20 ΧΡΟΝΙΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ

market research 20 ΧΡΟΝΙΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ 1

Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ - ΕΛΛΑΔΑ 2.0 - ΕΛΛΑΔΑ & ΚΟΣΜΟΣ 2

Εισαγωγή Το 2013 ολοκληρώνονται είκοσι χρόνια λειτουργίας της κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα. Η κινητή τηλεφωνία μέσα σε αυτά τα είκοσι χρόνια άλλαξε εντελώς τον τρόπο επικοινωνίας και λειτουργίας των ανθρώπων και παράλληλα αποτέλεσε έναν από τους πιο δυναμικούς και ραγδαία αναπτυσσόμενους τομείς της οικονομίας. Η Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ), για να μπορέσει να κατανοήσει σε βάθος το είδος και τον βαθμό των μεταβολών που έχουν προκληθεί, αλλά και για να μπορέσει να αναδείξει την σημαντική συμβολή των Κινητών Επικοινωνιών στην λειτουργία της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα, ανέθεσε στην qed * τη διεξαγωγή ευρείας έρευνας της κοινής γνώμης. Στόχος της έρευνας είναι τα ευρήματα να συμβάλουν στο στρατηγικό σχεδιασμό της επικοινωνίας της ΕΕΚΤ, με στόχο την ανάδειξη του καθοριστικού ρόλου που έχει διαδραματίσει η κινητή επικοινωνία στη χώρα μας τα τελευταία είκοσι χρόνια. *H qed είναι μέλος του Συλλόγου Εταιριών Δημοσκοπήσεων και Έρευνας Αγοράς (ΣΕΔΕΑ) και συμμετέχει στον Ποιοτικό Έλεγχο Συλλογής Στοιχείων (ΠΕΣΣ). Επιπλέον είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εταιριών Έρευνας Αγοράς (ESOMAR) και δεσμεύεται από τους αντίστοιχους κώδικες δεοντολογίας και διεξαγωγής. Επιπλέον η qed έχει πιστοποιηθεί σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 9001 που ακολουθεί τις πρόσφατες Ευρωπαϊκές οδηγίες (2252). 3

Μεθοδολογία Πρόγραμμα συνδυαστικής Μεθοδολογίας 3 Ερευνών : Α. Ποσοτική έρευνα Γενικού κοινού Ποσοτική τηλεφωνική έρευνα, σε νοικοκυριά Ν=503 Άνδρες & Γυναίκες, 15-69 Πανελλαδικό αντιπροσωπευτικό δείγμα Β. Ποσοτική έρευνα Επιχειρήσεων Ποσοτική τηλεφωνική έρευνα σε επιχειρήσεις Ν=167 Υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι επιχειρήσεων 50 επιχειρήσεις τεχνολογίας, 100 επιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις κινητού τηλεφώνου Γ. Ποιοτική έρευνα επιχειρήσεων Συνεντεύξεις σε βάθος (IDI) Ν=10 Υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι επιχειρήσεων 2 επιχειρήσεις mobile marketing 3 επιχειρήσεις τεχνολογίας (λίστα ΣΕΚΕΕ) 5 επιχειρήσεις άλλων κλάδων 4

20 ΧΡΟΝΙΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ EXECUTIVE SUMMARY 5

Οι Έλληνες Αναγνωρίζουν Σημαντικά Οφέλη της Κινητής για τον Άνθρωπο και την Κοινωνία: Το 98% των Ελλήνων έχει κινητό τηλέφωνο και μόνο το 80% έχει σταθερό. Οι δύο στους τρεις δεν κλείνουν το κινητό ποτέ, μόνο ο ένας στους τρεις όταν κοιμούνται. Ο ένας στους δύο νιώθει ανησυχία όταν δεν έχει σήμα. Το κινητό τηλέφωνο αποτελεί το πιο βασικό εργαλείο για τη δουλειά μας. Είναι μαζί με την τηλεόραση τα δύο μέσα που μας κρατάνε σε επαφή με τον «έξω κόσμο». Το κινητό έχει κάνει τους Έλληνες να νιώθουν πιο ασφαλείς (85%), πιο κοντά στην οικογένεια τους (82%) και πιο ανεξάρτητοι (51%). Αξίες που γίνονται ακόμα πιο σημαντικές μέσα στην κρίση. Το Internet μέσω κινητού ήδη χρησιμοποιείται συχνά από το ένα τρίτο περίπου της ελληνικής κοινωνίας, ενώ αναμένεται να αποτελέσει σύντομα κυρίαρχη τάση. «Ένας νέος κόσμος χωρίς όρια για τον άνθρωπο» «Το κινητό τηλέφωνο είναι για όλους τους Έλληνες» «Η επικοινωνία σήμερα είναι πλέον ένα βασικό αγαθό» «Είμαι μέσα στα πράγματα» «Νιώθεις μεγαλύτερη ασφάλεια, είσαι σε μόνιμη επαφή με τους δικούς σου» 6

Τα Οφέλη της Κινητής για τις Επιχειρήσεις και την Οικονομία είναι Σημαντικά: 80% των επιχειρήσεων κάνουν συστηματική χρήση της κινητής για ενδοεταιρική επικοινωνία και επικοινωνία με τους πελάτες τους (24% το βασικότερο μέσο). Η έμφαση σήμερα είναι στις υπηρεσίες φωνής αλλά αναμένεται στο μέλλον να στραφεί σε εφαρμογές internet και e-mail. Η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων (πάνω από 80%) θεωρεί ότι η κινητή έχει προσφέρει ευελιξία και ταχύτητα, παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα και μεγαλύτερη λειτουργικότητα μετακινήσεων. Μια στις δύο επιχειρήσεις δηλώνει ότι έχει αυξηθεί η κερδοφορία της λόγω της κινητής τηλεφωνίας, ενώ παράλληλα αυξάνεται η ικανοποίηση και η ασφάλεια του προσωπικού. Η μεγάλη πλειοψηφία του επιχειρηματικού κόσμου (80%) θεωρεί ότι μια από τις βασικές επιδράσεις της κινητής τηλεφωνίας είναι η αμεσότητα στην εξυπηρέτηση και η ικανοποίηση των πελατών. Περισσότεροι από τους μισούς θεωρούν ότι έχει μειωθεί και το κόστος της επικοινωνίας αυτής. Η μια στις δύο επιχειρήσεις δηλώνουν ότι η χρήση της κινητής έχει αυξήσει τις πωλήσεις της επιχείρησης. «Βρίσκομαι διαρκώς εκεί που βρίσκονται οι συνεργάτες μου» «Ο πελάτης βρίσκεται ένα τηλέφωνο μακριά» «Ζωτικής σημασίας υπηρεσία με προσιτό κόστος» «Αμεσότητα, ευελιξία, παραγωγικότητα, διασύνδεση» 7

Οι Κινητές Επικοινωνίες είναι ένας από τους πιο Δυναμικούς Κλάδους της Ελληνικής Οικονομίας Ως κλάδος έχει την καλύτερη γενική εικόνα μαζί με τον Τουρισμό στο σύνολο της Ελληνικής Κοινωνίας. Οι Έλληνες επιχειρηματίες τον εμπιστεύονται περισσότερο από όλους τους άλλους κλάδους. Πολύ υψηλή εμπιστοσύνη και στο γενικό κοινό, δεύτερος αμέσως μετά τον Τουρισμό. Οι δύο στους τρεις Έλληνες πιστεύουν ότι η Κινητή Τηλεφωνία βρίσκεται σήμερα επικεφαλής της Τεχνολογίας. Πολύ υψηλό το ποσοστό ικανοποίησης (90%) από τις υπηρεσίες που παρέχει προς τις επιχειρήσεις. «Υγιής Ευρωπαϊκή κουλτούρα επιχειρείν» «Τεχνολογία υψηλής ποιότητας από επιχειρήσεις υψηλής ποιότητας» «Απασχολεί υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό» «Σοβαρές επιχειρήσεις με οργάνωση, δομές, αξιοπιστία» «Παίζουν νόμιμα έχουν κανόνες» 8

Ο Κλάδος που Προάγει την Επιχειρηματικότητα: Το 90% των επιχειρήσεων αναγνωρίζει ότι η κινητή παίζει σημαντικό ρόλο για τη λειτουργία τους και οι δύο στις τρεις πιστεύουν ότι η σημασία της θα αυξάνεται στο μέλλον. Το 90% πιστεύει ότι η κινητή τηλεφωνία συμβάλει στη διασύνδεση των επιχειρηματικών δράσεων που προάγει την επιχειρηματικότητα. Το 90% θεωρεί την κινητή ένα εργαλείο για την ανάπτυξη όλων των κλάδων της οικονομίας. Ο ένας στους δύο πολίτες αναγνωρίζει ότι η κινητή μπορεί να συμβάλει στη γενικότερη ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας. Το 90% των επιχειρήσεων πιστεύει ότι η κινητή παίζει σημαντικό ρόλο για την Ελληνική Οικονομία και Αγορά. «Η Κινητή Τηλεφωνία προσφέρει τη διασύνδεση μεταξύ επιχειρήσεων και έτσι προάγει την υγιή ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας» «Παράγονται αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλούν σημαντικά οφέλη στο σύνολο της οικονομίας» «Η κινητή είναι ένας κόμβος που στηρίζει όλο το σύστημα» 9

