ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ Ι ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΑΘΗΜΑ 3 ΕΤΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΒΑΡΒΑΤΣΟΥΛΑΚΗΣ, PhD, CIA ΠΕΙΡΑΙΑΣ 2012
ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΕΓΚΤΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΕΛΕΓΚΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΩΤ. ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ
ΤΙ ΘΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΑ ΕΧΕΤΕ ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ ΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΘΑ ΕΧΕΤΕ ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΕ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ-ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΙΤΕ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ
ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ VS ΑΝΕΡΓΙΑ.Στον πίνακα που ακολουθεί, παραθέτουμε 22 τέτοιες περιπτώσεις επαγγελμάτων όπου υπάρχουν δυνατότητες εύρεσης εργασίας, στα πλαίσια της τρέχουσας οικονομικής κρίσης και των αδιεξόδων στην απασχόληση. Χαρακτηριστικό των περισσότερων επαγγελμάτων με θετικές προοπτικές σήμερα, είναι ότι, κατά κύριο λόγο, δε συνδέονται με δραστηριότητες γραφείου και θεωρητικές σπουδές. Ευνόητο είναι ότι, οι υποψήφιοι για ένταξη στα επαγγέλματα αυτά, πρέπει να θέλουν και να μπορούν να προσαρμοστούν στις ιδιαιτερότητες τους, να αποκτήσουν τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητες και να παρακολουθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις που τα αφορούν. Όλα τα παραπάνω, πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη στις ατομικές επιλογές σπουδών και σταδιοδρομίας (Κατσανέβας, 2012).
ΟΙ ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΣΤΑ 22 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΜΕ ΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 1. Πληροφορικός Ψηφιακής Εικόνας, 2. Πληροφορικός-Οικονομολόγος, 3. Φοροτεχνικός-Λογιστής 4. Ορκωτός Ελεγκτής, 5. Εμποροπλοίαρχος, 6. Μηχανικός εμπορικού ναυτικού, 7. Μηχανολόγος-Μηχανικός, 8. Γεωπόνος σύγχρονων καλλιεργειών, 9. Ζωοτεχνικός, 10. Τεχνολόγος γεωργίας και τροφίμων, 11. Μηχανολόγος-Τεχνολόγος ενέργειας, 12. Τεχνολόγος-ακτινολογίας/ ιατρικών εργαστηρίων, 13. Νοσηλευτής, 14. Φυσιοθεραπευτής, 15. Κτηνίατρος, 16. Ιχθυολόγος, 17. Μάγειρας-Ζαχαροπλάστης 18. Κομμωτής, 19. Επιπλοποιός, 20. Ηλεκτρονικός-Ηλεκτρολόγος, 21. Τεχνικός κινητής τηλεφωνίας 22. Φύλακας ιδιωτικής ασφάλειας
ΦΥΣΗ & ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ- Η ελεγκτική είναι ο κλάδος της οικονομικής επιστήμης που ασχολείται με τη διατύπωση αρχών και κανόνων που αφορούν τη διεξαγωγή οικονομικών ελέγχων. Οι έλεγχοι αυτοί στοχεύουν στην εξακρίβωση και επαλήθευση της αξιοπιστίας και της σημαντικότητας των χρηματοοικονομικών πληροφοριών που παρέχει η Λογιστική.
ΠΟΙΟΙ ΖΗΤΟΥΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Οι διοικούντες και διευθύνοντες την οικονομική μονάδα (οποιασδήποτε νομικής μορφής), οι οποίοι και φέρουν την ευθύνη διαχειρίσεως αυτής Οι μέτοχοι (τωρινοί και μελλοντικοί) και διάφοροι επενδυτές, που έχουν ή ενδιαφέρονται να τοποθετήσουν κεφάλαια με σκοπό το κέρδος Οι προμηθευτές-πιστωτές που ενδιαφέρονται για την αποπληρωμή των απαιτήσεων τους Οι πελάτες που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν ή να συνεχίσουν τις συναλλαγές τους με την οικονομική μονάδα Το προσωπικό προκειμένου να εξασφαλίσουν την απασχόλησή τους
ΠΟΙΟΙ ΖΗΤΟΥΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Οι ανταγωνιστές για να διαπιστώσουν την πορεία του κύκλου εργασιών και των αποτελεσμάτων των αντιπάλων τους Η κεντρική εξουσία, η τοπική εξουσία και άλλες επίσημες αρχές ασκώντας κρατική επιμελητεία Τα εργατικά συνδικάτα και διάφορες επαγγελματικές οργανώσεις για την προάσπιση εργατικών και κλαδικών συμφερόντων Το κοινό που διαβάζει τις οικονομικές καταστάσεις Διάφοροι χρηματοοικονομικοί αναλυτές, σύμβουλοι και ερευνητές, που μελετούν τις οικονομικές καταστάσεις για ποικίλους σκοπούς έρευνας
ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Οι λογιστικές πληροφορίες παρέχονται έγκαιρα και επαρκώς από τις Οικονομικές Υπηρεσίες της εταιρίας στα πλαίσια ενός οργανωμένου λογιστικού συστήματος (στην Ελλάδα με βάση τις αρχές του Ν. 2190/1920 & του Ε.Γ.Λ.Σ.) Το λογιστικό σύστημα αποτελείται από δικαιολογητικά, αναλυτικά & συγκεντρωτικά ημερολόγια, αναλυτικά καθολικά, γενικό καθολικό, ισοζύγια, λογιστικές καταστάσεις και βοηθητικά λογιστικά βιβλία
ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Ύπαρξη ή Πραγματοποίηση/ Ένα περιουσιακό στοιχείο (ή υποχρέωση) υπάρχει την ημερομηνία του ισολογισμού ή μία συναλλαγή (λογιστικό γεγονός) έχει συμβεί στη διάρκεια της χρήσης Πληρότητα/ Όλα τα περιουσιακά στοιχεία ή υποχρεώσεις και όλες οι συναλλαγές των οικονομικών καταστάσεων συμπεριλαμβάνονται πράγματι στα σχετικά κονδύλια Δικαιώματα & Υποχρεώσεις/ Τα περιουσιακά στοιχεία του ισολογισμού ανήκουν κατά νομική κυριότητα στην επιχείρηση, ενώ για το παθητικό υπάρχει αντίστοιχη νομική υποχρέωση για την καταβολή σχετικών υποχρεώσεων
ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Αποτίμηση ή Κατανομή/ Έχει γίνει κατάλληλη αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων και έχει γίνει ορθή κατανομή εσόδων-εξόδων μεταξύ των χρήσεων Παρουσίαση & Αποκάλυψη/ Τα διάφορα κονδύλια των οικονομικών καταστάσεων έχουν κατάλληλα ταξινομηθεί, περιγραφεί και αποκαλυφθεί ΕΦΟΣΟΝ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΙΣΧΥΟΥΝ (ΚΥΡΙΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ) ΟΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΤΟΥΣ ΔΙΕΚΟΛΥΝΟΥΝ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΤΩΝ ΤΟΥΣ (ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ Κ.Λ.Π.)
