ΑΓΟΡΑ ΦΕΤΑΣ, ΤΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ Η.Π.Α.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΓΟΡΑ ΦΕΤΑΣ, ΤΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ Η.Π.Α. Επιμέλεια: ΓΑΡΥΦΑΛΙΑ Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, Γραμματέας ΟΕΥ Β ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... 2 2. Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ... 3 3. Η ΑΓΟΡΑ ΤΥΡΙΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ... 6 4. Η ΑΓΟΡΑ ΦΕΤΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ....8 5. ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΜΕ... 14 6. ΛΕΞΙΚΟ ΑΚΡΩΝΥΜΙΩΝ... 15 7. ΠΗΓΕΣ...16 8. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 17 ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΤΙΜΕΣ ΠΩΛΗΣΕΩΣ ΦΕΤΑΣ ΣΕ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 2008 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΏΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ (ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΦΕΤΑΣ ΚΑΙ ΤΥΡΙΩΝ ΤΥΠΟΥ ΦΕΤΑΣ) 2004-20006 2

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ Η βιομηχανία παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων των ΗΠΑ αποτελείται από περίπου 1.200 εταιρείες, οι οποίες πραγματοποιούν συνολικά σε ετήσια βάση πωλήσεις 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μεγάλους παράγοντες της βιομηχανίας αποτελούν η Dean Foods, συνεταιρισμοί όπως η Dairy Farmers of America και η Land O Lakes, και οι αμερικανικές θυγατρικές ξένων εταιριών όπως η Danone. Η βιομηχανία συγχωνεύεται με γρήγορους ρυθμούς. Οι 50 μεγαλύτερες εταιρείες κατέχουν το 75 % της αγοράς. Παρόλο που οι περισσότερες εταιρείες του κλάδου είναι σχετικά μικρές, έχουν δημιουργηθεί ορισμένες μεγάλες εταιρείες μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων. Οι μεταβολές στο εισόδημα των καταναλωτών επηρεάζουν τη ζήτηση διαφόρων ειδών γαλακτοκομικών προϊόντων. Οι οικονομίες κλίμακας στη διαδικασία παραγωγής είναι σχετικά περιορισμένες, κι αυτός είναι ο λόγος που οι μικρές εταιρείες μπορούν να ανταγωνίζονται αποτελεσματικά τις μεγάλες στις τοπικές αγορές. Οι τέσσερις κυριότερες ομάδες προϊόντων είναι το υγρό γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (30 δισεκατομμύρια δολάρια), το τυρί (20 δισεκατομμύρια δολάρια), τα παγωμένα επιδόρπια (10 δισεκατομμύρια δολάρια) και το βούτυρο (1 δισεκατομμύριο δολάρια). Οι περισσότερες εταιρίες εξειδικεύονται σε μία μόνο ομάδα προϊόντων, παρόλο που οι μεγάλες εταιρείες ενδέχεται να συμμετέχουν σε περισσότερες. Εξαιτίας του αναλώσιμου χαρακτήρα πολλών προϊόντων, ειδικά του υγρού γάλακτος, η τοπική παραγωγή αποτελεί τον κανόνα. Οι εταιρείες αγοράζουν νωπό γάλα από τοπικούς παραγωγούς, το επεξεργάζονται και διανέμουν τα προϊόντα στους τοπικούς αγοραστές. Οι μεγάλες εταιρείες έχουν στην ιδιοκτησία τους πολλές τοπικές μονάδες. Η Dean Foods (πρώην Suiza Foods) έχει στην ιδιοκτησία της περίπου 77 τοπικές μονάδες παραγωγής. Το τυρί, το γιαούρτι, το cottage cheese και η ξινή κρέμα (sour cream) παρασκευάζονται από το γάλα, προσθέτοντας διάφορες καλλιέργειες βακτηρίων, οι οποίες πήζουν τις πρωτεΐνες στο γάλα. Το παγωτό παράγεται παγώνοντας ένα μίγμα λιπαρών συστατικών του γάλακτος και ζάχαρης. Οι διαδικασίες παραγωγής είναι συνήθως τυποποιημένες και υψηλά αυτοματοποιημένες. Ο έλεγχος για την ασφάλεια και την ποιότητα των προϊόντων γίνεται σε διάφορα στάδια της διαδικασίας παραγωγής. Ο αριθμός των προϊόντων κάθε ομάδας είναι μεγάλος, με διαφορές στην περιεκτικότητα σε λιπαρά συστατικά, τα προσθετικά, τις γεύσεις και την υφή. Το γάλα, το βασικότερο ακατέργαστο συστατικό, συνήθως αγοράζεται από ξεχωριστές τοπικές φάρμες ή αγροτικούς συνεταιρισμούς, οι οποίοι ενδέχεται να είναι πολύ μεγάλοι, με εκατοντάδες ή χιλιάδες μέλη. Η Dairy Farmers of America, που αποτελεί το μεγαλύτερο συνεταιρισμό, έχει περίπου 20.000 μέλη σε 45 πολιτείες. Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις προμήθειας σπανίζουν, κυρίως επειδή η παραγωγή γάλακτος είναι πλούσια στις ΗΠΑ. Οι συμβάσεις προμήθειας συνήθως διαρκούν για ένα έτος και προδιαγράφουν λεπτομερώς τις ποσότητες, αλλά όχι και τις τιμές. Οι ελάχιστες τιμές για το νωπό γάλα καθορίζονται από τις πολιτείες και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. 3

Οι πρόοδοι στην τεχνολογία της γαλακτοκομικής κτηνοτροφίας, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων πληροφορικής και των αυτοματοποιημένων συστημάτων αρμέγματος, έχουν δημιουργήσει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στις ΗΠΑ. Εντός δέκα ετών, η απόδοση γάλακτος ανά αγελάδα αυξήθηκε κατά 15 τοις εκατό στις 19.200 λίβρες (περίπου 8.697 κιλά). Ως αποτέλεσμα, η συνολική παραγωγή γάλακτος έφτασε τις 171 δισεκατομμύρια λίβρες (περίπου 77 δισεκατομμύρια κιλά). Η συνολική κατανάλωση υγρού γάλακτος στις ΗΠΑ έχει παραμείνει αμετάβλητη τα τελευταία δέκα χρόνια. Η κατανάλωση γάλακτος ανά άτομο έχει μειωθεί κατά 20 τοις εκατό, ενώ η κατανάλωση άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων έχει αυξηθεί. Κάθε χρόνο, ο μέσος Αμερικανός αγοραστής καταναλώνει 23 γαλόνια (περίπου 87 λίτρα) γάλακτος, σε σύγκριση με τα 50 γαλόνια αναψυκτικών (περίπου 189 λίτρα) και τα 26 (περίπου 98 λίτρα) γαλόνια καφέ. Η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στις ΗΠΑ αναμένεται να σημειώνει μέση ετήσια αύξηση 3,1% ανάμεσα στο 2006 και το 2009. Οι περισσότερες εταιρείες στον κλάδο είναι τοπικές και περιφερειακές επιχειρήσεις, κυρίως εξαιτίας του αναλώσιμου χαρακτήρα των προϊόντων. Οι πολιτείες με τη μεγαλύτερη παραγωγή νωπού γάλακτος είναι η Καλιφόρνια, το Ουισκόνσιν, η Νέα Υόρκη, η Πενσυλβάνια και η Μινεσότα. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα πωλούνται σε εμπόρους λιανικής πώλησης, όπως σουπερμάρκετ, μικροκαταστήματα και καταστήματα-λέσχες σε άλλους αγοραστές υπηρεσιών τροφίμων (food service industry), όπως σχολεία, νοσοκομεία, εστιατόρια, και ξενοδοχεία και σε παρασκευαστές τροφίμων. Εξαιτίας του φθαρτού χαρακτήρα πολλών προϊόντων, οι περισσότεροι παρασκευαστές παρέχουν παράδοση direct-tostore (DSD, δηλαδή κατευθείαν στο κατάστημα), χρησιμοποιώντας φορτηγά ψυγεία, που είτε έχουν οι ίδιοι στην ιδιοκτησία τους είτε όχι. Η επιτυχία μεγάλων εταιρειών, όπως η Dean Foods, σε έναν τομέα, ουσιαστικά, βασικών προϊόντων, προέκυψε σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι ανέπτυξαν ένα εκτενές και αξιόπιστο σύστημα διανομής. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι μικρότεροι παραγωγοί γαλακτοκομικών προϊόντων χρησιμοποιούν τα συστήματα διανομής των μεγάλων παραγωγών. Η συγχώνευση των αγοραστών, ειδικά των αλυσίδων σουπερμάρκετ, ωφέλησε τους μεγάλους παρασκευαστές που μπορούν να παρέχουν παράδοση DSD σε όλα τα καταστήματα των αγοραστών. Οι εταιρείες συνήθως χρησιμοποιούν προσωπικό που εργάζεται σε κέντρα πώλησης για την εύρεση νέων αγοραστών, ενώ οι εταιρείες που έχουν αρκετές γαλακτοκομικές μονάδες ενδέχεται να χρησιμοποιούν προσωπικό που εργάζεται σε κάθε τοπική γαλακτοκομική μονάδα για την εξυπηρέτηση της τοπικής αγοράς. Τα προϊόντα συχνά πωλούνται με διάφορες εμπορικές ονομασίες ή με το ιδιωτικό σήμα του αγοραστή. Η αύξηση του αριθμού των αγοραστών δημιούργησε ανταγωνισμό από αυτούς, ειδικά στην ομάδα του γάλακτος, καθώς οι μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ αρχίζουν να συμμετέχουν στον τομέα της παραγωγής. Η Kroger, μία μεγάλη αλυσίδα σουπερμάρκετ, είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους παρασκευαστές γαλακτοκομικών προϊόντων στη χώρα. 4

