0 fffltmttm -------------------------------------- * ------------------------------------- -

Μ Η Ν ΙΑ ΙΟ ^ K K j l H t i a t T I K O Ή ^ ρ ι ο ά ι κ ο 0 fffltmttm -------------------------------------- * ------------------------------------- - GKAJAGTλΙ He ΤΗΝ ΠΡΟΝΟΙλ TOY ceg. ΜΗΤΡΟΠΟΜΤΟΥ Μ YTI \ ΗN H C κ ο γ ΐ λ κ ω κ ο γ ΙΛΡΥΤΗΟ: 0 MYTI\HNHC l\k(dkoc (t) 1333 ΛΙ6Y9YNTHC: XPXIM. IXKCDKOC C. πρωτοουγκ6\\οο ΚλΡλΜΟΥ^ΗΟ 6 T O C Ο Η ' Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2013 Α Ρ ΙΘ. 4 ΚΡΧΚ6 Ι0 \Κ\ΛΗΜΙ KC λθηνων

m m «ο μ μ ν» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τοΰ Άρχιμ. Ιακώβου Καραμούζη Ό κατάλληλος χρόνος... 65 Άπό τό διαδίκτυο ΑΝΑΣΤΑΣΗ. Συνέπειες γιά τόν άνθρωπο.68 Τοΰ Π. Μ. Σωτήρχου Πως φεύγουμε άπό αυτόν τόν κόσμο....72 Συναξαριστής Ό άγιος Μακάριος ό Ν οταρας...76 ΓΡΑΦΕΙΑ: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΤΗΛ.: 22510 28514 καί 40892, FAX: 22510 40893 e-mail: immit@otenet.gr, web: www.immyt.gr Ιδιοκτήτης: Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Εκδότης: Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Διευθυντής Συντάξεως: ΑΡΧΙΜ. ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ Μητροπόλεως 1, Μυτιλήνη Τ.Κ. 81 100 Τηλ. 22510 45038 Συνεργάτης τοΰ περιοδικού: ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ π. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΥΛ Μ ΕΣ Τοΰ Ποσειδωνος Γιαννακη Παπα- Φώτης Λαυριώτης ό διά Χριστόν σ α λ ό ς...81 Μέγα Γεροντικό Ή Μ ετάνοια... 83 Τοΰ Πέτρου-Έμμανουήλ ΟΙκονομοπούλου Ή ιεραποστολική μεθοδολογία τοΰ Αποστόλου Π αύλου...84 Τοΰ Χριστοδούλου Βασιλειάδη Τί δέν θά μας ρωτήσει ό Θ εό ς...87 Χρονικά καί π ροσφορές...88 Κωδικός Εντύπου: 2595 ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Ετήσια Εσω τερικού 10 Ετήσια Αμερικής 15$ 'Άλλων Χωρών Έξω τερ. άνάλογος Γ ιά Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου έτησία συνδρομή 25 Θερμώς παρακαλοομε νά μάς γνωρίζετε έγκαίρως τή νέα σας διεύθυνση, άναφέροντας καί τήν παλαιά, γιά νά μήν έταστρέφουν άνεπίδοτα τά τεύχη. Γ ραφικές Τέχνες «ΜΕΛΙΣΣΑ» 570 21 Άσπροβάλτα, Θεσ/νίκη Τηλ.: 23970 23313, FAX: 23970 21754

«0 T F O f M t t H I miv ib A -ift ab -jjt» ab vjffr Ajh- ak ah -df* a&tababababahababab af*- af* af* -if» -Jjf» -jfv -jlv ah Ψ -;f* -jjff -dfv -yf* <,f» sfe ^fv ah -dfv afc -«tv Φ ^ ^ W W tc W W W- w W' W W- W- W W* W- W W- w W W- t? te Ό mraxxrjxos jcpovos Του Άρχιμ. Ιακώβου Καραμουζη C l w-άγία καί Μεγάλη Τεσ- I I σαρακοστή είναι μιά Λ Ι,καλή ευκαιρία, γιά νά εντείνουμε τούς πνευματικούς μας αγώνες καί τίς προσπάθειες εν οψει των Παθών του Κυρίου καί τής Ενδόξου Άναστάσεώς Του. Σ αυτό μας τό εργο εχουμε ώς ισχυρό σύμμαχο τήν κατανυκτική ατμόσφαιρα τών ακολουθιών. Τά Μεγάλα Απόδειπνα, οί Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες, ο Μέγας Κανών του Αγίου Άνδρέου καί οί Κατανυκτικοί Εσπερινοί τών Κυριακών δέν κάνουν τίποτε άλλο από τό νά μάς θυμίζουν τό γεγονός τής μετάνοιας καί τόν απώτερο στόχο μας, πού είναι ο ουρανός, η Βασιλεία του O ΠΟΙΜΗΝ

Θεου, γιά τήν οποία συνεχώς οφείλουμε νά κοπιάζουμε καί νά μεριμνάμε. Ή Εκκλησία μας πάντοτε αλλά ιδιαιτέρως αυτή τήν περίοδο μάς καλεί νά ζήσουμε μέ αυτομεμψία, ταπείνωση, προσευχή, νηστεία, ελεημοσύνη καί φυσικά μέ Θεία Κοινωνία. Θέλει νά επιστήσει τήν προσοχή μας στό γεγονός τής ψυχής μας καί τόν αγιασμό της. Νά μάς επισημάνει Οτι δέν τελειώνουν Ολα σ αυτόν τόν κόσμο, Οτι μετά τό θάνατο, πού θά υποστουμε Ολοι, υπάρχει η Κρίση καί τό δικαστήριο από μέρους του Θεου καί συγκατοίκηση μαζί Του, εάν ζήσαμε σύμφωνα μέ τό Ευαγγέλιο καί τίς εντολές Του καί αιώνιος πόνος, εάν σ αυτή τή ζωή επιλέξαμε νά πορευθουμε μέ γνώμονα τό δικό μας αρρωστημένο θέλημα. Καλούμεθα, λοιπόν, σ ενα πνευματικό αγώνα, πού αποτελεί προϋπόθεση τής πνευματικής ζωής. Πόσο, Ομως, είναι εύκολα τά πράγματα σήμερα στή σύγχρονη εκκοσμικευμένη κοινωνία μας, προκειμένου ν αγωνιστουμε πνευματικά, εάν λάχουμε υπ οψιν τό ευδαιμονιστικό καί υλιστικό πνευμα πού κυριαρχεί λίγο ή πολύ σέ Ολους μας; Σίγουρα δέν είναι εύκολη υπόθεση, διότι - δυστυχώς - θέλουμε νά ρυθμίζουμε τά πάντα κατά τό θέλημά μας. Έπιζητοϋμε τά εύκολα, τά άνετα, εκείνα τά οποία φέρουν τήν τρυφή καί τήν προσωρινή ευχαρίστηση. Δέν θέλουμε τούς πνευματικούς κόπους καί τίς λίγες θυσίες γιά τήν ψυχή μας, προκειμένου νά λάχουμε τό θείο Έλεος καί τήν ευλογία. Νά, Ομως, πού ο αγώνας ο πνευματικός απαιτεί από τόν άνθρωπο νά ασκήσει βία στόν εαυτό του. Η βασιλεία τών ουρανών βιάζεται, καί βιασταί αρπάζουσιν αυτήν. «Ταυτόχρονα, Ομως, ο αγώνας αυτός, συντελείται μέ τήν συνεχή πρόνοια καί συμπαράσταση του Θεου. Χαρακτηριστικό είναι τό περιστατικό πού σημειώνεται στό βίο του Μ. Αντωνίου. Μετά από φοβερές καί εξουθενωτικές δαιμονικές καταστάσεις, ο άγιος είδε φωτεινή οπτασία, πού τόν ανακούφισε από τούς πό

νους, οπότε καί ρώτησε: Που ήσουν, γιατί δέν φάνηκες από τήν αρχή, γιά νά σταματήσεις τούς πόνους μου; Τότε άκουσε φωνή πού του ελεγε: Έδώ ήμουν Άντώνιε, αλλά περίμενα νά δώ τό αγώνισμά σου». Ποιός, Ομως, σήμερα ρωτάει ένας σύγχρονος θεολόγος σκέφτεται αυτά τά πράγματα; Ακόμη καί χριστιανός πολλές φορές! _ «Ποιός είναι πρόθυμος νά επιδοθεί σέ έντονους πνευματικούς αγώνες;», Οταν αγωνιζόμαστε μόνο γιά επίγειες καταστάσεις καί κατακτήσεις, Οταν οί μικροπρέπειες, οί μωροφιλοδοξίες μας, οί εγωϊσμοί μας, η ταύτιση τής ζωής μας μέ τό πνευμα τής «αργίας, τής περιεργείας, τής φιλαρχίας καί τής αργολογίας» είναι κάτι περισσότερο από μόνιμη κατάσταση; Δέν είναι άδικο νά υποτιμουμε τόσο πολύ τόν εαυτό μας; Γι αυτό ήρθαμε στόν κόσμο; Γι αυτό η αγάπη του καλου μας Θεου μάς παρέχει τά πάντα; Γιά νά είμαστε μικρόψυχοι, νά κρίνουμε εύκολα τούς άλλους, νά δουλεύουμε στά πάθη μας, νά είμαστε σκληροί μέ τόν πλησίον μας καί πάρα πολύ ελαστικοί μέ τόν εαυτό μας αλλά καί νά αυτοθαυμαζόμεθα πολλές φορές μέσα από τή νηστεία καί τήν προσευχή; Μήπως εχουμε λησμονήσει Οτι Ολοι μας άλλος λιγότερο καί άλλος περισσότερο είμαστε άρρωστοι πνευματικά καί οφείλουμε νά αγαπήσουμε τό άμισθο ιατρείο πού είναι η εξομολόγηση; Άς τό κατανοήσουμε πολύ καλά Οτι χωρίς πνευματικό αγώνα καί καθαρή εξομολόγηση κανείς δέν σώζεται! Ιδού, λοιπόν, ο κατάλληλος χρόνος γιά μετάνοια καί συντριβή!

ΑΝΑΣΤΑΣΗ Συνέπειες γιά ιόν avdgmo! Πόσο πιστεύουμε στήν ανάσταση τοΰ Χριστοΰ; Φαίνεται οχι άπό τά λόγια μας άλλά άπό τή ζωή τοΰ καθενός, άπό τά εργα του καί τήν άγάπη του στό Θεό. Οι άρχαΐοι ελληνες πίστευαν οτι τό σώμα είναι θνητό καί φυλακή της ψυχής πού αύτή είναι άθάνατη. Χαρακτηριστική ή στιγμή πού ο Σωκράτης πίνει τό κώνειο βέβαιος οτι δέν πεθαίνει! Ή χριστιανική θεολογία ομως διδάσκει οτι τό σώμα δημιουργήθηκε άπό τήν ΰλη (άν καί μέ ειδικό προνομιακό τρόπο σέ σχέση μέ τά άλλα εμβια οντα) γιά νά καταλάβεις οτι είσαι δημιούργημα τοΰ Θεοΰ καί κατόπιν δόθηκε ή ψυχή γιά νά ενωθεί άδιάσπαστα μέ αύτό καί νά καταλάβεις οτι είσαι «ζώον θεούμενον». Άφοΰ έπλάσθης καθ ομοίωσιν Θεοΰ. Αύτό μπορεΐ νά μπερδεύει μερικούς στό νά θεωροΰν οτι μαζί μέ τό σώμα χάνεται καί ή ψυχή. Άλλοι πάλι θεωροΰν οτι ή ψυχή κάνει βόλτες στόν κόσμο μέχρι νά ξαναμπεΐ σέ άλλο σώμα η καί ζώο, πιστεύοντας στή «μετενσάρκωση». Αύτές οί άπόψεις μπορεΐ νά πλανήσουν καί τούς χριστιανούς καί νά έξασθενήσουν τήν πίστη μας στήν άνάσταση τοΰ Χριστοΰ. Όμως περισσότερο άπ ολα μας έμποδίζει νά δοΰμε τήν άνάσταση ή αμαρτία. Διότι τά οψώνια της αμαρτίας θάνατος, μας φέρνουν κοντά στή φθορά τοΰ θανάτου, σκοτίζουν τά μάτια της ψυχης καί μας άπομακρύνουν άπό τή Ζωή, άπό τό Θεό, άπό τήν Ανάσταση. Ό γ. Σωφρόνιος λέει οτι σέ οσους μετανοοΰν άληθινά, ερχεται ή χάρις τοΰ Αγίου Πνεύματος καί τούς δίνει τό βίωμα της άναστάσεως της ψυχης άπό αύτήν άκόμη τή ζωή. Όπως καί μέσα άπό τήν προσευχή μπορεΐ νά άποκαλυφθεΐ στούς άγωνιστές κάθε μυστήριο τοΰ Θεοΰ, οπως τό μυστήριο τοΰ θανάτου άλλά καί της άναστάσεως τών νεκρών. Ό θάνατος τοΰ σώματος τών πρωτοπλάστων ήταν εύεργεσία τοΰ Θεοΰ γιά νά μήν άθανατίσει τό κακό καί γιά νά ο ικο-

νομηθεΐ μετά τό μυστήριο τής σωτηρίας μας διά τοΰ Ίησοΰ Χριστοΰ. Έτσι ο Χριστός μέ τήν ένανθρώπισή του προσλαμβάνει σάρκα γενόμενος τέλειος άνθρωπος γιά νά τήν άφθαρτοποιήσει καί νά τήν άναστήσει. Μέ τό αίμα Του, αίμα δικαίου καί άθώου, μας ξεπλένει άπό τήν άμαρτία. Πιστεύουμε οτι τό σώμα μας θά άναστηθεί; Προσδοκώ άνάστασιν νεκρών" λέμε μέ τό σύμβολο της πίστεως καί έννοοΰμε βέβαια τή σωματική άνάσταση, γιατί η ψυχή ποτέ δέν πέθανε άφοΰ πλάστηκε κατ εικόνα τοΰ άθανάτου Θεοΰ. Ή ψυχή δέν πεθαίνει άλλά συναντάει τό σώμα της μία μέρα οταν θά έλθει ό Κύριος. Τό νέο αύτό σώμα θά είναι άνακαινισμένο άπό τήν άνάσταση τοΰ Χριστοΰ, πνευματοποιημένο άφοΰ θά έχει φορέσει τήν άφθαρσία (Λ' Κορ.15, 53) Προφητείες τής Π.Δ. γιά τήν άνάσταση των νεκρών Άναστήσονται οί νεκροί καί έγερθήσονται οί έν τοίς μνημείοις" (Ησ. 26,19) προλέγει ό προφήτης Ησαΐας άλλά καί ό Δανιήλ (12,2-3). Επίσης ό Ιεζεκιήλ οταν βλέπει τά ξηρά οστά νά παίρνουν σάρκες καί νεύρα καί νά σηκώνονται όρθια! Τό ίδιο βλέπουμε καί στούς Μακκαβαίους νά πιστεύει ό τρίτος γιός της Αγίας Σολομονης οταν καλείται νά προτείνει τή γλώσσα καί τά χέρια του στό μαρτύριο. «6 9 - O ΠΟΙΜΗΝ

Ή Κ.Δ. γιά τήν ανάσταση " Ερχεται ώρα έν ή πάντες οι εν τοίς μνημείοις άκούσονται της φωνής Αύτοϋ καί έκπορεύσονται οι τά αγαθά ποιήσαντες εις άνάστασιν ζωής οι δέ τά φαϋλα πράξαντες εις άνάστασιν κρίσεως (Ιω. 5,28-29). Τρεις άναστάσεις έπώνυμων νεκρών άναφέρονται στά ευαγγέλια καί έπίσης άλλη μία τή στιγμή πού άναστήθηκε ό ίδιος ό Χριστός όταν πολλοί κεκοιμημένοι άναστήθηκαν στά Ιεροσόλυμα καί έμφανίστηκαν στούς δικούς τους. Ή άνάσταση του Χριστού (Α'Κορ. 15, 20) προδιαγράφει καί έξασφαλίζει καί τήν δική μας άνάσταση Χριστός άνέστη έκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας καί τοΐς έν τοΐς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος. Πως θά είναι τό αναστημένο σώμα μας; Ό πω ς ενας όρειχάλκινος άνδριάντας λυώνει στό χωνευτήριο καί μπορεΐ νά τόν ξαναφτιάξουμε καλύτερον, έτσι καί τό σώμα μας άποσυντίθεται γιά νά ξαναγίνει άφθαρτο στή Δευτέρα παρουσία του Κυρίου, λέει ό Άγ. Ιω. Χρυσόστομος. Πολύς λόγος έχει γίνει άπό τούς άγιους Πατέρες γιά νά καταλάβουμε τήν άλήθεια αυτή, άλλά τουλάχιστον έμεΐς οί σύγχρονοι δέν έχουμε αυτή τή δυσκολία άφου καί η έπιστήμη είναι κοντά στό νά άναπαράγει όργανισμό άπό δύο καί μόνον δικά του κύτταρα. Πόσο μάλλον ό Θεός πού έκ του μή οντος εις τό είναι τά πάντα παραγαγών δέν μπορεΐ νά ξανακάνει τή σύσταση του σώματός μας άνακαινισμένου στή Δευτέρα Παρουσία Του! Έ να σώμα πού δέν θά έχει άνάγκη άπό τροφή η άπό σαρκικές άπολαύσεις. Θά καθοδηγείται άπό τό Άγιο Πνευμα. Ούτε μία τρίχα μας δέν πρόκειται νά χαθεί, λέει ό Άγ. Μακάριος ό Αιγύπτιος καί ό γ. Βαρσανούφιος βεβαιώνει σέ κάποιον άδελφό πού ρωτάει, ότι όλόκληρο τό σώμα μας θά άναστηθεΐ μέ σάρκες καί όστά καί τρίχες, άλλά θά είναι ένδοξο καί φωτεινό καί αιώνιο σύμφωνα μέ τά λόγια του Κυρίου πού βεβαιώνει ότι "τότε οι δίκαιοι έκλάμψουσιν ώς ο ήλιος έν τη Βασιλεία των ούρανών (Ματ.13,43). -------- O ΠΟΙΜΗΝ

t Καί καταλήγει ό ι. Χρυσόστομος ότι τό σώμα αυτό πού υπομένει τίς θλίψεις καί τούς πειρασμούς, αυτό τό σώμα θά άναστηθεΐ, τό δικό μας καί όχι κανένα άλλο, διότι θά ήταν άδικο κάτι τέτοιο. Καί ό Άγ. Θεόδωρος Μοψουεστίας λέει ότι όπως τό γυαλί προέρχεται άπό τήν άμμο άλλά δέν είναι άμμος καί όπως όπως ό σπόρος μέ τό στάχυ δέν είναι τό ίδιο πράγμα, έτσι καί τό νέο σώμα σέ σχέση μέ τό παλιό. Παρόμοια ό Άπ. Παύλος λέει ότι τό σώμα σπείρεται έν φθορά καί έγείρεται έν άφθαρσία (Λ' Κορ. 15, 44). Θά είναι λοιπόν πνεύμα ή σώμα; Ό χι μάς λέει ό Άγ. Γρηγόριος ό Παλαμάς άλλά θά είναι σώμα πνευματικό, δέν θά έχει υλική παχύτητα (όπως καί οι άγγελοι) άφθαρτο καί αιώνιο όπως καί τό σώμα του Χριστού όταν άναστήθηκε. Είχε δηλαδή μορφή συγκεκριμένη καί μάλιστα όμορφη καί ένδοξη, τόν άναγνώρισαν κάποιοι μαθητές στήν παραλία» ν I τής Γ αλιλαίας. Άλλά δέν έχει βάρος καί φθορά. Ετρεχε όσο ήθελε ώστε νά φτάσει τούς δύο πού πήγαιναν στούς Έμμαούς. Μπήκε στό υπερώο κεκλεισμένων τών θυρών, όπως καί έφυγε χωρίς νά μπορούν νά τόν πιάσουν. Έ τσι θά είναι καί τά σώματα τών δικαίων. Δέν θά υπάρχει ήλικία άφου δέν έχει νόημα ή ήλικία, άλλά ή πνευματική κατάσταση καί δέν θά υπάρχει φύλο (Άγ. Γρηγ. Νύσσης) γιατί δέν έχει νόημα τό φύλο (ούκ ένι άρσεν και θήλυ) πού είναι προσωρινό χαρακτηριστικό μόνο γιά τή διαιώνιση του άνθρώπου. Άλλά υπάρχουν καί σύγχρονες μαρτυρίες γιά τήν άνάσταση τών σωμάτων καί τήν άθανασία τής ψυχής. Ό όσιος Παμβώ πρίν κοιμηθεί άκτινοβολουσε σάν βασιλιάς πάνω σέ χρυσό θρόνο καί δέν μπορούσαν νά τόν άντικρύσουν. Τό σώμα του είχε ήδη τή δόξα τής βασιλείας του Θεου. Καί δέν ήταν ό μοναδικός άγιος... Τά λείψανα τών άγίων τί μαρτυρούν παρά τήν άφθαρσία τής ύλης όταν αύτή έμπνευματιστεΐ; Οι έμφανίσεις τών άγίων, έν παντί τόπω καί χρόνω δείχνουν ότι είναι ζωντανοί καί μετά τό θάνατό τους. Από τό διαδίκτυο

