ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Του Δημήτρη Κουλουκτσή * Το 1999 συστάθηκε το πιλοτικό πρόγραμμα Δίκτυο πληροφόρησης και υποστήριξης της Θεσσαλικής Υπαίθρου, το οποίο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ύστερα από πρόταση της Περιφέρειας Θεσσαλίας και εντάχτηκε σε μέτρο το Β ΠΕΠ Θεσσαλίας. Βασική αρχή του δικτύου ήταν η εθελοντική συμμετοχή των μελών του που προέρχονταν από το δημόσιο, ιδιωτικό και κοινωνικό τομέα. Κύρια δραστηριότητα του δικτύου ήταν η πληροφόρηση, εμψύχωση και υποστήριξη των κατοίκων της Θεσσαλικής Υπαίθρου, ώστε να αναληφθούν πρωτοβουλίες για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Θεσσαλικής Υπαίθρου, με την προώθηση των ποιοτικών Θεσσαλικών αγροτικών προϊόντων και την ανάδειξη των σύγχρονων πολιτιστικών και περιβαλλοντικών προϊόντων και υπηρεσιών της Θεσσαλικής Υπαίθρου. Στα πλαίσια του οργανογράμματος του δικτύου λειτούργησαν επτά Ομάδες Έργου : Βοείου-Χοιρινού Κρέατος, Βάμβακος, Αιγοπροβατοτροφίας-Τυροκομικών, Οπωροκηπευτικών, Αμπέλου-Οίνου, Πολιτισμού, Περιβάλλοντος. Τον συντονισμό της Ομάδας Έργου Aιγοπροβατοτυροτρφία-Τυροκομικά είχε η Αναπτυξιακή Ελασσόνας ΑΝ.ΕΛ. Α.Ε. με συντονιστές την κ. Σεβαστή Μπασδέκη-Λόλα, Γεωπόνο και τον κ. Γεώργιο Μουκίδη, Πολιτικό Μηχανικό στην Α φάση του δικτύου και την κ. Ζωή Φτίκα 1 / 7
, Δασολόγο στη νέα πρόταση του δικτύου του Γ ΠΕΠ Θεσσαλίας περιόδου 2000-2006. Επιστημονικοί υπεύθυνοι της ομάδας ήταν ο κ. Κουλουκτσής Δημήτριος, Γεωπόνος στην τότε Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λάρισας και ο κ. Θεοφάνης Σαγρής, κτηνίατρος του Κτηνιατρικού Εργαστηρίου Λάρισας. Τα μέλη της ομάδας έργου που αναφέρονται παρακάτω συγκέντρωσαν βιβλιογραφικό και άλλο υλικό για την αιγοπροβατοτροφία και τα τυροκομικά χιλιάδων σελίδων. Από το υλικό αυτό οι επιστημονικοί υπεύθυνοι της ομάδας διαμόρφωσαν το Μάρτιο του 2000 Διαγνωστική Έκθεση για τον κλάδο με περιεχόμενο την κατανάλωση-ζήτηση, την παραγωγή-προσφορά, την Κυβερνητική πολιτική και πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη δομή της αγοράς (παραγωγοί-αγοραστές, διαπραγματευτική δύναμη παραγωγών κ.α), συμπεριφορά αγοράς, απόδοση αγοράς περιφερειακού προϊόντος (ποιότητα, προτιμήσεις καταναλωτών, οικονομικότητα). Η έκθεση αυτή στάλθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και με τις διορθώσεις που προτάθηκαν από εκεί, εμπλουτισμένη και με τα συμπεράσματα και τις διαπιστώσεις των διεπαγγελματικών συσκέψεων, αποτέλεσε τις προδιαγραφές για την εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου για την Αιγοπροβατοτροφία και τα Τυροκομικά. Στον πρόλογο της Διαγνωστικής Έκθεσης ο τότε Διευθύνων σύμβουλος της ΑΝ.ΕΛ. Α.