Η αξία του περιεχοµένου

Η αξία του περιεχοµένου ατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας σηµειώθηκε µία πραγµατική επανάσταση στον τρόπο πρόσβασης του ανθρώπου στο περιεχόµενο και την πληροφορία. Η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών - ιδίως των ασύρµατων και της κινητής τηλεφωνίας (και των δικτύων) µε προεξάρχoντα το ρόλο του Internet - άλλαξαν το σκηνικό στην έως τότε δυσκίνητη ροή της πληροφορίας. Η διακίνηση του περιεχοµένου προϋπέθετε, βεβαίως, την ύπαρξή του σε ψηφιακή µορφή. Έτσι, ταυτόχρονα µε την παραγωγή ψηφιακού περιεχο- µένου παρατηρήθηκε και ένα κύµα ψηφιοποίησης των µέσων που υπήρχαν σε συµβατική µορφή, διαδικασία η οποία άλλωστε συνεχίζεται σε µεγάλο βαθµό και σήµερα. Παρά τα όσα βήµατα έχουν σηµειωθεί, η αγορά του online περιεχοµένου βρίσκεται ακόµη σε νηπιακό στάδιο, αν συγκριθεί µε το µέγεθος της αγοράς του offline περιεχοµένου. Παρόλα αυτά, όπως θα δούµε και στη συνέχεια, υπάρχουν σαφείς ανοδικές τάσεις και ορισµένες πολλά υποσχό- µενες αγορές. Στην παρούσα χρονική στιγµή τρεις είναι οι κυριότερες πλατφόρµες διανοµής online περιεχοµένου: τα PCs, η ψηφιακή τηλεόραση και οι ασύρµατες συσκευές. Παρά το γεγονός ότι πολλές φορές το ίδιο περιεχόµενο είναι διαθέσιµο σε περισσότερες από µία από τις προαναφερθείσες πλατφόρµες, συνήθως τα επιχειρηµατικά µοντέλα διάθεσης του περιεχοµένου αντιµετωπίζουν διακριτά τις πλατφόρµες. Από την άλλη µεριά, το online περιεχόµενο οργανώνεται σε τέσσερις κεντρικές κατηγορίες: ήχοι/µουσική, video, παιχνίδια και εκδόσεις. Ας δούµε αρχικά, σε γενικές γραµµές, τι είναι σήµερα διαθέσιµο στις κυριότερες πλατφόρµες. περιεχόµενο σε PCs Ήχοι/µουσική Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται τα καταστήµατα online µουσικής (όπου οι χρήστες έχουν κυριότητα του περιεχο- µένου που αγοράζουν) και οι αντίστοιχες συνδροµητικές υπηρεσίες. Video Όσον αφορά στο video, αυτήν τη στιγµή υπάρχουν διαθέσιµες υπηρεσίες για το "κατέβασµα" ή τη µετάδοση κινηµατογραφικών ταινιών (video on demand), φυσικά σε ώριµες, από πλευράς broadband Internet, αγορές. ιαθέσιµα είναι, επίσης, αρχεία βίντεο µε αθλητικό, ειδησεογραφικό και ψυχαγωγικό περιεχόµενο, αλλά και συνδροµητικές υπηρεσίες σε ένα ευρύ φάσµα περιεχοµένου που ποικίλλει από τηλεοπτικούς σταθµούς ως πορνογραφικό περιεχόµενο και περιεχό- µενο που αφορά στον επιχειρηµατικό χώρο. Παιχνίδια Στη συγκεκριµένη κατηγορία εντάσσονται τα multiplayer games τα οποία συνήθως είναι διαθέσιµα έναντι ενός µηνιαίου τιµήµατος, αλλά και οι υπηρεσίες που επιτρέπουν τη διανοµή των παιχνιδιών µε ηλεκτρονικό τρόπο. Εκδόσεις Στην ενότητα αυτή περιλαµβάνεται όλο το online περιεχόµενο που βασίζεται σε κείµενο και εικόνα, όπως υπηρεσίες ειδήσεων και ενηµέρωσης για καταναλωτές και επιχειρήσεις, εκπαιδευτικό περιεχόµενο και επιστη- µονικές εκδόσεις, περιεχόµενο για ενηλίκους κ.ά. περιεχόµενο σε ψηφιακές τηλεοράσεις Μουσική Προς το παρόν δεν υπάρχουν διαθέσιµες υπηρεσίες, αλλά αναµένεται στο µέλλον η παροχή δυνατότητας µουσικών downloads. Video Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται ταινίες (video on demand), αλλά και video µε αθλητικό, παιδικό, µουσικό, πορνογραφικό περιεχόµενο κ.λπ. Παιχνίδια Στην ενότητα αυτή περιλαµβάνονται τα multiplayer games των γνωστών παιχνιδοµηχανών ή παιχνίδια που βασίζονται σε set-top boxes. Εκδόσεις Η συγκεκριµένη κατηγορία στηρίζεται κυρίως στο teletext, αν και µελλοντικά αναµένεται να κάνουν την εµφάνισή τους και άλλες περισσότερο προηγµένες τεχνολογίες. περιεχόµενο σε mobile πλατφόρµες Ήχοι/µουσική Τα ιδιαίτερα δηµοφιλή ringtones κερδίζουν τη µερίδα του λέοντος στο συγκεκριµένο τοµέα. Ήδη σε κάποιες προηγµένες αγορές έχουν κάνει την εµφάνισή τους υπηρεσίες που επιτρέπουν το κατέβασµα µουσικών κοµµα- 38 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

τιών, αλλά το επιχειρηµατικό µοντέλο χρειάζεται χρόνο για να δοκιµαστεί. Video Στον τοµέα του video παρέχονται clips αθλητικού, ειδησεογραφικού και ψυχαγωγικού κυρίως περιεχοµένου, ενώ προσφέρεται και η δυνατότητα παρακολούθησης τηλεοπτικού προγράµµατος. Παιχνίδια Στη συγκεκριµένη κατηγορία επιτρέπεται το "κατέβασµα" παιχνιδιών από τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας ή από εξειδικευµένους παρόχους ανάλογων υπηρεσιών. Εκδόσεις Ειδικά διαµορφωµένες εκδόσεις των web σελίδων προβάλλονται και στις οθόνες των φορητών συσκευών µε περιεχόµενο που έχει κυρίως ειδησεογραφικό χαρακτήρα. Η σπουδαιότητα του περιεχοµένου Όπως είναι φανερό από τα προαναφερθέντα, τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί σηµαντική ανάπτυξη του online περιεχοµένου, αλλά παρόλα αυτά υπάρχει µεγάλη απόσταση από το περιεχόµενο που υπάρχει σε παραδοσιακή µορφή. Αλλά, γιατί το online περιεχόµενο έχει αποκτήσει τελευταία τόση αξία; Ο κυριότερος ίσως λόγος είναι ότι θεωρείται ως το κλειδί για την ουσιώδη ανάπτυξη του broadband Internet και των ασύρ- µατων υπηρεσιών. Οι συγκεκριµένες αγορές βρίσκονται ήδη σε διάφορα στάδια εξελικτικής διαδικασίας. Στην αρχική φάση των εν λόγω αγορών το ζητούµενο ήταν η πρόσβαση. Η διείσδυση των broadband υπηρεσιών στο αρχικό στάδιο εµφάνισής τους ήταν περιορισµένη σε χρήστες οι οποίοι δεν ενδιαφέρονταν για το κόστος, αλλά ζητούσαν υψηλές ταχύτητες. Παρόλα αυτά, όταν η διείσδυση του broadband ξεπέρασε τη µικρή µερίδα των "πρωτοπόρων" και άγγιξε τη µαζική καταναλωτική αγορά, οι ανάγκες των χρηστών µεταβλήθηκαν. Γιατί καλό είναι να είσαι πάντα συνδεδεµένος στο Internet και να έχεις υψηλές ταχύτητες πρόσβασης, αλλά σε τι θα σου χρειαστεί, αν δεν υπάρχει διαθέσιµο περιεχόµενο; Εκ των πραγµάτων, λοιπόν, το περιεχόµενο αποκτά σταδιακά µεγαλύτερη σπουδαιότητα σε αντίθεση µε την broadband διασύνδεση η οποία αρχίζει να θεωρείται δεδοµένη (στις ώριµες, βεβαίως, αγορές...). Παράλληλα, µεταβολές παρατηρούνται και στα τιµολογιακά µοντέλα τα οποία κινούνται προς πιο σύνθετες µορφές, προσανατολισµένες στο χώρο των υπηρεσιών. Οι επιλογές πρόσβασης σε περιεχόµενο έχουν αρχίσει να εµφανίζονται ως υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας στις υπηρεσίες broadband πρόσβασης. Σταδιακά ενδέχεται να προστεθούν υπηρεσίες ψυχαγωγίας, υπηρεσίες που να σχετίζονται µε το ψηφιακό σπίτι κ.λπ. Έτσι, σταδιακά, ενώ ο αυξανόµενος ανταγωνισµός στο χώρο της broadband πρόσβασης στο Internet θα έχει ως αποτέλεσµα την περαιτέρω συρρίκνωση των τιµών, καλείται το περιεχόµενο να στηρίξει τα έσοδα στη συγκεκριµένη βιοµηχανία. Σήµερα οι χρήστες πληρώνουν για το always on και την ταχύτητα που προσφέρουν οι broadband συνδέσεις. Όταν τα χαρακτηριστικά αυτά θα θεωρούνται αυτονόητα, το περιεχό- µενο µε τη µορφή των ψυχαγωγικών εφαρµογών και των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών θα οδηγήσει προς τα εµπρός τη βιοµηχανία του broadband Internet. Τόσο οι πάροχοι όσο και οι χρήστες βρίσκονται στην αρχή της διαδικασίας µετάβασης από την πρόσβαση στο περιεχόµενο. Όπως καταγράφουν οι έρευνες, οι τελικοί χρήστες έχουν σήµερα στις βασικές τους προτεραιότητες τα θέµατα της broadband σύνδεσης, αλλά δείχνουν αυξανόµενο ενδιαφέρον για συγκεκριµένες κατηγορίες περιεχοµένου. << Βασικές κατηγορίες περιεχοµένου Mouσική Παιχνίδια Video Eκδόσεις Kαταναλωτές Επιχειρήσεις Ψηφιακή Τηλεόραση Καταστήµατα Games, Interactive TV Video on demand Yπηρεσίες Πληροφόρησης Broadband PC Καταστήµατα PC Games Tαινίες, Video clips Eιδήσεις και πληροφορίες, εκπαίδευση, περιεχόµενο για ενηλίκους Mobile Βασικές πλατφόρµες πρόσβασης Ringtones, Moυσική Μοbile Games Video clips Eιδήσεις και πληροφορίες Προϊόντα και υπηρεσίες ανά κατηγορία περιεχοµένου και πλατφόρµα new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 39

Η αγορά του online περιεχοµένου M ία ιδιαίτερα αναλυτική καταγραφή της κατάστασης στην οποία βρίσκεται σή- µερα η αγορά του online περιεχοµένου στη υτική Ευρώπη, επιχειρεί µία έρευνα που πραγµατοποιήθηκε από την εταιρία Strategy Analytics σε συνεργασία µε την οµάδα εργασίας του EITO (ΕΙΤΟ Task Force) και την οικονο- µική στήριξη της Telecom Italia. Βασικό στοιχείο της έρευνας είναι ότι η καταναλωτική αγορά του online περιεχοµένου βρίσκεται ακόµη στη νηπιακή της ηλικία, σε σύγκριση πάντα µε τα έσοδα που αποφέρει το offline περιεχόµενο. Για παράδειγµα, τα έσοδα από το online ψυχαγωγικό περιεχόµενο, όπως η µουσική, τα video και τα παιχνίδια επισκιάζονται από τα έσοδα που παράγονται από τα ανταγωνιστικά format όπως τα CDs και τα DVDs. Συγκεκριµένα, κατά τη διάρκεια του 2004 εκτιµάται ότι το 16% των εσόδων από τα video games προήλθαν από τις online υπηρεσίες, σε σύγκριση µε το 2,7% στην περίπτωση του video και του 0,5% στην περίπτωση της µουσικής. Παράλληλα, τα έσοδα από την IPTV (τηλεόραση µε χρήση της υποδοµής του Internet) και το video µέσω PCs εκτιµάται ότι στο τέλος του 2004 ανήλθαν στα 166 εκατ., αντιστοιχώντας µόλις στο 7% των εσόδων από τις τηλεοπτικές συνδροµητικές υπηρεσίες. Όπως εκτιµά η έρευνα, η πλειοψηφία των εσόδων από το online περιεχό- µενο προέρχεται από τις υπηρεσίες επιχειρηµατικής πληροφόρησης. Η εν λόγω αγορά έχει ήδη πραγµατοποιήσει ένα σηµαντικό βήµα µετάβασης από την offline στην online διανοµή. Τα έσοδα από τις επιχειρηµατικές υπηρεσίες είναι εξαπλάσια από τα αντίστοιχα των καταναλωτικών υπηρεσιών ( 8,5 δισ. έναντι 1,7 δισ.). Αντιθέτως, η καταναλωτική αγορά η οποία κυριαρχείται από τις ψυχαγωγικές εφαρ- µογές, είναι στα πολύ αρχικά στάδια µετάβασης από την offline στην online διανοµή και παράδοση. Υπηρεσίες και έσοδα Στη συνέχεια αναλύεται η κατάσταση της αγοράς του online περιεχοµένου µε βάση τις τρεις σηµαντικότερες πλατφόρµες διανοµής του: τις φορητές συσκευές, τα PCs και την τηλεόραση. 40 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

