1 ΟΔΗΓΙΕΣ σχετικά με τα απαραίτητα παραστατικά που πρέπει να συνοδεύουν εισαγόμενα τρόφιμα για τη διεξαγωγή ελέγχων σχετικά με την παρουσία ΓΤΟ I. Κάθε παρτίδα τροφίμου που περιέχει συστατικά που παράγονται από σόγια, αραβόσιτο, ελαιοκράμβη, βαμβάκι, ζαχαρότευτλο ή πατάτα θα πρέπει να συνοδεύεται από την πληροφορία σχετικά με το αν τα συγκεκριμένα συστατικά προέρχονται ή όχι από ΓΤΟ. Αν προέρχονται από ΓΤΟ: 1. Η συγκεκριμένη πληροφορία θα πρέπει να παρέχεται από τον προμηθευτή του συγκεκριμένου συστατικού που προέρχεται από ΓΤΟ και να αναφέρεται σε έγγραφο που δηλώνονται οι προδιαγραφές και τα συστατικά του τροφίμου, ή σε οποιοδήποτε άλλο συνοδευτικό έγγραφο με σαφή αναφορά στο συγκεκριμένο συστατικό, όπως προβλέπεται από τον κανονισμό 1830/2003. 2. Προκειμένου να επιτραπεί η εισαγωγή θα πρέπει να αναφέρεται συγχρόνως αν προέρχεται από εγκεκριμένο ΓΤΟ στην Ε.Ε. (προς συμμόρφωση με τον κανονισμό 1829/2003). Πληροφορίες για τους εγκεκριμένους στην Ε.Ε. ΓΤΟ και τη χρήση τους σε προϊόντα τροφίμων και ζωοτροφών παρέχονται στο μητρώο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (http://ec.europa.eu/food/dyna/gm_register/index_en.cfm) Στην περίπτωση που παράγεται ένα συστατικό από εγκεκριμένο ΓΤΟ θα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες επισήμανσης και ιχνηλασιμότητας, όπως προβλέπονται από τα άρθρα 13 του καν. 1829/2003 ή/και 5 του καν. 1830/2003, ανάλογα με την περίπτωση. Αν δεν προέρχονται από ΓΤΟ: H συγκεκριμένη πληροφορία θα πρέπει να παρέχεται σε δήλωση που εκδίδεται από Δημόσια Αρχή ή έχει θεωρηθεί από Δημόσια Αρχή ή από πιστοποιητικό οργανισμό που πιστοποιεί ότι το συγκεκριμένο συστατικό έχει παραχθεί στα πλαίσια ενός συστήματος διατήρησης ταυτότητας (identity preservation) NON GMO. Σημειώνεται ότι Δημόσια Αρχή θεωρείται καταρχήν η αρμόδια αρχή για τα τρόφιμα του συγκεκριμένου κράτους ή πρεσβεία του κράτους στην ελληνική επικράτεια. Σε περίπτωση που δημόσια αρχή δε μπορεί να χορηγήσει τέτοια δήλωση, μπορεί να γίνει δεκτή δήλωση του προμηθευτή του συγκεκριμένου συστατικού του τροφίμου ότι δεν προέρχεται το εν λόγω συστατικό από ΓΤΟ, θεωρημένη από συμβολαιογράφο (πχ notary public στις ΗΠΑ), εμπορικό επιμελητήριο ή την αντίστοιχη πρεσβεία.