Ο κλάδος γαλακτοκομικών προϊόντων στις ΗΠΑ υπόκειται σε εκτενείς κανονιστικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ρυθμίζει την τιμή του νωπού γάλακτος μέσω του προγράμματος Federal Milk Marketing Order, ενός περίπλοκου συστήματος που ουσιαστικά εγγυάται την ίδια ελάχιστη τιμή για όλους τους παραγωγούς νωπού γάλακτος μίας περιοχής, με βάση την αγοραία τιμή των τελικών προϊόντων, όπως το τυρί, το βούτυρο και το ξηρό, μη λιπαρό γάλα. Ο Νόμος του 1969 περί Σταθεροποίησης του Γάλακτος όρισε μία ελάχιστη τιμή, την οποία οι επεξεργαστές (εκείνοι που συσκευάζουν το γάλα σε μπουκάλια και χάρτινα κουτιά, ή μετατρέπουν το γάλα σε προϊόντα όπως το τυρί και το γιαούρτι) πρέπει να καταβάλουν στους παραγωγούς γαλακτοκομικών προϊόντων. Παρά τις κανονιστικές ρυθμίσεις, οι αγοραίες τιμές για το νωπό γάλα ενδέχεται να έχουν σημαντικές διακυμάνσεις. 5

Η ΑΓΟΡΑ ΤΥΡΙΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ Η κατανάλωση τυριών στις Η.Π.Α. έχει σημειώσει σημαντική αύξηση και ποιοτική διαφοροποίηση τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή, ενώ οι εισαγωγές αυξάνονται σταδιακά και ανήλθαν το 2006 σε 1 δις δολ. Η Ιταλία κατέχει την πρώτη θέση στις εισαγωγές τυριών των Η.Π.Α. με μερίδιο αγοράς 21,6%, η Γαλλία με 13%, η Νέα Ζηλανδία 7,2%, η Αργεντινή με 6,4%, η Ολλανδία με 6,3%, η Δανία με 6,2%, η Ελβετία με 4,4% και η Αυστραλία με 4%. Οι εισαγωγές τυριών από την Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 1,45% (ήτοι 15 περίπου εκατ. δολ.) του συνόλου των εισαγωγών τυροκομικών προϊόντων στις ΗΠΑ, ποσοστό που παρέμεινε κατά βάση σταθερό την τελευταία πενταετία. «Τα τελευταία χρόνια, η Αμερική βιώνει μία έκρηξη στην παραγωγή εκλεκτών προϊόντων τυριού, συμπεριλαμβανομένου ενός αναπτυσσόμενου κλάδου χειροποίητων τυριών και τυριών από φάρμες, που παρασκευάζει τυριά εφάμιλλα των καλύτερων τυριών των ευρωπαϊκών χωρών», αναφέρεται σε έκθεση του California Milk Advisory Board of Modesto, US. Πολλοί από αυτούς τους παραγωγούς χειροποίητου τυριού είναι μέλη του Αμερικανικού Συνδέσμου Τυριών (American Cheese Society, ACS, www.cheesesociety.org). Ο ACS ιδρύθηκε το 1983 και πλέον έχει 1.200 μέλη, συμπεριλαμβανομένων παραγωγών προϊόντων χειροποίητου τυριού, τυριού από φάρμα ή εκλεκτών προϊόντων τυριού, ακαδημαϊκούς και λάτρεις του τυριού, ειδικούς μάρκετινγκ και διανομής, συγγραφέων βιβλίων με θέμα τη διατροφή και τη μαγειρική, και εμπόρους λιανικής πώλησης από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ευρώπη. Οι εμπόροι λιανικής πώλησης ποιοτικών προϊόντων και οι διανομείς αποτελούν ιδιαίτερα σημαντική και αναπτυσσόμενη ομάδα του ACS, η οποία αυτή τη στιγμή αποτελεί το 35% των μελών. Σύμφωνα με το NASFT State of the Specialty Food Industry 2007, οι πωλήσεις των ιδιαίτερων τύπων τυριού αυξήθηκε κατά 15,5% μεταξύ του 2004 και του 2006. Ο τομέας φυσικού τυριού είχε αύξηση πωλήσεων μέχρι 2,7% στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι καταναλωτές απομακρύνθηκαν από το βιομηχανοποιημένο τυρί που παρασκευάζεται με χημικούς γαλακτωματοποιητές, το οποίο προσφέρει περιορισμένη γεύση και επιλογές ιδιοσυστασίας. Οι πωλήσεις του βιολογικού τυριού στα καταστήματα φυσικών τροφών αν και σημειώνουν αύξηση 69% από το 2003, από τα 38 εκατομμύρια δολάρια στα 64 εκατομμύρια δολάρια, παραμένουν, ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό της συνολικής αγοράς τυριού. Η μερίδα του λέοντος στις πωλήσεις τυριών ανήκει στα σουπερμάρκετ, αν και το μερίδιο αγοράς που κατέχουν μειώθηκε κατά 2,3 μονάδες από το 2004 έως το 2006. «Αν και είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε ακριβώς πόσοι παραγωγοί εκλεκτών προϊόντων τυριού υπάρχουν στην Αμερική, καθώς κάποιοι είναι αρκετά μικροί και τείνουν να έχουν μόνο τοπική ή περιφερειακή παρουσία, η έρευνα μας ονομάζει περισσότερους από 350 παραγωγούς εκλεκτών προϊόντων χειροποίητου τυριού και τυριού από φάρμα σε όλη τη χώρα. Από αυτούς τα δύο τρίτα βρίσκονται στις τρεις βασικότερες περιοχές παραγωγής τυριού της χώρας: την California, το Wisconsin και τη New England," αναφέρεται και πάλι στην έκθεση του Milk Advisory Board. 6

Το τμήμα αγοράς φυσικού τυριού ανήλθε σε 6 δισεκατομμύρια το 2006. Πρόκειται για άλμα της τάξης περίπου του 3% από το 2004. Το θρυμματισμένο φυσικό τυρί, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επικάλυψη σε σαλάτες ή ως κολατσιό, σημείωση αύξηση 25,3% από το 2004 μέχρι το 2006. Το φυσικό τυρί, εν τω μεταξύ, αυξήθηκε κατά περίπου 18%. Οι καταναλωτικές τάσεις στην υπόθεση του τυριού μεταβάλλονται με την πάροδο των χρόνων. Στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών συμβάλλουν παράγοντες όπως η ευαισθητοποίηση για θέματα υγείας και διατροφής, η ανάδειξη της μεσογειακής διατροφής και τα ταξίδια Αμερικανών σε όλα τα μέρη του κόσμου. Μεταξύ των λιανοπωλητών και των προμηθευτών στον κόσμο του τυριού, τα κατσικίσια τυριά σημειώνουν άνοδο στη δημοτικότητά τους. Ένας Αμερικανός παραγωγός τυριού από κατσικίσιο γάλα, με εγκαταστάσεις στο Wisconsin, επεσήμανε ότι η σχετική βιομηχανία έχει επωφεληθεί σημαντικά καθώς το κατσικίσιο τυρί περιέχει λιγότερο λίπος από το αντίστοιχο τυρί που προέρχεται από πρόβειο ή αγελαδινό γάλα συνεπώς προσφέρει χαμηλή χοληστερόλη, χαμηλά λιπαρά και είναι περισσότερο εύπεπτο. Αν και οι καταναλωτές απολαμβάνουν τα παραδοσιακά τυριά από χώρες που έχουν ιστορία στην παραγωγή τυριού, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και οι ΗΠΑ, τους κινούν την περιέργεια και τυριά από άλλες περιοχές. Τυριά που παρασκευάζονται στη Νότια Αμερική, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία συνεχίζουν να εισάγονται στην αγορά των ΗΠΑ. Αν και πολλές Αμερικανικές προσφορές είναι ακριβότερες, για μερικούς καταναλωτές το ακριβότερο σημαίνει και καλύτερο στην ποιότητα, οι οποίοι αναζητούν τυριά που έχουν παρασκευαστεί στην Αμερική. Ωστόσο, πλέον πολλοί Αμερικανοί παρασκευαστές τυριού υιοθετούν Ευρωπαϊκές τεχνικές για τα τυριά που παρασκευάζουν. Η αγορά χειροποίητων τυριών έχει απογειωθεί στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, επιτρέποντας στους εμπόρους λιανικής πώλησης να προσφέρουν ευρύτερες επιλογές. Άλλη μία τάση στα τυριά είναι η προσθήκη αρωμάτων ή βοτάνων σε αυτά, ειδικά στα τυριά από γάλα κατσίκας ή στα μαλακά ή ημι-μαλακά τυριά από γάλα αγελάδας. Η κατανάλωση τυριού στην Αμερική αυξήθηκε από 26 λίβρες (περίπου 12 κιλά) ανά άτομο το 1993 στις 30,6 λίβρες (περίπου 14 κιλά) ανά άτομο το 2003 και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Επιπλέον, οι Αμερικανοί παρουσιάζουν νέες προτιμήσεις στο τυρί, καθώς ανακαλύπτουν τις απολαύσεις των χειροποίητων τυριών που παρασκευάζονται στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με μία έρευνα του California Milk Advisory Board of Modesto, οι εγχώριοι παραγωγοί προμήθευσαν το 92% μίας κατά 1,8 δισεκατομμύρια λίβρες (περίπου 800 εκατομμύρια κιλά) αυξημένης κατανάλωσης τυριού μετά το 1994. 7