Περιεχόµενο για mobile συσκευές Το mobile περιεχόµενο κατέχει την πρωτιά στο καταναλωτικό πεδίο. Τα έσοδα από το ψηφιακό περιεχόµενο που διατίθεται στις φορητές συσκευές, ξεπερνούν κατά πολύ τα αντίστοιχα έσοδα από το περιεχόµενο για PCs και τηλεόραση. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ιδιαίτερα µεγάλη ζήτηση των ringtones και wallpapers για τα κινητά τηλέφωνα, που το 2003 απέφεραν έσοδα της τάξης των 2,4 δισ. Τα ringtones αντιστοιχούν στο 70% της εν λόγω αγοράς και σε ορισµένες περιοχές ξεπερνούν ακόµη και τις πωλήσεις των CD singles. Ακόµη, όµως, και αν εξαιρεθούν οι εν λόγω εφαρµογές, τα έσοδα από το mobile περιεχόµενο ξεπέρασαν το 2004 τα έσοδα από τις αντίστοιχες υπηρεσίες για PCs ( 692 εκατ. έναντι 255). Ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρων τοµέας είναι αυτός των mobile games, που παράγει υψηλότερα έσοδα ( 254 εκατ.) από τα online παιχνίδια που παίζονται µέσω των παιχνιδοµηχανών ή των PCs. Θα πρέπει, βεβαίως, να σηµειωθεί ότι το 70% των εσόδων προέρχονται από το "κατέβασµα" παιχνιδιών και όχι από online παιχνίδια που παίζονται µέσω του Internet. Αντιθέτως, το επιχειρηµατικό mobile περιεχόµενο κινείται συγκριτικά σε πολύ χαµηλά επίπεδα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η καταναλωτική βάση είναι πολύ ευρύτερη των επιχειρηµατικών χρηστών και ως εκ τούτου οι πάροχοι εστιάζουν σε αυτήν τη φάση στις εφαρµογές ψυχαγωγίας. Περιεχόµενο για PCs Σε αντίθεση µε την προηγούµενη κατηγορία, στον τοµέα του online περιεχοµένου για PCs κυριαρχεί το επιχειρηµατικό περιεχόµενο. Συγκεκριµένα, η αγορά του business περιεχοµένου αποφέρει έσοδα της τάξης των 8 δισ. έναντι µόλις 255 εκατ. που αποφέρουν τα έσοδα από τις καταναλωτικές υπηρεσίες. Οι επιχειρηµατικές υπηρεσίες ποικίλλουν από συνδροµές σε επιλεγµένες ενότητες ειδησεογραφικών web sites, έως online αγορές πληροφοριών που εκδίδονται από ερευνητικούς οίκους και εταιρίες αναλύσεων. Όσον αφορά στα έσοδα από περιεχό- µενο που απευθύνεται σε καταναλωτές, την πλειοψηφία κατέχουν οι εκδόσεις. Το πορνογραφικό περιεχόµενο κατέχει στη συγκεκριµένη περίπτωση µεγάλο µερίδιο αγοράς. Όσον αφορά στα µοντέλα τιµολόγησης, τόσο στον τοµέα του καταναλωτικού όσο και του επιχειρηµατικού περιεχοµένου, συνυπάρχουν το συνδρο- µητικό και το pay-per-use (πληρωµή ανά χρήση) µοντέλο. Τα online games αποτελούν την κύρια µορφή online ψυχαγωγίας στο χώρο των PCs, καθώς τα τελευταία χρόνια υπήρξε µία δραµατική αύξηση του αριθµού και της ποικιλίας των παιχνιδιών που είναι διαθέσιµα στους καταναλωτές. Η µεγαλύτερη ανάπτυξη προέρχεται από τα παιχνίδια που οι χρήστες κατεβάζουν και παίζουν πληρώνοντας κάποιο τίµηµα. Αντιθέτως, η αγορά των multiplayer games παρουσιάζει στατικότητα. Παράλληλα, η αγορά του online video παραµένει αρκετά µικρή µε περίπου 500.000 broadband χρήστες να αγοράζουν περιεχόµενο µέσω του Internet. Όσον αφορά στο είδος του video, το πορνογραφικό υλικό βρίσκεται στην πρώτη θέση, ενώ το ενδιαφέρον του κοινού στρέφεται επίσης και προς αθλητικά, ειδησεογραφικά και ψυχαγωγικά video clips. Όσον αφορά στο επιχειρηµατικό µοντέλο που ακολουθείται συνήθως, το online video δεν χρεώνεται απ' ευθείας, αλλά στα πλαίσια µίας ευρύτερης συνδροµής. Τηλεοπτικό περιεχόµενο Η αγορά του online τηλεοπτικού περιεχοµένου είναι η λιγότερο αναπτυγ- µένη στην Ευρώπη σε σύγκριση µε τις άλλες δύο. Προς το παρόν πρόκειται περισσότερο για πιλοτικές προσπάθειες οι οποίες σε ελάχιστες χώρες απέκτησαν πρόσφατα και εµπορική µορφή. Οι interactive τηλεοπτικές υπηρεσίες έχουν περιορισµένη διείσδυση, αλλά οι περισσότερες εξ αυτών περιλαµβάνουν ελάχιστη online δραστηριότητα. Σε γενικές γραµµές, στην ενότητα αυτή εντάσσονται εφαρµογές και υπηρεσίες e-mail και messaging, στοιχηµάτων, online games κ.ά. Η έρευνα εκτιµά ότι τα συνολικά έσοδα από τις interactive τηλεοπτικές υπηρεσίες ανήλθαν το 2004 στα 200 εκατ. Οι παίκτες της αγοράς Περιεχόµενο για PCs Στη υτική Ευρώπη, οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι είναι οι σηµαντικότεροι παίκτες στη διανοµή new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 41

Έσοδα από το online περιεχόµενο στη. Ευρώπη Βασικές κατηγορίες περιεχοµένου Mouσική Παιχνίδια Video Eκδόσεις Kαταναλωτές Επιχειρήσεις Ψηφιακή Τηλεόραση 0 236 million 166 million 0 Broadband PC 40 million 82 million 46 million 373 million 8,374 million Mobile 0,6 million 254 million 150 million 288 million 88 million Βασικές πλατφόρµες πρόσβασης Offline (σε δισ.) (% toυ συνόλου) Πηγή: Strategy Analytics Προϊόντα και υπηρεσίες ανά κατηγορία περιεχοµένου και πλατφόρµα 7,9 3,5 13,4 80 5 0,5 16 2,7 0,8 65 του online περιεχοµένου για τις σταθερές broadband συνδέσεις. Στην παρούσα φάση το µεγαλύτερο τµήµα του περιεχοµένου είναι προσβάσιµο στους χρήστες στα πλαίσια µίας συνδροµής πρόσβασης. Ως εκ τούτου, η πρόσβαση αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων, ενώ σε ελάχιστες περιπτώσεις (όπως, για παράδειγµα, στις µουσικές υπηρεσίες) το περιεχόµενο παράγει απ' ευθείας έσοδα. Η ωρίµανση της αγοράς του broadband στην Ευρώπη θα αναγκάσει, πάντως, τις telcos να αναζητήσουν σε άλλους τοµείς νέες ευκαιρίες ανάπτυξης. Η δεύτερη οµάδα παικτών στη συγκεκριµένη αγορά είναι τα µεγάλα portals τα οποία προσφέρουν συνδροµητικές υπηρεσίες, αλλά η κύρια πηγή εσόδων τους προέρχεται από τις διαφηµίσεις. Οι κάτοχοι περιεχοµένου παίζουν, επίσης, έναν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της αγοράς του online περιεχοµένου, καθώς κατέχουν τα πνευµατικά δικαιώµατα της πλειοψηφίας του υπάρχοντος περιεχοµένου και έχουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή, διανοµή και προώθησή του. Τέλος, εµπλεκόµενες στη διαδικασία είναι οι εταιρίες που παρέχουν τις τεχνολογίες που υποστηρίζουν την αγορά του online περιεχοµένου όπως την ψηφιακή κωδικοποίηση, τη διαχείριση των πνευµατικών δικαιωµάτων κ.ά. Τηλεοπτικό περιεχόµενο Στον τοµέα του τηλεοπτικού περιεχο- µένου εµπλεκόµενες είναι οι εταιρίες καλωδιακής, δορυφορικής και επίγειας τηλεόρασης. Προς το παρόν υπάρχει ελάχιστο περιεχόµενο που παρέχεται online και αφορά κυρίως στα παιχνίδια που παίζονται µέσω των παιχνιδοµηχανών και ορισµένα αλληλεπιδραστικά τηλεοπτικά παιχνίδια. Ανασταλτικός παράγοντας στη συγκεκριµένη αγορά είναι ο µεγάλος αριθµός των προτύπων που χρησιµοποιούνται στη δια- 42 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

δραστική τηλεόραση. Προς το παρόν δεν υπάρχει µία κοινώς αποδεκτή πλατφόρµα για interactive ή online τηλεοπτικές εφαρµογές. Ως εκ τούτου, οι παραγωγοί περιεχοµένου θα πρέπει να προσαρµόσουν το περιεχόµενό τους στα τεχνικά χαρακτηριστικά της πλατφόρµας κάθε παρόχου, διαδικασία η οποία είναι χρονοβόρα και ακριβή. Περιεχόµενο για mobile συσκευές Οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας και οι κάτοχοι του περιεχοµένου κυριαρχούν στην αγορά του mobile online περιεχοµένου. Στην παρούσα φάση, ο κύριος όγκος του mobile περιεχοµένου διανέµεται µέσω των δικτύων κινητής τηλεφωνίας και παρέχεται στους τελικούς χρήστες µέσω των εν λόγω εταιριών ή εταιριών παροχής υπηρεσιών. Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της αγοράς Η ανάπτυξη της αγοράς του online περιεχοµένου και ο ρυθµός που θα πραγµατοποιηθεί αυτή, εξαρτώνται από πληθώρα παραγόντων, οι σηµαντικότεροι των οποίων αναλύονται στη συνέχεια: Η ταχύτητα Το θέµα της ταχύτητας στα broadband δίκτυα γίνεται ολοένα και περισσότερο καθοριστικό για την ανάπτυξη της αγοράς του online περιεχοµένου. Στην παρούσα φάση η ευρωπαϊκή αγορά του broadband παρουσιάζει µεγάλη ποικιλότητα όσον αφορά στις ταχύτητες πρόσβασης και τις τιµές. Η τάση προς τη συρρίκνωση των τιµών και την αύξηση της απόδοσης είναι εµφανής, αλλά η εναρµόνιση της ευρωπαϊκής αγοράς απέχει αρκετά από την επίτευξή της. Παρά τις επιµέρους διαφορές στην ταχύτητα των broadband υπηρεσιών που υπάρχουν στις ευρωπαϊκές χώρες, κατά µέσον όρο οι ταχύτητες που παρέχονται κυµαίνονται µεταξύ 512 Κbps και 1 Mbps. Ενώ οι ταχύτητες αυτές είναι µάλλον ικανοποιητικές για αρκετές υπηρεσίες online περιεχοµένου όπως η online µουσική, για περισσότερο προηγµένες υπηρεσίες όπως η IPTV και το online gaming όπου απαιτείται το κατέβασµα αρχείων µεγάλου µεγέθους, χρειάζονται υψηλότερες ταχύτητες πρόσβασης. Παράλληλα, η διαθεσιµότητα broadband περιεχοµένου αποτελεί έναν καθοριστικό παράγοντα για την άνοδο των ευρυζωνικών συνδέσεων, οπότε η όλη κατάσταση διαµορφώνει µία σχέση "κότας και αυγού" όπου το ένα συστατικό προωθεί το άλλο και αντιστρόφως. Ανταγωνισµός και ρύθµιση Η νοµοθεσία για τον ανταγωνισµό µπορεί να επηρεάσει εµµέσως την ανάπτυξη του online περιεχοµένου, καθώς το θέµα της διείσδυσης και της ταχύτητας των broadband συνδέσεων είναι, όπως προαναφέραµε, καθοριστικό. Ως εκ τούτου, η διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου ανταγωνισµού στην αγορά του broadband λειτουργεί ευεργετικά και στην αγορά του online περιεχοµένου. vs Οffline περιεχόµενο (2004) 30 25 20 15 10 5 0 (σε δισ.) Video Παιχνίδια Μουσική Οnline Πηγή: Strategy Analytics Η πρόσβαση στο περιεχόµενο Πέραν του "αυθεντικού" online περιεχοµένου το οποίο δηµιουργείται για ψηφιακή διανοµή, στην παρούσα φάση αρκετές υπηρεσίες online περιεχοµένου στηρίζονται στο υπάρχον offline περιεχόµενο. Σε πολλές, µάλιστα, περιπτώσεις το περιεχόµενο που ελκύει το ενδιαφέρον των τελικών χρηστών και των παρόχων υπηρεσιών, ανήκει στις εταιρίες media. Οι εν λόγω εταιρίες λειτουργούν σε πολλές περιπτώσεις ανασταλτικά, καθώς εστιάζουν κυρίως στο να προασπίσουν τα παραδοσιακά κανάλια εσόδων έναντι επιλογών που δεν έχουν ακόµη αποδείξει την επιχειρηµατική αξία τους. Οffline new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 43

