ΣΦΔΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΓΑΣΚΑΛΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΔΠΙΣΤΗΜΩΝ 1. Γενικά ζηοισεία: Ολνκαηεπψλπκν θαζεγεηή: Ηκεξνκελία: Σρνιείν: Βαζκίδα Δθπαίδεπζεο: Τάμε: Αξηζκφο καζεηψλ: Γηδαθηηθέο ψξεο: 2. Υλικοηεσνική ςποδομή Σπλζήθεο ρψξνπ δηδαζθαιίαο: Γηαζέζηκα κέζα: 3. Ανηικείμενο διδαζκαλίαρ Θεκαηηθή Δλφηεηα Τίηινο ηνπ καζήκαηνο Πεξηερφκελν ηνπ καζήκαηνο: αθνξά ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη αλαθέξεηαη ελ ζπληνκία ζην επηζηεκνληθφ πεξηερφκελν ηνπ καζήκαηνο, π.ρ. Πνηεο είλαη νη βαζηθέο έλλνηεο πνπ ζα πξέπεη λα γλσξίδεη ν εθπαηδεπηηθφο πξνθείκελνπ λα κπνξέζεη λα θαζνδεγήζεη κε επάξθεηα ην κάζεκα θαη πψο αιιεινζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο; Σε πνην βαζκφ ζα πξέπεη λα ηηο κεηαζρεκαηίζεη πξνθεηκέλνπ λα ηηο δηδάμεη ζηνπο καζεηέο; 4. Σηόσοι ηηρ διδαζκαλίαρ: Σηφρνη ηνπ καζήκαηνο: Τη ζα κπνξνχλ λα θάλνπλ νη καζεηέο κεηά ην ηέινο ηνπ καζήκαηνο 5. Οπγάνωζη ηηρ διδαζκαλίαρ (Παξάγνληεο πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο δηδαζθαιίαο) Μαζεηέο Γλσζηηθφ ππφβαζξν Ιδέεο (Οη ηδέεο ησλ καζεηψλ γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο έλλνηεο ηνπ καζήκαηνο, φπσο απνηππψλνληαη ζηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία) Δλδηαθέξνληα 4. Μεθοδολογική πποζέγγιζη - Θεωπηηικό πλαίζιο ηηρ διδακηικήρ πποζέγγιζηρ A. Αλαθαιππηηθφ κνληέιν δηδαζθαιίαο (επίιπζε πξνβιήκαηνο) B. Δπνηθνδνκεηηθφ κνληέιν δηδαζθαιίαο (Σεκείσζε: θαη ζηα δχν παξαπάλσ κνληέια δηδαζθαιίαο κπνξεί λα ππάξρνπλ θάζεηο ζηηο νπνίεο ζα ρξεηαζηεί λα γίλεη θαη κεησπηθή δηδαζθαιία) 1
5. Οπγάνωζη ηηρ ηάξηρ Οη καζεηέο ιεηηνπξγνχλ: Αηνκηθά Σε νκάδεο Σε κνξθή ζεκηλαξίνπ Σεκείσζε: Πεξηγξάθεηε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα νξγαλψζεηε ηελ ηάμε ζαο γηα ηηο αλάγθεο ηνπ παξφληνο καζήκαηνο: ηε δνκή ησλ νκάδσλ εξγαζίαο, ηε ζπδήηεζε κε φιε ηελ ηάμε, θαη ηηο αηνκηθέο εξγαζίεο (πεξηνδηθά, θχιια εξγαζίαο). 6. Δκπαιδεςηικό ςλικό Υιηθά Πεγέο-Μέζα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ καζήκαηνο Απιά πιηθά γηα ηελ πινπνίεζε πεηξακάησλ Γηαδηθηπαθνί ηφπνη θαη ηζηνζειίδεο Σπζθεπέο ή επηζηεκνληθά φξγαλα Δπνπηηθά φξγαλα Βηβιία εθιατθεπκέλεο επηζηήκεο Γηαθάλεηεο, θ.