10. ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΦΟΔΣΑ)

10. ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΦΟΔΣΑ) 10.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) είναι τυπικά οι αρμόδιοι φορείς της αυτοδιοίκησης για την εξειδίκευση και υλοποίηση των στόχων και των δράσεων των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Στερεών αποβλήτων. Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις αρμοδιότητες των ΦοΔΣΑ αποτελείται από το Ν. 1650/1986 «Για την Προστασία του Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 30 του Ν. 3536/2007 «Ειδικές ρυθμίσεις θεμάτων μεταναστευτικής πολιτικής και λοιπών ζητημάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης», και την ΚΥΑ 50910/2727/2003 «Μέτρα και Όροι για τη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων, Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης». 10.2. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Οι Φορείς Διαχείρισης Στέρεων Αποβλήτων ως κύριο έργο και κοινωνικό ρόλο έχουν την παροχή υπηρεσιών στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων αλλά και κάθε άλλη δραστηριότητα στη διαχείριση και εκμετάλλευση των απορριμμάτων και την προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο εφαρμογής και εξειδίκευσης του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειάς τους. 10.2.1. Κύριο Νομοθετικό Πλαίσιο Η κύρια νομοθεσία που διέπει τις αρμοδιότητες, τη σύσταση και τη λειτουργία των ΦοΔΣΑ είναι: Ν. 1650/1986 - ΦΕΚ Α 160/16.10.1986, άρθρο 12, όπως έχει τροποποιηθεί Ν. 3536/2007 - ΦΕΚ Α 42/23.02.2007, άρθρο 30 Ν. 3613/2007 - ΦΕΚ Α 263/23.11.2007, άρθρο 24 Ν. 3852/2010 - ΦΕΚ Α 87/07.06.2010, άρθρα 94, 104, 111, 206 Ν. 3463/2006 - ΦΕΚ Α 114/08.06.2006, άρθρα 225, 245-251, 265, κ.ά. ΚΥΑ 2527/2009 - ΦΕΚ Β 83/23.01.2009 ΚΥΑ 50910/2727/2003 - ΦΕΚ Β 1909/22.12.2003, άρθρο 7 ΚΥΑ 29407/3508/2002 - ΦΕΚ Β 1572/16.12.2002 ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-1

10.2.2. Νομική οντότητα & προδιαγραφές λειτουργίας των ΦοΔΣΑ Οι ΦοΔΣΑ σήμερα, τυπικά λειτουργούν είτε ως Σύνδεσμοι των Δήμων (Ν.Π.Δ.Δ.) σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 246 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, είτε ως Ανώνυμες Εταιρείες τους (Ν.Π.Ι.Δ.) σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 265 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και τις διατάξεις του ν. 2190/1920 όπως ισχύει, σε πολλές όμως περιοχές της χώρας που δεν έχουν συσταθεί ακόμα ΦοΔΣΑ, το αντικείμενο τους υλοποιείται από άλλες νομικές οντότητες της αυτοδιοίκησης (δημοτικές ή διαδημοτικές επιχειρήσεις, ΔΕΥΑ, κ.λπ.) ή από υπηρεσίες των ίδιων των δήμων. Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 30 του Ν. 3536/2007 καθοριζόταν ο τρόπος ίδρυσης φορέων διαχείρισης απορριμμάτων έως πρότινος (πριν τη ψήφιση του Ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης») και από το οποίο προέκυπτε ότι οι ΟΤΑ που ανήκουν σε κάθε διαχειριστική ενότητα υποχρεούνται εντός προθεσμίας που καθορίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας τους να προβούν στη σύσταση συνδέσμου ή ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α. (αποκλειστικά). Η ελάχιστη γεωγραφική περιοχή για τη σύσταση ενός ΦοΔΣΑ ήταν η έκταση μιας διαχειριστικής ενότητας απορριμμάτων. Η λειτουργία των Φο.Δ.Σ.Α συμπληρώθηκε με τους Νόμους υπ. αρ. 3613/07, άρθρο 24, υπ. αρ. 3731/08, άρθρο 18 και υπ. αρ. 3688/08, άρθρο 15, ενώ με την ΚΥΑ 2527/2009 (ΦΕΚ 83 Β /23.01.09) «Ειδικότερα ζητήματα και θέματα αναφορικά με τη λειτουργία, την άσκηση δραστηριοτήτων και την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των ΦοΔΣΑ» καθορίζονταν και ο τρόπος λειτουργίας τους. Ειδικότερα, με την ΚΥΑ 2527/2009 καθορίζονταν οι απαιτήσεις αναφορικά με τη λειτουργία, την άσκηση των δραστηριοτήτων και την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. Συνοπτικά, μπορούν να αναφερθούν τα εξής που προέβλεπε η ΚΥΑ 2527/2009: Σε ένα ΦοΔΣΑ συμμετέχει το σύνολο των ΟΤΑ της διαχειριστικής ενότητας. Είναι δυνατή η σύσταση ΦοΔΣΑ που περιλαμβάνει περισσότερες από μια διαχειριστικές ενότητες, εφ όσον το επιθυμούν οι δήμοι των περιοχών αυτών. Οι ΦοΔΣΑ θα πρέπει να έχουν την απαιτούμενη στελέχωση και υλικοτεχνική υποδομή ώστε να παρέχουν με αποτελεσματικότητα τις υπηρεσίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Οι υφιστάμενοι ΦοΔΣΑ υποχρεούνται εντός διετίας από την έναρξη ισχύος της παραπάνω ΚΥΑ να εκπονήσουν επιχειρησιακό σχέδιο 4ετούς διάρκειας. Η τιμολογιακή πολιτική των ΦοΔΣΑ καθορίζεται στη βάση επίτευξης των στόχων που θέτει η νομοθεσία, στο πλαίσιο ενός Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων. Οι ΦοΔΣΑ οφείλουν να εφαρμόσουν μια ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-2

ολοκληρωμένη τιμολογιακή πολιτική που θα παρέχει κίνητρα στους ΟΤΑ για τη μείωση της παραγωγής των αποβλήτων και την αύξηση του ποσοστού αξιοποίησής τους. Οι ΦοΔΣΑ, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής τους, έχουν υποχρέωση κατάρτισης οργανισμού εσωτερικής υπηρεσίας ή εσωτερικού κανονισμού υπηρεσιών και πρέπει να διαρθρώνονται σε Διευθύνσεις, Τμήματα και Γραφεία ή Συνεργεία, να διαθέτουν στελεχωμένη Τεχνική Υπηρεσία, κ.ά. Τέλος, με το Ν. 3854/2010, άρθρο 9, ορίσθηκε ο τρόπος καταβολής της ετήσιας εισφοράς των δήμων και κοινοτήτων, αλλά και είσπραξης σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής από δήμο ή κοινότητα τριμηνιαίας δόσης της ετήσιας εισφοράς προς τον οικείο Φο.Δ.Σ.Α. πέραν του ενός μηνός. 10.2.2.1. Αρμοδιότητες των ΦοΔΣΑ Οι Αρμοδιότητες των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων προκύπτουν πρωταρχικά από την ΚΥΑ 50910/2727/2003, άρθρο 7, 2, όπου ορίζεται ότι ο ΦοΔΣΑ έχει αρμοδιότητα την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων, καθώς και το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων (Παρ. ΙΙ - Β.Ι.3.3ε) στα πλαίσια της υλοποίησης Συστήματος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Παρ. ΙΙ - Β.Ι.3.3α), το οποίο αποσκοπεί στην επίτευξη του υψηλότερου δυνατού ποσοστού αξιοποίησης των παραγόμενων ΑΣΑ έτσι, ώστε να εξοικονομηθούν πόροι και ενέργεια και να μειωθεί το ποσοστό τελικής διάθεσης (σύμφωνα με τους ποσοτικούς στόχους όπως αυτοί εκάστοτε ισχύουν), όπου αυτό είναι περιβαλλοντικά αποδεκτό και οικονομικά εφικτό (Παρ. ΙΙ - Β.Ι.2). Ο Φορέας είναι αρμόδιος για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε κλίμακα Διαχειριστικής Ενότητας (Παρ. ΙΙΙ - 10), η οποία έχει οριστεί από το Περιφερειακό Σχέδιο και αποτελεί διακριτή γεωγραφική ενότητα, εντός της οποίας οι εγκαταστάσεις που προκύπτουν αποτελούν ένα ενιαίο και οικονομικά βιώσιμο Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης ΑΣΑ (Παρ. ΙΙΙ - 9). Ο Φορέας ΔΣΑ υποχρεούται να εκπονεί τις απαιτούμενες μελέτες (άρθρο 7.2.β) για την έγκριση των Περιβαλλοντικών Όρων (άρθρο 8.2.α), καθώς και τις αναγκαίες τεχνικές μελέτες σχεδιασμού των εγκαταστάσεων/έργων διαχείρισης ΑΣΑ (άρθρο 8.2.α). Ο Φορέας είναι υπεύθυνος για την υλοποίηση των έργων (δημοπράτηση & κατασκευή τους) που έχουν καθοριστεί από το εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ (άρθρο 7.2.γ) εντός των γεωγραφικών ορίων της περιοχής αρμοδιότητάς του (διαχειριστική ενότητα). Η διασφάλιση των Περιβαλλοντικών Όρων (άρθρο 8.2.α) και η εκπόνηση των μελετών Οργάνωσης και Λειτουργίας των εγκαταστάσεων διάθεσης, αξιοποίησης και προσωρινής αποθήκευσης/μεταφόρτωσης (άρθρο 8.2.β) εκ μέρους του Φορέα αποτελούν προϋπόθεση για ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-3

