ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΙΦΝΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ Β ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΙΦΝΑΪΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ ΣΙΦΝΟΣ 27-30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΡΝΙΚΟΥ - ΕΥΓΕΝΙΔΗ

Σχετικά έγγραφα
«Διαχρονικὰ καὶ οἰκουμενικὰ μηνύματα τοῦ ἱεραποστολικοῦ ἔργου τῶν Θεσσαλονικέων Ἁγίων Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου»

Δ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ι Ε Ρ Α Σ Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ε Ω Σ Ι Ε Ρ Α Π Υ Τ Ν Η Σ Κ Α Ι Σ Η Τ Ε Ι Α Σ

Nεανικά Ἀγκυροβολήματα

Δ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ι Ε Ρ Α Σ Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ε Ω Σ Ι Ε Ρ Α Π Υ Τ Ν Η Σ Κ Α Ι Σ Η Τ Ε Ι Α Σ

Nεανικά Ἀγκυροβολήματα

θ) Ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε ένας συνδυασμός ή μεμονωμένος υποψήφιος ανέρχεται:

Ἡ Ἁγία μεγαλομάρτυς Μαρίνα

Σταυροαναστάσιμα. Σειρά: «Χριστολογικά» ἀριθμ. 37

Δ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ι Ε Ρ Α Σ Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ε Ω Σ Ι Ε Ρ Α Π Υ Τ Ν Η Σ Κ Α Ι Σ Η Τ Ε Ι Α Σ

Δ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ι Ε Ρ Α Σ Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ε Ω Σ Ι Ε Ρ Α Π Υ Τ Ν Η Σ Κ Α Ι Σ Η Τ Ε Ι Α Σ

ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ. Τό φ οβ ερ ό Μυ σ τ ήρ ι ο

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Δ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ι Ε Ρ Α Σ Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ε Ω Σ Ι Ε Ρ Α Π Υ Τ Ν Η Σ Κ Α Ι Σ Η Τ Ε Ι Α Σ

ΥΧΡΩΜΑ ΜΟΛΥΒΙΑ. «Γ λ υ κ ό κ α λ ο κ α ι ρ ά κ ι» της Γ ω γ ώ ς Α γ γ ε λ ο π ο ύ λ ο υ

Kοντά στόν Xριστό Δ I M H N I A I O Φ Y Λ Λ A Δ I O Π A I Δ I K Ω N E N O P I A K Ω N Σ Y N A Ξ E Ω N

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ν. Πέµπτη 28 Ιανουαρίου 2010

«Ἐγκύκλιος Μ. Τεσσαρακοστῆς(1/2013)» ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ ΕΤΟΣ ΝΒ. κ. Ἀμφιλοχίου... σελ. 5-6


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΟΝΑΔΩΝ Α ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ:

Ε Λ Ε Γ Κ Τ Ι Κ Ο Σ Υ Ν Ε Δ Ρ Ι Ο ΣΕ Ο Λ Ο Μ Ε Λ Ε Ι Α

Ι Ο Λ Ο Γ Ι Μ Ο - Α Π Ο Λ Ο Γ Ι Μ Ο Μ Η Ν Ο Γ Δ Κ Δ Μ Β Ρ Ι Ο Υ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο. Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Α Μ Ο Ι Β Ω Ν Ε Π Ι Δ Ο Σ Ε Ω Ν

Ὁ νέος Διάκονος τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΒ Πέµπτη 4 Σεπτεµβρίου 2014

Αξιολόγηση των Επιδράσεων του Σχεδίου Τοποθέτησης Άνεργων Νέων Αποφοίτων Γυμνασίων, Λυκείων, Τεχνικών Σχολών και Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης μέχρι και

ΑΝΥΨΩΤΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ

ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΑΕΙ 2009 Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Κρήτης

ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ 2014 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΣΧΟΛΙΚΟ ΈΤΟΣ: )

ΧΡΙΣΤΟΣ & ΚΟΣΜΟΣ... 1

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Κ Α Τ Α Τ Α Ξ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ρ Ι Κ Η Σ Α Π Α Σ Χ Ο Λ Η Σ Η Σ (Α.Π. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ 21809/ )

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΚΣΤ. Τετάρτη 4 Μαΐου 2011

Η ΔΑΣΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ. 1. Τά βουνά της. 2. Τά δάση της. 3. Γεωγραψίκή έξάπλωση ΣΕΡΑΦΕΙΜ Κ. ΤΣΙΤΣΑ

Τμήμα Φιλοσοφίας: Εαρινό εξάμηνο

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΣΤ. Πέµπτη 16 Φεβρουαρίου 2012

ΟΡΘΟΛ,Ο^ΟΟ ΠΝΟΗ. χ Φ ι β ρ ω Μ. 15 ος. όν ορίανον ΙίςΊερας ΜκΤροσόλίατς. Μάϊος. ΙΘΡΧ ΜΗΤΡΟΠΟ/ΜΟ ΜβΟΟΠΜΧΟ ΚΧΙ ΓΝΗΟΙΧΟ ΟΡΘΟΛΟ2ΟΥ βκκ^ηοιχο ΤΗΟ ΤΟΜΟΣ

ΟΙ ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ

ΑΡΙΘΜΟΣ 0501/ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

ΛΙΓΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θέμα Υγιεινή & Ασφάλεια στην Εργασία - φ Α^ρισ/

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο π. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Η ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΜΑΪΔΩΝΗ

«12 Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ»

ΑΓΟΡΕΣ ΛΑΪΚΕΣ. Συζήτηση επίκαιρης ερώτησης προς τον Υπουργό Ανάπτυξης σχετικά µε τη λειτουργία των λαϊκών αγορών. τόµ. Β, σ

ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΗΣ 6 ης ΜΑΪΟΥ 2012

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Πέµπτη 31 Ιανουαρίου 2013

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΚΘ. Τρίτη 18 Σεπτεµβρίου 2012

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΜΘ. Τρίτη 7 Ιουνίου 2011

Α ΚΥΚΛΟΣ: ΘΕΟΛΟΓΙΑ--ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2013 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ι Τρίτη 27 Αυγούστου 2013

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ]Β. Πέµπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ. Ἀπό τίς Εἰσηγήσεις τοῦ ΙΒ Λειτουργικοῦ Συμποσίου ἐξήχθησαν τά ἀκόλουθα πορίσματα:

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ. Τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ εἶναι ἡ ὁμιλία ποὺ ἔγινε ἀπὸ τὴν. ταπεινότητά μου ἐνώπιον τῶν Ἀρχῶν καὶ τοῦ πολυπληθοῦς

ΚΑΠΟΥ ΠΕΡΝΟΥΣΕ ΜΙΑ ΦΩΝΗ

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ ΤΟ ΞΥΛΙΝΟ ΠΑΛΤΟ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α. Ε Ισ α γω γή Μέρος Πρώτο ΚΕΦΑΛΑΙΟ I Αίρεση κα'ι λ ο γ ικ ή ΚΕΦΑΛΑΙΟ II Ό μοβος της έπανάστασης...

VESTA40 [ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ, ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ] Το εγχειρίδιο οδηγιών χρήσης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του προϊόντος

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΔ. Τρίτη 5 Απριλίου 2011

ΐ;ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΙΜΕ RAI ΟΙΚΟΝ ΛΙΙΑΣ. ΤΜΗΜΑ AOriCTIKH. ΘΕΜΑ : ΚΟΣΤΟΣ ΙΙΑΡΑΓϋΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΜΙΑΣ ΒΙ(»1ΗΧΑΗΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ. .

Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2013 Αριθ. πρωτ.: 130

ΑΡΙΘΜΟΣ 0540/ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ

Ὁμολογιακή ἐπιστολή τοῦ Ὁσίου Παϊσίου

Ψ ή φ ι σ μ α κα τα δ ί κ η ς. Α μ υ ν τα ί ο υ γ ι α τ η δ ο λ ο φ ο ν ί α το υ Π α ύ λ ο υ Φ ύ σ σ α

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΜ. Πέµπτη 7 Μαρτίου 2013

ΑΡΙΘΜΟΣ 0555/ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΕΝΙΑΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΧΙΟΥ

ΠΑΓΚΑΛΟ* ΓΚΝΟΛΙΚΟΝ *ΥΓΠ>ΑΜΜΑ ΚΑΤΑ ΤΜΜΗΜΑΝ <ΚΛΙΛΟΜ<ΝΟΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΡΓΟ: «ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΒΟΙΩΤΙΑ: ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΡΟΦΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΘΗΒΑ»

25η Μαρτίου. ιπλoγιορτή για την Ελλάδα. Πηνελόπη Μωραΐτου Μαρία Μωραΐτου. Με αυτοκόλλητα. Πέγκυ Φούρκα. Εικονογράφηση:

15PROC

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩN ΤΜΗΜΑ ΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2009 ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΣΤ Τρίτη 23 Ιουνίου 2009

ΓΚΕΟΡΓΚ ΛΟΥΚΑΤΕ ΦΡΕΙΔ. ΝΙΤΣΕ ΚΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ Z E N. #. Κ Α Ρ Α Κ Α Λ Ο Υ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΑΡΗ ΑΘΗΝΑ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ' Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

ΟΙ ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΕΧΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥΣ

Καταγραφή πληθυσμού. Υψόμετρο: 840μ. Κάτοικοι Έτος

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ Εκλογικών

Θέμα πτυχιακής εργασίας

ΑΡΙΘΜΟΣ 0769/ ΣΥΜΒΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΠΑΤΡΕΩΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΔΟΠΑΦΜΑΗ

15PROC

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ε. Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2014

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ρ. Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012

Α Α:7ΞΝΡ4691ΩΓ-ΧΗΕ Βαθµός Ασφαλείας. Αθήνα, 1 Σεπτεµβρίου 2015

«Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε!»,

Δ Ι Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Μ Ε Α Φ Ο Ρ Μ Η Τ Η Ν Ε Ο Ρ Τ Η Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Ι Ε Ρ Α Ρ Χ Ω Ν

ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

Δ Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η Η ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΣΟΥΛΙΟΥ

διάλογος ΝΕΟΦΑΝΕΙΣ ΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΑ 1 (Γ μέρος)


ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΝΣΤ. Παρασκευή 2 Ιουλίου 2010

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ - ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ ΣΤΟ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Τ ο ά π ε ζ α. Κ ό γ ξ σ

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ Η ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ ΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΘΗΝΑ Πρός τά φιλάδελφα Μέλη τῆς Ἐκκλησίας

Φωνή της Πάρου. «Είμαστε ευαίσθητοι, αγωνιούμε, αγωνιζόμαστε» σελ. 2 Η ΦΩΝΗ ΜΑΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Παρασκευή 7 Μαΐου 2010

ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΘΕΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ. (Τύπος Β) Για έργα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ

Αρ. Πρωτ. Δήμου Ιλίου:43618/ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript:

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΙΦΝΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ Β ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΙΦΝΑΪΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ ΣΙΦΝΟΣ 27-30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΡΝΙΚΟΥ - ΕΥΓΕΝΙΔΗ ΤΟΜΟΣ Β ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΑΘΗΝΑ 2005