ι.π. 7. Γόμηζη ποπείαρ διδαζκαλίαρ Α. Ανακαλςπηικό μονηέλο διδαζκαλίαρ (επίλςζη πποβλήμαηορ) Α1. Δηζαγσγή (Πξνζαλαηνιηζκφο, δηαηχπσζε πξνβιήκαηνο) Δπηιέγεηε θαη δηαηππψλεηε έλα πξφβιεκα, ην νπνίν λα ζρεηίδεηαη κε ηε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή ελφηεηα θαη λα εμππεξεηεί ηελ πινπνίεζε ησλ δηδαθηηθψλ ζηφρσλ. Τν πξφβιεκα απηφ ζα πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ην γλσζηηθφ ππφβαζξν θαη ηηο ηδέεο ησλ καζεηψλ. Οη καζεηέο ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα θαηαλνήζνπλ ην πξφβιεκα θαη λα αλαγλσξίζνπλ ηελ αλαγθαηφηεηα επίιπζεο ηνπ. (Σηε θάζε απηή πξνβιέπνληαη θαη νη παξαθάησ δξαζηεξηφηεηεο) Παξαζέηεηε δηάθνξνπο ηξφπνπο (π.ρ. εξσηήζεηο, αλάγλσζε απνθνκκάησλ εθεκεξίδσλ θαη πεξηνδηθψλ ή άιιεο δξαζηεξηφηεηεο) κε ηνπο νπνίνπο ζα ζπληνλίζεηε ηνπο καζεηέο ζην ζέκα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ καζήκαηνο θαη ζα πξνθαιέζεηε ην ελδηαθέξνλ θαη ηελ πεξηέξγεηα ηνπο. Δθζέηεηε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα θάλεηε δηαζπλδέζεηο ηεο πξνυπάξρνπζαο γλψζεο θαη ησλ εκπεηξηψλ ησλ καζεηψλ κε ην ζέκα πνπ ζα παξνπζηαζηεί ζην ζπγθεθξηκέλν κάζεκα. Σχληνκα εθζέηεηε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα θάλεηε αλαζθφπεζε ησλ φζσλ έρνπλ πξνεγεζεί ζηα πξνεγνχκελα καζήκαηα θαη ζρεηίδνληαη κε ην παξφλ κάζεκα. Α2. Γηεξεχλεζε ηνπ πξνβιήκαηνο (Αλάιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο, δηαηχπσζε ελαιιαθηηθψλ πξνηάζεσλ γηα ηελ επίιπζε ηνπ, ζρεδηαζκφο δξαζηεξηνηήησλ γηα ηελ επίιπζε ηνπ, εθηέιεζε θαη εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ) Πεξηγξάθεηε κε ιεπηνκέξεηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ νη καζεηέο, δίλνληαο μεθάζαξεο νδεγίεο. 2
Δάλ ε αλαθάιπςε είλαη θαζνδεγνχκελε, ζα πξέπεη λα παξαηεζεί ην θχιιν εξγαζίαο ησλ καζεηψλ, κε νδεγίεο γηα ηελ πνξεία πνπ ζα αθνινπζήζνπλ. Δάλ ε αλαθάιπςε είλαη ειεχζεξε, ζα πξέπεη λα πεξηγξάθεηε ην πξφβιεκα ην νπνίν ζα πξέπεη λα επηιχζνπλ νη καζεηέο. Σηελ πεξίπησζε απηή νη καζεηέο ζα πξέπεη λα εληνπίζνπλ ηηο κεηαβιεηέο πνπ ππεηζέξρνληαη ζην πξφβιεκα θαη λα ζρεδηάζνπλ ηελ πνξεία δηεξεχλεζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Καη ζηηο