«Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ»

ΙΔΡΥΜΑ: ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ «Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ» ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΑΝΔΡΕΟΥ ΠΑΓΩΝΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κ. ΚΑΛΑΜΠΟΥΚΑ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΑΒΑΛΑ 2005

Αφιερώνω την παρούσα εργασία στους αγαπητούς γονείς μου και στους φίλους μου για την αμέριστη συμπαράσταση τους.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ. 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΗΓΕΣ-ΣΚΟΠΟΣ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ-ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ 2 1. ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ.2 1.1. ΠΗΓΕΣ...2 1.2. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ...3 1.2.1. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.3 1.2.2. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ...4 1.2.2.1. ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ...4 1.2.2.2. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ. 4 1.2.2.3. ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ..... 5 1.2.2.4. ΕΓΓΥΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.6 1.3. ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ...6 1.3.1. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟΥ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ...7 1.3.2. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...7 1.3.3. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ...8 1.3.4. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΣΗΜΑ...8 1.3.5. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ..9 1.3.6. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΗΧΗΤΙΚΗΣ Η ΑΝΑΓΛΥΦΗΣ ΕΝΔΕΙΞΗΣ.9 1.3.7. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΣΗΜΑ 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ...11 2. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΗΜΑΤΩΝ.11 2.1. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.11 2.2. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ 12 2.3. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.14 2.4. ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ..16 2.5. ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ...18 2.6. ΣΗΜΕΙΑ ΜΗ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ...20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΑ ΣΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΕΙ ΤΟ ΣΗΜΑ..23 3.1. ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΑ ΣΗΜΑΤΑ 23 3.2. Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΗΜΑΤΩΝ (Δ.Ε.Σ.) ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΗΣ..26

3.2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...26 3.2.2. Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΗΜΑΤΩΝ (Δ.Ε.Σ.)...26 3.2.3. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Σ...27 3.3. Η ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ...28 3.4. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΕΙ ΤΟ ΣΗΜΑ..31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.32 4.1. ΈΝΝΟΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ..32 4.2. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ..32 4.3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ.33 4.4. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΆΡΘΡΟ 20 ν. 2239/94.34 4.5. ΌΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ.35 4.6. ΧΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ.. 36 4.6.1. ΧΡΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΣΗΜΑΤΟΣ («εν είδει σήματος»)...36 4.6.2. ΧΡΗΣΗ ΟΝΟΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΝΔΕΙΞΕΩΝ.39 4.6.3.Η ΧΡΗΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ... 40 4.6.4.ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΞΟΥΣΙΩΝ ΑΠΟ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ.. 40 4.6.5.ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΣΗΜΑΤΟΥΧΟΥ.. 41 4.6.6. ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ..41 4.6.7. ΒΑΡΟΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ. 42 4.6.8. Η ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΩΣΗΣ.....42 4.6.9. Η ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥ.44 4.6.10. Η ΧΡΗΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ ΩΣ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.....46 5.1. ΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ..46 5.1.1. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΑΘΕΜΙΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ 46 5.1.2. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ.47 5.1.2.1. ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ... 47 5.1.3. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ..47 5.2. ΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ...49 5.2.1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 26 ν. 2239/94...50 5.2.2. ΤΥΠΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ...50 5.2.3. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ..51 5.2.4. ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ.51 5.2.5. ΟΙ ΑΞΙΩΣΕΙΣ.. 52

5.2.5.1. Η ΑΞΙΩΣΗ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗΣ 52 5.2.5.2. Η ΑΞΙΩΣΗ ΠΑΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ.53 5.2.5.3. Η ΑΞΙΩΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ 53 5.2.5.3.1. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ..54 5.3. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ...55 5.3.1.ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 27 ν. 2239/94.55 5.3.2. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ...55 5.3.3. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ...56 5.3.4. ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΡΙΤΟΥ...56 5.3.5. ΑΝΑΒΟΛΗ 57 5.4 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ..57 5.5. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΙΑΤΑΚΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ..57 5.6. ΑΓΩΓΗ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΥ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ....58 5.7. ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ..58 5.8. ΑΓΩΓΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ...59 5.9. ΣΥΡΡΟΗ ΑΞΙΩΣΕΩΝ 59 5.10. ΆΜΥΝΑ ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΥ...60 5.11. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΑΞΙΩΣΕΩΝ.60 5.12. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΥΓΧΥΣΗΣ.... 62 5.13. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ...64 5.14. Η ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ ΦΗΜΗΣ...65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ........66 6.1.ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 66 6.2. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 21 ν. 2239/94...66 6.3. ΈΝΑΡΞΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ.....67 6.4. Η ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΤΕΛΩΝ......67 6.5. ΑΙΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΔΕΣ......67 6.6. ΑΙΤΗΣΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ.... 68 6.7. ΑΥΤΟΔΙΚΑΙΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ / ΑΠΟΣΒΕΣΗ.....68 6.8. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ.. 68 6.9. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 28 ν. 2239/94...69 6.10. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ...69 6.11. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΥΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ....71 6.11.1. ΑΞΙΟΠΟΙΝΗ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΑΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.71 6.11.2. ΑΞΙΟΠΟΙΝΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Η ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ..75 6.11.3. ΑΞΙΟΠΟΙΝΗ ΑΠΟΜΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟΜΙΜΗΘΕΝΤΟΣ ΣΗΜΑΤΟΣ.76 6.11.4. ΑΞΙΟΠΟΙΝΗ ΧΡΗΣΗ ΑΘΕΜΙΤΩΝ ΕΝΔΕΙΞΕΩΝ ΕΝ ΕΙΔΕΙ ΣΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΝ.......76 6.11.5. ΑΞΙΟΠΟΙΝΗ ΧΡΗΣΗ ΣΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙ ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Η ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.....77

