ΘΕΜΑ «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ - Η/Υ»

ΘΕΜΑ «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ - Η/Υ» 1

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ 1. ΚΟΥΦΟΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 2. ΜΠΑΝΙΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ 3. ΜΠΟΥΝΑ ΕΡΒΙΝ 4. ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ-ΦΛΩΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 5. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ 6. ΠΡΙΦΤΙ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 7. ΣΟΛΩΜΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 8. ΧΟΝ ΡΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 1. ΓΚΟΥΝΤΟΥΡΑ ΑΝΘΗ (ΠΕ19) 2. ΛΙΟΥΛΙΑΚΗ ΕΣΠΟΙΝΑ (ΠΕ20) ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ 2

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 5 ΣΚΟΠΟΙ... 6 ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ Η/Υ... 7 ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΒΑΡΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ... 9 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΧΡΗΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Η/Υ... 10 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ - ΣΚΟΥΠΙ ΟΠΟΙΗΣΗ... 10 ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΤΑ ΨΗΦΙΑΚΑ ΜΑΣ ΣΚΟΥΠΙ ΙΑ;... 13 Στις χωµατερές... 13 Για αποτέφρωση... 13 Στις αναπτυσσόµενες χώρες για επεξεργασία... 13 Στα κέντρα συγκέντρωσης ηλεκτρονικών αποβλήτων για ανακύκλωση... 14 ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΛΙΟ ΜΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ;... 15 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ... 16 ΕΠΑΝΑΠΩΛΗΣΗ... 16 ΩΡΕΑ... 17 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ... 18 ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΤΑ ΑΝΑΚΥΚΛΟΥΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ;... 19 ΤΙ ΚΕΡ ΙΖΟΥΜΕ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΥΣΚΕΥΗ;... 20 ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Η/Υ;... 20 ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ Ι ΕΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ... 21 ΕΠΙΛΟΓΟΣ... 22 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ... 22 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 23 Α. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΟΜΑ ΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ... 23 Β. ΤΕΧΝΗΜΑΤΑ... 25 Γ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ... 26 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η συνεχής εξέλιξη της τεχνολογίας και ο µικρής διάρκειας κύκλος ζωής των ηλεκτρονικών συσκευών έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια σε αυξανόµενους όγκους ηλεκτρονικών αποβλήτων. Η πλειοψηφία αυτών καταλήγει στους χώρους υγειονοµικής ταφής των κοινών οικιακών σκουπιδιών. Σχεδόν όλες οι ηλεκτρονικές συσκευές περιέχουν πολλά υλικά που αποτελούν πραγµατικό κίνδυνο για τη δηµόσια υγεία και το περιβάλλον (µόλυβδος, υδράργυρος, κάδµιο, χρώµιο κα.). Όµως υπάρχει δυνατότητα να µειωθούν οι δυσάρεστες επιπτώσεις αν δωρίσουµε, επαναχρησιµοποιήσουµε ή ανακυκλώσουµε τις συσκευές αυτές. Έτσι τα µεταλλικά µέρη των υπολογιστών µπορούν να πουληθούν για σίδερο στην εγχώρια αγορά. Οι πλακέτες των υπολογιστών διαθέτουν πολύτιµα µέταλλα (χρυσό, ασήµι, πλατίνα) και µπορούν να ανακτηθούν και να πουληθούν. Καθίσταται λοιπόν σήµερα η ανακύκλωση ως επιτακτική ανάγκη για την σωτηρία του περιβάλλοντος και κατ επέκταση και της υγείας µας. Με το συγκεκριµένο θέµα επιχειρείται οι µαθητές να δραστηριοποιηθούν και να εφαρµόσουν την ανακύκλωση στους Η/Υ, µηχανήµατα οικεία σε αυτούς µιας και ανήκουν στον τοµέα Πληροφορικής. 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην εργασία αυτή θα διερευνηθούν τα παρακάτω ερευνητικά ερωτήµατα: Από τι είδους υλικά είναι κατασκευασµένες οι περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές και ειδικά οι Η/Υ; Από ποιες χώρες προέρχονται/εξορύσσονται; Ποια η περιβαλλοντική καταστροφή από την µεταλλευτική δραστηριότητα; Τι είναι τα βαρέα µέταλλα και τι επιπτώσεις έχουν στην υγεία µας; Ποια υλικά βλάπτουν το περιβάλλον και µε ποιο τρόπο; Ποιος ο βαθµός µόλυνσης του πλανήτη; Πόσο µας κοστίζει η µη ανακύκλωση σε πόρους και εργασία; Νοµοθεσία για περιορισµό χρήσης επικίνδυνων ουσιών στην κατασκευή Η/Υ Ποιος ο µέσος όρος ζωής των Η/Υ; Από ποια µέρη αποτελείται ένας Η/Υ; Ποια από αυτά µπορούν να αναβαθµιστούν; Ποιο το οικονοµικό όφελος από την αναβάθµιση; Πού και πως µπορούν να προσφερθούν οι παλιές συσκευές; Πως γίνεται η επαναπώληση (Η/Υ και µερών του); Ποιο είναι το νοµοθετικό πλαίσιο που καλύπτει την διάθεση των ηλεκτρονικών αποβλήτων ΗΑ; Τι ποσοστό αυτών είναι απόβλητα Η/Υ; Πως γίνεται η διακίνηση των ΗΑ (χωµατερές, παράνοµη µετακίνηση, ανακύκλωση) και σε τι ποσοστό µε τον κάθε τρόπο; Ποια µέρη του υπολογιστή ανακυκλώνονται και µε ποιο τρόπο; Πού διαθέτουµε τις συσκευές προς ανακύκλωση;(που υπάρχουν κέντρα ανακύκλωσης) Ποια η ανάγκη και η αξία της ανακύκλωσης; (οφέλη) Συµβάλλει η πολιτεία στην ιδέα της ανακύκλωσης των ηλεκτρονικών συσκευών και αν ναι µε ποιόν τρόπο; 5