δχν παξαπάλσ πεξηπηψζεηο ζα πξέπεη λα έρεη πξνβιεθζεί ε άζθεζε ησλ καζεηψλ ζηηο επηζηεκνληθέο δηαδηθαζίεο. Γειαδή ζην θχιιν εξγαζίαο λα πξνβιέπεηαη ρψξνο θαη λα παξέρνληαη αθνξκέο, πξνθεηκέλνπ νη καζεηέο: λα θαηαγξάθνπλ ηα δεδνκέλα ελφο πεηξάκαηνο θαη λα απαληνχλ ζε εξσηήζεηο, λα θάλνπλ πξνβιέςεηο θαη λα εμεγνχλ, λα δηεξεπλνχλ θαη λα ζπδεηνχλ, λα αλαζθεπάδνπλ ηηο απφςεηο ηνπο, λα ζπκπεξαίλνπλ θαη λα ζρνιηάδνπλ ηα απνηειέζκαηα ησλ εξεπλψλ ηνπο, λα αμηνινγνχλ ηελ φιε δξαζηεξηφηεηα ηνπο θαη ην βαζκφ θαηαλφεζεο ηνπ καζήκαηνο. Α3. Σηαζεξνπνίεζε θαη επέθηαζε ηεο γλψζεο ζε λέεο θαηαζηάζεηο Παξαζέηεηε ηηο εξσηήζεηο πνπ ζα θάλεηε πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζεηε εάλ νη καζεηέο κπνξνχλ λα ζπζρεηίζνπλ ηηο γλψζεηο πνπ απέθηεζαλ κε εκπεηξίεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. Δπίζεο, παξαζέηεηε «πξνβιήκαηα» πνπ έρεηε επηιέμεη ή ζρεδηάζεη, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζεηε εάλ νη καζεηέο κπνξεί λα εθαξκφζνπλ ηηο λέεο γλψζεηο ηνπο ζε θαηλνχξγηεο θαηαζηάζεηο πξνθεηκέλνπ λα ηα επηιχζνπλ. Πνηα ζα ήηαλ κηα θαιή επαλαιεπηηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ ζα ελίζρπε ηηο έλλνηεο πνπ δηδάρηεθαλ ζήκεξα; Πεξηγξάθεηε ηε ζρεηηθή εξγαζία πνπ ζα δψζεηε γηα ην ζπίηη, ηελ εξγαζία πνπ ζα γίλεη κε ηε ζπκκεηνρή ησλ γνληψλ, ηελ εξεπλεηηθή εξγαζία, θ.ιπ. Β. Δποικοδομηηικό μονηέλο διδαζκαλίαρ Β1. Πξνζαλαηνιηζκφο ησλ καζεηψλ ζην ζέκα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ καζήκαηνο Παξαζέηεηε δηάθνξνπο ηξφπνπο (π.ρ. εξσηήζεηο, αλάγλσζε απνθνκκάησλ εθεκεξίδσλ θαη πεξηνδηθψλ ή άιιεο δξαζηεξηφηεηεο) κε ηνπο νπνίνπο ζα ζπληνλίζεηε ηνπο καζεηέο ζην ζέκα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ καζήκαηνο θαη ζα πξνθαιέζεηε ην ελδηαθέξνλ θαη ηελ πεξηέξγεηα ηνπο. Δθζέηεηε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα θάλεηε δηαζπλδέζεηο ηεο πξνυπάξρνπζαο γλψζεο θαη ησλ εκπεηξηψλ ησλ καζεηψλ κε ην ζέκα πνπ ζα παξνπζηαζηεί ζην ζπγθεθξηκέλν κάζεκα. Σχληνκα εθζέηεηε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα θάλεηε αλαζθφπεζε ησλ φζσλ έρνπλ πξνεγεζεί ζηα πξνεγνχκελα καζήκαηα θαη ζρεηίδνληαη κε ην παξφλ κάζεκα. Β2. Αλάδεημε ησλ ηδεψλ ησλ καζεηψλ Πεξηγξάθεηε δηάθνξνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο ζα επηρεηξήζεηε αλάδεημε ησλ ηδεψλ ησλ καζεηψλ γηα ηηο βαζηθέο έλλνηεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ καζήκαηνο (π.