό διάστηµα µετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωζώνη τον Ιανουάριο του 2008, καθώς και της γενικά θετικής εικόνας για την κατάσταση της οικονοµίας. Αντικατοπτρίζει ωστόσο την ενηµέρωση των Κυπρίων για τα προβλήµατα που δηµιούργησε η οικονοµική κρίση σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης και τις αναφορές στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης για καθυστερηµένη και µη συντονισµένη αντίδραση από την Ευρωζώνη. 14

1.1.3 Μελλοντικές προσδοκίες Ερ.Α6α: Τι αναµένετε για τους επόµενους 12 µήνες: Οι επόµενοι δώδεκα µήνες θα είναι καλύτεροι, χειρότεροι ή το ίδιο όσον αφορά ; Οι περισσότεροι πολίτες που διαµένουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας δεν αναµένουν αλλαγές µέσα στους επόµενους δώδεκα µήνες όσον αφορά την προσωπική τους κατάσταση. Πιο συγκεκριµένα, για τη ζωή γενικά το 47% των πολιτών αναµένει ότι θα παραµείνει η ίδια, 24% ότι θα καλυτερεύσει και 21% ότι θα χειροτερέψει. Καλύτερη % Χειρότερη % Το ίδιο % Τη ζωή σας γενικά 24 21 47 9 Την οικονοµική κατάσταση στην Κύπρο 8 46 37 9 Την οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού σας Γ % 9 31 56 4 Τις συνθήκες εργοδότησης στην Κύπρο 5 39 44 12 Τις προσωπικές σας συνθήκες εργοδότησης 10 10 60 20 Παρατηρείται µια σηµαντική πτώση από την Άνοιξη του 2008 σε αυτούς που πιστεύουν ότι η ζωή γενικά θα καλυτερεύσει, από το 36% στο 24%. Ταυτόχρονα παρατηρείται άνοδος σε αυτούς που πιστεύουν ότι η ζωή τους γενικά θα χειροτερέψει της τάξης του 11%. Για την οικονοµική κατάσταση του νοικοκυριού το 56% δεν προβλέπει κάποιες αλλαγές, ενώ µόλις 9% (πτώση 7% από την Άνοιξη 2008) αναµένει ότι θα καλυτερεύσει. Αντίθετα, το 31% είναι απαισιόδοξο, προβλέποντας χειρότερη την οικονοµική του κατάσταση. Για τις προσωπικές συνθήκες εργοδότησης το 60% περιµένουν ότι θα παραµείνουν οι ίδιες ενώ αυτοί που περιµένουν ότι θα καλυτερεύσουν ή ότι θα χειροτερεύσουν βρίσκονται στο 10%. Οι πλειοψηφία αναµένει ότι τόσο η οικονοµία της χώρας (46%), όσο και οι συνθήκες εργοδότησης (39%) θα χειροτερέψουν µέσα στους επόµενους 12 µήνες. Μόνο 8% πιστεύουν ότι η οικονοµία της χώρας θα βελτιωθεί, 37% πιστεύουν ότι θα παραµείνει η ίδια. Το κλίµα είναι έντονα πιο απαισιόδοξο σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο της άνοιξης του 2008. 15