6.11.6. ΑΞΙΟΠΟΙΝΗ ΧΡΗΣΗ ΕΝ ΕΙΔΕΙ ΣΗΜΑΤΟΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ 77 6.12.ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΥΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ.. 78 6.12.1. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 28 1 στοίχος α..78 6.12.2. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 28 1 στοίχος β..79 6.12.3. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 28 1 στοίχος γ...79 6.12.4. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 28 1 στοίχος δ...79 6.12.5. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 28 1 στοίχος ε...80 6.12.6. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 28 1 στοίχος στ.80 6.13. ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ.. 80 6.14. ΆΣΚΗΣΗ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΩΞΕΩΣ.. 81 6.14.1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 29 ν. 2239/94......81 6.15. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ...81 6.15.1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 30 ν. 2239/94.. 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟ ΣΗΜΑ...83 7.1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 25 ν. 2239/94... 83 7.2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ..84 7.3. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ..85 7.4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ...85 7.4.1. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ..85 7.4.2. ΕΓΓΥΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ..86 7.4.3. ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ..86 7.5. ΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.86 7.5.1. ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ...86 7.5.2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΤΗΣΗΣ..87 7.6. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ...88 7.6.1. ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΤΩΝ ΑΞΙΩΣΕΩΝ.88 7.6.2. ΑΞΙΩΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ...88 7.7. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ. 88 7.8. ΈΝΝΟΙΑ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.89 7.9. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 33 ν. 2239/94...89 7.10. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ 90 7.11. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ...91 7.12. ΤΥΠΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ....91 7.13. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ.92

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ....93 ΜπρΑθ 31776/1996.93 ΑΠ 751/1995 93 ΕΕμπΔ 49, 860 ΚΑΙ ΤρΔΠρΑθ 1686/1998..95 ΕλΔ 39, 1207 ΚΑΙ ΤρΔΠρΑθ 10720/1997 96 ΔΕΣ 7136/1995 ΚΑΙ ΕΕμπΔ 18, 116.96 ΜπρΑθ 12436/1996 ΔΕΕ 4/1997, 367 97 ΜΠρΑθ 1455/1997..98 ΕφΑθ 6414 ΔΕΕ 12(1996) 1151...98 ΠΠρΑθ 1512/2000 ΔΕΕ 6/2001, 597 100 ΕφΑθ 6270/200 ΔΕΕ 5/2001....101 ΜΠρΑθ 8784/2003 ΔΕΕ 1/2004, 273 και ΑΠ 335/1994..... 102 ΕφΠειρ 172/1996 ΔΕΕ 8-9 1996, 801..103 ΕφΠατρ 1058/1998 ΔΕΕ 199, 860...105 ΜΠρΘεσ 22631/1999....105 ΜΠρΘεσ 20341/1998 ΔΕΕ 11/1998, 1069.....106 ΠΠρΑθ 7440/1999 106 ΕφΑθ 7910/2002 107 ΜΠρΑθ 12504/1999..107 ΕφΠειρ 172/1996 ΔΕΕ 8-9/1996, 798..108 ΔΕΚ C - 408/2001 ΔΕΕ 5/2004 109 ΔΕΚ C- 375/97..111 ΕφΠειρ 172/1996 και ΕφΑθ 6414/1996..112 ΑΠ 1254/1994 ΔΕΕ 5/1995, 389...112 ΔΕΚ C 39/1997 ΔΕΕ 11/1998, 1072..114 Στε 5441/1995 ΔΕΕ 6/1996, 599...115 ΑΠ 751/1995 και ΕφΑθ 7936/2001 και ΑΠ 1254/1994 ΔΕΕ 5/1995, 389.117 ΠΠρΠειρ 1352/1996 ΔΕΕ 4/1997, 366 117 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 119 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..122

