ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΣΤΗ ΒΗΡΥΤΟ Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Βηρυτός, 24 Ιουλίου 2019 Α.Π. Φ. 2250 / 698 ΘΕΜΑ: Η αγορά Oίνου του Λιβάνου H έρευνα περιγράφει το τοπίο της βιομηχανίας οίνου στον Λίβανο σε αριθμούς, αλλά και σε σημαντικούς παίκτες της αγοράς, και εισάγει στοιχεία εμπορίου και παραγωγής του κρασιού ενώ τονίζει τους σημαντικούς παράγοντες της αγοράς, τις τάσεις τις στρατηγικές διαφοροποίησης και στους 3 πρώτους παίκτες της αγοράς. Η έρευνα κλείνει με κάποιες προτάσεις για την σταδιακή γνωριμία του Λιβανικού κοινού με την ποικιλία του ελληνικού αμπελώνα και τις προσπάθειες που αναλαμβάνει η ελληνική Πρεσβεία στην κατεύθυνση αυτή. Γενική Εικόνα Kλάδου Ο Λίβανος απολαμβάνει ένα ιστορικό εμπορικό πλεόνασμα στο κρασί. Η χώρα είναι καθαρός εξαγωγέας οίνου και έχει καταγράψει εμπορικά πλεονάσματα στο συγκεκριμένο προϊόν από το 2010 και εντεύθεν. Το πλεόνασμα ανήλθε σε $ 12 εκατομμύρια το 2018, από $ 3.8 εκ. το2010. Καλλιεργούνται άνω των 25 διαφορετικών διεθνών και τοπικών ποικιλιών σταφυλιών σε μόλις 2.000 εκτάρια περίπου. Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές κρασιού στο Λίβανο αυξήθηκαν τα τελευταία 8 χρόνια, ο οίνος παρουσίασε μια ετήσια αύξηση έως και 8,1%, ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν χαμηλότερο ποσοστό 1,9%. Το 2018 μάλιστα, η ζήτηση για το λιβανέζικο κρασί αυξήθηκε κατά 14,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ οι συνολικές εισαγωγές υποχώρησαν. Ο όγκος των εξαγωγών κρασιού αυξήθηκε κατά 14,3% ετησίως σε 2.322 τόνους το 2018,σε σύγκριση με ετήσια αύξηση 8,8% σε 2,031 τόνους που εξήχθη το 2017.Οι συνολικές εισαγωγές κρασιού παρουσίασαν μείωση 11% σε 851 τόνους το 2018, σε σύγκριση με την αύξηση κατά 5% (953 τόνους) το 2017.
Σύμφωνα με την UVL (Union Vinicole du Liban - Ένωση Παραγωγών Οίνου της χώρας), το λιβανέζικο κρασί είναι αναγνωρισμένο παγκόσμια. Η αυξανόμενη τάση των εξαγωγών οίνου του Λιβάνου σε περισσότερες από 35 χώρες παγκοσμίως είναι η απόδειξη προς τούτο. Η UVL εξηγεί ότι οι τιμές εξαγωγής δέχθηκαν ισχυρές πιέσεις, ενώ με τη σειρά τους, οι εισαγωγές κρασιού ήταν χαμηλότερες το 2018, καθώς ήταν έτος οικονομικής επιβράδυνσης στο Λίβανο. Η εσωτερική αγορά του Λιβάνου κυριαρχείται σχεδόν μονοπωλιακά από 2
Γαλλικά κρασιά σε ποσοστό 84%. Ακολουθεί με ποσοστό 11% η Ιταλία. Παρ 'όλα αυτά, το 2018 θεωρήθηκε το έτος της Αρμενίας η οποία εξήγαγε μερικά από τα κρασιά της στον Λίβανο για πρώτη φορά. Ως αποτέλεσμα, η Αρμενία βρέθηκε μεταξύ των κορυφαίων 6 χωρών από τις οποίες ο Λίβανος εισήγαγε κρασί το 2018. Μάλιστα σήμερα, ορισμένοι εμπειρογνώμονες του κρασιού βλέπουν τα ξένα κρασιά ως ευκαιρία για ανάπτυξη και όχι πλέον ως δομική απειλή. Ως δηλαδή κίνητρο για ανάπτυξη, η επέκταση και την ευαισθητοποίηση των τοπικών παραγωγών, καθώς και για την παραγωγή ακόμα καλύτερων οίνων για την τοπική αλλά και τη διεθνή αγορά. Ο Λίβανος διαθέτει