Μόλις το 8% πιστεύει ότι η οικονοµική κατάσταση στην Ε.Ε. θα βελτιωθεί µέσα στους επόµενους 12 µήνες, ενώ το 45% πιστεύει ότι θα χειροτερέψει. Ένα πολύ σηµαντικό 29% δεν απάντησε ενώ το 18% πιστεύει ότι θα παραµείνει η ίδια. Σε σχέση µε την Άνοιξη του 2008, το ποσοστό µε θετικές προσδοκίες µειώθηκε κατά 12%, ενώ αυτό που περιµένει ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει αυξήθηκε από το 20% στο 45%. Παρόµοια εικόνα παρουσιάζεται και στις προσδοκίες των πολιτών για την παγκόσµια οικονοµία. Το 54% περιµένει ότι θα επιδεινωθεί ενώ µόλις το 6% αναµένει βελτίωση. Και πάλι, ένα πολύ σηµαντικό 28% δεν απάντησε. Από τη σύγκριση των αποτελεσµάτων µε τα προηγούµενα Ευρωβαρόµετρα συµπεραίνεται ότι οι βραχυπρόθεσµες προσδοκίες των πολιτών όσον αφορά τα προσωπικά τους θέµατα παρουσιάζουν αυτή τη φορά σηµαντικές διαφοροποιήσεις, µε άνοδο στο ποσοστό που πιστεύει ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει. Η άνοδος στο ποσοστό αυτών που πιστεύουν ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει είναι αποτέλεσµα του κλίµατος το οποίο επικρατεί µε την συνεχή άνοδο των τιµών και η διαγραφόµενη τότε παγκόσµια οικονοµική κρίση. Επίσης, σε ερώτηση αν πιστεύουν ότι, σε γενικές γραµµές, η ζωή αυτών που σήµερα είναι παιδιά θα είναι ευκολότερη, δυσκολότερη ή ούτε ευκολότερη ούτε δυσκολότερη από εκείνη της δικής τους γενιάς, το 75% (αύξηση 10%) απάντησε ότι θα είναι δυσκολότερη, ένδειξη της γενικότερης εκτίµησης για την κατάσταση της διεθνούς οικονοµίας. (Ερ. Α22) Ωστόσο, το 65% διαφωνεί ότι τα παιδιά που ζουν στην Κύπρο θα είχαν καλύτερη ζωή αν µετανάστευαν σε µια άλλη χώρα. Μόλις το 13% απάντησαν ότι συµφωνούν, ενώ το 15% απάντησαν (αυθόρµητα) ότι εξαρτάται. Πιο θετική στην µετανάστευση είναι κυρίως κάτοικοι πρώην ανατολικο-ευρωπαϊκών χωρών, ενώ στην Ε.Ε.27 το 25% συµφωνεί, το 50% διαφωνεί και το 19% απάντησε ότι εξαρτάται. (Ερ. Α23) 16

1.2 Κυριότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η χώρα Ερ.Α8α: Ποια νοµίζετε ότι είναι τα δύο κυριότερα θέµατα που αντιµετωπίζει η Κύπρος αυτή τη στιγµή; Τα δύο κυριότερα προβλήµατα που ανησυχούν περισσότερο σήµερα τους πολίτες της Κύπρου παραµένουν η άνοδος των τιµών (46%) και η οικονοµική κατάσταση (30%). Άλλο πρόβληµα και η εγκληµατικότητα απάντησαν ότι είναι το κυριότερο πρόβληµα το 25%. Τα προβλήµατα αυτά ξεχωρίζουν των υπολοίπων, τόσο µεταξύ του δείγµατος που κλήθηκε να κατονοµάσει αυθόρµητα τα δύο κυριότερα προβλήµατα της χώρας, όσο και µεταξύ του δείγµατος που κλήθηκε να επιλέξει µεταξύ µιας σειράς προβληµάτων τα δύο κυριότερα. H εγκληµατικότητα παραµένει σηµαντική ανησυχία αν και καταγράφει µια σηµαντική πτώση (-10%) ενώ η άνοδος των τιµών µια µεγάλη άνοδο από την Άνοιξη του 2008 (+18%). Το ποσοστό προβληµατισµού των Κυπριών για την άνοδο των τιµών είναι το όγδοο ψηλότερο στην Ε.Ε., µε τους Αυστριακούς και τους Λετονούς να ανησυχούν το περισσότερο (61% και 59% αντίστοιχα), ενώ για την οικονοµική κατάσταση το όγδοο χαµηλότερο, µε τους Ολλανδούς να ανησυχούν περισσότερο (64%). Το ποσοστό των Κυπρίων που απάντησαν αυθόρµητα (25%) είναι κατά πολύ το ψηλότερο της Ε.Ε.. Λαµβάνοντας υπόψη ότι το Κυπριακό πρόβληµα δεν τίθεται ως επιλογή για τους πολίτες στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας, είναι πιθανόν ότι η αυθόρµητη απάντηση Άλλο πρόβληµα σχετίζεται µε αυτό. Αυτή η άποψη ενισχύεται µε τα αποτελέσµατα της Τουρκο-Κυπριακής κοινότητας, στην οποία το 27% απάντησε ότι θεωρεί πιο σηµαντικό το Κυπριακό πρόβληµα όταν ερωτήθηκε ευθέως. Μια σηµαντική µερίδα εκφράζει επίσης προβληµατισµό για την στέγαση (17%, µε αύξηση κατά επτά µονάδες), και για την µετανάστευση (11%, πτώση 2%). Η ανησυχία για την ανεργία κατέγραψε πτώση από 9% στο 7% ενώ το σύστηµα ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης οριακή άνοδο από το 7% στο 8%. ιάφορα άλλα προβλήµατα προκαλούν ανησυχία σε χαµηλότερο βαθµό (συντάξεις και φορολογία 6%, προστασία του περιβάλλοντος 4%). Ο προβληµατισµός των Κυπρίων στο θέµα της τροµοκρατίας βρίσκεται µόλις στο 1%. Κύπρος % Ε.Ε.27 % Εγκληµατικότητα 25 17 Οικονοµική κατάσταση 30 37 Άνοδος των τιµών/πληθωρισµός 46 37 Φορολογία 6 8 Ανεργία 7 26 Τροµοκρατία 1 5 Άµυνα/Εξωτερικές υποθέσεις 3 1 Στέγαση 17 8 Μετανάστευση 11 9 Σύστηµα ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης 8 16 Εκπαιδευτικό σύστηµα 3 7 Συντάξεις 6 10 Προστασία του περιβάλλοντος 4 4 Θέµατα σχετικά µε την ενέργεια 3 5 Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 25 1 Γ 1 1 17