ΠΩΣ ΦΕΥΓΟΥΜΕ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ (Ό π ω ς ε ρ χ ό μ α σ τ ε γ υ μ ν ο ί) Του συνεργάτου μας Π.Μ. Σωτήρχου Πως φεύγουμε άπό αύτόν τόν κόσμο; άναρωτιοΰνται πολλοί. Καί οί 'Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν: Ό πω ς άκριβως έρχόμαστε «άπό τό ούδέν» (Άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης), γυμνοί καί άδύναμοι, ωσάν τά βρέφη καί τό μόνον ένδυμα τής ψυχής, πού άναχωρεΐ είναι τά έργα της, τά πεπραγμένα της (Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος). «Χοΰς εί καί εις χοΰν άπελεύση» άκοΰν μερικοί, κατά τήν Έξόδιον Ακολουθίαν. Αύτή η φράση όμως άναφέρεται στό σωμα τοΰ άνθρώπου. Γιά τήν ψυχή του μας λέγει η Εκκλησία τήν άλήθειαν τοΰ Θεοΰ: «Έδωκεν ημΐν τήν αιώνιον ζωήν καί τό μέγα έλεος». Καί τό «μέγα έλεος» είναι η μετάνοια, γιά νά ξαναβρεθοΰμε κοντά Του καί όχι μακρυά Του, όπου ζοΰν οί άμετανόητοι, «εις τό σκότος τό έξώτερον» (Ματθ. Η ' 12), όπως λέγει τό Εύαγγέλιον. Πολλοί όμως, γιά νά μή πω οί περισσότεροι, φοβοΰνται άκόμα καί τήν ιδέαν, ότι θά φύγουν κάποια μέρα άπό αύτήν τήν ζωή καί όλοι θά παμε στήν άλλη ζωή, καί ο φόβος τους στηρίζεται σέ δυό λόγους. Πρωτον, γιατί είναι δεμένοι μέ τήν φιληδονία καί τά άλλα πάθη αύτοΰ τοΰ κόσμου (πλούτη, δόξες, άπολαύσεις κ.λπ.), καί δεύτερον, διότι δέν ξέρουν ποΰ θά πανε καί τί θά συναντήσουν καί πολλοί φοβοΰνται ότι θά τιμωρηθοΰν γιά όσα άδικα καί άντίθεα έπραξαν κατά τήν γήϊνη πορεία τους. Ό φιλανθρωπότατος Θεός μας «πάντα έν σοφία έποίησεν». Έτσι καί τήν έκδημίαν μας άπό αύτήν τήν ζωήν τήν μεθόδευσεν, όχι μόνον νά μή γνωρίζουμε τήν χρονική στιγμή πού θά γίνη, γιά νά μήν υπάρξουν κακές παρενέργειες, άλλά οΰτε καί τόν τρόπον τής άναχωρήσεώς μας. Σέ μερικές καθαρές ψυχές, στούς άγίους, ο Θεός άποκαλύπτει τόν χρόνον τής άποδημίας τους. Στούς πολλούς όμως όχι. Μέ τίς σκέψεις αύτές καί μέ τήν συντροφιά τοΰ φίλου μου Σταμάτη έπισκεφθήκαμε τόν Γέροντα Αντώνιον, πού ήταν σοφός στά πνευματικά ζητήματα καί τοΰ κάναμε τίς σχετικές έρωτήσεις μας. - Ό Θεός, παιδιά μου, είπε ο π. Αντώνιος, μας άγαπα τόσον πολύ, πού δέν χωρα στό μυαλό μας η Ο ΠΟΙΜΗΝ - 72

άγάπη Του. Διότι η άγάπη δέν είναι ιδέα γιά νά τήν καταλάβουμε. Είναι μιά θεϊκή δύναμη, ενα μέγα μυστήριον, πού μόνον νά τό ζήσης μπορεΐς καί οχι νά τό έννοήη 5 9 / / Ί / V αυτό και άφήνει άγνωστη τήν ημέρα, πού τελειώνει η γήϊνη πορεία μας. Γιατί όλοι φοβούνται κολουθεΐ η κρίση γιά τά εργα του. Καί η κρίση αυτή άφορα στήν δική του έπιλογή, όσον ήξερε καί όσον μπορούσε, γιά τόν τρόπον, πού θέλει νά ζήση στήν άλλη ζωή, κοντά στόν Θεόν η μακρυά του. - Αυτό τό εχω διαβάσει, πάτερ μου, είπε ο Σταμάτης. Έγώ θέλω νά f Ilii'lUUI. / j ικίνΐΐλί ιρτι i»iiirph&! ««U!.V.:l i Ml τόν θάνατον του σώματος. «Θρηνώ καί οδύρομαι όταν έννοήσω τόν θάνατον», μας λένε οί 'Άγιοι Πατέρες, διότι όλοι οί άνθρωποι νοιώθουν αυτόν τόν φόβον, όταν βλέπουν τό άγνωστον νά τούς περιζώνη καί δέν έχουν άκλόνητη πίστη στόν Θεόν. Τό Ευαγγέλιον μας άποκαλύπτει: «Καί καθ όσον άπόκειται τοΐς άνθρώποις άπαξ άποθανεΐν, μετά δέ τουτο κρίσις» (Έβρ. θ ' 27). Δηλαδή, σύμφωνα μέ τόν ορισμόν του Θεου, κάθε άνθρωπος πεθαίνει σωματικά μιά φορά καί μετά έπαμάθω γιά τόν τρόπον, πού φεύγουμε άπό αυτόν τόν κόσμον. Έ χουμε έπίγνωσιν, καταλαβαίνουμε ότι πεθαίνουμε η οχι; - Θά σας ξαναπώ, παιδιά μου, συνέχισε ο Γέροντας, ότι είναι άπερίγραπτα φιλάνθρωπος ο Θεός ώστε νά μήν αισθανθούμε αυτήν / Ί / /? > / ~ / τήν άγωνία, καί γι αυτό μας παίρνει στήν άλλη ζωή τελείως άνεπαίσθητα. Είναι ωσάν νά καθόμαστε σέ μιά πολυθρόνα καί έρχονται οί Άγγελοι του Θεου καί μας σηκώνουν μαζί μέ τήν πολυθρόνα «7 3 O ΠΟΙΜΗΝ

καί μας πανε άπό τό ενα δωμάτιο στό άλλο, πρίν άκόμα καταλαβαίνουμε νά τό άντιληφθούμε. Τό Ιδιο γίνεται καί κατά τήν γέννησή μας, όταν πρωτοβγαίνουμε στόν άτμοσφαιρικόν άέρα. Σας άνέφερα τήν εικόνα αύτήν, σάν παράδειγμα, διότι εχουμε καί μαρτυρίες νεκροφάνειας άνθρώπων, πού βγήκε ή ψυχή τους άπό τό σώμα καί ύστερα έπέστρεψε σέ αύτό. Έζησα καί προσωπικά τήν κορυφαία αύτήν στιγμή τοϋ τέλους, όταν ξεψύχησε κυριολεκτικώς ενας άνθρωπος μέσα στά χέρια μου. Άνοιξε τρεις φορές δυνατά τό στόμα του, όταν εβγαινε ή ψυχή του άπό τό σώμα. Καί μέ αύτόν τόν άνθρωπον συνομιλούσα πρίν άπό λίγα λεπτά τής ώρας. - Τί άλλο μπορούμε νά ξέρουμε γιά τό έπίγειον τέλος μας; ξαναρώτησε ο Σταμάτης, πού είχε έντυπωσιασδή άπό τά λόγια τού π. Αντωνίου. - Φεύγουμε, όπως έρχόμαστε στόν κόσμον αύτόν, γυμνοί καί άδύναμοι, ωσάν τά βρέφη, άποκρίδηκε ο Γέροντας. Είναι σάν νά πέφτουμε γιά ΰπνο καί δέν ξαναξυπνούμε. Γι αύτό λέμε μιά προσευχή πρίν κοιμηθούμε. Έ γινε μικρή σιωπή καί ο π. Αντώνιος ξαναπε: - Μέ τήν λέξιν τέλος, πού είπες, μού θύμισες μιά φράση τού Αποστόλου Πέτρου, πού άναφέρει: «Πάντων δέ τό τέλος ήγγικε, σωφρονήσατε ούν καί νήψατε είς τάς προσευχάς» (Α ' Πέτρ. δ ' 7). Δηλαδή, όλα σέ αύτόν τόν κόσμον εχουν ενα τέλος. Άρα καί τό δικό μας τέλος πλησιάζει. Φροντίσετε νά είσθε έγκρατεΐς καί νά είσθε προσεκτικοί καί νά άγρυπνήτε προσευχόμενοι. Μας θυμίζει ο Απόστολος ότι όλα τελειώνουν σέ αύτόν τόν κόσμον, ένώ ή άλλη ζωή δέν τελειώνει ποτέ. Έ τσι κι έμεΐς σήμερα ζούμε σωματικά, αΰριον όμως μπορούμε νά τελειώσουμε ξαφνικά τήν πορεία μας, άφού ο Κύριος μας λέγει: «Καί ού μή γνώση ποίαν ώραν ήξω έπί σέ» (Άποκ. Γ ' 3) καί σέ άλλο σημεΐον: «Καί ού μή γνώση ποίαν ώραν ήξω έπί σέ» (Άποκ. Γλ. 3) καί σέ άλλο σημεΐον: «Έρχομαι ως κλέπτης» μακάριος ο γρηγορών καί τηρών τά ίμάτια αύτού» (Άποκ. ιστ' 15). Υπάρχουν όμως καί περιπτώσεις δύσκολες, ξαναπε ο Σταμάτης. Υπάρχουν άνθρωποι, πού ψυχορραγούν, υποφέρουν καί ή ψυχή τους δέν βγαίνει άπό τό σώμα. Τί γίνεται στίς περιπτώσεις αύτές; Οί άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν ότι ή πνευματική κατάσταση τής ψυχής φαίνεται άμεσα σέ δύο περιπτώσεις, ξαναπε ο π. Αντώνιος. Είναι ή ώρα τής προσευχής καί ή ώρα τού θανάτου. Άλλοι φεύγουν ήρεμα καί εΰκολα Ο ΠΟΙΜΗΝ - 74

καί ο λαός μας λέγει τήν φράση «Αύτός πέθανε σάν πουλάκι», ένω άλλοι ψυχορραγοΰν καί υποφέρουν καί η ψυχή δέν τολμα νά βγή άπό τό σωμα καί προσπαθεί νά τούς πολύ καθαρούς καί τούς πολύ άμαρτωλούς. Υπάρχει όμως καί ενα άλλο ζήτημα. Γιατί άλλοι φεύγουν πολύ νωρίς άπό τήν ζωήν καί άλλοι ζοΰν πολλά χρόνια; κρυφτή μέσα σέ αύτό. Διότι άν είναι Αύτό είναι ενα άπό τά πολλά πολύ άμαρτωλός, τότε έρχονται τά δαιμόνια, οί μαΰροι άγγελοι νά παραλάβουν τήν ψυχή, ένω τούς πιστούς τούς δέχονται οί Άγγελοι τοΰ Θεοΰ. Διαβαστε τήν Παραβολήν τοΰ πλουσίου καί τοΰ φτωχοΰ Λαζάρου (Λουκ. ιστ' 10-31), όπου άναφέρονται πολλά γιά τό θέμα αύτό. Γράφει λ.χ. γιά τόν Λάζαρον: «Έγένετο δέ άποθανεΐν τόν πτωχόν καί άπενεχθήναι αύτόν υπό των άγγέλων εις τόν κόλπον τοΰ Αβραάμ» άπέθανε δέ καί ο πλούσιος καί έτάφη» (Λουκ. ιστ' 22). Τόν φτωχόν καί άρρωστον Λάζαρον τόν παρέλαβαν οί Άγγελοι καί τόν πήγαν στήν άγκαλιά τοΰ Αβραάμ, πού συμβολίζει τόν Παράδεισον. Γιά τόν πλούσιον δέν λέγει ότι τόν παρέλαβαν άγγελοι. Αντίθετα μας λέγει ότι βρισκόταν «έν βασάνοις» καί ζητοΰσε βοήθεια καί έλεος. Διαβάστε αύτήν τήν Παραβολήν καί πολλά θά μάθετε γιά τήν ζωήν καί τόν θάνατον, πού βαδίζουν χέρι-χέρι σέ αύτόν τόν κόσμον. μυστήρια τοΰ Θεοΰ, πού δέν τά γνωρίζουμε, είπε ο Γέροντας. Σέ σχετική έρώτηση, πού έκανα σέ Αγιορείτη Ασκητή, έκεΐνος μοΰ άποκρίθηκε: Άλλοι μένουν ως τά βαθειά γεράματα, είτε γιά νά μετανοήσουν, είτε γιατί είναι χρήσιμοι καί άπαραίτητοι σέ κάποιους άλλους άνθρώπους. Όσον γιά τούς νέους καί τά παιδιά, ο Παντογνώστης καί Πολυέλεος Θεός γνωρίζει ότι θά άμαρτήσουν θανασίμως καί τούς παίρνει γρήγορα στήν άλλη ζωή. Τό συμπέρασμα τής συζητήσεως μέ τόν π. Αντώνιον ήταν ότι περισσότερον πρέπει νά ετοιμαζόμαστε γιά τήν άναχώρησή μας, παρά γιά τήν παραμονή μας σέ αύτόν τόν κόσμον. Καί κατέληξε μέ τήν εύαγγελική φράση: «Όρατε καί φυλάσσεσθε άπό πάσης πλεονεξίας ότι ούκ έν τω περισσεύειν τινί η ζωή αύτοΰ έστιν έκ των υπαρχόντων αύτοΰ» (Λουκ. ιβ' 10). Είναι άπό μιά άλλη σύντομη Παραβολή, τοΰ άφρονος πλουσίου, Άν κατάλαβα σωστά, πάτερ πού πρέπει όλοι νά τήν θυμόμαστε, μου, ξαναπε ο φίλος μου, η ημέρα καί ο τρόπος άναχωρήσεώς μας άπό αύτήν τήν ζωήν παραμένει άγνωστος σέ όλους, έκτός άπό γιατί όλοι ή πάντως οί πλεΐστοι παρασυρόμαστε άπό τήν λογική τοΰ λεγόμενου «πολιτισμοΰ» στόν δρόμο τής πλεονεξίας... *«οχ» 75 - Ο ΠΟΙΜΗΝ

