ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - Τελική έκδοση, 09.11.2005 1. Εισαγωγή και πεδίο εφαρµογής των κατευθυντήριων γραµµών Η οµάδα υψηλού επιπέδου για τις υπηρεσίες υγείας και την ιατρική περίθαλψη αποφάσισε να προωθήσει τη στενότερη συνεργασία των αρµόδιων αρχών των κρατών µελών για την αγορά και την παροχή υπηρεσιών υγειονοµικής περίθαλψης στα κράτη µέλη και να συντάξει αυτές τις µη δεσµευτικές κατευθυντήριες γραµµές, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως πλαίσιο για τους επιτρόπους της υγειονοµικής περίθαλψης κατά την προσφορά, αγορά ή παροχή υπηρεσιών υγειονοµικής περίθαλψης. Οι κατευθυντήριες αυτές γραµµές καλύπτουν µόνο τις περιπτώσεις συνεργασίας επιτρόπων υγείας οι οποίοι είναι εγκατεστηµένοι ή διαµένουν σε διαφορετικά κράτη µέλη και ασχολούνται µε τη διασυνοριακή αγορά και παροχή υπηρεσιών υγειονοµικής περίθαλψης. Οι κατευθυντήριες αυτές γραµµές δεν εφαρµόζονται στην αγορά υγειονοµικής περίθαλψης από ιδιώτες ασθενείς και κυρίως δεν εφαρµόζονται στις σχέσεις που διέπονται ήδη από τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ σχετικά µε το συντονισµό των συστηµάτων κοινωνικής ασφάλισης, τις ισχύουσες ρυθµίσεις µεταξύ των κρατών µελών ή τις ισχύουσες συµφωνίες µεταξύ των επιτρόπων υγειονοµικής περίθαλψης. Η λεπτοµερής εφαρµογή των κατευθυντήριων αυτών γραµµών µπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω από τα κράτη µέλη ή τους επιτρόπους υγειονοµικής περίθαλψης, λαµβανοµένων υπόψη των ισχυουσών συµφωνιών µεταξύ των κρατών µελών. Ωστόσο, οι συµβάσεις πρέπει οπωσδήποτε να αντικατοπτρίζουν τις αρχές της καθολικότητας, του δικαίου και της αλληλεγγύης. 2. Σκοπός Σκοπός των κατευθυντήριων αυτών γραµµών είναι να βοηθήσουν όλους τους επιτρόπους υγειονοµικής περίθαλψης στα κράτη µέλη µε τον καθορισµό ορισµένων
σηµαντικών ζητηµάτων τα οποία θα πρέπει να λαµβάνουν υπόψη τους κατά την κατάρτιση ή την αναθεώρηση συµφωνιών/συµβάσεων. 3. Ορισµοί Για τις κατευθυντήριες αυτές γραµµές εφαρµόζονται οι ακόλουθοι ορισµοί: Επίτροποι υγειονοµικής περίθαλψης: Όλοι οι φορείς που ασχολούνται µε τη ρύθµιση, την αγορά και την παροχή υπηρεσιών υγειονοµικής περίθαλψης (συµπεριλαµβανοµένων των υπουργείων υγείας, των εθνικών, περιφερειακών, τοπικών ή άλλων δηµόσιων αρχών, των ιδρυµάτων ασφάλισης υγείας και των νοσοκοµείων). ιασυνοριακή αγορά υγειονοµικής περίθαλψης: Η σύναψη συµβάσεων που αφορούν την υγειονοµική περίθαλψη µεταξύ επιτρόπων υγειονοµικής περίθαλψης που είναι εγκατεστηµένοι ή διαµένουν σε διαφορετικά κράτη µέλη. Υγειονοµική περίθαλψη: Οι υπηρεσίες υγείας που παρέχονται µε τη συµµετοχή επαγγελµατία του τοµέα υγείας όπως ορίζεται από τους κανόνες της ΕΕ σχετικά µε την αναγνώριση των επαγγελµατικών