Ενότητα 4: Βιολογική Κτηνοτροφία
Διάλεξη 4.4: : Βασικές Αρχές Βιολογικής Μελισσοκομίας Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών http://infolab.aua.gr
Δομή παρουσίασης Εισαγωγή Καταγωγή μελισσών Θέση μελισσοκομείων Διατροφή στη βιολογική μελισσοκομία Πρόληψη νόσων & κτηνιατρική αγωγή Πρακτικές & υλικά εκτροφής Σύνοψη
Εισαγωγή Η μελισσοκομία αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο της βιολογικής γεωργίας Η βιολογικότητα των μελισσοκομικών προϊόντων εξαρτάται από: τις πρακτικές διαχείρισης των μελισσοσμηνών τη μεταχείριση της κυψέλης την ποιότητα του περιβάλλοντος όπου βρίσκεται το μελισσοκομείο
Καταγωγή μελισσών 1/3 Ισχύουν παρόμοιοι κανονισμοί με εκείνους για τα βιολογικά ζώα Προτιμώνται εγχώριες φυλές ή τύποι μελισσών διότι: είναι προσαρμοσμένες στο περιβάλλον είναι πιο ανθεκτικές σε προσβολές από διάφορες ασθένειες
Καταγωγή μελισσών 2/3 Ο πολλαπλασιασμός των σμηνών γίνεται: με διαίρεση των ήδη υπάρχοντων σμηνών με πρόσθεση νέων βιολογικών μελισσοσμηνών Σε περίπτωση σοβαρής ασθένειας ή φυσικών καταστροφών: ανασύσταση με συμβατικά σμήνη εφόσον είναι δύσκολη η εύρεση βιολογικών περίοδος μετατροπής συμβατικών σμηνών σε βιολογικά
Καταγωγή μελισσών 3/3 Για την ανανέωση μελισσοσμηνών: Δυνατότητα εισαγωγής συμβατικών βασιλισσών & σμηνών έως 10% / έτος Δεν απαιτείται η εφαρμογή περιόδου μετατροπής εφόσον τοποθετηθούν σε κυψέλες ή βάσεις κηρήθρων προερχόμενες από βιολογικές μονάδες
Θέση μελισσοκομείων 1/3 Η θέση του μελισσοκομείου είναι ιδιαίτερα σημαντική για την παραγωγή βιολογικού μελιού Μια μέλισσα μετακινείται σε ακτίνα 5 χμ. από την κυψέλη για την αναζήτηση γύρης Οι περιοχές γύρω από τα μελισσοκομεία πρέπει να τηρούν τις προδιαγραφές του κανονισμού & να είναι πιστοποιημένες
Θέση μελισσοκομείων 2/3 Η θέση του μελισσοκομείου πρέπει να τηρεί τις παρακάτω προδιαγραφές: Στη γύρω περιοχή να υπάρχει επάρκεια νέκταρος, μελιτώματος, γύρεως και καθαρών πηγών νερού Σε ακτίνα 3 χμ. από το μελισσοκομείο: κυρίως βιολογικές καλλιέργειες αυτοφυή βλάστηση συμβατικές καλλιέργειες με ήπιες γεωργικές πρακτικές
Θέση μελισσοκομείων 3/3 Πρέπει να βρίσκονται σε ικανοποιητική απόσταση από το μελισσοκομείο: περιοχές με αυξημένη γεωργική δραστηριότητα βιομηχανίες πηγές αυξημένης ρύπανσης
Διατροφή στη βιολογική μελισσοκομία 1/3 Παρεκκλίσεις στις κανονιστικές διατάξεις λόγω πτωχής μελισσοκομικής χλωρίδας στις βόρειες χώρες Κατά τη χειμερινή περίοδο πρέπει να αφήνονται αποθέματα βιολογικού μελιού ή γύρεως σε επαρκείς ποσότητες
Διατροφή στη βιολογική μελισσοκομία 2/3 Σε περιπτώσεις δυσμενών καιρικών συνθηκών & απειλής του μελισσοσμήνους: Τεχνητή διατροφή με βιολογικό μέλι Κατά προτίμηση μέλι προερχόμενο από την ίδια εκμετάλλευση Σε περιπτώσεις κρυστάλλωσης μελιού: Χρήση σιροπιού Χρήση μελάσας Χρήση ζάχαρης βιολογικής παραγωγής
Διατροφή στη βιολογική μελισσοκομία 3/3 Η τεχνητή διατροφή επιτρέπεται μόνο: Κατά τη χρονική περίοδο ανάμεσα στην τελευταία σοδιά μελιού και δεκαπέντε μέρες πριν την έναρξη της επόμενης περιόδου έκκρισης νέκταρος ή μελιτώματος