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ Ανάλογα των φορέων που διενεργούν τον έλεγχο Εξωτερικός Έλεγχος/ Απεικόνιση χωρίς ουσιώδη λάθη & παραλήψεις οικον. Καταστάσεων Εσωτερικός Έλεγχος/ Περιορισμός κινδύνων, λαθών, διασφάλιση αξιοπιστίας βιβλίων & διαφύλαξη της περιουσίας της επιχείρησης Κρατικός Έλεγχος/ Διασφάλιση δημοσίου χρήματος Ανάλογα με την έκταση των ελέγχων Γενικός έλεγχος / Έλεγχος τέλους χρήσης Ειδικός έλεγχος / Έλεγχος πωλήσεων, αποθεμάτων κ.λπ.. Ανάλογα με την έκταση των ελέγχων Προληπτικοί έλεγχοι/ Έλεγχος ενταλμάτων πληρωμής Κατασταλτικοί έλεγχοι/ Έλεγχος υπεξαίρεσης ταμείου
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ Ανάλογα με την διάρκεια των ελέγχων Μόνιμοι ή διαρκείς/ Ο εσωτερικός έλεγχος Τακτικοί ή περιοδικοί/ Ο εξωτερικός έλεγχος τέλους χρήσης Έκτακτοι ή περιστασιακοί/ Αιφνιδιαστική καταμέτρηση ταμείου Ανάλογα με το στοιχείο στο οποίο επιλέγει να δώσει έμφαση ο κάθε έλεγχος Χρηματοοικονομικοί/ Έλεγχος αξιοπιστίας λογιστικού συστήματος (κυρίως από ορκωτούς) Λειτουργικοί/ Αξιολόγηση λειτουργιών (κυρίως από εσωτερικούς ελεγκτές) Αποδοτικότητας ή Διοικητικός/ Μιας εγκαθιδρυμένης διαδικασίας (κυρίως από εσωτερικούς ελεγκτές) Συμμόρφωσης/ Προς εγκαθιδρυμένες διαδικασίες (π.χ. έλεγχος εξόφλησης τιμολογίων) Ειδικοί έλεγχοι/ Δικαστικοί έλεγχοι Αρθρ. 40/ Ν. 2190/1920 (προστασία μειοψηφίας)
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΙ ΧΡΟΝΟΙ Προϊστορικά δημιουργήθηκαν οι Σκυτάλες (ξύλα με εγκοπές) Στην Αρχαία Αίγυπτο υπήρχαν οι Επιστάτες ελεγκτές για έλεγχο της συλλογής των σιτηρών (π.χ. Ιωσήφ Παλαιάς Διαθήκης) Στην Αρχαία Αθήνα υπήρχαν οι ελεγκτές Εύθυνοι Στην Αρχαία Ρώμη υπήρχαν οι Ύπατοι ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΑΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ Καθιέρωση όρου Auditor επί Εδουάρδου Α (1285) Δημιουργία διπλογραφικού συστήματος στην Γένοβα (1340) 1η Ένωση Επαγγελματιών Ελεγκτών στην Ιταλία (1581) ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ Νόμος Συγχώνευσης Σιδηροδρόμων (1845) & ο Εταιρικός Νόμος (1862) στην Μ. Βρετανία Ίδρυση Institute of Chattered Accountants (1880) Ραγδαία ανάπτυξη στον 20ο αιώνα
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ Η αρχική έννοια του όρου ελεγκτής (auditor) ήταν ο ακροατής αυτός που παρακολουθεί, «αυτός που ακούει», προκειμένου να εκφράσει γνώμη ο ελεγκτής για την ορθότητα της διαχείρισης των λογαριασμών Επίσης την περίοδο αυτή ο έλεγχος ήταν λεπτομερής, κάλυπτε ποσοστό περίπου 100% των ελεγχόμενων λογαριασμών, ήταν κυρίως έλεγχος για την αποκάλυψη της απάτης και η αναγνώριση της σημασίας εσωτερικού ελέγχου ήταν μηδαμινή. Τον 20ο αιώνα ο αντικειμενικός σκοπός της συνηθισμένης έρευνας των χρηματοοικονομικών καταστάσεων που κάνει ο ανεξάρτητος ελεγκτής είναι να εκφράσει τη γνώμη του ως προς την ειλικρίνεια με την οποία αυτές παρουσιάζουν τη χρηματοοικονομική θέση, τα αποτελέσματα χρήσεως και τις μεταβολές της χρηματοοικονομικής θέσεως, σύμφωνα με τις γενικά παραδεκτές αρχές της λογιστικής. Ο έλεγχος είναι δειγματοληπτικός και αναπτύσσεται και ο εσωτερικός έλεγχος.
ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΕΝΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ (GENERAL STANDARDS) Πλήρη επιστημονική & επαγγελματική κατάρτιση και εμπειρία εξωτερικού ελεγκτή Ανεξαρτησία και ανεπηρέαστη σκέψη Επαγγελματική επιμέλεια στον έλεγχο ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (STANDARDS OF FIELDWORK) Ορθολογικός προγραμματισμός και εποπτεία ελέγχου Αξιολόγηση συστήματος εσωτερικού ελέγχου Επάρκεια και καταλληλότητα αποδεικτικού υλικού ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΚΘΕΣΗΣ ΠΟΡΙΣΜΑΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Αναφορά τήρησης γενικά παραδεκτών λογιστικών αρχών Αναφορά τήρησης ίδιων λογιστικών αρχών μεταξύ των χρήσεων Αναφορά ικανοποιητικών υποσημειώσεων στο προσάρτημα και τις οικονομικές καταστάσεις Αναφορά γνώμης-βαθμού ευθύνης ελεγκτή στην Έκθεση Ελέγχου
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΛΕΓΧΟΥ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ (1100-1120) 2. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΕΣ (2200-2260) 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (3300-4402) 4. ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ (5500-5580) 5. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΡΙΤΩΝ (6600-6620) 6. ΕΛΕΓΚΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ (7700-7720) 7. ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ (8800)
H ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΓΓΕΝΕΙΣ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Οι λογιστικές καταστάσεις σπάνια είναι «ακριβοδίκαιες» χωρίς πιστοποιητικό του Ο.Ε.Λ. διότι: Ο περιορισμός όλων των λαθών είναι οικονομικά ασύμφορος Υπάρχουν πολύπλοκες επιχειρησιακές διαδικασίες που δημιουργούν δυσκολίες στην επίλυση λογιστικών θεμάτων Υπάρχουν σε αρκετές περιπτώσεις σύγκρουση των φορολογικών νόμων και του εμπορικού Ν.2190/1920 Υπάρχουν αρκετά «μαγειρέματα» στις απογραφές Υπάρχουν κλοπές και ζημιές περιουσιακών στοιχείων που δεν αναφέρονται στις λογιστικές καταστάσεις
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Ο.Ε.Λ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο Ο.Ε.Λ. καλείται να επιβεβαιώσει: Την ύπαρξη των στοιχείων του ισολογισμού Την πληρότητα των καταχωρήσεων Την αριθμητική ακρίβεια των καταχωρήσεων, μετρήσεων, αποτιμήσεων Την ταξινόμηση των στοιχείων Την αυτοτέλεια των χρήσεων Την προσαρμογή των λογαριασμών Την ύπαρξη δικαιωμάτων & υποχρεώσεων Τη νομιμότητα των πράξεων
ΤΕΛΙΚΑ ΑΞΙΖΕΙ Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΧΟΣ? Βελτίωση λογιστικού συστήματος Βελτίωση συστήματος εσωτερικού ελέγχου Νομιμότητα λογιστικών καταστάσεων Εγκυρότητα και πληρότητα δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων Διευκόλυνση άντλησης κεφαλαίων από καλά ενημερωμένους επενδυτές Διευκόλυνση φορολογικού ελέγχου Ενίσχυση «καλών» διοικήσεων / Αποδυνάμωση «κακών» διοικήσεων Στην Ελλάδα δυνατότητα απαλλαγής ελέγχου αποδοχώνπροσδιορισμού φορολογητέου εισοδήματος όταν υπάρχει ειδικό πιστοποιητικό από ορκωτό ελεγκτή ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΜΩΣ Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΕΝ ΜΑΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΕΙ 100%
Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ν. 2190/1920 (όπως κωδικοποιήθηκε έως τον Ν. 3604/2007) Άρθρο 36 / Υποχρέωση ελέγχου οικον. καταστάσεων ΑΕ, ΕΠΕ, ΕΕ από 2 εξωτ. ελεγκτές εάν δημοσιεύουν καταστάσεις βάσει ΔΛΠ ή υπερβαίνουν επί 2 συνεχή έτη 2 από τα 3 όρια της παρ. 6 του άρθρου 42α δηλ: Σύνολο ενεργητικού 2,5 εκ. ευρώ Καθαρό κύκλο εργασιών 5 εκ. Ευρώ Μ.Ο. Απασχολούμενου προσωπικού > 50 άτομα Ν. 5076/ 1931 Σύσταση Σώμ. Ελλ. Ορκ. Ελεγκτών/ δεν λειτούργησε στην πράξη Ν. 3329/1955 Ίδρυση Σ.Ο.Λ. (με βοήθεια Άγγλων Ορκωτών Ελεγκτών & κρατική εποπτεία) ΠΔ. 226/1992 (κατόπιν 8ης οδηγίας ΕΕ) Κατάργηση Σ.Ο.Λ. και αντικατάστασή του από το Σ.Ο.Ε.Λ. και ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρίες N. 3693/2008 & 2 ΠΟΛ 2011/2012 Ριζικές αλλαγές επαγγέλματος και εναρμόνιση με Ευρωπαϊκή Ένωση
Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Ορκωτοί Ελεγκτές κατόπιν προϋπηρεσίας και εξετάσεων ΕΛΤΕ 5 όργανα Σ.Ο.Ε.Λ. Γ.Σ. (ανά 3ετία-μόνο ορκωτοί συμμετέχουν) Εποπτικό Συμβούλιο (διοικεί Σ.Ο.Ε.Λ.) Εκτελεστική Γραμματεία Πειθαρχικό Συμβούλιο Επιστημονικό Συμβούλιο
Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΒΑΣΗ ΠΔ226/92 Οι Ο.Ε.Λ.υπεύθυνοι για έλεγχο οικ. Καταστάσεων: ΑΕ, ΕΠΕ, ΕΕ με προϋπόθεση Αρθρ. 42α Ανωτέρω Κοινοπραξιών ΑΕ εισηγμένων στο ΧΑΑ Τραπεζών, ασφαλιστικών εταιριών, χρηματοοικονομικών εταιριών ΝΠΔΔ & ΝΠΙΔ με κοινωφελή σκοπό Εταιριών, οργανισμών & δραστηριοτήτων που υπάγονται σε υποχρεωτικό έλεγχο από ορκωτό ελεγκτή Ενοποιημένων λογιστικών καταστάσεων συνδεδεμένων επ/σεων Ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρίες & κοινοπραξίες Σ.Ο.Λ., BKR - είναι οι leaders του κλάδου Λοιπές εταιρίες (Ernst & Young, KPMG, Deloitte, PWC, Moore Stephens κ.λπ..) Με στοιχεία του Σ.Ο.Ε.Λ. το 1997 υπήρχαν 32 εταιρίες (427 ορκωτοί + 420 λοιπών βαθμίδων)[η απελευθέρωση επαγγ. αύξησε +50% συνολική απασχόληση ελεγκτών (600 άτομα προ απελευθέρωσης)]
Ν. 3693/2008 ΡΙΖΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Αρμόδια αρχή Ορκωτών γίνεται η ΕΛΤΕ Επαναδιατυπώνονται οι έννοιες εντιμότητα προσόντα ανεξαρτησία κτλ Για την 2 ετή- 4 ετή προϋπηρεσία σε ελεγκτικό γραφείο για τους πτυχιούχους ΑΕΙ-ΤΕΙ (με δικαίωμα εξαίρεσης μαθημάτων) ή 6ετή για τους απόφοιτους Λυκείου
ΡΙΖΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Τίθεται προϋπόθεση για την διατήρηση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος η συνεχής εκπαίδευση Τίθεται σε εφαρμογή ο Ποιοτικός Έλεγχος της εργασίας των Ορκωτών Υποχρεούνται οι ελεγκτικές εταιρίες να καταρτίσουν και να ανανεώνουν έκθεση διαφάνειας στην ιστοσελίδα τους
ΠΟΛ. 1159/22.7.2011 & ΠΟΛ.1011/10.1.2012 (ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ) Το «Ετήσιο Πιστοποιητικό» που προβλέπεται αφορά τις Ανώνυμες Εταιρείες και τις Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης που οι ετήσιες οικονομικές τους καταστάσεις ελέγχονται υποχρεωτικά από Νόμιμους Ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία και εκδίδεται μετά από φορολογικό έλεγχο που διενεργείται από Νόμιμους Ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία που είναι εγγεγραμμένα στο δημόσιο Μητρώο του ν. 3693/2008. Επίσης στην απόφαση αναφέρεται ότι ο προσδιορισμός των φορολογικών αναμορφώσεων των αποτελεσμάτων με τις δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται, θα πρέπει να προκύπτει αναλυτικά από τα τηρούμενα βιβλία και η οριστικοποίηση των αναμορφώσεων πρέπει να γίνεται είτε άμεσα από τους καταχωρητές των εγγραφών ή το αργότερο μέχρι την οριστικοποίηση των λογιστικών εγγραφών κάθε μήνα.
ΠΟΛ. 1159/22.7.2011 & ΠΟΛ.1011/10.1.2012 Από τις εταιρείες που ελέγχονται από Νόμιμους Ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία για τη φορολογική τους συμμόρφωση θα επιλέγεται δείγμα τουλάχιστον της τάξης του 9% για έλεγχο, με κριτήρια που θα ορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών. Επίσης εκτός των εταιρειών που ελέγχονται υποχρεωτικά από ορκωτούς ελεγκτές το Υπουργείο Οικονομικών μπορεί να διενεργεί τακτικούς ελέγχους σε πρόσθετο αριθμό εταιρειών, μετά από εισήγηση του προϊσταμένου της αρμόδιας ελεγκτικής αρχής και έγκριση από επιτροπή η οποία αποτελείται από το Γενικό Διευθυντή Φορολογικών Ελέγχων, το Γενικό Διευθυντή Φορολογίας και τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Ελέγχου, βάσει ειδικών κριτηρίων (λήψη πλαστών εικονικών κλπ).
ΠΟΛ. 1159/22.7.2011 & ΠΟΛ.1011/10.1.2012 Η Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης συμπληρώνεται και υποβάλλεται ηλεκτρονικά στο Υπουργείο Οικονομικών από τους Νόμιμους Ελεγκτές και συγκεκριμένα στη βάση δεδομένων που τηρεί η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ), έως την 10η ημέρα του έβδομου μήνα από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου. Οι Νόμιμοι Ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία υποχρεούνται να διατηρούν τον αναλυτικό φάκελο τεκμηρίωσης για χρονικό διάστημα τουλάχιστον επτά (7) ετών από την ημερομηνία που υποβάλλεται η Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης στο Υπουργείο Οικονομικών και συγκεκριμένα στη βάση δεδομένων της Γ.Γ.Π.Σ και υποχρεούνται να παρέχουν το σχετικό φάκελο τεκμηρίωσης οποτεδήποτε αυτό ζητηθεί από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΟΕΛ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ Στη σημερινή διεθνοποιημένη κοινωνία η «ακριβοδίκαια» γνώμη του Ο.Ε.Λ. συμβάλλει στην προστασία: Του κοινωνικού συνόλου: αποκ. παραβ. νόμων κ.λπ.. Του Δημοσίου: αποκ. Φοροδιαφυγής κ.λπ.. Του προσωπικού της επιχ/σης: καταβ. μισθών κ.λπ.. Των μετόχων, δανειστών, προμηθευτών: φερεγγυότητα καταβολής υποχρεώσεων Των μελλοντικών επενδυτών: αξίζει να επενδύσουν; ΟΦΕΛΗ: Ενίσχυση θέσης επιχ/σεων, ορθολογική κατανομή πόρων, ανάπτυξη υγιών εταιριών, ανάπτυξη προϊόντων & υπηρεσιών