Η ΑΓΟΡΑ ΦΕΤΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ Όπως ήδη αναφέρθηκε, οι εξαγωγές ελληνικών τυριών στις ΗΠΑ ανέρχονται κατά προσέγγιση σε 15 εκατ. δολ. ΗΠΑ και καλύπτουν το 1,45% του συνόλου των εισαγωγών τυροκομικών προϊόντων στις ΗΠΑ. Οι εισαγωγές τυριών από Ελλάδα κατανέμονται σε τρεις κυρίως δασμολογικές κλάσεις, ως ακολούθως: Στη δασμολογική κλάση 0406905600 υπάγονται 12, συνολικά, τυριά (ανάρι, φλάουνα, κασκαβάλ, κασέρι, κεφαλογραβιέρα, κεφαλοτύρι, μακεδονικό, μυζήθρα, πεκορίνο Αμφιλοχίας, σαγανάκι, τουλούμι, whey) που εισάγονται από την Ελλάδα και τα οποία καλύπτουν το 61% του συνόλου των εξαγωγών μας, ήτοι 9 εκατ. δολ. το 2006. Στη δασμολογική κλάση 0406905700 υπάγονται 5, συνολικά, τυριά (μανούρι, χαλούμι, λαδοτύρι, ρικότα, φέτα) που εισάγονται από την Ελλάδα και τα οποία καλύπτουν το 35,6% του συνόλου των εξαγωγών μας, ήτοι 5,26 εκατ. δολ. το 2006. Οι εξαγωγές φέτας καλύπτουν, το 80% κατά μέσο όρο, στη συγκεκριμένη δασμολογική κλάση. Τέλος, στη δασμολογική κλάση 0406909500 περιλαμβάνονται υποκατάστατα και μίγματα τυριών που εισάγονται από την Ελλάδα και τα οποία καλύπτουν το 3% του συνόλου των εξαγωγών μας, ήτοι 446,4 χιλ. δολ. το 2006. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, οι εισαγωγές, στις ΗΠΑ, τυριών που υπάγονται στη δασμολογική κλάση 0406905700, στην οποία ανήκουν και τα τυριά τύπου φέτας, ανήλθαν το 2006 συνολικά σε αξία σε $ 39,98 εκατ. δολ. Οι εισαγωγές τυριών από Ελλάδα στη συγκεκριμένη δασμολογική κλάση σημείωσαν αύξηση από 4,6 εκατ. δολ. το 2004 σε 4,8 το 2005 και σε 5,26 εκατ. δολ.. το 2006, με μερίδιο αγοράς 13,1%. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα αντίστοιχα μεγέθη των κυριοτέρων ανταγωνιστικών χωρών για τη συγκεκριμένη κατηγορία: οι εισαγωγές από τη Γαλλία ανήλθαν σε 11,88 εκατ. δολ. και μερίδιο αγοράς 29,7%, από τη Βουλγαρία σε περίπου 8 εκατ. δολ. και μερίδιο αγοράς 20,2%, από την Ισπανία σε 6,88 εκατ. δολ. με μερίδιο αγοράς 17,2%, και τέλος από την Ιταλία σε 5,42 εκατ. δολ. με μερίδιο αγοράς 13,6%. Η φέτα αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά είδη τυριών στις Η.Π.Α. Σύμφωνα με τα στοιχεία του National Cheese Institute (Cheese Market Research Project), οι πωλήσεις τυριών τύπου φέτας (Πίνακας 3) ανήλθαν σε όγκο, το 2006, σε 14,4 εκατ. pounds και σε αξία σε 122,8 εκατ. δολ., σε σύνολο πωλήσεων τυροκομικών προϊόντων 8,881 εκατ. δολ. Η κατανάλωση λευκών τυριών τύπου φέτας είναι υψηλή σε πολλές πολιτείες των Η.Π.Α και πολλλά είδη τυριών τύπου φέτας πωλούνται ευρέως σε μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων λιανικής, όπως τα Shop-Rite, Pathmark, A&P, Food Emporium και Wholefoods, καθιστώντας μ αυτόν τον τρόπο το προϊόν προσιτό στον μέσο Αμερικανό καταναλωτή. 8

Ένας από τους βασικότερους λόγους που έχουν συμβάλει στην ευρεία διάδοση του προϊόντος τα τελευταία χρόνια είναι το γεγονός ότι η φέτα είναι από τα βασικά προϊόντα στο «καλάθι» της μεσογειακής διατροφής που έχει τις γνωστές πλέον σε όλους ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό. Τα βασικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ελληνικής διατροφής, που είναι μία από τις πιο υγιεινές παγκοσμίως, έχουν μεγάλη απήχηση στους Αμερικανούς καταναλωτές, οι οποίοι δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας με τα βιολογικά προϊόντα να κερδίζουν συνεχώς έδαφος- καθώς έχουν γίνει ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε θέματα υγιεινής διατροφής. Η μεσογειακή διατροφή είναι η νέα τάση στις γαστρονομικές συνήθειες των Αμερικανών και ιδιαίτερα όσων ανήκουν σε ανώτερα οικονομικά στρώματα υψηλής εισοδηματικής στάθμης. Η φέτα έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά σε σχέση με πολλά άλλα είδη τυριών που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Χρησιμοποιείται ως συστατικό όλο και συχνότερα σε ποικίλου τύπου εδέσματα, σαλάτες, σνακς, σάντουιτς και άλλα τρόφιμα ενώ όλο και πιο πολλές συσκευασίες τροφίμων που συναντά κανείς στα ράφια των σουπερμάρκετ και αλυσίδες καταστημάτων delicatessen, έχουν ως συστατικό τη φέτα. Στα υψηλά επίπεδα κατανάλωσης φέτας έχει συμβάλει επίσης η ύπαρξη σημαντικής ελληνοαμερικανικής κοινότητας και ιδιαίτερα στις πολιτείες της Νέας Υόρκης και Νέας Ιερσέης, η οποία διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη γενέτειρα και ακολουθεί πιστά σε μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα οι Ελληνοαμερικανοί πρώτης και δεύτερης γενιάς, τις παραδοσιακές συνήθειες του ελληνικού και μεσογειακού τρόπου διατροφής. Το παραπάνω φαινόμενο συναντάται ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση ομογενειακού στοιχείου (π.χ. Astoria ή Bayside που συγκεντρώνουν ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες). Σ αυτές τις περιοχές, μάλιστα, υπάρχουν πολλά καταστήματα λιανικής πώλησης που ειδικεύονται σε αυθεντικά τυροκομικά προϊόντα ελληνικής προελεύσεως, τα οποία προμηθεύουν τα πολυάριθμα ελληνικά εστιατόρια, καφεζαχαροπλαστεία και άλλους χώρους εστίασης που βρίσκονται εκεί. Εξάλλου, μεγάλες ποσότητες φέτας διακινούνται από τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ελληνικών εστιατορίων ή εστιατορίων που ειδικεύονται στη μεσογειακή κουζίνα, στο Μανχάταν αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Νέας Υόρκης και της Νέας Ιερσέης, που χρησιμοποιούν ή προσθέτουν φέτα ή άλλα λευκά τυριά (όπως ανθότυρο ή κατσικίσιο) στα περισσότερα ελληνικά πιάτα που σερβίρουν. Οι σεφ αυτών των εστιατορίων συνήθως προτιμούν τη χρήση αυθεντικής ελληνικής φέτας στις συνταγές τους ή άλλων ελληνικών λευκών ή κίτρινων τυριών με αλμυρή γεύση. Σ αυτά προστίθενται τα λεγόμενα εστιατόρια diners που συνήθως λειτουργούν επί 24ώρου βάσεως, έχουν σχετικά χαμηλές τιμές, είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στους Αμερικανούς, βρίσκονται σε κάθε γειτονιά και στα οποία συναντά κανείς πολλά ελληνικά πιάτα (με έμφαση στην ελληνική σαλάτα, σπανακόπιτα, σάντουιτς ή και ορισμένες παραδοσιακές ελληνικές συνταγές). Ένας πολύ μεγάλος αριθμός αυτών των εστιατορίων ανήκουν σε Ελληνοαμερικανούς, οι οποίοι, ομολογουμένως, υπήρξαν ιδιαίτερα δραστήριοι σε επιχειρήσεις τροφίμων και εστίασης στις Η.Π.Α. 9