ΣΚΟΠΟΙ Με την εργασία αυτή επιδιώκεται µαθητές, καθηγητές και γονείς: να γνωρίσουν ότι η ανακύκλωση είναι ευθύνη όλων µας και όχι µόνο των φορέων να αντιληφθούν τις συνέπειες από την σκουπιδοποίηση των συσκευών στο περιβάλλον να γνωρίσουν τα υλικά που χρησιµοποιούνται για την κατασκευή των Η/Υ και τους εναλλακτικούς τρόπους χρήσης µερών των Η/Υ να υπολογίσουν τα λεφτά που ξοδεύουν για αγορά νέων συσκευών, πολλές φορές περιττών 6

ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ Η/Υ Οι περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές είναι κατασκευασµένες από υλικά που συναντάµε συχνά στην καθηµερινότητα µας, όπως το πλαστικό, το γυαλί, µέταλλα όπως το αλουµίνιο, ο χαλκός, ο χρυσός κ.ά. Ωστόσο η σύγχρονη βιοµηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη οδήγησε στη χρήση υλικών ιδιαίτερα επιβλαβή για το περιβάλλον και την υγεία, κυρίως από βαρέα µέταλλα και τις πιο «πράσινες» σπάνιες γαίες. Με τον όρο βαρέα µέταλλα εννοούµε εκείνα που έχουν ειδικό βάρος µεγαλύτερο του σιδήρου (Fe) και κυρίως τον µόλυβδο (Pb), τον υδράργυρο (Hg), τον χαλκό (Cu), το κάδµιο (Cd), το χρώµιο (Cr) κλπ. Οι σπάνιες γαίες, είναι µια σειρά από δυσεύρετα χηµικά στοιχεία όπως το ευρώπιο, το δυσπρόσιο, το τέρβιο κτλ, που διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην ανάπτυξη προϊόντων υψηλής και «πράσινης» τεχνολογίας. Έτσι χρησιµοποιούνται: το πυρίτιο σε ηλεκτρονικά κυκλώµατα το βηρύλλιο στις µητρικές πλακέτες και στους συνδέσµους το κάδµιο σε ποσοστό άνω του 90% στις επαναφορτιζόµενες µπαταρίες, στις οθόνες καθοδικού σωλήνα (CRT), στις πλακέτες των κυκλωµάτων ο µόλυβδος σε κολλήσεις, στους πυκνωτές, σε λάµπες φωτισµού και φθορίου, στις πλακέτες των κυκλωµάτων, στις οθόνες καθοδικού σωλήνα (CRT). ο φώσφορος στο εσωτερικό µιας CRT οθόνης ο υδράργυρος σε µπαταρίες, επίπεδες οθόνες (TFT), διακόπτες, ρελέ και αισθητήρες το οξείδιο του µολύβδου στις οθόνες καθοδικού σωλήνα το βάριο στις προσόψεις οθονών καθοδικού σωλήνα(crt) το PVC σε περιβλήµατα καλωδίων το χρώµιο στο κουτί του υπολογιστή και οι σπάνιες γαίες (λανθανίδες) το άφνιο στα µικροτσίπ ηλεκτρονικών υπολογιστών το ίνδιο στις οθόνες αφής κινητών τηλεφώνων το ευρώπιο παράγει το κόκκινο χρώµα στις οθόνες το έρβιο συστατικό των οπτικών ινών το δυσπρόσιο για τις µαγνητικές του ιδιότητες. 7

Το µεγαλύτερο ποσοστό πρώτων υλών για την κατασκευή των ηλεκτρονικών συσκευών προέρχονται από χώρες όπως η Βραζιλία, η Κίνα, η Ινδία και η Αυστραλία καθώς στα περισσότερα µέρη του κόσµου έχει απαγορευτεί η εξόρυξη αυτών των υλικών λόγω των επιπτώσεων που µπορούν να έχουν στο περιβάλλον τα ίδια, αλλά και η µεταλλευτική τους δραστηριότητα. Οι σπάνιες γαίες είναι πρώτη ύλη για την «πράσινη τεχνολογία» και παρόλο που θεωρείται ότι είναι άφθονες στον φλοιό της γης, η οικονοµική τους εκµετάλλευση δεν είναι εύκολη. Τα µεγαλύτερα κοιτάσµατα σπάνιων γαιών βρίσκονται στην Κίνα, η οποία κατέχει ουσιαστικά το µονοπώλιο, ελέγχοντας το 97% της παγκόσµιας παραγωγής. Οι ειδικοί εκτιµούν ότι το 2014 θα υπάρχει έλλειµµα 40.000 τόνων σπάνιων γαιών παγκοσµίως διότι θα παράγονται 160.000 τόνοι, παρόλο που η παγκόσµια ζήτηση θα έχει ξεπεράσει τους 200.000 τόνους. Στο κλίµα αυτό, πολλές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας ήδη δηλώνουν ότι θα µεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στην Κίνα, αφού σε διαφορετική περίπτωση θα αντιµετωπίσουν πρόβληµα λειτουργίας. Η εξόρυξη του ορυκτού πλούτου δηµιουργεί τεράστιες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι επιπτώσεις αυτές θα µπορούσαν να διακριθούν σε υπόγειες και επιφανειακές. Κατά τη διάρκεια της εξόρυξης καταστρέφεται η φυσική βλάστηση, έρχονται στην επιφάνεια τοξικά και ραδιενεργά στοιχεία τα οποία στην συνέχεια καθιστούν την περιοχή ακατάλληλη για άσκηση γεωργίας και κτηνοτροφίας, αλλαγή του φυσικού τοπίου και στην συνέχεια κίνδυνος για την περιοχή από πληµµυρικά φαινόµενα λόγω της αλλαγής των υδρολογικών προτύπων. Οι επιπτώσεις όµως δεν σταµατούν εκεί, συνεχίζονται και κατά την διάρκεια µεταφοράς και επεξεργασίας των µεταλλευµάτων, µε αποτέλεσµα να αντιµετωπίζουµε φαινόµενα διασποράς τοξικών ουσιών, παραγωγής ρύπων, αέρια ρύπανση, µόλυνση των υδάτων ακόµα και ηχορύπανση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση 1200 Mt στερεών αποβλήτων σε σύνολο 4200 Μt προέρχονται από µεταλλευτική δραστηριότητα. 8

ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΒΑΡΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Τα βαρέα µέταλλα αποτελούν απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Σε µικρά ποσοστά µπορεί να είναι αβλαβή, σε µερικές περιπτώσεις ακόµα και ευεργετικά για την υγεία. Όµως µεγάλες συγκεντρώσεις είναι ιδιαίτερα τοξικές. Μεταφέρονται στον άνθρωπο µέσω του εδάφους, των φυτών, των ζώων και γενικότερα µέσω της τροφής. Είναι ιδιαίτερα τοξικά και µπορούν να προκαλέσουν από δηλητηριάσεις µέχρι και χρόνιες παθήσεις. Μερικά παραδείγµατα των επιπτώσεων από βαρέα µέταλλα είναι τα εξής: Ο µόλυβδος προσβάλει το νευρικό σύστηµα, το κυκλοφορικό σύστηµα, τα νεφρά, στο αναπαραγωγικό σύστηµα, επηρεάζει την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου, έχει οξύτατες και χρόνιες επιπτώσεις σε φυτά, ζώα και µικροοργανισµούς. ο φώσφορος είναι εξαιρετικά τοξικός «Μην αγγίξετε ποτέ το φωσφορικό επίστρωµα µιας CRT οθόνης: είναι εξαιρετικά τοξικό. Αν σπάσετε µια CRT οθόνη καθαρίστε τα τεµάχια γυαλιού πολύ προσεκτικά. Εάν αγγίξετε το φώσφορο αναζητήστε άµεση ιατρική βοήθεια.» Οδηγία του Αµερικάνικου Πολεµικού Ναυτικού προς το προσωπικό. Το κάδµιο προκαλεί χρόνια πνευµονοπάθεια, βλάβες του καρδιαγγειακού συστήµατος, συσσωρεύεται κυρίως στα νεφρά και µπορεί να τα καταστρέψει, πιθανό καρκινογόνο Ο αµίαντος προκαλεί πνευµονικές ινώσεις και καρκίνο του αναπνευστικού Ο υδράργυρος προσβάλλει το δέρµα, το αναπνευστικό και το κεντρικό νευρικό σύστηµα, προκαλεί βλάβη στο DNA και σε εγκεφαλικές λειτουργίες, µεταφέρεται εύκολα µέσω της τροφικής αλυσίδας και ιδιαίτερα µέσω των ψαριών το βηρύλλιο είναι καρκινογόνος ουσία Το πυρίτιο προκαλεί ατέλειες στο σκελετό Τα οξείδια του σιδήρου προσβάλλουν το αναπνευστικό Το χρώµιο καρκινογόνο και εξαιρετικά τοξικό για το περιβάλλον Το βάριο µπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό οίδηµα, αδυναµία µυών, βλάβη στο συκώτι, στην καρδιά, στον σπλήνα Λόγω των κινδύνων που υπάρχουν, η διάθεση και ανακύκλωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων έχει σοβαρές νοµικές επιπτώσεις. 9

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΧΡΗΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Η/Υ Το βασικό πρόβληµα των ηλεκτρονικών αποβλήτων ξεκινά από τα υλικά κατασκευής των συσκευών που δηµιουργούν τα απόβλητα. Από το 2002 γίνονται σοβαρές προσπάθειες από την Ευρωπαϊκή ένωση για τον περιορισµό ή ακόµα και την εξάλειψη των επικίνδυνων ουσιών στην κατασκευή ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Η Ευρωπαϊκή οδηγία RoHS από τον Ιούλη 2006, απαγορεύει την πώληση σε όλη την ΕΕ προϊόντων που περιέχουν τις ακόλουθες επικίνδυνες ουσίες όπως το κάδµιο, ο υδράργυρος, ο µόλυβδος, το χρώµιο, µε τροποποίηση της παραγωγικής διαδικασίας πράγµα όµως το οποίο δεν είναι άµεσα εφικτό λόγο των ειδικών ιδιοτήτων των ουσιών αυτών. Επίσης προβλέπεται η δηµιουργία συστηµάτων συλλογής των ηλεκτρονικών αποβλήτων χωρίς χρέωση προς τον καταναλωτή. Βασικός στόχος αυτών των προσπαθειών είναι η αύξηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιµοποίησης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ - ΣΚΟΥΠΙ ΟΠΟΙΗΣΗ Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει στην ανάγκη να αντικαθιστούµε τις ηλεκτρονικές συσκευές συχνά πριν αυτές χαλάσουν. Έχουµε τη τάση να στρεφόµαστε σε συσκευές περισσότερο εύχρηστες και µε µεγαλύτερες δυνατότητες µε αποτέλεσµα οι παλιές µας συσκευές να καταλήγουν στα απόβλητα. Θεωρείται ότι ο µέσος όρος ζωής ενός Η/Υ είναι από 3 έως 5 χρόνια. Ειδικά οι επιχειρήσεις που τους χρησιµοποιούν ως επαγγελµατικό εργαλείο, τους αλλάζουν συχνά µε 10