Για την κατάσταση του Περιβάλλοντος στην Κύπρο το 62% πιστεύει ότι είναι καλή, εκ των οποίων το 59% βρίσκει ότι είναι µάλλον καλή. Οι Φιλανδοί (89%) είναι οι πιο ικανοποιηµένοι µε την κατάσταση του περιβάλλοντος στην χώρα τους, οι Βούλγαροι (20%) οι πιο απογοητευµένοι, ενώ στην Ε.Ε.27 το 45% βρίσκει την κατάσταση καλή και το 51% κακή. (Ερ. Α4α.7) Ένας πιο µικρός αριθµός ωστόσο (47%) πιστεύει ότι η κατάσταση του περιβάλλοντος στην Κύπρο είναι καλύτερη από τον Ευρωπαϊκό µέσο όρο. Το 38% πιστεύει ότι είναι χειρότερη, ενώ το 15% δεν απάντησε. Το πιο ψηλό θετικό ποσοστό καταγράφεται στην Φιλανδία (95%) και το χαµηλότερο στην Βουλγαρία (12%). (Ερ. Α7α.6) Ερ.Α8β: Και εσείς προσωπικά, ποια είναι τα δύο σηµαντικότερα ζητήµατα που αντιµετωπίζετε αυτή τη στιγµή; Σε προσωπικό επίπεδο, οι πολίτες που διαµένουν στις περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση της Κυπριακής ηµοκρατίας διατηρούν περίπου τις ίδιες ανησυχίες όπως και σε σχέση µε τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Κύπρος στο σύνολο της. Το 56% θεωρεί την άνοδο των τιµών το πιο σηµαντικό προσωπικό πρόβληµα, και το 29% θεωρεί την οικονοµική κατάσταση ως το πιο σηµαντικό πρόβληµα. Χαρακτηριστικό είναι το ότι περισσότεροι πολίτες θεωρούν την άνοδο των τιµών ως το πιο σηµαντικό πρόβληµα που αντιµετωπίζουν οι ίδιοι από ότι όταν αναφέρονται σε αυτό για την Κύπρο στο σύνολο της. Ακολουθούν στις ανησυχίες των Κυπρίων η στέγαση (15%), το σύστηµα ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης, και οι συντάξεις (11%). Τα θέµατα ενέργειας, παρά το ότι η πλειοψηφία των Κυπρίων είναι αρνητικοί σε ότι αφορά το κόστος της, απασχολεί µόλις το 6%, ενώ µόνο 7% απάντησε άλλο πρόβληµα. Στην Ε.Ε.27, οι µισοί πολίτες (50%) θεωρούν την άνοδο των τιµών το πιο σηµαντικό προσωπικό τους πρόβληµα, ενώ ακολουθεί η οικονοµική κατάσταση µε 23%. Η κοινή γνώµη τόσο στην Κύπρο όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο επηρεάζεται άµεσα από τα θέµατα που απασχολούν την επικαιρότητα κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής της έρευνας. Κατά τη περίοδο της συλλογής των στοιχείων στον Τύπο προβλήθηκαν έντονα οι αυξήσεις στις τιµές των πετρελαιοειδών και βασικών καταναλωτικών αγαθών καθώς και για την παγκόσµια οικονοµική κρίση, οι οποίες και επηρέασαν την κοινή γνώµη. Ερ.Α11α.1: Αυτή τη στιγµή, θα λέγατε ότι γενικά τα πράγµατα οδεύουν προς την σωστή κατεύθυνση ή προς την λάθος κατεύθυνση, στην Κύπρο; Περισσότεροι από ένας στους τρεις Κύπριους πολίτες (35%) πιστεύουν ότι τα πράγµατα γενικά οδεύουν προς την λάθος κατεύθυνση στην Κύπρο. Το 33% απάντησε ότι τα πράγµατα οδεύουν προς την σωστή κατεύθυνση. Το ποσοστό αυτών που απάντησαν θετικά παρουσιάζει πτώση 17% από την Άνοιξη του 2008 (50%). Και πάλι, η απαισιοδοξία µπορεί να εξηγηθεί ως αποτέλεσµα της οικονοµικής κρίσης και της ανασφάλειας των πολιτών για το αύριο. Στην Ε.Ε.27 το 49% πιστεύουν ότι τα πράγµατα στην χώρα τους οδεύουν προς την λάθος κατεύθυνση και 28% προς την σωστή. Πιο απαισιόδοξοι είναι οι Ούγγροι (74%) και οι Έλληνες (69%). Πιο αισιόδοξοι παρουσιάζονται οι Σλοβένοι (49%) και οι Σουηδοί (47%). 18