<ο>. Δ ΙΑ Β Α Ζ Ο Ν Τ Α Σ ΤΟ ΝΕΟ ΣΤΝΑΞΑΡΙΣΤΗ Μϊ C/ ο άγιος ακάξίος ό Ν οτα ξά ς Ό άγιος Μακάριος γεννήθηκε στήν Κόρινθο τό 1731 καί στό άγιο Βάπτισμα ελαβε τό ονομα Μ ιχαήλ. Γιός του Γεωργαντα καί της Αναστασίας, προερχόταν άπό τήν επιφανή ο ικογένεια των Νοταράδων1. Ή δ η άπό τά πρώτα χρόνια του στό σχολείο, εδειξε εντονη προτίμηση γιά τίς εκκλησιαστικές Ακολουθίες καί γιά τά ε'ργα της εύσεβείας. Ό πατέρας του τόν κατέστησε επιστάτη των οικογενειακών κτημάτων καί τόν > / / / ν ~ επιφόρτισε μέ τήν είσπραξη των ενοικίων άπό τούς χωρικούς, άλλά ο Μακάριος διεμοίραζε τίς 9 / f* / / / εισπράξεις στούς πτωχούς καί ε'δειχνε πλήρη καταφρόνηση γιά τίς ματαιότητες του παρόντος αΐωνος. Ό διάπυρος ζηλος του γιά τήν άρετή τόν ε'κανε νά εγκαταλείψει τήν οίκογενειακή στέγη καί νά ζητήσει νά γίνει δεκτός στήν Μονή του Μ εγάλου Σ πηλα ίου. Οί μ οναχοί της e/ O ' ' μονης, ομως, φοβούμενοι τήν οργή του πατέρα του, δέν τόν 1. Αριστοκρατική ο ικογένεια του Βυζαντίου, ή οποία άφου διέλαμψε κατά τήν 'Άλωση μετανάστευσε στήν Κόρινθο καί συνέβαλε σημαντικά στή διαφύλαξη της ορθοδόξου παραδόσεως επί Τουρκοκρατίας, άναδεικνύοντας μορφές οπως ο άγιος Γεράσιμος της Κεφαλληνίας ( f 1579) [20 Οκτωβρίου] καί οί πατριάρχες Ιεροσολύμω ν Δοσίθεος (1 6 6 9-1 7 0 7 ) καί Χρύσανθος (1 7 0 7-1 7 3 1 ). ΠΟΙΜΗΝ - 76

δέχτηκαν. Υ ποχρεώ θηκε νά "> /ι / > / / επιστρέψει στήν οικογένειά του καί επιδόθηκε τότε στήν μελέτη πνευματικών βιβλίων. Σέ ήλικία είκοσι οκτώ ετών, άπό συμπόνια γιά τούς νέους συμπατριώτες του πού ζοΰσαν στό σκοτάδι της άγνοιας, άνέλαβε τήν διεύθυνσι της Σ χο λ η ς της Κορίνθου καί / / e/f- c / V / γιά τά εςι επόμενα ετη κατέ- κτησε τήν εκτίμηση καί τόν θαυμασμό όλων τών συμπολιτών του. Τ ό 1 7 64, ψηφίσθηκε ομόφωνα διάδοχος τοΰ επισκόπου Κορίνθου, ο οποίος ύπέργηρος καί άσθενής ειχε άφήσει τήν επισκοπική του περιφέρεια χωρίς ποιμαντική φροντίδα επί πολλά χρόνια. Ό τ α ν επέστρεψε στήν Κόρινθο άπό τό ΟΙκουμενικό Πατριαρχείο, ο Μακάριος έτυ- χε θριαμβευτικής ύποδοχης καί άμέσως άρχισε νά βάζει σέ / f* / ~ >/ ν τάξη τά τοΰ κλήρου επαυσε 'ιερείς άγράμματους ή ύπέργη- ρους καθώς καί οσους ειχαν άνα- μιχθε! στά πολιτικά πράγματα. Φρόντισε γιά τήν αύστηρή τήρηση τών ιερών Κανόνων καί χειροτονοΰσε κληρικούς μόνον οταν ήσαν επαρκώς προετοιμασμένοι καί άφοΰ προηγουμένως τούς ύποχρέωνε νά παραμείνουν γιά ε'να διάστημα σέ μοναστήρι καί τούς δίδασκε ο ίδιος πώς νά τελοΰν σωστά τήν θεία Λ ειτουργία καί τά Μυστήρια. Π α ράλληλα, επεδίωξε, οσο τό επέτρεπαν ο'ι δύσκολες συνθηκες της εποχης, νά δημιουργήσει σχολεία, άπαραίτητη προϋπόθεση γιά τήν πνευματική άφύπνιση τοΰ λαοΰ. Τό έ'ργο του ομως διέκοψε ο ρωσο-τουρκικός π ό λεμος (1 7 6 8-1 7 7 4 ) καί ή εξέγερση τών Ε λλήνω ν της Πελοποννήσου, πού ύπολόγιζαν στήν στήριξη τοΰ ναυάρχου Ό ρλώ φ. Ή εξέγερση κατεστάλη καί ο'ι Τοΰρκοι προέβησαν σέ α'ιματηρά άντίποινα, πού στόχευαν Ιδίως τούς προύχοντες πού ειχαν ήγηθε! της εξέγερσης. Ό άγιος Μακάριος καί ή οίκογένειά του ύποχρεώθηκαν νά καταφύγουν άρχικά στήν Ζάκυνθο καί έπειτα στήν 'Ύδρα. Κατόπιν πιέσεων της Ύψηλης Πύλης, τό Οίκουμενικό Πατριαρχείο άναγκάστηκε νά διορίσει νέους επισκόπους στήν Πελοπόννησο καί ύποχρέωσε τόν άγιο νά ύποβάλλει τήν παραίτησή του, παρότι κανείς δέν μποροΰσε νά τοΰ 77 Ο ΠΟΙΜΗΝ

< ο >. ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ προσάψει παραβάσεις των 'ιερών Κανόνων. Επίσκοπος χωρίς επισκοπική ε'δρα, ο άγιος Μακάριος μετέβη τότε στό 'Άγιον Ό ρ ος γιά νά ζήσει μέ ήσυχία, βρήκε όμω ς εκεί αναταραχή καί άνα- / / <> / στάτωση, εξαιτίας τής διαμάχης γιά τά κόλλυβα2. Άφοϋ μιά Κυριακή στήν Μονή Κουτλουμου- σίου ο άγιος άρνήθηκε νά τελέ- σει τό μνημόσυνο του πατριάρχη Άλεξανδρείας, εφυγε άπό τό Ά γιο ν Ό ρ ο ς καί μετέβη στήν Χ ίο καί στήν Π άτμο, οπου συνάντησε καί συναναστράφηκε μέ άλλους εκδιωχθέντες αγιορείτες ' 3 μοναχούς. Έ ν α ετος άργότερα άπεβίω- σε ο πατέρας του καί ο Μ ακάριος παραχώρησε τό μερίδιο τής κληρονομίας του στά άδέλφια του καί εκαυσε δημοσίως ολα τά χρεώγραφα, άπαλλάσσοντας μέ αύτόν τόν τρόπο πολλούς οφειλέτες τής ο ικογενείας του. Έ πι- δόθηκε τότε στό ε'ργο πού είχε προβλέψει γι' αύτόν ο Θεός εν τή Προνοία Του: νά διδάξει καί 2. Ή διαμάχη ξεκίνησε στήν Σκήτη τής Α γίας Ά ννης τό 1754, μέ άφορμή τό μνημόσυνο γιά τούς κεκοιμημένους (εξ' ου καί ή άναφορά στά κόλλυβα) τό οποίο ορισμένοι μοναχοί, χάριν εύκολίας, τελούσαν τήν Κυριακή, ήμέρα χαράς καί εβδομαδιαίο Π άσχα, πού άποκλείει τό πένθος. Ά λ λ ο ι μοναχοί άντιτέθηκαν, εν ονόματι τής εκκλησιαστικής παράδοσης. Τ ό ζήτημα διευρύνθηκε καί ε'φθασε μέχρι τήν Κ ωνσταντινούπολη, οπου πήρε διαστάσεις άντιπαράθεσης μεταξύ τής ορθοδόξου παραδόσεως καί του πνεύματος του Διαφωτισμού. Μ ετά άπό πολλές παλινωδίες, άποφασίστηκε νά εκδιωχθουν άπό τό Ά γιον Ό ρ ος οι επικεφαλής του παραδοσιακού κινήματος Α θανάσιος Πάριος, Ιάκω βος Πελοποννήσιος, Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης, Χριστοφόρος Προδρομίτης, οΐ οποίοι οχι απλώς δέν ησαν σκοταδιστές άλλά άντιθέτως, μαζί μέ τόν άγιο Νικόδημο τόν Αγιορείτη υπήρξαν υποκινητές ενός εκ βαθέων κινήματος πνευματικής άφύπνισης του ελληνικού λαου, πού επικεντρωνόταν στήν συχνή μετάληψη, στόν ήσυχασμό καί στήν μελέτη τών πατερικών κειμένων. Ή εξορία τών Κολλυβάδων ωστόσο άποδείχτηκε εύεργετική γιά τήν Εκκλησία, διότι ίδρυσαν άνά τήν νησιωτική κυρίως Ε λλά δ α μονές πού άναδείχθηκαν σέ εστίες πνευματικής άναγέννησης, τά άποτελέσματα τής οποίας είναι αισθητά μέχρι σήμερα. 3. Παρότι ε'μεινε στή σκιά, ο άγιος Μακάριος πρέπει νά θεωρηθεί ως ο πραγματικός εμπνευστής του πνευματικου αύτου κινήματος, πού δίκαια παρομοιάστηκε μέ τήν Η σ υ χαστική κίνηση του 14ου α ιώνα. ΠΟΙΜΗΝ - 78