τη χορήγηση αδειών διάθεσης, αξιοποίησης και προσωρινής αποθήκευσης/μεταφόρτωσης από τον οικείο Νομάρχη προς το Φορέα (άρθρο 8.2.α), ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία των εγκαταστάσεων διαχείρισης των ΑΣΑ της διαχειριστικής ενότητας (άρθρο 7.2.γ). Στη συνέχεια, με το άρθρο 30 του Ν. 3536/2007 - ΦΕΚ Α 42/23.02.2007, όπως συμπληρώθηκε με το Άρθρο 24, εδ. 7 δ του Ν. 3613/2007 - ΦΕΚ Α 263/23.11.2007, τροποποιήθηκε ο Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160 Α ) ως ακολούθως: «α) Τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160 Α ) ως προς τον ορισμό των αρμόδιων φορέων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και των ανάλογων αρμοδιοτήτων των Ο.Τ.Α. (παρ. 3 και 4). Η προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων σε κάθε Περιφέρεια της χώρας διενεργείται με ευθύνη των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), που προβλέπονται στο άρθρο 7 παρ. 2 της κ.υ.α. 50910/2727/ 2003 (ΦΕΚ 1909 Β /22.12.2003), οι οποίοι αντιστοιχούν στις διαχειριστικές ενότητες κάθε Περιφέρειας και οι οποίοι οργανώνονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις επόμενες παραγράφους» και ορίσθηκε ότι: Οι ΦΟΔΣΑ μπορούν να εκτελούν και τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων, εφόσον γίνει σχετική ανάθεση από Ο.Τ.Α. της Διαχειριστικής τους Ενότητας. (αίρεται δηλαδή η αποκλειστικότητα που προβλεπόταν στην ΚΥΑ 50910/2727/2003, Άρθρο 7, 1, εδάφιο β: Οι εργασίες συλλογής και μεταφοράς των στερεών αποβλήτων εκτελούνται με ευθύνη των οικείων ΟΤΑ πρώτου βαθμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 της παρούσας απόφασης. Σε αυτό συνηγορεί και η πρόβλεψη της ΚΥΑ 2527/2009, Άρθρο 1, 2: Οι ΦΟΔΣΑ μπορούν να εκτελούν και τις εργασίες της παραγράφου 1β) του άρθρου 7 της υπ αριθμ. Π. 50910/2727/2003 κοινής υπουργικής απόφασης για λογαριασμό ΟΤΑ της Διαχειριστικής Ενότητας ευθύνης τους εφόσον γίνει σχετική προς τούτο ανάθεση. Προς το σκοπό αυτό μπορεί να συναφθεί και Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του ΦΟΔΣΑ, ο οποίος συμβάλλεται ως μοναδικός αντισυμβαλλόμενος, και του αντίστοιχου ΟΤΑ. Συνοψίζοντας τα ανωτέρω προκύπτει ότι οι ΦοΔΣΑ είναι υπεύθυνοι για τα ακόλουθα: εκτός του ότι εξειδικεύουν και υλοποιούν τους στόχους και τις δράσεις των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης των Σ.Α. για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση και διάθεση των Σ.Α., μπορούν να εκτελούν και τις εργασίες της συλλογής και μεταφοράς ( 1β του άρθρου 7 της ΚΥΑ 50910/2727/2003) της Δ.Ε. ευθύνης τους, εφόσον γίνει σχετική προς τούτο ανάθεση σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Ασκούν τις αρμοδιότητες της αναθέτουσας αρχής για τις απαιτούμενες μελέτες (σχεδιασμού και αδειοδότησης των έργων διαχείρισης των Σ.Α.) και τις αντίστοιχες υπηρεσίες που υπάγονται στο Ν. 3316/05 «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-4

υπηρεσιών και άλλες διατάξεις». Επίσης, ασκούν τις αρμοδιότητες του κυρίου του έργου και της Αναθέτουσας Αρχής για την υλοποίηση των έργων (δημοπράτηση και κατασκευή) που έχουν καθοριστεί από τον εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ εντός των γεωγραφικών ορίων της περιοχής αρμοδιότητάς τους. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα ασκεί τις αρμοδιότητες της Προϊσταμένης Αρχής για τις παραπάνω μελέτες, υπηρεσίες και έργα. (ΚΥΑ 2527/2009, Άρθρο 1, 3). Ο ΦοΔΣΑ μπορεί να αναθέτει τη διαχείριση των αποβλήτων σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. Επιπλέον, οφείλει: να λαμβάνει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις ως προς την παράδοση και παραλαβή των αποβλήτων, να τηρεί μητρώο για τα στερεά απόβλητα, να υποβάλει κάθε έτος απολογιστική έκθεση στη Δ/νση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της οικείας Περιφέρειας. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η νομοθεσία περί ΦοΔΣΑ απαιτεί από τους φορείς την παραγωγή ενός μεγάλου και σύνθετου έργου, όπως είναι η ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, η επίτευξη του οποίου προϋποθέτει α)συγκρότηση ισχυρών και αξιόπιστων φορέων διαχείρισης απορριμμάτων που να μπορούν να ανταποκριθούν στα νέα τεχνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά δεδομένα, καθώς και β)έμπειρο στελεχιακό δυναμικό διαφόρων ειδικοτήτων, ώστε να δύναται να προβαίνει σε ενιαίο σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό των αναγκαίων ενεργειών και τεχνικών έργων για την επίτευξη του σκοπού του. 10.2.3. Η νέα πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται από το N. 3852/2010 (πρόγραμμα «Kαλλικράτης») Με τις ρυθμίσεις του Νόμου 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» επέρχονται μεταβολές σε όσα προβλέπονταν σχετικά με τη σύσταση των ΦοΔΣΑ στο άρθρο 30 του Ν. 3536/2007 «Ειδικές ρυθμίσεις θεμάτων μεταναστευτικής πολιτικής και λοιπών ζητημάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης.» Ειδικότερα, προβλέπεται ότι εντός των διοικητικών ορίων κάθε περιφέρειας, οι σύνδεσμοι και οι ανώνυμες εταιρείες που έχουν συσταθεί ως Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν. 3536/2007) συγχωνεύονται σε ενιαίο σύνδεσμο (άρθρο 104, 4), στον οποίο συμμετέχουν υποχρεωτικά οι δήμοι όλων των διαχειριστικών ενοτήτων της περιφέρειας. Η διαδικασία συγχώνευσης ρυθμίζεται με προεδρικό διάταγμα (άρθρο 104, 6), που θα εκδοθεί ύστερα από πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-5