αποτέλεσµα αυτοί και τα αναλώσιµα τους να γίνονται µέρος των Ηλεκτρονικών Αποβλήτων (ΗΑ). Τα ΗΑ είναι ηλεκτρικές ή ηλεκτρονικές συσκευές οι οποίες έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής τους και δεν χρησιµοποιούνται πια από τους ιδιοκτήτες τους. Η µεγάλη ποσότητα ΗΑ οφείλεται: Στη µεγάλη τεχνολογική ανάπτυξη στο χώρο της πληροφορικής (για παράδειγµα 20 εκατοµµύρια υπολογιστές πουλιούνται το χρόνο στην Ευρωπαϊκή αγορά) Στη µείωση του χρόνου πρώτης χρήσης ενός Η/Υ (Κατά µέσο όρο η πρώτη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή διαρκεί 4 έτη) Στο µικρό αριθµό υπολογιστών που ανακυκλώθηκαν, ανακτήθηκαν ή επαναχρησιµοποιήθηκαν Στη µείωση του κόστους παραγωγής Έτσι όταν το αγαπηµένο µας PC πάψει να λειτουργεί, µετατρέπεται σε ένα επικίνδυνο ηλεκτρονικό απόβλητο που χρειάζεται ανακύκλωση µε αυστηρές προδιαγραφές. Ένας υπολογιστής 30 Kg δηµιουργεί στη διάρκεια της ζωής του 1500Kg απόβλητα. Μόνο µια έγχρωµη οθόνη περιέχει κατά µέσο όρο 1,8-3,6 κιλά µόλυβδου που µπορούν να διοχετευτούν στο περιβάλλον, αν αυτή καταλήξει στην χωµατερή. Οι ανεπτυγµένες χώρες, αντί να διαχειριστούν οι ίδιες τα ηλεκτρονικά τους σκουπίδια, βρίσκουν φτηνότερο να τα εξάγουν στις φτωχότερες. Μόλις το ένα τρίτο των ειδών αυτών ανακυκλώνεται στη χώρα που χρησιµοποιείται, λένε οι ερευνητές. Το µεγαλύτερο µέρος πηγαίνει σε χώρους υγειονοµικής ταφής. Όµως, χιλιάδες είναι οι τόνοι των ηλεκτρονικών απορριµµάτων που εξάγονται σε φτωχότερες χώρες στην Αφρική, την Λατινική Αµερική και στην Ασία, κυρίως στην Κίνα, όπου τα µεταχειρισµένα εξαρτήµατα ηλεκτρονικών υπολογιστών και τα ανακυκλωµένα µέταλλα είναι προσοδοφόρα προϊόντα. Κάθε χρόνο, έως και 50 εκατοµµύρια τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων φορτώνονται σε κοντέινερ και εξάγονται στην Κίνα, ώστε να ανακυκλωθούν και να επανενταχθούν στην αλυσίδα παραγωγής ως πρώτη ύλη. Εκεί το κόστος, είναι ως και τριάντα φορές χαµηλότερο απ' ότι σε ένα σύγχρονο κέντρο της Ευρώπης, της Αµερικής ή της Ιαπωνίας και το σηµαντικότερο, τα µέτρα για την 11

προστασία του περιβάλλοντος πολύ πιο «χαλαρά». Υποχρεώνουν έτσι εκατοµµύρια ανθρώπους να επιλέξουν την δηλητηρίαση έναντι ενός δολαρίου την ηµέρα για να ξεφύγουν από την πείνα και την απόλυτη φτώχια. Ταυτόχρονα η θάλασσα, τα ποτάµια, το έδαφος και ο αέρας του πλανήτη µολύνονται ανεπανόρθωτα, υπονοµεύοντας την ζωή όλων µας. Ωστόσο, η µεγαλύτερη ανησυχία των αρµόδιων αρχών είναι πως πολλοί από όσους εργάζονται σε χωµατερές µε παλιοσίδερα και ηλεκτρονικά σκουπίδια είναι παιδιά, µερικά µάλιστα ηλικίας µόλις πέντε ετών. Η πόλη Γκουιγιού στην Καντώνα της Νότιας Κίνας είναι ίσως το µεγαλύτερο νεκροταφείο ηλεκτρονικών υπολογιστών του πλανήτη. Εδώ καταλήγουν κάθε ηµέρα λαθραία, χιλιάδες υπολογιστές όπου τεµαχίζονται, πλένονται σε όξινα λουτρά και καίγονται για να αποσπαστούν τα πολύτιµα υλικά που περιέχουν όπως χρυσός, ασήµι, χαλκός, γυαλί και φυσικά πλαστικό. Παρά το γεγονός ότι η διεθνής Συνθήκη Μπάσελ απαγορεύει την εξαγωγή επικίνδυνων αποβλήτων από τις πλούσιες στις φτωχές χώρες, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία (δηλαδή τα πιο τεχνολογικώς ανεπτυγµένα έθνη) έχουν αρνηθεί να την υπογράψουν. Αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει επικυρώσει την συνθήκη, φεύγουν διαρκώς φορτία προς την Κίνα παράνοµα. Τα τοξικά υλικά που περιέχονται στα ηλεκτρονικά απόβλητα, όπως ο µόλυβδος, ο χαλκός, ο υδράργυρος, το βηρύλλιο, το κάδµιο, το πλαστικό, αποτελούν µία από τις κύριες αιτίες µόλυνσης του περιβάλλοντος. Η εναπόθεση των ηλεκτρονικών αποβλήτων στις χωµατερές ή η αποτέφρωση τους έχει ως 12