νά κατηχήσει οχι μόνο τό ποίμνιο της επισκοπης του, άλλά ολους τούς χριστιανούς. Μετέβη στήν / V1 Σμύρνη / καί ' εξασφάλισε Μ τήν ' 5 / / f* - Π / οικονομική στήριξη του Ιωάννη Μαυροκορδάτου γιά τήν έκδοση της Φ ιλοκαλίας4, μέ βάση χειρόγραφο πού ειχε άνακαλύψει ο ίδιος στήν Μονή Βατοπαιδίου καί τό οποίο ειχε παραδώσει τό 1777 στόν άγιο Νικόδημο τόν Αγιορείτη γιά νά τό επιμεληθε! καί νά τό διορθώσει. Σ έ συνεργασία επίσης μέ τόν άγιο Ν ι κόδημο, μέ τόν οποίο συνδέθηκε μέ στενή πνευματική φιλία, εξέδωσε επίσης τόν Εύεργετινό5. Έξέδωσε επίσης καί άλλα ψυχωφελη βιβλία, οπως τήν Κατήχηση τοΰ μητροπολίτη Μ ό σχας Πλάτωνος, καί κατόπιν άποσύρθηκε στήν Χ ίο, οπου > Π / / / / εγκαταβίωσε μέ νηστεία καί προσευχή κοντά στό ναΰδριο τοΰ Α γίου Πέτρου, περνώντας τίς νύχτες ως άσώματος άγγελος εν παρουσία τοΰ Κυρίου. Ένεδύθη τό Μ έγα Σ χη μ α καί σύμφωνα μέ τούς 'ιερούς Κανόνες, έπαυσε νά άσκε! τά 'ιερατικά καθήκοντα6, άλλά δέν σταμάτησε νά κηρύττει τόν Λ όγο τοΰ Θεοΰ. Ό τ α ν άνέβαινε στόν άμβωνα, άπευθυνόταν στό εκκλησίασμα μέ ήρεμία καί ταπεινοφροσύνη καί μετέδιδε τήν είρήνη πού διά της άδιαλείπτου προσευχης βασίλευε στήν καρδιά του. Ό λ ο ι τόν θεωροΰσαν πνευματικό π α τέρα της Χίου καί τών γύρω νησιών καί θαύμαζε κανείς διαπιστώνοντας πόσο εύεργετική ήταν ή επιρροή του στήν καθημερινή ζωή τοΰ λαοΰ, ο όποιος χάρις σ' 4. Ή εγκυκοπαίδεια αύτή της ορθόδοξης πνευματικότητος, πού περιλαμβάνει πραγματείες 36 θεοφόρων Πατέρων σχετικά μέ τήν νήψη καί τή νοερά προσευχή, εκδόθηκε στήν Βενετία τό 1782, συνέβαλε καί συμβάλλει μέχρι τίς ήμέρες μας στήν άναστήλωση της ήσυχαστικης πνευματικότητος σέ ολη τήν Εκκλησία. 5. Ογκώδης άνθολογία άσκητικών κειμένων, άποφθεγμάτων καί άποσπασμάτων βίων άγίω ν, θεματικά ταξινομημένη καί συνταχθετσα άπό τόν Παΰλο, κτίτορα της Μονης της Ύπεραγίας Θεοτόκου Εύεργέτιδος στήν Κωνσταντινούπολη τόν 12ο αίώνα. 6. Γιά τόν λόγο αύτό ο άγιος νεομάρτυς Δημήτριος ο Πελοποννήσιος πηγε στόν Ά γ ιο Νικηφόρο τόν Χ ίο γιά τήν τελευταία του εξομολόγηση. 79 Ο ΠΟΙΜΗ

< ο >. ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ εκείνον είχε ξαναβρε! τήν χρηστότητα του εύαγγελικου ήθους. Παρότι είχε άποσυρθετ, ο άγιος επίσκοπος δέν ε'παυσε ποτέ νά μεριμνά γιά τά της Εκκλησίας καί μέ ζηλο άγωνίστηκε γιά τήν επιστροφή στήν συχνή μετάληψη, γιατί τήν εποχή εκείνη οί χριστιανοί είχαν καταλήξει νά μεταλαμβάνουν μία ή δύο φορές τόν χρόνο. Δ η μ ο σίευσε άνωνύμως πραγματεία Περί της συνεχους θείας Μεταλήψεως, ή οποία προκάλεσε βίαιες άντιδράσεις καί καταδικάστηκε άπό τήν ίερά Σύνοδο. Ό άγιος Μακάριος συκοφαντήθηκε άπό τούς άντιπάλους της επιστροφης αύτης στίς άποστολικές παραδόσεις, ά λλά τέλος δικαιώθηκε άπό τόν πατριάρχη Νεόφυτο Ζ' (1789-1801) καί ή πραγματεία του, άναθεωρημένη άπό τόν άγιο Νικόδημο, συστήθηκε ως ψυχοφελές άνάγνω σμα των χριστιανών. Ό άποστολικός αύτός άνήρ, ο οποίος κατέστη μάρτυς εκ προθέσεως, ενεθάρρυνε, καί ως άλείπτης προετοίμασε, γιά τόν άγώ να του υπέρ Χριστου μαρτυρίου, τούς άγίους Πολύδωρο, Θεόδωρο εκ Βυζαντίου καί Δημήτριο τόν Πελοποννήσιο, ενω συμπεριέλαβε τούς μαρτυρικούς τους άγωνες στό Νέον Λειμωνάριον7. Έ νω ετοίμαζε τήν έκδοση του βιβλίου αύτου, υπέστη άποπληξία καί παρέλυσε ή δεξιά του πλευρά. Έ μ εινε κληνήρης καί υπέφερε επί οκτώ μηνες, οπότε τόν φρόντιζαν οί φίλοι καί μαθητές του, Ιδίως ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος καί ο άγιος Νικηφόρος ο Χίος. Δέν επαυε νά θρηνεί πού δέν είχε άκόμη άρχίσει νά μετανοεί. Έκοιμήθη στίς 17 Απριλίου 1805, γιά νά συγκαταλεχθε! στόν χορό των Α γίω ν. Οί θαυματουργικές ΐάσεις πού επιτελέστηκαν κατόπιν στόν τάφο του επιβεβαίωσαν καί διέδωσαν σέ ολη τήν Εκκλησία τήν τιμή πού οί κάτοικοι της Χίου του άπέδιδαν ήδη οσο ζουσε. 7. Έκδόθηκε τό 1819 άπό τόν μαθητή καί βιογράφο του Αθανάσιο Πάριο καί συμπληρώθηκε άπό τό Νέον Μ αρτυρολόγιον του άγίου Νικοδήμου. ΠΟΙΜΗΝ - 80

Παπα-Φώτης Λαυριώτης Ό διά Χριστόν σαλός (1913-2010) Καθώς η ροδούλα άπλόχερα σκορπάει τά μεταξένια της κάλλη, στό άνθοστόλιστο μπαλκονάκι, σιγοψάλλοντας τούς χαιρετισμούς της κυρά - Παναγιας μιά εικόνα μου χαράζει τό νου «Τεΐχος εί τών Παρθένων». Πρίν καλά-καλά καταλάβω, σάν σέ ονειροφαντασία χτυπάει η πόρτα. Ώ Θεέ μου! Ό παπα-φώτης άσκητικός, ρακένδυτος καί άπό τήν άλλη άρχοντικός, ροδόλαμπος. Άγγελος Κυρίου! - Πάω παιδί μου. Ήταν η ημέρα έκείνη Παρασκευή 5 Μαρτίου του 2010 (Δ ' Εβδομάδα τών Νηστειών) πού μία άπό τίς σημαντικότερες έκκλησιαστικές μορφές του 20ου α ι., οχι μόνο της πόλης μας άλλά ολάκερου του έθνους άποχαιρετουσε τόν «ψ εύτη» τουτον καί άπατηλό κόσμο γιά τίς άλλες πεδιάδες, τίς ουράνιες, τίς άψεγάδιαστες. Αεικίνητος, καλοκάγαθος, μεγαλόκαρδος, έλεήμων (άλήθεια τί νά πρωτοπεΐ κανείς γιά τόν παππούλη) ο παπα-πλανας της Μυτιλήνης μέ τόν τουρβά της ταπεινοφροσύνης μονίμως στόν ώμο ξεκινουσε τό ομορφότερο ταξίδι της ζωης του. Εκατό χρόνια πλασμένα μέ κακουχίες, διωγμούς, στερήσεις, ξεριζωμούς. Έ ν α ς αιώνας άπέραντης δοξολογίας, ομολογίας στό ονομα του Τριαδικου Θεου. Όσοι τόν γνωρίζουν άλλά καί όσοι τόν έχουν άκουστά, άκόμα καί έκεΐνοι πού καθημερινά άντιμετωπίζουν τίς χαριτωμένες του σαλότητες, όλοι έχουν νά πουν καί άπό μιά καλή κουβέντα. Άγιος μεταξύ άνθρώπων! Άγγελος μεταξύ άγγέλων! Ό λα γιά τόν άνθρωπο, τόν άδελφό-άνθρωπο. Αδιαπραγμάτευτος μέ τά πιστεύω του, μέ άστείρευτη πίστη στόν Κύριο καί Λυτρωτή του, άγόγγυστα πορεύεται τή στενή καί τεθλιμμένη οδό. Αρματωμένος μέ θεΐο ζηλο, χτίζει έκκλησίες, άναστηλώνει μοναστήρια, άνακαινίζει ψυχές. Σέ τουτο άκριβώς τό σημεΐο άξίζει νά σημειωθεΐ καί η τεράστια προσφορά του στήν άνεύρεση, 81 Φ " Ο ΠΟΙΜ

τήν ανάδειξη καί τήν καθιέρωση των άγίων της Λέσβου. Καθώς επίσης καί στήν σύνταξη πολλων έκ των ακολουθιών των μέ τήν ανάθεσή των από τόν Ιδιο στόν αείμνηστο μοναχό καί μέγα ύμνογράφο της του Χριστού μεγάλης Εκκλησίας π. Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη. Ή πολιτεία του αγγελική. Άπό τό περιβόλι της Παναγίας στόν κηπο της Αγίας Αικατερίνης. Άπό τήν έρημο των Βεδουΐνων στούς Αγίους Τόπους. Ακούραστος δουλευτής του Ευαγγελίου, αδάμαστος νηστευτής, ο διά Χριστόν σαλός από τή Μυτιλήνη νυχθημερόν γιομίζει μέ τό πύρινο δάκρυ του τήν ακοίμητη κανδήλα της Ορθοδοξίας. Ενωμένος μέ τά δεσμά της δικαιοσύνης, ένδεδυμένος τή χρυσάστερο φορεσιά της αληθείας γίνεται ο προσ τ ά τ η ς 4 *> λα Λ \Τ ν Λ 1 ss * των πτωχών, ο Ιατρός των θλιβομένων, τό στήριγμα των κατατρεγμένων. Τρέχει, αγωνια, συμπάσχει. Ό που τόν καλέσει ή ανάγκη. Τά τελευταία χρόνια ανίκανος ο θάνατος νά τόν γκρεμίσει αρέσκεται μοναχά σέ μία παντελως άτυπη παρουσία. Άφου καθελώνει τήν ασθένειά του στό καροτσάκι μέ τά ακούραστα φτερά της αγάπης ώς άλλος Πατροκοσμας ξεχύνεται σέ νοσοκομεία, γηροκομεία, σχολεία. Μέχρις τελευταίας ρανίδας αγωνίζεται τόν αγώνα τόν καλό. Έ νας άσβεστος φάρος ευσεβείας, μία ανεξάντλητος πηγή ευφροσύνης. Σήμερα τρία χρόνια μετά τήν κοίμησή Του καί ασίγαστο τό αηδόνι συνεχίζει νά στολίζεται μέ όλο καί περισσότερους μοσχοβολισμένους υμνους τή ζωή μας. Τρία χρόνια μετά τήν κοίμησή του καί ή πόλη της Μυτιλήνης έχει μόνο νά καυχαται γιά τόν ουράνιο αυτόν άνθρωπο - πατέρα - αγιο. ΑΙωνία σου ή μνήμη αξιομακάριστε καί αείμνηστε παπα-φώτη. ΕΙθε ή χρυσοφόρα παρουσία σου νά μας φωτίζει, νά μας σκέπει καί νά μας οδηγεί είς τούς αίωνας των αίώνων. Άμήν. ter Ποσειδών Γιαννακης O ΠΟΙΜΗΝ

Μ Ε Τ Ά ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΝ Ή μετάνοια Έ νας αδελφός ρώτησε τόν αββά Κρόνιο: «Τί νά κάνω μέ τή λήθη πού αιχμαλωτίζει τόν νοΰ μου καί δέν μ αφήνει νά αντιλαμβάνομαι, εως ότου μέ πλησιάσει στήν αμαρτία;». Τοΰ άπαντά ο Γέροντας: «Όταν πήραν τήν κιβωτό οι αλλόφυλοι, έξαιτίας τής κακής συμπεριφοράς των Ισραηλιτών, τήν έσυραν, ωσπου τήν έφεραν στόν οικο τοΰ Δαγών, τοΰ θεοΰ τους». Έπεσε τότε μέ τό πρόσωπο στή γή ο αδελφός καί ειπε: «Τί σημαίνει αυτό;». Καί ο Γέροντας αποκρίθηκε: «Έάν οι αλλόφυλοι τής ψυχής προλάβουν νά αιχμαλωτίσουν τόν νοΰ τοΰ ανθρώπου από αφορμές πού δίνει ο ίδιος, τόν σέρνουν κατά τόν ίδιο τρόπο, εως ότου τόν φέρουν πάνω στό αόρατο πάθος. Σ έκεΐνο τό σημείο ακριβώς, άν κάνει στροφή ο νοΰς καί ζητήσει τόν Θεό ένθυμούμενος μάλιστα τήν αιώνια κρίση, ευθύς τό πάθος πέφτει καί έξαφανίζεται.έχει γραφεί άλλωστε ότι, «έάν απομακρυνθείς από τόν δρόμο σου καί στενάξεις μετανοώντας, τότε μόνο θά σωθείς καί θά καταλάβεις σέ τί κατάπτωση βρισκόσουν». A A A 83 Ο ΠΟΙΜΗΝ

Πέτρος-Έμμανουήλ Κλ. Οικονομόπουλος μορφή πού σφράγισε τόν πρώτο αιώνα τή η Χριστιανική Ε κ κ λ η σία μέ τή θεολογία καί τήν ιερ α π ο σ το λ ικ ή του δράση ύ π η ρ ξ ε ά να μ φ ισ β ή τη τα ο Παυλος ο μέγιστος καί πιθανώς ο π ιό συστηματικός ά πό όλους / 9 / e / 1 τούς άρχικούς ιεραποστόλους1. Είναι γεγονός πώς η ιεραποστολική διάσταση της θεολογίας του Παύλου άρχισε νά έξετάζεται μόλις πρόσφατα, άπό τή δεκαετία του 60 καί μετά. Μ έχρι τότε ο Π αυλος δεωροϋταν ως δημιουργός μιας συστηματικης δογματικης διδασ κα λίας2. Σήμερα πλέον, μέ τή βοήθεια κυρίως της βιβλικης έπιστήμης, η θεολογία του Παύλου θεωρεΐται ως μιά κατεξοχήν ιερα ποσ τολική θεολογία. * Ύποψ. Δρ. θεολογίας Α.Π.Θ., υπότροφος τοϋ κοινωφελούς ιδρύματος Άλ. Σ. Ωνάση, φοιτητής Νομικής Α.Π.Θ. 1 Βλ. Stephen Neill, A History o f Christian missions, Baltimore 19917, σελ. 29. 2 David Bosch, Transforming mission. Paradigm shifts in theology o f missions, New York 1991, σε. 124.» Ο ΠΟΙΜΗΝ - 84

Μ έ τόν Παΰλο τό χριστιανικό μήνυμα έφτασε στά πέρατα τής οικουμένης. Ό Παΰλος μετά τή μεταστροφή του -ή, ορθότερα, τήν ίεραποστολική του κλήο / / /ο / / / ση3- πού συνέβη μέ το γνωστό δαυματουργικό τρόπο ξεκίνησε τό κήρυγμά του άρχικά άνάμεσα στίς ιουδαϊκές κοινότητες καί στή συνέχεια κινήθηκε έκτός των ορίων τής Παλαιστίνης στή Μ ικρά Άσία, τή Μ ακεδονία, τήν Άθήνα, τήν Κόρινθο, τήν Κρήτη καί άργότερα τή Ρώμη, ένω άπώτερος στόχος του ήταν νά φτάσει καί τήν Ισ πανία, νά άγγίξει δηλαδή τά όρια τοΰ τό τε γνωστού κόσμου. Ή ίεραποστολική του σ τρ α τηγική ά πέβλεπε στήν έπιλογή μητροπόλεων καί σημαντικων άστικων κέντρων, στά οποΐα ίδρυε μικρές έκκλησιαστικές κοινότητες, τίς οποΐες ποίμαινε ο ίδιος προσωπικά, είτε διά ζώσης είτε μέ έπιστολές του πού είχαν σαφή ποιμαντικό χαρα- ' 4 κτήρα4. Ή ίεραποστολική «θ έσ η» τοΰ Παύλου ήταν πώς τό Εύαγγέλιο ήταν μιά δύναμη γιά τή σωτηρία οποιουδήποτε πιστεύει, είτε ίουδαίου είτε ελληνα. Μ έ τόν Π αΰλο τό ίεραποστολικό κίνημα τοΰ 1ου αιώνα άπέκτησε πραγματικά εναν οικουμενικό ορίζοντα. Μ έχρι τήν Άποστολική Σύνοδο (48 μ.χ.) η ίεραποστολή «στά έ9νη» δέν είχε ξεπερ ά σ ει τά σύνορα τής Σ υ ρίας καί τής Κιλικίας. Α ντίθετα ο Παΰλος, άν καί δέν ύπήρξε ο πρωτος πού κήρυξε στούς έ9νικούς, διέθετε ενα οικουμενικό όραμα γιά τή διάδοση τοΰ Λ ό γου τοΰ Θεοΰ καί τόνιζε πώς όποιος άναγνωρίζει τό Χριστό καί βαπτίζεται καλεΐται στήν σωτηρία. Ό Π αΰλος άξιοποίησε μέ εύελιξία5 τήν ελληνική γλωσσα καί τήν ελληνική παιδεία γιά νά μεταδώσει τήν προφητική κλήση πού έλαβε άπευθείας άπό τό Χ ριστό, δίνοντας στό χριστια νικό κήρυγμα ενα περιεχόμενο 3 Ό.π., σελ. 126: Instead of referring to Paul s conversion we should, rather, talk about his call. 4 Χρήστου Κ. Βάντσου, Ιεραποστολική, Θεσσαλονίκη 1985, σελ. 48. 5 Ή ευελιξία καί ή ποιμαντική, ιεραποστολική προσαρμοστικότητα ήταν αυθεντικά χαρακτηριστικά της δραστηριότητας τοΰ Παύλου: «τοϊς πασι γέγονα τά πάντα» (Α' Κορ. 9,22). 85 Ο ΠΟΙΜΗΝ

καινούργιο, προσαρμοσμένο στίς α πα ιτή σ εις του ελληνικού κόσμου. Στόν Παυλο συναντάει κανείς μιά πρώτη συνάντηση καί σύνθεση της χριστιανικης πίστης μέ τήν ελληνική σκέψη6. Γιά τόν Παυλο ο Χ ρισ τός είνα ι τό πρόσωπο π ο ύ π ρ ο σ φ έρ ει τή σωτηρία σέ όλο τόν κόσμο7. Ή παύλεια χριστολογία αναπτύχθηκε φυσιολογικά από τή στιγμή πού ο Π αυλος έπρε- Cv ft - / f/ *>Cv πε ν απευσυνσει σέ ενα «εθ νικό» ακροατήριο, πολύχρωμης θρησκευτικης απόχρωσης, όπου οι θρησκευτικές ίδέες γιά εξιλαστήριες θυσίες, γιά νίκη μέσω της ανάστασης καί γιά «νέα ζωή» ήταν περισσότερο π ρ ο σφιλείς στόν Ιουδαϊκό παρά στόν έθνικό κόσμο, ένω π α ρά λ ληλα έρχονταν νά καλύψουν τά έρω τήμ α τα που αλλες θρησκειες δέν είχαν απαντήσει π ε ι στικά. Συμπερασματικά, στή μ εθοδολογία του Παύλου μπορουμε νά διαπιστώ σουμε μιά αξιοθαύμαστη προσαρμοστικότητα καί συγκαταβατικότητα ανάλογα μέ τίς ανάγκες του ακροατηρίου στό οποίο απευθυνόταν8. 6 Ιωάννης Καραβιδόπουλος, «Ή σημασία του κηρύγματος τοϋ Αποστόλου Παύλου στόν ελληνικό κόσμο», Βιβλικές Μ ελέτες Β', ΒΒ16, Θεσσαλονίκη 2000, σελ. 129-130. 7 Ό.π. σελ. 127. Στό ίδιο πλαίσιο εντάσσονται καί οί παύλειες αναφορές γιά τήν καταλλαγή όλων των πραγμάτων εν Χριστώ «τό μεσότοιχον τοϋ φραγμού λύσας [...] άποκαταλλάξη [...] έν ένί σώματι τω Θεω διά τοϋ σταυροϋ» (Έφ. 2, 14-16). 8 Βάντσου, Ιεραποστολική, σελ. 52.» Ο ΠΟΙΜΗΝ 86