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σύμφωνα με το νόμο "περί σημάτων" ν.2239/1994 εμπορικό σήμα είναι κάθε σημείο επιδεκτικό γραφικής παράστασης, ικανό να διακρίνει τα προϊόντα που εμπορεύεται μια επιχείρηση, από τα προϊόντα άλλων επιχειρήσεων και αναγνωρίζεται με αμετάκλητη απόφαση της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων. Είναι, λοιπόν, το εμπορικό σήμα διακριτικό γνώρισμα εμπορευμάτων και η βασική λειτουργία την οποία επιτελεί είναι η διακριτική. Αποτελεί την ταυτότητα προϊόντος ή της υπηρεσίας. Διακρίνει το προϊόν ή την υπηρεσία και σε σχέση με προϊόντα ή υπηρεσίες που προέρχονται από άλλες επιχειρήσεις. Ειδικότερα, διακρίνει την προέλευση του προϊόντος ή της υπηρεσίας από άλλη επιχείρηση. Συγχρόνως, άρα το εμπορικό σήμα λειτουργεί σαν κώδικας επικοινωνίας με το καταναλωτικό κοινό μέσω του οποίου διοχετεύονται πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες, τη φήμη, το κύρος και την προέλευση των προϊόντων που διακρίνει. Προσδιοριστικά στοιχεία του ορισμού του εμπορικού σήματος είναι ότι το σήμα είναι απόλυτο δικαίωμα, το οποίο παρέχει θετικές και αρνητικές εξουσίες και ισχύει για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Σε αντίθεση όμως με τ άλλα διακριτικά γνωρίσματα, για τη δημιουργία του απαιτείται η τήρηση ορισμένων διατυπώσεων, αφού ανήκει στα διακριτικά γνωρίσματα του τυπικού συστήματος. 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΗΓΕΣ-ΣΚΟΠΟΣ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ-ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ 1. Νομική Φύση Η νομική φύση του σήματος υποστηρίζεται από δύο θεωρίες. Το εμπορικό σήμα είναι απόλυτο περιουσιακό δικαίωμα 1 και ανήκει στα προστατευόμενα άϋλα αγαθά 2. Σύμφωνα, με την πρώτη θεωρία, ενώ το δικαίωμα στην προσωπικότητα έχει ηθική αξία, διάρκεια και δεν λήγει πριν το θάνατο, το δικαίωμα στο σήμα περικλείει κυρίως περιουσιακή αξία και αν δεν χρησιμοποιηθεί για ορισμένο χρονικό διάστημα, μπορεί να διαγραφεί και, να εξαφανισθεί από τον κόσμο των προστατευόμενων έννομων αγαθών. Ακόμη, ενώ το δικαίωμα της προσωπικότητας είναι για κάθε πρόσωπο αυτοτελές, το δικαίωμα στο σήμα μπορεί να ανήκει σε περισσότερους, ή από τη στιγμή αναγνώρισης του ή από μεταβίβαση του εν ζωή ή λόγω θανάτου. Η δεύτερη θεωρία, είναι η θεωρία που επικρατεί σήμερα, εξυπηρετώντας τις σύγχρονες ανάγκες των συναλλαγών. Κατά τη θεωρία αυτή, το δικαίωμα στο σήμα αποτελεί δικαίωμα σε άϋλο αγαθό. Είναι απόλυτο και αποκλειστικό, που έχει σαν περιεχόμενο την άμεση εξουσίαση του σήματος και τη δυνατότητα αποκλεισμού κάθε άλλου από την χρήση του. 1.1. Πηγές Την πρώτη ελληνική ρύθμιση του δικαίου των σημάτων αποτέλεσε ο ν. βρνστ/1893 και ίσχυσε έως τον α. ν. 1998/1939 3. Τροποποίηση του τελευταίου νόμου αποτελεί ο ν. 3205/55, με την παράλληλη κατάθεση, την εισαγωγή συλλογικών σημάτων και την άδεια χρήσης του σήματος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σηματοδότησε μια νέα πορεία στην εθνική νομοθετική παρέμβαση με την έκδοση της 89/104/ΕΚ οδηγία της 21.12.1988 για την προσέγγιση των νομοθεσιών του κρατών μελών. Όμως, για πρώτη φορά το ελληνικό δίκαιο εναρμονίσθηκε στην οδηγία με το 1. Βλ. Ν. Ρόκας, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2004, σελ 92. 2. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 416. 3. Βλ. Λ. Γεωργακοπούλου, Εγχειρίδιο Εμπορικού Δικαίου, Σάκκουλα, Αθήνα 1995, σελ 140. 2

καταργηθέν π. δ. 317/1992 4. Καινοτομία, για την ισχύουσα νομοθεσία ήταν αφενός η αναγνώριση των σημάτων υπηρεσιών και φήμης και αφετέρου των ηχητικών σημάτων. Στην συνέχεια δημοσιεύθηκε ο ισχύων σήμερα νόμος 2239/1994 «περί σημάτων». Εισήχθησαν νέες έννοιες που προβλέπει η κοινοτική οδηγία, καταργώντας τον επιχειρησιοπαγή χαρακτήρα του σήματος, επιτρέποντας την μεταβίβαση του δικαιώματος, και δίνοντας την δυνατότητα τρίτου να καταθέτει για τα ίδια ή παρόμοια προϊόντα, με την έγγραφη συναίνεση του δικαιούχου, υπό τον όρο ότι η συναίνεση δεν αντίκειται στο δημόσιο συμφέρον και δεν δημιουργούνται σοβαροί κίνδυνοι παραπλάνησης του κοινού. 1.2. Σκοπός Και Λειτουργίες Του Σήματος 1.2.1. Σκοπός Του Σήματος Πρωταρχικός και κύριος σκοπός είναι, ότι, το σήμα υπηρετούσε και υπηρετεί, το συμφέρον του φορέα του. Αποτελεί ένα από τα μέσα που αυτός χρησιμοποιεί προσπαθώντας να διευρύνει το προϊόν του στην αγορά και διεγείροντας την προσοχή των καταναλωτών να συγκρατήσει τους παλιούς πελάτες αλλά να αποκτήσει και νέους. Παράλληλα, χρησιμεύει το σήμα στον φορέα του ως όπλο εναντίων των ανταγωνιστριών εταιριών. Αναπόσπαστα, το σήμα του εξασφαλίζει την απαραίτητη ελευθερία για την ανάπτυξη της δραστηριότητας του 5. Δευτερεύον σκοπός του σήματος είναι η ικανοποίηση και ανάγκη του καταναλωτή να διευκολύνεται στην αναζήτηση των προϊόντων της προτίμησης του. Ο καταναλωτής αναζητεί τα γνωστά σ αυτόν για τη ποιότητα και τις συγκεκριμένες ιδιότητες προϊόντα. Επομένως πρέπει να ληφθεί υπόψη εκτός τον προσδιορισμό του περιεχομένου και της έκτασης προστασίας του δικαιώματος, το συμφέρον του καταναλωτικού κοινού. Το συμφέρον του καταναλωτή επιβάλλεται, με την χρησιμοποίηση του σήματος ώστε να μην δημιουργεί κίνδυνο παραπλάνησής του στην επιλογή των προϊόντων προτίμησης του. Τέλος, το σήμα υπηρετεί το συμφέρον της καλής λειτουργίας ενός ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού στα πλαίσια της εσωτερικής αγοράς. 4. Βλ. Ρόκας, Κώδικες Νομικής Βιβλιοθήκης, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1996, σελ 5. 5. Βλ. Β. Αντωνόπουλος. Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002,σελ 418. 3