Ο Ρόλος του Κλάδου στο Μέλλον Η υποχώρηση του ρόλου του Δημόσιου Τομέα μοιάζει να αυξάνει ιδιαίτερα τις προσδοκίες του κοινού από τον Ιδιωτικό. Η κινητή τηλεφωνία φαίνεται να αποτελεί έναν, αν όχι τον ιδανικό, εκπρόσωπο του υγιούς Ιδιωτικού Τομέα, που «μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα εκεί που απέτυχε ο Δημόσιος» (79%)*. Ο ένας στους δύο Έλληνες πιστεύει ότι η κινητή τηλεφωνία μαζί με τον Τουρισμό αποτελούν τους δύο κλάδους με τη μεγαλύτερη δυναμική ανάπτυξης στο μέλλον. Ο Ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος πιστεύει ότι οι δύο κλάδοι που θα έχουν το σημαντικότερο ρόλο στην μετά την κρίση εποχή της Ελληνικής Οικονομίας είναι η Κινητή Επικοινωνία και ο Τουρισμός. Το Internet μέσω κινητής αποτελεί επανάσταση στο χώρο της επιχειρηματικής δράσης (91%). Στο σύνολο της Ελληνικής κοινής γνώμης υπάρχει η πεποίθηση ότι η ανάπτυξη του Internet μέσω κινητής θα αυξάνεται διαρκώς ώστε να διευκολύνει την καθημερινότητά μας (75%). Περισσότεροι από τα 2/3 θεωρούν ότι το Internet στο μέλλον θα περνάει κυρίως μέσα από το κινητό. Το 83% της Ελληνικής Κοινωνίας θεωρεί ότι οι εταιρίες κινητής θα πρέπει να δώσουν έμφαση στην ευθύνη που έχουν απέναντι στην κοινωνία. *qed / Ελλάδα 2.0, Μάιος 2013 10

ΕΡΕΥΝΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΥ 11

Μεθοδολογία ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ποσοτική τηλεφωνική Πανελλαδική Έρευνα σε τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα, με δομημένο ερωτηματολόγιο Κοινό Άνδρες & Γυναίκες, 15-69 Περιοχές κάλυψης Αθήνα Θεσσαλονίκη Μεγάλα & Μικρά αστικά Μέθοδος δειγματοληψίας Τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία Δείγμα N=503 Περίοδος fieldwork 18/04/2013 29/04/2013 Ζύγισμα Τα αποτελέσματα έχουν ζυγιστεί με βάση: φύλο, ηλικία, αστικότητα και είδος σύνδεσης (συμβόλαιο, κάρτα, καρτοσυμβόλαιο) 12

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΟΥ 13

- 80% - 60% - 40% - 20% 0% 20% 40% 60% 80% - 80% - 60% - 40% - 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ποιος κάνει περισσότερη χρήση του κινητού; «Ποσοστιαία απόσταση κοινών από τη μέση χρήση του κινητού» Σύνολο κατόχων κινητών Άντρας Γυναίκα 0% -5% 6% _15-18 _19-24 55% 63% _25-34 22% _35-44 6% _45-54 _55-69 -61% -35% Κάτοχοι συμβολαίου 15% Κάτοχοι καρτοκινητού -5% Κάτοχοι "καρτοσυμβολαίου" 5% Κάτοχοι smartphone 12% Μη κάτοχοι smartphone -4% Κάτοχοι καρτοκινητού ηλικίας 15-34 ετών 36% Πόσο συχνά χρησιμοποιείτε το κινητό σας για να κάνετε κάθε ένα από τα παρακάτω; Βάση: Όλοι (Ν=503)

0% 20% 40% 60% 80% 100% - 4% 16% 36% 56% 76% 96% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Χρήσεις κινητού (top2 πολύ συχνά + συχνά) Πόσο συχνά χρησιμοποιείτε το κινητό σας για να κάνετε κάθε ένα από τα παρακάτω; Τηλεφωνική Συνομιλία Ξυπνητήρι Φωτογραφική μηχανή Αποστολή/ Λήψη sms Άλμπουμ φωτογραφιών Ημερολόγιο Τηλεφωνικός κατάλογος Χρήση Διαδικτύου / ιντερνετ Εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης Παιχνίδια Λήψη δωρεάν εφαρμογών (applications - παιχνίδια) Αποστολή/ Λήψη Email Εφαρμογές πολυμέσων Επίσκεψη ειδησεογραφικών site Εφαρμογές "εργαλεία" (π.χ. ένδειξης στάθμης μπαταρίας, task manager, file manager, εναλλακτικά πληκτρολόγια κλπ.) Αποστολή/ Λήψη mms (μηνύματα πολυμέσων) Εφαρμογές επικοινωνίας (π.χ. skype) Εφαρμογές εξατομίκευσης (του περιβάλλοντος του κινητού) GPS - Χάρτες Χρήση προσωπικού τηλεφωνητή Εφαρμογές για να διαβάζετε βιβλία/ περιοδικά Εφαρμογές διαχείρισης οικονομικών/ χρόνου Εφαρμογές αθλητισμού/ υγείας και φυσικής κατάστασης Λήψη εφαρμογών επί πληρωμή (applications - παιχνίδια) Online αγορά προϊόντων Mobile internet banking Συναλλαγές με δημόσιες υπηρεσίες 3% 3% 2% 2% 2% 1% 1% 26% 22% 18% 16% 15% 13% 13% 12% 11% 8% 8% 8% 7% 33% 39% 39% 50% 45% 59% 85% Σύνολο Βάση: Όλοι (Ν=503)

0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Χρήσεις κινητού και ηλικίες (top2 πολύ συχνά + συχνά) Τηλεφωνική Συνομιλία Ξυπνητήρι Φωτογραφική μηχανή Αποστολή/ Λήψη sms Άλμπουμ φωτογραφιών Ημερολόγιο Τηλεφωνικός κατάλογος Χρήση Διαδικτύου / ιντερνετ Εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης Παιχνίδια Λήψη δωρεάν εφαρμογών (applications - παιχνίδια) Αποστολή/ Λήψη Email Εφαρμογές πολυμέσων Επίσκεψη ειδησεογραφικών site Εφαρμογές "εργαλεία" (π.χ. ένδειξης στάθμης μπαταρίας, Αποστολή/ Λήψη mms (μηνύματα πολυμέσων) Εφαρμογές επικοινωνίας (π.χ. skype) Εφαρμογές εξατομίκευσης (του περιβάλλοντος του κινητού) GPS - Χάρτες Χρήση προσωπικού τηλεφωνητή Εφαρμογές για να διαβάζετε βιβλία/ περιοδικά Εφαρμογές διαχείρισης οικονομικών/ χρόνου Εφαρμογές αθλητισμού/ υγείας και φυσικής κατάστασης Λήψη εφαρμογών επί πληρωμή (applications - παιχνίδια) Online αγορά προϊόντων 55-69 19-24 35-44 25-34 45-54 15-18 Σύνολο _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 Πόσο συχνά χρησιμοποιείτε το κινητό σας για να κάνετε κάθε ένα από τα παρακάτω; Βάση: Όλοι (Ν=503)

Χρήσεις Κινητού & Ηλικιακά Κοινά (top2 πολύ συχνά + συχνά) Η ηλικία καθορίζει τον βαθμό και τον τρόπο χρήσης Οι νεότεροι, 15 34, κάνουν μεγαλύτερη χρήση έμφαση στο ίντερνετ Οι μεγαλύτεροι προσκολλημένοι στις πιο παραδοσιακές λειτουργίες - 15 24 Heavy users. Έμφαση σε ίντερνετ (~60% - Μ.Ο. 25%) και social media - 25 34 Παραμένουν σταθερά πάνω από τον Μ.Ο. σε όλες τις χρήσεις. Έμφαση σε πιο οργανωτικές λειτουργίες: ημερολόγιο, τηλ. κατάλογος, sms - 35 44 Κινούνται πέριξ του Μ.Ο. Λιγότερο sms, social media, εφαρμογές - 45 54 Light users όλων των χρήσεων εκτός ομιλίας - 55 69 Το κινητό αποκλειστικά ως Τηλέφωνο 17

Η Χρήση της Κινητής στην Ελλάδα Το κινητό ως μέσο επικοινωνίας και οργάνωσης της καθημερινότητας Η ομιλία παραμένει η κυρίαρχη λειτουργία, με το 85% των Ελλήνων που έχουν κινητό να μιλούν συχνά σε αυτό.* Το κινητό τηλέφωνο αποτελεί για το μεγάλο μέρος των Ελλήνων ένα βασικό εργαλείο οργάνωσης της καθημερινότητας τους. Το 59% το χρησιμοποιεί ως ξυπνητήρι, το 39% διατηρεί άλμπουμ φωτογραφιών, το 39% ημερολόγιο και το 33% τηλεφωνικό κατάλογο. Το ίντερνετ μέσω κινητής καθίσταται κυρίαρχη τάση Το ίντερνετ γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη, με περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού να δηλώνει ότι συνδέεται συστηματικά σε αυτό μέσω του κινητού. Ειδικά στις νεότερες ηλικίες (15 24) το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται (60%) προδιαγράφοντας και την μελλοντική τάση της κοινωνίας. Μεγάλη ανάπτυξη γνωρίζουν και οι εφαρμογές (applications), καθώς ο ένας στους δύο στις ηλικίες μεταξύ 15 18 κατεβάζει συστηματικά δωρεάν εφαρμογές. *Πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ κινητό τηλέφωνο σύμφωνα και με την παρούσα έρευνα κατέχει περισσότερο από το 98% των Ελλήνων, από άλλες έρευνες της qed, διαπιστώνεται ότι μόνο το 80% των νοικοκυριών έχει σταθερό τηλέφωνο. Η τάση αυτή μεγιστοποιείται μεταξύ νεότερων ηλικιών (qed / Ελλάδα 2.0, Μάιος 2013) 18

ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΗ 19

Συσκευή σύνδεσης στο ίντερνετ (πολύ συχνά συχνά) Desktop/Laptop Σταθερή 64% Κινητό Smartphone 27% Laptop / Κινητή 16% Tablet 3% Με τι είδους συσκευές συνδέεστε στο Internet; Πόσο συχνά συνδέεστε με κάθε μία από αυτές; 20