προσόντων. Γενικές κατευθυντήριες γραµµές: Οι γενικές κατευθυντήριες γραµµές καθορίζουν τα κοινά στοιχεία της εθνικής και κοινοτικής νοµοθεσίας τα οποία πρέπει να λαµβάνονται υπόψη όταν αποφασίζεται το περιεχόµενο των ειδικών κατευθυντήριων γραµµών. Ειδικές κατευθυντήριες γραµµές: Οι ειδικές κατευθυντήριες γραµµές καθορίζουν τα στοιχεία που πρέπει να περιλαµβάνονται στις συµβάσεις που αφορούν την αγορά υγειονοµικής περίθαλψης. 4. Γενικές κατευθυντήριες γραµµές: 1. Ισχύουσα νοµοθεσία. Στις συµβάσεις πρέπει να ορίζεται η ισχύουσα νοµοθεσία και νοµολογία και ιδίως πρέπει να προσδιορίζεται ότι η υγειονοµική
περίθαλψη που έχει εγκριθεί από τον αγοραστή θα παρασχεθεί σύµφωνα µε το νοµικό πλαίσιο της χώρας παροχής της περίθαλψης: ωστόσο, η ισχύουσα νοµοθεσία µπορεί να µην είναι η ίδια για όλα τα νοµικά θέµατα που συνδέονται µε την περίθαλψη αυτή. 2. Ιατρικά σφάλµατα και αστική ευθύνη. Η σχέση ασθενούς και παρόχου υγειονοµικής περίθαλψης πρέπει να καθορίζεται σύµφωνα µε το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο ή σύµφωνα µε το ισχύον δηµόσιο δίκαιο. Οι επίτροποι υγειονοµικής περίθαλψης πρέπει να εξασφαλίζουν την ύπαρξη ασφάλισης αστικής ευθύνης ή άλλης κατάλληλης κάλυψης σε περίπτωση αµέλειας για όλες τις υπηρεσίες υγείας που παρέχονται στο πλαίσιο της σύµβασης. 3. Ρήτρες διασφάλισης. Η ευθύνη για την αποφυγή τυχόν συγκρούσεων µεταξύ των αναγκών των ασθενών υπηκόων του κράτους µέλους και των ασθενών υπηκόων άλλων κρατών µελών εναπόκειται στα συµβαλλόµενα µέρη και πρέπει να εξετάζεται πριν από την υπογραφή της σύµβασης. 4. Ανταλλαγή πληροφοριών. Οι επίτροποι υγείας ανταλλάσσουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, συµπεριλαµβανοµένων και των πληροφοριών που αφορούν ασθενείς, για τους σκοπούς της εφαρµογής των κατευθυντήριων αυτών γραµµών σύµφωνα µε την οδηγία 95/46/ΕΚ για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδοµένων αυτών. Είναι επίσης δυνατόν να υπάρξει ανταλλαγή δεδοµένων υγείας όταν αυτό απαιτείται για σκοπούς ιατρικής διάγνωσης, παροχής ιατροφαρµακευτικής αγωγής (συµπεριλαµβανοµένης και της συνέχειας της αγωγής και της παρακολούθησης) ή διαχείρισης των ιατροφαρµακευτικών υπηρεσιών, και όταν η επεξεργασία των δεδοµένων αυτών εκτελείται από επαγγελµατία του τοµέα υγείας ο οποίος δεσµεύεται από το επαγγελµατικό απόρρητο ή από άλλο πρόσωπο το οποίο επίσης δεσµεύεται από αντίστοιχη υποχρέωση τήρησης του απορρήτου. Ακόµη µπορεί να υπάρξει ανταλλαγή και άλλων δεδοµένων εφόσον το πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται τα δεδοµένα δώσει τη ρητή συγκατάθεσή του και εφόσον η νοµοθεσία του κράτους µέλους του οποίου είναι υπήκοος του επιτρέπει να δώσει τέτοιου είδους συγκατάθεση.