Έσοδα από το online περιεχόµενο ανά τύπο πρόσβασης 16,000 Οnline περιεχόµενο για καταναλωτές Οnline περιεχόµενο για επιχειρήσεις 12,000 8,000 4,000 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Πηγή: Strategy Analytics Τα επιχειρηµατικά µοντέλα Η πανσπερµία των επιχειρηµατικών µοντέλων και των µοντέλων πληρω- µής λειτουργεί ανασταλτικά για την προώθηση του online περιεχοµένου. Αναλόγως της µορφής του περιεχοµένου παρέχονται διαφορετικές δυνατότητες. Ενδεικτικά, ο χρήστης µπορεί: Να αγοράσει περιεχόµενο το οποίο και να κατέχει µε δικαίωµα επαναχρησιµοποίησής του µε λίγους ή µηδενικούς περιορισµούς. Το µοντέλο αυτό χρησιµοποιείται σε µουσικά κοµµάτια που κατεβάζει κανείς από ένα online µουσικό κατάστηµα και µεταφέρει στο Internet το παραδοσιακό µοντέλο αγοράς. Να νοικιάσει ή να δανειστεί περιεχόµενο για ένα περιορισµένο χρονικό διάστηµα έναντι ενός τιµήµατος. Πρόκειται, ουσιαστικά, για το µοντέλο pay-per-view το οποίο ακολουθείται από εταιρίες καλωδιακής ή δορυφορικής τηλεόρασης στην πώληση ταινιών. Να καταβάλει µία συνδροµή προκει- µένου να "κατεβάζει" ή να παρακολουθεί µέσω streaming περιεχόµενο όπως µουσική, video ή παιχνίδια. Να έχει δωρεάν πρόσβαση σε περιεχόµενο το οποίο, όµως, συνοδεύεται από διαφηµιστικό υλικό. Το µοντέλο αυτό χρησιµοποιείται κυρίως από καθιερωµένα media µετάδοσης όπως το ραδιόφωνο και η τηλεόραση, τα έσοδα των οποίων προέρχονται κυρίως από το διαφηµιστικό χώρο. Επειδή η αγορά του online περιεχοµένου είναι ακόµη µικρή, κατακερµατισµένη και απρόβλεπτη, οι περισσότερες εταιρίες στηρίζουν τα έσοδά τους σε κάποιο ή σε συνδυασµό από τα προαναφερθέντα µοντέλα. Η αγοραστική ζήτηση Η καταναλωτική συµπεριφορά αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διάδοση του online περιεχοµένου. Καταρχάς η απόκτηση µίας broadband σύνδεσης δεν σηµαίνει αυτόµατα και την αλλαγή στον τρόπο χρήσης του Internet. Οι περισσότεροι χρήστες θεωρούν το broadband ως µία αναβάθµιση της dial-up σύνδεσης και ως εκ τούτου περιορίζονται στις ίδιες δραστηριότητες µε προηγουµένως. Παρόλα αυτά η έρευνα καταγράφει µία αλλαγή στην καταναλωτική συµπεριφορά. Ήδη το 1/3 των δυτικοευρωπαϊκών broadband κατοικιών "κατεβάζουν" σε τακτική βάση περιεχόµενο από το Internet. Συγκεκριµένα, περίπου 8 εκατ. broadband χρήστες "κατεβάζουν" συστηµατικά περιεχόµενο, γεγονός που δηµιουργεί σηµαντική δυναµική για την αγορά του νόµιµου περιεχοµένου, ακόµη και στην περίπτωση που δεν κερδίσουν την πλειοψηφία των χρηστών. Παράλληλα, όσον αφορά στο mobile περιεχόµενο δεν δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ψυχαγωγικές εφαρµογές, αλλά για αυτές που τους προσφέρουν κάποιο πρακτικό ενδιαφέρον. Αναφορικά µε την ηλικιακή διαβάθ- µιση, όπως είναι αναµενόµενο, η πλειοψηφία των broadband χρηστών ανήκει στις µικρότερες ηλικίες. Οι ηλικίες αυτές, µάλιστα, είναι περισσότερο πρόθυµες να δαπανήσουν χρήµατα για online περιεχόµενο. Γενικώς, πάντως, η προθυµία για πληρωµή του online περιεχοµένου είναι ακόµη πολύ χαµηλή, καθώς οι περισσότεροι χρήστες θεωρούν το Internet ως µία πηγή δωρεάν περιεχοµένου. Στη µοναδική πάντως κατηγορία που οι χρήστες αποδέχονται την πληρωµή του περιεχοµένου, είναι για τις υπηρε- 44 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

Έσοδα από το online περιεχόµενο για καταναλωτές και επιχειρήσεις 16,000 12,000 Mobile Τηλεόραση PC 8,000 4,000 0 (σε εκατ.) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Πηγή: Strategy Analytics σίες µουσικής. Αυτό, βεβαίως, οφείλεται στο ότι ο χρήστης γνωρίζει (και ενδέχεται να έχει χρησιµοποιήσει) ήδη τις εν λόγω υπηρεσίες που διαθέτουν σαφή τιµολογιακή πολιτική. Η κατάσταση στην Ελλάδα... Η έρευνα, παρότι ενσωµατώνει τα ελληνικά δεδοµένα στα ευρωπαϊκά, δεν παρέχει συγκεκριµένα στοιχεία για την ελληνική αγορά του online περιεχοµένου. Σε γενικές, πάντως, γραµ- µές ότι αναφέρθηκε προηγουµένως σχετίζεται άµεσα και µε την ελληνική πραγµατικότητα του online περιεχο- µένου, το οποίο δείχνει να ισορροπεί µετά την ανορθόδοξη πορεία που ακολούθησε τα τελευταία χρόνια. Η αγορά στιγµατίστηκε πάντως από τις υπερβολές της περιόδου 2000, όπου προωθήθηκαν επιχειρηµατικά σχέδια στη συγκεκριµένη αγορά τα οποία δεν άντεχαν σε οποιαδήποτε σοβαρή αξιολόγηση. Πώς, λοιπόν, θα µπορούσε να επιτύχει ένα portal το οποίο ξεκίνησε µε προσωπικό που ενδέχεται να µην διαθέτουν ούτε µεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία του εξωτερικού, και προϋπολογισµό που θα ζήλευαν καθιερωµένες επιχειρηµατικές πρωτοβουλίες; Από πού αντλούσαν την αισιοδοξία τους για τη συλλογή τόσων εσόδων σε µία τόσο νέα αγορά; Ας µην ξεχνάµε, βεβαίως, το κλίµα της εποχής το οποίο ήταν επηρεασµένο από τη διεθνή άνοδο των dot com εταιριών, αλλά και τη "χρυσή" εποχή του ελληνικού Χρηµατιστηρίου. Όσοι επένδυσαν µε αυτό τον τρόπο, στόχευαν προφανώς στις υπεραξίες που θα αποκόµιζαν από την εισαγωγή των εταιριών στο Χρηµατιστήριο. Τα σχέδιά τους, όµως, ναυάγησαν µε το χειρότερο τρόπο µετά τη φούσκα των dot com εταιριών και τη χρηµατιστηριακή βουτιά... Από εκεί και πέρα, τα πράγµατα ακολούθησαν την ακριβώς αντίθετη πορεία µε τον υπέρµετρο ενθουσιασµό να τον διαδέχεται η υπέρµετρη επιφυλακτικότητα. Από την εποχή όπου το χρήµα έρεε άφθονο και το ένα επιχειρηµατικό σχέδιο διαδεχόνταν το άλλο, περάσαµε στην εποχή που οι επενδύσεις γίνονταν µε το σταγονό- µετρο και η νέα οικονοµία θεωρούταν θέµα ταµπού, όσον αφορά στις επιχειρηµατικές επενδύσεις. Οι µεταπτώσεις αυτές είχαν αντίκρισµα και στο online περιεχόµενο, το οποίο γνώρισε περιόδους ακµής και παρακµής. Λίγα χρόνια µετά τo σοκ που υπέστη η αγορά, η κατάσταση φαίνεται πολύ πιο ισορροπηµένη. ηλαδή, όσοι επέζησαν της καταστροφής φαίνονται να πατάνε µε περισσότερη σιγουριά στα πόδια τους, ενώ η εµφάνιση νέων αξιόλογων επιχειρηµατικών πρωτοβουλιών στον τοµέα του online περιεχοµένου αποτελεί σηµάδι ανάκαµψης της αγοράς. Επίσης, τα παραδοσιακά media στρέφονται εκ νέου στο χώρο του online περιεχοµένου µε αξιοση- µείωτες προσπάθειες. Έτσι, για το ση- µερινό Έλληνα χρήστη του Internet υπάρχουν τουλάχιστον 2-3 web sites για κάθε θεµατική ενότητα που αξίζει να επισκεφτεί. Τέλος, στο χώρο του mobile περιεχοµένου όλες οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας προωθούν τις προτάσεις τους έχοντας αποκτήσει σηµαντική πελατειακή βάση. Το ζητούµενο για την ελληνική αγορά είναι το πόσο γρήγορα θα κινηθεί προς την εποχή του broadband Internet (ενσύρµατου ή ασύρµατου), γεγονός το οποίο θα κρίνει εν πολλοίς και την ανάπτυξη της αγοράς του online περιεχοµένου. << new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 45

Τα τεχνολογικά συστατικά τεχνολογία θεωρείται ως ένας καθοριστικός παράγοντας για την προώθηση του online περιεχοµένου σε όλες τις προαναφερθείσες πλατφόρµες. ύο είναι ουσιαστικά τα κύρια τεχνολογικά συστατικά: τα συστήµατα διαχείρισης περιεχοµένου και τα συστήµατα διαχείρισης ψηφιακών δικαιωµάτων. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Η παρουσία µεγάλου όγκου πληροφορίας στο επιχειρηµατικό περιβάλλον θέτει αυτόµατα ένα βασικό ζήτηµα στην επιχείρηση: τον τρόπο που αυτή θα δοµηθεί και θα παρουσιαστεί στο χρήστη. Τη λύση στα προβλήµατα αυτά έρχεται να δώσει ένα σύστηµα content management. Η διαχείριση περιεχοµένου περιλαµβάνει το σύστηµα και τις διαδικασίες µε τις οποίες η πληροφορία δηµιουργείται, διαχειρίζεται, εκδίδεται και αρχειοθετείται. Η πληροφορία τυπικά διανύει κάποιο κύκλο ζωής σε πεπερασµένο χρονικό διάστηµα. Ένα σύστηµα διαχείρισης περιεχοµένου (content management system - CMS) παρέχει την απαιτούµενη υποδοµή έτσι ώστε πολλοί χρήστες να δη- µιουργούν και να διαχειρίζονται το περιεχόµενο καθ' όλο τον κύκλο της ζωής του. Από τι αποτελείται Η συνοπτική περιγραφή που δώσαµε στο παραπάνω κοµµάτι όσον αφορά στο content management, ίσως αποκρύπτει τον πραγµατικά πολύτιµο ρόλο που µπορεί να παίξει ένα σύστηµα διαχείρισης περιεχοµένου στο επιχειρησιακό περιβάλλον. Πριν προχωρήσουµε στην παράθεση των πλεονεκτηµάτων του, καλό θα είναι να εξετάσουµε τις βασικές αρχές λειτουργίας του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένα σύστηµα content management απαρτίζεται από δύο βασικά συστατικά: την εφαρµογή, την οποία διαχειρίζεται ο χρήστης και αποτελεί το front end του συστήµατος, και µία κεντρική βάση δεδοµένων όπου και αποθηκεύονται επιµέρους στοιχεία, τα οποία αφορούν στις πληροφορίες που δηµοσιεύονται στo site, τις αλλαγές που γίνονται, το πολυµεσικό περιεχόµενο που χρησιµοποιείται, καθώς και άλλες πληροφορίες. Τα πρώτα συστήµατα διαχείρισης περιεχοµένου που έκαναν την εµφάνισή τους, ήταν σχετικά απλά στη φιλοσοφία τους. Με την εκρηκτική άνοδο του Internet, όµως, οι βασικές ανάγκες στον τοµέα της διαχείρισης περιεχοµένου αυξήθηκαν επίσης. Η πληροφορία που δηµοσιεύεται online, δεν µπορεί πλέον να παραµένει ανέπαφη. Σήµερα, η online πληροφορία πρέπει συνεχώς να αναθεωρείται και να ενηµερώνεται έτσι ώστε οι πελάτες του online περιεχοµένου, συµπερι- 46 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