1.3 Εµπιστοσύνη στους θεσµούς Ερ.Α12: Θα ήθελα να σας υποβάλω µια ερώτηση σχετικά µε το πόση εµπιστοσύνη έχετε σε ορισµένους θεσµούς. Για τον κάθε ένα από τους ακόλουθους θεσµούς, πέστε µου σας παρακαλώ εάν µάλλον να τον εµπιστεύεστε ή µάλλον δεν τον εµπιστεύεστε; Σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο την Άνοιξη 2008 παρατηρείται µικρή πτώση στο βαθµό εµπιστοσύνης που τρέφουν οι πολίτες στην Κυπριακή Κυβέρνηση και την Κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων. Η εµπιστοσύνη των πολιτών προς την Κυπριακή Κυβέρνηση παρουσιάζεται µείωµενη στο 65% (είναι η Τρίτη ψηλότερη στην Ε.Ε) σε σύγκριση µε το προηγούµενο Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης 2008 (69%) αλλά παραµένει αυξηµένη σε σχέση µε το Ευρωβαρόµετρο του Φθινοπώρου 2007 (49%). Το πιο ψηλό ποσοστό εµπιστοσύνης προς την εθνική κυβέρνηση παρουσιάζεται στη Φινλανδία µε 68%. Επίσης µειωµένη είναι και η εµπιστοσύνη προς την Κυπριακή Βουλή στο 63% (Άνοιξη 2008 69%, Φθινόπωρο 2007 49%). Στην Ε.Ε.27 το 34% εκφράζουν εµπιστοσύνη και 58% δεν εµπιστεύονται το εθνικό τους Κοινοβούλιο. Ο βαθµός εµπιστοσύνης των πολιτών στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας προς την Κυπριακή Κυβέρνηση, την Βουλή των Αντιπροσώπων και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατά πολύ ψηλότερος του Ευρωπαϊκού µέσου όρου. 75 Εµπιστοσύνη σε θεσµούς 77 59 65 56 65 61 63 58 59 59 % 48 47 31 29 50 44 36 47 41 34 34 29 30 31 32 50 35 43 38 20 12 ικαιοσύνη/εθνικό ικαστικό Σύστηµα Πολιτικά Κόµµατα Περιφεριακές ή Τοπικές ηµόσιες Αρχές Εθνική Κυβέρνηση Εθνικό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκή Ένωση Ηνωµένα Έθνη ΝΑΤΟ Μάλλον Εµπιστεύοµαι - Κύπρος Μάλλον Εµπιστεύοµαι - E.E.27 Μάλλον δεν Εµπιστεύοµαι - Κύπρος Μάλλον δεν Εµπιστεύοµαι - E.E.27 Οι πολίτες εξακολουθούν να έχουν ψηλό βαθµό εµπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση µε την πλειοψηφία των πολιτών (59%) να εµπιστεύεται την Ευρωπαϊκή Ένωση (µειωµένο από το 71% της Άνοιξης 2008 αλλά αυξηµένο από το 55% του Φθινοπώρου 2007). Σηµαντικό το ότι ο βαθµός εµπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υψηλότερος από τον µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (47%). 19