ρ. θαηάιιειεο εξσηήζεηο, πξφβιεςε ηνπ απνηειέζκαηνο ελφο λνεηηθνχ πεηξάκαηνο, παξάζεζε εηθφλσλ πνπ λα απεηθνλίδνπλ ελαιιαθηηθέο αληηιήςεηο θιπ.). Η αλάδεημε ησλ ηδεψλ θαη ε θαηαγξαθή ηνπο ζα είλαη ην πξψην βήκα πνπ ζα επεμεξγαζηνχλ νη καζεηέο ζηα θχιια εξγαζίαο πνπ έρεηε ζρεδηάζεη. Τα θχιια εξγαζίαο ζα κπνξνχλ λα ηα ζπκπιεξψλνπλ νη καζεηέο είηε αηνκηθά, είηε 3
θαιχηεξα νκαδηθά. Σηελ ηειεπηαία πεξίπησζε ε ζπδήηεζε θαη ε δηαπξαγκάηεπζε ησλ ηδεψλ ηνπο κέζα ζηελ νκάδα έρεη θαιχηεξα απνηειέζκαηα. Β3. Αλαδφκεζε/εκπινπηηζκφο ησλ ηδεψλ ησλ καζεηψλ Σηα θχιια εξγαζίαο, παξαηίζεληαη αλαιπηηθά νη δξαζηεξηφηεηεο, ηα πεηξάκαηα, ηα πξνβιήκαηα θ.ιπ. ζηα νπνία ζα εθηεζνχλ νη καζεηέο, κε ζηφρν είηε ηελ πξφθιεζε γλσζηηθήο ζχγθξνπζεο θαη ηελ επηζπκεηή ελλνηνινγηθή αιιαγή, είηε ηνλ εκπινπηηζκφ ησλ αξρηθψλ απφςεσλ ηνπο θαη ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ησλ ελλνηνινγηθψλ δνκψλ ηνπο. Οη δξαζηεξηφηεηεο, ηα πξνβιήκαηα, ηα πεηξάκαηα, θιπ. ζα είλαη μεθάζαξα θαη αλαιπηηθά δηαηππσκέλα. Μπνξεί λα ηαπηίδνληαη κε ηα αληίζηνηρα ηνπ αλαθαιππηηθνχ κνληέινπ, κφλν πνπ ηψξα ν ζηφρνο ηνπο ζα είλαη δηαθνξεηηθφο γηα ηνπο εθπαηδεπφκελνπο: φρη λα αλαθαιχςνπλ θάπνηα θαηλνχξγηα πξάγκαηα, αιιά λα έξζνπλ αληηκέησπνη κε ηηο απφςεηο ηνπο. Δπνκέλσο, αλαδεηνχληαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ εκπεξηέρνπλ πξνβιήκαηα ηα νπνία ζα νδεγήζνπλ ζε ξήμε ή ζε εκπινπηηζκφ ησλ αξρηθψλ αληηιήςεσλ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Οη παξαπάλσ δξαζηεξηφηεηεο θιπ. ζα πξέπεη λα νδεγνχλ ηνπο καζεηέο ζε ζπκπεξάζκαηα, πνπ ηειηθά ζα ηνπο βνεζήζνπλ λα αλαηξέζνπλ ή λα ηξνπνπνηήζνπλ ή λα εκπινπηίζνπλ ηηο αξρηθέο απφςεηο ηνπο θαη λα πηνζεηήζνπλ ηηο λέεο ζπκβαηέο κε ην επηζηεκνληθφ πξφηππν ηδέεο. Τηο λέεο απηέο ηδέεο θαηαγξάθνπλ ζην ζρεηηθφ θχιιν εξγαζίαο. Β4. Δθαξκνγή ησλ λέσλ ηδεψλ ησλ καζεηψλ Παξαζέηεηε ηηο εξσηήζεηο πνπ ζα θάλεηε πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζεηε εάλ νη καζεηέο κπνξνχλ λα ζπζρεηίζνπλ ηηο γλψζεηο πνπ απέθηεζαλ κε εκπεηξίεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. Δπίζεο, παξαζέηεηε «πξνβιήκαηα» πνπ έρεηε επηιέμεη ή ζρεδηάζεη, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζεηε εάλ νη καζεηέο κπνξεί λα εθαξκφζνπλ ηηο λέεο γλψζεηο ηνπο ζε θαηλνχξγηεο θαηαζηάζεηο πξνθεηκέλνπ λα ηα επηιχζνπλ. Πνηα ζα ήηαλ κηα θαιή επαλαιεπηηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ ζα ελίζρπε ηηο έλλνηεο πνπ δηδάρηεθαλ ζήκεξα; Πεξηγξάθεηε ηε ζρεηηθή εξγαζία πνπ ζα δψζεηε γηα ην ζπίηη, ηελ εξγαζία πνπ ζα γίλεη κε ηε ζπκκεηνρή ησλ γνληψλ, ηελ εξεπλεηηθή εξγαζία, θ.ιπ. Β5. Αλαζθφπεζε Σην θχιιν εξγαζίαο, θαιείηε ηνπο καζεηέο λα αληηπαξαβάινπλ ηηο λέεο ηδέεο ηνπο κε ηηο παιηέο, κε ζηφρν λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ ηε γλσζηηθή πνξεία πνπ αθνινχζεζαλ. 4
8. Αξιολόγηζη Πψο γλσξίδεηε φηη νη καζεηέο ζαο θαηέθηεζαλ ηηο βαζηθέο έλλνηεο ηνλ καζήκαηνο; Σρεδηάζηε έλα θχιιν εξγαζίαο, έλα ηεζη, κία άζθεζε, έλα αλνηρηφ πξφβιεκα, ψζηε λα κπνξείηε λα δηαπηζηψζεηε ηη έκαζαλ νη καζεηέο ζαο Πψο γλσξίδεηε εάλ επηηεχρζεθαλ νη Σθνπνί θαη νη Σηφρνη ηνπ καζήκαηνο; Πψο ζα κπνξνχζεο λα βνεζήζεηο εθείλνπο πνπ δελ ηα θαηάθεξαλ; Πεξηγξάςηε κηαλ επηπιένλ δξαζηεξηφηεηα γηα εθπαηδεπφκελν πνπ ζα έρεη κηαλ εηδηθή αλάγθε Πψο ζα κπνξνχζεο λα επεθηείλεηο ην κάζεκα ζνπ, λα πξνρσξήζεηο βαζχηεξα ζηε γλψζε, λα πξνρσξήζεηο παξαπέξα; 9. Αςηοαξιόλογηζη εκπαιδεςηικού Καηαγξαθή ησλ δπλαηψλ θαη ησλ αδχλαησλ ζεκείσλ ηνπ καζήκαηνο Να πεξηγξάςεηε ηελ αληαπφθξηζε ζπγθεθξηκέλσλ καζεηψλ ζηηο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηήζαηε. Πνηεο ήηαλ νη αληηδξάζεηο ηνπο; Να ζρνιηάζεηε ηνλ ηξφπν ζθέςεο ησλ καζεηψλ θαη ηηο ηδέεο ηνπο Να πεξηιάβεηε δείγκαηα απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηα ζρεηηθά θχιια εξγαζίαο Να δεηήζεηε απφ ηνπο καζεηέο κηα ζχληνκε αμηνιφγεζε ηνπ καζήκαηνο. Να ηελ ζπκπεξηιάβεηε ζην ζρέδην εξγαζίαο. Να ζρνιηάζεηε ηα ζεκεία ηνπ καζήκαηνο πνπ ιεηηνχξγεζαλ ζχκθσλα ή ελάληην ζηηο πξνζδνθίεο ζαο. Όπσο επίζεο εάλ ζπλέβε θάηη πνπ ζαο πξνθάιεζε έθπιεμε. Αλαθεθαιαηψλνληαο, ηη ζα ζέιαηε λα ηξνπνπνηήζεηε ζην παξφλ κάζεκα; Γηάξθεηα (Ο αξηζκφο ησλ δηδαθηηθψλ σξψλ πνπ απαηηνχληαη γηα λα νινθιεξσζεί ε ζπγθεθξηκέλε ελφηεηα): 5