λαµβανοµένων των πελατών της επιχείρησης και των search engines, να έχουν διαθέσιµη ανά πάσα στιγµή την πιο ενηµερωµένη έκδοση. Αν στην προ του Internet εποχή ήταν αποδεκτή η δηµοσίευση online πληροφοριών σε αραιά χρονικά διαστήµατα, τώρα απαιτείται η άµεση δηµοσίευση. Η εξέλιξη αυτή είχε τον αντίκτυπό της στις εφαρµογές διαχείρισης περιεχο- µένου οι οποίες ενσωµάτωσαν µια σειρά κοινών χαρακτηριστικών, προκειµένου να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες. Σε γενικές γραµµές, ένα σύστηµα CMS περιλαµβάνει ή επιτρέπει τις ακόλουθες διαδικασίες: Συνεργασία των χρηστών για το περιεχόµενο µε ταυτόχρονη µείωση της παροχής τεχνικής υποστήριξης. ικαιώµατα πρόσβασης στο περιεχόµενο για έλεγχο των διαδικασιών. Έγκριση του περιεχοµένου για τις δοµηµένες διαδικασίες ροής εργασιών. Αρχειοθέτηση και διατήρηση εκδόσεων του περιεχοµένου για τη διενέργεια back-ups. Χρήση templates περιεχοµένου για συνεχή παραγωγή πληροφοριών. Υπηρεσίες ελέγχου εισόδου/εξόδου για κατανεµηµένους χρήστες. Ένας τοµέας στον οποίο τα συστήµατα αυτά µπορούν να έχουν θεαµατικά αποτελέσµατα είναι τα ηλεκτρονικά περιοδικά. Για παράδειγµα, µια εφηµερίδα αποφασίζει να παρέχει ηλεκτρονικά όλα το περιεχόµενό της και γι' αυτό δηµιουργεί ένα σχετικό web site. Το προσωπικό της εφηµερίδας, το οποίο συµµετέχει συντακτικά και δηµοσιογραφικά στην ύλη του εντύπου, θα µπορεί µέσω του δικτύου να τοποθετεί το περιεχόµενο ηλεκτρονικά χωρίς κάποιον ενδιάµεσο. Μέσω του συστήµατος διαχείρισης περιεχο- µένου δηµιουργούνται οι κατηγορίες των χρηστών στους οποίους και αποδίδονται δικαιώµατα χρήσης και πρόσβασης. Για παράδειγµα, ένας απλός συντάκτης δεν έχει αρµοδιότητα στην αλλαγή της δοµής της σελίδας, µιας και αυτό αποτελεί καθήκον είτε του αρχισυντάκτη είτε του αντίστοιχου γραφίστα. Παράλληλα, όσες αλλαγές πραγµατοποιούνται καταγράφονται, µε αποτέλεσµα να παρέχονται περισσότερες ευκολίες ελέγχου και παραµετροποίησης. Οι δυνατότητες που παρέχονται µέσα από συστήµατα CMS, µπορούν να χρησιµοποιηθούν και σε αρκετά πιο εξελιγµένα projects, όπως π.χ. στην ανάπτυξη intranets ή και extranets τα οποία αποτελούν κρίσιµες υπολογιστικές υποδοµές για µία εταιρία. Πώς ωφελεί την επιχείρηση Η διαχείριση περιεχοµένου παρέχει πολλά πλεονεκτήµατα σε σύγκριση µε τις παραδοσιακές µεθόδους επεξεργασίας της πληροφορίας. Πολλά από τα οφέλη προκύπτουν, όταν υπάρχουν κατανεµηµένες οµάδες χρηστών οι οποίες είναι υπεύθυνες για το συντονισµό και τη συνεργασία τους σε διαφορετικές πηγές πληροφοριών. Καλύτερη χρήση του περιεχοµένου Η υιοθέτηση ενός συστήµατος διαχείρισης περιεχοµένου προσφέρει καλύτερη χρήση της πληροφορίας, ενώ απλοποιεί τον έλεγχό της. Ειδικότερα, οι επιχειρηµατικοί χρήστες έχουν τη δυνατότητα να ενηµερώνουν ανά πάσα στιγµή τις online πληροφορίες µε γρήγορο και αποτελεσµατικό τρόπο. Η χρησιµοποίηση συστηµάτων CMS παρέχει τη δυνατότητα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, σε ένα µεγάλο αριθµό ατόµων να αποκτά πρόσβαση στο ίδιο περιεχόµενο. Αντί, λοιπόν, να χρησιµοποιηθεί η τακτική και πεπαλαιωµένη προσέγγιση - ένας χρήστης ανά φορά - η χρήση CMS παρέχει σε περισσότερους από έναν χρήστες να έχουν ταυτόχρονη χρήση και αξιοποίηση του ίδιου περιεχοµένου. Αυτοµατοποίηση των διαδικασιών Η χρησιµοποίηση ενός content management συστήµατος αυτοµατοποιεί σε πολύ µεγάλο βαθµό τις διαδικασίες δηµιουργίας, επεξεργασίας αλλά και δηµοσίευσης του περιεχο- µένου στο Internet. Η πλειοψηφία, µάλιστα, των διαδικασιών που επιτελούνται είναι αρκετά απλές και δεν απαιτούν από το χρήστη να κατέχει ιδιαίτερες τεχνολογικές γνώσεις ή να χρησιµοποιεί πολύπλοκα εργαλεία και διαδικασίες. Μείωση του κόστους Ένα σύστηµα διαχείρισης περιεχοµένου µειώνει τα κόστη που σχετίζονται new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 47

Για τη διάδοση των DRM συστηµάτων απαιτείται η αρµονική συνεργασία των εταιριών παροχής περιεχοµένου, των εταιριών που δηµιουργούν την υποδοµή για την παροχή του περιεχοµένου και της µουσικής βιοµηχανίας µε την online διαχείριση της πληροφορίας. Προς την κατεύθυνση αυτή συµβάλλει η αυτοµατοποίηση των διαδικασιών και η κατ' επέκταση µείωση των διαδικαστικών προβληµάτων. Αύξηση των εσόδων Η χρήση ενός συστήµατος διαχείρισης περιεχοµένου µπορεί να συµβάλει στην αύξηση των εσόδων της επιχείρησης, καθώς της επιτρέπει να εκµεταλλεύεται τυχόν ευκαιρίες που µπορούν να παρουσιαστούν από την άµεση online δηµοσίευση του περιεχοµένου. Για παράδειγµα, στο χώρο των media η ταχύτερη δηµοσίευση µιας είδησης δηµιουργεί το συγκριτικό πλεονέκτηµα. Επίσης, η ύπαρξη διαρκώς ανανεωµένου περιεχοµένου σε ένα web site µπορεί να συµβάλλει σαφώς στην αύξηση της επισκεψιµότητάς του. Στάθµιση των αναγκών Είναι σαφές από τα προαναφερθέντα ότι ένα σύστηµα διαχείρισης περιεχο- µένου συµβάλλει καθοριστικά στην οργάνωση και αυτοµατοποίηση των διαδικασιών συλλογής, διαχείρισης και έκδοσης των πληροφοριών. Η αναγκαιότητα ενός τέτοιου συστήµατος είναι φανερή όταν οι διαδικασίες, γίνονται τόσο σύνθετες ώστε η χειρωνακτική τους διαχείριση να καταλήγει αδύνατη. Ειδικότερα, η ανάγκη για ένα σύστηµα διαχείρισης περιεχοµένου µπορεί να σταθµιστεί από τρεις ουσιαστικά παράγοντες: τον όγκο του περιεχοµένου που διαθέτει µία επιχείρηση, τη συχνότητα των αλλαγών που πραγµατοποιούνται στο περιεχόµενο και τον αριθµό των δηµοσιεύσεών του που στοχεύει να πραγµατοποιήσει η εταιρία. Φυσικά, δεν υπάρχουν απόλυτα µεγέθη για τις προαναφερθείσες παραµέτρους, αλλά κάθε επιχείρηση µπορεί να τα εκτιµήσει σύµφωνα µε τις δικές της ανάγκες. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Με τον όρο DRM (Digital Rights Management) περιγράφεται ένα σύστηµα διαχείρισης πνευµατικών δικαιωµάτων που αφορούν στο ψηφιακό multimedia περιεχόµενο το οποίο διακινείται µέσω ηλεκτρονικών καναλιών. Αν και υπάρχουν πολλές επιµέρους υλοποιήσεις, στην πράξη τα συστήµατα διαχείρισης ψηφιακών δικαιωµάτων έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά αναφορικά µε τον τρόπο λειτουργίας τους. Ο χρήστης µίας υπηρεσίας (π.χ. µουσικού περιεχοµένου), η οποία προστατεύεται από κάποιο σύστηµα DRM, λαµβάνει ένα αρχείο το οποίο διαθέτει ενσωµατωµένη µία σειρά meta-data (πληροφοριών, δηλαδή, που περιγράφουν άλλες πληροφορίες) ή λαµβάνει δύο αρχεία, από τα οποία το ένα είναι το ίδιο το περιεχό- µενο, ενώ το άλλο είναι, ουσιαστικά, η άδεια χρήσης αυτού. To λογισµικό που χρησιµοποιείται για την αναπαραγωγή του περιεχοµένου πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσει το σύστηµα προστασίας που χρησιµοποιείται, να διαβάσει την άδεια και, τελικά, να αναπαραγάγει οµαλά το αρχείο αυτό. Αν η άδεια διαβαστεί επιτυχώς, τότε το περιεχόµενο ουσιαστικά αποκρυπτογραφείται και αναπαράγεται απροβλη- µάτιστα στον υπολογιστή (ή σε άλλη συσκευή) του χρήστη. Η ίδια λογική µπορεί να ακολουθηθεί σε πολλές διαφορετικές περιπτώσεις, οι οποίες δεν αφορούν απαραιτήτως µόνο στη µουσική. Το βασικό µοντέλο είναι πολύ πιθανό επίσης να γνωρίσει διαφοροποιήσεις ανάλογα µε τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του χρήστη ή/και της εταιρίας. Μερικά από τα ζητήµατα εκείνα τα οποία ουσιαστικά καθορίζουν τη διαµόρφωση του µοντέλου είναι: Κατά πόσο ο χρήστης θα πρέπει να παραµένει συνδεδεµένος στο δίκτυο, κάθε φορά που θέλει να αναπαραγάγει το περιεχόµενο. Αν η αποδοχή της άδειας πραγµατοποιείται πάντα από το λογισµικό αναπαραγωγής που χρησιµοποιεί ο χρήστης ή αν γίνεται από ξεχωριστό λογισµικό, οπότε ο χρήστης επιτελεί µία διαδικασία σύνδεσης στην υπηρεσία και εν συνεχεία µπορεί να χρησιµοποιήσει το περιεχόµενο. Αν το αρχείο που έχει το περιεχό- µενο, είναι ένα ξεχωριστό αρχείο ή αν χρησιµοποιούνται meta-data. Με βάση ποια στοιχεία παραχωρείται το δικαίωµα στο χρήστη να έχει πρόσβαση στο περιεχόµενο. Εκεί παρουσιάζονται επιµέρους ζητήµατα, µε τα δύο βασικότερα να αφορούν στο αν η πιστοποίηση πραγµατοποιείται µε βάση την ταυτότητα του χρήστη (ενδεχόµενο το οποίο του επιτρέπει να έχει πρόσβαση στο ίδιο περιεχόµενο από διαφορετικά µηχανήµατα, χωρίς να µπορεί άλλος να έχει πρόσβαση σε αυτό που µπορεί να βρίσκεται σε κάποιον υπολογιστή) ή αν θα γίνεται µε βάση την "ταυτότητα" της συσκευής αναπαραγωγής, η οποία δεν θα είναι απαραιτήτως ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής αλλά µία Internet-ready plug 48 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