αποτέλεσµα την διαφυγή τοξινών προς τα υπόγεια ύδατα, την εκποµπή τοξικών ρύπων και διοξινών στην ατµόσφαιρα. Οι επιστήµονες εκτιµούν ότι οι εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο από κάθε άλλη φορά µετά την επιστροφή στην παγκόσµια ανάπτυξη το 2010, γεγονός που εντείνει τους φόβους για αύξηση της θερµοκρασίας σύµφωνα µε εκτιµήσεις της ιεθνούς Υπηρεσίας Ενεργείας. Μια αύξηση της θερµοκρασίας πάνω από δυο βαθµούς Κελσίου θα είχε ως αποτέλεσµα επικίνδυνες κλιµατικές αλλαγές. ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΤΑ ΨΗΦΙΑΚΑ ΜΑΣ ΣΚΟΥΠΙ ΙΑ; Τα µέρη που θα καταλήξουν τα ψηφιακά µας απόβλητα είναι τα εξής: Στις χωµατερές Οι τοξικές ουσίες που απελευθερώνονται µολύνουν τον αέρα, το έδαφος, το νερό και δηµιουργείται ανάγκη για νέες χωµατερές. Εκτιµάται ότι το 90% των ΗΑ καταλήγουν στις χωµατερές ή για αποτέφρωση χωρίς καµιά προεργασία. Στην Ευρώπη πετιούνται, ετησίως, σε χωµατερές περίπου 6.500.000 υπολογιστές, ενώ στην Αµερική περίπου 315.000.000 υπολογιστές Για αποτέφρωση Συνήθως αποτεφρώνονται σε φτωχές περιοχές της Κίνας, της Ινδίας και της Αφρικής µε πολύ σοβαρές συνέπειες όπως: έχουµε παρουσία βαρέων µετάλλων στα αστικά απόβλητα απελευθερώνονται στην ατµόσφαιρα επικίνδυνες διοξίνες από τα την καύση των πλαστικών αυξάνονται οι τοξικοί ρύποι κυρίως των βαρέων µετάλλων που είτε εκλύονται στην ατµόσφαιρα ή παρακρατούνται στην τέφρα των µονάδων Στις αναπτυσσόµενες χώρες για επεξεργασία 13

Ο δυτικός µας πολιτισµός φροντίζει να σπρώχνει στα κρυφά τα τοξικά του απόβλητα, κάτω από το φτηνό χαλί των υπο-ανάπτυξη χωρών. Έτσι οι ανεπτυγµένες χώρες στέλνουν τα ηλεκτρονικά τους σκουπίδια στις αναπτυσσόµενες, αντί να τα διαχειριστούν οι ίδιες. Αυτό το κάνουν επειδή το κόστος είναι φτηνότερο (1,5 δολάρια το µεροκάµατο) τα µέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος είναι πολύ πιο «χαλαρά». Στα κέντρα συγκέντρωσης ηλεκτρονικών αποβλήτων για ανακύκλωση Στην Ελλάδα η ιδέα για την ανακύκλωση των ηλεκτρονικών συσκευών ξεκίνησε το 2005 µε την ίδρυση της εταιρείας "Ανακύκλωση συσκευών Α.Ε. Η εταιρία ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. είναι ο εγκεκριµένος φορέας (Απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩ Ε µε αριθµό 105134/10.06.2004 - ΦΕΚ 905Β/17.06.2004), για τη λειτουργία του Συλλογικού Συστήµατος Εναλλακτικής ιαχείρισης των Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισµού (ΑΗΗΕ) στην Ελλάδα. Ο καταναλωτής υποχρεούται (Π 117) να παραδίδει της συσκευές στα σηµεία συλλογής, δηλαδή: στα δηµοτικά σηµεία συλλογής όπου έχουν τοποθετηθεί containers (για µεγάλες συσκευές προηγείται συνεννόηση µε την Υπηρεσία Ογκωδών του κάθε ήµου για την αποκοµιδή των αποβλήτων από το πεζοδρόµιο), στους λιανοπωλητές (1 προς 1), σε ειδικούς κάδους για µικροσυσκευές τοποθετηµένους σε φυλασσόµενα δηµοτικά σηµεία συλλογής και σε συµβεβληµµένα µε το σύστηµα super markets. Container προσωρινής αποθήκευσης συσκευών σε χώρους δήµων και αλυσίδων λιανικής 14

Κάδος σε καταστήµατα λιανικής Κάδος σε δηµοτικά σηµεία και σχολεία ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΛΙΟ ΜΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ; Πριν αγοράσουµε µια καινούρια ηλεκτρονική συσκευή ή πριν στείλουµε την παλιά στα σκουπίδια, µπορούµε να δούµε µήπως µπορούµε να την εκµεταλλευτούµε µε άλλο τρόπο. Οι εναλλακτικοί τρόποι είναι: Να τον αναβαθµίσουµε Να τον επαναπωλήσουµε Να τον δωρίσουµε Να τον ανακυκλώσουµε 15

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ Ο όρος «αναβάθµιση» σηµαίνει την αντικατάσταση µερών του υπολογιστή µε νεότερα, τα οποία προσφέρουν υψηλότερες επιδόσεις, ενώ µάλιστα, µετά από ένα χρονικό διάστηµα, απαιτείται ριζική αλλαγή του συστήµατος, µε ένα σύγχρονο. Έτσι, αν ο υπολογιστής δεν εξυπηρετεί πλέον τις ανάγκες µας, µπορούµε να αναζητήσουµε την πιο κατάλληλη και πιο οικονοµική λύση, αναβαθµίζοντας όλα τα µέρη του υπολογιστή ή τµηµάτων αυτού, όπως : Επεξεργαστή Μνήµη RAM Μητρική Κάρτα Κάρτα Γραφικών Σκληρό ίσκο CD/ DVD/ Blu -Ray Τροφοδοτικό Η αναβάθµιση του Η/Υ σε επίπεδο υλικού (hardware) και λογισµικού (software) είναι ζήτηµα εξαιρετικής σηµασίας για πολλούς λόγους. Ο βασικότερος όλων είναι η παράταση ζωής που δίνουµε στον υπολογιστή µας µε άµεσο όφελος την εξοικονόµηση χρηµάτων. Το κόστος µιας εύστοχης αναβάθµισης είναι πολύ µικρότερο από εκείνο µιας αγοράς, αρκεί να ξέρουµε πότε και τι θα αναβαθµίσουµε. Ένα άλλο πλεονέκτηµα είναι ότι βελτιώνουµε τις επιδόσεις του Η/Υ µας, µε αποτέλεσµα να είναι πιο ευχάριστη αλλά και πιο αποδοτική η λειτουργία του ΕΠΑΝΑΠΩΛΗΣΗ Πολλές εταιρείες στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα έχουν ως αντικείµενο την συλλογή και την επαναπώληση τµηµάτων του υπολογιστή που λειτουργούν όπως µνήµες, τροφοδοτικά, µητρικές, κάρτες, οθόνες ή και ολόκληρους υπολογιστές. Επειδή οι ανάγκες όλων των ανθρώπων δεν είναι ίδιες όσον αφορά τις δυνατότητες ενός Η/Υ, ένα µηχάνηµα που µπορεί να είναι άχρηστο για µια επιχείρηση ή έναν άνθρωπο, για κάποιον άλλο µπορεί να είναι κατάλληλο για τις εφαρµογές του. Αγοράζοντας κάποιος µεταχειρισµένο υλικό κερδίζει χρήµατα και συµβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος. 16

