Αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης Εξέλιξη στο ΑΕΠ (%) 5,1 3,6-1,9 1,3 0,5-2,4-3,9-8,7 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013F 2014F Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 2
Υψηλή ανεργία Ανεργία (%) 15,5 16,9 11,9 4,0 3,7 5,5 6,4 7,9 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013F 2014F Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 3
Επιδείνωση δημοσίων οικονομικών Δημοσιονομικό πλεόνασμα / έλλειμμα (% του ΑΕΠ ) 3,4 0,9-5,3-6,1-6,3-6,3-6,5-8,4 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013F 2014F Στόχος Ε.Ε: Ένας Μεσοπρόθεσμος Ισορροπημένος Προϋπολογισμός Δημόσιο χρέος (% του ΑΕΠ) 58,3 48,9 58,5 61,3 71,1 85,8 109,5 124,0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013F 2014F Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 4
Κεφαλαιοποίηση Κυπριακών Τραπεζών Κεφαλαιοποίηση BOCY: 373εκ CPB: 1εκ HB: 62εκ 528 610 Πηγή: Bloomberg 5
Ραγδαία αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας H παρούσα κατάσταση του επιπέδου των Συμβάσεων Ανταλλαγής Κινδύνου Αθέτησης (CDS ) ΔΕΝ επιτρέπει την έκδοση Ομολογιακών Δανείων Πηγή: Bloomberg 6
Δείκτης καθυστερήσεων τραπεζικών δανείων % Συνόλου Δανείων 16,9% 9,4% 21,4% 3,4% 14,8% 8,9% 12,2% 2009 2010 2011 Σεπ-012 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 7
Αξιολόγηση από τον Οργανισμό Moody s Aaa Aa1 Aa2 Aa3 A1 A2 A3 Baa1 Baa2 Baa3 Ba1 Ba2 Ba3 B1 B2 B3 Caa1 Caa2 Caa3 Ca 15 συνεχή έτη ψηλών και σταθερών διαβαθμίσεων της Οικονομίας της Κύπρου 1/1/2012 14/5/2013: 9 υποβαθμίσεις C 1996 -> -> 2011 -> 2012 -> 2013 8
Ραγδαία η επέκταση των δανείων από το 2006 μέχρι το 2012 75,0 68,5 72,5 65,0 55,0 54,4 57,9 61,5 45,0 41,0 35,0 31,4 25,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 9
Οικονομική Επιβράδυνση + Πιστωτική Επέκταση προηγούμενων ετών + Δημόσια Οικονομικά = Περιορισμός Ρευστότητας 70.000 60.000 mln Καταθέσεις +61% Καταθέσεις -17% 50.000 Χορηγήσεις +118% Χορηγήσεις 0% 40.000 30.000 20.000 10.000 Χορηγήσεις/ Καταθέσεις 2006: 73% 2011: 99% Χορηγήσεις /Καταθέσεις Απρ13: 119% 0 2006 2011 Apr2013 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 10
Το μέγεθος του Τραπεζικού Τομέα στην Κύπρο Η αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομίας θα αυξήσει τον πιστωτικό κίνδυνο στις τράπεζες η οποία σε ορισμένα εύλογα αλλά απίθανα ακραία σενάρια, θα μπορούσε να έχει συστημικές επιπτώσεις δεδομένου του μεγέθους και της συγκέντρωσης του τραπεζικού τομέα εκ. 70.000 60.000 Χορηγήσεις ως % ΑΕΠ 317% 343% 353% 381% 405% ΑΕΠ 50.000 259% Χορηγήσεις 40.000 218% 30.000 20.000 10.000 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Σημείωση: Εξαιρούνται οι δραστηριότητες των Κυπριακών Τραπεζών εκτός Κύπρου 11
Στατιστικά στοιχεία Απρ-13 (1/3) Αρ. εναγομένων φυσικών/ νομικών προσώπων ως πρωτοφειλέτες (Αγωγές) Αρ. αποφάσεων εναντίον φυσικών/ νομικών προσώπων ως πρωτοφειλέτες/ εγγυητές (Δικαστικές Αποφάσεις) +30% 12.969 + 23% 38.592 40.841 9.901 11.050 12.865 31.345 35.495 2010 2011 2012 Απρ-13 2010 2011 2012 Απρ-13 Πηγή: Artemis System 12