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΕΛΕΓΚΤΗ (ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΕΓΚΥΡΟ ΕΛΕΓΧΟ) ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΛΕΓΚΤΗ & ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ Άμεση (απευθείας πρόταση & απευθείας αποδοχή) ή έμμεση επιλογή (μέσω Μητρώου εταιριών Σ.Ο.Ε.Λ. & ανάθεση ελέγχου από Σ.Ο.Ε.Λ.) Εκλογή 1 ορκωτού και 1 αναπληρωματικού Σε περίπτωση αποδοχής του ελέγχου γνωστοποίηση σε εταιρία και Σ.Ο.Ε.Λ. από εταιρία ορκωτών ονομάτων ορκωτών & απαιτούμενες ώρες απασχόλησης για ολοκλήρωση ελέγχου Το Σ.Ο.Ε.Λ. παρακολουθεί α) τον αριθμό ελέγχων κάθε ορκωτού σε κάθε περίοδο β) την τήρηση ανώτατου ορίου απασχόλησής του και γ) τη νομιμότητα των διαδικασιών ανάθεσης τακτικών ελέγχων
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΕΛΕΓΚΤΗ (ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΕΓΚΥΡΟ ΕΛΕΓΧΟ) ΑΜΟΙΒΕΣ ΕΛΕΓΚΤΩΝ (ΠΔ 226/92) Η αμοιβή του ελέγχου να μην υπερβαίνει το 1/10 της συνολικής αμοιβής του προηγουμένου έτους Καθορισμός από Σ.Ο.Ε.Λ. ανώτατου ορίου απασχόλησης ανά ορκωτό & μέσο ενιαίο ωρομίσθιο (ΣΗΜΕΡΑ 44 ΕΥΡΩ/ΑΝΑ ΩΡΑ) Αν διαφοροποιηθεί το μέσο ενιαίο ωρομίσθιο κοινοποιείται στο Σ.Ο.Ε.Λ. & ισχύει για όλους τους μελλοντικούς ελέγχους της εταιρίας Καθορισμός από Σ.Ο.Ε.Λ. ελαχίστων ορών απασχόλησης για ίδιες ομάδες επιχ/σεων Παρακολούθηση αμοιβών ελέγχων από Εποπτικό Συμβούλιο Σ.Ο.Ε.Λ. Υποβολή ωρών απασχόλησης ορκωτού και βοηθών στο Εποπτικό Συμβούλιο Σ.Ο.Ε.Λ. (δεν επιτρέπεται υπέρβαση των δηλωθέντων ωρών απασχόλησης)
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΕΛΕΓΚΤΗ (ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΕΓΚΥΡΟ ΕΛΕΓΧΟ) ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΩΣ ΠΡΟΣ: Ιδιότητα εμπόρου, δημοσίου υπαλλήλου, υπαλλ. ΝΠΔΔ, δικηγόρου, συμβολαιογράφου, μέλους ΔΣ ΑΕ, διαχειριστή ΕΠΕ Κατοχή έμμισθης θέσης σε ιδιωτική εταιρία ή ΝΠΙΔ Τήρηση λογιστικών βιβλίων Απόκτηση από ελεγκτή μετοχών της ελεγχόμενης εταιρίας Δανεισμός ελεγχόμενης εταιρίας από Ο.Ε.Λ. και αντίστροφα
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΕΛΕΓΚΤΗ (ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΕΓΚΥΡΟ ΕΛΕΓΧΟ) ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Σ.Ο.Ε.Λ. Όχι πλημμελή και εξαρτημένη άσκηση ελεγκτικού έργου Μη αποδοχή ανάθεσης ελέγχου όταν συντρέχουν ειδικές συνθήκες Απαγόρευση παροχής άλλων υπηρεσιών στον ελεγχόμενο Απαγόρευση λήψης απόφασης για θέματα αρμοδιότητας του ελεγχομένου Αμερόληπτη στάση σε αντικρουόμενες απόψεις Όχι άμεσο ή έμμεσο οικονομικό συμφέρον Μη αποδοχή παρεμβάσεων στο ελεγκτικό έργο Μη αποδοχή δώρων (πλην συμβολικών αναμνηστικών) Μη αποδοχή υψηλότερης αμοιβής της νόμιμης Μη διαπραγμάτευση αμοιβής Ο.Ε.Λ. Μη ανάληψη ελέγχου σε εταιρία που την προηγούμενη 5ετία είχε θέση μέλους ΔΣ, Διευθυντή, οικον-λογιστ-φορολ. συμβούλου ή άλλη έμμισθη θέση Επιφύλαξη εάν στην ελεγχόμενη εταιρία υπάρχουν συγγενείς Τήρηση νόμων & διατάξεων Σ.Ο.Ε.Λ.
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ & ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ Διεξαγωγή ελέγχου οικον. καταστάσεων (λογιστική & διαχειριστική κατάσταση εταιρίας, έλεγχος ακρίβειας & νομιμότητας βιβλίων για πιστοποίηση «ακριβοδίκαιας» απεικόνισης περιουσίας & αποτ/των) Υποδείξεις προς το ΔΣ Παράσταση στην ΓΣ των μετόχων & παροχή διευκρινήσεων Επιμέλεια, εχεμύθεια, έγκαιρη δήλωση κωλύματος ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ Διενέργεια ελέγχου με βάση τα πρότυπα, νόμους, κωδ. δεοντολογίας Κάλυψη όλων των πτυχών της επιχ/σης Αξιολόγηση αποτελεσματικότητας εσωτ. Ελέγχου Υποβολή προτάσεων στο ΔΣ ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ (ΓΡΑΠΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ:) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ/ Παραβάσεις νόμων-καταστατικού ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ/ Φορολογικές παραβάσεις ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑΔΟΣ/ Παραβάσεις Τραπεζών ΕΑΝ ΟΧΙ ΑΣΤΙΚΗ-ΠΟΙΝΙΚΗ-ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Ατομική δικαιοπρακτική Σε περιπτώσεις παράβασης καθήκοντος (όχι επιδεξιότητα, μη τήρηση προτύπων, μη κατοχή αποδεικτικών στοιχείων, όχι καλή πίστη, όχι επάρκεια, όχι επιμέλεια συνεργατών), πταίσματος (δόλο, βαριά & ελαφριά αμέλεια) & ζημιάς (συνέπεια παράνομης & υπαίτιας συμπεριφοράς) Παραγραφή μετά 2ετίας Αποζημίωση μέχρι το 5πλάσιο των ετησίων αποδοχών του Προέδρου Αρείου Πάγου ή συνόλου αμοιβών Ο.Ε.Λ. προηγουμένου έτους Ευθύνη και μετά το πιστοποιητικό εφόσον αποκρύψει μεταγενέστερα γεγονότα ΕΝΑΝΤΙ ΤΡΙΤΩΝ Εφόσον τους έβλαψε με την παράβαση ελεγκτικών καθηκόντων, εχεμύθειας, παρεπόμενων υποχρεώσεων Ισχύουν τα Αρθρ. 914 & 919 ΑΚ ΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ο.Ε.Λ. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ Ή ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΕ ΟΜΟΛΟΓΑ ΕΛΛ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ(>10 ΦΟΡΕΣ ΑΠΟΔΟΧΩΝ ΠΡΟΕΔΡ. ΑΡ. ΠΑΓΟΥ Ή 150% ΑΠΟΔΟΧΩΝ Ο.Ε.Λ.)