Συσκευή σύνδεσης με το ίντερνετ και δημογραφικές ομάδες Σταθερός επιτραπέζιος υπολογιστής ή LAPTOP με σύνδεση μέσω σταθερής τηλεφωνίας Κινητό τηλέφωνο - Smartphone Φορητός υπολογιστής (Laptop - Net book) με σύνδεση μέσω κινητής τηλεφωνίας Υπολογιστής ταμπλέτα (τύπου I-pad) 73% 82% 66% 85% 83% 84% 66% 61% 73% 81% 39% 39% 31% 32% 43% 24% 33% 24% 26% 21% 23% 18% 13% 17% 19% 4% 7% 3% 4% 5% 6% 2% 3% 5% 0% 1% Σύνολο Άντρας Γυναίκα _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 503 231 272 38 62 113 101 89 99 Με τι είδους συσκευές συνδέεστε στο internet; Βάση: Όλοι (Ν=503) 21

Κατοχή Smartphone & πιθανότητα απόκτησης Κατοχή smartphone Πιθανότητα επόμενο κινητό να είναι smartphone (top2 πολύ πιθανό + πιθανό) 85% 89% 58% 62% 54% 70% 74% 68% 38% 33% 42% 46% 45% 33% 32% 30% 21% 30% Σύνολο Άντρας Γυναίκα _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 503 231 272 38 62 113 101 89 99 Το κινητό τηλέφωνο που έχετε είναι smartphone; Πόσο πιθανό είναι το επόμενο τηλέφωνο που θα πάρετε να είναι smartphone; Βάση: Όλοι (Ν=503) 22

Internet και Κινητή Το 27% δηλώνει ότι συνδέεται συστηματικά μέσω Smartphone στο Internet, το 16% μέσω Laptop / Κινητής και 3% μέσω Tablet *. Το 58% του συνόλου δηλώνει ότι το επόμενό τους τηλέφωνο θα είναι Smartphone **. Οι 19-24 είναι οι φανατικότεροι οπαδοί του Smartphone καθώς συνδέονται πιο συστηματικά μέσα από αυτό στο Internet. * Ο ρυθμός ανάπτυξης των Tablet αναμένεται να ανατρέψει στο μέλλον τις υφιστάμενες ισορροπίες, καθώς σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αγγίζει το 57% ήδη από το 2011 (GSMA, European Mobile Industry Observatory 2011). ** Στην ίδια έρευνα η πρόβλεψη της GSMA, για τη διάδοση του Smartphone το 2014 στη Δυτική Ευρώπη είναι στο 49% του πληθυσμού, ποσοστό που φαίνεται ότι και η Ελλάδα θα προσεγγίσει σύντομα. 23

ΖΗΤΗΜΑΤΑ TIMΩΝ 24

Μεταβολή τιμών τα τελευταία 3 χρόνια 18% Έχουν μειωθεί Έχουν αυξηθεί Αμετάβλητες 37% 45% Από ότι θυμάστε, πως θα λέγατε ότι έχουν μεταβληθεί οι τιμές / χρεώσεις της κινητής τηλεφωνίας τα τελευταία 3 χρόνια, Βάση: Όλοι (Ν=503) 25

Μεταβολή τιμών τα τελευταία 3 χρόνια 30% 29% 18% 16% 6% Έχουν μειωθεί πολύ (=1) Κάπως έχουν μειωθεί (=2) Έχουν μείνει αμετάβλητες (=3) Κάπως έχουν αυξηθεί (=4) Έχουν αυξηθεί πολύ (=5) Από ότι θυμάστε, πως θα λέγατε ότι έχουν μεταβληθεί οι τιμές / χρεώσεις της κινητής τηλεφωνίας τα τελευταία 3 χρόνια, Βάση: Όλοι (Ν=503) 26

Υπηρεσίες που θα αυξανόταν η χρήση τους αν μειώνονταν οι τιμές 62% 48% 33% 21% Ομιλία από το κινητό Ίντερνετ από το κινητό SMS από το κινητό MMS από το κινητό Πως θα επηρεαζόταν η χρήση που κάνετε για κάθε μια από τις παρακάτω υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας, αν μειωνόταν το κόστος τους; Βάση: Όλοι (Ν=503) 27

Ζητήματα Τιμών Αν και το 37% θεωρεί ότι οι τιμές έχουν μειωθεί και το 18% ότι έχουν μείνει αμετάβλητες, υπάρχει ένα 45% που θεωρεί ότι έχουν αυξηθεί. Οι καταναλωτές δηλώνουν ότι ενδεχόμενη μείωση των χρεώσεων θα οδηγούσε μεγάλη μερίδα αυτών (62%) σε μεγαλύτερη χρήση των υπηρεσιών ομιλίας, ενώ ο ένας στους δύο θα χρησιμοποιούσε περισσότερο το Internet. 28

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ 29

Πότε κλείνουν το κινητό 44% όταν έχει smartphone 56% όταν δεν έχει smartphone Ποτέ Όταν κοιμάμαι 59% 59% 60% 62% 51% 62% 59% 63% 58% 46% 33% 32% 34% 32% 32% 32% 27% 33% Σύνολο Άντρας Γυναίκα _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 503 231 272 38 62 113 101 89 99 Μέσα στη διάρκεια της μέρας πότε απενεργοποιείτε το κινητό σας; ; Βάση: Όλοι (Ν=503) 30

Τι σημαίνει η απώλεια σήματος Άλλο Σας είναι ανακουφιστικό; Σας είναι αδιάφορο; Αισθάνεστε ανησυχία και ανυπομονείτε να ξαναβρεθείτε γρήγορα κάπου που να έχει σήμα; 3% 3% 2% 2% 5% 3% 2% 5% 1% 2% 6% 10% 1% 5% 45% 48% 42% 41% 39% 40% 55% 45% 44% 50% 44% 54% 57% 61% 54% 38% 45% 51% Σύνολο Άντρας Γυναίκα _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 503 231 272 38 62 113 101 89 99 Θα ήθελα τώρα να μου πείτε πως αισθάνεστε όταν το τηλέφωνο σας δεν έχει σήμα σε κάποιο μέρος, π.χ. σπίτι, κέντρο διασκέδασης, ή ολόκληρη περιοχή; Βάση: Όλοι (Ν=503) 31

Αν για μία εβδομάδα δεν υπήρχε κινητό τηλέφωνο, πως θα επηρεαζόταν η 36% 52% Θα δυσκόλευε 59% Δεν θα άλλαζε 45% Θα βελτιωνόταν 5% Οργάνωση διασκέδασης 3% Εργασία Αν για μία εβδομάδα δεν είχατε κινητό τηλέφωνο, πως θα επηρεαζόταν η οργάνωση της διασκέδασης σας; Πως θα επηρεαζόταν η δουλειά σας, αν για μία εβδομάδα δεν είχατε πρόσβαση σε κάθε ένα από τα παρακάτω; Βάση: Όλοι (Ν=503) 32

Πως θα επηρεαζόταν η δουλειά, αν για μία εβδομάδα δεν υπήρχε πρόσβαση σε 41% 40% 36% 52% Θα δυσκόλευε Δεν θα άλλαζε 57% 45% 59% 63% Θα βελτιωνόταν 2% 3% 1% 1% Σταθερό τηλέφωνο Κινητό τηλέφωνο Αυτοκίνητο Ίντερνετ Πως θα επηρεαζόταν η δουλειά σας, αν για μία εβδομάδα δεν είχατε πρόσβαση σε κάθε ένα από τα παρακάτω; Βάση: Όλοι (Ν=503) 33

Επίδραση της έλλειψης κινητής σε εργασία και διασκέδαση Θα δυσκόλευε την οργάνωση της διασκέδασης Θα δυσκόλευε την εργασία 52% 57% 36% 38% 33% 47% 66% 46% 53% 56% 40% 58% 59% 31% 48% 40% 25% 23% Σύνολο Άντρας Γυναίκα _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 503 231 272 38 62 113 101 89 99 Αν για μία εβδομάδα δεν είχατε κινητό τηλέφωνο, πως θα επηρεαζόταν η οργάνωση της διασκέδασης σας; Πως θα επηρεαζόταν η δουλειά σας, αν για μία εβδομάδα δεν είχατε πρόσβαση σε κάθε ένα από τα παρακάτω; Βάση: Όλοι (Ν=503) 34

Η Σημασία του Κινητού στη Ζωή μας Το 59% δεν κλείνει ποτέ το κινητό του και μόνο ο ένας στους τρείς όταν κοιμούνται. Όταν δεν έχουν σήμα, ο ένας στους δύο αισθάνεται ανησυχία και ανυπομονεί να ξαναβρεθεί γρήγορα εντός κάλυψης. Ο ένας στους δύο θεωρεί ότι η εργασία του θα δυσκόλευε χωρίς το κινητό, ο ένας στους τρεις ότι θα δυσκόλευε η οργάνωση της διασκέδασής του. Το κινητό θεωρείται πιο σημαντικό από το Internet, το σταθερό, ακόμα και το αυτοκίνητο στην αποτελεσματικότητα της εργασίας. 35

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ 36

Πρόσωπα επικοινωνίας ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ (1 η Αναφορά) 5% 1% ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΦΙΛΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ / ΠΕΛΑΤΕΣ ΑΛΛΟΙ 31% 62% Με ποιόν μιλάτε πιο συχνά με το κινητό σας; Βάση: Όλοι (Ν=503) 37

Πρόσωπα επικοινωνίας ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: 1η αναφορά 2η αναφορά 3η αναφορά Σύνολο Φίλους 31% 26% 31% 89% Γονείς / Παιδιά 27% 41% 19% 87% Σύντροφο/ Σύζυγο 35% 24% 17% 75% Συνεργάτες 3% 6% 14% 23% Άλλους1% 3% 16% 18% 1% Πελάτες 2% 5% 3% Με ποιόν μιλάτε πιο συχνά με το κινητό σας; Βάση: Όλοι (Ν=503) 38