1 2 Η θεός ^ * w ρω τήσει n o o o u s l ',,ετακινηθουν. L είχαν μέσο < ^o,vcov,as «μ ε τ ά, «,ρανω ν.κά εΐνα. τό σπίτι μας.» ^ Χ Γ ό ^ - **** > ' _. ο θ ε ό ς δέν θά μάς Ρ ^ ' ^ ^ Τ Ζ Z Z v W * ^ «τ ί ς ν τ ο Λ ό. ε ς μ α ς - Ο α μ ο ς Ρ ' αενάλο μ ισ θό παίρνουμε, θ ά μας Λ -,, λ χ τά αξιώ ματα τη ς fepyamas κ : : : χ ϊ 1 Α ; ο ς ό ^ Ρ^ ς ε < μ ^ «, F,. ώ ν ο, «ά μένουμε. θάμάςρ»τη- 7 0 θ ε ό ς δέν θ ά μ α ς ρω τήσει σε «, ^ φ ε ρ θ ό κ α μ εο τ ο ό ςγ ε ίτο ν ε ς μ«ς. ^, 4,6 χρώμα τοό δ έρ μ α τά μας. ~ «V 8 5. -,ιέοη τοΰ κόσμου ταξιδευσαμε Ό θ ε ό ς δέν θό έτπσκειρ τήκαμε ^ ~ 9,...,. Ό θ ε ό ς δέν θά μάς ρωτήσει άν είμαστε ^,,,ίί,ν ίκ Β««.λ«*ί

ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 Κατά τό μήνα Μάρτιον ό Σεβ. Μητροπολίτης έλειτούργησε καί έχοροστάτησε ώς έξης: V Τήν 3ην Μαρτίου ό Σεβ. Μητροπολίτης μας έτέλεσε τούς γάμους των Κων/νου Πιτσίλκα μετά της Φανης, εις τόν Ίερόν Ναόν Άγ. Γεωργίου Λαρίσης, μετά του Σεβ. Μητροπολίτου Λαρίσης κ. Ιγνατίου. V Τήν 8ην Μαρτίου, τήν κηδείαν της Θεοδώρας Παπάζογλου, εις τόν Ί. Ναόν Άγίου Έρμολάου Παλαιοκήπου. V Τήν 9ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έτέλεσε, εις τόν Ί. Ναόν της Άγίας Βαρβάρας Παμφίλων, τρισάγιον διά τούς γονείς καί άδελφόν των Δαμιανού Βασιλέλλη καί Ιωάννου. V Τήν 10ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έκκλησιάσθη εις τόν Ί. Ναόν Άγίου Παντελεήμονος Μυτιλήνης καί έτέλεσε τό μνημόσυνο της Καλυψώς Φραντζη καί τρισάγιον ε ις τόν τάφον της. V Τήν 15 Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έκκλησιάσθη άπό του Ίερου Βήματος εις τό έκκλησάκι του Άγίου Γ εωργίου, έπισκόπου Μυτιλήνης του Γηροκομείου μας καί έτέλ εσ ε τό 40νθήμερο Μνημόσυνο της Καλυψώς Φραντζη. V Τήν 16ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έλειτούργησεν εις τόν Ί. Ναόν Εύαγγελιστρίας Παλαιοχωρίου καί έχειροτόνησε εις Πρεσβύτερον τόν Διάκονον Χαράλαμπον Γιουβανάκην. V Τήν ιδίαν ήμέραν καί εις τόν ίδιον Ί. Ναόν έχειροθέτησεν εις πρωτοπρεσβυτέρους τούς οικονόμους π. Εύστάθιον Μεταξην, Άρχιερ. Επίτροπον Πλωμαρίου καί π. Μάριον Γ ιουβανάκην, πατέρα του χειροτονηθέντος. V Τήν 17ην Μαρτίου, ό Μη Ο ΠΟΙΜΗΝ I 88

τροπολίτης μας έκκλησιάσθη άπό του Ί. Βήματος είς τόν Ί. Ναόν Ταξιάρχου Μανδαμάδου καί έβάπτισεν τόν Ταξιάρχην - Παναγιώτην, τέκνον της Εύστρατίας Θεοδωρή. V Τήν Ιδίαν ημέραν καί είς τόν Ί. Ναόν Ζωοδόχου Πηγής Καλλονής, έχοροστάτησεν είς τόν Κατανυκτικόν Έσπερινόν, συγχοροστατουντος του Μητρ. Μηθύμνης κ. Χρυσοστόμου. V Τήν 20ην Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας έκκλησιάσθη άπό του Ί. Βήματος εις τόν Μητροπολιτικόν Ναόν μας. V Τήν 22αν Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας έχοροστάτησεν, ωρα 4.30, είς τόν Ί. Ναόν Αγίων Θεοδώρων Μυτιλήνης κατά τήν Ακολουθίαν τών Α' Χαιρετισμών. V Τήν Ιδίαν ημέραν καί ωρα 7 μ.μ. έχοροστάτησεν είς τόν Ί. Ν. Εύαγγελίστριας Λάμπου Μύλων, κατά τήν Ακολουθία τών Α' χαιρετισμών. V Τήν 24ην Μαρτίου, Κυριακή τής Ορθοδοξίας, έλειτούργησεν είς τόν Ί. Ναόν Μεταμορφώσεως του Συλλόγου Πελοποννησίων καί προέστη τής Δοξολογίας, έπί τή ένάρξει του Απελευθερω τικού πολέμου. Επίσης, τήν Ιδίαν ημέραν είς Μυτιλήνην, έτέλεσε τρισάγιον πρό τής προτομής του 'Ήρωος Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. V Τήν 25ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έλειτούργησε είς τόν Ί. Ναόν του Αγίου Θεράποντος Μυτιλήνης, έτέλεσε τρισάγιον είς τόν τάφον του Ούγγροβλαχίας Ιγνατίου προέστη τής Δοξολογίας τής 25ης Μαρτίου καί έτέλεσε Τρισάγιον εις τό Ήρώον πεσόντων τής Πόλης μας. V Τήν Ιδίαν ημέραν μετά τήν παρέλαση, έτέλεσε τρισάγιον εις τόν τάφον του Μητροπολίτου Μυτιλήνης Ια κώβου Α', είς τόν αυλειον χώρον του Νοσοκομείου μας. V Τήν 27ην Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας έτέλεσε, είς τόν Ί. Ναόν Άγ. Γεωργίου Πληγωνίου Προηγιασμένην θείαν Λειτουργίαν καί Τρισάγιον διά τούς Ζαφείριον, Ζωήν καί Εύάγγελον. 89 Ο ΠΟΙΜΗΝ

m m I O ΠΟΙΜΗΝ V Τήν 28ην Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας, μετά του Αγίου Μηθύμνης, έτέλεσαν τήν κηδείαν του Μιχαήλ Κουτσαμπάση, εις τόν Ί. Ναόν του Αγίου Βασιλείου Μανταμάδου, καί τήν ταφήν εις τό Νεκροταφεΐον. V Τήν 29ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας, ώρα 4.30, έτέλεσ ε τήν Ακολουθία τών Β' Χαιρετισμών εις τόν Ί. Ναόν Παναγίας Χρυσομαλλούσης καί ώρα 7 μ.μ. εις τόν Ί. Ναόν Κοιμήσεως Θεοτόκου Κάτω Τρίτους. Εις τόν Ίερόν Ναόν Κ. Τ ρίτους έχειροθέτησεν εις οικονόμον τόν έφημέριον π. Κυριάκον Ψωμαν. V Τήν 31ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έτέλεσε τήν Θ. Λετουργίαν εις τόν Ί. Ναόν Εύαγγελιστρίας ΆκλειδιοΟ καί τήν χειροθέτησιν εις οικονόμον του π. Παναγιώτη Τραγάκη, Εφ ημερίου του ΝαοΟ. V Τήν ιδίαν ήμέραν εις τόν Ί. Ναόν Παναγίας Αγιάσου έχοροστάτησε κατά τόν Κατανυκτικόν Έσπερινόν. 90 Επ ισκέψ εις V Τήν 11ην Μαρτίου τόν Μητροπολίτη μας έπεσκέφθη εις τήν Μητρόπολιν ό Δήμαρχος Λέσβου, κ. Δημήτριος Βουνάτσος. V Τήν 13ην Μαρτίου τόν Μητροπολίτη μας έπεσκέφθη εις τήν Μητρόπολιν ό θεολόγος κ. Σταυρος Μποζοβίτης της Αδελφότητος «Σωτήρ». V Τήν 20ην Μαρτίου τό Μητροπολίτην μας έπ εσκέφθη εις τήν Μητρόπολίν μας ό κ. Ιωάννης Δημητρίου, Υποπλοίαρχος καί Διοικητής του Ναυτικου Κλιμακίου Μυτιλήνης. V Τήν ιδίαν ήμέραν τό Μητροπολίτην μας έπ εσκέφθη εις τήν Μητρόπολίν μας όμάς Ιατρών άπό τή Θεσσαλονίκη. V Τήν 22αν Μαρτίου τόν Μητροπολίτην μας έπ εσκέφθη εις τήν Μητρόπολίν μας ό κ. Πέτρος Οικονομόπουλος του Κ λ εο μ έ νους. V Τήν 29ην Μαρτίου τόν Μητροπολίτην μας έπ εσκέφθη εις τήν Μητρόπολιν ό νέος Διοικητής της 98

ΑΔΤΕ, Υποστράτηγος Δημ. Μήττας, συνοδευόμενος άπό τόν μέχρι τώρα Υποδιοικητή της 98 ΑΔΤΕ, Ύποστράτηγον κ. Θεόδωρον Δαγκόπουλον. Συνεδριάσεις V Τήν 8ην Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας προήδρευσε της Συνεδριάσεω ς του Δ. Συμβουλίου του Ίδρύματος Σαλατέλλη. V Τήν 20ήν Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας προήδρευσε του Μητροπολιτικου Σ υ μ βουλίου. V Τήν 26ην Μ αρτίου, προήδρευσε του Δ.Σ, του Κληροδοτήματος Σημαντήρη. Διάφορα Μαρτίου V Τήν 3ην Μαρτίου 2013 ό Μητροπολίτης μας μετά του Σεβ. Μητροπολίτου Λαρίσης κ. Ιγνατίου, έτέλεσαν εις τόν Ίερό Ναό του Άγίου Γ ε- ωργίου Λαρίσης τόν γάμον του Κων/νου Πιτσίλκα καί της Φανης. Ό γαμπρός είναι άδελφός του Άρχιμ. Ιακώβου Πιτσίλκα. Μνημόσυνον Καλυψώς Φραντζη Τήν 10ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας, εις τόν Ί. Ναόν του Άγίου Παντελεήμονος Μυτιλήνης, έτέλεσε μετά τήν Θ. Λειτουργία τό Μνημόσυνο της έξα δ έλφ ης του Καλυψώς Φραντζη, παρουσία της ά- δελφης της καί λοιπών συγγενών. Μετά τό Μνημόσυνο ό Μητροπολίτης έτέλεσ ε Τρισάγιον εις τόν τάφον της Α ειμνήστου. Ακολούθησε καφές εις τό πάρκον. Επίσης, τήν 15ην Μαρτίου, μετά παρέλευση 40 ήμερων άπό του θανάτου τη ς Κα λυψώς, μετά τήν Θ. Λ ειτουργίαν εις τό έκκλησάκι του Άγ. Γεωργίου Μ υτιλήνης του Γη ροκομείου μας, ό Μητροπολίτης μας έτ έλ εσ ε τό Μνημόσυνο της Καλυψώς παρουσία τών γερόντων του Γηροκομείου. 91 Ο ΠΟΙΜΗΝ