and play συσκευή αναπαραγωγής µουσικής (η προσέγγιση αυτή όµως δεν δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να έχει πρόσβαση από άλλη συσκευή, παρόλο που αυτός έχει αγοράσει τα τραγούδια, ενώ - αντιθέτως - είναι δυνατό και άλλοι να έχουν πρόσβαση στο ίδιο περιεχόµενο). Το πιθανότερο πάντως είναι να δούµε ένα συνδυασµό των δύο προαναφερθέντων µοντέλων, ανάλογα µε το προϊόν και τη χρήση του. Κατά πόσο οι εταιρίες αυτές θα δώσουν τη δυνατότητα σε ένα χρήστη να δοκιµάσει µία υπηρεσία (το γνωστό µας preview) χρησιµοποιώντας υποδοµή συστηµάτων DRM. Η λειτουργία του DRM δεν σχετίζεται αποκλειστικά µε την απόκρυψη των πληροφοριών, αλλά µε θέµατα που αφορούν στην υποδοµή που χρησιµοποιείται από την πλευρά του παρόχου (είτε αυτός είναι µία δισκογραφική εταιρία είτε ένας εκδοτικός οίκος), τη διαχείριση ενός ιδιαίτερα µεγάλου όγκου περιεχοµένου (content management) καθώς και τη σωστή οργάνωση των πνευµατικών δικαιω- µάτων. Πόσο εύκολο, όµως, είναι να πειστεί µία εταιρία να εγκαταστήσει και να χρησιµοποιήσει αποτελεσµατικά ένα σύστηµα DRM; Κατ' αρχάς υπάρχει το θέµα του κόστους. Από την άλλη µεριά, ένα ακόµη αγκάθι σχετίζεται µε την ανάγκη σύµπραξης πολλών διαφορετικών φορέων ώστε να λειτουργεί η λύση. Συγκεκριµένα, απαιτείται η αρµονική συνεργασία των εταιριών παροχής περιεχοµένου, των εταιριών που δηµιουργούν την υποδοµή για την παροχή αλλά και για τη διασφάλιση του περιεχοµένου και της µουσικής βιοµηχανίας. ebooks και ezines Μία από τις αγορές η οποία φαίνεται πως "πουλάει" ιδιαίτερα είναι αυτή των ηλεκτρονικών βιβλίων και περιοδικών. Στο πρώτο κοµµάτι, η Adobe φαίνεται πως αποκτά µε σταδιακά βήµατα καλή θέση, προωθώντας το ebook και το λογισµικό Acrobat Reader 6 (τo οποίο διαθέτει ενσωµατωµένο σύστηµα DRM, µε αποτέλεσµα να µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για την παρουσίαση προστατευόµενου περιεχοµένου). Η Αdobe, παράλληλα, προχωρά και στην έκδοση λογισµικού και για άλλες συσκευές µικρότερου µεγέθους, όπως τα PDAs, ενώ δεν αποκλείεται και στο άµεσο µέλλον να δούµε κάποια αντίστοιχη έκδοση και για Linux. Tα προϊόντα της Adobe δίνουν τη δυνατότητα στο χρήστη να µπορεί να δηµιουργήσει και να διανεί- µει, ουσιαστικά µόνος του, ολόκλήρες βιβλιοθήκες e-books. Αυτό πραγµατοποιείται κυρίως χρησιµοποιώντας εργαλεία όπως το Photoshop ή και το Distiller, η ανάγνωση των βιβλίων αυτών από κάποιο λογισµικό όπως τον Αcrobat Reader, ενώ η διανοµή µπορεί βασικά να χρησιµοποιηθεί είτε αξιοποιώντας κάποια υπηρεσία τύπου ASP ή και µέσω της εφαρµογής Adobe Content Server. Η παράδοση του περιεχοµένου στον τελικό καταναλωτή, εφόσον αυτός το έχει αποκτήσει νόµιµα, ισοδυναµεί πρακτικά µε την ισόβια χρήση του, εκτός αν έχει επέλθει κάποια άλλη συµφωνία, σύµφωνα µε την οποία το βιβλίο ή/και το περιοδικό δεν θα είναι διαθέσιµο µετά από ορισµένο χρονικό διάστηµα. Ένα παρόµοιο µε αυτό της Adobe µοντέλο χρησιµοποιείται και στις ηλεκτρονικές εκδόσεις περιοδικών ή και εφηµερίδων. ύο από τις βασικότερες υπηρεσίες στο τµήµα αυτό είναι αυτή της Newsstand (www.newsstand.com) και της Zinio (www.zinio.com). Οι εν λόγω εταιρίες έχουν συνάψει κάποιου είδους συνεργασία µε µεγάλο αριθµό εκδοτικών οίκων οι οποίοι διανέµουν το ψηφιοποιηµένο περιεχόµενό τους (µέσω Web κατά κύριο λόγο) µε αυτές. Η διαδικασία, µάλιστα, που ακολουθεί ο χρήστης είναι εξαιρετικά απλή. Απαιτείται η εγκατάσταση ενός software στο κοµµάτι του χρήστη, το οποίο και θα λειτουργήσει ως viewer του παραγόµενου αρχείου. Στο κοµµάτι αυτό είναι φανερό πως οι εταιρίες, τουλάχιστον οι δύο που προαναφέραµε, έχουν προχωρήσει σε ένα είδος συµφωνίας µε την Adobe, αφού τόσο το λογισµικό που χρησιµοποιείται όσο και το αρχείο που βλέπει ο χρήστης µοιάζουν εξαιρετικά µε το γνωστό µας Acrobat. Ο χρήστης, ανάλογα µε το ποια περιοδικά ή/και εφηµερίδες επιθυµεί να διαβάζει σε τακτική βάση, καταβάλλει το αντίστοιχο πόσο και απολαµβάνει τις υπηρεσίες. Το µειονέκτηµα της υπηρεσίας αυτής είναι ότι συνήθως το µέγεθος των αρχείων που καλείται να "κατεβάσει" ο χρήστης στον υπολογιστή του, είναι αρκετά µεγάλο για µία απλή dial-up σύνδεση. Μία πρώτη εκτίµηση Φαντάζει µάλλον ιδανικό το περιβάλλον εκείνο όπου η διακίνηση κάθε περιεχοµένου που προστατεύεται από πνευµατικά δικαιώµατα, θα διέρχεται µέσα από ένα σύστηµα DRM. Σκεφτείτε, για παράδειγµα, ότι, παρ' όλες τις κινήσεις που έχουν κάνει οι δισκογραφικές εταιρίες σε παγκόσµιο επίπεδο για τη µείωση του υλικού που διακινείται µέσω Internet, ο όγκος των MP3 που µεταδίδεται παραµένει εξαιρετικά υψηλός (ας µην αναφέρουµε ότι η ιστορία της RIAA, των δισκογραφικών εταιριών αλλά και των peer-topeer προγραµµάτων, "άνοιξε" τα µάτια σε περισσότερους ακόµα επίδοξους downloaders ). H αγορά είναι πολλά υποσχόµενη αλλά ιδιαίτερα νέα, όχι µόνο για τα ελληνικά αλλά και για τα ευρωπαϊκά δεδοµένα, µε τις ΗΠΑ να βρίσκονται ίσως λίγα βήµατα πιο µπροστά. Η ύπαρξη πολλών διαφορετικών προτύπων στο χώρο δηµιουργεί τις απαραίτητες ζυµώσεις για τη διαµόρφωση και ανάπτυξή της, παρά το γεγονός ότι ενδεχοµένως να έχει και κάποιες αρνητικές µακροπρόθεσµες συνέπειες. Παρ' όλα αυτά, πρόκειται για µία αγορά τεραστίων διαστάσεων, τόσο από πλευράς αγοραστικού ενδιαφέροντος όσο και οικονοµικών συµφερόντων. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξή της θα πρέπει να θεωρείται δεδοµένη. << new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 49

Blogs: Η νέα "µόδα" στο online περιεχόµενο Μ ία νέα µορφή online περιεχοµένου η οποία γνωρίζει το τελευταίο διάστηµα µεγάλη εξάπλωση είναι τα blogs. Ο όρος "blog" αποτελεί µία συντοµογραφία των λέξεων web log και περιγράφει ουσιαστικά µία web σελίδα που λειτουργεί ως προσωπικό ηµερολόγιο του συγγραφέα της, ανοικτό όµως στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για ένα φαινόµενο το οποίο έχει τις ρίζες του στις πρώτες µέρες του web, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει λάβει εντυπωσιακές διαστάσεις εµφανίζοντας, βεβαίως, και µία σχετική εποχικότητα. Τα blogs δεν έχουν κάποια συγκεκριµένη θεµατολογία. Αντιθέτως, καλύπτουν µία ευρεία γκάµα θεµάτων ανάλογα µε τα ενδιαφέροντα του εκάστοτε blogger (του συγγραφέα, δηλαδή, του blog) και µπορεί να είναι από αρκετά ανούσιες καταγραφές προσωπικών στιγµών ανθρώπων που έχουν άφθονο προσωπικό χρόνο, έως ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες σελίδες που εστιάζουν σε συγκεκριµένη θεµατολογία και αποδεικνύονται πολύτιµες πηγές ενηµέρωσης για θέµατα για τα οποία δεν υπάρχει αλλού επαρκής κάλυψη. Τελευταίως, τα blogs έχουν αποκτήσει µία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διάσταση που σχετίζεται µε τη χρησιµοποίησή τους από πολλά επιχειρηµατικά στελέχη και, µάλιστα, µε τις ευλογίες της "µαµάς" εταιρίας. Η συνταγή της επιτυχίας Η ευχρηστία της τεχνολογίας και η εξάπλωση του web επιτρέπει σε κάθε ενδιαφερόµενο να ξεκινήσει ένα νέο blog. Οι bloggers δηµοσιεύουν συνήθως links µε ειδήσεις ή sites που τους ελκύουν το ενδιαφέρον, συνοδευόµενα από λίγες γραµµές σχολίων και εξηγήσεων. Οι πλέον πρόσφατες εγγραφές εµφανίζονται στην κορυφή κάθε blog, ενώ οι προηγούµενες εµφανίζονται από κάτω µε φθίνουσα χρονολογική σειρά. Η επιτυχία ενός blog σχετίζεται µε ένα πολύ απλό κριτήριο: ο blogger έχει κάτι αξιόλογο να πει και οι άλλοι βρίσκουν ότι αυτά που γράφει είναι ενδιαφέροντα. Σηµαντικότερο προσόν των blogs 50 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

είναι η αµεσότητά τους, καθώς οι συγγραφείς µπορούν να προσεγγίζουν απευθείας το κοινό τους χωρίς την ύπαρξη ενδιαµέσων. Έτσι, αρκετοί αναφέρουν τα blogs ως µια σύγχρονη µορφή ατοµικής δηµοσιογραφίας. Παράλληλα, υπάρχει µεγαλύτερη διαδραστικότητα, καθώς οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να απαντήσουν και να επικοινωνήσουν µε τον blogger. Κι εδώ, βεβαίως, ο blogger πρέπει να "χτίσει" τη σχέση µε τους αναγνώστες απαντώντας, ει δυνατόν, σε όλα τα µηνύµατα που λαµβάνει. Όπως είναι φανερό από τα προαναφερθέντα, για να είναι επιτυχές κάποιο blog, πρέπει να πληροί ορισµένες προϋποθέσεις. Τα weblogs που δεν ενηµερώνονται κάθε µέρα σταδιακά χάνουν το κοινό τους. Η διατήρηση της φρεσκάδας και της συνεχούς ενηµέρωσης είναι απαραίτητη για την "επιβίωση" ενός blog, γεγονός βεβαίως που απαιτεί σηµαντική επένδυση σε χρόνο και κόπο από τη µεριά του blogger. Τα επιτυχηµένα blogs είναι αυτά που διατηρούν ένα προσωπικό στιλ έκφρασης και ειλικρινούς παράθεσης απόψεων. Τα blogs στις επιχειρήσεις Αν πριν από λίγα χρόνια φάνταζε ιεροσυλία η δηµοσίευση προσωπικών απόψεων στελεχών των εταιριών στο Internet χωρίς την έγκριση του αρ- µόδιου τµήµατος δηµόσιων σχέσεων, τα blogs πλέον έχουν γίνει "must" για αρκετά στελέχη και, µάλιστα, µε την ευλογία των εταιριών όπου εργάζονται. Η υπόθεση ξεκίνησε ως ένα τεχνολογικό κανάλι επικοινωνίας από στελέχη διάφορων εταιριών τα οποία αξιολόγησαν ότι τα blogs αποτελούν έναν ιδανικό τρόπο επικοινωνίας µε τους πελάτες, άλλα στελέχη και, γενικότερα, τον εξωτερικό περίγυρο. Κι αυτό γιατί έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν την άποψή τους για ένα θέµα χωρίς τη διαµεσολάβηση ενός δηµοσιογράφου ο οποίος, για τις ανάγκες του µέσου που εκπροσωπεί, θα την περικόψει, θα τη διαµορφώσει ή θα την τροποποιήσει. Παρά το γεγονός ότι τα επιχειρησιακά στελέχη αντιπροσωπεύουν ένα µικρό µόνο κλάσµα των 4,9 εκατ. bloggers που εκτιµάται ότι υπάρχουν σήµερα (σύµφωνα µε τα στοιχεία της blog search engine Technorati), αναλυτές εκτιµούν ότι ο αριθµός τους προσεχώς θα αυξηθεί σηµαντικά, καθώς οι καταναλωτές ζητούν έναν πιο άµεσο τρόπο επικοινωνίας. Το τελευταίο αποτελεί και το κριτήριο της επιτυχίας, καθώς τα blogs των στελεχών που αναπαράγουν εταιρικά δελτία Τύπου, µάλλον δεν έχουν καµία τύχη... Οι επιχειρήσεις βλέπουν γενικώς µε θετικό µάτι τις συγκεκριµένες κινήσεις των στελεχών τους, καθώς θεωρούν ότι συµβάλλουν στη βελτίωση των πελατειακών σχέσεων οι οποίες µετατοπίζονται, από την επικοινωνία µε την "απρόσωπη" επιχείρηση, σε προσωπικές σχέσεις µε επώνυµα επιχειρηµατικά στελέχη. Κατ' αυτό τον τρόπο εκτιµάται ότι η εταιρία αποκο- µίζει σηµαντικά οφέλη και, µάλιστα, µε σχεδόν µηδαµινό κόστος, σε σύγκριση τουλάχιστον µε αντίστοιχες κινήσεις µέσω των παραδοσιακών media. Έτσι, αρκετές είναι πλέον οι εταιρίες που ενθαρρύνουν τα στελέχη τους στην επικοινωνία µε τη χρήση των blogs. Ενδεικτικά, τα στελέχη της Microsoft γράφουν ήδη περισσότερα από 700 blogs, ενώ αξιοσηµείωτη κινητικότητα έχουν και τα στελέχη της Sun, η οποία αναµένεται να ενταθεί, καθώς η τελευταία αποφάσισε να υποστηρίξει πιο ενεργά τα blogs των υπαλλήλων της. Από την άλλη µεριά, υπάρχουν και αρκετοί κίνδυνοι που ελλοχεύουν. Τα καλύτερα από τα εν λόγω web sites δικαιολογηµένα συγκεντρώνουν πολυπληθή ακροατήρια. Το κοινό τους δε, έχει υψηλή εξειδίκευση και γνώση για το θέµα που πραγµατεύεται το blog και είναι δυνατόν να ασκήσει θετική ή αρνητική επιρροή σε κάποια επιχείρηση για την οποία υπάρχει αναφορά. Επειδή, µάλιστα, τα blogs εµφανίζουν υψηλό βαθµό διασύνδεσης, ενδέχεται να δηµιουργηθεί φαινόµενο χιονοστιβάδας για τη δηµόσια εικόνα µιας επιχείρησης µε ευνόητες συνέπειες. Παράλληλα, ενδέχεται να ανακύψουν νοµικά ζητήµατα που σχετίζονται µε το περιεχόµενο των blogs. Συγκεκριµένα, πόσο ανοικτά µπορούν να µιλήσουν τα στελέχη µιας εταιρίας για την ίδια την εταιρία και πότε ενδέχεται να βρεθούν εκτός γραµµής ή να αποκαλύψουν εµπορικά µυστικά; Πόσο επιτρεπτή είναι η αναφορά τους σε προϊόντα του ανταγωνισµού; Η διαφηµιστική διάσταση Όταν ένα φαινόµενο λαµβάνει τόσο µεγάλες διαστάσεις, είναι απολύτως φυσικό να συγκεντρώνει πάνω του εµπορικό ενδιαφέρον. Ήδη έχουν κάνει την εµφάνισή τους εταιρίες (π.χ. BlogAds) οι οποίες λειτουργούν ως ενδιάµεσοι µεταξύ των διαφηµιστών και των bloggers. Οι διαφηµιζόµενοι µπορούν να επισκεφτούν το web site και να επιλέξουν από έναν κατάλογο blogs µε τις τιµές διαφήµισης που ζητούν οι bloggers. Κατ' αυτό τον τρόπο πραγµατοποιείται η συνεύρεση δύο µερών τα οποία ειδάλλως είναι δύσκολο να έρθουν σε άµεση επαφή. Η διαφηµιστική διάσταση των blogs εγείρει ένα πολύ σηµαντικό θέµα που σχετίζεται µε αυτό καθεαυτό το φαινόµενο της ύπαρξης διαφηµίσεων στα blogs. Ήδη οι bloggers έχουν εκφράσει διάφορες απόψεις που κυµαίνονται από την ανάρτηση στα sites µιας δήλωσης η οποία να κάνει σαφή το διαχωρισµό µεταξύ του διαφηµιστικού και του συντακτικού περιεχοµένου, έως και την υποχρέωση που θα αναλαµβάνει κάθε blogger να ενεργεί µε βάση τους ηθικούς κανόνες. Η επιχειρηµατικότητα στο χώρο των blogs βρίσκεται σαφώς σε εµβρυακό στάδιο, καθώς πολλά αποµένουν να γίνουν ώστε να διαµορφωθεί µία αξιόλογη διαφηµιστική αγορά. Το γεγονός αυτό δεν αποθαρρύνει όµως τους διαφηµιστές, τους επιχειρηµατίες και τους bloggers οι οποίοι δεν στα- µατούν να διερευνούν, να στηρίζουν και να επενδύουν στο νέο µέσο. << new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 51

MpGreek www.mpgreek.com ο mpgreek αποτελεί µία νέα επιχειρηµατική πρωτοβουλία στην ελληνική αγορά της online µουσικής. Πίσω από την εν λόγω υπηρεσία βρίσκεται η Greased Networks, µία ιδιωτική εταιρία που ιδρύθηκε από τους κ. Αλέξη Κοµπογιάννη και κ. Γιώργο Κόντο. Τα ιδρυτικά στελέχη της mpgreek εµπλέκονται στην αγορά του online περιεχοµένου από το 1998, µέσω του portal iboom το οποίο στη συνέχεια απορροφήθηκε από τον όµιλο Ideal. Η εταιρία έχει έδρα στις ΗΠΑ. Η συγκεκριµένη επιλογή οφείλεται στην τεχνολογική εξέλιξη της συγκεκριµένης χώρας, τα µειωµένα κόστη, αλλά και στις ταχύτερες επιχειρηµατικές διαδικασίες. Παράλληλα, η εταιρία θέλησε να εστιάσει και στους Έλληνες του εξωτερικού οι οποίοι ενδιαφέρονται για την ελληνική µουσική και είναι σχετικά δύσκολο να τη βρουν. Η ιστορία της υπηρεσίας ξεκίνησε στα µέσα του 2003, όταν συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη για τη δηµιουργία µίας υπηρεσίας µουσικών downloads και στην Ελλάδα. Από τότε ξεκίνησε η ανάλυση της αγοράς µε στόχο να αξιοποιηθεί η διεθνής εµπειρία και να επιλεγούν τα συστατικά που θα εφαρ- µόζονταν στην ελληνική αγορά. Η εταιρία διαθέτει δική της οµάδα προγραµµατιστών η οποία, σε διάστηµα 1,5 χρόνου, ανέπτυξε την πλατφόρµα στηριζόµενη σε τεχνολογίες της Microsoft, ενώ ταυτοχρόνως στο ίδιο χρονικό διάστηµα διευθετήθηκαν και οι υπόλοιπες απαραίτητες διαδικασίες όπως οι συµφωνίες µε τις δισκογραφικές εταιρίες, η διευθέτηση των ζητηµάτων πληρωµής κ.ά. Το ύψος της επένδυσης ξεπέρασε τα $500.000 και η απόσβεσή της ανα- µένεται εντός των πρώτων 15 µηνών. Παράλληλα, επιδιώκεται η υπηρεσία να είναι κερδοφόρα από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της. Η υπηρεσία λειτουργεί εδώ και 4 µήνες, ενώ προς το παρόν προσφέρει µουσικά downloads µε τιµολογιακή πολιτική "a la carte", δηλαδή ο χρήστης αγοράζει "µε το κοµµάτι". Η τιµή των µουσικών κοµµατιών ανέρχεται στο 1,10 ευρώ, ενώ υπάρχουν ειδικές τιµές για πακέτα τραγουδιών ή για ολόκληρα µουσικά albums. Παράλληλα, το mpgreek διαθέτει ringtones ακολουθώντας ανάλογη τιµολογιακή πολιτική. Η mpgreek έχει έρθει σε συµφωνία µε όλες τις µεγάλες δισκογραφικές εταιρίες και µε αρκετές άλλες (καλύπτει ήδη το 85-90% του µουσικού υλικού που είναι διαθέσιµο), ενώ επιδιώκει να κλείσει συµφωνίες και µε κάθε µικρό ανεξάρτητο παραγωγό. Αρκετά είναι τα µελλοντικά σχέδια της mpgreek. Άµεσα θα παρουσιαστεί η συνδροµητική υπηρεσία MPON (Music Player On Demand). Πρόκειται ουσιαστικά για το δεύτερο καθιερωµένο µοντέλο τιµολογιακής πολιτικής στη συγκεκριµένη αγορά βάσει του οποίου οι συνδροµητές, αφού πληρώσουν κάποιο µηνιαίο τίµηµα, έχουν τη δυνατότητα να ακούν όποιο track επιθυµούν, να φτιάχνουν δικά τους playlists και να ακούνε ή να φτιάχνουν radio stations, να κάνουν αφιερώσεις σε άλλους χρήστες και να αγοράζουν µε κάποια έκπτωση τα downloads. Παράλληλα, η υπηρεσία πρόκειται να καλύψει και τη mobile αγορά, καθώς πολύ σύντοµα η πλατφόρµα της mpgreek θα υποστηρίξει και το εν λόγω περιβάλλον. Τέλος, για την αντιµετώπιση της φοβίας χρήσης της πιστωτικής κάρτας για την αγορά των µουσικών κοµµατιών, η εταιρία προτίθεται να παρουσιάσει προπληρωµένες κάρτες για την πραγµατοποίηση των συναλλαγών. Ο κ. Αλ. Κοµπογιάννης, διευθύνων σύµβουλος της εταιρίας, παραδέχτηκε την έως τώρα ελλιπή ανάπτυξη του online περιεχοµένου στην Ελλάδα. Όσον αφορά στη mpgreek, ο κ. Κο- µπογιάννης ανέφερε ότι "Θέλουµε να δώσουµε µία 'υγιή' λύση στη µουσική βιοµηχανία. ηλαδή, οι χρήστες να αγοράζουν µουσική στη σωστή ποιότητα και στις σωστές τιµές, και από την άλλη µεριά οι δισκογραφικές και οι καλλιτέχνες να παίρνουν τα πνευµατικά δικαιώµατα που δικαιούνται". << 54 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

Ναυτεµπορική On-Line www.naftemporiki.gr Honline υπηρεσία της εφη- µερίδας "Η Ναυτεµπορική" ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 1996. Πρόκειται για την πρώτη οικονοµική εφηµερίδα στην Ελλάδα που προχώρησε σε ανάλογη κίνηση και τη δεύτερη γενικώς µετά την Ελευθεροτυπία. Η αρχική µορφή του web site περιοριζόταν σε κάποιες στατικές σελίδες και σε µία σελίδα που ανανεωνόταν µε τις ειδήσεις της ηµέρας. Το καλοκαίρι του 1996 πραγµατοποιήθηκε ο πρώτος επανασχεδιασµός του site και ξεκίνησε η µαζική εισαγωγή περιεχοµένου, ακολουθώντας κάποια κατηγοριοποίηση. Το 1998 έγινε η πρώτη προσωποποίηση του περιεχοµένου, ενώ το 2000 ξεκίνησε η συνεχής ροή ειδήσεων στο site. Το 2001 πραγµατοποιήθηκε ο επανασχεδιασµός του site, το οποίο απέκτησε σε γενικές γραµµές την τωρινή σχεδίασή του. Παράλληλα, από τη συγκεκριµένη χρονιά ξεκίνησε και η µεταφορά του περιεχοµένου σε mobile περιβάλλον, αρχής γενοµένης από το WAP για να ακολουθήσει το περιεχόµενο για τα Vodafone Live! (2003) και Cosmote i-mode (2004). Παράλληλα, το 2003 ξεκίνησε η παροχή των συνδροµητικών υπηρεσιών Premium Services. Το σύστηµα διαχείρισης περιεχο- µένου πάνω στο οποίο στηρίζεται η online παρουσία της εφηµερίδας, έχει αναπτυχθεί in house πάνω σε πλατφόρµα Microsoft, πλην του εικαστικού σχεδιασµού, τον οποίο είχε αναλάβει η εταιρία HellasNet. Το περιεχόµενο που είναι διαθέσιµο στο web site της Ναυτεµπορικής, µπορεί να χωριστεί σε τρεις ουσιαστικά κατηγορίες: το δωρεάν περιεχόµενο, τις Premium Services οι οποίες προορίζονται για τους συνδροµητές της εφηµερίδας, και το mobile περιεχό- µενο (WAP, Vodafone Live!, i-mode, SMS services). Το δωρεάν περιεχόµενο του site δεν παραµένει πάντα µε τη συγκεκριµένη µορφή, αλλά µετά από 7 ηµέρες "κλειδώνεται" και είναι διαθέσιµο µόνο στους συνδροµητές. Το περιεχόµενο του site µόνο κατά ένα τµήµα του προέρχεται από την έντυπη έκδοση της εφηµερίδας, ενώ τη συνεχή ροή του περιεχοµένου εξασφαλίζει µία εξειδικευµένη οµάδα συντακτών που ασχολείται αποκλειστικά µε την ηλεκτρονική έκδοση. Όσον αφορά στα έσοδα της υπηρεσίας, προέρχονται κυρίως από τη διαφήµιση, αφού δεν υπάρχει ακόµη αποκλειστική συνδροµή για την ηλεκτρονική έκδοση (πρόσβαση στις Premium Services έχουν οι συνδροµητές της έντυπης έκδοσης), ούτε µοντέλο pay per view (όπου ο χρήστης αγοράζει συγκεκριµένα άρθρα που τον ενδιαφέρουν). Ο κ. Γ. Ζαφόλιας, προϊστάµενος νέων µέσων της Ναυτεµπορικής, χαρακτηρίζει την πορεία της υπηρεσίας επιτυχηµένη, ενώ αναφέρει ότι "τα έσοδα σε συνδυασµό µε τον ενδελεχή έλεγχο του κόστους επιτρέπουν στη Ναυτεµπορική τη συνεχή ανάπτυξη του δικτυακού της τόπου µε νέες υπηρεσίες και περιεχόµενο". Όσον αφορά στα µελλοντικά σχέδια της online έκδοσης της Ναυτεµπορικής, στο άµεσο χρονικό διάστηµα θα "βγουν στον αέρα" δύο νέες ενότητες. Η πρώτη θα ονοµάζεται "Τέχνη & Ζωή", θα έχει ως αντικείµενο το χώρο του πολιτισµού, τη γαστρονοµία κ.ά., ενώ η δεύτερη αποτελεί µία συνδροµητική υπηρεσία µε αντικείµενο τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα, σχεδιάζεται µία περαιτέρω βελτίωση των υφιστάµενων υπηρεσιών, µία διαδικασία η οποία βρίσκεται πάντα σε εξέλιξη, όπως αναφέρει ο κ. Ζαφόλιας. Ο ίδιος διαπιστώνει µία υστέρηση στην ελληνική αγορά περιεχοµένου την οποία αποδίδει κυρίως στο µικρό µέγεθός της. Εκτιµά ότι "οι σοβαρές προσπάθειες είναι λίγες. Πρόσφατα, βεβαίως, ξεκίνησαν αρκετές παραδοσιακές εταιρίες από τον offline χώρο να δείχνουν ενδιαφέρον για τις online δραστηριότητες. Σε κάθε τοµέα πάντως, πλέον, υπάρχουν µερικά sites τα οποία προσφέρουν περιεχό- µενο που µπορεί να ικανοποιήσει το χρήστη". Τέλος, εκτιµά ότι υπάρχει µία σαφής ανοδική πορεία για το mobile περιεχόµενο. << new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 55