Οφέλη της κινητής στην καθημερινότητα (top2 συμφωνώ απόλυτα + συμφωνώ) Να νιώθω ασφάλεια 85% Να είμαι πιο κοντά στους δικούς μου ανθρώπους 82% Διευκολύνει την καθημερινότητά μου 78% Να οργανώνω καλύτερα το χρόνο μου 54% Να είμαι "μέσα στα πράγματα" 53% Με βοηθά να διαχειρίζομαι καλύτερα τη ζωή μου 53% Να είμαι πιο ανεξάρτητος 51% Βελτιώνει τη ποιότητα της ζωής μου 49% Να είμαι πιο αποτελεσματικός στη δουλειά μου 48% Να αισθάνομαι ότι έχω χάσει την ελευθερία μου/ τον προσωπικό μου χώρο Να νιώθω καταπιεσμένος 26% 22% Η χρήση του κινητού τηλεφώνου με κάνει Βάση: Όλοι (Ν=503) 39

0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Οφέλη της κινητής στην καθημερινότητα και ηλικίες (top2 συμφωνώ απόλυτα + συμφωνώ) Να νιώθω ασφάλεια Να είμαι πιο κοντά στους δικούς μου ανθρώπους Διευκολύνει την καθημερινότητά μου Να οργανώνω καλύτερα το χρόνο μου Να είμαι "μέσα στα πράγματα" Με βοηθά να διαχειρίζομαι καλύτερα τη ζωή μου Να είμαι πιο ανεξάρτητος Βελτιώνει τη ποιότητα της ζωής μου Σύνολο _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 Να είμαι πιο αποτελεσματικός στη δουλειά μου Να αισθάνομαι ότι έχω χάσει την ελευθερία μου/ τον προσωπικό μου χώρο Να νιώθω καταπιεσμένος Η χρήση του κινητού τηλεφώνου με κάνει Βάση: Όλοι (Ν=503) 40

Οι σημαντικότερες αξίες για την Ελληνική κοινωνία και η εξέλιξη τους στην Διάρκεια της κρίσης* Η κινητή τηλεφωνία συνδέεται άμεσα με την Οικογένεια, την Ασφάλεια και τον Έλεγχο στην καθημερινότητα (αυτοπροσδιορισμός). Είναι πολύ σημαντικό ότι αυτές οι τρεις αξίες κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία μέσα στην κρίση Οικογένεια Αυτοπροσδιορισμός Ασφάλεια Συναρπαστικές εμπειρίες Πληροφόρηση Κοινωνική καταξίωση Υλισμός Κοινωνική ανοχή Νοσταλγία του παρελθόντος Διασκέδαση Υπακοή σε κανόνες Δουλειά Φιλανθρωπία Φιλία Ξεκάθαροι ρόλοι άντρα/γυναίκας 41% 39% 36% 33% 28% 24% 26% 26% 25% 14% 20% 9% 18% 10% 15% 11% 15% 9% 11% 17% 7% 6% 7% 5% 6% 17% 4% 4% 51% 56% Noε 2009 Noε 2012 * Νοέμβριος 2009, Ν=1.501, Νοέμβριος 2012, N=1.000, qed: ΕΛΛΑΔΑ 2.0 41

Αξία των μέσων ως προς τη σύνδεση με τον κόσμο «Για να είμαι μέσα στα πράγματα» Η σημασία κάθε μέσου: Τηλεόραση 63% Κινητό 59% Internet 56% Σταθερό 45% Ραδιόφωνο 36% Εφημερίδες 21% Πόσο αποκομμένοι θα αισθανόσασταν από όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα και τον κόσμο, εάν δεν είχατε καθένα από τα παρακάτω; Βάση: Όλοι (Ν=503) 42

Αξία των μέσων ως προς τη σύνδεση με τον κόσμο «Για να είμαι μέσα στα πράγματα» και δημογραφικές ομάδες (top2 πολύ αποκομμένος + αποκομμένος) Τηλεόραση Ίντερνετ Κινητό τηλέφωνο Σταθερό τηλέφωνο Ραδιόφωνο Εφημερίδες 81% 85% 87% 70% 72% 75% 78% 59% 61% 59% 56% 56% 56% 66% 66% 66% 63% 56% 58% 52% 55% 57% 45% 59% 57% 56% 56% 45% 47% 44% 41% 49% 38% 43% 36% 29% 38% 39% 38% 38% 28% 22% 21% 20% 22% 25% 28% 21% 18% 15% 17% 19% 20% 11% Σύνολο Άντρας Γυναίκα _15-18 _19-24 _25-34 _35-44 _45-54 _55-69 503 231 272 38 62 113 101 89 99 Πόσο αποκομμένοι θα αισθανόσασταν από όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα και τον κόσμο, εάν δεν είχατε καθένα από τα παρακάτω; Βάση: Όλοι (Ν=503) 43

Επιδράσεις Κινητής Τηλεφωνίας Το κινητό είναι το μέσο που με συνδέει περισσότερο από το σταθερό, το Internet, το ραδιόφωνο και τις εφημερίδες με τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα και τον Κόσμο. Μόνο η τηλεόραση προηγείται ελάχιστα. Με αυτό επικοινωνούν πρωτίστως με την οικογένεια και μετά με τους φίλους. Τα οφέλη της κινητής είναι πολλά: Α. Ασφάλεια προσιτός στους οικείους Β. Διευκόλυνση & οργάνωση καθημερινότητας Γ. Ανεξαρτησία & βελτίωση ποιότητας ζωής Δ. Αποτελεσματικότητα στην εργασία 44

ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ 45

Γενική εικόνα κλάδων οικονομίας Θετική εικόνα (7-10) 57% 57% 51% 48% 37% 20% 17% Κινητή τηλεφωνία Τουρισμός Ναυτιλία Ψυχαγωγία Λιανεμπόριο Τράπεζες ΔΕΚΟ Θα σας διαβάσω τώρα μια λίστα με διάφορους κλάδους της οικονομίας και θα ήθελα να μου αναφέρετε τη γενική εικόνα που έχετε για αυτούς (1-10 όπου 1=Απόλυτα αρνητική και 10=Απόλυτα θετική) Βάση: Όλοι (Ν=503) 46

Εμπιστοσύνη κοινωνίας προς τους διάφορους κλάδους της οικονομίας Εμπιστεύονται (7-10) 50% 44% 42% 38% 33% 19% 17% Τουρισμός Κινητή τηλεφωνία Ναυτιλία Ψυχαγωγία Λιανεμπόριο ΔΕΚΟ Τράπεζες Σε ποιο βαθμό εμπιστεύεστε ότι πράττουν αυτό που είναι σωστό οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους παρακάτω κλάδους; (1-10 όπου 1=Δεν εμπιστεύομαι καθόλου και 10=Εμπιστεύομαι απόλυτα Βάση: Όλοι (Ν=503) 47

Εμπιστοσύνη στους Θεσμούς (6-9 στην 9βάθμια κλίμακα) Στην Ελλάδα της κρίσης, η εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, μεγαλύτερος χαμένος μοιάζει να είναι το Δημόσιο και το Κράτος Το 79% του πληθυσμού θεωρεί πλέον ότι ο Ιδιωτικός τομέας μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα εκεί που απέτυχε ο Δημόσιος. Οι προσδοκίες των πολιτών από την αγορά και τις επιχειρήσεις μεγαλώνουν. Nοε 12 14% 13% 11% 8% 7% 7% 3% ΜΚΟ Επιχειρήσεις Τοπική αυτοδιοίκηση ΜΜΕ Δημόσια διοίκηση ΔΕΚΟ Κυβέρνηση *Νοέμβριος 2012, N=1.500 qed / Ελλάδα 2.0 Πόσο εμπιστεύεστε τους παρακάτω θεσμούς; Κλίμακα 1-9, 9=Απόλυτη εμπιστοσύνη 48

Ενδιαφέρον επιχειρηματικών κλάδων για κοινωνία και περιβάλλον Ενδιαφέρονται (7-10) 39% 29% 26% 25% 25% 12% 12% Τουρισμός Ναυτιλία Κινητή τηλεφωνία Ψυχαγωγία Λιανεμπόριο Τράπεζες ΔΕΚΟ Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι ενδιαφέρονται για την κοινωνία και περιβάλλον, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους κλάδους; (1-10 όπου 1=Δεν ενδιαφέρονται καθόλου και 10=Ενδιαφέρονται πολύ Βάση: Όλοι (Ν=503) 49

Ο ρόλος της κινητής στο μέλλον (top2 συμφωνώ απόλυτα + συμφωνώ) Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας θα πρέπει να δώσουν έμφαση στην ευθύνη που έχουν απέναντι στην κοινωνία Οι διάφορες εφαρμογές ίντερνετ μέσω κινητής τηλεφωνίας θα αυξάνονται διαρκώς ώστε να διευκολύνουν την καθημερινότητα μας 75% 83% Το ίντερνετ στο μέλλον θα περνάει κυρίως μέσα από τη κινητή τηλεφωνία 67% Η κινητή τηλεφωνία είναι επικεφαλής της νέας τεχνολογίας στην Ελλάδα 59% Η κινητή τηλεφωνία μπορεί να συμβάλλει στην γενικότερη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας 50% Η κινητή τηλεφωνία συμβάλλει στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας 42% Οι συναλλαγές του πολίτη με το δημόσιο θα πρέπει να πραγματοποιούνται μέσω κινητής τηλεφωνίας 35% Κατά πόσο συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις παρακάτω προτάσεις που αφορούν το μέλλον της κινητής τηλεφωνίας και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην ελληνική οικονομία συνολικά; Βάση: Όλοι (Ν=503) 50