Μικρή µείωση (4%) παρουσιάζει ο βαθµός εµπιστοσύνης των Κυπρίων προς τον ΟΗΕ σε σχέση µε την Άνοιξη 2008. 32% δηλώνει ότι εµπιστεύεται τον ΟΗΕ (36% Άνοιξη 2008), 59% ότι δεν τον εµπιστεύεται (58% Άνοιξη 2008) και 9% δεν απαντά (6% Άνοιξη 2008). Στο σύνολο της Ε.Ε.27 η Κύπρος κατατάσσεται τελευταία στο βαθµό εµπιστοσύνης συµπτωµατικό ίσως της απογοήτευσης από την µη επίτευξη προόδου στις συνοµιλίες για το Κυπριακό. Τα πιο ψηλά ποσοστά εµπιστοσύνης προς τον ΟΗΕ καταγράφονται στην Σουηδία, την Φιλανδία (76%) και την ανία (75%) µε τον µέσο κοινοτικό όρο να βρίσκεται στο 50%. Μόλις το 29% (Άνοιξη 2008 33%) των Κυπρίων εµπιστεύονται τα πολιτικά κόµµατα µε 65% να δηλώνουν ότι δεν τα εµπιστεύονται. Το πιό ψηλό ποσοστό εµπιστοσύνης προς τα κόµµατα κράτους µέλους της Ε.Ε. εντοπίζεται στην ανία µε ποσοστό 54%, ενώ ο µέσος όρος στην Ε.Ε.27 είναι µόλις 20%. Η πλειοψηφία των πολιτών που διαµένουν στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή ηµοκρατία εµπιστεύονται το σύστηµα δικαιοσύνης. Το 59% εξακολουθεί να εµπιστεύεται την δικαιοσύνη και το κυπριακό δικαστικό σύστηµα. Το 52% των Κυπρίων πιστεύει ότι ο τρόπος µε τον οποίο λειτουργεί στην Κύπρο η δηµόσια διοίκηση είναι καλός. Το ποσοστό αυτό είναι ψηλότερο από το µέσο όρο της Ε.Ε.27 (38%). Το 38% πιστεύει το αντίθετο, και ένα σηµαντικό 10% δεν απαντά. Το πιο ψηλό θετικό ποσοστό καταγράφεται στην Φιλανδία (69%). (Ερ. Α5α.10) Η πλειοψηφία (67%) τείνει να συµφωνεί µε το ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση είναι ευαίσθητη σε ζητήµατα που αφορούν τους Κύπριους πολίτες, το τέταρτο πιο ψηλό ποσοστό στην Ε.Ε.27. Μόλις το 26% τείνει να διαφωνεί, ενώ στην Ε.Ε.27 το 43% είναι θετικό και το 48% αρνητικό. (Ερ. Α15α.9) Ένα παρόµοιο ποσοστό (64%), το ψηλότερο στην Ε.Ε.27, τείνει να συµφωνεί ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση είναι ευαίσθητη σε ζητήµατα που αφορούν τους Ευρωπαίους πολίτες. Ο µέσος όρος της Ε.Ε.27 σε αυτή την ερώτηση είναι στο 42%. (Ερ. Α15α.11) 20

ΜΕΡΟΣ 2: ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 2.1 Απόψεις πολιτών για την Ευρωπαϊκή Ένωση 2.1.1 Εµπιστοσύνη στους Ευρωπαϊκούς θεσµούς Ερ.Α18: Για το καθένα από τα ακόλουθα, πέστε µου σας παρακαλώ αν τείνετε να το εµπιστεύεστε ή τείνετε να µην το εµπιστεύεστε; Οι πολίτες στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας στην πλειοψηφία τους εξακολουθούν να εµπιστεύονται τους βασικούς θεσµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε διακυµάνσεις από το προηγούµενο Ευρωβαρόµετρο που κυµαίνονται από -9% µέχρι -15% στην εµπιστοσύνη για τα θεσµικά όργανα: Την εµπιστοσύνη του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει το 54% των πολιτών (πτώση 10%), προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 53% (πτώση 10%), προς το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 54% (πτώση 9%) και προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 49% (πτώση 15%). Γενικά, τα ποσοστά ικανοποίησης των Κυπρίων είναι ψηλότερα από τον µέσο όρο στην Ε.Ε.27. Στην εµπιστοσύνη που δείχνουν οι Κύπριοι προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η Κύπρος κατατάσσεται έβδοµη από το τέλος στην Ε.Ε., προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όγδοη από το τέλος, προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δέκατη-τέταρτη ψηλότερη και προς το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όγδοη ψηλότερη. Εµπιστοσύνη σε θεσµούς της Ε.Ε. 55 51 53 54 47 42 49 48 % 24 31 30 29 30 26 24 24 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκή Επιτροπή Συµβούλιο της ΕΕ Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Μάλλον Εµπιστεύοµαι - Κύπρος Μάλλον Εµπιστεύοµαι - E.E.27 Μάλλον δεν Εµπιστεύοµαι - Κύπρος Μάλλον δεν Εµπιστεύοµαι - E.E.27 Η πολύ µεγάλη πτώση στο ποσοστό αυτών που εµπιστεύονται την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιθανόν να έχει άµεση σχέση µε την οικονοµική κρίση και την αντίδραση της Ε.Ε., παρά το γεγονός ότι δεν παρουσιάστηκαν προβλήµατα στην Ευρωζώνη συγκρίσιµα µε αυτά σε άλλες µεγάλες οικονοµίες. 21