Διακυβέρνησης μέχρι την 30η Ιουνίου 2011, μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.). Στο ίδιο διάταγμα θα ρυθμίζονται επίσης τα θέματα της διοίκησης, της έδρας, της χρονικής διάρκειας του νέου ΦοΔΣΑ, ο τρόπος καθορισμού του ύψους των ετήσιων εισφορών των δήμων, σε συνάρτηση με την αποτίμηση των τυχόν περιουσιακών στοιχείων των συγχωνευόμενων ΦοΔΣΑ, καθώς και η διαδικασία λύσης των ΦοΔΣΑ που λειτουργούν σήμερα με μορφή ανώνυμης εταιρείας. Στη συνέχεια, (άρθρο 104 4 και 5), εντός δύο (2) μηνών από την έκδοση του ανωτέρω προεδρικού διατάγματος, τα οικεία δημοτικά συμβούλια οφείλουν να ορίσουν τους εκπροσώπους τους στο διοικητικό συμβούλιο του νέου ΦοΔΣΑ, τη χρονική διάρκεια, την έδρα του, καθώς και τις ετήσιες εισφορές που πρέπει να καταβάλουν οι συμμετέχοντες δήμοι. Μετά τον έλεγχο νομιμότητας των σχετικών αποφάσεων θα εκδοθεί πράξη από το Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η θητεία των διοικητικών συμβουλίων των υπό συγχώνευση ΦοΔΣΑ παρατείνεται αυτοδικαίως μέχρι τη συγκρότηση του διοικητικού συμβουλίου του νέου ΦοΔΣΑ. Από τη δημοσίευση της πράξης αυτής, οι νέοι σύνδεσμοι διαδέχονται τους συνδέσμους που συγχωνεύονται, όσον αφορά την περιουσία τους, και υπεισέρχονται αυτοδικαίως σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Τέλος, σημειώνονται οι εξής ειδικότερες προβλέψεις, που όμως δεν αφορούν την Περιφέρεια Κρήτης: Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (άρθρο 211), που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, συνιστάται ειδικός διαβαθμιδικός σύνδεσμος, ως ΝΠΔΔ, με έδρα την Αθήνα, στον οποίο μετέχουν η μητροπολιτική περιφέρεια Αττικής και υποχρεωτικά όλοι οι δήμοι του Νομού Αττικής. Σκοπός του συνδέσμου είναι, μεταξύ άλλων, η προσωρινή αποθήκευση, η επεξεργασία, η αξιοποίηση και η διάθεση των στερεών αποβλήτων, καθώς και η αποκατάσταση υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης (ΧΑΔΑ) εντός της χωρικής αρμοδιότητας της περιφέρειας Αττικής. Επίσης, με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ο ΕΣΔΚΝΑ λύεται και τίθεται σε εκκαθάριση. Στους νησιωτικούς δήμους Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίου (άρθρο 206 6), οι ανωτέρω προβλέψεις εφαρμόζονται στο πλαίσιο λειτουργίας ενός ΦΟΔΣΑ ανά περιφερειακή ενότητα. Σε περίπτωση κατά την οποία τα όρια της περιφερειακής ενότητας συμπίπτουν με τα όρια ενός δήμου, ο ΦΟΔΣΑ λειτουργεί ως ΝΠΔΔ του δήμου. Επιπρόσθετα, με τις ρυθμίσεις του Ν. 3852/2010 (πρόγραμμα «Καλλικράτης») άρθρο 94, 1 επέρχονται μεταβολές σε όσα προβλέπονταν σχετικά με τις αρμοδιότητες των Δήμων (Ν. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-6

3463/2006, άρθρο 75, Ι, τομέα β)περιβάλλοντος) όπου προστέθηκε, μεταξύ άλλων, η αρμοδιότητα: «25. Η διαχείριση στερεών αποβλήτων, σε επίπεδο προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, ανακύκλωσης και εν γένει αξιοποίησης, διάθεσης, λειτουργίας σχετικών εγκαταστάσεων, κατασκευής μονάδων επεξεργασίας και αξιοποίησης, καθώς και αποκατάστασης υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης (Χ.Α.Δ.Α.). Η διαχείριση πραγματοποιείται, σύμφωνα με τον αντίστοιχο σχεδιασμό, που καταρτίζεται από την Περιφέρεια κατά την ειδικότερη ρύθμιση του άρθρου 186 παρ. ΣΤ αριθμ. 29 του παρόντος νόμου.» Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι με το Ν. 3852/2010, μεταβάλλονται πολλά σχετικά με την πορεία των υφιστάμενων ΦοΔΣΑ, αλλά και με το ρόλο και τις αρμοδιότητές τους. 10.2.3.1. Προγραμματικές συμβάσεις Στο Ν. 3463/2006 (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων), άρθρο 225: Προγραμματικές συμβάσεις, προβλέπεται: 1. α. Για τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους, οι Δήμοι και οι Κοινότητες, οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και τα Νομαρχιακά Διαμερίσματα των Ενιαίων Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, οι Σύνδεσμοι Δήμων και Κοινοτήτων, οι Τ.Ε.Δ.Κ., η Ε.Ν.Α.Ε., η Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι οργανισμοί και φορείς, οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τα δημοτικά και κοινοτικά ιδρύματα, καθώς και τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, περιλαμβανομένων και των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους ή και με φορείς του δημόσιου τομέα της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982, μεμονωμένα ή από κοινού.... 1.γ. Η σύναψη προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ των φορέων της περίπτωσης α και Κοινωφελών Ιδρυμάτων είναι δυνατή, μόνον, εφόσον αυτά διαθέτουν σχετική εμπειρία και το καταστατικό τους προβλέπει συνεργασία με τους φορείς αυτούς. Κατά την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων που συνάπτουν, θεωρούνται φορείς κατασκευής του έργου κατά την έννοια του άρθρου 3 του ν.1418/1984 (ΦΕΚ 23 Α ), και εκτελούν τις συμβάσεις αυτές με τα προβλεπόμενα στις περιπτώσεις ε, στ και ζ του ίδιου άρθρου όργανα και υπηρεσίες που συνιστούν με αποφάσεις των Διοικητικών τους Συμβουλίων. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-7

2. α. Στις προγραμματικές συμβάσεις απαραίτητα ορίζονται το αντικείμενο της σύμβασης, ο σκοπός και το περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων ή των υπηρεσιών, ο προϋπολογισμός τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, οι πόροι από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις και η διάρκεια της σύμβασης. Επίσης ορίζεται το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της και οι αρμοδιότητές του, καθώς και ρήτρες σε βάρος του συμβαλλόμενου που παραβαίνει τους όρους της προγραμματικής σύμβασης. 2.β. Με την προγραμματική σύμβαση επίσης ορίζεται ο συμβαλλόμενος, στον οποίο μπορεί να ανατεθεί η διαχείριση, εκμετάλλευση και συντήρηση των έργων του προγράμματος μετά την ολοκλήρωσή του, εφόσον προβλέπεται αντίστοιχο στάδιο. 2.γ. Σε περίπτωση κατά την οποία συμβαλλόμενος σε προγραμματική σύμβαση αναθέσει σε τρίτον τη διαχείριση, εκμετάλλευση και συντήρηση των έργων αυτών, η ανάθεση γίνεται σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει τον κατά τη σύμβαση υπόχρεο συμβαλλόμενο. 3. Οι συμβαλλόμενοι φορείς για την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων μπορεί να χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων μέσω προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους, τον Τακτικό Προϋπολογισμό ή άλλα εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα, καθώς και από τους προϋπολογισμούς των συμβαλλόμενων φορέων. Είναι δυνατή η χρηματοδότηση των συμβαλλομένων και από φορείς του δημόσιου τομέα που δεν μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση. 4. Για την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων και στο πλαίσιο των συμφωνούμενων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων οργανισμών και φορέων, επιτρέπεται η απασχόληση προσωπικού του ενός συμβαλλομένου στον άλλον, καθώς και η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων. Στον ίδιο Νόμο, άρθρο 75 Αρμοδιότητες Ιβ' περ.4 προβλέπεται: Ι. Οι δημοτικές και οι κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Οι αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τομείς: β) Περιβάλλοντος, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: 4. Η καθαριότητα όλων των κοινόχρηστων χώρων της εδαφικής τους περιφέρειας, η αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων, καθώς και.. σύμφωνα με την κείμενη σχετική νομοθεσία. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-8