ISBN 960-337-059-2 Copyright 2005 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΙΦΝΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ Ὁδὸς Ἰω. Δροσοπούλου 110Α Τ.Κ. 112 56 Ἀθήνα Τηλ. 210. 8940662

528 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τζώνης Ζερβουδάκης Πρόλογος... 7 Χαράλαμπος Πέννας Ἱστορικὲς καὶ ἀρχαιολογικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴ Βυζαντινὴ Σίφνο.............. 9 Marco Di Branco The Cult of the Saints in Siphnos during the Byzantine Age....27 Γεώργιος Δημητροκάλλης Βυζαντινοὶ και Μεταβυζαντινοὶ Ναοὶ στὴν Σίφνο...33 Γεώργιος-Λέων Προκοπίου Ζητήματα Ναοδομίας στὴ Σίφνο τοῦ 17ου-19ου αἰώνα. (Καταγωγὴ καὶ ἐξέλιξη τοῦ συνεπτυγμένου ἐγγεγραμμένου σταυροειδοῦς μὲ τροῦλλο τύπου)...97 Γιάννης Ρηγόπουλος Κρῆτες Πρόσφυγες στὴ Σίφνο. Ἡ περίπτωση τοῦ Νείλου καὶ ἡ σχέση του μὲ τὸν Ἐμμανουὴλ Σκορδίλη καὶ τὸν Θεόδωρο Πουλάκη....107 Βασ. Ἀθ. Βασιλείου Ὁ Σίφνιος εἰκονογράφος καὶ Μητροπολίτης Θηβῶν Ἀθανάσιος Β (1773-1790)...127 Δημήτριος Κωνστάντιος Εἰκόνες ἀπὸ τὴ Σίφνο στὸ Βυζαντινὸ Μουσεῖο....151 Ἀνδρομάχη Κατσελάκη Εἰκόνα Παναγίας Γαλακτοτροφούσας στὸ Βυζαντινὸ καὶ Χριστιανικὸ Μουσεῖο....163 Σοφία Γερογιώργη Ἐκκλησιαστικὰ ἀντικείμενα μικροτεχνίας ἀπὸ τὴ Μονὴ Βρύσεως στὸ Βυζαντινὸ καὶ Χριστιανικὸ Μουσεῖο....177 Πρωτοπρεσβύτερος Θωμᾶς Συνοδινὸς Σίφνιοι Ἁγιογράφοι στὴν Ἀμοργὸ...191 Νίκος Ζίας Κωνσταντῖνος Πανώριος - Ὁ τραγικὸς ζωγράφος ἀπὸ τὴ Σίφνο...221 Guillaume Saint-Guillain Économie et Société à Siphnos au temps de la Seigneurie des da Corogna (XIV e milieu du XV e siècle)...257 Στέλιος Μουζάκης Τὰ Μετόχια τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη Θεολόγου τῆς Πάτμου στὸ νησὶ τῆς Σίφνου. Οἱ πακτώσεις τοῦ Θεολόγου στὴ Σίφνο...271 Εὐαγγελία Μπαλτᾶ Ἡ Ὀθωμανικὴ Ἀπογραφὴ τῆς Σίφνου τὸ 1670...309

Michel Fontenay Contreband, Course et Piraterie dans les eaux de l Archipel aux XVΙ e, XVII e et XVΙΙΙ e siècles...349 Emil Kolodny Siphnos à l Époque de Tournefort (1700)....361 π. Μάρκος Φώσκολος Ἡ Καθολικὴ Ἐκκλησία Σίφνου στὰ Ἀρχεῖα τῶν Καθολικῶν Ἐπισκοπῶν τῶν Κυκλάδων....371 Ben J. Slot Προξενεῖα στὴ Σίφνο....391 Χ. Μπαμπούνης Σίφνιοι Ἀπόδημοι. Ὁ Νικόλαος Γεωργίου Χρυσόγελος (1865-1961) Βουλευτὴς Αἰτωλοακαρνανίας...399 Κώστας Κόμης Σιφναϊκὴ Κοινότητα Ἑρμούπολης (1821-1940)...413 Λίνα Μαθᾶ-Δεμαθᾶ Μεταβίβαση ἀγαθῶν στὴ Σίφνο τοῦ 19ου αἰώνα...433 Ἰωάννης Μπαντέκας Ἕνα παλιὸ Κτηματολόγιο στὴ Σίφνο...439 Μαρίνα Πετράκη Οἱ Κυκλάδες καὶ ἡ Σίφνος ὡς τόποι ἐξορίας κατὰ τὴν περίοδο τῆς Μεταξικῆς δικτατορίας....453 Προκόπης Παπαστράτης Ἡ ἀντιστασιακὴ δραστηριότητα στὶς Κυκλάδες καὶ τὴν Σίφνο στὸ διάστημα τῆς Κατοχῆς...465 Ἀντώνης Τροῦλλος Ἀλέκος Ἀντ. Χαρδούβαλης: Ἕνας Σίφνιος Ἔφεδρος Ὑπαξιωματικὸς Β.Ν. στὴν ἐπιχείρηση διάσωσης τοῦ Ἀντιτορπιλικοῦ Ἀδρίας, 22-23 Ὀκτωβρίου 1943...479 Δημήτρης Δημητρόπουλος Διαδρομὲς τῆς Ἱστοριογραφίας στὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου. Τὸ παράδειγμα τῶν Κυκλάδων καὶ ἡ Σίφνος....495 Παναγ. Δ. Μιχαηλάρης Στοιχεῖα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία τῆς Σίφνου...511 Εὐρυδίκη Σιφναίου Ἡ Σίφνος, ἡ Λέσβος καὶ ὁ κόσμος τῶν νησιῶν...519 Πίνακας Εἰσηγητῶν...526 Περιεχόμενα...528 529