σήμερα 46 οινοποιεία, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων, μεσαίων και μικρότερων παραγωγών. Από αυτά, 24 είναι μέλη της UVL, της επίσημης ένωσης παραγωγών οίνου της χώρας. Προτεραιότητα της UVL είναι να ενισχύσει την προβολή και την έκθεση του λιβανικού κρασιού σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο στις διεθνείς αγορές και εξ αυτού συνεργάζεται με τις πρεσβείες του Λιβάνου και τους επικεφαλής των αποστολών στο εξωτερικό. Συνολικά, η χώρα παράγει 8 έως 8,5 εκ. φιάλες (75 κ.εκ.) κρασιού ετησίως. Σύμφωνα με την UVL, οι μεγαλύτεροι παραγωγοί οίνου στο Λίβανο είναι οι: ü Chateau Ksara ü Chateau Kefraya ü Chateau Musa & ü Chateau St. Thomas. Αυτοί οι τέσσερις παίκτες παράγουν περίπου το 70% της συνολικής ποσότητας οίνου στην χώρα. Η βιομηχανία οίνου περιλαμβάνει επίσης άλλους 6 μεσαίους παραγωγούς που παράγουν από 100.000 έως 500.000 φιάλες και περίπου 30 εξειδικευμένα (μικρότερα/boutique) οινοποιεία που παράγουν λιγότερο από 100.000 φιάλες ετησίως. Ποσοστό 50% αυτών των φιαλών εξάγονται σε παγκόσμιους προορισμούς ενώ το υπόλοιπο 50% καταναλώνεται τοπικά αποτελώντας έτσι ένα μέρος της συνολικής κατανάλωσης κρασιού του Λιβάνου, που βεβαίως περιλαμβάνει και εισαγόμενο οίνο. Εσωτερική Kατανάλωση 3
Συνολικά η χώρα καταναλώνει περί τα 6 εκ. φιάλες κρασιού ετησίως. Εξ αυτών ποσοστό 33,4% (ή2εκ. φιάλες) της συνολικής τοπικής κατανάλωσης εισάγονται με εκτιμώμενη μέση τιμή των 4,15 $ / φιάλη. Τα υπόλοιπα 4εκ. φιάλες που εισέρχονται στην τοπική αγορά προέρχονται από την UVL. Το λιβανέζικο κρασί, σύμφωνα με την UVL θα πρέπει να διατίθεται και να προσφέρεται από καταστήματα Cash & Carry σε ολόκληρη τη χώρα με στόχο την υποστήριξη της τοπικής παραγωγής. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες της UVL κατευθύνονται πάντα προς την κατεύθυνση της διαφήμισης και συμμετοχής σε διεθνείς διαγωνισμούς και εκδηλώσεις ώστε να δοθεί στις τοπικές μάρκες η ευκαιρία να συμμετάσχουν. Συνήθεις Στρατηγικές Μάρκετινγκ Τα μεμονωμένα οινοποιεία έχουν μια ορισμένη ελευθερία να καλέσουν τις δικές τους στρατηγικές μάρκετινγκ και branding. Για να προσελκύσουν την πελατεία τους, πολλοί παίκτες εξαρτώνται από 2-3 ήδη γνωστούς τύπους κρασιού που θεωρούνται "Cheval de bataille", (πρωταγωνιστές) όπως για παράδειγμα το "Chateau Kefraya". Άλλα οινοποιεία προωθούν δημιουργικές πρωτοβουλίες με στόχο την γνωριμία με την αυθεντικότητα του κρασιού. Ως παράδειγμα αναφέρεται η δημιουργία high-end εστιατορίων για την πελατεία τους ή χώρων οινικής γευσιγνωσίας (cool café-concept) η / και εμπειρία αυξημένης πραγματικότητας (αugmented reality projects) των πελατών που επισκέπτονται τους χώρους της οινοποιίας. Άλλες οινοποιίες προσφέρουν τουριστικά πακέτα τα οποία περιλαμβάνουν πεζοπορία, εκδρομές οικοτουρισμού και επισκέψεις σε καλά διατηρημένα αγροκτήματα και πράσινες περιοχές. Πρόσβαση σε νέες αγορές Η πρόσβαση σε νέες αγορές μπορεί να είναι πολύ ελπιδοφόρα για τους παραγωγούς, τους καταναλωτές, τους ειδικούς του Λιβάνου και τους ειδικούς του Λιβάνου τελικά, την οικονομία. Είναι κατόπιν αυτών ευρέως αποδεκτό ότι οι εισαγόμενοι οίνοι μπορούν να ενθαρρύνουν τους παραγωγούς του Λιβάνου να ανταγωνίζονται, να επεκτείνουν τα οράματα των οινοποιείων τους, καθώς και την παραγωγική τους ικανότητα και αποτελεσματικότητα. Ο οίνος είναι προϊόν υψηλής κοινωνικό-πολιτιστικής διάστασης και ενδιαφέροντος. Ωστόσο, τα αισθητικά χαρακτηριστικά του κρασιού προέρχονται από πολλαπλές πηγές: φυσικούς παράγοντες, όπως το κλίμα, και βιολογικούς: χώμα, σταφύλια ποικιλία, πανίδα, εναλλαγή εποχών, ηλιοφάνεια κλπ. Οι σημαντικότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην χώρα είναι το merwah και το baaidi ενώ δοκιμάζεται επί του παρόντος ένας νέος μοναδικός τύπος κρασιού από τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 50% όλων των λιβανέζικων οίνων παράγεται με σταφύλια που προέρχονται από ακτίνα 5-7 χλμ από το "Kefraya" στην κοιλάδα Μπεκάα, μάλιστα, περισσότερο από το 50% του συνόλου του λιβανέζικου κρασιού παράγεται από σταφύλια που φυτεύονται, καλλιεργούνται και συλλέγονται από εδάφη σε κοντινή απόσταση από το "φημισμένο" Kefraya terroir στη δυτική Bekaa, ανάμεσα στα όρη του Λιβάνου και του Αντιλιβάνου. Μεγάλα Οινοποιεία της χώρας 4
Chateau Ksara Είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός κρασιού στον Λίβανο όσον αφορά τον όγκο του παραγόμενου κρασιού. Κατά συνέπεια το οινοποιείο δεσπόζει και στις τοπικές πωλήσεις με πλήρη παραγωγή συνολικά 3εκ. φιαλών κρασιού επιτυγχάνοντας μέσω της παραγωγής μεγάλης κλίμακας μεγάλες οικονομίες κλίμακας. Η εταιρεία, εξάγει κυρίως στη Γαλλία, αλλά και σε όλο τον κόσμο περίπου ποσοστό 40% της ετήσιας παραγωγής του. Το υπόλοιπο 60 % διοχετεύεται στην εγχώρια αγορά. Το Chateau Ksara είναι ο μόνος παίκτης στην αγορά του Λιβάνου που επεκτείνει αυτήν την περίοδο την εκπαίδευση του κρασιού στην Λιβανέζικη πελατεία. Η εταιρεία πιστεύει ότι η πελατεία του Λιβάνου ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για να αυξήσει την γνώση της σχετικά με τα κρασιά, δεδομένου του αριθμού των ανθρώπων που πράγματι εγγράφονται στα ανάλογα προγράμματα της εταιρείας. Στα προγράμματα αυτά συμμετέχουν εξωτερικοί επαγγελματίες και εμπειρογνώμονες που μοιράζονται τις γνώσεις τους και στο δημιουργικό συνδυασμό τροφίμων και οίνων αλλά και στη σχέση ποιότητας/ τιμής των διαφόρων τύπων κρασιού, σε συνεργασία με το WSET είναι παγκόσμιο αναγνωρισμένη ακαδημία με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Όσον αφορά μελλοντικές στρατηγικές, το Chateau Ksara ξεκινάει την προώθηση 2 νέων τύπων κρασιού: Το Al Merwah και το Nuance. Chateau Kefraya Το οινοποιείο Kefraya παράγει αυθεντική και σταθερή ποιότητα κρασιού, αλλά δίνει επίσης προτεραιότητα στον πειραματισμό νέων ποικιλιών σταφυλιών για νέα κρασιά. Το "Kefraya terroir" δίνει στο κρασί μια μοναδική ταυτότητα που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες που παίζουν ρόλο, όπως: το κλίμα, ο ήλιο, η πλούσια ποιότητα του εδάφους, η συνολική γεωλογία, αλλά και η διάσταση του υψομέτρου. Η εταιρεία Kefraya προωθεί το boutique approach σε σχέση με την υπόλοιπη αγορά, κερδίζοντας το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς στην χώρα. Όπως και η εταιρεία Ksara, το Kefraya είναι επίσης καθιερωμένο στην Λιβανική αγορά. Εξάγει κατά προσέγγιση το 35% έως 40% της συνολικής παραγωγής του και αφιερώνει τα υπόλοιπα στην παραγωγή τοπική αγορά. Ωστόσο, οι πωλήσεις του οινοποιείου Ksara παραμένουν ελαφρώς υψηλότερες από αυτές της Kefraya, δεδομένης της μεγαλύτερης κλίμακας παραγωγής στην χώρα. Στο θέμα μάρκετινγκ, το οινοποιείο ξεκινά μια νέα μορφή της "ταυτότητας του κρασιού του Λιβάνου όπου παρουσίασε το πρώτο "Cuve" κρασί στην αγορά, αποθηκευμένο σε ένα αυθεντικό λιβανέζικο βάζο κρασιού γνωστό στα αραβικά ως "khebye". Επίσης, συνδυάζοντας 3 γηγενή σταφύλια από το Terroir, το Kefraya προσφέρει το "Cuve DNΑ" (ισοδύναμο με το "DNA" αυτών των 3 τύπων σταφυλιών) ως νέο τύπο κρασιού, παράλληλα με το "Unaged cuve" που αντιπροσωπεύουν μείγματα των διαφορετικών σταφυλιών σε μία φιάλη. 5
Chateau Musar Το Οινοποιείο Musar είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παίκτης όσον αφορά τον όγκο του παραγόμενου κρασιού. Παράγει 600 εκ φιάλες κρασιού, ενώ στρατηγική της είναι εξαγωγική, εξάγοντας περισσότερο από 75 έως 80% των προϊόντων της σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων προορισμών όπως: Ευρώπη, Αυστραλία, Κίνα και πολλοί άλλοι. Η καινοτομία που εφαρμόζει το οινοποιείο είναι η ωρίμανση του οίνου για 7 έτη. Συμπεράσματα Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες η κατά κεφαλή κατανάλωση κρασιού παραμένει στον Λίβανο πολύ χαμηλή σε σύγκριση με την Ευρώπη, κυμαινόμενη μεταξύ 2-3 λίτρων ετησίως, σε σύγκριση με περίπου 50 λίτρα στη Γαλλία και περ. 30 στην Γερμανία. Η ίδια η UVL εκτιμά επίσης ότι η κατά κεφαλήν κατανάλωση κρασιού είναι χαμηλή από 1,7 έως 2 λίτρα ετησίως. Για να γίνει γνωστός ο οίνος, ο καταναλωτής εμπλέκεται σε μια διαδικασία δοκιμής διαφορετικών τύπων κρασιού για τον εντοπισμό των διαφορών και των ομοιοτήτων τους ή την διάκριση των ξεχωριστών χαρακτηριστικά του καθενός. Γίνεται έτσι σταδιακά πιο πρόθυμος να διευρύνει την γνώση του σε διάφορους τύπους οίνων. Μεταξύ πολλών κριτηρίων, οι γνώστες μαθαίνουν να ανιχνεύουν το κρασί ποιότητας και να αξιολογούν την σχέση ποιότητας / τιμής του προσφερόμενου κρασιού. Ωστόσο, δεδομένης της χαμηλής κατανάλωσης στη χώρα, η κυρίαρχη άποψη των αναλυτών του τομέα είναι ότι εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση για έναν Λιβανέζο καταναλωτή οίνου να εκτίθεται στον οίνο ποικιλιών ώστε να αποκτήσει εμπειρία με τόσο χαμηλά επίπεδα κατανάλωσης, δηλαδή περιορισμένο χώρο για πειράματα. Μετά από επιτυχείς προσπάθειες το Υπουργείο Γεωργίας αποφάσισε κατά προτεραιότητα τη χρηματοδότηση