1.2.2. Λειτουργίες Του Σήματος Λειτουργία σημαίνει η ενέργεια και η δράση που αναπτύσσει το σήμα και που είναι αναγκαία για την πραγμάτωση του σκοπού του. Γι αυτό ο σκοπός και οι λειτουργίες του σήματος βρίσκονται σε στενό δεσμό μεταξύ τους, χωρίς να ταυτίζονται απόλυτα. Οι λειτουργίες που τηρούνται βάση το ισχύον δίκαιο και αναγνωρίζονται ως προστατευόμενες είναι η διακριτική, η προέλευσης, η διαφημιστική λειτουργία των σημάτων φήμης και η εγγυητική. 1.2.2.1. Διακριτική Λειτουργία Κύρια και βασική λειτουργία του σήματος σύμφωνα με το άρθρο 1 1 ν. 2239/1994 είναι η διακριτική 6. Σκοπός του σήματος και ο λόγος της αναγωγής του σε απόλυτο δικαίωμα είναι η ικανότητα του να διακρίνει τα εμπορεύματα ή τις υπηρεσίες που το φέρουν, δηλαδή να προσδιορίζει την ταυτότητά τους και να δίνει την δυνατότητα στο καταναλωτικό κοινό να διακρίνει από άλλα όμοια ή παρόμοια προϊόντα. Η εξατομίκευση των εμπορευμάτων ή υπηρεσιών που φέρουν σήμα είναι απαραίτητη για την διοχέτευσή τους στην αγορά αλλά και για την κατοχύρωση της επιχειρηματικής επίδοσης του δικαιούχου, εφόσον ο καταναλωτής θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέγει εύκολα μέσα από πληθώρα αγαθά εκείνο το εμπόρευμα ή υπηρεσία που προτιμά. 1.2.2.2. Λειτουργία Προέλευσης Η λειτουργία προέλευσης του σήματος, σύμφωνα με το προϊσχύσαν δίκαιο (α. ν. 1998/1939) αποτελούσε το μόνο προστατευόμενο περιεχόμενο του δικαιώματος. Δίνει δηλαδή, τη δυνατότητα στους καταναλωτές να διακρίνουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες άλλων επιχειρήσεων με βάση την προέλευση τους από ορισμένη επιχείρηση και συγκεκριμένα από την επιχείρηση του αρχικού φορέα του, που τα παράγει ή τα εμπορεύεται. Έτσι, όσον αφορά την προέλευση των διακρινόμενων προϊόντων, η χρήση από τρίτο του ίδιου ή παρόμοιου σήματος με τέτοιο τρόπο που 6. Βλ Ν. Ρόκας, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2004, σελ 93-94. 4

να δημιουργείται κίνδυνος σύγχυσης και παραπλάνησης του κοινού προσέβαλλε το δικαίωμα του σηματούχου 7. Γι αυτό απαγορευόταν η μεταβίβαση του σήματος χωρίς της σύγχρονη μεταβίβαση της παράγουσας επιχείρησης. Στο σήμερα ισχύον δίκαιο επιτρέπεται η μεταβίβαση μόνο του σήματος. Η απεξάρτηση του σήματος από την επιχείρηση, θεσπίστηκε για πρώτη φορά με τον νόμο ν. 2239/1994, δεν σημαίνει βέβαια ότι το σήμα έπαυσε να επιτελεί τη λειτουργία προέλευσης. Το περιεχόμενο της μεταβάλλεται, με την έννοια ότι διευρύνεται. Πλέον το σήμα διακρίνει την προέλευση από την επιχείρηση του φορέα του και όχι αποκλειστικά από την επιχείρηση του αρχικού φορέα και ακόμη από την επιχείρηση τρίτων που χρησιμοποιούν το σήμα με την συγκατάθεση του εκάστοτε φορέα. Έτσι, ο προσωπικός δεσμός ανάμεσα στους καταναλωτές και τον επιχειρηματία έχει αντικατασταθεί μ ένα απρόσωπο δεσμό ανάμεσα στους καταναλωτές και το εμπόρευμα. Συνεπάγεται λοιπόν ότι η λειτουργία προέλευσης υπηρετεί κατά κύριο λόγο τα συμφέροντα του σηματούχου, δεν παύει, όμως, να συνδέεται και με τα συμφέροντα που οι καταναλωτές συνδέουν με το σήμα. 1.2.2.3. Διαφημιστική Λειτουργία Το σήμα δεν αποτελεί απλώς ένα διαφημιστικό γνώρισμα των προσφερόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών αλλά επιπλέον ανάγεται σε ένα από τα ισχυρότερα διαφημιστικά μέσα του σύγχρονου μάρκετινγκ 8. Τη διαφημιστική του δύναμη τη στηρίζει είτε στη σχέση που το συνδέει με το προϊόν ή την υπηρεσία είτε στην εντυπωσιακή του διαμόρφωση, είτε στην προβολή του από τα μέσα ενημέρωσης. Μέσω της λειτουργίας αυτής, το σήμα «πουλάει» τα διακρινόμενα προϊόντα. Γίνεται δηλαδή το σήμα σύμβολο της εμπορικής επιτυχίας των προϊόντων που διακρίνει, δημιουργώντας στους καταναλωτές ευνοϊκή προδιάθεση για την προτίμηση τους αποκτώντας μια πρόσθετη διαφημιστική αξία. Όμως, η διαφημιστική αυτή λειτουργία δεν προστατεύεται αυτοτελώς. Η προστασία αφορά μόνο τα σήματα καλής φήμης. Εξαίρεση εισάγεται όσον αφορά τα σήματα φήμης. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η νομοθετική αναγνώριση της διαφημιστικής 7. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 420. 8. Βλ. Ν. Ρόκας, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2004, σελ 96. 5