ΕΥΡυΔΙΚΗ ΣΙΦΝΑΙΟΥ Η ΣΙΦΝΟΣ, Η ΛΕΣΒΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ Στὴν πολυφωνία τοῦ νησιωτικοῦ χώρου καὶ στὴν προσπάθεια τῶν ἱστορικῶν νὰ μελετήσουν τὰ νησιὰ συγκριτικά, θὰ πρέπει νὰ κάνουμε μιὰ διάκριση μεταξὺ μικρῶν καὶ μεγάλων μεγεθῶν 1. Χάριν παραδείγματος, στὰ μικρὰ μεγέθη ἀνήκει ἡ Σίφνος καὶ στὰ μεγάλα ἡ Λέσβος. Αὐτὴ ἡ διάκριση συναρτᾶται κυρίως μὲ δημογραφικοὺς καὶ οἰκονομικοὺς δεῖκτες, ποὺ οἱ τελευταῖοι μὲ τὴ σειρά τους ἐπηρεάζονται ἀπὸ τέσσερις συντελεστές: τὴ γεωργικὴ παράμετρο, τὴν κτηνοτροφική, τὴν παράμετρο τῆς βιοτεχνικῆς καὶ τῆς ἐμπορικῆς δραστηριότητας 2. Ἡ γεωργικὴ παράμετρος σχετίζεται μὲ τὴν κατανομὴ τῶν καλλιεργει- ῶν, τὴν ἐλιὰ καὶ τὸ ἀμπέλι κατὰ κύριο λόγο, καὶ μὲ τὰ δημητριακά, ποὺ ἦταν συνήθως ἐλλειμματικά. Ὁ παράγων αὐτὸς ὑπέθαλπε ἐποχικὲς καὶ μόνιμες μετακινήσεις, καθὼς καὶ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ παράκτιου ἐμπορίου καὶ τῶν ἀνταλλαγῶν, ποὺ διευκολύνθηκαν ἀπὸ τὴν ὑποδομὴ τῶν νησιῶν σὲ ἱστιοφόρα πλεούμενα. Στὸ νησιωτικὸ χῶρο, ὁ 17ος αἰ. εἶναι ἡ ἐποχὴ τῶν μεγάλων ἀνακατατάξεων, ὅσον ἀφορᾶ τὶς καλλιέργειες καὶ χαρακτηρίζεται κυρίως ἀπὸ τὴν προώθηση τῶν ἐμπορευματικῶν καλλιεργειῶν, ποὺ εἶχαν σημαντικὴ ἐξωτερικὴ ζήτηση. Ἔτσι, γιὰ παράδειγμα, στὴν Κρήτη, τὸ ἀμπέλι ὑποχωρεῖ ἔναντι τῆς ἐλιᾶς, τὸ λάδι τῆς ὁποίας τροφοδοτεῖ τὴν γαλλικὴ ἀγορά 3. Στὴ Λέσβο, ἀντίθετα, ἡ ἐπέκταση τῆς ἐλαιοκαλλιέργειας ἀποσκοποῦσε κυρίως στὴν ἱκανοποίηση τῶν διατροφικῶν ἀναγκῶν τῆς ὀθωμανικῆς πρωτεύουσας καὶ κατὰ συνέπεια οἱ ἐξαγωγές της πρὸς τὶς γαλλικὲς ἀγορὲς μειώθηκαν μέσα ἀπὸ διάφορους φορολογικοὺς καταναγκασμούς. Ἡ ἐλιὰ ἐμφανίζει κοινὰ χαρακτηριστικὰ στὸν ἀνατολικομεσογειακὸ χῶρο. Ἁπλώνεται σὲ ἐδάφη μὲ μικρὴ ἢ κατακερματισμένη ἰδιοκτησία, ἐκτὸς τῶν περιπτώσεων ποὺ ἔχουν διατηρηθεῖ προηγούμενα ἰδιοκτησιακὰ καθεστῶτα, φεουδαλικοῦ τύπου, ὅπως στὶς βενετικὲς κτήσεις τοῦ Ἰονίου 4. Ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικὸ εἶναι ὅτι ἡ κατεργασία τῶν προϊόντων της ὑπόκειται σὲ ἐλάχιστες τεχνολογικὲς ἀνανεώσεις 5. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι οἱ φάσεις τῆς ἔκθλιψης τῶν ἐλαιῶν καὶ τῆς συμπίεσης τοῦ ἐλαιοπολτοῦ δὲν ὑπέστησαν σημαντικὲς ἀλλαγὲς ὣς σήμερα, ἐνῶ τὰ παραγωγικὰ μέσα ἐλάχιστα ἀνανεώθηκαν. Καὶ σήμερα τὰ καλύτερης ποιότητας λάδια μποροῦν νὰ παραχθοῦν καὶ σὲ ἀρχαϊκοῦ τύπου ἐλαιόμυλους μὲ ξύλινα ζωοκίνητα ἢ χειροκίνητα πιεστήρια, ἀλλὰ καὶ σὲ ὑδραυλικὰ πιεστήρια,