Στον ίδιο Νόμο, άρθρο 76: Άσκηση αρμοδιοτήτων, προβλέπεται: 1. Οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές ασκούν τις αρμοδιότητές τους, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις των νόμων, των κανονιστικών διατάξεων της διοίκησης και των κανονιστικών διατάξεων που θεσπίζουν οι ίδιες, σύμφωνα με το άρθρο 79. Κατά την άσκηση των ανωτέρω αρμοδιοτήτων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη: α. Τις εθνικές, περιφερειακές και ευρωπαϊκές πολιτικές που σχετίζονται με τις αρμοδιότητές τους. β. Την ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού με άλλες τοπικές ή δημόσιες αρχές και οργανισμούς, οι οποίοι έχουν την αρμοδιότητα να δρουν και να διαθέτουν πόρους στην περιφέρειά τους. γ. Τους διαθέσιμους πόρους για την κάλυψη της αρμοδιότητας και την ανάγκη να διασφαλισθεί η επωφελής, η αποτελεσματική χρήση και η ισόρροπη κατανομή τους. δ. Την ανάγκη να οργανώνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια, η ποιότητα και αποτελεσματικότητά τους, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων. ε. Την ανάγκη για υψηλής ποιότητας περιβαλλοντική προστασία και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και την ανάγκη προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης των περιοχών τους. 2. Οι αρμοδιότητες της παρ. I του άρθρου 75 μπορούν να ασκηθούν προς όφελος: α. ολόκληρης ή τμήματος της εδαφικής τους περιφέρειας, β. όλων ή μέρους των κατοίκων της περιφέρειάς τους. γ. σε διαδημοτικό επίπεδο μέσω σχετικών συμβάσεων ή διαδημοτικής συνεργασίας, σύμφωνα με τις προβλέψεις του παρόντος. Συγχρόνως, όπως ήδη αναφέρθηκε σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν. 3536/2007 - ΦΕΚ Α 42/23.02.2007, όπως συμπληρώθηκε με το Άρθρο 24, εδ. 7 δ του Ν. 3613/2007 - ΦΕΚ Α 263/23.11.2007, προβλέπεται ότι: Οι ΦΟΔΣΑ μπορούν να εκτελούν και τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων, εφόσον γίνει σχετική ανάθεση από Ο.Τ.Α. της Διαχειριστικής τους Ενότητας. Επιπλέον, ειδικά για τους ΦοΔΣΑ υπό τη νομική μορφή ΑΕ, στο εδ. 3 β του ίδιου Νόμου, προβλέπεται: Κατ εξαίρεση και για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών της, η εταιρία αυτή (Α.Ε.) είναι δυνατόν να συμμετέχει, ως κύριο συμβαλλόμενο μέρος, στις προγραμματικές συμβάσεις που προβλέπει το άρθρο 225 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-9

Η εφαρμογή βέβαια των ανωτέρω, δηλ. ότι οι ΦοΔΣΑ μπορούν να εκτελούν και τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων, εφόσον γίνει σχετική ανάθεση από Ο.Τ.Α. της Διαχειριστικής τους Ενότητας καθώς και να συμμετέχουν, ως κύριο συμβαλλόμενο μέρος, στις προγραμματικές συμβάσεις που προβλέπει το άρθρο 225 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, δεν έγινε αυτόματα, ενώ αποτέλεσε αντικείμενο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ένα παράδειγμα αποτελεί η Πράξη αριθ. 187/2008 του Ελεγκτικού Συνεδρίου που «απαγόρευε» τη σύναψη διμερών προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ ενός ΦοΔΣΑ & των Δήμων Μελών του. Ο συγκεκριμένος ΦοΔΣΑ κατέθεσε αίτηση ανάκλησης της απόφασης, η οποία εκδικάστηκε και τον δικαίωσε. Πιο συγκεκριμένα, η Πράξη αριθ. 280/2008 της 32ης συνεδρίασης του VII τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που αφορά στην εκδίκαση της αιτήσεως ανάκλησης, κατά της Πράξης αριθ. 187/2008 που απαγόρευε τη σύναψη διμερών προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ του συγκεκριμένου ΦοΔΣΑ & των Δήμων Μελών του, σύμφωνα με την παράγραφο 3β του άρθρου 30 του Νόμου 3536/2007, ανέτρεψε την προγενέστερη και διευθέτησε το πρόβλημα της σύναψης διμερούς προγραμματικής σύμβασης ως κύριο αντισυμβαλλόμενο μέρος, μεταξύ του Φο.Δ.Σ.Α και του κάθε Δήμου Μέλους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το σκεπτικό της απόφασης που επιβεβαιώνει τόσο το γράμμα όσο και το πνεύμα του άρθρου 30 του Νόμου 3536/2007, αφού αναγνωρίζει ότι οι Φο.Δ.Σ.Α είναι οι μοναδικοί φορείς για τη διαχείριση του συγκεκριμένου έργου, επικαλείται δε το Σύνταγμα και τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες για την ερμηνεία αυτή. Η απόφαση αυτή ανέδειξε και την ανάγκη της προσπάθειας που θα πρέπει να καταβάλουν οι Φο.Δ.Σ.Α στην αποδοχή από το σύνολο των εμπλεκομένων, ενός νέου και διαμορφούμενου Νομοθετικού πλαισίου για τη λειτουργία των Φορέων, πολλές φορές ακόμη και για τα αυτονόητα πράγματα. 10.2.3.2. Πρωτοβουλία αλλαγής νομικού πλαισίου ίδρυσης & λειτουργίας των ΦοΔΣΑ Σήμερα υφίστανται και λειτουργούν περίπου 96 ΦοΔΣΑ στην Ελλάδα με όλες τις νομικές μορφές που αναφέρθηκαν προηγούμενα και, το μεγαλύτερο μέρος των φορέων αυτών, εκπροσωπούνται από το Δίκτυο Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. Οι ΦοΔΣΑ μέσω του Δικτύου τους και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της 4ης Πανελλήνιας Συνόδου των ΦοΔιΣΑ, (Ζάκυνθος, 24-26 Ιουνίου 2010) έχουν αναλάβει πρωτοβουλία για τη σύνταξη σχεδίου νόμου με αντικείμενο το «Θεσμικό Πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των Επιχειρήσεων ΦοΔιΣΑ», με τη βοήθεια της ΕΕΤΑΑ ΑΕ και τη συνεχή επαφή με στελέχη του ΥΠΕΣ. Η νομική μορφή του ενιαίου συνδέσμου, το Δίκτυο των ΦοΔΣΑ θεωρεί ότι δεν αποτελεί την κατάλληλη επιλογή, για ΦοΔΣΑ που θα είναι αποτελεσματικοί και θα μπορούν να λειτουργούν οι ίδιοι τα έργα διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στην περιοχή τους. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-10

Στις αρχές Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους είχε ολοκληρωθεί η σύνταξη Πρότασης Νόμου όπου προβλέπεται η σύσταση των ΦοΔΣΑ να αποτελεί δημιουργία μιας μορφής επιχείρησης ειδικού σκοπού (Επιχειρήσεων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΔιΣΑ)), στα πρότυπα ίδρυσης και λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης & Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.). Η διαδικασία σύστασης και λειτουργίας των ΕΔιΣΑ, καθορίζεται στην Πρόταση Νόμου του Δικτύου, που μπορεί να κατατεθεί και να ψηφισθεί άμεσα στη Βουλή. Σύμφωνα με το Δίκτυο των ΦοΔΣΑ, η διαδικασία σύστασης και έναρξης λειτουργίας τους δεν ξεπερνά τους τρεις έως τέσσερις μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου. Η Πρόταση Νόμου προβλέπει: 1. Δημιουργία Επιχειρήσεων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΔιΣΑ) των Δήμων (Ν.Π.Ι.Δ.), στις οποίες θα συγχωνευθούν οι σημερινοί ΦοΔΣΑ. Ειδικότερα, οι Επιχειρήσεις ΦοΔΣΑ θα υποκαταστήσουν τους συνδέσμους και τις ανώνυμες εταιρείες που έχουν ήδη συσταθεί ως φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων (ΦοΔΣΑ), καθώς και όλους τους άλλους φορείς (υπηρεσίες Δήμων, ΔΕΥΑ, δημοτικές επιχειρήσεις, κ.λπ.) που σήμερα διαχειρίζονται έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων στην περιοχή ευθύνης τους. 2. Σε κάθε περιφερειακή ενότητα (πρώην νομός) της χώρας αντιστοιχεί ένας ΦοΔΣΑ, με εξαίρεση τις περιοχές που λειτουργούν ήδη φορείς με μεγαλύτερο γεωγραφικό εύρος. Σε αυτές, οι ΕΔιΣΑ θα έχουν μέγεθος ίσο τουλάχιστον με αυτό του υφιστάμενου ΦοΔΣΑ. 3. Επιτρέπεται περισσότερες από μια περιφερειακές ενότητες να αποφασίζουν με συγκεκριμένη διαδικασία τη σύσταση μιας ενιαίας ΕΔιΣΑ. 4. Με την πρόταση αυτή θα προκύψουν θεωρητικά 56 ΕΔιΣΑ (Ν.Π.Ι.Δ.), ενώ λαμβανομένων υπ όψη των διαφαινόμενων εθελοντικών συνεργασιών μεταξύ περιφερειακών ενοτήτων, προβλέπεται ότι πρακτικά δεν θα ξεπεράσουν τις 45. 5. Η Περιφέρεια Αττικής εξαιρείται της πρότασης νόμου. 10.2.4. Υποχρεώσεις φορέων από την εφαρμογή της ΚΥΑ Η.Π 29407/3508/2002 Η ΚΥΑ 29407/3508/2002 (ΦΕΚ 1572/Β/16-12-2002) «Μέτρα και Όροι για την Υγειονομική Ταφή των Αποβλήτων», η οποία αποτελεί εναρμόνιση με την οδηγία 1999/31/ΕΚ (οδηγία για την υγειονομική ταφή), ορίζει τις απαιτήσεις για τους εν λειτουργία Χώρους Υγειονομικής Ταφής και τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν ώστε να συνεχίσουν να λειτουργούν. Οι πλέον ουσιαστικές υποχρεώσεις που προκύπτουν περιλαμβάνουν: 1. Την υλοποίηση προγραμμάτων επεξεργασίας αποβλήτων, με την έννοια που αποδίδεται στον όρο «επεξεργασία» στην ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508 (ΦΕΚ 1572Β, 16-12- 2002), σε όλα τα απόβλητα πριν αυτά οδηγηθούν προς υγειονομική ταφή. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-11