Οι Κύπριοι πολίτες πιστεύουν επίσης ότι οι βασικοί θεσµοί της Ε.Ε. παίζουν σηµαντικό ρόλο στη ζωή της Ε.Ε.. 87% για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 86% για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιστεύουν ότι παίζουν σηµαντικό ρόλο στη ζωή της Ε.Ε.. Τα ποσοστά αυτά είναι κατά πολύ ψηλότερα από τους αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς µέσους όρους. Η Κύπρος καταγράφει το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συµβούλιο της Ε.Ε., το τέταρτο ψηλότερο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και το έκτο ψηλότερο για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. (Ερ. Α17) 22

2.1.2 Θέση για τη συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ερ.Α9α: Γενικά νοµίζετε, το γεγονός ότι η Κύπρος είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ; Η πλειοψηφία των πολιτών που διαµένουν στις περιοχές τις ελεγχόµενες από την Κυπριακή ηµοκρατία εξακολουθούν να βλέπουν την συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως κάτι θετικό (40%) παρά την µεγάλη πτώση 12% από το προηγούµενο Ευρωβαρόµετρο. Το 37% το θεωρεί ούτε θετικό ούτε αρνητικό ενώ το 21% το θεωρεί αρνητικό. Το ποσοστό µε θετική άποψη είναι µειωµένο σε σύγκριση µε το Ευρωβαρόµετρο της Άνοιξης του 2008 και είναι το χαµηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από την ένταξη της Κύπρου το 2004. Η Κύπρος κατατάσσεται πέµπτη από το τέλος µεταξύ των 27 χωρών µελών στα ποσοστά θετικής άποψης για τη συµµετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Κύπρος 40%, Ε.Ε.27 53%). Γνώµη για την ένταξη της Κύπρου 80 70 72 'Ένα καλό πράγµα' 'Ούτε καλό ούτε κακό' 'Ένα κακό πράγµα' 60 59 50 40 30 20 10 47 34 12 21 4 26 11 42 38 52 30 43 40 41 38 49 32 47 39 44 37 42 40 19 17 16 15 16 17 15 15 13 52 32 40 37 21 0 Φθιν. 2002 Φθιν. 2003 Φθιν. 2004 Φθιν. 2005 Φθιν. 2006 Φθιν. 2007 Φθιν. 2008 23

2.1.3 Οφέλη από τη συµµετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ερ.Α10α: Λαµβάνοντας όλα υπόψη, θα λέγατε ότι η Κύπρος έχει γενικώς ωφεληθεί ή όχι από την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Πτώση 12% παρουσιάζει το ποσοστό που πιστεύει ότι η Κύπρος γενικά έχει αποκοµίσει οφέλη από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 43% των πολιτών πιστεύουν ότι η Κύπρος έχει ωφεληθεί από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ κάτω από τον µέσο όρο της Ε.Ε.27 (56%), σηµειώνοντας πτώση 12 µονάδων από την Άνοιξη. Η Κύπρος καταγράφει το τέταρτο χαµηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.27. Το ποσοστό είναι επίσης µικρότερο από το ποσοστό που πιστεύει το αντίθετο, που βρίσκεται στο 46%, πάνω κατά 11% από το 35% της Άνοιξης. Όφελος από ένταξη στην Ε.Ε. Φθιν. 2008 43 46 11 Άνοιξη 2008 55 35 10 Φθιν. 2007 37 52 11 Άνοιξη 2007 Φθιν. 2006 Άνοιξη 2006 44 46 40 46 44 49 10 10 12 Έχει ωφεληθεί εν έχει ωφεληθεί Γ Φθιν. 2005 39 53 8 Άνοιξη 2005 41 49 10 Φθιν. 2004 40 51 9 0% 20% 40% 60% 80% 100% 24