520 Εὐρυδίκη Σιφναίου ποὺ χρησιμοποιοῦν τεχνολογία τοῦ 1950, ἀποφεύγοντας τὴν ἔκθλιψη μὲ πρόσμειξη θερμοῦ ὕδατος, ἄνω τῶν 28 o C, καὶ τὴν φυγοκέντρηση τῶν σύγχρονων ἐλαιοτριβείων. Τέλος, ἡ ἐλιὰ ἀπαιτεῖ πολὺ λιγότερη ἐνασχόληση μὲ τὸ δένδρο ἀπ ὅ,τι τὸ ἀμπέλι καὶ ἀντίθετα ἐκτεταμένη χρήση ἐργατικῆς δύναμης γιὰ τὴν ἐλαιοσυλλογή, ἡ ὁποία καταμερίζεται συνήθως σὲ μαζικὴ γυναικεία ἀνειδίκευτη καὶ ἐπιλεγμένη ἀνδρικὴ εἰδικευμένη ἐργασία. Ἡ καλλιέργεια τῆς ἐλιᾶς σὲ νησιά, ὅπως ἡ Λέσβος, ἄγγιξε τὰ ὅρια τῆς μονοκαλλιέργειας, στὸ β μισὸ τοῦ 19ου αἰ., διάστημα κατὰ τὸ ὁποῖο μεταφυτεύτηκαν δύο σημαντικὲς ποικιλίες δέντρων ἀπὸ τὰ μικρασιατικὰ παράλια. Ἡ ἐπέκταση τῆς ἐλαιοκαλλιέργειας καὶ ἡ αὔξηση τῆς παραγωγῆς σχετίστηκε μὲ τὴν ὕπαρξη ἐκτεταμένης ἐνδοχώρας καὶ μὲ τὴν τροφοδοσία σὲ λάδι καὶ σαπούνι τῶν πολυάριθμων ἀγορῶν τῶν μικρασιατικῶν παραλίων, τῆς Μαύρης Θάλασσας καὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου 6. Τὸ λεσβιακὸ λάδι διοχετευόταν σὲ μιὰ ὑποθετικὴ βεντάλια, τὰ ὅρια τῆς ὁποίας, ὅπως μᾶς εἶναι γνωστὰ ἀπὸ ἀσφαλιστήρια συμβόλαια φορτίων ἐλαίου καὶ σαπουνιοῦ, ὁρίζονταν, βορειοδυτικά, ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη, τὸ Πόρτο-Λάγο καὶ τὴν Καβάλα, ἀνατολικά, ἀπὸ τὴν ποντιακὴ Τραπεζούντα καὶ πρὸς νότο ἀπὸ τὴ Ρόδο καὶ τὴν Ἀττάλεια 7. Ἐπρόκειτο γιὰ ἕνα δίκτυο πόλεων καὶ λιμανιῶν ποὺ ἐξυπηρετοῦνταν καλύτερα, γρηγορότερα καὶ ἐπαρκέστερα ἀπὸ τὴ Λέσβο καὶ τὸν τοπικό της στόλο ἀπ ὅ,τι ἀπ ὁποιοδήποτε ἄλλο σημεῖο. Ἡ λεσβιακὴ ἐλαιοκαλλιέργεια ἐπιδέχεται συγκρίσεις μὲ τὴν Κρήτη ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ Σάμο καὶ κυρίως μὲ τὶς Κυδωνίες, μιὰ ἐξίσου σημαντικὴ ἐλαιοπαραγωγικὴ περιοχή, ἡ ὁποία ὅμως δὲν παρουσιάζει τὸν ἴδιο βαθμὸ ἐκμηχάνισης καὶ δὲν ἀνέπτυξε τόσο ὑψηλὴ ἐπιχειρηματικότητα. Ἡ μονοκαλλιέργεια εὐθύνεται καὶ γιὰ τὶς ἐποχικὲς μετακινήσεις τοῦ ἀγροτικοῦ πληθυσμοῦ πρὸς τὰ μικρασιατικὰ παράλια, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ἀνεργία ποὺ ἐπέβαλλε κατὰ τοὺς καλοκαιρινοὺς μῆνες ἡ ἐλιά. Ἡ ἀνάγκη προμήθειας τῶν νοικοκυριῶν μὲ στάρι ἡ καλλιέργεια τοῦ ὁποίου ἦταν ἐλλειμματικὴ στὸ νησί, ἐνῶ ἀφθονοῦσε στὴ Μικρὰ Ἀσία, ἀνάγκαζε τοὺς ἀγρότες νὰ μεταναστεύουν, μεταξὺ τῶν ἑορτῶν τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου καὶ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, γιὰ νὰ ἐργαστοῦν στὰ τσιφλίκια τῆς Ἀνατολῆς. Μετανάστευση μὲ οἰκονομικὰ κίνητρα ἔχουμε καὶ ἀπὸ τὰ μικρότερα στὰ μεγαλύτερα νησιά, πολὺ πρὶν τὸ 19ο αἰ., ὅπως προσδιορίζεται ἀπὸ τὴν ὕπαρξη πατρωνυμικῶν ἐπιθέτων στὴ Λέσβο, ποὺ δηλώνουν καταγωγὴ ἀπὸ μικρότερα νησιά. Ἂς ἐξετάσουμε, τέλος, ἕνα κομβικὸ σημεῖο γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τῶν νησιῶν: τὸ θέμα τῆς συγκοινωνίας. Τὰ νησιὰ συνδέονταν μεταξύ τους μὲ τοὺς τοπικοὺς στόλους, ποὺ ἐξυπηρετοῦσαν τὸ ἐνδονησιωτικὸ ἐμπόριο, καὶ μὲ τὰ ξένα πλοῖα ποὺ μετέφεραν τὰ προϊόντα τοῦ ἐξωτερικοῦ ἐμπο-