Ε. κ. Ιωάννης Βαρνάς αναφέρει : «Το γάλα και το κρέας είναι τρόφιμα ζωτικής σημασίας, αναπτυξιακοί μοχλοί και διατροφικά όπλα στρατηγικής σημασίας για τις χώρες που τα παράγουν και τα εμπορεύονται. Η Ελλάδα είναι η χώρα με μεγάλη παράδοση στην κτηνοτροφία, ειδικότερα σ αυτή των μικρών μηρυκαστικών (αιγοπροβατοτροφία). Η παραγωγική αυτή κατεύθυνση στηρίχθηκε στους άφθονους φυσικούς πόρους και προσαρμόστηκε στις ιδιαίτερες κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες της πατρίδας μας. Το αιγοπρόβειο κρέας και το γάλα είναι δύο βασικές κατηγορίες προϊόντων με μεγάλη οικονομική σημασία. Ειδικότερα για την Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι οι στυλοβάτες του αγροτικού εισοδήματος των κατοίκων των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της (περιοχή πρώην Επαρχία Ελασσόνας, ορεινά Νομών Τρικάλων, Καρδίτσας, Μαγνησίας) 2 / 7
Στα πλαίσια της β φάσης του Πιλοτικού Προγράμματος για την «Οργάνωση Δικτυού Πληροφορικής Υποστήριξης του Αγροτικού Πληθυσμού της Θεσσαλίας» η Ανάπτυξη Ελασσόνας («ΑΝ.ΕΛ»Α.Ε.) ανέλαβε μέσω της Ομάδας Έργου, που δημιουργήθηκε από εθελοντές νέους επιστήμονες της περιοχής της Περιφέρειας Θεσσαλίας, να εξετάσει τον κλάδο της Αιγοπροβατοτροφίας (κρέας-τυρί) Το αποτέλεσμα της δουλειάς αυτής έχουμε την χαρά να παρουσιάζουμε στο τεύχος αυτό. Έγινε μια σοβαρή προσέγγιση, σε επίπεδο διαγνωστικής έκθεσης, της υφιστάμενης κατάστασης στον κλάδο (κατανάλωση-ζήτηση, παραγωγή-προσφορά, δομή αγοράς, συμπεριφορά αγοράς, αγοράς περιφερικού προϊόντος και κυβερνητική πολιτική-πολιτική Ε.Ε.) και διερευνήθηκαν επιπρόσθετα κάποια κρίσιμα ερωτήματα, που εκτιμήθηκε ότι η απάντηση τους και η συνακόλουθη πρακτική θα βοηθήσουν στην επίλυση των προβλημάτων του κλάδου στο επίπεδο τόσο των παραγωγών-κτηνοτρόφων της Περιφέρειας Θεσσαλίας όσο και του τελικού καταναλωτή. Η όλη εργασία οφείλει πολλά στον κ. Γεώργιο Εμμανουήλ, Συντονιστή του υποπρογράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης του ΠΕΠ Θεσσαλίας, στον κ. Δημήτριο Μιχαηλίδη, Περιφερειακό Συντονιστή του Πιλοτικού Προγράμματος, τον κ. Θεοφάνη Σαγρή, Κτηνίατρο του Κτηνιατρικού Εργαστηρίου Λάρισας, τον κ. Δημήτριο Κουλουκτσή, Γεωπόνο, υπάλληλο της Διεύρυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης Λάρισας και τέλος στην κ. Σεβαστή Μπασδέκη-Λόλα, Γεωπόνο και τον κ. Γεώργιο Μουκίδη, Πολιτικό Μηχανικό, Στελέχη της Ανάπτυξης Ελασσόνας Α.Ε. που είχαν την συντονισμό της Ομάδας Έργου. Τις επιστημονικές γνώσεις τους αλλά και την διερεύνηση προσέφεραν στην εργασία αυτή εθελοντικά οι παρακάτω επιστήμονες, μέλη της Ομαδας Έργου, τους οποίους ευχαριστούμε και συγχαίρουμε για την ευαισθησία και την αγάπη τους για την περιοχή μας (Περιφέρεια Θεσσαλίας) : 3 / 7
- Ακριβούλη Ζωή, Οικονομολόγο - Γαλάνη Ιωάννη, Γεωπόνο, υπάλληλο του Δήμου Χασίων - Γκισάκη Νικόλαο, Δασολόγο - Διβάνη Αθήνα, Γεωπόνο - Ευθυμίου Απόστολο, Γεωπόνο, υπάλληλο του Δήμου Τυμφαίων - Καραχάλιο Αθανάσιο, Χημικό μηχανικό, στέλεχος της Αναπτυξιακής Εταιρίας Μαγνησίας - Μπάκα Παναγιώτη, Γεωπόνο, υπάλληλο του Δήμου Μαλακασίου - Μπακούα Οδυσσέα, Γεωπόνο, υπάλληλο του Δήμου Λιβαδιού - Μπομπότη Αθηνά, Γεωπόνο, υπάλληλο του Δήμου Φερών - Μπόνια Νικόλαο, Αγρότη, πρόεδρο των Νέων Αγροτών Λάρισας - Νταφούλη Δημήτριο, Οικονομολόγο, Διευθυντή του υποκαταστήματος ICAP Θεσσαλίας 4 / 7