Την επόµενη φορά που θα αγοράσεις κάτι σκέψου: το χρειάζεσαι πραγµατικά; Μήπως µπορείς να το βρεις µεταχειρισµένο; ΩΡΕΑ Υπάρχει η δυνατότητα να δωριστούν οι παλιές Ηλεκτρονικές συσκευές σε οικογένειες που δεν έχουν την οικονοµική δυνατότητα για την προµήθεια αυτών των συσκευών, σε σχολεία, σε ευαίσθητες κοινωνικά οµάδες, σε συλλόγους, σε φίλους και γνωστούς και όπου αλλού υπάρχει ανάγκη. Κάποια καταστήµατα πώλησης Ηλεκτρονικών συσκευών αναλαµβάνουν να τα συλλέξουν και να τα προωθήσουν ως δωρεά στους ενδιαφερόµενους. Ο ΟΤΕ, όπως και πολλές άλλες εταιρείες υλοποιεί πρόγραµµα επαναδιάθεσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλου τεχνολογικού εξοπλισµού σε φορείς µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Στόχος του προγράµµατος είναι να φέρει τους νέους και τις ευαίσθητες κοινωνικές οµάδες πιο κοντά στις νέες τεχνολογίες, δίνοντας τους την ευκαιρία για πρόσβαση στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Με το σκεπτικό αυτό, ηλεκτρονικοί υπολογιστές και άλλος τεχνολογικός εξοπλισµός (π.χ. συσκευές φαξ, εκτυπωτές κ.α.), συγκεντρώνονται από όλες τις υπηρεσίες του ΟΤΕ πανελλαδικά και, µετά από κατάλληλο έλεγχο, συντήρηση και αναβάθµιση, παραδίδονται έτοιµοι προς χρήση σε φορείς που έχουν µεγαλύτερη ανάγκη. Οι τεχνικοί των Μac Support Net - Windows Support Net - Unix Support Net, εµπνεόµενοι από τον Jacob Komar που ίδρυσε το 2001 στις Η.Π.Α. την µη κερδοσκοπική κίνηση «Computers For Communities», ίδρυσαν στην Ελλάδα µια κίνηση µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για την καταπολέµηση του Τεχνολογικού Αναλφαβητισµού στην χώρα µας. Συγκεντρώνουν παλαιούς ή µη λειτουργικούς Η/Υ, περιφερειακά και εξαρτήµατα, τους επιδιορθώνουν, τους αναβαθµίζουν και τους δωρίζουν σε σχολεία υποβαθµισµένων περιοχών, σε φτωχές κοινότητες και σε φτωχές οικογένειες. Στην ιστοσελίδα http://www.irecycle.gr µπορεί να µπεί κάποιος και να αιτηθεί για προσφορά υπολογιστή. 17

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Στάδια ανακύκλωσης Η/Υ Τα ηλεκτρονικά απόβλητα αφού συλλεχθούν στους κάδους ή στα κοντέινερ πηγαίνουν στα εξειδικευµένα κέντρα ανακύκλωσης. Εκεί πρώτα ζυγίζονται και µετά ελέγχονται από ειδικό µηχάνηµα για την ύπαρξη ραδιενεργών υλικών. Αν εντοπιστεί ραδιενέργεια δεν εισέρχονται στο εργοστάσιο ανακύκλωσης αλλά πάνε αλλού για ειδική διαχείριση. Στα κέντρα ανακύκλωσης η πρώτη εργασία αφορά τη διαλογή και την ταξινόµηση των διάφορων συσκευών, που γίνεται µε χειρωνακτικό τρόπο ή και µε ειδικές µηχανές. Μέσα στο εργοστάσιο έχουν δηµιουργηθεί ξεχωριστές γωνιές εργασίας, όπου πηγαίνουν οι διάφορες συσκευές για αποσυναρµολόγηση. Το κάθε τι ταξινοµείται αντίστοιχα: πολύτιµα µέταλλα, κοινά µέταλλα, διάφορα είδη πλαστικών, µέρη µε επικίνδυνα στοιχεία που χρειάζονται ειδική διαχείριση, διάφορα είδη γυαλιού κ.λπ. Για παράδειγµα, από τους υπολογιστές διαχωρίζονται τα τροφοδοτικά, οι πλακέτες, τα σίδερα, οι σκληροί δίσκοι, οι συσκευές παιξίµατος DVD και CD, καθώς και τα πλαστικά, µικρά και µεγάλα. Οι υπάλληλοι µε γάντια και µάσκες ανακυκλώνουν τις συσκευές µε ασφάλεια τόσο για τους ίδιους όσο και για το περιβάλλον. Ειδική διαχείριση, λόγω επικίνδυνων ουσιών, απαιτείται στις µπαταρίες, οι οποίες συγκεντρώνονται και δίνονται στο ειδικό σύστηµα ανακύκλωσης µπαταριών, στους πυκνωτές και στους διακόπτες. Αφού αφαιρεθούν όλα τα χρήσιµα, πολύτιµα ή επικίνδυνα υλικά, ότι αποµείνει -γίνεται προσπάθεια να είναι όσο το δυνατόν πιο «καθαρό»- οδηγείται σε µια σύγχρονη µηχανική «αλυσίδα» κατακερµατισµού και διαλογής. H µηχανή αποτελείται από ένα ταινιόδροµο, που οδηγεί αρχικά το υλικό στον προσπαστήρα, όπου σπάζεται σε µικρά κοµµάτια. Στη συνέχεια, ένας ηλεκτροµαγνήτης τραβάει το σίδηρο, ενώ ένας κοκοποιητής µάς δίνει µικρά 18