Ειδικότερα, στο άρθρο 7 της ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508/2002, στοιχείο α, αναφέρεται ότι: «α) σε χώρους υγειονομικής ταφής να πραγματοποιείται διάθεση μόνο αποβλήτων που έχουν υποστεί επεξεργασία. Η διάταξη αυτή μπορεί να μην εφαρμόζεται στα αδρανή απόβλητα η επεξεργασία των οποίων είναι τεχνικά αδύνατη, η σε οποιαδήποτε άλλα απόβλητα η επεξεργασία των οποίων δεν συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων του άρθρου 1, και ειδικότερα στη μείωση της ποσότητας των αποβλήτων ή των κινδύνων για την υγεία του ανθρώπου ή το περιβάλλον». Στην ίδια ΚΥΑ, στο άρθρο 2 δίνεται ο ορισμός της επεξεργασίας ως εξής: «θ) «επεξεργασία»: οι φυσικές, θερμικές, χημικές ή βιολογικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της διαλογής, που μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των αποβλήτων προκειμένου να περιοριστούν ο όγκος ή οι επικίνδυνες ιδιότητες τους, να διευκολυνθεί η διακίνηση τους ή να βελτιωθεί η ανάκτηση χρήσιμων υλών». 2. Τη δέσμευση για μία μέγιστη ποσότητα βιοαποδομήσιμων αστικών απόβλητων που επιτρέπεται να διατίθεται σε ΧΥΤ, η οποία βαίνει σταδιακά μειούμενη μέχρι το 2020. 3. Τις προδιαγραφές που προβλέπονται για το σχεδιασμό, την κατασκευή, αδειοδότηση και τη λειτουργία των ΧΥΤΑ. 4. Τα κόστη που συμπεριλαμβάνονται στην κοστολόγηση των παρεχομένων υπηρεσιών. Σχετικά με το στόχο σε όλους τους χώρους ταφής να προβλέπεται επεξεργασία των εισερχόμενων αποβλήτων, σημειώνεται ότι, με βάση τον ορισμό της επεξεργασίας που αναφέρθηκε ήδη, ως επεξεργασία εννοείται: Η διαλογή υλικών στην πηγή (ΔσΠ) (συσκευασιών, οργανικών, πράσινων, επικίνδυνων οικιακών κ.λπ.) καθώς μεταβάλλει τα χαρακτηριστικά των αποβλήτων, περιορίζει τον όγκο ή και τις επικίνδυνες ιδιότητες αυτών και βελτιώνει την ανάκτηση χρήσιμων υλικών. Η μηχανική διαλογή (ακριβώς για τους ίδιους λόγους). Η δεματοποίηση (μεταβάλλει τα χαρακτηριστικά, περιορίζει τον όγκο και διευκολύνει τη διακίνηση). Όλες οι τεχνολογίες θερμικής, φυσικής, χημικής και βιολογικής επεξεργασίας και οι συνδυασμοί τους. Κατά συνέπεια, οι ΧΥΤΑ που υποδέχονται μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα από περιοχές στις οποίες υφίσταται συστηματική Διαλογή στην Πηγή στερεών αποβλήτων καλύπτουν την απαίτηση του στόχου αυτού. Οι Στόχοι για τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα που θέτει η ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508 έχουν αναλυθεί σε άλλη ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-12

ενότητα, ενώ η συμμόρφωση σχετικά με τις προδιαγραφές για το σχεδιασμό, την κατασκευή, αδειοδότηση και τη λειτουργία των ΧΥΤΑ έχει επιτευχθεί σε μεγάλο ποσοστό, τουλάχιστον όσον αφορά το σχεδιασμό και την κατασκευή, όπως διαφαίνεται και στα αποτελέσματα του έργου «Διενέργεια Εξωτερικού Ελέγχου Λειτουργίας ΧΥΤΑ σύμφωνα με την Οδηγία 99/31/ΕΚ και της σχετικής ΚΥΑ 29407/3508/2002 περί Υγειονομικής Ταφής Στερεών Αποβλήτων», (Υ.ΠΕ.Χ.Ω.Δ.Ε., 2007). Το έργο αυτό είχε ως αντικείμενο το να διαπιστωθεί ο βαθμός εναρμόνισης των (τότε) 47 ΧΥΤΑ (περίοδος ελέγχου: 20/8-30/10/2007) της χώρας (υποδομές, οργάνωση, τρόπος λειτουργίας) στις προβλέψεις του θεσμικού πλαισίου (Οδηγία 99/31/ΕΚ, ΚΥΑ 29407/3508/2002, ΚΥΑ 114218/1997). Στο θέμα των αδειοδότησεων η εικόνα που σχηματίστηκε δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Ειδικότερα μόνο το 1/3 των ΧΥΤΑ διέθετε Άδεια λειτουργίας, οι μισοί περίπου διέθεταν Περιβαλλοντικούς Όρους (Π.Ο.) σε ισχύ, και μόλις το 15% είχαν συντάξει Σχέδιο Διευθέτησης. Πρέπει να επισημανθεί ότι, βάσει του άρθρου 16 της ΚΥΑ 29407/3508/2002 (και του άρθρου 14 της 99/31/ΕΚ Οδηγίας της ΕΕ), όσοι ΧΥΤΑ δεν έχουν υποβάλει μέχρι 16/12/2009 Σχέδια Διευθέτησης, ώστε να εξασφαλίσουν άδεια συνέχισης της λειτουργίας, είναι υποχρεωμένοι να διακόψουν τη λειτουργία τους και να αποκατασταθούν με ευθύνη των Φορέων Διαχείρισής τους. Διαφορετικά θα χαρακτηρίζονται ως ΧΑΔΑ με όλες τις διοικητικές και οικονομικές συνέπειες. Πίνακας 10-1: Διοικητικά Στοιχεία των ΧΥΤΑ της χώρας (2007) 1 α/α ΧΥΤΑ με: Πλήθος Ποσοστό 1 τιμολογιακή πολιτική βάσει ΚΥΑ 29407 1 2% 2 συμβάσεις υποδοχής αποβλ. επιχ/σεων 6 13% 3 διαδικασίες αποδοχής αποβλήτων 7 15% 4 διενέργεια εσωτερικών ελέγχων 6 13% 5 ετήσιες εκθέσεις λειτουργίας 17 36% 6 σχέδιο διευθέτησης 7 15% 7 άδεια λειτουργίας 17 36% 8 Περιβαλλοντικούς Όρους εν ισχύ 26 55% Στη συνέχεια, θα γίνει εκτενέστερη αναφορά στην κοστολόγηση των παρεχομένων υπηρεσιών σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508/2002, η οποία αναφέρει ότι η τιμή που θα χρεώνει ο φορέας εκμετάλλευσης ΧΥΤΑ για την εναπόθεση των αποβλήτων, πρέπει να περιλαμβάνει εκτός από τα κόστη κατασκευής και λειτουργίας και, εφόσον αυτό είναι εφικτό: 1. Το κόστος της χρηματοοικονομικής ή ισοδύναμης εγγύησης, προκειμένου να εξασφαλίζονται η εκπλήρωση των υποχρεώσεων της άδειας και η τήρηση των διαδικασιών της παύσης λειτουργίας. 1 Πηγή: Λιόγκας Βασίλης, «Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Μελέτης εξωτερικού ελέγχου υφισταμένων ΧΥΤΑ», 3η Πανελλήνια Σύνοδος ΦοΔΣΑ, Χανιά, 02-04/07/2009. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-13