λειτουργίας δε σημαίνει και περιορισμό της οικονομικής ελευθερίας των τρίτων. Αυτό γιατί η προστασία δεν είναι απόλυτη. 1.2.2.4. Εγγυητική Λειτουργία Συνήθως το σήμα επιτελεί και εγγυητική λειτουργία, με την έννοια ότι, εφόσον το σήμα προϊόν ή η διακρινόμενη υπηρεσία αποκτήσουν, λόγω της καλής τους ποιότητας, την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, το κοινό βασίζεται στο γεγονός αυτό και προτιμούν τα «εγγυημένα» αυτά προϊόντα, έχοντας την εύλογη προσδοκία ότι το σήμα που φέρουν τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες αποτελεί εγγύηση προσφοράς της ίδιας πάντοτε ποιότητας και στο μέλλον. Έχει υποστηριχθεί ότι εγγυητική λειτουργία μπορεί να επιτελέσει το συλλογικό σήμα 9 στο μέτρο που η δήλωση του για κατάθεση του, που προβλέπει το (άρθρο 25 3 ν. 2239/1994) 10 περιλαμβάνει όρους και κανονισμούς για την ποιότητα των προϊόντων που θα παράγουν και θα προσφέρουν στο ευρύ κοινό τα μέλη του φορέα του συλλογικού σήματος. Εγγυητική λειτουργία ορισμένης ποιότητας επιτελούν και τα σήματα ποιότητας. Τα σήματα αυτά, εγγυώνται ότι τα αγαθά έχουν ορισμένη ποιότητα που την εγγυάται η σταθερή διαδικασία παραγωγής τους και καλύπτουν ορισμένες προδιαγραφές. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το σήμα ποιότητας ρυθμίζεται από ειδικές διατάξεις και δεν υπόκεινται στο νόμο περί σημάτων. 1.3. Αρχές Που Διέπουν Το Δίκαιο Των Σημάτων Το σήμα διέπεται από αρχές που έχουν συνήθως γενικότερη αξία για όλα τα διακριτικά γνωρίσματα που αναλύονται παρακάτω, δηλαδή: από την αρχή του αδιαιρέτου του σήματος, την αρχή της χρονικής προτεραιότητας, την αρχή σύνδεσης του σήματος με την επιχείρηση, την αρχή του ενιαίου του δικαιώματος στο σήμα, την αρχή της περιορισμένης και ανανεώσιμης διάρκειας, την αρχή της οπτικής ηχητικής ή ανάγλυφης ένδειξης και την αρχή της αποκλειστικότητας του δικαιώματος στο σήμα. 9. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 427. 10. Βλ. Γεωργακόπουλος, Βιβλιοθήκη Δικαίου Επιχειρήσεων & Εταιριών, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2002, σελ 125. 6

1.3.1. Η Αρχή Του Αδιαίρετου Του Σήματος Η αρχή του αδιαιρέτου του σήματος αναπτύσσεται σε περίπτωση διάσπασης της επιχείρησης και μεταβίβασης ενός μόνο τμήματος της σε τρίτο πρόσωπο ή όλων των τμημάτων της σε διαφορετικά πρόσωπα. Και θέτει το ζήτημα αν επιτρέπεται η παράλληλη χρήση του σήματος από όλους τους φορείς των ανεξάρτητων επιχειρήσεων που προήλθαν από τη διάσπαση, εφόσον βέβαια προσφέρουν όμοια ή ομοειδή προϊόντα 11. Στο νέο νόμο 2239/1994 δεν περιλαμβάνονται διατάξεις στις οποίες θεμελιώνονται η αρχή του αδιαιρέτου. Ωστόσο, η αρχή αυτή εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα, με την προϋπόθεση, πάντως, ότι η διάσπαση της θα οδηγούσε σε κίνδυνο παραπλάνησης του κοινού. Αντίθετα ο κίνδυνος σύγχυσης από μόνος του, υπηρετώντας το συμφέρον του σηματούχου, μπορεί να αναληφθεί από αυτόν και να μην αντιδράσει στην παράλληλη εμφάνιση του σήματος από περισσότερες ανεξάρτητες επιχειρήσεις. 1.3.2. Η Αρχή Της Χρονικής Προτεραιότητας Όταν μια ένδειξη γίνεται αμετάκλητα δεκτή ως σήμα υπέρ ορισμένου προσώπου δεν αναγνωρίζεται ως σήμα υπέρ άλλου προσώπου που εμπορεύεται ή παράγει όμοια ή παρόμοια προϊόντα (άρθρο 4 1 α - β ν. 2239/1994). Αν, όμως, γίνει δεκτή, δημιουργείται σύγκρουση ανάμεσα στα δύο νόμιμα δημιουργημένα προϊόντα. Και η σύγκρουση αυτή αίρεται με βάση την αρχή της χρονικής προτεραιότητας υπέρ εκείνου που κατέθεσε πρώτος την αίτηση για απόκτηση του σήματος (άρθρο 15 ν. 2239/1994) 12. Η άρση θα γίνει με την άσκηση των ένδικων μέσων και σε τελευταία ανάλυση με τη διαγραφή που στηρίζεται σε μεταγενέστερη δήλωση (άρθρο 17 1 ε ν. 2239/1994) 13. Τα πολιτικά δικαστήρια δεν μπορούν να επιληφθούν αγωγών προστασίας του προγενέστερου σήματος βάση του νόμου περί σημάτων, εφόσον δεσμεύονται από τις αποφάσεις της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων κατά των 11. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 434. 12 Βλ. Γεωργακόπουλος, Βιβλιοθήκη Δικαίου Επιχειρήσεων & Εταιριών, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2002,.σελ 110. 13. Βλ. Γεωργακόπουλος, Βιβλιοθήκη Δικαίου Επιχειρήσεων & Εταιριών, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2002, σελ 112. 7