Ἡ Σίφνος, ἡ Λέσβος καὶ ὁ Κόσμος τῶν νησιῶν 521 ρίου. Τὰ ξένα πλοῖα καὶ ἰδίως τὰ ἀτμόπλοια συνέβαλλαν ἀποφασιστικὰ στὴν ἀνάπτυξη τῶν μεγεθῶν τοῦ ἐμπορίου καὶ κατὰ συνέπεια τὰ λιμάνια ποὺ διάλεγαν νὰ προσεγγίσουν παρεῖχαν δυνατότητα ἐξυπηρέτησης εὐρύτερων περιοχῶν. Στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰ. ἡ Ἀνατολικὴ Μεσόγειος ἐξυπηρετεῖτο ἀπὸ τέσσερις ναυτιλιακὲς ἀτμοπλοϊκὲς γραμμές, ποὺ διακινοῦσαν ἐπιβάτες καὶ ἐμπορεύματα τόσο εἰσαγωγῆς ὅσο καὶ ἐξαγωγῆς. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν πτώση τῶν ναύλων καὶ τὴν ἀνακατανομὴ ποὺ συντελέστηκε στὴ θαλάσσια διακίνηση τῶν ξένων ναυτικῶν δυνάμεων μὲ τὸ ἄνοιγμα τῆς διώρυγας τοῦ Σουέζ, ἡ ἀτμοπλοΐα ἐπέφερε ριζικὲς ἀλλαγὲς στὸ διεθνὲς ἐμπόριο, δημιουργώντας νέους ἐμπορικοὺς πόλους. Εἶναι ἄξιο παρατήρησης πὼς τὸ λιμάνι τῆς Μυτιλήνης, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ἔγινε σημεῖο προσέγγισης τῶν ξένων ναυτιλιακῶν γραμμῶν (1867), αὔξησε τὸ ἐξωτερικό του ἐμπόριο κατὰ 131%, σὲ σχέση μὲ τὰ ἐπίπεδα τῆς ἐποχῆς τοῦ Κριμαϊκοῦ πολέμου 8. Ἡ ἐπίσκεψη καὶ στάθμευση ξένων πλοίων, χωρὶς νὰ παρέχονται ἰδιαίτερες λιμενικὲς διευκολύνσεις, καθότι στάθμευαν ἀρόδο, δὲν ἐμπόδισαν τὴ δημιουργία ἑνὸς διαμετακομιστικοῦ κέντρου ἐξυπηρέτησης τῆς Μικρᾶς Ἀσίας μὲ προϊόντα εἰσαγωγῆς. Ἡ Μικρασιατικὴ ἐνδοχώρα, τροφοδοτοῦνταν πολὺ καλύτερα ἀπὸ τὸ ἀπέναντι νησὶ παρὰ ἀπὸ τὴ Σμύρνη. Στὶς ἀποβάθρες τῆς Μυτιλήνης συνωστίζονταν, στὰ 1850, ποικίλα ἐμπορεύματα: σάκοι καφέ, βαρέλια ζάχαρης, δέρματα καὶ λάδια Μ. Ἀσίας, μετάξι Προύσας, κάσες κιγκαλερίας καὶ βαρέλια σόδας. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι τὸ κύριο προϊὸν τῆς εὐρωπαϊκῆς βιομηχανίας, οἱ μπάλες τὰ ὑφάσματα, δὲν εἶχαν τόση πέραση στὴν περιοχὴ αὐτή, προφανῶς λόγω τῆς ἀντίστασης ποὺ πρόβαλλε ἀκόμη ἡ ὑφαντουργία τῆς Προύσας. Ἀνάμεσα στὶς ξένες ἑταιρεῖες, ποὺ ἐξυπηρετοῦσαν τὶς θαλάσσιες μεταφορές, δημιουργήθηκε στὰ 1883 ἡ ὑπὸ ὀθωμανικὴ σημαία Ἀτμοπλοΐα Αἰγαίου, τοῦ Π. Μ. Κουρτζῆ καὶ Σία (εἰκ. 1), μὲ ἕδρα τὴν Κωνσταντινούπολη 9. Ὁ Πάνος Κουρτζῆς, ἕλλην ὀθωμανὸς ὑπήκοος, μυτιληναϊκῆς καταγωγῆς, ἀποτελεῖ σημαντικὴ ἐπιχειρηματικὴ φυσιογνωμία, ποὺ ἔδρασε, στὴν ἀρχή, στὸ περιβάλλον τῆς πρωτεύουσας, σὲ συνεργασία μὲ τοὺς ἕλληνες τραπεζίτες τοῦ Γαλατᾶ, καὶ μετὰ τὸ 1903 μετέφερε τὶς ἐπιχειρήσεις του στὴ Μυτιλήνη. Ὑπῆρξε συνεργάτης τοῦ Γ. Ζαρίφη καὶ διαχειριστὴς τῆς ἀτμοπλοΐας τοῦ Κεράτιου Κόλπου, τὴν ὁποία ὁ Δαμὰτ Μαχμοὺτ Πασᾶς νοίκιασε γιὰ ἑπτὰ χρόνια στὸν ἐμπορικὸ οἶκο Ζαρίφη καὶ Ζαφειρόπουλου. Ὁ Π. Κουρτζῆς, στὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1870, δημιούργησε σημαντικὴ προσωπικὴ περιουσία, ὡς πακτωτής, μαζὶ μὲ τὸν Γ. Ζαρίφη, ἕξι φόρων