2. Το κόστος της μετέπειτα φροντίδας του ΧΥΤΑ για μια περίοδο τουλάχιστον 30 ετών. Το είδος και ο τρόπος που ο φορέας εκμετάλλευσης του ΧΥΤΑ θα παράσχει επαρκή οικονομικά εχέγγυα ορίζονται από τον ίδιο τον αιτούντα Φορέα Διαχείρισης σύμφωνα με την ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508/2002. (Η Οδηγία 99/31/ΕΚ ορίζει ότι ο αιτών θα έχει παράσχει ή θα παράσχει επαρκή εχέγγυα, υπό μορφή χρηματοοικονομικής ή άλλης ισοδύναμης εγγύησης με τρόπο που ορίζουν τα κράτη μέλη.) Για τους ΧΥΤΑ αδρανών αποβλήτων είναι δυνατόν με απόφαση της αρμόδιας αρχής να μην απαιτείται η παροχή χρηματοοικονομικής ή άλλης ισοδύναμης εγγύησης. Συνοψίζοντας, η χρέωση των υπηρεσιών που παρέχει ο Φορέας πρέπει να περιλαμβάνει τα κόστη κατασκευής και λειτουργίας του ΧΥΤ και, εφόσον αυτό είναι εφικτό, το κόστος της χρηματοοικονομικής ή ισοδύναμης εγγύησης που απαιτούνται για την έκδοση αδείας καθώς και το κόστος της μετέπειτα φροντίδας του ΧΥΤΑ. Η πραγματικότητα είναι ότι στη χώρα μας συχνά το κόστος ταφής που χρεώνεται περιλαμβάνει μόνο τα άμεσα λειτουργικά έξοδα του ΧΥΤΑ, ενώ καμιά φορά δεν περιλαμβάνει καν αυτά στο σύνολό τους. Υπήρχαν περιπτώσεις 2 όπου αυτό που θεωρείται κόστος ταφής, βάσει του οποίου υπολογίζονται τα τέλη χρήσης είναι υποεκτιμημένο έως και τρεις φορές από το πραγματικό κόστος λειτουργίας του ΧΥΤΑ, ή αντίθετα λόγω ανυπαρξίας ακριβούς υπολογισμού τα τέλη χρήσης προσδιορίζονται αυθαίρετα και η ανταποδοτικότητά τους δεν ελέγχεται. Είναι σαφές ότι η παραπάνω πρακτική είναι εσφαλμένη, ενώ έχει ως αποτέλεσμα τη μη βιωσιμότητα των έργων. Η άμεση αλλαγή του τρόπου υπολογισμού και χρέωσης των τελών ταφής αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα και αειφορία των έργων και οφείλει να συμπεριλαμβάνει και το μελλοντικό κόστος επέκτασης. Θα πρέπει επίσης να τονισθεί ότι το κόστος της μετέπειτα φροντίδας σχετίζεται άμεσα με τη χρονική διάρκειά της, που εξαρτάται όχι μόνο από τα κατασκευαστικά / σχεδιαστικά χαρακτηριστικά του ΧΥΤΑ, αλλά και από την ποσότητα των αποβλήτων, το είδος των αποβλήτων και τη διαδικασία ταφής που ακολουθήθηκε. Η χρονική διάρκεια της μετέπειτα φροντίδας θα πρέπει να καθορίζεται από τις αρμόδιες αρχές σε συνεργασία με το Φορέα Λειτουργίας μετά από επιτόπιο έλεγχο και αξιολόγηση των στοιχείων λειτουργίας έκαστου ΧΥΤΑ. Τα παραπάνω κόστη πρέπει να επιβαρύνουν τους Φο.Δ.Σ.Α, δηλαδή τους Ο.Τ.Α. Α βαθμού μέσα από τη χρέωσή τους ανά τόνο απορριμμάτων που εναποθέτουν στο ΧΥΤΑ και κατ επέκταση τους δημότες μέσω των ανταποδοτικών τελών. Συνεπώς, απαιτείται από τους ΦοΔΣΑ η σύνταξη μελέτης κοστολόγησης υπηρεσιών με μέριμνα για τις δαπάνες κατασκευής 2 Οδηγός Εσωτερικού Ελέγχου Λειτουργίας και Ασφάλειας Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας, Σεπτέμβριος 2006 (Σχεδίαση Συγγραφή ΕΠΕΜ Α.Ε.) ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-14

και λειτουργίας, τη χρηματοοικονομική ή ισοδύναμη εγγύηση και τις δαπάνες μετέπειτα φροντίδας. Προκειμένου η αναμενόμενη αύξηση του κόστους διαχείρισης να μετριασθεί, μια σειρά οικονομικών και φορολογικών ρυθμίσεων θα μπορούσαν να προβλεφθούν, ώστε να υποστηριχθούν οι στόχοι της μείωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της ανάκτησης υλικών και να μειωθούν οι ποσότητες αποβλήτων που οδεύουν προς τελική διάθεση. Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να είναι περιληπτικά: 1) Μείωση του συντελεστή Φ.Π.Α. για τις υπηρεσίες, τις δραστηριότητες και τα προϊόντα που βοηθούν στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. 2) Διευκόλυνση επενδύσεων και δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους στόχους της μείωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης με χαμηλότοκα δάνεια, εθνικά και κοινοτικά προγράμματα συνεργασίας, με φορολογικές απαλλαγές και εκπτώσεις. 3) Κίνητρα στη βιομηχανία για «πράσινη» σχεδίαση προϊόντων. 4) Κίνητρα στους πολίτες μέσω π.χ. (σταδιακής) μετάβασης στη χρέωση ανά νοικοκυριό/επιχείρηση σύμφωνα με τα απορρίμματα που παράγει (και όχι το εμβαδό και τη χρήση) ή/και ανταποδοτικά κίνητρα για να ανακυκλώνουν. 10.2.5. Υποχρεώσεις αναφορικά με την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των ΦοΔΣΑ (ΚΥΑ 2527/2009) Στην παρούσα ενότητα καταγράφονται οι υποχρεώσεις των ΦοΔΣΑ αναφορικά με την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 2527/2009, άρθρο 5, και το Ν. 3854/2010, άρθρο 9, εν αναμονή έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος που θα καθορίζει τον τρόπο υπολογισμού των ετήσιων εισφορών των Δήμων στους υπό δημιουργία ΦοΔΣΑ. Σύμφωνα με την ΚΥΑ 2527/2009, η τιμολογιακή πολιτική των ΦΟΔΣΑ καθορίζεται στα πλαίσια του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων και οι ΦοΔΣΑ οφείλουν να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη τιμολογιακή πολιτική που θα παρέχει κίνητρα στους ΟΤΑ για τη μείωση της παραγωγής των αποβλήτων και την αύξηση του ποσοστού αξιοποίησής τους. Η τιμολογιακή πολιτική θα προσδιορίζεται από τις ακόλουθες αρχές: α) Την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». β) Την αρχή της ανταποδοτικότητας και της διαφάνειας. γ) Τη δημιουργία κινήτρων για τη μείωση του όγκου και της επικινδυνότητας των αποβλήτων και της ανάκτησης ανακύκλωσης αξιοποίησής τους. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-15