2 Και στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις: Α. Οι σχετικές δηλώσεις θα πρέπει να αναφέρονται στη συγκεκριμένη παρτίδα του συστατικού που έχει χρησιμοποιηθεί για την υπό εισαγωγή παρτίδα τροφίμου, δηλ. να υπάρχει ιχνηλασιμότητα. Μπορούν να προσκομιστούν οι ίδιες δηλώσεις σε δύο ή περισσότερες εισαγωγές, υπό την προϋπόθεση ότι βεβαιώνεται από τον παρασκευαστή ή τον εισαγωγέα του τροφίμου ότι πρόκειται για την ίδια παρτίδα τροφίμου ή συστατικού που έχει χρησιμοποιηθεί στο τρόφιμο. Από την υποχρέωση αυτή απαλλάσσονται οι εισαγωγείς που προσκομίζουν, εφόσον υπάρχει, δήλωση για τη γενικότερη πολιτική που ακολουθεί η εταιρεία παραγωγής του συγκεκριμένου συστατικού ή του τροφίμου εν γένει, γύρω από τη χρήση ΓΤΟ. Μία τέτοια δήλωση θα πρέπει, βεβαίως, να ακολουθεί τις προαναφερθείσες, στις προηγούμενες παραγράφους, απαιτήσεις και να προσκομίζεται σε κάθε εισαγωγή με σχετικά πρόσφατη ημερομηνία. Β. Σε περίπτωση δυσκολίας εύρεσης των σχετικών δηλώσεων από τους προμηθευτές ή τις κρατικές αρχές, μπορούν κατά περίπτωση να γίνουν δεκτά εκθέσεις ή πιστοποιητικά εργαστηριακών αναλύσεων από διαπιστευμένα εργαστήρια, εφόσον το είδος του προϊόντος επιτρέπει από τεχνική άποψη τη δυνατότητα ανίχνευσης της γενετικής τροποποίησης. Οι εργαστηριακές αναλύσεις θα πρέπει να βασίζονται στη χρήση κατάλληλων μεθόδων, ανάλογα με το φυτικό είδος από το οποίο προέρχεται το τρόφιμο ή το συστατικό τροφίμου. Εργαστηριακές αναλύσεις οι οποίες αναφέρονται σε συστατικά όπως σιρόπια αραβοσίτου (αμυλοσιρόπιο, δεξτρόζη, γλυκόζη, φρουκτόζη κλπ), έλαια (κραμβέλαιο, σογιέλαιο, αραβοσιτέλαιο, βαμβακέλαιο κλπ) και άλλα συστατικά που έχουν απομονωθεί από λίπη, ζάχαρη από ζαχαρότευτλα, κλπ, καθώς και σε σύνθετα προϊόντα πολλών συστατικών δε γίνονται δεκτές, λόγω του ότι τεχνικά δε μπορούν να αποδείξουν την απουσία γενετικής τροποποίησης. Γ. Η διατύπωση που πρέπει να υπάρχει στις δηλώσεις θα πρέπει να είναι της μορφής «το [ονομασία συστατικού] παράγεται ή δεν παράγεται (ανάλογα με την περίπτωση) από ΓΤΟ» (στην αγγλική γλώσσα the [name of the ingredient] is produced or is not produced from GMO) Επίσης, δεκτή μπορεί να γίνει η διατύπωση προέρχεται ή δεν προέρχεται (is derived or is not derived). Εκφράσεις του τύπου «GMO free», «does not contain GMO», «does not contain GM molecules» κλπ, δε μπορούν να γίνουν δεκτές όταν αναφέρονται σε παραγόμενα συστατικά και όχι σε οργανισμούς, γιατί συχνά υπονοούν απλώς την απουσία DNA από γενετική τροποποίηση και όχι τη μη προέλευση από ΓΤΟ. Επίσης, διατύπωση της μορφής «μπορεί να προέρχεται από ΓΤΟ» ( may be derived from GMO ), θα πρέπει να ακολουθείται από υπεύθυνη δήλωση του εισαγωγέα ότι «το συστατικό παράγεται (ή προέρχεται) από ΓΤΟ», επειδή τέτοια ένδειξη δεν προβλέπεται από την κοινοτική νομοθεσία και ο υπεύθυνος κάθε επιχείρησης είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει τι διακινεί.
3 Ο εισαγωγέας μπορεί να απαλλαγεί από την ανωτέρω υποχρέωση μόνο αν πρόκειται για προϊόν το οποίο είναι δυνατό να εξετασθεί εργαστηριακά και αποδειχθεί ότι δεν προέρχεται από ΓΤΟ. Προϊόντα τα οποία συνοδεύονται από δηλώσεις που αναφέρουν ότι ο παρασκευαστής δε γνωρίζει τι χρησιμοποίησε και στα οποία η εργαστηριακή ανάλυση δε μπορεί να δώσει απάντηση για την προέλευση ή μη από ΓΤΟ, δε μπορούν να εισαχθούν. Τέλος, συνοδευτικά έγγραφα τα οποία παρέχονται σε άλλη γλώσσα, πέραν της ελληνικής ή της αγγλικής, θα πρέπει να συνοδεύονται από επίσημη μετάφραση ή ο φορέας που το παρέχει να εκδίδει το πρωτότυπο και στην αγγλική γλώσσα.
