ΠΡΔΒΔΙΑ ΣΗ EΛΛΑΓΟ ΣΗ ΟΤΗΓΙΑ ΓΡΑΦΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΔΜΠΟΡΙΚΩΝ ΤΠΟΘΔΔΩΝ ΣΟΚΥΟΛΜΗ Box 55565, 102 04 Stockholm, Sweden Tηλ. (+46-8) 545 660 16, 17, Tέλεθαξ (+46-8) 667 32 93 Email: sweden.oey@greekembassy.se ΔΡΔΤΝΑ ΑΓΟΡΑ ΓΙΑ ΣΟ ΔΛΑΙΟΛΑΓΟ ΣΗ ΟΤΗΓΙΑ 1
Α. Δξωηεπικό εμπόπιο ηηρ οςηδίαρ Η νηθνλνκία ηεο Σνπεδίαο βξίζθεηαη ζε ηξνρηά αλάπηπμεο, βαζηδόκελε ζε επεθηαηηθή πνιηηηθή θαη ζηελ αύμεζε ηεο δήηεζεο γηα ηηο εμαγσγέο ηεο. Η αύμεζε ηεο θαηαλάισζεο θαη ησλ επελδύζεσλ αλακέλεηαη λα δώζνπλ ηελ θύξηα ώζεζε ζηελ αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο ηεο ρώξαο. Ταπηόρξνλα, δελ πξέπεη λα ππνηηκάηαη ν θίλδπλνο αξλεηηθώλ επηδξάζεσλ ζηε ζνπεδηθή νηθνλνκία από ηα πξνβιήκαηα ησλ θξαηηθώλ ειιεηκκάησλ ζε άιιεο ρώξεο θαη ηνπο ηξόπνπο αληηκεηώπηζήο ηνπο. Τν ΑΕΠ ηεο ρώξαο απμήζεθε θαηά 5,7% ην 2010, ελώ πξνβιέπεηαη λα απμεζεί θαηά 4,4% ην 2011 θαη 2,9% ην 2012. Κύξηνη ιόγνη ηεο παξαηεξνύκελεο αλάθακςεο είλαη ε αθνινπζνύκελε επεθηαηηθή πνιηηηθή θαη ε απμαλόκελε δηεζλήο δήηεζε γηα ηα ζνπεδηθά εμαγόκελα πξντόληα. Οη ελζαξξπληηθέο απηέο εμειίμεηο έρνπλ πξνθαιέζεη αύμεζε ησλ δεηθηώλ εκπηζηνζύλεο ηόζν γηα ηα λνηθνθπξηά όζν θαη γηα ηηο επηρεηξήζεηο, κε απνηέιεζκα κείσζε ηεο πξνιεπηηθήο απνηακίεπζεο θαη αύμεζε ηεο πξαγκαηηθήο θαηαλαισηηθήο δαπάλεο. Η αμία ησλ εμαγσγώλ ηεο ρώξαο θαηά ην 2010 αλήιζε ζε 1,13 ηξηζ. θνξόλεο Σνπεδίαο, παξνπζηάδνληαο αύμεζε θαηά 14% ζε ζρέζε κε ην 2009, ελώ ην ίδην δηάζηεκα νη εηζαγσγέο ήηαλ ηεο ηάμεσο ηνπ 1,06 ηξηζ. θνξόλεο, δειαδή ππήξμε αύμεζε θαηά 16,9% ζπγθξηηηθά κε ην 2009. Τν 2010, ην πιεόλαζκα ζην εκπνξηθό ηζνδύγην ηεο ρώξαο έθζαζε ηα 68,9 δηζ. θνξόλεο. Όζνλ αθνξά ζην ηξέρνλ έηνο, θαηά ην δηάζηεκα Ιαλνπάξηνο - Μάηνο 2011, νη εμαγσγέο αλήιζαλ ζε 512 δηζ. θνξόλεο θαη νη εηζαγσγέο ζε 477,3 δηζ. θνξόλεο ελώ ην πιεόλαζκα γηα ηνπο πξώηνπο πέληε κήλεο ηνπ 2011 ήηαλ 34,7 δηζ. θνξόλεο. Δξωηεπικό εμπόπιο ηηρ οςηδίαρ ηα ηελεςηαία πένηε έηη (Ποζά ζε διζ. SEK)* 2007 2008 2009 2010 2011** Όγκορ εμποπίος 2174,0 2292,3 1909,4 2203,0 989,3 Δξαγωγέρ 1140,0 1194,4 996,7 1136,0 512,0 Διζαγωγέρ 1034,0 1097,9 912,9 1067,1 477,3 Δμποπικό ιζοζύγιο 105,2 96,5 83,6 68,9 34,7 Πεγή: Σηαηηζηηθή Υπεξεζία ηεο Σνπεδίαο (Statistics Sweden - SCB) * Τν 2010, 1 επξώ, θαηά κέζν όξν, αληηζηνηρνύζε ζε 9,54 ζνπεδηθέο θνξόλεο (SEK). Τα πξνεγνύκελα ρξόληα ε κέζε ηζνηηκία ήηαλ γηα ην 2007: 1 επξώ = 9,25 SEK, 2008: επξώ = 9,60 SEK, 2009: 1 επξώ = 10,60 SEK * *Τα πνζά απηά αθνξνύλ ζην δηάζηεκα Ιαλνπάξηνο - Μάηνο 2011 2
Β. Σο ελαιόλαδο ζηη ζοςηδική αγοπά Η πξνηίκεζε ησλ Σνπεδώλ γηα θαηαλάισζε ειαηνιάδνπ γίλεηαη εληνλόηεξε κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξόλνπ, εληαζζόκελε ζηε γεληθόηεξε ζηξνθή πξνο πγηεηλόηεξεο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο (κεζνγεηαθή θνπδίλα, ειαηόιαδν θ.ιπ.) θαη πξνο λέεο θνπδίλεο θαη γεύζεηο (π.ρ. εμσηηθά κε επξσπατθά πξντόληα). Η εηζαγσγή ειαηνιάδνπ γίλεηαη θπξίσο από ηηο νκνγελεηαθέο επηρεηξήζεηο εηζαγσγήο ειιεληθώλ ηξνθίκσλ (π.ρ. Meletis Imports, Fontana Food θ.ά.), ελώ ε ιηαληθή δηαθίλεζε γίλεηαη από ηηο κεγάιεο αιπζίδεο ζνύπεξ-κάξθεη εηδώλ δηαηξνθήο ζηε Σνπεδία (ICA, COOP, LIDL θ.ιπ.). Όπσο θαίλεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα, ε Ειιάδα, θαηά ηελ πάξνδν ησλ ηειεπηαίσλ εηώλ, είλαη ζηελ ηξίηε ζέζε όζνλ αθνξά ζηηο εμαγσγέο ειαηνιάδνπ ζηε Σνπεδία, ηόζν ζε πνζόηεηεο όζν θαη ζε αμία. Σηελ πξώηε ζέζε ηεο θαηάηαμεο βξίζθεηαη ε Ιηαιία θαη αθνινπζεί ε Ιζπαλία. ηαηιζηικά ζηοισεία για ηιρ ειζαγωγέρ ελαιολάδος ζηη οςηδία (2007-2010)* Χώπα Ποσότ. (τόνοι) 2007 2008 2009 2010 Αξία (χιλ.sek) Ποσότ. (τόνοι) Αξία (χιλ.sek) Ποσότ. (τόνοι) Αξία (χιλ.sek) Ποσότ. (τόνοι) Αξία (χιλ.sek) Μέζη ηιμή CIF 2010 SΕΚ/ ευρώ kg /kg Iηαιία 5.095 172.228 5.035 172.363 4.575 145.965 4.199 135.601 32 3,40 Ιζπαλία 914 27.312 1.037 33.047 1.746 44.968 2.019 41.883 21 2,20 Δλλάδα 673 24.701 738 23.534 615 19.628 896 23.431 26 2,80 Bέιγην 281 7.718 272 7.697 170 4.773 188 4.809 25 2,70 Οιιαλδία 144 5.553 30 1.243 39 1.378 60 1.581 26 2,80 Δαλία 52 2.344 56 2.138 47 2.060 59 2.037 34 3,60 Tνπξθία 6 202 0 4 3 151 57 1.880 33 3,50 Γεξκαλία 27 1.056 78 2.190 19 742 26 1.292 49 5,20.. ύνολα 7.333 246.980 7.390 246.623 7.294 222.435 7.564 215.737 Πεγή: Σηαηηζηηθή Υπεξεζία ηεο Σνπεδίαο (Statistics Sweden - SCB) * Τν 2010, 1 επξώ, θαηά κέζν όξν, αληηζηνηρνύζε