δ) Την κάλυψη του συνόλου των απαιτήσεων που θέτει η ΚΥΑ Η.Π. 29407/2002 περί υγειονομικής ταφής. Οι ΟΤΑ που συμμετέχουν στο ΦΟΔΣΑ εισφέρουν στο ετήσιο κόστος διαχείρισης (ετήσια εισφορά Ο.Τ.Α.) ανάλογα με τις ποσότητες στερεών αποβλήτων που τους αντιστοιχούν και διακινούνται μέσω του Συστήματος ανά έτος ή και με βάση άλλα ενδεχομένως πρόσθετα κριτήρια που έχει αποφασίσει το Δ.Σ του ΦΟΔΣΑ, στο πλαίσιο των αρχών που διέπουν την τιμολογιακή πολιτική. Η ετήσια εισφορά των Ο.Τ.Α καταβάλλεται από αυτούς σε δώδεκα (12) ισόποσες μηνιαίες δόσεις και στην περίπτωση ΦΟΔΣΑ με τη μορφή Συνδέσμου συνιστά την εισφορά που προβλέπεται στο άρθρο 249 παρ. 1β. του Ν. 3463/2006. Το ετήσιο κόστος διαχείρισης καθορίζεται σε επίπεδο διαχειριστικής ενότητας και βάσει αυτού προσδιορίζεται σε ετήσια βάση το κόστος των υπηρεσιών που παρέχονται σε ευρώ / τόνο, ενώ επαναπροσδιορίζεται με τη χρήση απολογιστικών στοιχείων και οι αποκλίσεις συνυπολογίζονται κατά τον προσδιορισμό του κόστους διαχείρισης του επόμενου, από τον απολογισμό, έτους. Τυχόν επιχορηγήσεις, έσοδα από συμμετοχή σε προγράμματα και ενισχύσεις από συλλογικά συστήματα του Ν. 2939/2001, όπως αυτός ισχύει, συνυπολογίζονται κατά τον καθορισμό του ετήσιου κόστους διαχείρισης. Η απόφαση καθορισμού του ετήσιου κόστους διαχείρισης και εισφοράς των Ο.Τ.Α κοινοποιείται στα Δημοτικά Συμβούλια μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου κάθε έτους, ώστε να τη συμπεριλάβουν στους προϋπολογισμούς των τελών καθαριότητας του επομένου έτους. Το ετήσιο κόστος διαχείρισης του ΦΟΔΣΑ προσδιορίζεται διακεκριμένα με βάση: I. το ετήσιο κόστος λειτουργίας, II. τα ποσά που αφορούν στο κόστος αποκατάστασης και μεταφροντίδας των ΧΥΤΑ, το οποία υπολογίζονται βάσει των χαρακτηριστικών της κάθε εγκατάστασης, σύμφωνα με σχετική τεχνικο-οικονομική μελέτη και εμφανίζονται σε λογαριασμό ειδικού αποθεματικού που διατίθεται για έργα αποκατάστασης και μεταφροντίδας και III. τα ποσά που αφορούν στο κατασκευαστικό και επενδυτικό πρόγραμμα του ΦΟΔΣΑ (μελέτη και κατασκευή έργων), τα οποία επίσης εμφανίζονται σε λογαριασμό ειδικού αποθεματικού που διατίθεται για επενδύσεις. Το συνολικό κόστος λειτουργίας του ΦΟΔΣΑ (ετήσιο κόστος λειτουργίας), σύμφωνα με την ΚΥΑ 2527/2009, προκύπτει από το κόστος των λειτουργιών Παραγωγής, Διοίκησης, Διάθεσης, Ερευνών και Ανάπτυξης, ως εξής: 1) Αμοιβές και έξοδα προσωπικού. 2) Αμοιβές και έξοδα τρίτων. 3) Παροχές τρίτων. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-16

4) Φόροι τέλη. 5) Διάφορα έξοδα. 6) Τόκοι και συναφή έξοδα. 7) Αποσβέσεις παγίων. 8) Προβλέψεις εκμετάλλευσης. 9) Αναλώσεις αποθεμάτων (πρώτων υλών, αναλωσίμων υλικών, ανταλλακτικών, παγίων, υλικών συσκευασίας). 10) Δαπάνες ενεργειών ενημέρωσης ευαισθητοποίησης των πολιτών. Οι ΦΟΔΣΑ οφείλουν να δημοσιοποιούν το κόστος διαχείρισης και, σε συνεργασία με τους ΟΤΑ, να ενημερώνουν τους πολίτες για τις παρεχόμενες υπηρεσίες και το κόστος αυτών. Τέλος, σύμφωνα με το Ν. 3854/2010, άρθρο 9, 1: Η ετήσια εισφορά των δήμων και κοινοτήτων, προς τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.), που προβλέπονται στο άρθρο 12 παρ. 2 του Ν. 1650/1986, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 30 του Ν.3536/2007 (ΦΕΚ 42 Α ) και την παράγραφο 2 του άρθρου 7 της Κ.Υ.Α. 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909 Β ), καθορίζεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου των Φο.Δ.Σ.Α., με βάση το κόστος των παρεχόμενων προς τους δήμους και κοινότητες υπηρεσιών, ήτοι ευρώ ανά τόνο, και ανάλογα με τις ποσότητες στερεών αποβλήτων που αντιστοιχούν σε κάθε δήμο ή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων και των αντίστοιχων υπολειμμάτων τους από τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.). Η ετήσια εισφορά των δήμων και κοινοτήτων, καταβάλλεται σε τέσσερις ισόποσες τριμηνιαίες δόσεις. 10.2.6. Βιωσιμότητα των φορέων διαχείρισης Για τη βιωσιμότητα του όλου συστήματος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων ως πρώτο μέτρο μπορεί να αποτελέσει η ορθολογική κοστολόγηση των υπηρεσιών συλλογής, μεταφοράς, επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων, με εφαρμογή της αρχής πληρώνω όσο/όσα πετάω ( pay as you throw ). Η εφαρμογή αυτής της αρχής θα έχει σαν αποτέλεσμα οι πολίτες και οι επιχειρήσεις/ οργανισμοί να πληρώνουν ανάλογα με την ποσότητα απορριμμάτων που παράγουν και όχι με βάση την επιφάνεια του σπιτιού τους ή της επιχείρησης και τη χρήση του κτίσματος/ εγκατάστασης. Το μέτρο αυτό αποτελεί από μόνο του κίνητρο για πρόληψη παραγωγής αποβλήτων και μπορεί να συνοδεύεται με κίνητρα για ανακύκλωση. Συγχρόνως για τη βιωσιμότητα των ΦοΔΣΑ απαιτείται η διαμόρφωση νομοθετικού πλαισίου για την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των ΦοΔΣΑ σύμφωνα με τα πραγματικά κόστη διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένου και τα κόστη αειφορίας (περιβαλλοντική αποκατάσταση, ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-17

μεταφροντίδα, κατασκευή νέων έργων). Το νομοθετικό πλαίσιο αυτό πρέπει να προβλέπει και τον τρόπο πληρωμής των ΦοΔΣΑ σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής των εισφορών από μέρους των ΟΤΑ. 10.2.7. Συμπεράσματα Σύμφωνα με όσα παρατέθηκαν ανωτέρω, προκύπτει ότι: 1. Την περίοδο αυτή διανύεται και πάλι μια μεταβατική περίοδο αναφορικά με την προβλεπόμενη νομική μορφή, γεωγραφική εμβέλεια, προδιαγραφές λειτουργίας και τιμολόγησης παρεχόμενων υπηρεσιών των ΦοΔΣΑ, που θα διαρκέσει περί τους 12 μήνες (τουλάχιστον έως την πλήρη ενεργοποίηση των νέων Συνδέσμων, εάν δεν επέλθει αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου). Συγχρόνως οι υφιστάμενοι ΦοΔΣΑ οφείλουν να συνεχίσουν να λειτουργούν με το υπάρχον νομικό πλαίσιο και με στόχο την ορθολογική περιβαλλοντική διαχείριση των ΑΣΑ. 2. Η Ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία απαιτεί από τους φορείς την παραγωγή ενός μεγάλου και σύνθετου έργου, όπως είναι η ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, η επίτευξη του οποίου προϋποθέτει: α. συγκρότηση ισχυρών και αξιόπιστων φορέων διαχείρισης απορριμμάτων που να μπορούν να ανταποκριθούν στα νέα τεχνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά δεδομένα, καθώς και β. έμπειρο στελεχιακό δυναμικό διαφόρων ειδικοτήτων, ώστε να δύναται να προβαίνει σε ενιαίο σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό των αναγκαίων ενεργειών και τεχνικών έργων για την επίτευξη του σκοπού του. 3. Η κοστολόγηση των υπηρεσιών που παρέχουν οι ΦοΔΣΑ, η οποία οφείλει να συμπεριλαμβάνει και τα κόστη αειφορίας (περιβαλλοντική αποκατάσταση, μεταφροντίδα, κατασκευή νέων έργων) και η αντίστοιχη τιμολόγηση (και η έγκαιρη πληρωμή από μέρους των Ο.Τ.Α.) αποτελεί το σημείο κλειδί για τη βιωσιμότητά τους. 4. Η μετάβαση σε μεθόδους χρέωσης των πολιτών και των επιχειρήσεων σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», όπως είναι το σύστημα «Πληρώνω όσο/όσα πετάω» θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα ενός συστήματος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ενώ υποβοηθητικά μπορούν να δράσουν περαιτέρω κίνητρα για ανακύκλωση (ανταποδοτικά οφέλη). ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-18