Στατιστικά στοιχεία Φεβ-13 (2/3) Αρ. ακάλυπτων επιταγών Από τις 17/03/2013 έχει ανασταλεί η λειτουργία του ΚΑΠ Η επαναλειτουργία του αναμένεται για τις 01/07/2013. +14% 39.246 40.012 34.493 30.653 2010 2011 2012 Φεβ-13 Πηγή: ΚΑΠ 13
Στατιστικά στοιχεία (3/3) Αριθμός Πτωχευσάντων Φεβ-13 Νομικά Πρόσωπα Φυσικά Πρόσωπα 2.197 2.650 3.206 3.319 9.003 10.354 10.583 7.879 2010 2011 2012 Φεβ-13 2010 2011 2012 Φεβ-13 Από τις 17/03/2013 έχει ανασταλεί η λειτουργία του ΚΑΠ Η επαναλειτουργία του αναμένεται για τις 01/07/2013. Πηγή: ΚΑΠ 14
Σημεία ανησυχίας που απορρέουν από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις επιχειρήσεων Η αποφυγή αποστολής χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε τακτική βάση Η κάλυψη μακροπρόθεσμων επενδύσεων με βραχυπρόθεσμο δανεισμό ή με βραχυπρόθεσμες πιστώσεις από προμηθευτές Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης σε ρευστότητα Απότομες αλλαγές σε πάγια στοιχεία του ενεργητικού Απότομη αύξηση του τραπεζικού δανεισμού χωρίς να δικαιολογείται από την πορεία των εργασιών της επιχείρησης Αρνητική καθαρή θέση της επιχείρησης Μεγάλες αλλαγές στη μερισματική πολιτική Αυξημένη πτώση του τζίρου ή πολύ μικρότερη αύξηση του συγκριτικά με τον κλάδο Χορήγηση δανείων από την επιχείρηση προς τους φορείς της 15
Μη χρηματοοικονομικά σημεία ανησυχίας επιχειρήσεων Ξαφνική αναζήτηση πληροφοριών για την επιχείρηση μπορεί να σημαίνει μειωμένη πιστοληπτική ικανότητα Αδυναμία προσκόμισης ασφαλιστικής ενημερότητας ή προσκόμιση της με παρακράτηση εισφορών Αγωγές και δικαστικές διαμάχες Αδυναμία προσκόμισης φορολογικής ενημερότητας Εμφάνιση δυσμενών στοιχείων ή και καθυστερήσεων στο ΑΡΤΕΜΙΣ / ΚΑΠ Ακύρωση ασφαλιστηρίων λόγω μη πληρωμής τους Προσωπικά προβλήματα φορέων ή βασικών στελεχών της επιχείρησης Μη εκπλήρωση προσωπικών υποχρεώσεων των φορέων Περιουσιακά στοιχεία υπό πώληση Μη πληρωμή ή όχι έγκαιρη πληρωμή της μισθοδοσίας προς το προσωπικό Εργασιακά προβλήματα, περικοπή προσωπικού και απώλεια σημαντικών και ικανών στελεχών 16
Σημεία ανησυχίας που αφορούν τις συναλλαγές με τράπεζες Συχνά αιτήματα για παρατάσεις επιταγών πελατείας και αυξημένες επιστροφές Συχνά αιτήματα για έκτακτα δάνεια, ή προσωρινά όρια τρεχούμενων λογαριασμών Υπερβολική εξάρτηση από βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σφραγίσεις επιταγών πελατείας τους Ακάλυπτες επιταγές εκδόσεως τους Έκδοση η προσκόμιση επιταγών ευκολίας Χρήση προσωπικών δανείων φορέων για σκοπούς επιχείρησης Έκδοση ασυνήθιστα μεγάλων ποσών σε μεταχρονολογημένες επιταγές Αδυναμία σωστού υπολογισμού των αναγκών σε κεφάλαιο κίνησης Ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών σε δάνεια της επιχείρησης και των φορέων Αιτήματα για συνεχείς αλλαγές στους όρους των δανείων 17
Αναδιοργάνωση Επιχειρήσεων Ορθολογική εκμετάλλευση περιουσιακών στοιχείων Αναδιοργάνωση της εταιρίας Βασικοί άξονες επιχειρησιακού σχεδίου: Διαφοροποίηση σχέσεων με τους δανειστές Ορθολογική εκμετάλλευση περιουσιακών στοιχείων Αναζήτηση χρηματοδότησης ή αναχρηματοδότησης ή αλλαγή ορίων με εγγύηση περιουσιακά στοιχεία και αξιοποίηση όλης της ελεύθερης βαρών αξίας της Πώληση των κάθε είδους περιουσιακών της στοιχείων Ρευστοποίηση ακινήτων και τοποθέτηση χρημάτων στην παραγωγική διαδικασία Sale and lease back 18