Ωστόσο, η φέτα που πωλείται ευρέως στις μεγάλες αλυσίδες είναι κυρίως προϊόν που παράγεται εγχώρια και όχι το αυθεντικό προϊόν Ελληνικής προελεύσεως. Δεσπόζουσα θέση στην αγορά κατέχει η εταιρεία με την επωνυμία Athenos, η οποία εδρεύει στην πολιτεία Wisconcin που αποτελεί και την κυριότερη περιοχή παραγωγής γάλακτος στις Η.Π.Α., συγκεντρώνοντας τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων. Σε αρκετά καταστήματα μπορεί επίσης να βρεί κανείς εισαγόμενα τυριά τύπουφέτας, τα οποία συνήθως προέρχονται από τη Δανία, Γαλλία, Βουλγαρία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός που θέτει ερωτήματα για την κοστολόγηση της φέτας Ελληνικής προέλευσης. Συνήθως, αυθεντική ελληνική φέτα πωλείται σε ειδικευμένα καταστήματα (specialty food) ή στη λεγόμενη ethnic market, όπως αναλύσαμε παραπάνω ή σε καταστήματα delicatessen και αλυσίδες τροφίμων υψηλής ποιότητας (βλ. Πίνακα με μεγέθη πωλήσεων φέτας το 2006). Η παραγωγή φέτας στις Η.Π.Α. προς το παρόν δεν καταγράφεται σε εθνικό επίπεδο αναλυτικά. Όπως προαναφέρθηκε, η πολιτεία του Wisconsin είναι ουσιαστικά η μόνη για την οποία υπάρχουν καταγεγραμμένες αναφορές για την παραγωγή φέτας (βλ. Πίνακες με στοιχεία για την παραγωγή φέτας στο Wisconsin από το 1997-2007). Ενώ άλλες πολιτείες επίσης, όπως της Νέας Υόρκης, παράγουν σημαντικές ποσότητες τυροκομικού προϊόντος τύπου φέτας, η παραγωγή τους δεν καταγράφεται συνολικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Wisconsin Agricultural Statistics Service, η παραγωγή τυριών τύπου φέτας σημείωσε εκρηκτική άνοδο την τελευταία δεκαετία, αφού από 21.745 χιλ. pounds το 1997 έφθασε τα 63.731 χιλ. pounds το 2007. Η παραγωγή τυριών τύπου φέτας καλύπτει συνολικά το 16% της παραγωγής τυροκομικών προϊόντων της Πολιτείας του Wisconsin και κατέγραψε μέση ετήσια αύξηση κατά 15,9% την περίοδο 1993-2007. Όπως δείχνουν όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, η παρασκευή φέτας στις Η.Π.Α. συνεχίζει να αυξάνεται. Αναφέρουμε το παράδειγμα της εταιρείας Klondike Cheese που εδρεύει στο Wisconsin, η οποία άρχισε να παράγει φέτα με τη βοήθεια της DCI Cheese Company. Αυτή τη στιγμή, προμηθεύουν τις μεγαλύτερες ποσότητες φέτας που παρασκευάζεται στις Η.Π.Α. Σύμφωνα με στοιχεία του έγκυρου εντύπου για γαλακτοκομικά προϊόντα Cheese Market News, η εταιρεία Klondike Cheese ανταποκρίνεται πλήρως στις δυνατότητες ανάπτυξης του μεριδίου που υπάρχει στην αγορά τυριών με αλμυρή γεύση για το προϊόν της φέτας, προσθέτοντας χώρους που φτάνουν τα 43.000 τετρ. πόδια στις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις της εταιρείας εκτάσεως 38.000 τ.π.. Δεδομένων των ποσοτήτων που παράγει το υπάρχον εργοστάσιο, ο μόνος τρόπος να ανταπεξέλθει η εταιρεία στις αυξητικές τάσεις της ζήτησης που εμφανίζει η αγορά για το προϊόν της φέτας, ήταν η περαιτέρω επέκταση. Οι εγκαταστάσεις είναι άριστα εξοπλισμένες τεχνολογικά και προβλέπεται ότι αρχικά θα βοηθήσουν στην αύξηση παραγωγής φέτας έως και 5 εκατ. pounds (1 lb=453gr) ετησίως σε διάστημα δύο τριών ετών. Εφόσον εγκατασταθεί πρόσθετος εξοπλισμός, θα υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις της άνω των 10 εκατ. pounds φέτας πέραν της τωρινής παραγωγής (η συνολική παραγωγή θα ανέρχεται στα 14 εκατ. pounds ετησίως κατά μέσο όρο). 10

Συνεπώς, ένα από τα κυριότερα προβλήματα που εντοπίζουμε ότι συναντά το αυθεντικό ελληνικό προϊόν της φέτας ως προς την αύξηση των πωλήσεων και του μεριδίου αγοράς είναι ότι ο κύριος όγκος της κατανάλωσης σε ποσοστό που φτάνει το 90%, σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς- καλύπτεται από εγχώρια παραγόμενη φέτα (domestic feta cheese). Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι υπάρχουν ορισμένες μεγάλες εταιρείες, αλλά και αρκετές μικρότερες που ανήκουν σε Ελληνοαμερικανούς, οι οποίοι διαθέτουν τη σχετική τεχνογνωσία και εξοικείωση με την παρασκευή φέτας και λευκών τυριών τύπου φέτας και έχουν καταφέρει την είσοδό τους στην αγορά και συχνά συναντάμε πλέον τα προϊόντα τους ακόμη και σε γνωστές αλυσίδες καταστημάτων λιανικής πώλησης. Το μεγαλύτερο μέρος από το εναπομένον τμήμα της αγοράς καλύπτεται από εισαγωγές από τρίτες εκτός Ελλάδας χώρες, ιδίως Δανία, Γαλλία, Βουλγαρία, Καναδά κ.α. Για τις χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα θα μπορούσε, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, να επικαλεστεί τη σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που κατοχυρώνει τη φέτα ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τυρί από πρόβειο γάλα που παράγεται με παραδοσιακό τρόπο στην Ελλάδα και μάλιστα σε οριοθετημένες γεωγραφικά περιοχές, και να ζητήσει την απαγόρευση παρασκευής προϊόντων με την ονομασία φέτα, ακόμα και αν προορίζονται για εξαγωγή σε άλλες, εκτός Ε.Ε., χώρες. Στην περίπτωση αυτή, η μόνη λύση που θα έχουν οι παραγωγοί απομιμήσεων φέτας σε ευρωπαϊκές χώρες για να παρακάμψουν την απαγόρευση, θα ήταν η μεταφορά μονάδων παραγωγής σε χώρες εκτός Ε.Ε. Με δεδομένα τα δύο σημαντικά εμπόδια που προαναφέρθηκαν, ένα ακόμη πρόβλημα που αντιμετωπίζει η αυθεντική ελληνική φέτα στις Η.Π.Α. είναι η υψηλή τιμή της σε σχέση με το εγχώρια παραγόμενο προϊόν. Κατά συνέπεια, τα diners αλλά και πολλά ξένα εστιατόρια και καταστήματα μαζικής εστίασης καθώς και ο κύριος όγκος της βιομηχανίας υπηρεσιών τροφίμων (food service) χρησιμοποιούν το πολύ φθηνότερο εγχώριο τυρί τύπου φέτας. Πρόσθετη δυσχέρεια αποτελεί η ανεπαρκής πρόσβαση σε μεγάλα δίκτυα διανομής τροφίμων (mainstream market) σε αντίθεση με άλλα ελληνικά προϊόντα που δεν αντιμετωπίζουν αντίστοιχο πρόβλημα. Ο λόγος είναι ότι τα περισσότερα σουπερμάρκετ και σημαντικά καταστήματα λιανικής πώλησης δεν προμηθεύονται φέτα ελληνικής προελεύσεως, με συνέπεια τον αποκλεισμό του προϊόντος από το μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς. Ένα συμπληρωματικό, αν και μικρότερης βαρύτητας, εμπόδιο που καταγράφεται αφορά στην πολυπλοκότητα των διαδικασιών και του μεγάλου όγκου πιστοποιητικών και συνοδευτικών εγγράφων και αναλύσεων που καλείται να υποβάλει ο εκάστοτε εισαγωγέας φέτας στον αμερικανικό αρμόδιο οργανισμό για θέματα τροφίμων και φαρμάκων (FDA: Food and Drug Administration). Οι διαδικασίες αυτές συχνά αποθαρρύνουν τις εταιρείες, ειδικότερα τους μικρότερους παραγωγούς, και τους εισαγωγείς τους, εφόσον καθίστανται περισσότερο χρονοβόρες και δαπανηρές στην 11

περίπτωση της φέτας σε σχέση με άλλα προϊόντα όπως π.χ. το ελαιόλαδο, λόγω του ευπαθούς χαρακτήρα του προϊόντος. Όσον αφορά τις προοπτικές αύξησης του μεριδίου αγοράς και πιθανούς τρόπους που θα μπορούσε να υπάρξει αντιστροφή της κατάστασης προς όφελος του αυθεντικού ελληνικού προϊόντος, αρχικά θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι αυτό κυρίως μπορεί να επιτευχθεί μέσω της καλύτερης εξοικείωσης του μέσου Αμερικανού καταναλωτή με την ελληνική φέτα (raise consumer awareness) και ενημέρωσής του για τις σημαντικές ποιοτικές διαφορές που διαχωρίζουν σαφώς το αυθεντικό προϊόν από τις αντίστοιχες απομιμήσεις που κυκλοφορούν στο εμπόριο και στις περισσότερες περiπτώσεις υστερούν σημαντικά σε γεύση, υφή και ποιότητα συστατικών. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η επαναλαμβανόμενη πραγματοποίηση εκδηλώσεων προβολής των τυροκομικών προϊόντων της χώρας μας (in-store promotion) σε στοχευμένες αλυσίδες καταστημάτων λιανικής πώλησης. Με αυτόν τον τρόπο θα καταστεί δυνατό να υπάρξει η αναγκαία ώθηση για την πρόσβαση ελληνικών τυριών στην mainstream αγορά, καθώς τα μεγάλα καταστήματα λιανικής πώλησης είναι αυτά που διαμορφώνουν τις τάσεις και προτιμήσεις του καταναλωτικού κοινού. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μία από τις πλέον προβεβλημένες αλυσίδες πώλησης τυροκομικών προϊόντων, η MURRAY S Cheese στη Νέα Υόρκη, έχει εδώ και καιρό εκδηλώσει το έντονο ενδιαφέρον της στο Γραφείο μας για τη διοργάνωση προγράμματος παρουσίασης και προώθησης ελληνικών τυριών στις Η.Π.Α. Το Murray s Cheese διαθέτει τεράστια ποικιλία εκλεκτών τυροκομικών προϊόντων υψηλής ποιότητας τόσο εγχώριων όσο και εισαγόμενων καθώς επίσης διαθέτει εργαστήριο σεμιναρίων και εκπαίδευσης σε τυροκομικά προϊόντα για επαγγελματίες του κλάδου, σεφ και ιδιοκτήτες εστιατορίων. Παράλληλα, εκδίδει σε ετήσια βάση το Murray s Cheese Handbook, το οποίο αποτελεί το μοναδικό στο είδος του ειδικό οδηγό για πάνω από 300 διαφορετικά είδη τυριών που κυκλοφορούν στην αγορά των Η.Π.Α. Ακόμη, συνεργάζεται με την ΚROGER, μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες καταστημάτων λιανικής πώλησης για την επιλογή και προμήθεια τυριών εγχώριας και ξένης προέλευσης. Η συνεργασία με την εν λόγω εταιρεία ή άλλες που ειδικεύονται στην πώληση τυροκομικών προϊόντων (π.χ.stew Leonards) θα μπορούσε να είναι το εφαλτήριο για την ευρύτερη διάδοση της φέτας και άλλων ελληνικών τυριών. Επίσης, προτείνονται οι παρακάτω συνδυαστικές ενέργειες: - H πρόσκληση ειδικών ομιλητών για τη διεξαγωγή σεμιναρίων παρουσίασης των ελληνικών τυριών. - Η συμμετοχή καταξιωμένων σεφ από Ελλάδα και Νέα Υόρκη για την προετοιμασία και επίδειξη εδεσμάτων και συνταγών σύγχρονης ελληνικής γαστρονομίας βασισμένων σε ελληνικά τυροκομικά προϊόντα. - Η καταχώρηση ειδικού αφιερώματος για τα ελληνικά τυριά στον προαναφερθέντα οδηγό καθώς και η επιμέλεια καλαίσθητου εντύπου για την παρουσίαση των κυριότερων ποικιλιών ελληνικών τυριών. 12

- Η πρόσκληση υπευθύνων των οικείων ομίλων να μεταβούν στη χώρα μας προκειμένου να επισκεφθούν σύγχρονες τυροκομικές μονάδες και να γνωρίσουν τα ποιοτικά προϊόντά τους. Ο συντονισμός και η χρηματοδότηση παρόμοιων δράσεων και πρωτοβουλιών εκ μέρους του Υπουργείου σε συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς, θα βοηθούσε ουσιαστικά στην αύξηση του μεριδίου αγοράς για την ελληνική φέτα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι παρόμοια προσπάθεια της κυπριακής κυβέρνησης σε συνεργασία με εδώ εξειδικευμένη εταιρεία διαχείρισης προγραμμάτων προώθησης τροφίμων και την ένωση παραγωγών χαλουμιού επέφερε μέσα σε ένα χρόνο τα επιθυμητά αποτελέσματα, ξεπερνώντας ακόμη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις: αύξηση των εξαγωγών του προϊόντος σε ποσοστό 30% το 2007, κυρίως μέσα από τη διοργάνωση in-store promotion σε καταστήματα λιανικής, τη διαφήμιση σε κλαδικά έντυπα, την πρόσκληση καταξιωμένων σεφ σε ειδικές εκδηλώσεις για την παρασκευή πρωτότυπων συνταγών με κύριο συστατικό το χαλούμι και την έκδοση ειδικού εντύπου που ενημέρωνε τον καταναλωτή για το συγκεκριμένο προϊόν και ορισμένα ακόμη κυπριακά τυριά με τη συνοδεία συνταγών. 13

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΜΕ International Dairy Foods Association (Διεθνής Σύνδεσμος Παραγωγών Γαλακτοκομικών Προϊόντων) http://www.idfa.org/index.cfm Νέα. Στατιστικές κλάδου. Τιμές. Dairy Foods http://www.dairyfoods.com Νέα. Στατιστικές κλάδου. 100 καλύτερες εταιρίες γαλακτοκομικών προϊόντων. Dairy.com https://www.dairy.com Νέα. ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ National Milk Producers Federation (Εθνική Ομοσπονδία Παραγωγών Γάλακτος) http://www.nmpf.org Οργανισμός προώθησης. Παραγωγή γάλακτος και στατιστικά τιμών. Νομική ενημέρωση. USDA National Agricultural Statistical Service (Εθνική Υπηρεσία Στατιστικής για τον Αγροτικό Τομέα) http://www.usda.gov/nasa/pubs/agstats.htm Εξαιρετικά στατιστικά στοιχεία για τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Dairy Management Incorporated http://dairyinfo.com Πληροφορίες προώθησης κλάδου, Σύνδεσμοι με συνεταιρισμούς γαλακτοκομικών προϊόντων. Dairy Product Processing Descriptions http://www.foodsci.uoguelph.ca/dairyedu/fluid.html Εξαιρετική περιγραφή διάφορων διαδικασιών επεξεργασίας γαλακτοκομικών προϊόντων από το Πανεπιστήμιο Guelph στον Καναδά. Dairy Farmers of America (Παραγωγοί Γαλακτοκομικών Προϊόντων Αμερικής) http://www.dfamilk.com Ο μεγαλύτερος συνεταιρισμός αγροτών. Πληροφορίες για την αγορά, καλοί σύνδεσμοι του κλάδου. USDA Dairy Products http://www.ams.usda.gov/dairy/index.htm 14

ΛΕΞΙΚΟ ΑΚΡΩΝΥΜΙΩΝ CFIA Canadian Food Inspection Agency (Υπηρεσία Επιθεώρησης Τροφίμων Καναδά) CME Chicago Mercantile Exchange (Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων Σικάγου) DEIP Dairy Export Incentive Program (Πρόγραμμα Εξαγωγικών Κινήτρων Γαλακτοκομικών Προϊόντων) DSD Direct Store Delivery (Παράδοση Κατευθείαν στο Κατάστημα) IDFA International Dairy Foods Association (Διεθνής Σύνδεσμος Γαλακτοκομικών Προϊόντων) MILC Milk Income Loss Contract (Σύμβαση Απώλειας Εισοδήματος Γάλακτος) MREA Milk Regulatory Equity Act (Νόμος Περί Δίκαιης Ρύθμισης στον Τομέα του Γάλακτος) USDA US Department of Agriculture (Υπουργείο Γεωργίας ΗΠΑ) 15

ΠΗΓΕΣ 1. First Research Industry Profiles April-June 2007 (Πηγή: IERF, Inc) Οι προβλέψεις της First Research βασίζονται στις προβλέψεις της IERF, Inc Στο College Park, MD. Η προσέγγιση της IERF για την περιγραφή της οικονομίας, δείχνει τους συνδέσμους μεταξύ των βιομηχανιών και της οικονομίας συνολικά. 2. Gourmet News June 2007 3. Specialty Food Magazine 2007 4. National Cheese Institute 5. Wisconsin Agricultural Statistics Service 6. www.gtis.com 7. www.worldtradestatistics.com 8. www.fas.usda.gov 16

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 17

ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΦΕΤΑΣ ΣΤΙΣ Η.Π.Α. 1. Τιμές πωλήσεως σε καταστήματα αλυσίδας Food Emporium στο Μανχάταν Νέας Υόρκης ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Φέτα «ΔΕΛΦΙΑ» παραδοσιακό τυρί Ουισκόνσιν, θρυμματισμένη Φέτα από κατσικίσιο γάλα Εισαγόμενη φέτα (προϊόν Γαλλίας) Εισαγόμενη φέτα, χειροποίητο βουνίσιο τυρί (ελληνικό προϊόν) Εισαγόμενη φέτα Δανίας, σε λάδι, με μπαχαρικά ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ FOOD EMPORIUM MONTCHEVRE (Belmont) VALBRESO Mt Vikos APETINA ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Δεν αναγραφόντουσαν κατσικίσιο γάλα, καλλιέργεια τυριού, πυτιά, αλάτι πρόβειο γάλα, αλάτι, πυτιά, χλωριούχο ασβέστιο πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, θαλασσινό αλάτι, πυτιά, καλλιέργεια γάλα, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, πυτιά, λιπάση, φυτικό λάδι χαμηλών οξέων, αποξηραμένοι κόκκοι κόκκινου πιπεριού, θυμάρι, φύλλα δάφνης, βασιλικός, σκόρδο, και πρασουλίδα ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗ ΤΙΜΗ ΑΝΑ POUND (1lb=453γρ.) 0,53 lb $ 5,29 $ 9,99 198γρ. $ 4,99 $11,26 200γρ. $6,49 $14,83 200γρ. $6,99 $15,98 300γρ. Καθαρό βάρος τυριού: 150γρ. $7,99 $12,18 18

Θρυμματισμένη φέτα SALADENA γάλα, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, αντιπυκτικός παράγοντας, κελλουλόζη, ένζυμα 113γρ. $3,99 $15,96 19

2. Τιμές πωλήσεως σε καταστήματα αλυσίδας Gristedes στο Μανχάταν Νέας Υόρκης ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Παραδοσιακό τυρί φέτα, σε κομμάτια Τυρί φέτα, με σκόρδο και αρωματικά Τυρί φέτα με ντομάτα και βασιλικό Τυρί φέτα, θρυμματισμένο, με ντομάτα και βασιλικό Παραδοσιακή φέτα σε κομμάτια Θρυμματισμένη φέτα (ελληνικού τύπου) με Μεσογειακά αρωματικά ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ATHENOS ATHENOS ATHENOS ATHENOS ATHENOS PRESIDENT ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ γάλα μερικώς αποβουτυρωμένο, καλλιεργεια τυριού, αλάτι, ένζυμα γάλα μερικώς αποβουτυρωμένο, καλλιέργεια τυριού, αλάτι, μπαχαρικά, αποξηραμένο σκόρδο, ένζυμα γάλα μερικώς αποβουτυρωμένο, καλλιεργεια τυριού, αλάτι, αποξηραμένος βασιλικός, αποξηραμένες ντομάτες, ένζυμα γάλα μερικώς αποβουτυρωμένο, τυρί φέτα, καλλιέργεια τυριού, αλάτι, ένζυμα, ντομάτες, αποξηραμένος βασιλικός γάλα, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, φυσικό άρωμα, τροποποιημένο άμυλο, ελιά, συντηρητικά ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗ ΤΙΜΗ ΑΝΑ POUND (1lb=453γρ.) 227γρ. $5,49 $10,98 227γρ. $5,49 $10,98 227γρ. $5,49 $10,98 227γρ. $4,79 $15,33 Random Weight $8,99 170γρ. $5,49 $14,64 20

Φέτα χωρίς λιπαρά, θρυμματισμένη Φέτα χωρίς λιπαρά, θρυμματισμένη Εισαγόμενη φέτα, χειροποίητο βουνίσιο τυρί (ελληνικό προϊόν) Θρυμματισμένη φέτα PRESIDENT PRESIDENT Mt Vikos SALADENA αποβουτυρωμένο γάλα, άμυλο, ένζυμα, πρόσθετες χρωματικές ουσίες, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, καλαμπόκι, Βιταμίνη Α, συντηρητικά αποβουτυρωμένο γάλα, άμυλο, ένζυμα, πρόσθετες χρωματικές ουσίες, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, καλαμπόκι, Βιταμίνη Α, συντηρητικά πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, αλάτι θαλάσσης, πυτιά, καλλιέργεια γάλα, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, αντιπυκτικός παράγοντας, ένζυμα 170γρ. $5,99 $15,97 170γρ. $5,99 $15,97 200γρ. $7,99 $17,98 113γρ. $4,39 $13,96 21

3. Τιμές πωλήσεως σε καταστήματα αλυσίδας Wholefoods στο Μανχάταν Νέας Υόρκης ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Εισαγόμενη φέτα, χειροποίητο βουνήσιο τυρί (ελληνικό προϊόν) Εισαγόμενη φέτα Βουλγαρίας Εισαγόμενη φέτα Γαλλίας από κατσικίσιο γάλα Εισαγόμενη Φέτα (προϊόν Γαλλίας) ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Mt Vikos Farmers Cheese VALBRESO ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, θαλασσινό αλάτι, πυτιά, καλλιέργεια πρόβειο γάλα, αλάτι, πυτιά, χλωριούχο ασβέστιο κατσικίσιο γάλα, αλάτι, πυτιά, καλλιέργεια πρόβειο γάλα, αλάτι, πυτιά, χλωριούχο ασβέστιο ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗ ΤΙΜΗ ΑΝΑ POUND (1lb=453gr) 0,48 lb $7,20 $14,99 0,51 lb $4,07 $7,99 0.55 lb $9,89 $17,81 0,66 lb $7,91 $11,07 22

4. Τιμές πωλήσεως σε καταστήματα αλυσίδας Kings στην πολιτεία New Jersey ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Παραδοσιακό τυρί φέτα, σε κομμάτια Τυρί φέτα, θρυμματισμένο Τυρί φέτα με χαμηλά λιπαρά Φέτα από κατσικίσιο τυρί (προϊόν Καναδά) Θρυμματισμένη φέτα Θρυμματισμένη φέτα Θρυμματισμένη φέτα Τυρί Φέτα απλό ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ATHENOS ATHENOS ATHENOS SALADENA OLIVIA BOAR S HEAD BOAR S HEAD ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ γάλα μερικώς αποβουτυρωμένο, καλλιέργεια τυριού, αλάτι, ένζυμα γάλα μερικώς αποβουτυρωμένο, τυρί φέτα, καλλιέργεια τυριού, αλάτι, ένζυμα αποβουτυρωμένο γάλα, τυρί φέτα, καλλιέργεια τυριού, αλάτι, ένζυμα κατσικίσιο γάλα, αλάτι, πυτιά, ένζυμα γάλα, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, κελλουλόζη, αντιπηκτικός παράγοντας, ένζυμα γάλα, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, πυτιά γάλα, αλάτι, καλλιέργεια τυριού, ένζυμα γάλα, τυρί φέτα, καλλιέργεια τυριού, αλάτι, ένζυμα ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗ ΤΙΜΗ ΑΝΑ POUND (1lb=453gr) 227γρ. $3,79 $7,58 227γρ. $4,58 $9,16 227γρ. $4,65 $9,31 200γρ. $4,49 11,41 113γρ. $3,99 $15,96 227γρ. $3,74 $7,49 227γρ. $3,99 $7,99 227γρ. $3,74 $7,49 23

24

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 0406 ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ (%) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΧΩΡΑ 2004 2005 2006 2004 2005 2006 ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 987.957.106 1.016.709.007 1.027.127.313 100.00 100.00 100.00 1 ΙΤΑΛΙΑ 223.728.060 220.052.255 241.917.578 22.65 21.64 23.55 2 ΓΑΛΛΙΑ 131.785.002 124.227.308 134.443.751 13.34 12.22 13.09 3 ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ 97.698.699 81.810.467 74.600.852 9.89 8.05 7.26 4 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 55.866.496 59.794.797 64.505.572 5.65 5.88 6.28 5 ΔΑΝΙΑ 71.071.034 68.118.663 63.622.273 7.19 6.70 6.19 6 ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ 29.652.153 51.656.813 45.677.554 3.00 5.08 4.45 7 ΕΛΒΕΤΙΑ 46.846.955 47.153.026 45.537.711 4.74 4.64 4.43 8 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ 26.184.406 47.754.518 41.435.252 2.65 4.70 4.03 9 ΦΙΛΑΝΔΙΑ 33.331.077 40.861.725 39.315.869 3.37 4.02 3.83 10 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 36.715.081 35.920.084 38.744.227 3.72 3.53 3.77 11 ΝΟΡΒΗΓΙΑ 35.381.858 36.698.903 34.981.565 3.58 3.61 3.41 12 ΙΣΠΑΝΙΑ 21.121.748 25.861.006 31.595.239 2.14 2.54 3.08 13 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 21.107.546 27.332.166 24.754.741 2.14 2.69 2.41 14 ΚΑΝΑΔΑΣ 28.006.485 19.984.009 22.944.974 2.83 1.97 2.23 15 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 30.704.319 24.215.999 21.537.168 3.11 2.38 2.10 16 ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ 11.995.370 16.366.774 16.970.059 1.21 1.61 1.65 17 ΕΛΛΑΔΑ 14.385.438 15.752.338 14.776.141 1.46 1.55 1.44 18 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 10.199.224 11.645.261 11.882.241 1.03 1.15 1.16 19 ΜΕΞΙΚΟ 3.358.566 6.705.008 10.543.515 0.34 0.66 1.03 20 ΠΟΛΩΝΙΑ 10.361.053 7.035.233 7.847.321 1.05 0.69 0.76 21 ΙΣΡΑΗΛ 2.688.165 4.157.050 4.825.230 0.27 0.41 0.47 22 ΒΡΑΖΙΛΙΑ 3.284.814 6.691.829 4.432.333 0.33 0.66 0.43 23 ΝΙΚΑΡΑΓΟΥΑ 2.779.234 3.123.904 4.376.381 0.28 0.31 0.43 24 ΑΥΣΤΡΙΑ 5.003.709 4.424.988 4.153.563 0.51 0.44 0.40 25 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 3.067.088 3.115.494 3.195.504 0.31 0.31 0.31 26 ΣΟΥΗΔΙΑ 2.355.213 3.784.590 3.170.933 0.24 0.37 0.31 27 ΚΥΠΡΟΣ 1.554.025 2.367.082 2.291.804 0.16 0.23 0.22 28 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 1.726.638 1.797.066 1.809.542 0.17 0.18 0.18 29 ΤΖΑΜΑΪΚΑ 1.680.718 1.878.532 1.627.043 0.17 0.18 0.16 30 ΤΟΥΡΚΙΑ 1.384.303 1.246.186 1.458.056 0.14 0.12 0.14 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 0406905600 ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ ΚΙΛΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΤΡΙΨΙΜΟ (ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΦΕΤΑ) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2006 ΧΩΡΑ 2004 2005 2006 ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 25.697.829 26.342.212 25.801.449 1 ΙΤΑΛΙΑ 18.009.421 18.221.168 17.907.983 2 ΓΑΛΛΙΑ 3.188.999 2.740.833 2.679.309 3 ΙΣΠΑΝΙΑ 1.035.593 1.133.594 1.366.174 4 ΕΛΛΑΔΑ 1.276.858 1.443.755 1.295.045 5 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 1.162.973 1.416.190 1.149.856 6 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 340.077 422.081 414.342 7 ΙΣΡΑΗΛ 67.008 54.667 302.317 8 ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ 0 45.449 160.649 9 ΤΟΥΡΚΙΑ 267.810 172.301 152.087 10 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 34.919 59.842 142.831 11 ΚΥΠΡΟΣ 25.351 50.543 74.387 12 ΣΥΡΙΑ 168.130 484.072 44.059 13 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 16.734 9.707 35.337 14 ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ 42.763 0 25.693 15 ΦΙΛΑΝΔΙΑ 0 0 23.000 16 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 7.142 4.960 15.932 17 ΚΡΟΑΤΙΑ 5.275 57.241 6.476 18 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ 156 0 3.381 19 ΔΑΝΙΑ 15.894 3.343 1.268 20 ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ 8.512 8.006 1.087 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 0406905700 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΤΡΙΨΙΜΟ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ ΚΙΛΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2004 2005 2006 ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 6.795.518 6.586.664 7.101.778 1 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2.171.871 2.133.011 2.502.104 2 ΓΑΛΛΙΑ 1.839.587 1.866.012 1.899.781 3 ΙΤΑΛΙΑ 834.281 649.161 874.920 4 ΕΛΛΑΔΑ 728.647 751.734 767.546 5 ΙΣΠΑΝΙΑ 507.591 629.747 683.611 6 ΚΥΠΡΟΣ 182.051 220.096 187.251 7 ΤΟΥΡΚΙΑ 58.079 87.287 123.107 8 ΟΥΓΓΑΡΙΑ 29.500 20.000 20.000 9 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 0 5.082 13.698 10 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 0 0 12.800 11 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 155.194 7.800 6.016 12 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 1.996 0 3.420 13 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 17.226 7.221 3.025 14 ΙΣΡΑΗΛ 203.543 141.357 1.920 15 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 979 1.643 1.019 16 ΚΡΟΑΤΙΑ 0 0 1.000 17 ΕΚΟΥΑΔΟΡ 0 0 560 18 ΑΡΜΕΝΙΑ 0 8.811 0 19 ΚΑΝΑΔΑΣ 0 4.740 0 20 ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ 1.688 12.924 0 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 0406902000 ΤΥΡΙ (GJETOST) ΑΠΟ ΤΥΡΟΓΑΛΟ ΚΑΣΤΣΙΚΙΣΙΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ, Η ΤΥΡΟΓΑΛΟ ΑΠΟ ΜΕΙΓΜΑ ΚΑΤΣΙΚΙΣΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ (ΟΧΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 20% ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ) ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ (%) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΧΩΡΑ 2004 2005 2006 2004 2005 2006 ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 670.072 263.036 124.323 100.00 100.00 100.00 2006 / 2005-52,74 1 ΝΟΡΒΗΓΙΑ 82.676 127.535 88.324 12.34 48.49 71.04 2 ΙΣΠΑΝΙΑ 81.757 49.958 18.097 12.20 18.99 14.56 3 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 24.098 12.680 12.960 3.60 4.82 10.42-30,75-63,78 2,21 4 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 0 0 2.768 0.00 0.00 2.23 5 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 199.665 0 2.174 29.80 0.00 1.75 6 ΒΡΑΖΙΛΙΑ 4.124 0 0 0.62 0.00 0.00 7 ΧΙΛΗ 0 70.244 0 0.00 26.71 0.00-100 8 ΓΑΛΛΙΑ 215.310 0 0 32.13 0.00 0.00 9 ΕΛΛΑΔΑ 58.345 0 0 8.71 0.00 0.00 10 ΙΤΑΛΙΑ 4.097 2.619 0 0.61 1.00 0.00-100 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 0406905700 ΤΥΡΙ ΠΕΚΟΡΙΝΟ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ, ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΤΡΙΨΙΜΟ ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ (%) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΧΩΡΑ 2004 2005 2006 2004 2005 2006 2006 / 2005 ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 35.528.460 37.440.288 39.985.256 100.00 100.00 100.00 1 ΓΑΛΛΙΑ 10.751.572 11.476.362 11.883.541 30.26 30.65 29.72 2 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 6.435.507 6.841.475 8.063.032 18.11 18.27 20.17 3 ΙΣΠΑΝΙΑ 5.092.527 6.334.089 6.884.350 14.33 16.92 17.22 4 ΙΤΑΛΙΑ 4.956.563 4.447.390 5.426.532 13.95 11.88 13.57 5 ΕΛΛΑΔΑ 4.611.382 4.806.715 5.262.324 12.98 12.84 13.16 6 ΚΥΠΡΟΣ 1.213.455 1.750.120 1.591.675 3.42 4.67 3.98 7 ΤΟΥΡΚΙΑ 234.158 338.249 482.348 0.66 0.90 1.21 8 ΟΥΓΓΑΡΙΑ 156.870 120.000 120.000 0.44 0.32 0.30 9 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 0 30.257 85.221 0.00 0.08 0.21 6.80 3.55 17.86 8.69 22.02 9.48-9.05 42.60 0.00 181.66 10 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 0 0 66.560 0.00 0.00 0.17 11 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 92.003 47.831 43.169 0.26 0.13 0.11 12 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 502.094 41.067 26.228 1.41 0.11 0.07 13 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 20.040 33.520 20.810 0.06 0.09 0.05-9.75-36.13-37.92 14 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 23.074 0 11.657 0.06 0.00 0.03 15 ΙΣΡΑΗΛ 1.129.723 868.042 11.194 3.18 2.32 0.03-98.71 16 ΚΡΟΑΤΙΑ 0 0 4.536 0.00 0.00 0.01 17 ΕΚΟΥΑΔΟΡ 0 0 2.079 0.00 0.00 0.01 18 ΑΡΜΕΝΙΑ 0 37.036 0 0.00 0.10 0.00 19 ΚΑΝΑΔΑΣ 0 20.189 0 0.00 0.05 0.00-100.00-100.00 20 ΙΟΡΔΑΝΙΑ 6.500 0 0 0.02 0.00 0.00 21 ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ 6.917 49.757 0 0.02 0.13 0.00-100.00 22 ΣΛΟΒΑΚΙΑ 4.100 0 0 0.01 0.00 0.00 23 ΕΛΒΕΤΙΑ 8.880 0 0 0.02 0.00 0.00 24 ΣΥΡΙΑ 283.095 198.189 0 0.80 0.53 0.00-100.00 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 040690600 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΤΡΙΨΙΜΟ (ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΦΕΤΑ) ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ (%) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΧΩΡΑ 2004 2005 2006 2004 2005 2006 2006 / 2005 ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 142.237.196 144.981.157 154.638.392 100.00 100.00 100.00 1 ΙΤΑΛΙΑ 98.824.666 96.635.951 105.137.081 69.48 66.65 67.99 2 ΓΑΛΛΙΑ 16.400.740 15.867.766 15.568.598 11.53 10.94 10.07 3 ΙΣΠΑΝΙΑ 10.595.959 11.845.182 15.246.026 7.45 8.17 9.86 4 ΕΛΛΑΔΑ 8.509.471 9.818.511 9.018.657 5.98 6.77 5.83 5 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 3.547.175 4.493.987 3.412.683 2.49 3.10 2.21 6 ΙΣΡΑΗΛ 348.340 321.769 1.780.580 0.24 0.22 1.15 7 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 1.078.232 1.580.169 1.635.772 0.76 1.09 1.06 8 ΤΟΥΡΚΙΑ 1.064.071 725.457 583.472 0,75 0.50 0,38 9 ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ 0 146.720 528.925 0.00 0.10 0.34 10 ΚΥΠΡΟΣ 162.830 394.419 461.927 0,11 0,27 0.30 11 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 214.507 338.243 436.979 0.15 0.23 0.28 12 ΣΥΡΙΑ 809.503 2.360.847 216.889 0,57 1,63 0,14 13 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 126.181 94.142 142.748 0.09 0.06 0.09 6,66 8.80-1.89 28.71-8.15-24.06 453.37 3.52-19.57 260.50 17.12 29.19-90.81 51.63 14 ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ 154.131 0 137.257 0.11 0.00 0.09 15 ΦΙΛΑΝΔΙΑ 0 0 125.882 0.00 0.00 0.08 16 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 46.294 58.306 123.488 0,03 0,04 0,08 17 ΚΡΟΑΤΙΑ 25.432 134.946 26.736 0,02 0,09 0,02 11.79-80.19 18 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ 2.793 0 25.239 0.00 0.00 0.02 19 ΔΑΝΙΑ 138.716 34.472 13.135 0.10 0,02 0,01 20 ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ 54.907 91.282 11.357 0.04 0.06 0.01-61.90-87,56 21 ΕΛΒΕΤΙΑ 0 0 4.961 0.00 0.00 0.00 22 ΑΥΣΤΡΙΑ 53.917 3.364 0 0.04 0.00 0.00-100.00 23 ΒΟΣΝΙΑ & ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ 55.437 0 0 0.04 0.00 0.00 24 ΑΙΓΥΠΤΟΣ 8.250 0 0 0,01 0.00 0.00 25 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 15.644 9.519 0 0.01 0.01 0.00-100.00 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑ 2003-2007 (ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΗΠΑ) ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ, ΑΞΙΑ ΣΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΧΩΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΥΡΙΟΥ ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2003 2004 2005 2006 2007 ΕΛΛΑΔΑ ΤΥΡΙ ΚΑΙ ΤΥΡΟΠΗΓΜΑ 0406 12,662 14,385 15,752 14,776 19,771 ΤΥΡΙ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΤΡΙΨΙΜΟ (ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΦΕΤΑ) 0406905600 6,875 8,509 9,819 9,019 11,509 ΤΥΡΙ ΠΕΚΟΡΙΝΟ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΤΡΙΨΙΜΟ 0406905700 4,130 4,611 4,807 5,262 7,175 ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΑΠΟ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ ΓΑΛΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ ΜΑΛΑΚΑ - ΜΕΣΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 0406909500 891 1,135 906 446 702 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ, ΔΙΑΦΟΡΑ 0406905900 114 26 137 31 232 ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ 0406909900 626 33 74 18 99 ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΥΡΙΑ ΠΟΥ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΥΡΟΓΑΛΟ ΚΑΙ ΤΥΡΟΠΗΓΜΑ 0406109500 0 0 0 0 13 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΤΥΡΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ 0406309500 26 0 0 0 12 ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ, ΑΠΟ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ ΓΑΛΑ (ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΜΑΛΑΚΑ - ΜΕΣΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ), 0406909700 0 0 0 0 11 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ (ΣΕ ΜΗ ΤΡΙΜΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ ΟΥΤΕ ΣΕ ΜΟΡΦΗ ΣΚΟΝΗΣ) 0406305500 0 12 0 0 10 ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΑ 0406906300 0 0 0 0 7 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΤΡΙΜΜΕΝΑ Η ΣΕ ΣΚΟΝΗ/ ΚΟΚΚΟΥΣ 0406205500 0 0 10 0 0 ΤΥΡΙ (GJETOST) ΑΠΟ ΚΑΣΤΣΙΚΙΣΙΟ ΓΑΛΑ, Η ΤΥΡΟΓΑΛΟ ΑΠΟ ΜΕΙΓΜΑ ΚΑΤΣΙΚΙΣΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 0406902000 0 58 0 0 0 ΣΥΝΟΛΟ 12,662 14,385 15,752 14,776 19,771 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: DEPARTMENT OF COMMERCE, U.S. CENSUS BUREAU, FOREIGN TRADE STATISTICS (http://www.fas.usda.gov/ustrdscripts/usreport.exe )