Δυναμική ανάπτυξης επιχειρηματικών κλάδων στο μέλλον (top2 θα αναπτυχθεί πολύ + κάπως) 58% 51% 44% 27% 21% 20% 13% Τουρισμός Κινητή τηλεφωνία Ναυτιλία Ψυχαγωγία Τράπεζες Λιανεμπόριο ΔΕΚΟ Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι θα αναπτυχθεί ο κάθε ένας από τους παρακάτω επιχειρηματικούς κλάδους στα επόμενα χρόνια στη χώρα; Βάση: Όλοι (Ν=503) 51

Ο Ρόλος της Κινητής Τηλεφωνίας στην Οικονομία και την Κοινωνία Ο κλάδος της Κινητής Τηλεφωνίας έχει την καλύτερη γενική εικόνα (μαζί με αυτόν του Τουρισμού) από όλους τους κλάδους της Ελληνικής Οικονομίας. Βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις σε ότι αφορά την εμπιστοσύνη του κοινού απέναντί του. Θα περίμεναν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από αυτόν σε ότι αφορά την Κοινωνία και το Περιβάλλον. Αμέσως μετά τον Τουρισμό είναι ο κλάδος που θεωρείται ότι θα έχει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στο μέλλον (περισσότερο από τη Ναυτιλία, υπερδιπλάσιο από Τράπεζες και Λιανεμπόριο). Η κινητή στο μέλλον: Έχει μεγάλη ευθύνη για την Κοινωνία (83%) Θα διαχειρίζεται αυτή το Internet (67%), διευκολύνοντας διαρκώς την καθημερινότητά μας Θα είναι επικεφαλής της νέας τεχνολογίας (59%) Θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας (50%) και στην εξωστρέφειά της (42%) 52

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΥ 53

Συμπεράσματα Το κινητό τηλέφωνο αποτελεί κτήμα όλων των Ελλήνων, οι οποίοι πέρα από το αυτονόητο της ομιλίας, φαίνεται να οργανώνουν μέσα από αυτό την ίδια την καθημερινότητα τους, με λειτουργίες όπως η ατζέντα, το ξυπνητήρι, ημερολόγιο, άλμπουμ φωτογραφιών κτλ. Το ίντερνετ γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη, καθώς πάνω από το ένα τρίτο κατέχει κινητό τηλέφωνο smartphone και το ένα τρίτο του πληθυσμού συνδέεται στο ίντερνετ μέσα από το κινητό του. Καθώς η τάση αυτή διπλασιάζεται στις νεότερες ηλικίες, σύντομα αναμένεται ότι η χρήση ίντερνετ μέσω smartphone θα φθάσει ή και θα ξεπεράσει τα ευρωπαϊκά επίπεδα.* Το κόστος παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία θεωρεί ότι έχει μειωθεί ή μείνει σταθερό, εξακολουθεί να αποτελεί τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη, τόσο των υπηρεσιών φωνής όσο και της χρήσης του ίντερνετ. *GSMA, European Mobile Observatory, 2011. (Βλ. Appendix) 54

Συμπεράσματα Η μεγάλη σημασία που έχει το κινητό για τον έλληνα φαίνεται και από το γεγονός ότι μόνο ο ένας στους τρείς κλείνει το κινητό του στη διάρκεια μιας ημέρας και αυτό όταν κοιμάται. Παράλληλα, η πλειοψηφία αισθάνεται ανησυχία όταν δεν έχει σήμα και ανυπομονεί να βρεθεί σύντομα εντός κάλυψης. Το κινητό είναι το μέσο που συνδέει τους ανθρώπους με τον κόσμο γύρω τους, ενώ συμβάλει στην οργάνωση της ζωής τους και την βελτίωση της ποιότητας της. Το κινητό, σύμφωνα με τους ερωτώμενους, παρέχει στον σύγχρονο έλληνα μεγαλύτερη επαφή με την οικογένεια και τους οικείους του, μεγαλύτερη ασφάλεια και μεγαλύτερη αίσθηση ανεξαρτησίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι αξίες αυτές καθίστανται διαρκώς όλο και πιο σημαντικές για την ελληνική κοινωνία μέσα στην κρίση.* *Ελλάδα 2.0: Ελληνικές Αξίες «Σημαντικότερες Αξίες». (Βλ. Appendix) 55

Συμπεράσματα Η έλλειψη κινητού θεωρείται ότι θα δυσκόλευε καθοριστικά την εργασία και λιγότερο την διασκέδαση, γεγονός που δείχνει ότι η κοινωνία στο σύνολο της αναγνωρίζει ξεκάθαρα έναν ρόλο «εργαλείου» στο κινητό τηλέφωνο. Η διάσταση αυτή του κινητού επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η έλλειψη του θεωρείται ότι θα επηρέαζε περισσότερο το αποτέλεσμα της εργασίας από ότι η έλλειψη ίντερνετ, σταθερού ή ακόμα και αυτοκινήτου. Ο κλάδος της Κινητής Τηλεφωνίας χαίρει της εμπιστοσύνης και της εκτίμησης της ελληνικής κοινωνίας, ενώ θεωρείται ότι μαζί με τον Τουρισμό θα είναι οι κλάδοι που θα γνωρίσουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στο μέλλον. Η μεγάλη σημασία του κλάδου στο μέλλον συνδέεται με την πεποίθηση ότι το ίντερνετ σύντομα θα περνάει μέσα από την κινητή επικοινωνία. Ο σημαντικός αυτός ρόλος συνδέεται για τους πολίτες και με μεγάλες ευθύνες. Ευθύνες τόσο απέναντι στην κοινωνία, όσο και απέναντι στην οικονομία. Ο κλάδος της Κινητής φαίνεται να αποτελεί την αναπαράσταση μιας ιδανικής εικόνας της ιδιωτικής οικονομίας. Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αν λάβουμε υπόψη μας ότι μέσα στην κρίση αυξάνονται ιδιαίτερα οι προσδοκίες που έχει η ελληνική κοινή γνώμης από τον ιδιωτικό τομέα, αντίθετα με τον Δημόσιο.* *Ελλάδα 2.0: Ελληνικές Αξίες «Σημαντικότερες Αξίες». (Βλ. Appendix) 56

ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 57

Μεθοδολογία Οι επιχειρήσεις προσεγγίστηκαν με μεικτή μεθοδολογία, Ποιοτική και Ποσοτική ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ποιοτική Έρευνα προσωπικών συνεντεύξεων με στελέχη επιχειρήσεων Κοινό Υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι επιχειρήσεων, που γνωρίζουν τα θέματα τηλεφωνίας στις επιχειρήσεις τους Δείγμα 10 προσωπικές συνεντεύξεις βάθους: 2 επιχειρήσεις mobile marketing 3 επιχειρήσεις τεχνολογίας (λίστα Συνδέσμου Εταιρειών Κινητών Εφαρμογών Ελλάδας (ΣΕΚΕΕ)) 1 ΔΕΚΟ 1 επιχείρηση courier 1 βιομηχανία με στόλο οχημάτων μεταφοράς προϊόντων 1 Τράπεζα 1 Φαρμακαποθήκη Περίοδος fieldwork 12/04/2013 22/04/2013 58

Μεθοδολογία ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ποσοτική τηλεφωνική Έρευνα σε δείγμα επιχειρήσεων, με δομημένο ερωτηματολόγιο Κοινό Δείγμα Υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι επιχειρήσεων, που γνωρίζουν τα θέματα τηλεφωνίας στις επιχειρήσεις τους 50 επιχειρήσεις τεχνολογίας (15 λίστα Συνδέσμου Εταιρειών Κινητών Εφαρμογών Ελλάδας (ΣΕΚΕΕ) 35 άλλες επιχειρήσεις τεχνολογίας) 117 επιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις (50% με 9-29 συνδέσεις κινητής 25% με 30-49 συνδέσεις κινητής 25% με 50+ συνδέσεις κινητής) Μέθοδος δειγματοληψίας Τυχαία στρωματοποιημένη (με βάση κλαδικούς καταλόγους) δειγματοληψία Συνολικό Δείγμα N=167 Περίοδος fieldwork 22/04/2013 02/05/2013 59

ΠΟΙΟΤΙΚΗ & ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η Ποιοτική έρευνα (προσωπικές συνεντεύξεις βάθους) προηγήθηκε της Ποσοτικής (τηλεφωνικές συνεντεύξεις) και σε μεγάλο βαθμό συνέβαλε στον τρόπο που οργανώθηκε αυτή. Μέσα από τα ευρήματα της ποιοτικής διερεύνησης ξεχώρισαν με σαφήνεια τρεις κύριοι άξονες: 1. Οι τρεις τρόποι που αξιοποιούνται οι κινητές επικοινωνίες από τις επιχειρήσεις: α) στο εσωτερικό της επιχείρησης, β) στην επικοινωνία με τους πελάτες & προμηθευτές και γ) ως μέσο παραγωγής, προϊόν ή υπηρεσία 2. Η αναγνώριση του σύνθετου και σημαντικού ρόλου που διαδραματίζει η κινητή επικοινωνία στην οικονομία και την επιχειρηματικότητα 3. Η έντονη πεποίθηση ότι στο μέλλον ο ρόλος της κινητής επικοινωνίας στις επιχειρήσεις θα αυξηθεί περαιτέρω, εξαιτίας της εξάπλωσης της χρήσης του κινητού ίντερνετ 60

ΧΡΗΣΗ ΚΙΝΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 61

Η Κινητή Επικοινωνία αξιοποιείται με τρεις τρόπους από τις επιχειρήσεις ΠΕΛΑΤΕΣ ΕΤΑΙΡΙΑ (ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ) Ενδο-εταιρική επικοινωνία Η κινητή ως προϊόν και υπηρεσία 62

ΕΝΔΟΕΤΑΙΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ 63

Η ενδοεταιρική επικοινωνία σήμερα και σε 5 χρόνια - Επιχειρήσεις τεχνολογίας Υπηρεσίες φωνής 51% 60% Sms 6% 4% e-mail 26% 30% Σήμερα 5 χρόνια Εφαρμογές Internet 8% 15% Σε ότι αφορά τώρα την εσωτερική επικοινωνία της επιχείρησης σας, τι ποσοστό του συνόλου των επαφών που πραγματοποιούνται μέσω κινητής τηλεφωνίας αφορούν: υπηρεσίες φωνής, sms, e-mail, εφαρμογές internet; Και πως πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν αυτά τα ποσοστά στο μέλλον, πχ σε 5 χρόνια; Τι ποσοστό της ενδο-εταιρικής επικοινωνίας που θα πραγματοποιείται μέσω κινητής τηλεφωνίας θα αφορούν: υπηρεσίες φωνής, sms, e-mail, εφαρμογές internet; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 64

Η ενδοεταιρική επικοινωνία σήμερα και σε 5 χρόνια - Επιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Υπηρεσίες φωνής 65% 73% Sms 5% 4% e-mail 17% 20% Σήμερα 5 χρόνια Εφαρμογές Internet 6% 12% Σε ότι αφορά τώρα την εσωτερική επικοινωνία της επιχείρησης σας, τι ποσοστό του συνόλου των επαφών που πραγματοποιούνται μέσω κινητής τηλεφωνίας αφορούν: υπηρεσίες φωνής, sms, e-mail, εφαρμογές internet; Και πως πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν αυτά τα ποσοστά στο μέλλον, πχ σε 5 χρόνια; Τι ποσοστό της ενδο-εταιρικής επικοινωνίας που θα πραγματοποιείται μέσω κινητής τηλεφωνίας θα αφορούν: υπηρεσίες φωνής, sms, e-mail, εφαρμογές internet; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 65

0% 20% 40% 60% 80% 100% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Η επιρροή της κινητής στην ενδοεταιρική επικοινωνία (top2 πολύ θετικά + μάλλον θετικά) Ευελιξία και ταχύτητα εσωτερικής επικοινωνίας 90% 96% Λειτουργικότητα μετακινήσεων και μεταφορών 80% 90% Παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα επιχείρησης 82% 84% Ικανοποίηση προσωπικού 68% 78% Σχέσεις μεταξύ εργαζομένων 69% 76% Αποτελεσματική διαχείριση προϊόντων και υπηρεσιών 64% 84% Ασφάλεια προσωπικού 59% 66% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Κερδοφορία της επιχείρησης 55% 66% Η χρήση της κινητής τηλεφωνίας που πραγματοποιείται στην ενδο-εταιρική επικοινωνία της επιχείρησης σας, πως θα λέγατε ότι έχει επηρεάσει τους παρακάτω τομείς; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 66

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΠΕΛΑΤΕΣ & ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 67

Πως - σε ποιους τομείς - αξιοποιείται η κινητή τηλεφωνία από τις επιχειρήσεις (top2 boxes πολύ + αρκετά) Εσωτερική λειτουργία επιχείρησης 82% 88% Επικοινωνία με πελάτες και προμηθευτές 84% 84% Παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών 22% 38% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 Κατά πόσο αξιοποιεί η επιχείρηση σας την κινητή τηλεφωνία σε κάθε έναν από τους παρακάτω τομείς; 68

Ο ρόλος της κινητής στην επικοινωνία με πελάτες Ένα από τα μέσα επικοινωνίας 68% 73% Το βασικότερο μέσο επικοινωνίας 24% 30% Μη χρήση κινητής 2% 3% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Τι ρόλο θα λέγατε ότι έχει η κινητή τηλεφωνία σε όλες τις μορφές της (φωνή / sms / internet / e-mail), στην επικοινωνία της επιχείρησης σας με τους πελάτες και τους προμηθευτές της; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 69

Η επικοινωνία με τους πελάτες σήμερα και σε 5 χρόνια - Επιχειρήσεις τεχνολογίας Υπηρεσίες φωνής 48% 58% Sms 4% 3% e-mail 32% 39% Σήμερα 5 χρόνια Εφαρμογές Internet 7% 9% Από το σύνολο της επικοινωνίας της επιχείρησης με τους πελάτες και τους προμηθευτές της, μέσω κινητής τηλεφωνίας, θα ήθελα να μου πείτε τι ποσοστό πραγματοποιείται από κάθε μία από τις παρακάτω υπηρεσίες; Και πως πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν αυτά τα ποσοστά στο μέλλον, πχ σε 5 χρόνια; Τι ποσοστό της επικοινωνίας προς τους πελάτες και τους προμηθευτές που θα πραγματοποιείται μέσω κινητής τηλεφωνίας θα αφορούν: υπηρεσίες φωνής, sms, e-mail, εφαρμογές internet; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 70

Η επικοινωνία με τους πελάτες σήμερα και σε 5 χρόνια - Επιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Υπηρεσίες φωνής 63% 70% Sms 3% 3% e-mail 20% 24% Σήμερα 5 χρόνια Εφαρμογές Internet 6% 10% Από το σύνολο της επικοινωνίας της επιχείρησης με τους πελάτες και τους προμηθευτές της, μέσω κινητής τηλεφωνίας, θα ήθελα να μου πείτε τι ποσοστό πραγματοποιείται από κάθε μία από τις παρακάτω υπηρεσίες; Και πως πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν αυτά τα ποσοστά στο μέλλον, πχ σε 5 χρόνια; Τι ποσοστό της επικοινωνίας προς τους πελάτες και τους προμηθευτές που θα πραγματοποιείται μέσω κινητής τηλεφωνίας θα αφορούν: υπηρεσίες φωνής, sms, e-mail, εφαρμογές internet; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 71

Ο ρόλος της κινητής στην επικοινωνία με πελάτες Παρακολούθηση πορείας συναλλαγών και υπηρεσιών 82% 82% Πραγματοποίηση συναλλαγών/ πωλήσεων με πελάτες 30% 39% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Επικοινωνία προβολή διαφήμιση 23% 44% Ποιες ανάγκες της επικοινωνίας σας με τους πελάτες σας καλύπτουν οι διαφορετικές χρήσεις και εφαρμογές της κινητής τηλεφωνίας; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 72

0% 20% 40% 60% 80% 100% 42% 52% 62% 72% 82% 92% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Η επιρροή της κινητής στην επικοινωνία με τους πελάτες (top2 πολύ θετικά + μάλλον θετικά) Αμεσότητα επικοινωνίας με πελάτες 91% 96% Εξυπηρέτηση & ικανοποίηση πελατών 81% 86% Συνεργασία με προμηθευτές 81% 84% Δυνατότητα 24ωρης ενημέρωσης πελατών 68% 73% Κόστος επικοινωνίας με πελάτες 54% 64% Αύξηση πωλήσεων 52% 64% Συναλλαγές με τράπεζες 51% 58% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Ασφάλεια συναλλαγών 44% 54% Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Αποτελεσματικότητα προβολής - διαφήμισης της εταιρίας σας 47% 56% Πως θα λέγατε ότι η χρήση της κινητής τηλεφωνίας έχει επηρεάσει την επικοινωνία της επιχείρησης σας με τους πελάτες και προμηθευτές της, στους παρακάτω τομείς: Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 73

Η ΚΙΝΗΤΗ ΩΣ ΠΡΟΙΟΝ / ΥΠΗΡΕΣΙΑ 74

Παρεχόμενα προϊόντα/ υπηρεσίες που δεν θα υπήρχαν χωρίς την κινητή τηλεφωνία Όχι - Καμία 56% 93% Software, applications και διάφορα προγράμματα ή τρόπους αξιοποίησης της κινητής 1% 30% Υπηρεσίες mobile marketing 1% 28% Πώληση προϊόντων μέσω κινητού τηλεφώνου 4% 4% Πώληση - διευθέτηση υπηρεσιών μέσω κινητού τηλεφώνου πχ εισιτήρια, sms επί πληρωμή κτλ 2% 2% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Hardware, εξαρτήματα κινητών τηλεφώνων ή και τα ίδια τα κινητά τηλέφωνα 6% 0% Άλλη 0% 1% Παρέχετε υπηρεσίες ή προϊόντα που δεν θα ήταν δυνατό να παρέχετε χωρίς τη χρήση της κινητής τηλεφωνίας/ επικοινωνίας; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 75

Χρήση Κινητής στην Επιχείρηση Πάνω από το 80% όλων των επιχειρήσεων που ερωτήθηκαν χρησιμοποιούν συστηματικά την κινητή τηλεφωνία, τόσο για την ενδοεταιρική τους επικοινωνία, όσο και για την επικοινωνία τους με πελάτες και προμηθευτές. Η μεγάλη έμφαση στην χρήση της κινητής δίνεται στην ομιλία, αλλά είναι κοινός τόπος ότι στο μέλλον η ομιλία θα υποχωρήσει για χάρη των e-mails και των εφαρμογών Internet. Η τάση αυτή είναι ακόμα πιο ισχυρή στις εταιρίες τεχνολογίας. Ένα σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων (24% γενικές / 30% τεχνολογίας) δηλώνει ότι η κινητή τηλεφωνία αποτελεί το βασικότερο μέσο επικοινωνίας με τους πελάτες τους. Ένας ανερχόμενος κλάδος της ελληνικής οικονομίας, αυτός των επιχειρήσεων τεχνολογίας φαίνεται ότι σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό αναπτύσσεται και προς την κατεύθυνση της παροχής υπηρεσιών και προϊόντων που σχετίζονται με την κινητή τηλεφωνία, (44%) 76