οποίων δεν χωρεί προσφυγή και από τις αμετάκλητες αποφάσεις των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων (άρθρο 32 2 ν. 2239/1994) 14. Μια ένδειξη όμως, μπορεί να αποτελέσει συγχρόνως αντικείμενο σήματος και απλού διακριτικού γνωρίσματος, όμοιου ή παρόμοιου προϊόντος. 1.3.3. Η Αρχή Της Σύνδεσης Του Σήματος Με Την Επιχείρηση Για τη διαφύλαξη της λειτουργίας προέλευσης που συνδέεται κυρίως με το συμφέρον του σηματούχου, αλλά και των καταναλωτών να μην περιπλανώνται όσον αφορά την προέλευση την ποιότητα και τις ιδιότητες προτίμησης των προϊόντων τους σφυρηλατούνταν στο δίκαιο μας δεσμός ανάμεσα στο σήμα από τη μια μεριά και στην επιχείρηση από την άλλη. Σύμφωνα με το νέο νόμο που είναι εναρμονισμένος στη λειτουργική μεταβολή του σήματος και υπηρετώντας τις σύγχρονες ανάγκες των συναλλαγών δεν αξιώνεται από τον καταθέτη να είναι φορέας επιχείρησης παραγωγής ή εμπορίας προϊόντων ή επιχείρησης που προσφέρει υπηρεσίες και το αντίθετο (άρθρο 1 1 ν. 2239/1994) 15. Ακόμη, επιτρέπει την παραχώρηση τυπικής άδειας χρήσης ή κατάθεσης του σήματος (άρθρο 16 ν. 2239/94), την παραχώρηση άτυπης άδειας χρήσης, την κατάθεση παρόμοιου σήματος με τη συναίνεση του σηματούχου. Τέλος, επιτρέπει την ελεύθερη μεταβίβαση του σήματος (άρθρο 22 ν. 2239/94) και την αυτοτελή εκποίηση του στα πλαίσια αναγκαστικής κατάσχεσης και πτώχευσης (άρθρο 24). 1.3.4. Η Αρχή Του Ενιαίου Του Δικαιώματος Στο Σήμα Το δικαίωμα στo σήμα δημιουργείται με απόφαση της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων, που είναι διοικητική αρχή και ανεξάρτητα από τη χρησιμοποίηση του στις συναλλαγές. Βασική συνέπεια αυτού του τρόπου απόκτησης είναι ότι το δικαίωμα είναι ενιαίο, ισχύει δηλαδή για όλη την Ελληνική Επικράτεια 16. Άρα, κάποιος τρίτος χρήστης δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το ίδιο σήμα ακόμη και σε τοπική περιφέρεια. 14. Βλ. Γεωργακόπουλος, Βιβλιοθήκη Δικαίου Επιχειρήσεων & Εταιριών, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2002, σελ 134. 15. Βλ. Γεωργακόπουλος, Βιβλιοθήκη Δικαίου Επιχειρήσεων & Εταιριών, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2002, σελ 90, επ. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 430. επ. Βλ. Λ. Γεωργακοπούλου, Εγχειρίδιο Εμπορικού Δικαίου, Σάκκουλα, Αθήνα 1995, σελ 146. 16. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 434. 8

1.3.5. Η Αρχή Της Περιορισμένης Και Ανανεώσιμης Διάρκειας Το δικαίωμα στο σήμα είναι χρονικά περιορισμένο σε μια δεκαετία από την κατάθεση 17. Αν το δικαίωμα δεν έχει λήξει πρόωρα μέσα στο τελευταίο της έτος ή το επόμενο εξάμηνο μπορεί να ανανεωθεί για άλλα δέκα χρόνια με απλή δήλωση του δικαιούχου στην αρμόδια υπηρεσία. 1.3.6. Η Αρχή Της Ηχητικής Ή Ανάγλυφης Ένδειξης Αντικείμενο του δικαιώματος σήματος μπορεί να είναι αντιληπτή ένδειξη από την όραση ή την ακοή 18, δηλαδή: Οπτική σημαίνει διδιάστατη ένδειξη, Ηχητική ένδειξη, π.χ. διαφημιστικές επιχειρήσεις, ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις, κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές ταινίες και Ανάγλυφες ενδείξεις δηλαδή το σχήμα της συσκευασίας ή του προϊόντος. Η διδιάστατη αποτύπωση είναι αυτή που επικρατεί στις συναλλαγές και χωρίζεται σε λεκτική ή γραπτή και σε παραστατική ή εικονογραφική και σε μικτή. Το σήμα είναι, με άλλη διατύπωση, το αυθαίρετο όνομα ή σύμβολο προϊόντος ή υπηρεσίας, που είναι οπτικά ή ηχητικά αντιληπτό. Μπορεί να είναι οπτικό ή ακουστικό, τόσο για τα προϊόντα όσο και για τις υπηρεσίες. 1.3.7. Η Αρχή Της Αποκλειστικότητας Του Δικαιώματος Στο Σήμα Από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, σύμφωνα, με το νέο νόμο ν. 2239/1994 το σήμα, διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του από τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες άλλων επιχειρήσεων. Αυτό είναι και το συμφέρον του επιχειρηματία. Υπηρετεί, όμως και το συμφέρον του καταναλωτή εφόσον το σήμα τον καθοδηγεί να επιλέγει τα προϊόντα της ίδιας ποιότητας. Αποφεύγοντας τη σχετική παραπλάνηση. Έτσι, το δικαίωμα στο σήμα διαμορφώνεται ως δικαίωμα που παρέχει στο σηματούχο εξουσία αποκλειστικής χρήσης 19 σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2 και 18 του ν. 2239/94. 17. Βλ. Λ. Γεωργακοπούλου, Εγχειρίδιο Εμπορικού Δικαίου, Σάκκουλα, Αθήνα 1995, σελ 146. 18. Βλ. Λ. Γεωργακοπούλου, Εγχειρίδιο Εμπορικού Δικαίου, Σάκκουλα, Αθήνα 1995, σελ 142. 19. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 431. 9