OmegaBank www.omegabank.gr Hδηµιουργία περιεχοµένου είναι µια πολυσύνθετη διαδικασία. Για τη σωστή ολοκλήρωση του έργου πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες όπως η µορφή και η κατηγορία της εταιρίας, το προφίλ των επισκεπτών, το πλήθος των πληροφοριών που θα αναρτηθούν, ο ρυθµός ανανέωσης αυτών των πληροφοριών κ.λπ. Το site της OmegaBank ήταν ένα από τα πλέον απαιτητικά έργα, αφού θα κάλυπτε τις ανάγκες µιας νέας και δυναµικής επιχειρηµατικής µονάδας, η οποία δραστηριοποιούταν στον έντονα ανταγωνιστικό τραπεζικό χώρο. Κατά τη φάση καταγραφής της δοµής του περιεχοµένου, έγινε φανερή η απαίτηση για συχνή ανανέωσή του και πάντα υπό τον απόλυτο έλεγχο των αρµόδιων τµηµάτων της Τράπεζας. Αυτές οι συνθήκες οδήγησαν στην επιλογή του SWIFT, του ολοκληρωµένου εργαλείου αυτόνοµης διαχείρισης περιεχοµένου (content management software) της εταιρίας Τεχνόπολις Α.Ε. Οι ενδογενείς δυνατότητες του SWIFT, σε συνδυασµό µε την προσαρµοστικότητα που εξασφαλίζει η ολοκληρωτική ανάπτυξή του µε Java από την Τεχνόπολις Α.Ε., εξασφάλισαν την πλήρη υποστήριξη των εταιρικών διαδικασιών της OmegaBank κατά τη διαχείριση του web site της. Κάθε τµήµα της τράπεζας έχει πλήρη, αποκλειστικό και ασφαλή έλεγχο στην παραγωγή και συντήρηση των ενοτήτων του site που το αφορούν, ενώ, κατ επιταγή της Τράπεζας, µόνο συγκεκριµένα στελέχη σε κάθε τµήµα έχουν τη δυνατότητα δηµόσιας ανάρτησης των πληροφοριών. Συνδυάζοντας την ευελιξία του SWIFT µε τις δυνατότητες που παρέχει το IP πρωτόκολλο, µέσα από την ίδια εγκατάσταση, η OmegaBank εξυπηρετεί και το εταιρικό intranet. Όταν ο Application Server (Tomcat, εγκατεστηµένος σε SuSe Linux, µε Oracle DataBase επίσης σε SuSe Linux) δέχεται κλήσεις από IP διευθύνσεις που ανήκουν στο εσωτερικό δίκτυο της εταιρίας, τότε εµφανίζει µια επιπλέον επιλογή "Intranet" και επιτρέπει στους χρήστες να περιηγηθούν στις ενότητες εσωτερικής πληροφόρησης της Τράπεζας. Η εγκατάσταση δύο παράλληλων συστηµάτων (δοκιµαστικού και παραγωγικού server) παρέχει, εκτός των άλλων, και υπηρεσίες hot back up στην περίπτωση αστοχίας υλικού, αν και µέχρι σήµερα η εγκατάσταση έχει λειτουργήσει σε εξαιρετικά επίπεδα αξιοπιστίας. Φυσικά, σηµαντική ενασχόληση απαιτήθηκε και για την εικαστική εµφάνιση. Το περιεχόµενο που διαθέτει µια εταιρία στο web, πρέπει εκτός από ενδιαφέρον και ενηµερωµένο, να υποστηρίζει την εταιρική ταυτότητα της εταιρίας. Οι χρήστες επισκέπτονται ένα site µε στόχο την ενηµέρωση, αλλά αυτό αποτελεί µοναδική ευκαιρία για την εταιρία να υποστηρίξει την επικοινωνία µε υπαρκτούς και υποψήφιους πελάτες: η καλλιέργεια της ιδέας πως οι επισκέπτες βρίσκονται σε ένα πραγµατικό "τµήµα" της εταιρίας, και η δηµιουργία µιας γενικότερης "ατµόσφαιρας" που συνάδει µε το ύφος και το ρόλο της επιχείρησης, είναι µοναδικοί συνδυασµοί που επηρρεάζουν ση- µαντικά τον επισκέπτη, καλλιεργώντας υποσυνείδητα θετικές απόψεις για την εταιρία, το σήµα και τα προϊόντα της. Η συνεχής συνεργασία µε την Τράπεζα κατέληξε σε ένα ξεχωριστής εµφάνισης εικαστικό που στη συνέχεια συνδυάστηκε µε το SWIFT, ακολούθησε η εισαγωγή του περιεχο- µένου και, τελικά, ενεργοποιήθηκε το www.omegabank.gr. << 56 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer

2003 2004 2005 2006 2007 2008 Βασικά δεδοµένα Áñéèìüò êáôïéêéþí (åêáô.) 161,6 162,9 164,2 165,5 166,9 168,3 χρηστών Êáôïéêßåò ìå øçöéáêþ ôçëåüñáóç (åêáô.) 32,3 41,5 54,6 69,7 83,6 96,6 Êáôïéêßåò ìå broadband óýíäåóç (åêáô.) 23,6 38,0 52,7 65,6 77,3 88,4 ÓõíäñïìçôÝò áóýñìáôùí õðçñåóéþí (åêáô.) 290,2 302,1 311,2 318,3 323,9 327,8 ñþóôåò ðïõ ñçóéìïðïéïýí mobile äåäïìýíá (åêáô.) 194,4 202,5 211,9 220,8 228,4 233,5 ÓõíïëéêÜ åôþóéá Ýóïäá áðü broadband õðçñåóßåò ( åêáô.) 9.893,0 14.364,0 18.932,0 22.378,0 25.049,0 27.231,0 Περιεχόµενο Ôï ðåñéå üìåíï ùò åðß ôïéò åêáôü ðïóïóôü ôùí åóüäùí 0,0 1,0 2,5 5,0 10,0 20,0 áðü broadband óõíäýóåéò ÅôÞóéá Ýóïäá áðü ôï broadband ðåñéå üìåíï ( åêáô.) 0,0 144,0 473,0 1.119,0 2.505,0 5.446,0 µουσική PC Óõíïëéêüò áñéèìüò ñçóôþí ðïõ êüíïõí downloads (åêáô.) 10,4 16,7 23,2 28,9 34,0 38,9 Íüìéìïé ñþóôåò ðïõ êüíïõí downloads (åêáô.) 0,1 0,8 3,0 6,1 10,2 15,6 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôçí online ìïõóéêþ óôá PCs ( åêáô.) 3,7 40,1 180,9 436,4 857,0 1.494,4 TV ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôçí online ìïõóéêþ óôéò êïíóüëåò 0,0 0,0 0,0 24,3 56,5 168,9 êáé ôçí øçöéáêþ TV ( åêáô.) Mobile ñþóôåò ðïõ ñçóéìïðïéïýí mobile ìïõóéêþ (åêáô.) 0,0 0,0 0,8 3,1 8,4 18,6 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôç mobile ìïõóéêþ ( åêáô.) 0,0 1,0 188,0 4,0 260,0 529,0 Συνολικά έσοδα από την online µουσική ( εκατ.) 4,0 41,0 199,0 545,0 1.174,0 2.192,0 Συνολικά έσοδα από την offline µουσική ( εκατ.) 8.273,0 7.878,0 7.706,0 7.658,0 7.737,0 7.859,0 games PC ÓõíäñïìçôÝò online games (åêáô.) 0,2 0,6 1,2 2,2 3,9 6,7 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá online games ãéá PCs ( åêáô.) 34,0 82,0 171,0 319,0 563,0 967,0 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá offline games ãéá PCs ( åêáô.) 704,0 713,0 694,0 686,0 668,0 650,0 Ψηφιακή TV ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá online games 135,0 216,0 310,0 456,0 649,0 859,0 ãéá øçöéáêþ ôçëåüñáóç ( åêáô.) Κονσόλα Ðáßêôåò online ðáé íéäéþí ãéá êïíóüëåò (åêáô.) 0,1 0,6 1,6 3,9 9,3 15,9 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá online games ãéá êïíóüëåò ( åêáô.) 4,0 34,0 97,0 248,0 599,0 1.054,0 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá offline games ãéá êïíóüëåò ( åêáô.) 2.708,0 2.766,0 2.715,0 3.071,0 3.731,0 3.893,0 Mobile ñþóôåò ðïõ êáôåâüæïõí mobile games (åêáô.) 10,5 19,9 22,0 23,4 26,9 31,9 óïäá áðü ôï êáôýâáóìá mobile games ( åêáô.) 83,0 183,0 245,0 286,0 373,0 619,0 ñþóôåò äéêôõáêþí mobile games ( åêáô.) 1,6 3,6 7,9 6,2 4,3 2,2 óïäá áðü ôá äéêôõáêü mobile games ( åêáô.) 19,0 32,0 69,0 87,0 77,0 74,0 ñþóôåò mobile messaging games (åêáô.) 8,4 8,5 8,6 8,6 8,6 8,5 óïäá áðü ôá mobile messaging games ( åêáô.) 43,0 38,0 37,0 38,0 38,0 37,0 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá mobile games ( åêáô.) 145,0 254,0 352,0 412,0 488,0 730,0 Συνολικά έσοδα από τα online games ( εκατ.) 318,0 586,0 929,0 1.435,0 2.299,0 3.611,0 Συνολικά έσοδα από τα offline games ( εκατ.) 3.413,0 3.479,0 3.409,0 3.756,0 4.398,0 4.542,0 video PC ñþóôåò online video óå broadband PC (åêáô.) 0,1 0,4 0,8 1,5 2,6 4,5 óïäá áðü ôï video óå broadband PC ( åêáô.) 14,0 46,0 95,0 177,0 313,0 537,0 óïäá áðü ôáéíßåò ( åêáô.) 1,0 3,0 7,0 15,0 32,0 67,0 óïäá áðü áèëçôéêü video ( åêáô.) 3,0 10,0 23,0 47,0 92,0 173,0 óïäá áðü ìïõóéêü video ( åêáô.) 0,0 1,0 3,0 12,0 31,0 62,0 óïäá áðü ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò ( åêáô.) 8,0 21,0 38,0 60,0 90,0 131,0 óïäá áðü Üëëï øõ áãùãéêü ðåñéå üìåíï ( åêáô.) 3,0 11,0 24,0 43,0 68,0 104,0 TV Êáôïéêßåò ðïõ äéáèýôïõí IPTV (åêáô.) 0,2 0,7 1,9 3,2 4,6 6,1 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü IPTV ( åêáô.) 49,0 166,0 502,0 878,0 1.344,0 1.870,0 Êáôïéêßåò ìå øçöéáêþ êáëùäéáêþ ôçëåüñáóç (åêáô.) 5,9 7,1 10,3 14,6 19,7 24,5 Êáôïéêßåò ìå øçöéáêþ êáëùäéáêþ ôçëåüñáóç 0,0 0,0 0,1 0,3 0,8 2,0 ðïõ áãïñüæïõí video on demand (åêáô.) ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôï video on demand ( åêáô.) 0,0 0,0 12,0 35,0 94,0 235,0 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôï online video óôçí ôçëåüñáóç ( åêáô.) 49,0 166,5 514,6 912,7 1.485,1 2.211,5 Mobile ñþóôåò mobile video (åêáô.) 0,5 5,5 10,7 16,3 21,7 31,2 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôï mobile video ( åêáô.) 23,0 150,0 398,0 583,0 700,0 887,0 óïäá áðü áèëçôéêü video ( åêáô.) 14,0 88,0 218,0 238,0 220,0 242,0 óïäá áðü ìïõóéêü video ( åêáô.) 0,0 3,0 13,0 39,0 70,0 102,0 óïäá áðü ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò ( åêáô.) 0,0 4,0 13,0 30,0 47,0 68,0 óïäá áðü Üëëï øõ áãùãéêü ðåñéå üìåíï ( åêáô.) 8,0 55,0 153,0 276,0 363,0 474,0 Συνολικά έσοδα από το online video ( εκατ.) 86,0 362,0 1.007,0 1.672,0 2.498,0 3.635,0 εκδόσεις ñþóôåò ìå online óýíäåóç óôï þñï åñãáóßáò (åêáô.) 35,0 38,5 42,4 46,6 51,2 56,4 PC σε επιχειρήσεις Åñãáæüìåíïé ðïõ Ý ïõí ðñüóâáóç óå premium õðçñåóßåò (åêáô.) 10,5 11,9 13,5 15,3 17,3 19,6 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü õðçñåóßåò ãéá åðé åéñþóåéò ìå PCs ( åêáô.) 7.643,0 8.374,0 9.357,0 10.536,0 11.861,0 13.168,0 Εκπαίδευση (επιχειρήσεις óïäá áðü õðçñåóßåò online åêðáßäåõóçò ( åêáô.) 1.000,0 1.100,0 1.210,0 1.331,0 1.464,0 1.611,0 και καταναλωτές) Kαταναλωτές µε PC ñþóôåò premium õðçñåóéþí åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò (åêáô.) 1,1 2,0 4,7 10,8 15,0 19,6 óïäá áðü õðçñåóßåò åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò ( åêáô.) 31,0 66,0 141,0 335,0 674,0 1.213,0 ñþóôåò premium õðçñåóéþí ìå ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò (åêáô.) 1,2 1,9 2,6 3,3 3,9 4,4 óïäá áðü õðçñåóßåò ðåñéå ïìýíïõ ãéá åíçëßêïõò ãéá PCs ( åêáô.) 44,0 87,0 123,0 196,0 313,0 438,0 Mobile (επιχειρήσεις ñþóôåò premium õðçñåóéþí åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò (åêáô.) 8,7 10,7 18,7 36,4 44,4 51,7 και καταναλωτές) óïäá áðü õðçñåóßåò åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò ( åêáô.) 255,0 354,0 568,0 1.127,0 1.993,0 3.203,0 ñþóôåò monile õðçñåóéþí ìå ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò (åêáô.) 0,6 1,0 1,8 4,0 7,8 11,8 óïäá áðü mobile õðçñåóßåò ðåñéå ïìýíïõ ãéá åíçëßêïõò ( åêáô.) 11,0 22,0 42,0 120,0 315,0 587,0 58 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer Η αγορά του online περιεχοµένου στη υτική Ευρώπη Πηγή: Strategy Analytics, EITO Task Force