2.1.4 Εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ερ.Α13: Γενικά έχετε µια πολύ θετική, σχετικά θετική, ουδέτερη, σχετικά αρνητική ή πολύ αρνητική εικόνα/γνώµη για την Ευρωπαϊκή Ένωση; Οι µισοί πολίτες (50%) δηλώνουν ότι έχουν µια θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό µε θετική άποψη είναι ψηλότερο του ποσοστού που πιστεύουν ότι η συµµετοχή της Κύπρου είναι ένα καλό πράγµα (40%) και από το ποσοστό που πιστεύουν ότι γενικά η χώρα έχει ωφεληθεί από την ένταξη (43%) αλλά χαµηλότερο από αυτών που εµπιστεύονται την Ε.Ε. (59%). Η τάση αυτή στην αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφηκε και κατά τα προηγούµένα Ευρωβαρόµετρα. Από το 50%, 11 µονάδες έχουν πολύ θετική εικόνα για την Ε.Ε. (-4%) και 39 µονάδες σχετικά θετική εικόνα (-4%). 36% των ερωτηθέντων είναι ουδέτεροι, 13% έχουν σχετικά αρνητική εικόνα και 3% (+1% από Άνοιξη 2008) πολύ αρνητική. 60 Εικόνα της Ε.Ε. 50 50 45 40 30 36 36 Θετική % Αρνητική % Ουδέτερη % 20 14 17 10 0 Κύπρος Ε.Ε.27 Η θετική εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πιο έντονη µεταξύ των πολιτών των περιοχών υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας σε σύγκριση µε το µέσο όρο του συνόλου των κρατών µελών (45%). Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι η Κύπρος βρίσκεται στην δέκατη θέση (από την 5 η την Άνοιξη του 2008 και την 14 η το Φθινόπωρο του 2007) από πλευράς θετικής εικόνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. 25

Ερ.Α14: Τι σηµαίνει για σας προσωπικά η Ευρωπαϊκή Ένωση; Για την πλειοψηφία των ερωτηθέντων (61%) η Ε.Ε. σηµαίνει ελευθερία ταξιδιών, σπουδών και εργασίας οπουδήποτε στην Ε.Ε.. Ακολουθούν η ειρήνη για το 42%, και για το 36% η δηµοκρατία αλλά και η περισσότερη εγκληµατικότητα. Στην Ε.Ε.27 στο σύνολο της η Ε.Ε. σηµαίνει ελευθερία ταξιδιών, σπουδών και εργασίας οπουδήποτε στην Ε.Ε. (44%), ακολουθούµενη από το Ευρώ (34%). Κύπρος % Ε.Ε.27 % Ειρήνη 42 27 Οικονοµική ευηµερία 18 17 ηµοκρατία 36 21 Κοινωνική προστασία 30 9 Ελευθερία ταξιδιών, σπουδών και εργασίας οπουδήποτε στην Ε.Ε. 61 44 Ποικιλία κουλτούρων 27 20 υνατότερη φωνή στην υφήλιο 24 23 Ευρώ 31 34 Ανεργία 17 11 Γραφειοκρατία 7 17 Σπατάλη λεφτών 17 19 Απώλεια της πολιτιστικής µας ταυτότητας 24 11 Περισσότερη εγκληµατικότητα 36 14 Ανεπαρκής έλεγχος των εξωτερικών συνόρων 22 16 Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 2 1 Γ 1 4 26

2.1.5 Αντίληψη για την Ευρωπαϊκή Ένωση Ερ.Α15α: Παρακαλώ πέστε µου για την κάθε δήλωση αν τείνετε να συµφωνείτε η τείνετε να διαφωνείτε... 31% (-17% από την Άνοιξη του 2008) του δείγµατος πιστεύουν ότι η φωνή τους µετρά στην Ε.Ε., ποσοστό συγκρίσιµο µε τον µέσο όρο της Ε.Ε.27 (30%). Σηµαντικό στοιχείο είναι ότι και η ψηλότερη καταγραφή στην Σλοβενία (51%) είναι η µόνη πιο πάνω στο 50%. Σε αντίθεση, πολύ περισσότεροι Κύπριοι (52%) πιστεύουν ότι η φωνή της Κύπρου µετρά στην Ε.Ε., το οποίο είναι το δέκατο-τέταρτο ψηλότερο ποσοστό µε τον µέσο όρο να βρίσκεται στο 60% και το ψηλότερο ποσοστό να καταγράφεται στην Σουηδία και την Γαλλία (83%). 38% πιστεύουν ότι τα συµφέροντα της Κύπρου λαµβάνονται σοβαρά υπόψη από την Ε.Ε. (Μέσος όρος Ε.Ε.27 43%). Η φωνή µου µετρά στην Ε.Ε. 70 60 50 40 30 20 10 0 Κύπρος % Ε.Ε.27 % Τείνω να συµφωνώ Τείνω να διαφωνώ Γ Σχεδόν οι µισοί (45%) Κύπριοι διαφωνούν ότι η Ε.Ε. είναι ευαίσθητη σε ζητήµατα που αφορούν τους Κύπριους πολίτες. Ο αντίστοιχος µέσος όρος στην Ε.Ε.27 είναι 55%. Το πιο ψηλό αρνητικό ποσοστό καταγράφεται στην Φιλανδία µε 72%, ενώ πιο θετικοί είναι οι ανοί µε 49%. Το 76% των Κυπρίων (-8%) πιστεύουν ότι η Ε.Ε. επιβάλει τις απόψεις της στην Κύπρο. Αυτό είναι το ψηλότερο ποσοστό που καταγράφεται στην Ε.Ε.27, µαζί µε την Ελλάδα, µε τον µέσο όρο να βρίσκεται στο 60%. 27