522 Εὐρυδίκη Σιφναίου Εἰκ. 1. Τὸ σῆμα τῆς Ἀτμοπλοΐας Αἰγαίου, Π. Μ. Κουρτζῆς καὶ Σία. (Φωτογραφία: Ἱστορικὸ Ἀρχεῖο Αἰγαίου Ἐργάνη ) τοῦ ὀθωμανικοῦ κράτους, στὴ Μ. Ἀσία. Τὸ πλεόνασμα ποὺ καρπώθηκε, τὸ ἐπένδυσε στὴ δημιουργία τῆς ναυτιλιακῆς ἑταιρείας του. Τὸ πρῶτο ἀτμόπλοιο τῆς ἑταιρείας ἦταν τὸ Πάνορμος, 250 τόνων καὶ ταχύτητας 12 μιλίων, τὸ ὁποῖο ὁ Π. Κουρτζῆς ἀγόρασε στὴν Ἀγγλία γιὰ 10.000 λίρες Τουρκίας. Στόχος τοῦ Κουρτζῆ ἦταν νὰ δημιουργήσει μιὰ τακτικὴ 15θήμερη γραμμή, ποὺ νὰ ἑνώνει τὴν Κωνσταντινούπολη μὲ τὴν Κρήτη καὶ νὰ σταματᾶ στὰ σημαντικὰ ἑλληνικὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου. Ἔτσι καθιερώθηκε ἡ γραμμὴ ποὺ ἕνωνε τὴν Κωνσταντινούπολη μὲ τὴν Καλλίπολη, τὰ Δαρδανέλια, τὴ Μυτιλήνη, τὴ Σμύρνη, τὴ Χίο, τὴ Σύρο, τὴ Σίφνο, τὴν Πάρο, τὸ Ἡράκλειο, τὰ Χανιὰ καὶ τὰ Κύθηρα. Ἡ Σίφνος μπῆκε στὴ γραμμὴ τῶν μεγάλων καὶ γρήγορων μετακινήσεων καὶ οἱ κάτοικοί της μποροῦσαν μὲ εὐχέρεια νὰ ταξιδέψουν τόσο πρὸς Κρήτη ὅσο καὶ πρὸς τὴ Σύρο, τὴ Σμύρνη καὶ τὴν πρωτεύουσα τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας 10. Παρὰ τὶς ἀντίθετες φωνές, τόσο ἀπὸ τὸν ἐπενδυτικὸ κόσμο ὅσο καὶ ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματα τῶν εἰσπράξεων τῶν πρώτων ταξιδιῶν, ὁ Π. Κουρτζῆς ἐπέμεινε στὴν ἐξυπηρέτηση μὲ τὸν ἐπιβατικό του στόλο τῆς γραμμῆς Κρήτης καὶ στὴν προσέγγιση μικρῶν νησιῶν, ὅπως ἡ Σίφνος, ἀπὸ τὴν ὁποία ἐπιβιβάζονταν ἐλάχιστοι ἐπιβάτες, κυρίως τῆς τρίτης θέσης, μὲ κατεύθυνση εἴτε πρὸς Κρήτη εἴτε πρὸς Σμύρνη. Ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ ἑλληνοθωμανισμοῦ ὁ Π. Κουρτζῆς ἐπιθυμοῦσε νὰ ἑνώσει τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου, μέσα ἀπὸ μιὰ τακτικὴ γραμμὴ μὲ ἑλληνικὴ ὀνομασία, ὀθωμανικὴ σημαία, ἑλληνικὰ ὀνόματα ἀτμοπλοίων (εἰκ. 2) καὶ Ἕλληνες ὀθωμανοὺς ὑπηκόους προσωπικὸ καὶ πλήρωμα.

Ἡ Σίφνος, ἡ Λέσβος καὶ ὁ Κόσμος τῶν νησιῶν 523 Εἰκ. 2. Τὸ πλοῖο Χίος τῆς Ἀτμοπλοΐας Αἰγαίου Π. Μ. Κουρτζῆς καὶ Σία: Τακτικὸ ἀτμόπλοιο στὴ γραμμὴ Κρήτης, τὸ 1891. Ἡ διαφορὰ μὲ τὶς ἄλλες ἑταιρεῖες ἦταν πὼς ὁ Κουρτζῆς, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ Λόυδ, ἔδωσε βάρος στὴν ἐξυπηρέτηση τῶν ἐπιβατῶν, καταργώντας τὴ θέση στὸ κατάστρωμα καὶ προσέχοντας τὸ λίγο ἀκριβότερο ναῦλο (κατὰ 5%) νὰ ἀνταποκρίνεται σὲ καλύτερες καὶ ἀσφαλέστερες συνθῆκες μεταφορᾶς ἐπιβατῶν καὶ ἐμπορευμάτων. Ἡ ἐπιτυχία τῆς ἀτμοπλοϊκῆς γραμμῆς φάνηκε ἀπὸ τὴν προτίμηση ποὺ ἔδειξαν οἱ ὀθωμανοὶ καὶ ὁμογενεῖς ταξιδιῶτες στὴν Ἀτμοπλοΐα. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Μικρὰ καὶ μεγάλα μεγέθη, τόσο στὴ γεωγραφικὴ ἔκταση ὅσο καὶ στὸν πληθυσμὸ καὶ τοὺς ἀναπτυξιακοὺς δεῖκτες, παρατηροῦνται καὶ σήμερα στὸν εὐρύτερο νησιωτικὸ χῶρο τῆς Μεσογείου. Τὰ μεγαλύτερα σὲ ἔκταση νησιά, ἡ Σικελία, ἡ Σαρδηνία, ἡ Κύπρος καὶ ἡ Κορσικὴ παρουσιάζουν διαφορετικὰ οἰκονομικὰ μεγέθη. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρουμε τὸν δείκτη τοῦ ΑΕΠ ἀνὰ κάτοικο. Μὲ βάση στοιχεῖα τοῦ 2001 πρώτη ἔρχεται ἡ Κύπρος (19.000 $), στὴ συνέχεια ἡ Κορσική (16.096 $), οἱ Βαλεαρίδες (Μαγιόρκα, Μινόρκα, Ἴμπιζα κλπ., 15.378 $), τὸ Ἀρχιπέλαγος τῆς Μάλτας (15.190 $), ἡ Σαρδηνία (11.692 $), ἡ Σικελία (10.500 $) καὶ ἀκολουθοῦν τὰ ἑλληνικὰ νησιωτικὰ συμπλέγματα: οἱ Κυκλάδες καὶ τὰ Δωδεκάνησα (10.465 $), ἡ Κρήτη (10.073 $), τὰ Ἰόνια (8.600 $) καὶ τὸ Β. Αἰγαῖο (7.000 $). Πηγή: Rapport mondial sur le développement humain, 2001, στὸ D. B o r - n e καὶ J. S ch ei bl i n g, La Méditerranée, Παρίσι 2001, σ. 134.