κοµµατάκια, µε διάµετρο όχι πάνω από δύο εκατοστά. Στη συνέχεια, ένα ηλεκτροµαγνητικό τύµπανο διαχωρίζει τα εναποµείναντα ρινίσµατα σιδήρου, ενώ στο επόµενο στάδιο διαχωρίζονται το πλαστικό, ο χαλκός, το αλουµίνιο και τα απορρίµµατα. ιαχωρίζονται οι σκληροί δίσκοι, τα πλαστικά, τα τροφοδοτικά, οι πλακέτες, τα σίδερα και οι συσκευές ανάγνωσης CD και DVD. Oι µπαταρίες δίνονται στο ειδικό σύστηµα ανακύκλωσης µπαταριών. H χωριστή συλλογή και επεξεργασία συµβάλλει στο να γίνουν τα απόβλητα όσο το δυνατόν καθαρότερα. Στα σκουπίδια θα καταλήξει µόλις το 10% του αρχικού βάρους και σε πολύ µικρό όγκο. Το υπόλοιπο 90%, τα σίδερα και τα υπόλοιπα µέταλλα πηγαίνουν στις αντίστοιχες βιοµηχανίες και ρίχνονται στην παραγωγή. ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΤΑ ΑΝΑΚΥΚΛΟΥΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ; Τα παραγόµενα προϊόντα από το άλεσµα είναι υλικά υψηλής καθαρότητας και αποτελούν δευτερογενείς πρώτες ύλες για την βιοµηχανία. Τα επικίνδυνα υλικά (πυκνωτές, µπαταρίες) στέλνονται στο εξωτερικό, κυρίως στην Ινδία. Πυκνωτές από 2,5 cm και άνω πάνε σε ειδικό εργοστάσιο επεξεργασίας στη Σουηδία Οι πλακέτες στέλνονται στο Ισραήλ, όπου γίνεται ο διαχωρισµός τους σε πρώτες ύλες. Τα µέταλλα πηγαίνουν κυρίως στη χαλυβουργία. Τα πλαστικά πηγαίνουν στην Κίνα και Ινδία. (Τα µαύρα χρησιµοποιούνται για το εσωτερικό των αυτοκινήτων και τα λευκά για το εσωτερικό ηλεκτρικών συσκευών) Το γυαλί καταλήγει στην Ισπανία για πλακάκια ή στην Ινδία για τούβλα Πολλές από τις οθόνες που συλλέγονται, αφού ελεγχθούν, εξάγονται σε εταιρείες που τις επισκευάζουν και τις πουλάνε σε χώρες του Τρίτου Kόσµου µε τιµή 2 ευρώ ανά οθόνη. 19

ΤΙ ΚΕΡ ΙΖΟΥΜΕ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΥΣΚΕΥΗ; Μειώνονται τα απορρίµµατα και τα προβλήµατα διαχείρισής τους Εξοικονοµούνται ενέργεια και φυσικοί πόροι, που λαµβάνονται συνεχώς από τη φύση. Μειώνεται η ρύπανση της ατµόσφαιρας, του εδάφους και των υπόγειων υδάτων Εξοικονοµείται η ενέργεια που απαιτείται για την κατασκευή όλων των υλικών κατασκευής. Επιτυγχάνεται µακροπρόθεσµη πτώση (ή µη αύξηση) των τιµών των προϊόντων, καθώς δεν απαιτείται εκ νέου παραγωγή πρώτης ύλης. Σώζεται η υγεία όλων των κατοίκων του πλανήτη και διασφαλίζεται το καλύτερο µέλλον των παιδιών. ηµιουργούνται νέες θέσεις εργασίας σε τοµείς θετικών ενεργειών για την διάσωση του πλανήτη. ηµιουργείται ευχάριστη αίσθηση και ικανοποίηση για τη συµµετοχή στην βελτίωση του περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής. ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Η/Υ; Στο www.electrocycle.gr (210) 5319780, 9515648-9. Επίσης στον δήµο σας εφόσον έχει πρόγραµµα ανακύκλωσης Η/Υ και ηλεκτρικών συσκευών γενικότερα. Στην ιστοσελίδα http://www.electrocycle.gr/documents/col_points.pdf θα βρείτε τα δηµοτικά σηµεία συλλογής ηλεκτρονικών αποβλήτων Ειδικά για τον δήµο Λάρισας τα σηµεία συλλογής είναι: Οδός Καρδίτσης, Παλιό Αµαξοστάσιο ήµου Τηλ. 2410-680229 Τα σούπερ µάρκετ ΛΑΡΙΣΑ Τα καταστήµατα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών Σχεδόν όλες οι δηµόσιες υπηρεσίες Πολλά σχολεία Στο δικό µας σχολείο 20