Χρήση Κινητής στην Επιχείρηση Ευελιξία και ταχύτητα, παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα και μεγαλύτερη λειτουργικότητα των μετακινήσεων / μεταφορών είναι ανάμεσα στα οφέλη της χρήσης της κινητής για πάνω από το 80% όλων των επιχειρήσεων. Επιπλέον σημαντικός ρόλος αναγνωρίζεται στην κινητή σε τομείς όπως ασφάλεια και ικανοποίηση του προσωπικού. Περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις δηλώνουν ότι η χρήση της κινητής έχει αυξήσει την κερδοφορία της επιχείρησής τους. Η τάση αυτή ενισχύεται ακόμα περισσότερο για τις επιχειρήσεις τεχνολογίας (66%). Ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων δηλώνει ότι χρησιμοποιεί την κινητή για παρακολούθηση της πορείας των συναλλαγών με τους πελάτες τους, μεγάλο είναι το ποσοστό και εκείνων που είτε πραγματοποιούν αυτές τις συναλλαγές πωλήσεις μέσω κινητής, είτε προβάλλονται διαφημίζονται μέσω αυτής. 77

Χρήση Κινητής στην Επιχείρηση Αμεσότητα στην εξυπηρέτηση και ικανοποίηση των πελατών είναι τα βασικότερα οφέλη της κινητής για περισσότερο από το 80% των επιχειρήσεων. Επιπλέον, περισσότεροι από τους μισούς δηλώνουν ότι η χρήση της κινητής έχει μειώσει το κόστος της επικοινωνίας με τους πελάτες τους και έχει αυξήσει τις πωλήσεις της επιχείρησης. Οι σχέσεις με τους προμηθευτές έχουν βελτιωθεί σημαντικά, ενώ περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις θεωρούν ότι έχει βελτιωθεί η ποιότητα των συναλλαγών με τις τράπεζες καθώς και η ασφάλεια των συναλλαγών τους. Σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας παρέχουν υπηρεσίες ή προϊόντα που συνδέονται άμεσα με την κινητή. Ένα τρίτο παράγει προγράμματα και software και ένα τέταρτο παρέχει μεταξύ άλλων υπηρεσίες mobile marketing. 78

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 79

Ποσοστό επένδυσης σε διαφορετικά μέσα επικοινωνίας Ηλεκτρονικούς υπολογιστές και hardware 24% 35% Ίντερνετ (παρουσία και προβολή) 23% 24% Software 14% 24% Κινητή τηλεφωνία Σταθερές επικοινωνίες 11% 10% 15% 17% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις 3% Άλλο 1% Από το σύνολο των επενδύσεων που έχει κάνει η εταιρεία τα τελευταία 3 χρόνια σε νέες τεχνολογίες, τι ποσοστό θα λέγατε ότι αντιστοιχεί σε κάθε έναν από τους παρακάτω τομείς; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 80

Σημαντικότητα (1η προτεραιότητα) υπηρεσιών τηλεφωνίας & ιντερνέτ Επιχειρήσεις τεχνολογίας Υπηρεσίες φωνής (μέσω σταθερών, κινητών τηλεφώνων κτλ) 19% 27% 46% E-mail 6% 22% 28% Μέσω κινητού Μέσω σταθερού Επιχειρήσεις τεχνολογίας (Σύνολο) Internet 5% 21% 26% Αποστολή sms Μέσω κινητού 95% Μέσω σταθερού 5% Θα σας αναφέρω διάφορους τρόπους επικοινωνίας και θα ήθελα να μου τους βάλετε σε σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με τη σημασία που έχουν για την λειτουργία της επιχείρησης σας. Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 81

Σημαντικότητα (1η προτεραιότητα) υπηρεσιών τηλεφωνίας & ιντερνέτ Επιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Υπηρεσίες φωνής (μέσω σταθερών, κινητών τηλεφώνων κτλ) 32% 36% 68% E-mail 3% 14% 17% Μέσω κινητού Μέσω σταθερού Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις (Σύνολο) Internet 3% 12% 15% Αποστολή sms Μέσω κινητού 80% Μέσω σταθερού 20% Θα σας αναφέρω διάφορους τρόπους επικοινωνίας και θα ήθελα να μου τους βάλετε σε σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με τη σημασία που έχουν για την λειτουργία της επιχείρησης σας. Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 82

Σημαντικότητα κινητής για την επιχείρηση 3.3 3.5 Μ.Ο. 2% 2% 1% 10% 40% 45% Καθόλου σημαντική (=1) Λίγο (=2) Αρκετά (=3) Πολύ σημαντική (=4) 48% 52% Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Πόσο σημαντική είναι συνολικά η κινητή τηλεφωνία για την επιχείρηση σας; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 83

Σημαντικότητα κινητής τηλεφωνίας τα επόμενα 5 χρόνια για την επιχείρηση 2.9 2.8 Μ.Ο. 4% 1% 26% 35% Πολύ λιγότερο σημαντική από ότι είναι σήμερα (=1) Κάπως λιγότερο σημαντική από ότι είναι σήμερα (=2) 46% 42% Το ίδιο με σήμερα (=3) Κάπως πιο σημαντική από ότι είναι σήμερα (=4) 24% 21% Πολύ πιο σημαντική από ότι είναι σήμερα (=5) Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Πόσο σημαντική πιστεύετε ότι θα είναι η κινητή τηλεφωνία για την επιχείρηση σας σε 5 χρόνια από σήμερα; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 84

Ικανοποίηση από ποιότητα υπηρεσιών 3.1 3.2 Μ.Ο. 4% 3% 4% 12% Καθόλου Ικανοποιημένοι (=1) 56% 64% Λίγο (=2) Αρκετά (=3) 28% 29% Πολύ ικανοποιημένοι (=4) Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Πόσο ικανοποιημένοι είσαστε εσείς και η επιχείρηση σας από την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας που συνεργάζεστε ; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 85

Σημαντικότητα Κινητής για την Επιχείρηση Το 90% των επιχειρήσεων αναγνωρίζει τη σημαντικότητα που έχει σήμερα η κινητή για τη λειτουργία τους. Περισσότερες από τα δύο τρίτα θεωρούν ότι στο μέλλον ο ρόλος της κινητής θα γίνεται όλο και πιο σημαντικός εξαιτίας της εξάπλωσης του κινητού ίντερνετ. Περισσότερο από το 90% των επιχειρήσεων δηλώνουν ικανοποιημένες από την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν οι εταιρίες κινητής 86

Ο ΡΟΛΟΣ & Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 87

Σημαντικότητα κινητής για την οικονομία 3,3 3,4 Μ.Ο 2% 4% 4% Καθόλου σημαντική (=1) 52% 49% Λίγο (=2) Αρκετά (=3) 42% 47% Πολύ σημαντική (=4) Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Και πόσο σημαντική θα λέγατε ότι είναι σήμερα η κινητή τηλεφωνία για την ελληνική οικονομία και την αγορά; Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 88

Πως συμβάλλει η Κινητή στην οικονομία Διασύνδεση επιχειρήσεων και ανάπτυξη της τεχνολογίας (ίντερνετ) ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (& ίντερνετ) ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ - «Οι εταιρίες κινητής επιβεβαίωσαν την άποψη ότι η διασύνδεση προάγει την υγιή ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας» - «Παράγονται αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλούν σημαντικά οφέλη στο σύνολο της οικονομίας» - «Η κινητή είναι ένας κόμβος μεγάλος που στηρίζει όλο το σύστημα» - «Μεγάλο μέρος των εσόδων τους καταλήγει σε επενδύσεις στην τεχνολογία και άρα ξανά στην οικονομία» 89

Εικόνα κινητής (top2 συμφωνώ απόλυτα + μάλλον) Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις Το ίντερνετ μέσω κινητής τηλεφωνίας αποτελεί μια επανάσταση στον τρόπο επιχειρηματικής δράσης 94% 91% Η κινητή τηλεφωνία συμβάλει στη διασύνδεση διαφορετικών επιχειρηματικών τομέων 90% 90% Η μείωση του κόστους της κινητής τηλεφωνίας θα συνέβαλε περαιτέρω στην ανάπτυξη της οικονομίας 88% 94% Η κινητή τηλεφωνία προάγει την επιχειρηματικότητα 88% 89% Η ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας είναι ένα εργαλείο για την ανάπτυξη και άλλων κλάδων της οικονομίας 88% 89% Κατά πόσο θα συμφωνούσατε ή θα διαφωνούσατε με κάθε μία από τις παρακάτω φράσεις: Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 90

Ένας δυναμικός και υγιής κλάδος που μπορούμε να εμπιστευτούμε Υγιείς Επιχειρήσεις: Σοβαρή & ορθή διαχείριση Επενδύσεις & όραμα Ανταγωνισμός (καλός) Αξιόπιστοι οργανισμοί Οργανωμένες δομές Που Παράγουν Αποτέλεσμα: Ανθρώπινο κεφάλαιο Τεχνολογία Βελτίωση τιμών Διαρκής ανάπτυξη υπηρεσιών Διαρκής ανάπτυξη επιχειρήσεων - «Είναι σοβαρές επιχειρήσεις, με οργάνωση και δομές, αξιοπιστία» - «Τεχνολογία υψηλής ποιότητας από επιχειρήσεις υψηλής ποιότητας» - «Το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολεί είναι υψηλού επιπέδου» - «Δεν είναι φούσκες όπως ήταν οι εναλλακτικοί πάροχοι σταθερής» - «Υγιής ευρωπαϊκή κουλτούρα επιχειρείν» - «Παίζουν νόμιμα, έχουν κανόνες» 91

Εμπιστοσύνη στους επιχειρηματικούς κλάδους Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις 52% 50% 38% 49% 40% 40% 45% 28% 38% 24% 25% 15% 21% 14% 16% 14% 10% 6% Κινητή τηλεφωνία Τραπεζικές Υπηρεσίες Σταθερή τηλεφωνία Τουριστικές Υπηρεσίες Ναυτιλία Γεωργία ΔΕΚΟ Κατασκευές Δημόσια Έργα Σε ποιόν βαθμό εμπιστεύεστε ότι πράττουν αυτό που είναι σωστό οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους παρακάτω κλάδους: Απαντήσετε βαθμολογώντας από το 1 έως το 10, όπου το 1: δεν εμπιστεύομαι καθόλου και του 10: εμπιστεύομαι απόλυτα. Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 92