2.2 Θεσµοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2.2.1 Γνώση για τους θεσµούς της Ε.Ε. Ερ.Α16: Έχετε ακούσει για (κατάλογος θεσµικών οργάνων της Ε.Ε.) Σε απόλυτη πλειοψηφία οι πολίτες των περιοχών υπό τον έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας έχουν ακούσει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (86%, πτώση 4%), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (84%, πτώση 3%), το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (82%, πτώση 3%) και για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (79%, πτώση 4%). Για όλα τα θεσµικά όργανα της Ε.Ε., εκτός για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο βαθµός γνώσης των πολιτών της Κύπρου είναι ψηλότερος του µέσου όρου του συνόλου των κρατών µελών. Γνώση για τους θεσµούς της Ε.Ε. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 86 87 Ευρωπαϊκή Επιτροπή 77 84 Κύπρος Ε.Ε.27 Συµβούλιο Ευρωπαϊκής Ένωσης 64 82 Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 77 79 0 20 40 60 80 100 % 28

2.2.2 Αντιληπτή γνώση για τους θεσµούς της Ε.Ε. Ερ.Α15α.5: Παρακαλώ πέστε µου για την κάθε δήλωση αν τείνετε να συµφωνείτε η τείνετε να διαφωνείτε - Καταλαβαίνω πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 59% των Κυπρίων (-6%) δηλώνει ότι καταλαβαίνει πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιο ψηλό ποσοστό κατανόησης παρουσιάζουν τα άτοµα µε ψηλό µορφωτικό επίπεδο. Στην Ε.Ε.27 το 41% απάντησε ότι καταλαβαίνει πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το 51% ότι δεν καταλαβαίνει. Η Κύπρος κατέχει την δεύτερη θέση στην Ε.Ε.27 µε δεδηλωµένα ποσοστά αντίληψης της λειτουργίας της Ε.Ε., µε πρώτη τη Σλοβενία µε 65%. Καταλαβαίνω πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση Ε.Ε.27 % Κύπρος % 0 10 20 30 40 50 60 70 Τείνω να συµφωνώ Τείνω να διαφωνώ Γ Σε ερώτηση αν διάβασαν πρόσφατα στις εφηµερίδες ή άκουσαν στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση ή είδαν στο διαδίκτυο οτιδήποτε σχετικά µε την επερχόµενη προεδρία του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Τσεχία το πρώτο εξάµηνο του 2009, οι Κύπριοι, καθώς και οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους, παρουσιάζονται ανενηµέρωτοι. Μόλις 14% του δείγµατος απάντησε ότι γνωρίζει για την προεδρία της Τσεχίας. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε.27 είναι 19%. Σηµαντικό το ότι µόνο η περίπτωση της Τσεχίας καταγράφει θετικές απαντήσεις πέραν του 50% µε 69% να δηλώνουν ότι έχουν ακούσει για την προεδρία της χώρας τους. (Ερ. Α31) Ωστόσο, σε ερώτηση αν διάβασαν πρόσφατα στις εφηµερίδες ή άκουσαν στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση ή είδαν στο διαδίκτυο οτιδήποτε σχετικά µε την προεδρία του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Γαλλία κατά το δεύτερο εξάµηνο του 2008 οι Κύπριοι, καθώς και οι Ευρωπαίοι πολίτες στο σύνολο τους, παρουσιάζονται πιο ενηµερωµένοι. Το 53% του δείγµατος απάντησε ότι γνωρίζει για την προεδρία της Γαλλίας, κυρίως λόγο του ενεργού ρόλου που έπαιξε σε σηµαντικά θέµατα κατά το εξάµηνο. Ο µέσος όρος στην Ε.Ε.27 είναι στο 50%. Αξιοσηµείωτο το ότι το πιο ψηλό ποσοστό καταγράφεται στη Σλοβενία µε 77%, ενώ η Γαλλία κατατάσσεται έκτη (63%) (Ερ. Α29) 29