του Εθνικού Ινστιτούτου Οίνου (NWI), το οποίο διαμορφώθηκε προ διετίας, αλλά δεν έχει ακόμη λάβει προϋπολογισμό για να λειτουργήσει. Η ενίσχυση της επιτυχίας και η εξασφάλιση θετικών μελλοντικών προοπτικών της οινοποιητικής βιομηχανίας του Λιβάνου, επειδή δεν δύναται να ανταγωνιστεί τη μαζική παραγωγή, υπαγορεύει την μετατόπιση της παραγωγής σε κρασιά υψηλής ποιότητας και εξαγωγής - εκτός από τους λιβάνιους της διασποράς (υπολογίζονται σε 17 εκατ.)- σε στόχευση νέων αγορών όπως η Ινδία ή η Βραζιλία. Η παραγωγή που προορίζεται για την τοπική κατανάλωση είναι προσανατολισμένη στην κατανάλωση των τουριστών που επισκέπτονται το Λίβανο, ένας παράγοντας που σχετίζεται άμεσα με την πολιτική σταθερότητα της χώρας (επιδιώκεται να καθιερωθεί ως εξειδικευμένη αγορά εστίασης με εκλεπτυσμένους οίνους), ο οποίος όμως την τελευταία πενταετία έχει υποστεί καθίζηση. Εξαγωγές Οίνου στο Λίβανο Δασμολογικό / Φορολογικό Καθεστώς Στο πλαίσιο της Συμφωνίας, E.E.-Λιβάνου, η δασμολογική επιβάρυνση (είναι δομημένη στη βάση διασφάλισης υψηλής προστασίας στα τοπικά προιόντα -κυρίως αγροτικά). Συγκεκριμένα, οι δασμολογικοί συντελεστές για τα εισαγόμενα κρασιά στο Λίβανο ανέρχονται ως κατωτέρω: Code Product description EU MFN - Other wine; grape must with fermentation prevented or arrested by the addition of alcohol: 2204.21 - - In containers holding 2 l or less: 2204.21.10 - - - Quality wine 35% 70% 2204.21.90 - - - Other 56% 70% 6
2204.29 - - Other 56% 70% Οι επιπλέον επιβαρύνσεις είναι: ü +200 λιβανικές λίρες ανά λίτρο (1,7 $ περίπου φόρος κατανάλωσης) ü και ΦΠΑ 11%. Ο Λίβανος εφαρμόζει το Εναρμονισμένο Δασμολογικό Σύστημα του Διεθνούς Εμπορίου. Πληροφορίες σχετικά με τις γενικές δασμολογικές και λοιπές επιβαρύνσεις ανά κωδικό έναντι μη προτιμησιακών εμπορικών εταίρων παρέχονται από την ιστοσελίδα της τελωνειακής αρχής του Λιβάνου (http://www.customs.gov.lb). Δυνατότητες Εξαγωγής Ελληνικού Οίνου Σε γενικές γραμμές, δεν υφίσταται έντονο ελληνικό «στοιχείο», πρόκειται για μικρή αγορά που προστατεύει την εγχώρια παραγωγή και η οποία χαρακτηρίζεται συνήθως ως ευαίσθητη στις τιμές (πρέπει να δοθεί έμφαση στην τιμή). Η γνωριμία του Λιβανικού κοινού με τον ελληνικό αμπελώνα είναι μια διαδικασία που θα πρέπει να ξεκινήσει σταδιακά με την παρουσία ελληνικού οίνου στην Διεθνή Έκθεση Horeca που λαμβάνει χώρα ετησίως στην Βηρυτό, και στην Έκθεση Οίνου ('Byblos en Blanc et Rosé Wine Festival), και με άλλες ενέργειες όπως αυτές που περιγράφονται κατωτέρω. Στόχος της προσπάθειας πρέπει να είναι η σταδιακή αλλαγή της νοοτροπίας του Λιβανικού κοινού και της σχετικής επιμονής του στα κρασιά του Γαλλικού αμπελώνα, κάτι που εξηγείται απόλυτα από κοινωνικές & πολιτικές συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών. Τα θετικά παραδείγματα άλλων χωρών, όπως π.