Πρόληψη νόσων & κτηνιατρικές αγωγές 1/4 Επιλογή ανθεκτικών εγχώριων φυλών και τύπων Εφαρμογή πρακτικών που ενισχύουν την αντίστασή τους στις ασθένειες και τις λοιμώξεις Σε ακραίες περιπτώσεις χρήση κτηνιατρικών φαρμακευτικών προϊόντων
Πρόληψη νόσων & κτηνιατρικές αγωγές 2/4 Χρήση κτηνιατρικών φαρμακευτικών προϊόντων υπό τις εξής προϋποθέσεις: Να επιτρέπονται από την ισχύουσα κοινοτική ή εθνική νομοθεσία Να προτιμώνται φυτοθεραπευτικά ή ομοιοπαθητικά προϊόντα μόνο αν κριθούν ανεπαρκή να χρησιμοποιηθούν αλλοπαθητικά χημικά συνθετικά προϊόντα
Πρόληψη νόσων & κτηνιατρικές αγωγές 3/4 Απαγορεύεται η προληπτική χρήση αλλοπαθητικών χημικών συνθετικών φαρμάκων Βαρροϊκή ακαρίαση (Varroa jacobsoni): Αντιμετώπιση με: Μυρμηκικό οξύ Γαλακτικό οξύ Μενθόλη, θυμόλη, ευκαλυπτόλη ή καμφορά
Πρόληψη νόσων & κτηνιατρικές αγωγές 4/4 Φαρμακευτική αγωγή με αλλοπαθητικά σκευάσματα: Καταγραφή και τήρηση αρχείου Εισαγωγή του μελισσοσμήνους σε περίοδο μετατροπής για ένα έτος μετά την αγωγή πριν τα προϊόντα τους να μπορούν να διατεθούν ξανά στην αγορά ως βιολογικά
Πρακτικές εκτροφής 1/3 Απαγορεύεται η εξόντωση μελισσών κατά τη διάρκεια της συλλογής των μελισσοκομικών προϊόντων Απαγορεύονται οι ακρωτηριασμοί Απαγορεύεται η χρήση συνθετικών χημικών απωθητικών κατά τη συλλογή των μελισσοκομικών προϊόντων
Πρακτικές εκτροφής 2/3 Επιτρέπεται η αντικατάσταση της βασίλισσας με θανάτωση της προηγούμενης Επιτρέπεται η εξόντωση του αρσενικού γόνου μόνο σε περίπτωση προσβολής από βαρροϊκή ακαρίαση
Πρακτικές εκτροφής 3/3 Διατήρηση ειδικού μητρώου με στοιχεία όπως: Αλλοπαθητικές αγωγές Τοποθεσία μελισσοκομείου Αναγνωριστικά στοιχεία κυψελών Αφαιρέσεις πλαισίων μελιού Ενέργειες συλλογής μελιού Μετακινήσεις κυψελών
Χαρακτηριστικά κυψελών Πρέπει να είναι κατασκευασμένες από φυσικά υλικά, όπως ξύλο Να μην παρουσιάζουν κίνδυνο μόλυνσης των προϊόντων Να μην είναι επιβλαβείς και να μην ρυπαίνουν το περιβάλλον
Διάφορα υλικά της μελισσοκομίας Κερί που χρησιμοποιείται για νέες κηρήθρες να προέρχεται κυρίως από βιολογικές εκτροφές Σε περιπτώσεις έλλειψης βιολογικού κεριού: χρήση συμβατικού εφόσον αυτό λαμβάνεται από τα πώματα κελιών κηρήθρας Απαγορεύεται η χρήση κηρήθρας με γόνο προς εξαγωγή μελιού
Προστασία Για την απολύμανση των υλικών που χρησιμοποιούνται στη βιολογική μελισσοκομία: Χρήση ατμού Χρήση γυμνής φλόγας Χρήση απολυμαντικών μέσων που επιτρέπονται από τον Κανονισμό
Στη διάλεξη 4.4: Σύνοψη Είδαμε τις βασικές αρχές της βιολογικής μελισσοκομίας Αναλύσαμε θέματα διατροφής, πρακτικών εκτροφής και χειρισμών στη μελισσοκομία Παρουσιάσαμε μεθόδους πρόληψης ασθενειών & τις επιτρεπόμενες κτηνιατρικές αγωγές
Στην επόμενη διάλεξη «4.5 Βασικές αρχές βιολογικής εκτροφής βοοειδών» Θα παρουσιαστούν: Οι βασικές αρχές λειτουργίας μιας βιολογικής εκμετάλλευσης βοοειδών Θέματα σχετικά με τις πρακτικές εκτροφής, τη διατροφή, την πρόληψη νόσων και την κτηνιατρική αγωγή.