Ο ρόλος της Κινητής στην μετά την κρίση εποχή Τεχνολογία - Internet - «Το μέλλον είναι τώρα», «Ο δικτυωμένος άνθρωπος» - «Η κινητή από αποτέλεσμα της τεχνολογίας γίνεται παραγωγός της» - «Η κινητή γίνεται το κύριο κομμάτι της νέας τεχνολογίας» - «Η κινητή δεν είναι πια η υπηρεσία αλλά το μέσον παραγωγής της και ο δίαυλος σύνδεσης με τον κόσμο» Προσδοκία για ακόμα μεγαλύτερο ρόλο της Κινητής στο Αύριο - «Να φροντίσουν οι εταιρείες να φέρουν την τεχνολογία και τον κόσμο που έρχεται στα μέτρα μας, να είναι κατανοητός και προσιτός» - «Να αναγνωρίσουν τη δύναμη τους και να τη χρησιμοποιήσουν σωστά» - «Να φροντίσουν ώστε οι υπηρεσίες τους να είναι υπέρ του ανθρώπου και όχι να τον χειραγωγούν (ανάγκη για ασφάλεια)» - «Να φροντίσουν να είναι και το ίντερνετ για όλους, όπως ήταν το κινητό» - «Να συνεργαστούν με άλλους φορείς κρατικούς και μη και με τη δυνατότητα διασύνδεσης να δημιουργήσουν ένα πλέγμα μεταξύ τους για το κοινό καλό» 93

Σημαντικότητα για την οικονομία στη μετά κρίση εποχή Επιχειρήσεις τεχνολογίας Eπιχειρήσεις με 9+ συνδέσεις 72% 69% 64% 64% 60% 62% 56% 64% 62% 52% 52% 58% 36% 47% 39% 32% 43% 28% Κινητή τηλεφωνία Τουριστικές Υπηρεσίες Ναυτιλία Σταθερή τηλεφωνία Τραπεζικές Υπηρεσίες Γεωργία Κατασκευές ΔΕΚΟ Δημόσια Έργα Πόσο σημαντικό ρόλο πιστεύετε ότι θα έχουν στην αυριανή ελληνική οικονομία, δηλαδή στην μετά την κρίση εποχή, ο κάθε ένας από αυτούς τους κλάδους; Απαντήσετε βαθμολογώντας από το 1 έως το 10, όπου το 1: καθόλου σημαντικό και το 10: πάρα πολύ σημαντικό Βάση: Επιχ. Τεχνολογίας Ν=50 Επιχ με 9+ συνδέσεις Ν=117 94

Σημαντικότητα Κινητής για Οικονομία και Επιχειρήσεις Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας είναι το «κάτι που κινείται στην ελληνική οικονομία» μέσα στην κρίση. Η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων (90%) θεωρεί ότι η κινητή είναι σημαντική (αρκετά & πολύ) για την Ελληνική Οικονομία και αγορά. Όλοι συμφωνούν (~90%) ότι: - Η κινητή συμβάλει στη διασύνδεση μεταξύ των επιχειρήσεων - Προάγει την επιχειρηματικότητα - Συμβάλει στην ανάπτυξη και άλλων κλάδων της οικονομίας - Το Internet μέσω κινητής αποτελεί επανάσταση στην επιχειρηματική δράση Το 90% υποστηρίζει ότι η μείωση του κόστους της κινητής θα συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικονομίας. Η κινητή τηλεφωνία απολαμβάνει υψηλά ποσοστά εμπιστοσύνης σε σχέση με τους άλλους επιχειρηματικούς κλάδους. Ιδιαίτερα σημαντικός αναμένεται να είναι ο ρόλος του κλάδου της κινητής για την Ελληνική Οικονομία στην μετά την κρίση εποχή. 95

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 96

Συμπεράσματα Η κινητή τηλεφωνία θεωρείται σημαντική για τη λειτουργία των επιχειρήσεων από το σύνολο της αγοράς, ενώ ο ρόλος της αναμένεται να γίνεται όλο και πιο σημαντικός. Η κινητή τηλεφωνία αποτελεί βασικό μέσο ενδοεταιρικής επικοινωνίας και επικοινωνίας με τους πελάτες των επιχειρήσεων και παράλληλα αναπτύσσεται δυναμικά μια νέα γενιά υπηρεσιών και προϊόντων που σχετίζονται άμεσα με την κινητή τηλεφωνία. Στο μέλλον προβλέπεται ότι οι υπηρεσίες φωνής μέσω κινητού θα συρρικνώνονται διαρκώς για χάρη της επικοινωνίας μέσω e-mails και εφαρμογών ίντερνετ. Το ίντερνετ μέσω κινητής αναμένεται να αποτελέσει μια «επανάσταση στον τρόπο επιχειρηματικής δράσης». Η κινητή αναγνωρίζεται από τις επιχειρήσεις να έχει συμβάλει καθοριστικά στην παραγωγικότητα, την αποτελεσματικότητα και την λειτουργικότητα τους. Ως αποτέλεσμα έχει αυξηθεί η κερδοφορία τουλάχιστον των μισών επιχειρήσεων που ερωτήθηκαν, ενώ παράλληλα έχει βελτιωθεί η ασφάλεια και η ικανοποίηση του προσωπικού. 97

Συμπεράσματα Το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου αναγνωρίζει ότι η κινητή τηλεφωνία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ελληνική οικονομία και αγορά. Μέσα από τη διασύνδεση των διάφορων κλάδων, η κινητή προάγει την επιχειρηματικότητα και οδηγεί στην ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, μια μείωση του κόστους, θα συνέβαλε στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας θεωρείται από τους πιο υγιείς και δυναμικούς κλάδους και εμπνέει πολύ υψηλή εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις, την υψηλότερη μεταξύ μιας σειράς σημαντικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας. Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας αναμένεται να διαδραματίσει ακόμα σημαντικότερο ρόλο στην μετά την κρίση εποχή της ελληνικής οικονομίας, λόγω της αναμενόμενης εξάπλωσης του ίντερνετ και των εφαρμογών του. 98

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 99

ΕΛΛΑΔΑ 2.0 100

To Project Ελλάδα 2.0 Η qed ανέπτυξε από το 2009 ένα αυτόνομο τμήμα / think - tank με την ονομασία Ελλάδα 2.0 που παρατηρεί και αξιολογεί τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα μέσα στο ελληνικό κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον. Το Ελλάδα 2.0 εξετάζει σε βάθος κοινωνικές αξίες, πεποιθήσεις, συμπεριφορές και συναισθήματα που αναπτύσσονται μέσα στην ελληνική κοινωνία, χρησιμοποιώντας μια σειρά από ερευνητικές μεθόδους, (εργαλεία ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας, έρευνα internet, expert interviews κτλ). Από το 2009 έχει συγκροτηθεί μια δυναμική βάση δεδομένων που καλύπτει όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής. Βασικός κορμός της ποσοτικής διερεύνησης που διεξάγεται στα πλαίσια του Ελλάδα 2.0 είναι έρευνα πανελλαδικής κλίμακας, που επαναλαμβάνεται τρεις φορές ετησίως, (1500 ερωτηματολόγια κάθε φορά), και έχει συλλέξει μέχρι σήμερα περισσότερα από 20.000 ερωτηματολόγια με περισσότερες από 400 μεταβλητές. 101

Σημαντικότερες αξίες (οι 3 πιο σημαντικές) (Νοέμβριος 2009, Ν=1.501, Νοέμβριος 2012, N=1.000, ΕΛΛΑΔΑ) Οικογένεια Αυτοπροσδιορισμός Ασφάλεια Συναρπαστικές εμπειρίες Πληροφόρηση Κοινωνική καταξίωση Υλισμός Κοινωνική ανοχή Νοσταλγία του παρελθόντος Διασκέδαση Υπακοή σε κανόνες Δουλειά Φιλανθρωπία Φιλία Ξεκάθαροι ρόλοι άντρα/γυναίκας 41% 39% 36% 33% 28% 24% 26% 26% 25% 14% 20% 9% 18% 10% 15% 11% 15% 9% 11% 17% 7% 6% 7% 5% 6% 17% 4% 4% 51% 56% Noε 2009 Noε 2012 102

Εμπιστοσύνη στους Θεσμούς 6-9 στην 9βάθμια κλίμακα (Νοέμβριος 2012, ΕΛΛΑΔΑ, N=1.500) Υπάρχει κατά 79% συμφωνία ότι ο Ιδιωτικός τομέας μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα εκεί που απέτυχε ο Δημόσιος. Nοε 12 14% 13% 11% 8% 7% 7% 3% ΜΚΟ Επιχειρήσεις Τοπική αυτοδιοίκηση ΜΜΕ Δημόσια διοίκηση ΔΕΚΟ Κυβέρνηση Πόσο εμπιστεύεστε τους παρακάτω θεσμούς; Κλίμακα 1-9, 9=Απόλυτη εμπιστοσύνη 103

Εμπιστοσύνη στους κλάδους 6-9 στην 9βάθμια κλίμακα (Έτος 2012, ΕΛΛΑΔΑ, N=2.581) Τεχνολογίας 50% Ενέργεια 44% Ψυχαγωγία 41% Αυτοκινητοβιομηχανία 39% Προϊόντα Προσωπικής Υγιεινής 38% Λιανεμπόριο 38% Βιοτεχνολογία 37% Συσκευασμένα Καταναλωτικά 34% Τηλεπικοινωνίες 30% Αλκοολούχα Ποτά 29% Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης- Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες 16% 20% 2012 Ασφαλιστικές Υπηρεσίες 18% Τραπεζικές Υπηρεσίες 16% 104

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ 105