ΠΟΙΝΙΚΗ & ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΑΡΘΡΟ 63β Ν. 2190/1920 Φυλάκιση μέχρι 3 μήνες και χρηματική ποινή 235 για αμέλεια, μη δήλωση κωλύματος σε περιπτώσεις ενεργούς απασχόλησης στον ελεγχόμενο την τελευταία 2ετία. ΑΡΘΡΟ 16 ΠΔ 226/92 Ευθύνη για μη τήρηση εχεμύθειας του ιδίου & του προσωπικού του ΑΡΘΡΟ 20 ΠΔ 226/92 Ευθύνη για πλημμελή άσκηση καθήκοντος, ανάρμοστη συμπεριφορά, παράβαση νόμου Ποινές από Πειθαρχικό Συμβούλιο Σ.Ο.Ε.Λ.: Οριστική παύση Προσωρινή παύση μέχρι 6 μήνες Πρόστιμο ή Επίπληξη
2 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΜΕ ΕΜΠΛΟΚΗ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ENRON-Η.Π.Α. Τα οικονομικά στελέχη της εταιρίας παραποιούσαν τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρίας. Όταν ξέσπασε το σκάνδαλο στέλεχος της ελεγκτικής εταιρίας κατηγορήθηκε ότι κατέστρεψε ουσιώδη στοιχεία από τα Φύλλα Ελέγχου Η ελεγκτική εταιρία οδηγήθηκε σε διάλυση ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΚΟΣΚΩΤΑ-ΕΛΛΑΔΑ Οι Ο.Ε.Λ. επιβεβαίωσαν το υπόλοιπο των τραπεζικών καταθέσεων της Τράπεζας Κρήτης μέσω πλαστού extrait που τους έδωσε ο ίδιος ο Κοσκωτάς Μόνο οι Ο.Ε.Λ. και ο Κοσκωτάς καταδικάστηκαν ουσιαστικά σε φυλάκιση (για αμέλεια και παράλειψη καθήκοντος)
Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΑΤΗΣ Ορισμός Στο Διεθνές Ελεγκτικό Πρότυπο 240 ορίζεται ως απάτη η εσκεμμένη πράξη της Διοίκησης, στελεχών της ή τρίτων με σκοπό την παρερμήνευση των οικονομικών καταστάσεων, εκθέσεων ή αναφορών της Συνήθεις απάτες Παραποίηση, νόθευση στοιχείων Συγκάλυψη ή παράλειψη συναλλαγών Παράλειψη σημαντικών γεγονότων
Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΑΤΗΣ Το τρίγωνο της απάτης Η πίεση που αντιμετωπίζει το άτομο Η ευκαιρία να διαπράξει την απάτη (όχι εσωτερικός έλεγχος, αναποτελεσματικό ΔΣ, ατιμωρησία, έλλειψη ηθικής) Η εκλογίκευση της απάτης Λόγοι ενίσχυσης απάτης Ανταγωνισμός Πίεση ικανοποίησης στόχων Πολιτική κινήτρων (BONUS ΓΙΑ ΚΕΡΔΗ) Σύνθεση ΔΣ Πρόεδρος ΔΣ+ Διευθύνων Σύμβουλος= ίδιο πρόσωπο Ρυθμός ανάπτυξης και μέγεθος επιχείρησης Έλλειψη εξειδίκευσης εξωτερικού ελεγκτή ΤΕΛΙΚΑ: Ο ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙ ΑΠΑΤΗ ΚΑΙ ΕΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΝΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ
CASE STUDY Υποθέτουμε ότι διευθύνετε ως Ο.Ε.Λ. την ελεγκτική εταιρία ΑΩ ΑΕ. Η βιομηχανική εταιρία ΑΒΓ ΑΕ απευθύνεται σε εσάς με σκοπό να αναλάβετε τον έλεγχο των οικονομικών της καταστάσεων. Αναλύστε τις ενέργειες που κάνετε από την έναρξη μέχρι το τέλος του ελεγκτικού σας έργου.