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 2007 2008 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΑΛΛΑΓΗ 7,870 6,052-23.10 4,710 3,452-26.71 2,608 2,358-9.59 363 177-51.24 87 58-33.33 87 6-93.10 0 0 0 0 11 0 0 0 3 0 0 0 0 0 7,870 6,052-23.10

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 040690 ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ ΚΙΛΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΥΡΙΟΥ 2004 2005 2006 040690 1 0406905600 2 0406905700 3 0406909500 4 0406905900 5 0406909900 6 0406902000 ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ ΤΥΡΙΩΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΤΣΕΝΤΑΡ ΚΑΙ ΚΟΛΜΠΥ 2.239.307 2.360.054 2.136.129 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ (ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΦΕΤΑ) 1.276.858 1.443.755 1.295.045 ΤΥΡΙ ΠΕΚΟΡΙΝΟ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ 728.647 751.734 767.546 ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ 181.307 137.274 66.729 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ, ΔΙΑΦΟΡΑ 5.346 13.890 4.568 ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ 7.368 13.401 2.241 ΤΥΡΙ (GJETOST) ΑΠΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΤΣΙΚΙΣΙΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 1,47 0.00 0.00 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 0406 ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΜΕΡΙΔΙΟ (%) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΥΡΙΟΥ 2004 2005 2006 2004 2005 2006 0406 ΤΥΡΙ ΚΑΙ ΤΥΡΟΠΗΓΜΑ 14.385.438 15.752.338 14.776.141 100.00 100.00 100.00 1 040620 2 040630 3 040690 ΤΥΡΙΑ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΤΡΙΜΜΕΝΑ Η ΣΕ ΣΚΟΝΗ 0 10.063 0 0.00 0.06 0.00 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ ΤΥΡΙ,ΜΗ ΤΡΙΜΜΕΝΟ, ΟΥΤΕ ΣΕ ΜΟΡΦΗ ΣΚΟΝΗΣ 12.080 0 0 0.08 0.00 0.00 ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ ΤΥΡΙΩΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΤΣΕΝΤΑΡ ΚΑΙ ΚΟΛΜΠΥ 14.373.358 15.742.275 14.776.141 99.92 99.94 100.00 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 040690 ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΜΕΡΙΔΙΟ (%) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΥΡΙΟΥ 2004 2005 2006 2004 2005 2006 040690 1 0406905600 2 0406905700 3 0406909500 4 0406905900 ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ ΤΥΡΙΩΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΤΣΕΝΤΑΡ ΚΑΙ ΚΟΛΜΠΥ 14.373.358 15.742.275 14.776.141 100.00 100.00 100.00 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ (ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΦΕΤΑ) 8.509.471 9.818.511 9.018.657 59.20 62.37 61.04 ΤΥΡΙ ΠΕΚΟΡΙΝΟ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΣΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ 4.611.382 4.806.715 5.262.324 32.08 30.53 35.61 ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ 1.134.711 906.127 446.467 7.89 5.76 3.02 ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ, ΔΙΑΦΟΡΑ 25.982 136.798 30.574 0.18 0.87 0.21 5 0406909900 6 0406902000 ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΥΡΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΞΕΙΣ 33.467 74.124 18.119 0.23 0.47 0.12 ΤΥΡΙ (GJETOST) ΑΠΟ ΤΥΡΟΓΑΛΟ ΚΑΤΣΙΚΙΣΙΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 58.345 0 0 0.41 0.00 0.00 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 2004-2006 ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 0406905900 ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ ΤΥΡΙΩΝ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ ΔΟΛΑΡΙΑ ΗΠΑ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ (%) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΧΩΡΑ 2004 2005 2006 2004 2005 2006 2006 / 2005 ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 791.218 2.390.133 1.848.290 100.00 100.00 100.00-22.67 1 ΙΣΠΑΝΙΑ 120.866 391.144 655.540 15.28 16.36 35.47 2 ΓΑΛΛΙΑ 315.805 510.456 564.512 39.91 21.36 30.54 3 ΙΣΡΑΗΛ 139.518 989.359 240.309 17.63 41.39 13.00 67.60 10.59-75.71 4 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 0 0 95.844 0.00 0.00 5.19 5 ΧΙΛΗ 0 4.484 60.555 0.00 0.19 3.28 1250.47 6 ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ 16.708 0 50.067 2.11 0.00 2.71 7 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 9.237 27.978 49.387 1.17 1.17 2.67 8 ΠΟΛΩΝΙΑ 55.217 45.230 35.687 6.98 1.89 1.93 9 ΕΛΛΑΔΑ 25.982 136.798 30.574 3.28 5.72 1.65 10 ΙΤΑΛΙΑ 86.834 143.638 24.837 10.97 6.01 1.34 76.52-21.10-77.65-82.71 11 ΚΡΟΑΤΙΑ 0 0 17.174 0.00 0.00 0.93 12 ΒΟΣΝΙΑ & ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ 0 0 12.632 0.00 0.00 0.68 13 ΙΟΡΔΑΝΙΑ 3.000 7.600 7.500 0.38 0.32 0.41-1.32 14 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 0 0 3.672 0.00 0.00 0.20 15 ΚΑΝΑΔΑΣ 0 3.883 0 0.00 0.16 0.00-100.00 16 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 15.051 0 0 1.90 0.00 0.00 17 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 0 29.833 0 0.00 1.25 0.00 18 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 0 85.150 0 0.00 3.56 0.00 19 ΡΩΣΣΙΑ 0 14.580 0 0.00 0.61 0.00-100.00-100.00-100.00 20 ΤΟΥΡΚΙΑ 3.000 0 0 0.38 0.00 0.00 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ: GLOBALTRADE ATLAS NAVIGATOR ( http://www.gtis.com )