4 II. Κάθε παρτίδα τροφίμου που περιέχει συστατικά που παράγονται από ρύζι θα πρέπει να συνοδεύεται από την πληροφορία ότι τα συγκεκριμένα συστατικά δεν προέρχονται από ΓΤΟ. 1. Αν το προϊόν είναι προέλευσης ΗΠΑ και περιέχει συστατικό που παράγεται από ρύζι, τότε εφαρμόζονται οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι που προβλέπονται από την Απόφαση 2010/315/ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται η απουσία του μη εγκεκριμένου ΓΤ ρυζιού LL RICE 601. Εφόσον πρόκειται για προϊόν για το οποίο, τεχνικά, η εργαστηριακή ανάλυση μπορεί να δώσει απάντηση στην προέλευση ή μη από ΓΤΟ, θα πρέπει να προσκομίζεται έκθεση εργαστηριακής ανάλυσης από διαπιστευμένο εργαστήριο. Οι μέθοδοι οι οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν είναι αυτές που αναφέρονται στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) http://gmocrl.jrc.ec.europa.eu/llrice601update.htm Εφόσον πρόκειται για προϊόν για το οποίο, τεχνικά, η εργαστηριακή ανάλυση δε μπορεί να δώσει απάντηση, τότε θα πρέπει να προσκομιστεί δήλωση από Δημόσια Αρχή σχετικά με τη μη προέλευση από ΓΤΟ ή εργαστηριακή ανάλυση της πρώτης ύλης (ρύζι) για απουσία ΓΤ ρυζιού (εφόσον είναι δυνατό). Η παρτίδα ρυζιού στην οποία αναφέρεται η ανάλυση, θα πρέπει να συσχετίζεται με την παρτίδα του συγκεκριμένου προϊόντος προς εισαγωγή. 2. Αν το προϊόν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Απόφασης της Επιτροπής 2008/289/ΕΚ, τότε ισχύουν οι απαιτήσεις της συγκεκριμένης Απόφασης (http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm). Επιπλέον θα πρέπει να αποδεικνύεται η απουσία και οποιασδήποτε άλλης γνωστής γενετικής τροποποίησης ρυζιού. 3. Αν το προϊόν είναι προέλευσης Κίνας και περιέχει συστατικό που παράγεται από ρύζι και δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Απόφασης 2008/289/ΕΚ, τότε εφόσον πρόκειται για προϊόν για το οποίο, τεχνικά, η εργαστηριακή ανάλυση μπορεί να δώσει απάντηση στην προέλευση ή μη από ΓΤΟ, θα πρέπει να προσκομίζεται έκθεση εργαστηριακής ανάλυσης από διαπιστευμένο ή επίσημο κινεζικό εργαστήριο. Οι μέθοδοι οι οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν είναι αυτή που αναφέρεται στο Άρθρο 2 της Απόφασης 2008/289/ΕΚ, καθώς και όποιες άλλες αποδεικνύουν την απουσία γνωστών γενετικών τροποποιήσεων στο ρύζι. 4. Αν το προϊόν είναι προέλευση Κίνας, περιέχει συστατικό που παράγεται από ρύζι και πρόκειται για προϊόν για το οποίο, τεχνικά, η εργαστηριακή ανάλυση δε μπορεί να δώσει απάντηση, τότε θα πρέπει να προσκομιστεί δήλωση από Δημόσια Αρχή σχετικά με τη μη προέλευση από ΓΤΟ ή εργαστηριακή ανάλυση της πρώτης ύλης (ρύζι) για απουσία ΓΤ ρυζιού (εφόσον είναι δυνατό). Η παρτίδα ρυζιού στην οποία αναφέρεται η ανάλυση, θα πρέπει να συσχετίζεται με την παρτίδα του συγκεκριμένου προϊόντος προς εισαγωγή.
5 5. Αν το προϊόν είναι οποιασδήποτε άλλης προέλευσης (πλην Κίνας και ΗΠΑ) και περιέχει συστατικό που παράγεται από ρύζι τότε ισχύει ότι έχει προαναφερθεί για τα προϊόντα που προέρχονται από άλλα φυτά, για τα οποία πρέπει να αποδειχτεί η μη προέλευση από ΓΤΟ (βλ. παράγραφο «αν δεν προέρχεται από ΓΤΟ», σελ.1).
6 ΙΙΙ. Κάθε παρτίδα τροφίμου που περιέχει συστατικά από λιναρόσπορο θα πρέπει να συνοδεύεται από την πληροφορία ότι τα συγκεκριμένα συστατικά δεν προέρχονται από ΓΤΟ: Όταν το προϊόν περιέχει συστατικό από λιναρόσπορο, θα πρέπει να προσκομίζεται έκθεση εργαστηριακής ανάλυσης από διαπιστευμένο εργαστήριο. Η μέθοδος η οποία θα πρέπει να εφαρμοστεί είναι αυτή που αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) http://gmo-crl.jrc.ec.europa.eu/flax.htm.