Αναδιοργάνωση Επιχειρήσεων Αναδιοργάνωση της εταιρίας (1/2) Αλλαγή στρατηγικής marketing, ανάπτυξη νέων προϊόντων και αλλαγή της δραστηριότητας της εταιρείας, ώστε να αυξηθούν οι πωλήσεις και να βελτιωθεί η κερδοφορία. Μείωση όλων των λειτουργικών και μη εξόδων και ανάλυση κόστους-ωφέλειας κάθε δραστηριότητας Αναδιαπραγμάτευση ενοικίων και συμφωνιών με συνεργάτες, εμπορικούς αντιπροσώπους και συμβούλους και agents Αναβάθμιση λογιστικής παρακολούθησης και συνεχής έλεγχος προϋπολογισμού έναντι πραγματικών μεγεθών Εισαγωγή και υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών του ανταγωνισμού σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας Βελτίωση στη παραγωγική διαδικασία, στα αποθήκευση, μεταφορά και παράδοση των προϊόντων 19
Αναδιοργάνωση Επιχειρήσεων Αναδιοργάνωση της εταιρίας (2/2) Συγχρονισμός και προγραμματισμός αποθεμάτων στη βάση του παραγωγικού κύκλου και των πωλήσεων Αξιοποίηση συνεργιών σε όλους τους τομείς λειτουργίας της επιχείρησης Αντικατάσταση και βελτίωση ανθρώπινου δυναμικού και αμοιβές στην βάση υλοποίησης στόχων για τα στελέχη διοίκησης της εταιρείας. Πίεση στους προμηθευτές για αύξηση των εμπορικών πιστώσεων Πίεση στους πελάτες για βελτίωση της εισπραξιμότητας των απαιτήσεων Εξέταση δυνατότητας συγχώνευσης ή εξαγοράς 20
Αναδιοργάνωση Επιχειρήσεων Διαφοροποίηση σχέσεων με τους δανειστές (1/2) Επαναδιαπραγμάτευση των ορίων των υφιστάμενων δανείων Νέα χρηματοδότηση εφόσον είναι αναγκαίο για την στήριξη της εταιρείας Ανάμειξη των δανειστών στις χρηματοοικονομικές αποφάσεις της εταιρείας Μετοχοποίηση των υποχρεώσεων Εύρεση εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης (factoring, forfaiting, Export Credit Agency financing, venture capital, non recourse project finance, acquisition leverage financing, private equity financing) Επικαιροποίηση οδηγιών χορηγήσεων Συστηματική αξιολόγηση των διαθέσιμων οικονομικών στοιχείων των πιστούχων Ενίσχυση των εξασφαλίσεων Πραγματοποίηση συχνών συναντήσεων με πελάτες Ασφαλιστική κάλυψη όλων των έργων 21
Αναδιοργάνωση Επιχειρήσεων Διαφοροποίηση σχέσεων με τους δανειστές (2/2) Ρυθμίσεις μεταξύ πιστούχου και άλλων πιστωτών επί «ίσοις όροις» Ενεχυρίαση δανειακών συμβάσεων στην ΕΚΤ και στην ΚΤΚ Δυνατότητα μεταβίβασης/ πώλησης δανειακών συμβάσεων 22
Ενέργειες ενίσχυσης της ικανότητας αποπληρωμής των πιστούχων Διορισμός από κοινού ανεξάρτητων ελεγκτικών γραφείων Χρηματοδότηση έκδοσης αδειών έργων Ανάληψη πρωτοβουλιών για εξομάλυνση σχέσεων μεταξύ μετόχων σε κοινοπραξίες Ενθάρρυνση για εξεύρεση τρίτων επενδυτών Μεταφορά αποπληρωμής δανείων σε πιο παραγωγικές δραστηριότητες ομίλων Παροχή κινήτρων για πώληση ακινήτων Πραγματοποίηση κοινών επαφών με ενδιαφερόμενους 23
Οι Κυπριακές Τράπεζες αντιμετωπίζουν τώρα μία ιδιαίτερη πρόκληση στο να στηρίξουν την οικονομία σε μια περίοδο κατά την οποία απαιτείται ανάπτυξη και επένδυση ούτως ώστε να ξεπεραστούν οι προκλήσεις που μας περιβάλλουν Ο ρόλος των Τραπεζών σε μια κοινωνία είναι κρίσιμος και ουσιαστικός τόσο σε περιόδους ακμής αλλά και σε περιόδους κρίσης όπου καλούνται να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες των πελατών τους και της κοινωνίας 24