Η αποκλειστικότητα του δικαιώματος του σηματούχου δεν έχει τεθεί μόνο υπέρ του αλλά και κατά του, διότι το σήμα προστατεύει και τα συμφέροντα του καταναλωτή. Άρα, η χρήση του σήματος από τρίτον δεν απαγορεύεται μόνο όταν αντιτίθεται σ αυτήν ο δικαιούχος, αλλά και όταν αυτός συναινεί, υπό την προϋπόθεση ότι τέτοια συναίνεση θα δημιουργούσε κίνδυνο παραπλάνησης του καταναλωτή (άρθρα 19 4 16 1 ν. 2239/94) 20. Όμως, ο χαρακτήρας αυτός της αποκλειστικότητας έχει πρακτική σημασία για σήματα που συνδέονται με παραστάσεις ποιότητας. Σε κάθε περίπτωση, το αρνητικό περιεχόμενο της αποκλειστικότητας του δικαιώματος συνδέεται με τη χρήση του σήματος, που συνιστά ένα από τους τρόπους αξιοποίησης της εμπορικής του αξίας. 20. Βλ. Γεωργακόπουλος, Βιβλιοθήκη Δικαίου Επιχειρήσεων & Εταιριών, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2002, σελ 110 & 119. 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ 2. Κατηγορίες Σημάτων Τα σήματα διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες με βάση διάφορα κριτήρια. Ειδικότερα: 2.1. Διακρίσεις Με Βάση Τη Μορφή Του Σήματος Με βάση τη μορφή τους τα σήματα διακρίνονται 21 σε: 1) Λεκτικά σήματα. Πρόκειται για το συνηθέστερο είδος σήματος. Σύμφωνα με τους γλωσσικούς κανόνες αποτελούνται από μια ή περισσότερες λέξεις ή μικρές φράσεις, με την προϋπόθεση ότι δεν είναι απλά περιγραφικές και έχουν τη διακριτική ικανότητα να διακρίνουν τα προϊόντα του καταθέτη από αυτά των ανταγωνιστών του. Στα λεκτικά σήματα συγκαταλέγονται και οι αριθμοί και τα γράμματα με την προϋπόθεση ότι έχουν χρησιμοποιηθεί και καθιερωθεί στις συναλλαγές. Ακόμη, οι λέξεις μπορεί να είναι και φανταστικές, όπως, οι λεξιπλασίες. Δηλαδή καινούριες λέξεις που δεν ανήκουν στο λεξιλόγιο της καθομιλούμενης και που σχηματίζονται από συνδυασμούς άλλων λέξεων ή φθόγγων της καθομιλούμενης. 2) Συμβολικά ή εικαστικά. Πρόκειται για σήματα που σχηματίζονται από σύμβολα κάθε είδους για συγκεκριμένες ή αφηρημένες εικαστικές παραστάσεις. Ως εικαστικά σήματα μπορεί να εμφανισθούν και γράμματα, αριθμοί και λέξεις όταν δεν χρησιμοποιούνται στη συνήθη μορφή τους αλλά παρουσιάζουν ιδιόρρυθμη γραφική διαμόρφωση και συχνά είναι σύνθετες παραστάσεις. Επίσης, η απεικόνιση της συσκευασίας του προϊόντος μπορεί να κατατεθεί ως σήμα αν η παράστασή της λόγω του είδους και της εμφάνισής της, έχει αποκτήσει διακριτική ικανότητα. Τέλος, το χρώμα ή ο χρωματισμός του προϊόντος ή συσκευασίας μπορούν επίσης να κατατεθούν ως σήμα, με την προϋπόθεση ότι έχουν διακριτική ικανότητα και αυτοτέλεια έναντι του προϊόντος ή της συσκευασίας. 21. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ 442. 11