5. Τιµή. Η τιµή της υγειονοµικής περίθαλψης πρέπει να συµφωνείται στη σύµβαση µεταξύ του επιτρόπου υγειονοµικής περίθαλψης και του παρόχου και µπορεί να είναι διαφορετική σε κάθε σύµβαση περίθαλψης που υπογράφει ο συγκεκριµένος πάροχος. Η τιµή πρέπει να είναι ανάλογη µε τις τιµολογήσεις που ισχύουν στη χώρα παροχής της περίθαλψης, εφόσον υπάρχουν, αλλά είναι δυνατόν να ποικίλλει όπου αιτιολογείται αντικειµενικά. Οι περισσότεροι επίτροποι υγειονοµικής περίθαλψης, καθώς και οι συµβάσεις τις οποίες υπογράφουν, διέπονται από τους εθνικούς ή ευρωπαϊκούς κανόνες για τις δηµόσιες συµβάσεις. Η οδηγία 2004/18/ΕΚ περί συντονισµού των διαδικασιών σύναψης δηµόσιων συµβάσεων έργων, προµηθειών και υπηρεσιών καθορίζει µάλλον περιορισµένες απαιτήσεις για την παροχή υπηρεσιών υγείας. Οι συµβαλλόµενες αρχές είναι υποχρεωµένες να συµµορφώνονται τουλάχιστον µε τους θεµελιώδεις κανόνες της συνθήκης ΕΚ. Οι κανόνες αυτοί γενικά περιλαµβάνουν την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω εθνικότητας και, ειδικότερα για τις δηµόσιες συµβάσεις, την υποχρέωση της διαφάνειας µε την οποία εξασφαλίζεται, προς όφελος κάθε δυνητικού συµβαλλόµενου, ένας βαθµός δηµοσιότητας ο οποίος επαρκεί για να καταστεί δυνατό το άνοιγµα της αγοράς υπηρεσιών στον ανταγωνισµό και να επανεξεταστεί η αµεροληψία των διαδικασιών των δηµοσίων συµβάσεων. 6. ιοικητικές διαδικασίες. Οι επίτροποι υγειονοµικής περίθαλψης πρέπει να ενηµερώνουν τις σχετικές δηµόσιες αρχές. Όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη πρέπει να επιδιώκουν τον περιορισµό των διοικητικών διαδικασιών στις απολύτως απαραίτητες. 5. Ειδικές κατευθυντήριες γραµµές Λαµβανοµένων υπόψη των γενικών κατευθυντήριων γραµµών, οι συµβάσεις για την αγορά ιατρικής περίθαλψης πρέπει να περιλαµβάνουν διατάξεις τουλάχιστον σχετικά µε τα ακόλουθα σηµεία:
(i) τα είδη υγειονοµικής περίθαλψης που καλύπτονται από τη σύµβαση, όπως είναι ο αριθµός ηµερών νοσηλείας, οι διαδικασίες, η διάγνωση, η θεραπεία (ii) τον ενδεικτικό αριθµό ασθενών, θεραπειών ή διαδικασιών που καλύπτονται από τη σύµβαση (iii) τη διάρκεια της σύµβασης και τους µηχανισµούς ανανέωσης και λήξης της σύµβασης (iv) µια διάταξη σχετικά µε το ότι οι επίτροποι υγειονοµικής περίθαλψης ανταλλάσσουν µε τους παρόχους τα ακόλουθα είδη πληροφοριών στα αντίστοιχα στάδια: - κατά το στάδιο σύναψης της σύµβασης, π.χ. πληροφορίες σχετικά µε τα ποσοστά λοιµώξεων, την ποιότητα, τα κλινικά κριτήρια, την περιγραφή της µεθοδολογίας - στην περίπτωση εισαγωγής, π.χ. πληροφορίες σχετικά µε τις ετοιµασίες, τις εικόνες, το αίµα, τη θέση - στην περίπτωση θεραπείας, π.χ. πληροφορίες σχετικά µε τα προσωπικά και κλινικά δεδοµένα - στην περίπτωση παρακολούθησης, π.χ. πληροφορίες σχετικά µε τις ειδικές απαιτήσεις, το ταξίδι, τη συχνότητα των ελέγχων, τη φαρµακευτική αγωγή, τα χρονικά όρια για την ανταλλαγή ιατρικών αρχείων - στην περίπτωση επιπλοκών και πιθανών σφαλµάτων, π.χ. πληροφορίες σχετικά µε την περιγραφή των αιτίων και των συνεπειών, τους συνιστώµενους ελέγχους θεραπείας - στις περιπτώσεις όπου η θεραπεία παρεκκλίνει από την αρχικά συµφωνηθείσα, π.χ. πληροφορίες σχετικά µε τα κλινικά κριτήρια (v) µια διάταξη σχετικά µε την ανάληψη ευθύνης που αφορά την παροχή σαφών και κατανοητών πληροφοριών και ενηµέρωσης των ασθενών κατά τα ακόλουθα στάδια:
- εισαγωγή, π.χ. τι πρέπει να έχουν µαζί τους, τα αποτελέσµατα της διάγνωσης - θεραπεία, π.χ. πώς να προετοιµαστούν, ποιες ενέργειες θα γίνουν - ταξίδι π.χ. πώς να φτάσουν στον πάροχο στο άλλο κράτος µέλος - οικονοµικά, π.χ. τι αναµένεται να πληρώσουν ο ασθενής και ο αγοραστής - παρακολούθηση και ανταλλαγή πληροφοριών µε το θεράποντα γιατρό του ασθενούς στο κράτος του (vi) ενηµέρωση και καθορισµός ενός αρµόδιου σηµείου επικοινωνίας και από τις δύο πλευρές, το οποίο θα είναι διαθέσιµο στους ασθενείς και στους επιτρόπους υγειονοµικής περίθαλψης, καθώς και των µηχανισµών που θα χρησιµοποιηθούν για την ενηµέρωση του σηµείου επικοινωνίας. Πρέπει να υπάρχουν όροι σχετικά µε τη συνεργασία των κλινικών ιατρών και από τις δύο πλευρές ώστε να συζητούν τις κλινικές ενέργειες που διέπονται από τη σύµβαση. (vii) τις χρηµατοοικονοµικές ρυθµίσεις - πότε θα γίνει η πληρωµή, π.χ. µετά τη θεραπεία, όταν ο ασθενής επιστρέψει, σε τακτικά χρονικά διαστήµατα - τι περιλαµβάνει και πώς υπολογίζεται η πληρωµή, π.χ. διάρκεια παραµονής, διαδικασία, κόστος κεφαλαίου, φαρµακευτική αγωγή, γενικά έξοδα - τι επιβαρύνει τον ασθενή, π.χ. φαρµακευτική αγωγή, ιατρικός εξοπλισµός, γεύµατα, τηλεφωνήµατα, έξοδα ταξιδιού, αλλαγές από την προβλεφθείσα θεραπεία - και διατάξεις για τους συνοδούς (viii) τις διοικητικές ρυθµίσεις - καθορισµός ενός υπεύθυνου µέρους καθ όλη τη διαδικασία της διάγνωσης, της θεραπείας, του ταξιδιού και της παρακολούθησης. - καθορισµός των δυνατοτήτων για τους συνοδούς, π.χ. µέσα, διαµονή, ώρες επισκεπτηρίου.
- οι γλώσσες σύνταξης της σύµβασης πρέπει να συµφωνούνται µεταξύ των επιτρόπων υγειονοµικής περίθαλψης. 6. Επανεξέταση των κοινών κατευθυντήριων γραµµών Οι κατευθυντήριες αυτές γραµµές πρέπει να επανεξετάζονται διαρκώς. 7. Προσάρτηµα Παραδείγµατα από ήδη υπάρχουσες συµβάσεις και διµερείς συµφωνίες δηµοσιεύονται στον ακόλουθο δικτυακό τόπο: http://forum.europa.eu.int/members/irc/sanco/hsermedcare/library?l=/&vm=detailed&sb=title