524 Εὐρυδίκη Σιφναίου 2. Βλ. τὸ κείμενο τοῦ Σπ. Ἀ σ δ ρ α χ ᾶ μὲ τίτλο Ὁ Ἑλληνικὸς Νησιωτισμός, στὸ βιβλίο Γ. Τό λ ι α ς, Τὰ Νησολόγια, Ἀθήνα 2002, σ. 169-176. 3. Y. Tri a nt a f yl l id o u - B a l l a di é, Le marché des produits agricoles de la Canée aux XVIIe et XVIIIe siècles. Le mécanisme des échanges et les pratiques du crédit, στὸ συλλογικὸ τόμο τοῦ CNRS, Les villes dans l Empire Ottoman: activités et sociétés, Παρίσι 1991, σ. 300-320. 4. Γ. Π ρ ο γ ο υ λ ά κ η ς, Στὴν Κέρκυρα τὸν 19ο αἰώνα: πλεονασματικὰ χωριὰ καὶ ἐλλειμματικὲς ἐκμεταλλεύσεις, Τὰ Ἱστορικά, τ. 7, Δεκέμβριος 1987, σ. 57-80. 5. Ε. Σ ι φ ν α ί ο υ, Ἀπὸ τοὺς λιόμυλους στὰ ἐλαιοτριβεῖα: οἱ ἐξελίξεις τῆς τεχνολογίας τοῦ λαδιοῦ καὶ ἡ ἑτοιμότητα τῶν Ἑλλήνων μηχανοκατασκευαστῶν, ἀνακοίνωση στὸ Διεθνὲς Συνέδριο Τὸ λάδι στὸ παρελθὸν καὶ τὸ μέλλον, Ἄνδρος, Κυκλάδες 29-6-1999. 6. Ε. Σ ι φ ν α ί ο υ, Λέσβος. Οἰκονομικὴ καὶ κοινωνικὴ ἱστορία (1849-1912), Ἀθήνα 1996. 7. Ε. Σ ι φ ν α ί ο υ, Ν. Ση φ ο υ ν ά κ η ς, Γ. Κ ο υ τ σ ο υ ρ ί δ η ς, Ἐνθύμιον Σαπωνοποιίας Λέσβου, Ἀθήνα 2002, ἔνθετος χάρτης μὲ τίτλο: Ἐμπορικοὶ προορισμοὶ λεσβιακῶν σαπουνιῶν. 8. Ε. Σ ι φ ν α ί ο υ, Λέσβος..., σ. 228. 9. E. Si f n e o s, P.M. Courdgis and the birth of a Greekottoman Liner: The Aegean Steam Navigation Company, Proceedings of the Fourth International Congress of Maritime History, Κέρκυρα 21-27 Ἰουνίου 2004 (ὑπὸ ἔκδοση). 10. Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ τὰ πλοῖα τοῦ αὐστριακοῦ Λόυδ καὶ οἱ ἑταιρεῖες τῆς Σύρας ἐξυπηρετοῦσαν τὴν ἴδια γραμμή. Πηγες Γενικη Βιβλιογραφια Ἱστορικὸ Ἀρχεῖο Αἰγαίου Ἐργάνη, Ἀρχεῖο Κουρτζῆ, Ἡμερολόγιο Πάνου Κουρτζῆ. Σ π. Ἀ σ δ ρ α χ ᾶ ς, Οἰκονομία καὶ Νοοτροπίες, Ἀθήνα 1988. Σ π. Ἀ σ δ ρ α χ ᾶ ς, Ἱστορικὰ Ἀπεικάσματα, Ἀθήνα 1995. Πολιτιστικὸ Τεχνολογικὸ Ἵδρυμα ΕΤΒΑ, Ἐλιὰ καὶ Λάδι, Δ Τριήμερο ἐργασίας, Καλαμάτα 7-9 Μαΐου 1993, Ἀθήνα 1996. Δ. Ν. Κ α ρ ύ δ η ς - Μ. K i e l, Μυτιλήνης Ἀστυγραφία καὶ Λέσβου Χωρογραφία (15ος-19ος αἰ.), Ἀθήνα 2000.

2024 © DocPlayer.gr Πολιτική Απορρήτου | Όροι Χρήσης | Σχόλια