m m i Ο ΠΟΙΜΗΝ Μετά τό Μνημόσυνον προσεφέρθη καφές εις τό Γ ραφείον του Γηροκομείου. Προαγωγή Στρατηγού Τήν 11ην Μαρτίου προήχθη ό Υποστράτηγος Ιωάννης Ή λιόπουλος σέ Αντιστράτηγο καί παρέλαβε τήν θέσιν του Α' Ύπαρχηγου ΓΕΣ. Τήν 27ην Μαρτίου εγινε εις τό Στρατόπεδον Μακρη του Αεροδρομίου ή τελετή Παράδοσης καί Παραλαβης της Διοικήσεω ς της 98 ΑΔΤΕ, ύπό του Άντιστρατήγου Ίωάννου Ήλιόπουλου, αχρι τουδε Διοικητου της 98 ΑΔΤΕ, εις τόν νέο προαχθέντα Υποστράτηγον Δημήτριον Μήτταν καί τοποθετηθέντα εις τήν Διοίκησιν της Μεραρχίας της 98 ΑΔΤΕ. Της έκκλησιαστικης τελετης προέστη ό Σεβ. Μητροπολίτης Μ ηθύμνης κ. Χρυσόστομος, συμπαραστατούμενος ύπό του Μητροπολίτου μας, του Στρατιωτικ ο ί ίερέω ς, π. Κομνηνου Βράνη καί αλλους. Παρέστησαν αί άρχαί του τόπου μέ έπικεφαλης τόν 92 Περιφερειάρχη κ. Άθ. Γ ιακαλη, οί άξιωματικοί έν ένεργεία, οί άπόστρατοι καί πλήθους κόσμου. Μετά τήν τελετήν πραγματοποιήθηκε παρέλασις τών Στρατιωτικών Μονάδων, άνεγνώσθησαν τά Μηνύματα τών δύο Στρατηγών καί παρετέθη εις τήν Στρατιωτικήν Λέσχην δεξίωσις. Νά σημειωθη οτι κατά τίς πρόσφατες κρίσεις προήχθησαν ό Υποδιοικητής της 98 ΑΔΤΕ σέ Υποστράτηγο καί ό Επιτελάρχης σέ Ταξίαρχο. Χειροτονία Νέου Ίερ έω ς Τήν 16ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έτέλεσε τήν θ. Λειτουργία εις τόν Ίερόν Ναόν Εύαγγελισμου της Παναγίας Παλαιοχωρίου καί τήν εις πρεσβύτερον χειροτονίαν του διακόνου π. Χαραλάμπους Γιουβανάκη, νέου Εφημερίου της ένορίας Παλαιοχωρίου. Νά σημειωθη οτι εις τήν ένορίαν Παλαιοχωρίοου ύπηρετουσε ό Οικονόμος π. Εύστάθιος Μεταξης, μέχρι τήν τοποθέτησίν του εις τόν

Ίερόν Ναόν Άγ. Νικολάου Πλωμαρίου. Ό νέος έφημέριος είναι υιός του Οικονόμου π. Μάριου Γιουβανάκη καί εχει τήν καταγωγή του έκ του Παλαιοχωρίου. Εις τό τέλος της θ. Λ ειτουργίας ό Μητροπολίτης μας έχειροθέτησεν εις Πρωτοπρεσβύτερον τόν Οικ. π. Εύστάθιον Μεταξην, Άρχιερ. Ε π ί τροπον ήδη Πλωμαρίου καί έπίσης Πρωτοπρεσβύτεροντόν Οικ. π. Μάριον Γιουβανάκην, πατέρα του νέου έφημερίου. Εις τήν Θ. Λειτουργίαν καί τήν χειροτονία του νέου έφημερίου παρέστησαν ό Δήμαρχος Λέσβου κ. Δημ. Βουνάτσος ό Άντιδήμαρχος κ. Αθανάσιος Φραγκόπουλος ό Πρόεδρος της Κοινότητας Παλαιοχωρίου κ. Εύστράτιος Κουτλής ό όποΐος προσέφερε εις τόν Μητροπολίτην μας πολύτιμον δώρον. Μετά τά προσφερθέντα εις τήν άνακαινισμένην οικίαν ολοι έπεσκέφθησαν τό Μουσεΐον της Ενορίας, δημιούργημα του Πρωτοπρ. Εύσταθίου Μεταξη. Διάφορα V Τήν 17ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έχοροστάτησε εις τόν Ίερόν Ναόν Ζωοδ. Πηγης Καλλονής κατά τήν Ακολουθία του Α' Κατανυκτικου Έσπερινου, συγχοροστατουντος του Σεβ. Μητροπολίτου Μηθύμνης κ. Χρυσοστόμου. Προηγουμένως έγένετο ή ύποδοχή της Τ. Κάρας του Άγίου Ιγνατίου, έπισκόπου Μηθύμνης καί μεταφορά έν πομπή εις τόν Ί. Ναόν της Ζωοδ. Πηγης. Τόν Θ. Λόγον έκήρυξεν ό Ίεροκηρυξ Άρχιμ. π. Νικόδημος Παυλόπουλος, Ηγούμενος της Ί. Μονης Λειμώνος. V Τήν 10ην Μαρτίου τόν Μητροπολίτην μας έπεσκέφθη ό Διοικητής του Ναυτικου Κλιμακίου Μυτιλήνης εις τήν Ίεράν Μητρόπολίν μας. Ό Διοικητής έπέδωσε εις τόν Μητροπολίτην μας μίαν πλακέτα της Διοικήσεως του Ναυτικου Κλιμακίου. Τήν ίδια ήμέρα τόν Μητροπολίτην μας έπεσκέφθη όμά- «9 3 Ο ΠΟΙΜΗΝ

δα Ιατρών άπό τή Θεσσαλονίκη. V Τήν 22αν του Μαρτίου του έτους 2013 τόν Μητροπολίτην μας έπεσκέφθη έθιμοτυπικά ό νέος Διοικητής της 98 ΑΔΤΕ, Υποστράτηγος Δημ. Μήττας, εις τήν Ί. Μητρόπολιν συνοδευόμενος ύπό του Υποστρατήγου κ. Θεοδώρου Δαγκοπούλου, Ύποδιοικητου μέχρι τώρα της 98 ΑΔΤΕ, άρτι προαχθέντος. V Τήν 20ην Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας έτέλεσε τήν Θ. Λειτουργία εις τόν Ί. Ναόν Μεταμορφώσεως του Σωτηρος στά Πηγαδάκια, του Συλλόγου Πελοποννησίων «Ό Μοριάς», μέ τήν εύκαιρία της έναρξης του Άγώνος του 1821. Άκολούθησε ή καθιερωμένη Δοξολογία, καί ή προσφορά καφέ εις τήν αίθουσα του Συλλόγου, ώς καί όμιλία του Ταξιάρχου έ.ά. Νικολάου Ταλλα. Άμέσως μετά ό Μητροπολίτης μας έτέλεσε τρισάγιον πρό του Άνδριάντος του 'Ήρωος Θεοδώρου Κολοκοτρώνη καί κατατέθηκαν στεφάνια. V Τήν 24ην Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας παρέστη εις τό Δημοτικόν Θέατρον Μυτιλήνης, στήν έκδήλωσι του χορευτικου συγκροτήματος της Μητροπόλεώς μας διά τήν 25ην Μαρτίου. Ή τελετή ξεκίνησε μέ όμιλία του Πρωτοσυγκέλλου της Μητροπόλεώς μας, Άρχιμ. π. Ιακώβου Καραμούζη, καί άκολούθησαν οι χοροί άπό τά διάφορα τμήματα του χορευτικου καί κυριολεκτικά καταχειροκροτήθηκαν. V Τήν 25η Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας, οπως κάθε χρόνο, έλειτούργησε εις τόν ιερόν Ναόν Άγίου Θεράποντος Μυτιλήνης, προέστη της Δ ο ξολογίας της 25ης Μαρτίου, του Τρισαγίου στόν τάφο του Έ θ ν εγέρ το υ Ούγγροβλαχίας Ιγνατίου. Παρέστησαν αι Άρχαί της πόλεώς μας καί της Νήσου καί πληθος κόσμου καί οι άντιπροσω πεΐες τών Σχολείων της Πόλης μας. Τήν Κυβέρνηση έξεπροσώπησε ό άναπληρωτής Υπουργό ς Έσω τε- - 94

ρικών Χαράλαμπος Άθανασίου. Τόν πανηγυρικόν της ήμέρας έξεφώνησε ό κ. Παναγιώ της Σκορδας, Φιλόλογος. Ακολούθως έτέλεσ ε τρισάγιο εις τό αγαλμα της Ε λ ε υ θερίας καί παρακολούθησε τήν παρέλασιν άπό της έξέδρας. Άμέσως μετά ό Μητροπολίτης μας μετέβη εις τό Β.Ι.Γ. Νοσοκομείον Μυτιλήνης, καί έτέλεσεν Τρισάγιον εις τόν τάφον του άειμνήστου Μητροπολίτου Μυτιλήνης κυρου Ίακώβου Α', κτίτορος καί ίδρυτου του Νοσοκομείου, έπί τη έπετείω της πρός Κύριον έκδημίας αύτου καί τη συμπληρώσει 55 έτών άπό της Κοιμήσεώς του. V Τήν 28ην Μαρτίου, εις τόν Ίερόν Ναόν του Άγίου Βασιλείου Μανταμάδου ό Μητροπολίτης μας μετά του Σεβ. Μητροπολίτου Μηθύμνης κ. Χρυσοστόμου, έτέλεσαν τήν κηδείαν του Μιχαήλ Κουτσαμπάση, άδελφου του πρωτοσυγκέλλου της Ί.Μ. Μηθύμνης, Άρχιμ. π. Νικοδήμου Κουτσαμπάση καί όμογαλάκτου άδελφου του Μητροπολίτου μας. Ό άείμνηστος, παρά τά σοβαρά προβλήματα ύγείας του εζησε μέσα στήν άγάπη της οικογενείας του, τών άειμνήστων γονέων του καί τών άδελφών του. Έκοιμήθη ό Άργολίδος Ιάκω βος V Τήν 26ην Μαρτίου έκοιμήθη ό Μητροπολίτης Άργολίδος Ιάκωβος καί έκηδεύθη τήν 28ην εις τόν Μητροπολιτικόν Ναόν του Άγ. Γ εωργίου Ναυπλίου, παρουσία του Μακαριωτάτου Άρχιεπισκόπου Άθηνών κ. Ίερωνύμου, πολλών Άρχιερέων, Ίερέων καί πλήθους λαου. Ό άείμνηστος διηκόνησε ώς Ά ρ χ ιερ εύ ς τήν έπαρχία Άργολίδος άπό τό 1985 καί έποίμανε αύτήν μέ ιδιαίτερη αύταπάρνηση καί ζηλο. Διακρίθηκε δέ γιά τό ταπεινό του φρόνημα καί γενικά γιά τόν πολύ ένάρετο βίο του. Χειροθεσία Οικονόμων V Τήν 25ην Μαρτίου, ό Μητροπολίτης μας εις τόν Ίερόν Ναόν Κοιμ. Θεοτόκου 95 Ο ΠΟΙΜΗΝ