- Παπαγεωργίου Ιωάννα, Δασολόγο, υπάλληλο του Δήμου Πλατυκάμπου - Ραπτόπουλο Λάζαρο, υπάλληλο του ΚΕΚ «Γεωργική Ανάπτυξη» - Σιαμάτρα Ελένη, Γεωπόνο - Τζιώλη Ιωάννη, Γεωπόνο, υπάλληλο του Δήμου Καστανιάς - Τσιομπίκα Αχιλλέα, Γεωπόνο, υπάλληλο του Δήμου Κλεινοβού - Τσίπη Κυριάκο,Δασολόγο - Φτίκα Ζωή, Δασολόγο, υπάλληλο του Δασαρχείου Ελασσόνας» Στο κεφάλαιο ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ της Διαγνωστικής έκθεσης μεταξύ των άλλων αναφέρεται : - ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΝΙ ΓΑΛΑΚΤΟΣ (5-12 kg 2) ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΣΙΚΙ ΓΑΛΑΚΤΟΣ (2-3 μηνών) 5 / 7
Η γαλακτοπαραγωγική κατεύθυνση των αιγοπροβάτων στη χώρα μας, δίνει την δυνατότητα παραγωγής ελαφρών σφάγιων (αρνί γάλακτος 5-12 kgr και κατσίκι γάλακτος 2-3 μηνών ), κάτι άλλωστε που είναι και συνήθεια και προτίμηση του Έλληνα καταναλωτή. Η κατανάλωση αυτή παρουσιάζει αύξηση κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Στις ημιεντατικές και εντατικές εκτροφές η παραγωγή τέτοιων σφάγιων γίνεται κατά τη χειμερινή περίοδο με σιτηρέσιο από φυσικές φυτικές ζωοτροφές που παράγονται στην ίδια την μονάδα ή στην ίδια περιοχή και όχι με ζωοτροφές ζωικής προέλευσης (κρεατάλευρα, αιματάλευρα ) ή ζωοτροφές από μεταλλαγμένα προϊόντα. Στις εκτατικές εκτροφές των ορεινών ημιορεινών περιοχών το συμπληρωματικό σιτηρέσιο χορηγείται για μικρό χρονικό διάστημα κατά την χειμερινή περίοδο οπότε μπορούμε να πούμε ότι το σφάγιο χαρακτηρίζεται από τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της χλωρίδας κάθε περιοχής. Έτσι μπορούμε να ξεχωρίσουμε την ιδιαίτερη γεύση που έχουν π.χ. τα αρνιά Ελασσόνας Κισσάβου ορεινής Αργιθέας ορεινών περιοχών Νομού Τρικάλων κ.λ.π., καθώς και το κατσίκι περιοχής Σκοπέλου». Από τα παραπάνω φαίνεται από ποιους έπεσε η ιδέα για την καταχώριση ως ΠΟΠ των ονομασιών Αρνάκι Ελασσόνας και Κατσικάκι Ελασσόνας. Σε επόμενα φύλλα μας θα αναφερθούμε για το πώς διαμορφώθηκε και ωρίμασε η πρόταση μέχρι που να ανατεθεί σε μελετητή από την ΕΑΣ Ελασσόνας η προετοιμασία των δύο αιτήσεων-φακέλων που υποβλήθηκαν μέσω της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και από εκεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όσοι προσπαθούν να παρουσιάσουν δική τους και την ιδέα και την όλη προσπάθεια, ψεύδονται ασύστολα στην τοπική κοινωνία, αδικούν και καπελώνουν όλους εκείνους τους νέους επιστήμονες τότε που εθελοντικά προσέφεραν τις υπηρεσίες τους, κλέβοντας χρόνο από τις δικές τους δουλειές, χωρίς ιδιοτέλεια και σκοπιμότητα, για το καλό του τόπου 6 / 7
τους. * Ο κ. Δημήτρης Κουλουκτσής ήταν επιστημονικός υπεύθυνος της Ομάδας Έργου για την Αιγοπροβατοτροφία και τα Τυροκομικά στη Θεσσαλία. ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ: ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ 7 / 7