10.3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΦΟΔΣΑ - ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 10.3.1. Εισαγωγή Στην Περιφέρεια Κρήτης λειτουργούν φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων, αρκετοί εκ των οποίων φέρουν σημαντική τεχνογνωσία και αποδεδειγμένη ικανότητα υλοποίησης έργων. Πιο συγκεκριμένα, σε εφαρμογή του Ν. 3536/2007, τον Απρίλιο του 2009, ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Κρήτης ενημέρωσε με επιστολή του (αρ. πρωτ. 2566 της 03/04/2009) τις ΤΕΔΚ των Νομών της Περιφέρειας Κρήτης και τους υφιστάμενους ΦοΔΣΑ (παραλήπτες επιστολής: ΕΣΔΑΚ, Δ.Ε.ΔΙ.Σ.Α., ΑΜΑΡΙ Α.Ε., Διαδημοτική Επιχείρηση ΧΥΤΑ Ρεθύμνης, Διαδημοτική Επιχείρηση ΧΥΤΑ Χερσονήσου-Μαλίων, Σύνδεσμος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δήμων Ν. Καζαντζάκη-Αρχανών-Τεμένους και Διαδημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης-Αποχέτευσης-Καθαριότητας Σελίνου) για τον καθορισμό προθεσμίας μέχρι 30 Απριλίου 2009 για τη σύσταση Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν.3536/2007 για την Περιφέρεια Κρήτης, όπως προβλέπονται στην με αρ. πρ. 677/21.2.06 (ορθή επανάληψη) Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης αναφορικά με την έγκριση του «Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΠΕΣΔΑΚ)». Στην επιστολή αυτή αναφερόταν ότι: «Η διοικητική διαίρεση ανά Νομό και η αυτοτέλεια των Διαχειριστικών Ενοτήτων (Δ.Ε) επίσης ανά Νομό θεωρούμε ότι είναι μια κατεύθυνση την οποία θα πρέπει να την λάβετε σοβαρά υπόψη σας. Το υψηλό κόστος επίσης το οποίο εκτιμούμε ότι μπορεί να υπάρξει εάν συσταθεί ένας ΦοΔΣΑ ανά Δ.Ε είναι ένα δεύτερο κριτήριο το οποίο θα πρέπει να συνεξετάσετε.» Στην προθεσμία αυτή δόθηκε παράταση μέχρι 15 Ιουνίου 2009 (επιστολή αρ. πρωτ. 3349 της 13/05/2009) της Περιφέρειας Κρήτης «με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών και την ενεργοποίηση των Δημοτικών Συμβουλίων για να συνέλθουν σε συνεδρίαση και έκδοση σχετικής Απόφασης από την οποία θα διαφαίνεται η πρόθεση τους να συστήσουν ΦοΔΣΑ από κοινού με τους υπόλοιπους ΟΤΑ της Διαχειριστικής Ενότητας (ΔΕ) στην οποία ανήκουν.» Παρότι και στις δύο επιστολές είχε επισημανθεί ότι στην περίπτωση που οι ΟΤΑ δεν προσκομίσουν τις εν λόγω Αποφάσεις εντός της ανωτέρω προθεσμίας θα συσταθεί αναγκαστικός σύνδεσμος κατά τα οριζόμενα της παρ.4 του άρθ. 30 του Ν.3536/2007, η Περιφέρεια Κρήτης δεν προχώρησε στη σύσταση αναγκαστικών συνδέσμων. Στην πρόσκληση αυτή ανταποκρίθηκε ο Φο.Δ.Σ.Α. Βόρειας Πεδιάδος Α.Ε. (2.6.2009) και, με κάποια καθυστέρηση και μετά από αποχώρηση του ενός εκ των μετόχων της, η ΔΕΔΙΣΑ ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-19

(29.09.2009). Την τρέχουσα περίοδο εναρμονίσθηκε μέσω τροποποίησης της συστατικής του πράξης και ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δήμων Ν. Καζαντζάκη-Αρχανών- Τεμένους (14.12.2010), ενώ είναι υπό εναρμόνιση και ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ). Ειδικότερα, σε εφαρμογή του Ν. 3536/2007 σήμερα λειτουργούν τρείς (3) ΦοΔΣΑ, ο πρώτος είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ανώνυμη Εταιρεία (ΟΤΑ), με διακριτικό τίτλο «ΔΕΔΙΣΑ Α.Ε. (ΟΤΑ)», έδρα Δήμος Χανίων Ν. Χανίων (1η Δ.Ε. σύμφωνα με τον ισχύοντα ΠΕΣΔΑ Κ/2006), ο δεύτερος είναι ο Φο.Δ.Σ.Α. ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΕΔΙΑΔΑΣ Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ, με διακριτικό τίτλο «Φο.Δ.Σ.Α. Βόρειας Πεδιάδος Α.Ε.», με έδρα στο Δήμο Χερσονήσου Ν. Ηρακλείου (9η Δ.Ε. σύμφωνα με τον ισχύοντα ΠΕΣΔΑ Κ/2006), και ο τρίτος είναι Σύνδεσμος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δήμων Ν. Καζαντζάκη, Αρχανών, Τεμένους με έδρα στο Δήμο Ν. Καζαντζάκης Ν. Ηρακλείου (8η Δ.Ε. σύμφωνα με τον ισχύοντα ΠΕΣΔΑ Κ/2006), ενώ είναι υπό μετατροπή και ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ) με έδρα το Δήμο Ηρακλείου. Άλλοι ΦοΔΣΑ που δεν έχουν συσταθεί τυπικά, αλλά λειτουργούν έργα ΔΣΑ είναι οι: 1. Διαδημοτική Επιχείρησης Ύδρευσης-Καθαριότητας Σελίνου. 2. ΑΜΑΡΙ Α.Ε. (Ανώνυμη Αναπτυξιακή Εταιρία Αμαρίου). 3. Δήμος Βιάννου. 4. Δήμος Αγ. Νικολάου. 5. Δήμος Σητείας. Συνοψίζοντας, στην Περιφέρεια Κρήτης έχουν συσταθεί και λειτουργούν σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν. 3536/2007 τρεις ΦοΔΣΑ και είναι υπό εναρμόνιση (τροποποίηση συστατικής πράξης) άλλος ένας, ενώ λειτουργούν έργα ΔΣΑ άλλοι πέντε φορείς, είτε υπό τη μορφή Διαδημοτικής ή Αναπτυξιακής Επιχείρησης, είτε ως Υπηρεσίες Δήμων. 10.3.2. Παρουσίαση υφιστάμενης κατάστασης Στη συνέχεια θα παρουσιασθεί η υφιστάμενη κατάσταση και στοιχεία σχετικά με τους ΦοΔΣΑ που έχουν συσταθεί/εναρμονιστεί σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν. 3536/2007 ή είναι υπό εναρμόνιση και συνοπτική αναφορά στους λοιπούς ΦοΔΣΑ. Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ) Ο ΕΣΔΑΚ συστάθηκε το 2000 (απόφαση Γ.Γ. Περιφέρειας Κρήτης 3363/17.02.2000), σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Δ.Κ όπως αυτές ισχύουν σήμερα (άρθρα 245 έως και 251 του Ν. 3463/2006) με συμμετοχή 23 Δήμων του Νομού Ηρακλείου, 9 του Νομού Ρεθύμνης, 19 του Νομού Χανίων και 7 του Νομού Λασιθίου, συνολικά 58 Δήμων της Κρήτης. Στη συνέχεια, συμμετείχαν και οι Δήμοι: Αγ. Βαρβάρας Ηρακλείου (πράξη 10711 ΦΕΚ 829 Β/2007) και ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 10-20