3) Σύνθετα σήματα. Είναι τα σήματα που αποτελούνται από συνδυασμό λέξεων και εικόνων ή μόνο λέξεων ή και μόνο εικόνων. Δεν είναι απαραίτητο να έχουν διακριτική ικανότητα. Αρκεί, όμως, η σύνθεση των επιμέρους τμημάτων να έχει τέτοια ικανότητα. 4) Σήματα με επίπεδη και τρισδιάστατη μορφή. Βάση του προϊσχύσαν δίκαιο οι ενδείξεις με τρισδιάστατη μορφή δεν γίνονταν δεκτές προς κατάθεση. Πάντως ως σήμα μπορούσε να κατατεθεί η απεικόνιση του σχήματος τρισδιάστατης ένδειξης. Σήμερα, επιτρέπεται η κατάθεση τρισδιάστατων ενδείξεων αφού βάση του άρθρου 1 1 2239/94 μπορεί να αποτελέσει σήμα και το σχήμα προϊόντος ή της συσκευασίας του. 5) Ηχητικά σήματα. Τα σήματα αυτά ενεργούν μόνο ακουστικά. Διακρίνουν δηλαδή τα προϊόντα μέσω ενός ήχου ή θορύβου που συνήθως αποτυπώνεται σε δίσκο ή σε ταινία μαγνητοφώνου και μεταδίδονται μέσω ραδιοφώνου ή τηλεόρασης. 2.2. Διακρίσεις Με Βάση Τον Προορισμό Του Σήματος Ανάλογα με τον προορισμό τους τα σήματα διακρίνονται 22 σε διάφορες κατηγορίες: 1. Βιομηχανικό και Εμπορικό σήμα. Η διάκριση αυτή αποτυπώνεται στο ότι το πρώτο διακρίνει τα προϊόντα που η επιχείρηση παράγει ενώ το δεύτερο τα αλλότρια προϊόντα που εμπορεύεται. Η νομική μεταχείριση των δυο αυτών κατηγοριών σημάτων είναι ίδια από πλευράς δικαίου. Συχνά το βιομηχανικό συνυπάρχει με το εμπορικό. Μάλιστα, επιτρέπεται η επίθεση στο ίδιο εμπόρευμα τόσο βιομηχανικού όσο και εμπορικού σήματος, υπό τον όρο ότι θα μείνει άθικτο το σήμα του παραγωγού. Και σε περίπτωση μη τήρησης της διάταξης αυτής υπέχει τόσο ποινική όσο και αστική ευθύνη βάση των διατάξεων περί αστικής αδικοπραξίας. 2. Σήμα υπηρεσιών 23. Το σήμα υπηρεσιών υπο το παλαιό δίκαιο αναγνωριζόταν μόνο νομικά ως διακριτικό γνώρισμα και ως επωνυμία, δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας ή δικαίωμα της προσωπικότητας. Ο νέος 22. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002,σελ 447. 23. Βλ. Α. Συνανιώτη Μαρούδη, Το Σήμα Υπηρεσιών, Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1995, σελ 74 επ Βλ. Λ. Γεωργακοπούλου, Εγχειρίδιο Εμπορικού Δικαίου, Σάκκουλα, Αθήνα 1995, σελ 148, επ. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002,σελ 448. 12

νόμος παρέχει αυτοτελή προστασία με τα άρθρα 1, 37, 38 ν. 2239/94, καθιερώνοντας τις αναφερθείσες ήδη οκτώ νέες κλάσεις για την καταχώριση τους. Ως υπηρεσία νοείται η δραστηριότητα που ασκείται για λογαριασμό τρίτου και δεν οδηγεί στην παραγωγή ή κυκλοφορία προϊόντων. Για την απόκτηση σήματος υπηρεσιών πρέπει να αποτελούν αυτοτελείς και αυθύπαρκτες δραστηριότητες και να ασκούνται προς όφελος τρίτων όπως είναι οι τραπεζικές, ασφαλιστικές μεταφορικές επιχειρήσεις. 3. Συλλογικό σήμα 24. Βάση του άρθρου 25 ν. 2239/94 συλλογικό σήμα θεωρείται το σήμα που διακρίνει τα προϊόντα που προέρχονται από τις επιχειρήσεις των μελών της. Είναι το σήμα που αποκτούν οι συνεταιρισμοί και ενώσεις προσώπων με την ευρύ έννοια του όρου, που επιδιώκουν οικονομικούς, εμπορικούς και επαγγελματικούς σκοπούς και έχουν νομική προσωπικότητα καθώς και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ακόμη και αν δεν ασκούν δική τους επιχείρηση 4. Σήμα πρόνοιας. Πρόκειται για τα σήματα, εμπορικά, βιομηχανικά ή υπηρεσιών που ο καταθέτης τους δεν έχει πρόθεση να τα χρησιμοποιήσει άμεσα αλλά στο μέλλον. 5. Αμυντικό σήμα. Είναι το σήμα που ο καταθέτης του δεν πρόκειται να τα χρησιμοποιήσει. Προκειμένου, όμως, να δημιουργήσει μια ασπίδα προστασίας του κύριου σήματος καταφεύγει στην κατάθεση του. 6. Επωνυμικό σήμα. Είναι το σήμα που διακρίνει το σύνολο των προϊόντων ή υπηρεσιών που προέρχονται ή θα προέλθουν από μια επιχείρηση. Το σήμα όμως, αυτό δεν αναγνωρίζεται από το δίκαιο μας. Το σήμα, κατά το δίκαιο μας διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες για τις οποίες έχει κατατεθεί. Π.χ. Yamaha, Spar Hellas. 7. Σήματα σειράς. Στα σήματα σειράς ο δικαιούχος χρησιμοποιεί το ίδιο θέμα για να διακρίνει διαφορετικά προϊόντα ή υπηρεσίες. Τέτοια είναι, π.χ. τα σήματα: Aspirin, Diaspirin, Nescafe/Nestle. 8. Κύρια σήματα και σήματα είδους. Το κύριο σήμα συναρτά τα προϊόντα που διακρίνει με την επιχείρηση του φορέα του, ενώ τα ειδικά σήματα διακρίνουν τον τύπο των προϊόντων, έτσι ώστε να διακρίνονται αυτά από τα άλλα 24. Βλ. Ν. Ρόκας, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2004, σελ 98, επ. Βλ. Λ. Γεωργακοπούλου, Εγχειρίδιο Εμπορικού Δικαίου, Σάκκουλα, Αθήνα 1995, σελ 148-149, επ. Βλ. Β. Αντωνόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002,σελ 449. 13