Ι. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΛΑΤΗ Στοχεύει στην εξοικείωση του Ο.Ε.Λ. με το αντικείμενο ελέγχου, την ελεγχόμενη εταιρία Λαμβάνει χώρα πριν την πρώτη επαφή 2. ΑΡΧΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Λήψη στοιχείων από: Παλαιούς ισολογισμούς Εκθέσεις πιστοποιητικά ελεγκτών Τράπεζες Εφημερίδες Χρηματιστήριο κλπ 3. ΠΡΩΤΗ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΠΕΛΑΤΗ Πάντοτε από Ο.Ε.Λ. ή ανώτατο στέλεχος Καλή προετοιμασία επαγγελματική συμπεριφορά Απευθείας συζήτηση για εκτίμηση εταιρίας & κόστους ελέγχου
Ι. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Ακολουθεί την πρώτη επαφή (μετά από την αξιολόγηση του ελεγκτικού κινδύνου που σχετίζεται με τις ώρες ελέγχου που θα χρειαστούν άρα και με την αμοιβή του ελέγχου) Αποτελεί συμβόλαιο δέσμευσης με ελεγχόμενη εταιρία Συνήθως περιλαμβάνει: Είδος ελέγχου- Ν.2190/20 ή άλλου Χρονική περίοδος ελέγχου Ειδικές απαιτήσεις από ελεγχόμενο π.χ. Γραφείο για ελεγκτές Κόστος ελέγχου Βάσει οδηγίας Σ.Ο.Ε.Λ. Διαδικασίες ελέγχου Ρήτρα ελέγχου σε περίπτωση κακού λογιστικού συστήματος που θα απαιτήσει πρόσθετες ώρες ελέγχου Περιπτώσεις άρνησης ελέγχου Λεπτομέρειες για την έκθεση ελέγχου Επέκταση ελέγχου σε θέματα φορολογίας εισοδήματος-πρόσθετο κόστος ελέγχου Ειδικός έλεγχος εσωτερικής οργάνωσης ή εσωτ. έλεγχος
Ι. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 5.ΑΠΟΔΟΧΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Αυτή γίνεται στη ΓΣ της εταιρίας με την απόφαση εκλογής ελεγκτών χρήσης (1 τακτικός + 1 αναπληρωματικός) 6.ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ-ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ Μετά την αποδοχή ανάλογα με τις ώρες ελέγχου και την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού γίνεται το χρονοδιάγραμμα του ελέγχου και η στελέχωση της ελεγκτικής ομάδας (στις πολυεθνικές εταιρίες υπάρχει ο partner-ορκωτός, 1 manager, 1 senior, 1-3 assistants) Οι ομάδες ελέγχου έχουν στενή ιεραρχία και το ανώτερο επίπεδο ελέγχει κυρίως το αμέσως κατώτερο επίπεδο αλλά και τα κάτωθεν αυτού επίπεδα
Ι. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 7.ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΥΛΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Περιλαμβάνει τα υλικά μέσα για τον έλεγχο (έντυπα, γραφική ύλη, laptop κλπ) Διασφάλιση χώρου εργασίας στην ελεγχόμενη εταιρία 8.ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Μπορεί να λαμβάνει χώρα και σε ενδιάμεσες φάσεις του ελέγχου Περιλαμβάνει τη συλλογή: Καταστατικού επιχ/σης Πρακτικών ΓΣ+ΔΣ Σχετικής νομοθεσίας Πληροφοριών μέσω επισκέψεων-επαφών Συλλογής τίτλων κατοχής περιουσιακών στοιχείων Απόκτηση γνώσης εταιρίας και κλάδου Φορολογικών δηλώσεων και εκκαθαριστικών Συλλογή μεταγενέστερων γεγονότων προηγούμενου ελέγχου Γνώσης για σχεδιασμό προγραμμάτων ελέγχου Τελευταίου ισοζυγίου για εκτίμηση μεγεθών
ΙΙ. ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (INTERNAL CONTROLS) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΛΕΓΚΤΗ Γίνεται με λήψη στοιχείων για τη λογιστική οργάνωση της εταιρίας, το λογιστικό σχέδιο, την τήρηση των βιβλίων, την ακολουθούμενη μεθοδολογία (π.χ. αποτίμηση), τους τρόπους διασφάλισης προσωπικού & περιουσιακών στοιχείων και το οργανόγραμμα Η ενημέρωση γίνεται επίσης με μελέτη φακέλων προηγουμένων ετών, υποβολή ερωτήσεων στους αρμόδιους, τη μελέτη εγχειριδίου εσωτερικού ελέγχου, την προσωπική επιθεώρηση, την σύνταξη διαγραμμάτων ροής και την επισκόπηση διαδικασιών
ΙΙΙ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (INTERNAL CONTROLS) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Είναι μια διεργασία μέσα σε έναν οργανισμό που έχει σκοπό την παροχή λογικής διαβεβαίωσης σχετικά με την επίτευξη των παρακάτω κυρίων αντικειμενικών σκοπών: Της αξιοπιστίας και αρτιότητας πληροφοριών Της συμμόρφωσης σε πολιτικές, προγράμματα (plans), διαδικασίες, νόμους και διατάξεις Τη διασφάλιση περιουσιακών στοιχείων Την οικονομική και αποτελεσματική χρήση πόρων Την επίτευξη καθιερωμένων αντικειμενικών σκοπών και επιδιώξεων για λειτουργίες ή προγράμματα
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΤΑΔΙΑ Μελέτη από Ο.Ε.Λ. εγχειριδίων, οργανογραμμάτων, παλαιών Φ.Ε. Καταγραφή διαδικασιών Συγκριτική αξιολόγηση διαδικασιών Συγκέντρωση ελεγκτικών τεκμηρίων (εκθέσεις, διαγράμματα ροής, ερωτηματολόγια) Προκαταρκτική αξιολόγηση Τελική αξιολόγηση
ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΣΩΤ. ΕΛΕΓΧΟΥ Ανάπτυξη ορθολογικού σχεδίου οργάνωσης της επιχείρησης (οργανόγραμμα, κατανομή αρμοδιοτήτων, σαφής διαχωρισμός λειτουργικών διαδικασιών, τήρηση ΕΓΛΣ, ορθολογικά παραστατικά) Στελέχωση της επιχείρησης με κατάλληλα καταρτισμένα και αξιόπιστα πρόσωπα Εξασφάλιση επαρκούς μηχανοργάνωσης Λήψη μέτρων προστασίας των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης (χρηματοκιβώτια, διαχωρισμός καθηκόντων, έκτακτες καταμετρήσεις κ.λπ..)