Ρυθµοί ανάπτυξης της αγοράς του online περιεχοµένου στη υτική Ευρώπη (%) 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 Βασικά δεδοµένα Áñéèìüò êáôïéêéþí (åêáô.) 1 1 1 1 1 χρηστών Êáôïéêßåò ìå øçöéáêþ ôçëåüñáóç (åêáô.) 29 32 28 20 16 Êáôïéêßåò ìå broadband óýíäåóç (åêáô.) 61 39 24 18 14 ÓõíäñïìçôÝò áóýñìáôùí õðçñåóéþí (åêáô.) 4 3 2 2 1 ñþóôåò ðïõ ñçóéìïðïéïýí mobile äåäïìýíá (åêáô.) 4 5 4 3 2 ÓõíïëéêÜ åôþóéá Ýóïäá áðü broadband õðçñåóßåò ( åêáô.) 45 32 18 12 9 Περιεχόµενο Ôï ðåñéå üìåíï ùò åðß ôïéò åêáôü ðïóïóôü ôùí åóüäùí 150 100 100 100 áðü broadband óõíäýóåéò ÅôÞóéá Ýóïäá áðü ôï broadband ðåñéå üìåíï ( åêáô.) 230 136 124 117 µουσική PC Óõíïëéêüò áñéèìüò ñçóôþí ðïõ êüíïõí downloads (åêáô.) 61 39 24 18 14 Íüìéìïé ñþóôåò ðïõ êüíïõí downloads (åêáô.) 707 261 101 68 53 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôçí online ìïõóéêþ óôá PCs ( åêáô.) 975 351 141 96 74 TV ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôçí online ìïõóéêþ óôéò êïíóüëåò 132 199 êáé ôçí øçöéáêþ TV ( åêáô.) Mobile ñþóôåò ðïõ ñçóéìïðïéïýí mobile ìïõóéêþ (åêáô.) 4.203 280 172 121 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôç mobile ìïõóéêþ ( åêáô.) 3.129 360 209 103 Συνολικά έσοδα από την online µουσική ( εκατ.) 991 390 174 115 87 Συνολικά έσοδα από την offline µουσική ( εκατ.) 5 2 1 1 2 games PC ÓõíäñïìçôÝò online games (åêáô.) 142 108 87 77 72 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá online games ãéá PCs ( åêáô.) 142 108 87 77 72 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá offline games ãéá PCs ( åêáô.) 1 3 1 3 3 Ψηφιακή TV ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá online games ãéá øçöéáêþ ôçëåüñáóç ( åêáô.) 60 43 47 42 32 Κονσόλα Ðáßêôåò online ðáé íéäéþí ãéá êïíóüëåò (åêáô.) 707 177 149 136 72 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá online games ãéá êïíóüëåò ( åêáô.) 90 10 6 15 19 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá offline games ãéá êïíóüëåò ( åêáô.) 2 2 13 21 4 Mobile ñþóôåò ðïõ êáôåâüæïõí mobile games (åêáô.) 90 10 6 15 19 óïäá áðü ôï êáôýâáóìá mobile games ( åêáô.) 120 34 17 30 66 ñþóôåò äéêôõáêþí mobile games ( åêáô.) 134 116 21 31 49 óïäá áðü ôá äéêôõáêü mobile games ( åêáô.) 71 115 26 12 3 ñþóôåò mobile messaging games (åêáô.) 1 1 0 0 1 óïäá áðü ôá mobile messaging games ( åêáô.) 11 2 3 0 4 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôá mobile games ( åêáô.) 75 39 17 18 50 Συνολικά έσοδα από τα online games ( εκατ.) 84 59 54 60 57 Συνολικά έσοδα από τα offline games ( εκατ.) 2 2 10 17 3 video PC ñþóôåò online video óå broadband PC (åêáô.) 223 108 87 77 72 óïäá áðü ôï video óå broadband PC ( åêáô.) 223 108 87 77 72 óïäá áðü ôáéíßåò ( åêáô.) 287 150 124 112 106 óïäá áðü áèëçôéêü video ( åêáô.) 255 129 105 94 89 óïäá áðü ìïõóéêü video ( åêáô.) 287 223 273 165 97 óïäá áðü ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò ( åêáô.) 174 77 59 50 46 óïäá áðü Üëëï øõ áãùãéêü ðåñéå üìåíï ( åêáô.) 309 130 78 57 54 TV Êáôïéêßåò ðïõ äéáèýôïõí IPTV (åêáô.) 224 187 66 46 32 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü IPTV ( åêáô.) 240 202 75 53 39 Êáôïéêßåò ìå øçöéáêþ êáëùäéáêþ ôçëåüñáóç (åêáô.) 19 46 42 34 25 Êáôïéêßåò ìå øçöéáêþ êáëùäéáêþ ôçëåüñáóç 183 169 149 ðïõ áãïñüæïõí video on demand (åêáô.) ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôï video on demand ( åêáô.) 183 169 149 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôï online video óôçí ôçëåüñáóç ( åêáô.) 240 209 77 63 49 Mobile ñþóôåò mobile video (åêáô.) 1028 95 52 33 44 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü ôï mobile video ( åêáô.) 554 165 47 20 27 óïäá áðü áèëçôéêü video ( åêáô.) 535 149 9 7 10 óïäá áðü ìïõóéêü video ( åêáô.) 685 310 193 80 46 óïäá áðü ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò ( åêáô.) 899 232 123 57 46 óïäá áðü Üëëï øõ áãùãéêü ðåñéå üìåíï ( åêáô.) 564 176 81 31 31 Συνολικά έσοδα από το online video ( εκατ.) 321 178 66 49 46 εκδόσεις ñþóôåò ìå online óýíäåóç óôï þñï åñãáóßáò (åêáô.) 10 10 10 10 10 PC σε επιχειρήσεις Åñãáæüìåíïé ðïõ Ý ïõí ðñüóâáóç óå premium õðçñåóßåò (åêáô.) 13 13 13 13 13 ÓõíïëéêÜ Ýóïäá áðü õðçñåóßåò ãéá åðé åéñþóåéò ìå PCs ( åêáô.) 10 12 13 13 11 Εκπαίδευση (επιχειρήσεις óïäá áðü õðçñåóßåò online åêðáßäåõóçò ( åêáô.) 10 10 10 10 10 και καταναλωτές) Kαταναλωτές µε PC ñþóôåò premium õðçñåóéþí åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò (åêáô.) 90 132 132 39 30 óïäá áðü õðçñåóßåò åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò ( åêáô.) 115 113 137 101 80 ñþóôåò premium õðçñåóéþí ìå ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò (åêáô.) 61 39 24 18 14 óïäá áðü õðçñåóßåò ðåñéå ïìýíïõ ãéá åíçëßêïõò ãéá PCs ( åêáô.) 97 42 59 60 40 Mobile (επιχειρήσεις ñþóôåò premium õðçñåóéþí åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò (åêáô.) 23 75 94 22 16 και καταναλωτές) óïäá áðü õðçñåóßåò åéäþóåùí êáé ðëçñïöüñçóçò ( åêáô.) 39 60 99 77 61 ñþóôåò monile õðçñåóéþí ìå ðåñéå üìåíï ãéá åíçëßêïõò (åêáô.) 67 85 125 93 52 óïäá áðü mobile õðçñåóßåò ðåñéå ïìýíïõ ãéá åíçëßêïõò ( åêáô.) 103 90 187 162 86 Πηγή: Strategy Analytics, EITO Task Force new economy observer IOYΛIΟΣ 2005 59

Μελλοντικές τάσεις Hανάπτυξη του Internet και της κινητής τηλεφωνίας την τελευταία δεκαετία είχε καθοριστική επίδραση στον τρόπο µε τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν, ψυχαγωγούνται ή δραστηριοποιούνται επιχειρηµατικά. Μία από τις λέξεις-κλειδιά της δεκαετίας που διανύουµε, είναι η τεχνολογική "σύγκλιση" η οποία ουσιαστικά αφορά τρία συστατικά του ψηφιακού κόσµου: τις συσκευές, τις υποδοµές και τις εφαρµογές/υπηρεσίες. Η διαδικασία της σύγκλισης έχει ήδη ξεκινήσει, αλλά, όπως εκτιµάται από τους αναλυτές, η πραγµατική σύγκλιση κατά την οποία υπάρχει πλήρης ενοποίηση των δικτύων και οι υπηρεσίες είναι ανεξάρτητες από τις συσκευές που χρησι- µοποιούνται, δεν πρόκειται να συµβεί πριν από το τέλος της δεκαετίας που διανύουµε. Οι διαδικασίες της σύγκλισης θα επηρεάσουν µε ανάλογο τρόπο και τον τοµέα του περιεχοµένου. Προς το παρόν, βέβαια, υπάρχουν αρκετοί τεχνολογικοί αλλά και εµπορικοί περιορισµοί, και ως εκ τούτου µάλλον θα περάσει καιρός έως ότου θα υπάρχει περιεχόµενο σε ένα format το οποίο θα µπορεί να χρησιµοποιηθεί αµετάβλητο σε πολλαπλές πλατφόρµες. Για παράδειγµα, εξαιτίας του κόστους και της έλλειψης εργαλείων καθίσταται δύσκολη η δηµιουργία περιεχοµένου που να είναι διαθέσιµο σε πολλαπλές πλατφόρµες. Ταυτόχρονα δεν έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο των επιχειρη- µατικών και τιµολογιακών µοντέλων που θα ακολουθήσουν οι κάτοχοι του περιεχοµένου, προκειµένου να µεγιστοποιήσουν την επιστροφή της επένδυσής τους. Ο ρόλος του πελάτη Καθοριστικός στην ανάπτυξη της αγοράς του online περιεχοµένου, είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Από πλευράς καταναλωτών, το όραµα του ψηφιακού σπιτιού εκφράζει τον τρόπο µε τον οποίο οι καταναλωτές θα έχουν πρόσβαση και θα χρησιµοποιούν το ψηφιακό περιεχόµενο. Μπορεί το ψηφιακό σπίτι να αποτελεί ήδη πραγµατικότητα για τους καταναλωτές που δεν φείδονται χρηµάτων, αλλά η µαζική προσέλκυση των χρηστών µάλλον θα αργήσει ακόµη. Καθοριστικός παράγοντας για την πορεία αυτή θα είναι τα επιχειρηµατικά µοντέλα που θα ακολουθήσουν οι εταιρίες που διαθέτουν το περιεχόµενο και οι πάροχοι υπηρεσιών. Και µάλιστα, όταν θα πρέπει να αναστρέψουν µία καθιερωµένη εν πολλοίς αντίληψη, ότι το Internet, δηλαδή, είναι µία πηγή όπου το περιεχόµενο διατίθεται δωρεάν. Ενδεχόµενη πάντως αποτυχία στην εύρεση ενός ικανοποιητικού επιχειρηµατικού µοντέλου, θα αποτελέσει σηµαντικό ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της αγοράς του online περιεχοµένου. Όσον αφορά στα µοντέλα χρέωσης, στην παρούσα φάση ακολουθείται το συνδροµητικό ή το µοντέλο ανά χρήση (pay-per-use). Παρά το γεγονός ότι η βιοµηχανία προτιµά το συνδροµητικό 60 IOYΛIΟΣ 2005 new economy observer