χ. της Αρμενίας θα πρέπει να αποτελέσουν οδηγό μας στην προσπάθεια αυτή. Επίσης θα πρέπει να γίνει αντιληπτή στον Λιβάνιο καταναλωτή η εγγύτητα της γαστρονομίας της Μεσογείου και ο ρόλος της οινικής παράδοσης σε αυτήν. Οι προσπάθειες της Ελληνικής Πρεσβείας και Ελλήνων παραγωγών ξεκίνησαν ήδη με τις κάτωθι εκδηλώσεις: 1. 1 ο Ελληνικό Φεστιβάλ στο Λίβανο - Ο Δίας συναντά τον Αχιράμ. Η Ελληνική Πρεσβεία αξιοποιώντας σχετική πρόταση τοπικών φορέων της περιοχής έθεσε την εν λόγω εκδήλωση υπό την αιγίδα της. Στόχος ήταν η παρουσίαση στον Λίβανο της πλούσιας ελληνικής παράδοσης στην μουσική, στο φαγητό, στο κρασί, καθώς και στην ιστορική κληρονομιά, σε μια Υπαίθρια Εκδήλωση η οποία πραγματοποιήθηκε στην αρχαία πόλη της Βύβλου, εντός του αρχαιολογικού χώρου. Στην εκδήλωση έλαβαν μέρος 3 Ελληνικά οινοποιεία τα οποία πρόσφεραν δωρεάν με την μορφή γευσιγνωσίας ολόκληρη την παλέτα των ελληνικών κρασιών. Συνολικά στην εκδήλωση προσφέρθηκαν περί τις 500 φιάλες ενώ η υποδοχή του Λιβανικού κοινού ήταν απόλυτα θετική. 2. Ελληνικό 10ημερο υπό την ονομασία Senses of Greece, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από 4-15 /9/τ.ε. στους χώρους του Casino Du Liban το οποίο θα περιλαμβάνει ελληνική κουζίνα προετοιμασμένη από Έλληνα Σεφ, Ελληνικά κρασιά καθώς και ελληνική μουσική. Και η εν λόγω εκδήλωση θα υποστηριχθεί από την Ελληνική Πρεσβεία με στόχο την διάδοση της καλής ελληνικής κουζίνας και βέβαια του ποιοτικού ελληνικού κρασιού. 7
Ο Προϊστάμενος Ιάκωβος Ραφαήλ Κολλάρος Σύμβουλος ΟΕΥ Α ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΔΙΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΥ & ΟΙΝΟΥ (ΕΔΟΑΟ) E-mail: info@newwinesofgreece.com ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟIΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ E-mail: keosoe@otenet.gr ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΩΝ & ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ (ΣΕΑΟΠ) E- mail: info@seaop.gr ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΙΝΟΥ (ΣΕΟ) E-mail: seo@wine.org.gr / info@greekwinefederation.gr ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ E-mail: efrainein@efrainein.gr OINOI ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΟΒΕ)- ΕΝΩΣΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ του ΑΜΠΕΛΩΝΑ της BOΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΝΟΑΒΕ ΑΕ (ΕΝΟΑΒΕ). E-mail: info@wineroads.gr ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Σ.Μ.Ο.Ε.) E-mail: inof@smoe.com.gr /smoellados@gmail.com ΕΝΩΣΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΕΝ.Ο.Α.Α.) E-mail: info@enoaa.gr ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΩΝ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ (ΕΝ.Ο.Α.Ν.Α.) E-mail: info@inambelos.gr ΕΝΩΣΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΚΡΗΤΗΣ E-mail: info@winesofcrete.gr ΕΝΩΣΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (ΕΝ.Ο.Α.Π.) E-mail: info@enoap.org / manolis@enoap.org ΕΝΩΣΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΕΝ.Ο.Α.Κ.Ε.) E-mail: info@enoake.gr 8