ζε 9,54 ζνπεδηθέο θνξόλεο (SEK). Τα πξνεγνύκελα ρξόληα ε κέζε ηζνηηκία ήηαλ γηα ην 2007: 1 επξώ = 9,25 SEK, 2008: 1 επξώ = 9,60 SEK, 2009: 1 επξώ = 10,60 SEK Επίζεο, ιόγσ ηεο κηθξήο ζρεηηθά θαηαλάισζεο ειαηνιάδνπ ζηε Σνπεδία, ηνπιάρηζηνλ ζε ζύγθξηζε κε άιιεο επξσπατθέο ρώξεο, νη ζπζθεπαζίεο πνπ δηαηίζεηαη ην ειαηόιαδν ζηελ αγνξά ηεο Σνπεδίαο είλαη ζπλήζσο κηθξόηεξεο από ό,ηη ζπκβαίλεη ζηηο κεζνγεηαθέο ρώξεο. Παξαηίζεληαη ελδεηθηηθέο ηηκέο ιηαληθήο ησλ δηαθόξσλ ζπζθεπαζηώλ, κε θαηά πξνζέγγηζε πξνζδηνξηζκό ηνπ εύξνπο δηαθύκαλζεο (ζεκ. ηζνηηκία 1 επξώ = 9,20 SΕΚ πεξίπνπ): 3
250 ml: 35-45 SΕΚ 500 ml: 45-60 SΕΚ 750 ml: 50-70 SΕΚ 1 lt : 75-90 SΕΚ 2 lt : 145-165 SΕΚ Σεκεηώλεηαη όηη ην βηνινγηθό ειαηόιαδν πνπ πσιείηαη είλαη πην αθξηβό από ηηο ηηκέο πνπ αλαγξάθνληαη παξαπάλσ γηα ηηο ίδηεο ζπζθεπαζίεο, ελώ ην ειαηόιαδν πνπ δηαηίζεηαη κε ηελ επσλπκία ηνπ εθάζηνηε θαηαζηήκαηνο ή super-market δηαθύκαλζεο (π.ρ. ειαηόιαδν ICA) έρεη ρακειόηεξε ηηκή από ηα ππόινηπα. Οη κεγάιεο ζπζθεπαζίεο ησλ 5 ιίηξσλ ζπλήζσο δελ δηαηίζεληαη ζε θαηαζηήκαηα εληόο ηνπ θέληξνπ ηεο πόιεο αιιά ζε πεξηνξηζκέλα κεγάια super-markets, καθξηά από ην θέληξν. Γ. Κένηπα και δίκηςα διανομήρ Η δηαλνκή ησλ πξντόλησλ, όπσο έρεη εμειηρζεί ζήκεξα, ραξαθηεξίδεηαη από ηδηαίηεξε απνηειεζκαηηθόηεηα. Σρεδόλ δύν ηξίηα ηνπ ζπλόινπ ησλ εηζαγσγώλ δηαθηλνύληαη από ηνπο εηζαγσγείο-ρνλδξεκπόξνπο. Τα θαηαλαισηηθά αγαζά θαη νη βηνκεραληθέο πξώηεο ύιεο εηζάγνληαη ζπλήζσο κε ηνλ ηξόπν απηό. Τα θύξηα θέληξα δηαλνκήο είλαη ε Σηνθρόικε, ην Γθέηεκπνξγθ, ην Μάικε θαη ην Φέιζηλγθκπνξγθ. Η ζηξαηεγηθή εηζόδνπ ζηελ αγνξά πνηθίιιεη αλά πξντόλ θαη ηνκέα. Εκπνξηθνί αληηπξόζσπνη (agents) θαη απνθιεηζηηθνί δηαλνκείο (sole distributors) ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνύλ επξέσο ζηελ αξρηθή θάζε εηζόδνπ ζηελ αγνξά. H αξρηθή επίζθεςε ηνπ Έιιελα επηρεηξεκαηία ζηε Σνπεδία ζεσξείηαη απαξαίηεηε, ή θαη ηνπ Σνπεδνύ ζηελ Ειιάδα, δεδνκέλνπ όηη νη Σνπεδνί βαζίδνληαη ζηελ θαηά πξόζσπν εληηκόηεηα θαη γηα λα θιείζνπλ ζπκθσλία πξνηηκνύλ «λα δώζνπλ ηα ρέξηα» ζηελ αξρή. Οη ηερληθέο αλάπηπμεο πσιήζεσλ ζηε Σνπεδία δελ δηαθέξνπλ από ηηο ππόινηπεο αλαπηπγκέλεο αγνξέο ησλ ΗΠΑ θαη ηεο Δπη. Επξώπεο. Απνθαζηζηηθνί παξάγνληεο είλαη ε ηηκή, ε πνηόηεηα θαη ε αθξίβεηα ζηελ παξαιαβή ησλ εκπνξεπκάησλ. Οη ζνπεδηθέο εηαηξείεο δελ αιιάδνπλ εύθνια πξνκεζεπηέο θαη πνιιέο εκπνξηθέο ζρέζεηο δηαηεξνύληαη γηα δεθαεηίεο. Σηε Σνπεδία ηξεηο αιπζίδεο ππεξθαηαζηεκάησλ θπξηαξρνύλ ζηε ιηαληθή αγνξά ηξνθίκσλ, κε πνζνζηό κεξηδίνπ αγνξάο γύξσ ζην 85%. Είλαη θαηά ζεηξά ε ICA, ε COOP θαη ε CITY GROSS. H ηειεπηαία έρεη θύξηα παξνπζία ζηε Νόηηα Σνπεδία θαη απεπζύλεηαη ζηνλ θαηαλαισηή πνπ ςσλίδεη πνζόηεηα άπαμ ηεο εβδνκάδνο θαη έρεη ηηο ρακειόηεξεο ηηκέο. Η ICA πξνζθέξεη ηελ θαιύηεξε πνηόηεηα κε ηηο πςειόηεξεο ηηκέο ζηα κηθξά θαηαζηήκαηά ηεο ζε θάζε γεηηνληά, αιιά έρεη θαη 15 ππεξθαηαζηήκαηα (ηα ICA MAXI), εθ ησλ νπνίσλ 12 ζηε Σηνθρόικε. Οη δηεπζπληέο 4
πξνκεζεηώλ ηεο εμεηδηθεύνληαη θαηά νκάδεο πξντόλησλ θαη ζπλαιιάζζνληαη κε εμεηδηθεπκέλνπο απνθιεηζηηθνύο αληηπξνζώπνπο εηζαγόκελσλ ηξνθίκσλ, είηε ηππνπνηεκέλσλ είηε ζπζθεπαζκέλσλ λσπώλ θξνύησλ θαη ιαραληθώλ. Η COOP δελ απεπζύλεηαη ζην αθξηβό ηκήκα ηεο αγνξάο, αιιά νη ηηκέο ηεο δελ είλαη θαη ηόζν δηαθνξεηηθέο από απηέο ηεο ICA. Λόγσ πξνθαλώο κηθξόηεξνπ ηδίξνπ, ζε νξηζκέλα βαζηθά είδε είλαη κεξηθέο θνξέο αθξηβόηεξε. Υπάξρνπλ επίζεο αξθεηέο άιιεο κηθξόηεξεο αιπζίδεο θαηαζηεκάησλ ηξνθίκσλ, ηειεπηαία δε γλσξίδνπλ άλζεζε ηα κηθξά θαηαζηήκαηα ζηηο γεηηνληέο κε κεγάιε ζπγθέληξσζε νηθνλνκηθώλ κεηαλαζηώλ πνπ αλαδεηνύλ παξαδνζηαθά εηζαγόκελα ηξόθηκα από ηελ Αλ. Μεζόγεην. Αξθεηνί Σνπεδνί θαηαλαισηέο όκσο ςσλίδνπλ θαη από απηά ηα θαηαζηήκαηα. Επίζεο ηα παξαδνζηαθά εζηηαηόξηα έρνπλ πξνθαιέζεη δήηεζε γηα εηζαγόκελα ηξόθηκα θαη καδί κε ηα παξαπάλσ κηθξά θαηαζηήκαηα έρνπλ δεκηνπξγήζεη έλα δηαθνξεηηθό δίαπιν δηαλνκήο εηζαγόκελσλ ηξνθίκσλ. Σε απηόλ ηνλ ηνκέα, ν εηζαγσγέαο ζπγθεληξώλεη πνιιέο κηθξέο παξαγγειίεο, θάλεη ηηο παξαγγειίεο όηαλ θηάζνπλ ηελ πνζόηεηα ελόο εκπνξεπκαηνθηβσηίνπ θαη είηε ηηο επαλαζπζθεπάδεη ν ίδηνο θαη ηηο δηαλέκεη απεπζείαο είηε ζπλεξγάδεηαη κε άιινλ ρνλδξέκπνξν. Οη πην πνιιέο ειιεληθέο επηρεηξήζεηο ζηε Σνπεδία δξνπλ κε απηόλ ηνλ ηξόπν, ηνπιάρηζηνλ αξρηθά, ζπλδπάδνληαο θαη εηζαγόκελα νηλνπλεπκαηώδε ζηελ ηξνθνδνζία εζηηαηνξίσλ. 5
ΟΤΗΓΙΚΔ ΔΣΑΙΡΔΙΔ ΔΙΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΜΠΟΡΙΑ ΔΛΑΙΟΛΑΓΟΤ AarhusKarlshamn AB S-374 82 Karlshamn, Sverige Tel +46 454 820 00 Fax +46 454 828 10 info@aak.com Homepage http://www.aak.com BergendahlsGruppen AB address Box 14, S-281 21 Hässleholm, Sverige Tel +46 451 480 00 Fax +46 451 482 80 nfo@bergendahls.se Carlshamn Mejeri Produktion AB address Tullgatan 5, S-374 35 Karlshamn, Sverige Tel +46 454 883 34 Fax +46 454 883 32 DALBERGS GROSS AB Box 445, S-792 27 Mora, Sverige Tel +46 250 469 00 Fax +46 250 469 39 leif.klockar@dalbergs.se Fontana Food AB address Box 43, S-135 21 Tyresö, Sverige Tel +46 8 448 71 00 Fax +46 8 448 71 21 loizos@fontanafood.se Frukt & Matgrossisten Söderhamn AB address Sundsbergsvägen 4, S-826 40 Söderhamn, Sverige Tel +46 270 42 99 50 Fax +46 270 42 99 60 6
KåKå AB Box 63, S-234 22 Lomma, Sverige Tel +46 40 641 95 00 info@kaka.se Matkompaniet AB address Företagsgatan 55, S-504 94 Borås, Sverige Tel +46 33 22 52 00 Fax +46 33 22 52 20 info@matkompaniet.se Nordmarketing Box 6028, S-550 06 Jönköping, Sverige Tel +46 36 13 87 60 Fax +46 36 13 69 35 lars.n@nordmarketing.se North American Foods Västra Drottningg 8, S-692 33 Kumla, Sverige Tel +46 19 57 56 84 Fax +46 19 57 56 85 info@usnaf.com OREX AB Tirupsvägen 13, S-245 93 Staffanstorp, Sverige Tel +46 46 25 01 50 Fax +46 46 25 51 02, info@orex.se Unilever Sverige AB Box 721, S-251 07 Helsingborg, Sverige Tele +46 42 17 73 00 Fax +46 42 13 22 61 info@unilever.com 7
PIRSOS FOOD AB (Mr Alkiviadis Kiriakidis, Mr Myronidis) Upplagsvägen 27A, S-117 43 Stockholm tel. (+46-8) 19 90 74, (+46-73) 729 76 46, fax (+46-8) 18 92 40 info@pirsosfood.nu, www.pirsosfood.nu VÄSTERBERGA TRADING AB (Mr Pantelis Chaskis) S-120 40 Årsta, tel. (+46-8) 645 35 15, fax (+46-8) 645 90 93 SEVAN AB (Mr Michael Maroutian) S-163 53 Spånga tel. (+46-8) 564 718 15, fax (+46-8) 36 11 20 www.sevan.se MELETIS IMPORTS AB (Mr Christos Meletis) S-132 38 Saltsjö-Boo tel. (+46-8) 715 50 75, fax (+46-8) 715 20 85 www.meletis.se MINELLA AB (Mr Tasos Kefalidis, VD) Upplagsvägen 25B, S-117 43 Stockholm tel. (+46-8) 744 10 40, fax (+46-8) 744 10 45, mob. (+46-70) 918 44 95 info@minella.se, tasos@minella.se SOFIA TRADING (Mr Socrates Daskalopoulos) Lektorsvägen 22, S-432 50 Varberg tel. (+46-340) 857 04, fax (+46-340) 857 04 info@sofiatrading.se, www.sofiatrading.se Swedish Group Of Companies AB (Mr Savvas Zorpidis) Mangårdsvägen 7, S-141 51 Huddinge tel. (+46-70) 488 44 71 8
ΗΜΑΝΣΙΚΟΣΔΡΑ SUPER-MARKETS ΣΗ ΟΤΗΓΙΑ ICA SVERIGE AB, www.ica.se, info@ica.se (ππεύζπλνο πξνκεζεηώλ: θ. Anders Nyberg) ICA Sverige AB, S-171 93 Solna, Sweden CITY GROSS, www.citygross.se (ππεύζπλνο εμσηεξηθώλ ζρέζεσλ: θ. Mikael Lagerwall, mikael.lagerwall@bergendahls.se) Industrigatan 22, S-281 43 Hässleholm, Sweden COOP SVERIGE AB, www.coop.se, info@coop.se (ππεύζπλνο ελεκέξσζεο: θ. Magnus Frisk) Coop Marknad AB, S-171 88 Solna, Sweden HEMKÖP, www.hemkop.se, info.stockholm@hemkop.se (βιέπε Axfood θαησηέξσ) Hemköpskedjan AB, S-171 78 Solna, Sweden AXFOOD SVERIGE AB, www.axfood.se, info@axfood.se (ππεύζπλνο πξνκεζεηώλ: θ. Mats Sjödahl) Axfood AB, S-171 78 Solna, Sweden BERGENDAHLS GRUPPEN AB, www.bergendahlsgruppen.se, info@bergendahls.se (ππεύζπλνο πξνκεζεηώλ: θ. Johan Johnsson) Box 14, S-281 21 Hässleholm, Sweden ARVID NORDQUIST www.arvidnordquist.se, info@arvidnordquist.se (ππεύζπλνη πξνκεζεηώλ: θθ. Håkan Ljungqvist, Ola Liljeqvist) Arvid Nordquist HAB, Box 1285, S-171 25 Solna, Sweden 9
MARTIN OLSSON www.martinolsson.se, info@martinolsson.se (ππεύζπλνη πξνκεζεηώλ: θθ. Mattias Westling, Paula Karlöf) Martin Olsson HAB, Box 1003, S-121 23 Johanneshov, Sweden SABIS AB, www.sabis.se, info@sabis.se (ππεύζπλνο πξνκεζεηώλ: θ. Kent Wilhelmson) Sabis AB, Box 110 89, S-100 61 Stockholm, Sweden Vi-butikerna, S-171 26 Solna www.vi-butikerna.se, info@vi-butikerna.se, tel. (+46-8) 522 412 00 (ππεύζπλε πξνκεζεηώλ: θα Sara Cramér, sara.cramer@vi-butikerna.se) Hemvärnsgatan 9, S-171 26 Solna, Sweden WILLYS AB, S-412 86 Göteborg www.willys.se, fax: (+46-31) 733 31 80 (ππεύζπλε επηθνηλσλίαο: θα Johanna Eurén, johanna.euren@willys.se) Willys, S-412 86 Göteborg, Sweden LIDL SVERIGE KB, www.lidl.se, info@lidl.se (πιεξνθ. ζην ηει. +46-20-190 80 70) Lidl Sverige KB, Box 4093, S-171 04 Solna, Sweden Στοκχόλμη, Σεπτέμβπιορ 2011 Γπαυείο ΟΕΥ Στοκχόλμηρ 10