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ Ι ΕΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Η ανακύκλωση ουσιαστικά είναι ένα θέµα του πολιτισµού της κοινωνίας που έχουµε και ουσιαστικά χαρακτηρίζει την κοινωνία µας. Είναι σηµαντικό οι πολίτες να δραστηριοποιηθούν ώστε να µην σπάνε τις συσκευές, να µην τις πετάνε στα πεζοδρόµια, στα σκουπίδια και στις χωµατερές, αλλά να τα πηγαίνουν στα εξειδικευµένα κέντρα ανακύκλωσης. Αλλά και η πολιτεία, οι δήµοι και οι κατασκευαστές πρέπει να συζητήσουν για το πώς να διαχειρίζονται τα ηλεκτρονικά απόβλητα. Πολλοί δήµοι εφαρµόζουν πρόγραµµα ανακύκλωσης Η/Υ και ηλεκτρικών συσκευών γενικότερα. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία και κατ επέκταση η Ελληνική Νοµοθεσία όριζαν µέχρι το 2011 τα 4 κιλά ως ελάχιστη ποσότητα χωριστής συλλογής οικιακής προέλευσης ανά κάτοικο. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε. Από το 2012 η ποσότητα ανέβηκε στα 8 κιλά ανά κάτοικο. 21

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η αυξανόµενη ποσότητα των ηλεκτρονικών αποβλήτων απαιτεί την ανάπτυξη συστηµάτων που µπορούν να χειρίζονται τα απόβλητα µε τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιεί τις αρνητικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι οικολογικές οργανώσεις πιέζουν ώστε οι κατασκευάστριες εταιρείες να φτιάξουν οικολογικούς υπολογιστές χωρίς τοξικές ουσίες και το σηµαντικότερο να είναι υπεύθυνες για τον πλήρη κύκλο ζωής του προϊόντος που πουλάνε. Αυτό το σύστηµα δίνει ένα κίνητρο στις εταιρείες να βάλουν περισσότερα χρήµατα στην έρευνα «καθαρής» τεχνολογίας καθώς έτσι θα πληρώνουν λιγότερα όταν το προϊόν κλείσει τον κύκλο του. εν θα έχουν να διαχειριστούν τοξικές ουσίες, κάτι το οποίο κοστίζει πολύ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ 1. http://www.electrocycle.gr/site/ 2. http://www.irecycle.gr/computer_recycling_idea/index.html 3. http://www.14gymnasio.gr/programs/perivallon/anakikl-hw/anakikl-hwid.htm 4. http://www.heraklion.gr/city/recycling/recycling.html 5. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically /2007-2008/90-digital-cemeteries-psifiaka- 6. http://www.greektube.org/content/view/67187/2/ 7. http://www.ecorec.gr/econew/ 8. http://www.irecycle.gr/computer_recycling_comments/index.html 9. http://dide.sam.sch.gr/keplinet/index.php 10. http://computerandenvironment.weebly.com/index.html 11. http://www.asante.gr/component/content/article/2-asante/1666-2012-03-22-06-42-20.html 22

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΟΜΑ ΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΟΜΑ Α 1 1. ΣΟΛΩΜΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 2. ΠΡΙΦΤΙ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 3. ΚΟΥΦΟΝΙΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (για κατασκευή Η/Υ) 1. Από τι είδους υλικά είναι κατασκευασµένες οι περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές και ειδικά οι Η/Υ; 2. Από ποιες χώρες προέρχονται/εξορύσσονται; 3. Ποια η περιβαλλοντική καταστροφή από την µεταλλευτική δραστηριότητα; 4. Τι είναι τα βαρέα µέταλλα και τι επιπτώσεις έχουν στην υγεία µας; 5. Ποια υλικά βλάπτουν το περιβάλλον και µε ποιο τρόπο; 6. Ποιος ο βαθµός µόλυνσης του πλανήτη; 7. Πόσο µας κοστίζει η µη ανακύκλωση σε πόρους και εργασία; 8. Νοµοθεσία για περιορισµό χρήσης επικίνδυνων ουσιών στην κατασκευή Η/Υ ΟΜΑ Α 2 1. ΜΠΟΥΝΑ ΕΡΒΙΝ 2. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ 3. ΜΠΑΝΙΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (αναβάθµιση δωρεά επαναπώληση) 1. Ποιος ο µέσος όρος ζωής των Η/Υ; 2. Από ποια µέρη αποτελείται ένας Η/Υ; Ποια από αυτά µπορούν να αναβαθµιστούν; 3. Ποιο το οικονοµικό όφελος από την αναβάθµιση; 4. Πού και πως µπορούν να προσφερθούν οι παλιές συσκευές; 5. Πως γίνεται η επαναπώληση (Η/Υ και µερών του); ΟΜΑ Α 3 1. ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ ΦΛΩΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 2. ΧΟΝ ΡΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 23

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (Νοµοθετικό πλαίσιο) 1. Ποιο είναι το νοµοθετικό πλαίσιο που καλύπτει την διάθεση των ηλεκτρονικών αποβλήτων ΗΑ; Τι ποσοστό αυτών είναι απόβλητα Η/Υ; 2. Πως γίνεται η διακίνηση των ΗΑ (χωµατερές, παράνοµη µετακίνηση, ανακύκλωση) και σε τι ποσοστό µε τον κάθε τρόπο; 3. Ποια µέρη του υπολογιστή ανακυκλώνονται µια µε ποιο τρόπο; 4. Πού διαθέτουµε τις συσκευές προς ανακύκλωση;(που υπάρχουν κέντρα ανακύκλωσης) 5. Ποια η ανάγκη και η αξία της ανακύκλωσης; (οφέλη) 6. Συµβάλλει η πολιτεία στην ιδέα της ανακύκλωσης των ηλεκτρονικών συσκευών και αν ναι µε ποιόν τρόπο; 24