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΙΑ Είναι μία ανεξάρτητη, αντικειμενική και συμβουλευτική δραστηριότητα σχεδιασμένη να προσθέτει αξία και να βελτιώνει τις λειτουργίες μιας επιχείρησης. Ο εσωτερικός έλεγχος βοηθά την επιχείρηση να εκπληρώσει τους σκοπούς της προσφέροντας μία συστηματική, αυστηρή προσέγγιση, αποτιμώντας και βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα του συστήματος διαχείρισης κινδύνων (risk management), του συστήματος εσωτερικών ελέγχων (controls) και των διαδικασιών της διοίκησης (governance procedures).
ΣΧΕΣΕΙΣ Ο.Ε.Λ. ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ Χρησιμοποιούν αντίστοιχα ελεγκτικά εργαλεία (διαγράμματα ροής, ερωτηματολόγια κ.λπ..) Εξετάζουν τη συμμόρφωση του προσωπικού στις διαδικασίες-εντολές της Διοίκησης Χρησιμοποιούν Η/Υ στη δουλειά τους Λειτουργούν βάσει διεθνών ελεγκτικών προτύπων Πρέπει να έχουν καλή συνεργασία Συντάσσουν εκθέσεις ελέγχου ΔΙΑΦΟΡΕΣ Οι εσωτερικοί ελεγκτές είναι συνήθως υπάλληλοι της εταιρίας Οι εξωτερικοί ενδιαφέρονται για την «ακριβοδίκαια» απεικόνιση λογιστικών καταστάσεων ενώ οι εσωτερικοί για την πληρότητα συστήματος εσωτερικού ελέγχου-δικλείδων ασφαλείας Η έκθεση των εξωτερικών ελεγκτών γίνεται προς τους μετόχους, ενώ οι εσωτερικοί προς το ΔΣ ή ανώτατο στέλεχος Οι εξωτερικοί έρχονται 2 φορές τον χρόνο ενώ οι εσωτερικοί βρίσκονται συνεχώς στην εταιρία Ο Ο.Ε.Λ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙ ΒΑΣΕΙ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΩΦΕΛΗ
ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ΔΙΟΤΙ: Η Διοίκηση έχει δυνατότητα παρέμβασης στο σύστημα εσωτερικού ελέγχου με δόλιους σκοπούς Πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος λαθών, παραλείψεων από τους εσωτερικούς ελεγκτές Είναι μικρό το χρονικό διάστημα παραμονής του Ο.Ε.Λ. στην ελεγχόμενη εταιρία για να εκτιμήσει τα πρόσωπα Η δειγματοληψία ενέχει τον κίνδυνο λάθους Με αυτόν ο Ο.Ε.Λ. προσπαθεί να αποδείξει δειγματοληπτικά τι λάθη και παραλήψεις έγιναν, ενώ με την αξιολόγηση εσωτερικού ελέγχου τι λάθη μπορούσαν να γίνουν Αυτός επιτρέπει τον έλεγχο συναλλαγών (στη διάρκεια της χρήσης) και τον έλεγχο υπολοίπων λογαριασμών (μετά το τέλος της χρήσης)
ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΣΤΑΔΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ: Αρχικά καθορίζονται: Οι σκοποί των επιμέρους ελέγχων Ο τρόπος επαλήθευσης της ακρίβειας καταχώρησης συναλλαγών & της αντικειμενικότητας των υπολοίπων λογαριασμών Το δείγμα συναλλαγών και οι τεχνικές ελέγχου Το δείγμα λογαριασμών και οι τεχνικές ελέγχου Η οργάνωση & ο καταμερισμός εργασίας ελέγχου Ο Ο.Ε.Λ. λαμβάνει υπόψη την αποτελεσματικότητα εσωτ. ελέγχου, τον αποδεκτό βαθμό ελεγκτικού κινδύνου, τη φύση του στοιχείου ελέγχου και το κόστος ελέγχου
ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (Materiality Level): Το επίπεδο σημαντικότητας είναι το μέγιστο ποσό ανοχής ενός σφάλματος ή μιας παράλειψης και αυτό επηρεάζεται από τα απόλυτα μεγέθη της επιχείρησης και την χρηματοοικονομική της κατάσταση Όταν το λάθος δεν ξεπερνά το materiality level ο Ο.Ε.Λ. δεν σημειώνει κάτι στην Έκθεση Ενδεικτικά ποσοστά (min-max) ML που χρησιμοποιούνται: 5%-10% κερδών 0,5%-1% ενεργητικού 0,5%-1% τζίρου Το υψηλότερο ποσό μεταξύ ενεργητικού & τζίρου Το συνολικό ποσό που θα προκύψει μερίζεται στη συνέχεια στους επιμέρους λογαριασμούς κατά την κρίση του Ο.Ε.Λ.
ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (Materiality Level): ΑΣΚΗΣΗ: Υποθέτουμε ότι στην εταιρία ΑΒΓ ΑΕ ισχύουν τα εξής μεγέθη: ΚΕΡΔΗ 1.000ΕΥΡΩ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 8.000ΕΥΡΩ (ΠΑΓΙΑ 6.000 ΚΕ 2.000) ΤΖΙΡΟΣ 2.000ΕΥΡΩ Προσδιορίστε το Materiality Level συνολικά και ανά περιοχή του ενεργητικού Κέρδη= (5%-10% κερδών) Χ 1.000Ε=50-100ΕΥΡΩ Ενεργητικό=(0,5%-1% ενεργητικού) Χ 8.000 =40-80ΕΥΡΩ ΠΑΓΙΑ =(40-80) Χ (6.000/8.000) =30-60ΕΥΡΩ ΚΕ =(40-80) Χ (2.000/8.000) =10-20ΕΥΡΩ Τζίρος =(0,5%-1% τζίρου) Χ 2.000=10-20ΕΥΡΩ Θα επιλέξουμε το υψηλότερο ποσό μεταξύ ενεργητικού & τζίρου οπότε ML= 40-80ΕΥΡΩ (ΓΙΑ ΛΑΘΟΣ>ML=>ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ)