Η Ο ΗΓΙΑ 96/61/EΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ (IPPC) ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. Γενική ιεύθυνση Περιβάλλοντος /νση Ε.Α.Ρ.Θ. Τµήµα Βιοµηχανιών Η Ο ΗΓΙΑ 96/61/EΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ (IPPC) ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΘΗΝΑ 2001 I

II

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το παρόν κείµενο για τις Βέλτιστες ιαθέσιµες Τεχνικές στις βιοµηχανίες τροφίµων, αποτελεί περίληψη της µελέτης Εξέταση των τεχνολογιών πρόληψης και περιορισµού της ρύπανσης των ελληνικών βιοµηχανιών τροφίµων, των παραγράφων 6.4, 6.5, 6.6 του Παραρτήµατος Ι της Οδηγίας 96/61/ΕΚ/24-9-96 για την Ολοκληρωµένη Πρόληψη και τον Έλεγχο της Ρύπανσης και υποβολή προτάσεων για εφαρµογή των βέλτιστων διαθέσιµων τεχνικών που εκπονήθηκε από τα συµπράξαντα γραφεία µελετών Ι. Παναγόπουλου και Χ. Μαλλιαρού, σύµφωνα µε την υπογραφείσα την 7 η εκεµβρίου 1999 Σύµβαση, µεταξύ της ιεύθυνσης ΕΑΡΘ / Τµήµα Βιοµηχανιών του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. και των συµπραξάντων γραφείων. Στο πλαίσιο του έργου "Συντονισµός έργων σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης από τη βιοµηχανία (I.P.P.C.) - ηµιουργία υποδοµής για τη διακίνηση πληροφοριών - Εκπαίδευση - Ενηµέρωση φορέων", η Ε.ΠΕ.Μ. Α.Ε. εκτελώντας χρέη τεχνικού συµβούλου, ανέλαβε να συντάξει ενηµερωτικά τεύχη για την εφαρµογή της Οδηγίας σε κάθε κλάδο, τα οποία περιέχουν τα σηµαντικότερα στοιχεία της κάθε µελέτης. Για τη σύνταξη του παρόντος τεύχους υπεύθυνοι ήταν οι κκ. Α. Μακαριγάκης και Ν. Γκάργκουλας. Οι περιλήψεις των µελετών είναι διαθέσιµες στην ιστοσελίδα του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. στο διαδίκτυο και εντάσσονται στην ανταλλαγή πληροφόρησης που προβλέπεται από το Άρθρο 16(2) της Οδηγίας 96/61/EΚ. Οι συντάκτες θα ήθελαν να εκφράσουν τις θερµές τους ευχαριστίες στη ιεύθυνση ΕΑΡΘ και ειδικότερα στην κα Α. Κωτίδου, για τη συνεργασία της κατά την εκπόνηση της παρούσας περίληψης. Η διάρθρωση του παρούσας περίληψης είναι η ακόλουθη:! Το πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζει το νοµικό πλαίσιο για τη βιοµηχανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στην Ελλάδα, καθώς και τα κύρια σηµεία της Οδηγία 96/61/ΕΚ.! Το δεύτερο κεφάλαιο περιλαµβάνει την ταξινόµηση του κλάδου κατά την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία και δίνει µια συνοπτική παρουσίαση όλων των υποκλάδων της βιοµηχανίας τροφίµων.! Οι παραγωγικές διαδικασίες που ακολουθούνται στις βιοµηχανίες τροφίµων παρουσιάζονται στο τρίτο κεφάλαιο.! Οι καταναλώσεις νερού και ενέργειας καθώς και οι εκποµπές αερίων, υγρών και στερεών περιγράφονται στο τέταρτο κεφάλαιο.! Το πέµπτο κεφάλαιο παρουσιάζει τις Βέλτιστες ιαθέσιµες Τεχνικές πριν, κατά και µετά την παραγωγική διαδικασία, για τις νέες και τις υφιστάµενες µονάδες.! Η βιβλιογραφία που χρησιµοποιήθηκε κατά την εκπόνηση της µελέτης παρουσιάζεται στο έκτο κεφάλαιο. Το παρόν κείµενο παρουσιάζει τις ελληνικές προτάσεις σχετικά µε τις τεχνολογίες πρόληψης και περιορισµού της ρύπανσης των ελληνικών βιοµηχανιών τροφίµων των παραγράφων 6.4, 6.5 και 6.6 του παραρτήµατος Ι της Οδηγίας IPPC. Οι επίσηµες ευρωπαϊκές θέσεις, όπως έχουν διαµορφωθεί έως σήµερα, είναι διαθέσιµες στην III

ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Ολοκληρωµένη Πρόληψη και τον Έλεγχο της Ρύπανσης (European IPPC Bureau) στη διεύθυνση http://eippcb.jrc.es. IV

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1-1 1.1 Νοµικό πλαίσιο... 1-1 1.1.1 H ευρωπαϊκή νοµοθεσία... 1-1 1.1.2 H ελληνική νοµοθεσία... 1-7 1.1.2.1 Γενικά... 1-7 1.1.2.2 Νοµοθεσία για επικίνδυνα και µη απόβλητα... 1-9 1.2 Οι απαιτήσεις της Οδηγίας 96/61/ΕΚ... 1-13 1.2.1 Γενικά... 1-13 1.2.2 Βασικά στοιχεία της Οδηγίας 96/61/ΕΚ... 1-14 1.2.3 Πεδίο εφαρµογής των παραγράφων 6.4, 6.5 και 6.6 της Οδηγίας και γενικοί ορισµοί 1-15 1.2.3.1 Πεδίο εφαρµογής... 1-15 1.2.3.2 Ορισµοί... 1-15 1.2.3.3 Κοινοτικές οριακές τιµές εκποµπής - Ανταλλαγή πληροφοριών.... 1-17 1.2.3.4 Στοιχεία για τον καθορισµό των Βέλτιστων ιαθέσιµων Τεχνικών.... 1-18 1.2.3.5 Ρυπογόνες ουσίες... 1-18 1.2.3.5.1 Ατµόσφαιρα... 1-18 1.2.3.5.2 Νερό... 1-19 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΛΑ ΟΥ... 2-1 2.1 Ταξινόµηση του κλάδου... 2-1 2.2 Κλάδοι 14 και 151 Κτηνοτροφία και επεξεργασία κρέατος... 2-2 2.2.1 Γενικά... 2-2 2.2.2 Αγορά κρέατος... 2-2 2.2.2.1 Αγορά κρέατος πουλερικών:... 2-2 2.2.2.2 Αγορά χοιρινού κρέατος... 2-3 2.2.2.3 Αγορά αιγοπρόβειου κρέατος... 2-3 2.2.2.4 Αγορά βοείου / µοσχαρίσιου κρέατος... 2-3 2.2.2.5 Λοιπά κρέατα και βρώσιµα παραπροϊόντα... 2-4 2.2.3 Προβλήµατα - προοπτικές του κλάδου / παραγωγής / τυποποίησης / συσκευασίας κρέατος... 2-4 2.2.4 Προβλήµατα και προοπτικές του κλάδου αλλαντοποιίας... 2-6 2.3 Κλάδος 152 - Επεξεργασία και συντήρηση βρώσιµων αλιευµάτων και των προϊόντων τους... 2-8 2.3.1 Γενικά... 2-8 2.3.2 Συµπεράσµατα... 2-9 2.4 Κλάδος 153 Επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών... 2-11 2.4.1 Επεξεργασία και συντήρηση πατατών και διατηρούµενων φρούτων και λαχανικών... 2-11 2.4.1.1 Τάσεις και προοπτικές... 2-11 2.4.1.2 Συµπεράσµατα... 2-11 2.4.1.2.1 Κατεψυγµένα λαχανικά... 2-12 2.4.1.2.2 Προτηγανισµένη πατάτα... 2-12 2.4.2 Χυµοί... 2-13 V

2.4.2.1 Γενικά συµπεράσµατα προβλήµατα και προοπτικές...2-13 2.4.3 Κονσέρβες φρούτων...2-14 2.4.3.1 Γενικά συµπεράσµατα προβλήµατα και προοπτικές...2-14 2.4.4 Τοµάτα...2-16 2.4.4.1 Προβλήµατα και προοπτικές...2-16 2.4.4.2 Συµπεράσµατα...2-17 2.5 Κλάδος 154 - Παραγωγή φυτικών ελαίων και λιπών...2-19 2.5.1 Προβλήµατα και προοπτικές...2-19 2.5.1.1 Ελαιόλαδο-Πυρηνέλαιο...2-19 2.5.1.2 Σπορέλαια...2-20 2.5.2 Συµπεράσµατα...2-21 2.5.2.1 Ελαιόλαδο-Πυρηνέλαιο...2-21 2.5.2.2 Σπορέλαια...2-23 2.6 Κλάδος 155 Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων...2-24 2.6.1 Προβλήµατα...2-25 2.6.2 Προοπτικές...2-26 2.6.3 Συµπεράσµατα...2-26 2.7 Κλάδος 156 - Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων, παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου...2-28 2.7.1 Υποκλάδος 156.1 Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων...2-28 2.7.2 Υποκλάδος 156.2 Παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου...2-30 2.8 Κλάδος 158 Παραγωγή άλλων ειδών διατροφής...2-30 2.8.1 Υποκλάδος 158.1 Αρτοποιία, παραγωγή νωπών ειδών διατροφής...2-30 2.8.2 Υποκλάδος 158.2 - Παραγωγή φρυγανιών και µπισκότων και διατηρούµενων ειδών ζαχαροπλαστικής...2-32 2.8.3 Υποκλάδος 158.3 - Παραγωγή ζάχαρης...2-33 2.8.3.1 Προβλήµατα και προοπτικές...2-34 2.8.3.2 Συµπεράσµατα...2-34 2.8.4 Υποκλάδος 158.4 - Παραγωγή κακάο / σοκολάτας...2-34 2.8.4.1 Προβλήµατα και προοπτικές...2-34 2.8.4.2 Συµπεράσµατα...2-35 2.8.5 Υποκλάδος 158.5 - Παραγωγή µακαρονιών, λαζανιών, κουσκούς και παρόµοιων άλλων αλευρωδών προϊόντων...2-36 2.8.5.1 Προβλήµατα και προοπτικές...2-36 2.8.5.2 Συµπεράσµατα...2-37 2.8.6 Υποκλάδος 158.6 Επεξεργασία καφέ...2-39 2.8.6.1 Συµπεράσµατα...2-40 2.9 Κλάδος 159 Ποτοποιία...2-41 2.9.1 Υποκλάδος 159.1 - Παραγωγή αποσταγµένων αλκοολούχων ποτών...2-41 2.9.1.1 Συµπεράσµατα...2-42 2.9.2 Υποκλάδος 159.2 - Παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης από υλικά που υφίστανται ζύµωση...2-43 2.9.3 Υποκλάδος 159.3 - Παραγωγή κρασιού...2-43 2.9.4 Υποκλάδος 159.6 - Παραγωγή ζύθου...2-44 2.9.4.1 Τάσεις και προοπτικές...2-45 2.9.5 Υποκλάδος 159.8 - Παραγωγή µεταλλικών νερών και αναψυκτικών...2-46 VI

3 ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ... 3-1 3.1 Κλάδος 14 Κτηνοτροφία... 3-1 3.1.1 Υποκλάδος 14.3 Εντατική εκτροφή χοίρων... 3-1 3.1.1.1 Εγκαταστάσεις... 3-1 3.1.1.2 Εκτροφή κάπρων... 3-2 3.1.1.3 Εκτροφή χοιροµητέρων (συών)... 3-2 3.1.1.3.1 Περίοδος ανάπτυξης... 3-2 3.1.1.3.2 Εγκυµοσύνη-κυοφορία... 3-3 3.1.1.3.3 Θηλασµός (γαλουχία)... 3-3 3.1.2 Υποκλάδος 14.4 Εντατική εκτροφή πτηνών... 3-4 3.1.2.1 Αυγοπαραγωγές όρνιθες... 3-5 3.1.2.1.1 Στάδιο ανάθρεψης... 3-5 3.1.2.1.2 Στάδιο ανάπτυξης... 3-5 3.1.2.1.3 Περίοδος της ωοτοκίας... 3-6 3.1.2.2 Εκτροφή κρεοπαραγωγών ορνίθων... 3-6 3.1.2.2.1 Περίοδος ανάθρεψης ανάπτυξης... 3-7 3.1.2.2.2 Περίοδος πάχυνσης... 3-7 3.2 Κλάδος 151 Παραγωγή, επεξεργασία και συντήρηση κρέατος και προϊόντων κρέατος... 3-7 3.2.1 Υποκλάδος 151.1 Σφαγεία / πτηνοσφαγεία... 3-7 3.2.2 Υποκλάδος 151.2 Μονάδες αξιοποίησης υποπροϊόντων σφαγείων... 3-9 3.2.3 Υποκλάδος 151.3 Επεξεργασία και τυποποίηση κρέατος... 3-9 3.2.3.1 Αποστέωση, τεµαχισµός, τυποποίηση... 3-10 3.2.3.2 Αλλαντοποίηση... 3-10 3.3 Κλάδος 152 - Επεξεργασία και συντήρηση βρώσιµων αλιευµάτων και των προϊόντων τους... 3-11 3.3.1 Φιλετοποίηση... 3-11 3.3.2 Κονσερβοποίηση... 3-12 3.3.3 Ισοζύγιο υλικών... 3-12 3.4 Κλάδος 153 Επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών... 3-12 3.4.1 Κονσερβοποιία φρούτων, λαχανικών... 3-12 3.4.2 Χυµοί φρούτων και λαχανικών... 3-14 3.4.3 Παρασκευή σακχαρούχων χυµών σιροπιών φρούτων... 3-16 3.5 Κλάδος 154 - Παραγωγή φυτικών ελαίων και λιπών... 3-16 3.5.1 Υποκλάδος 154.1 Παραγωγή ελαιόλαδου (ελαιοτριβεία)... 3-16 3.5.2 Υποκλάδος 154.2 Παραγωγή πυρηνελαίου (πυρηνελαιουργεία)... 3-18 3.5.3 Υποκλάδος 154.3 Παραγωγή λοιπών φυτικών ελαίων (σπορελαιουργεία)3-19 3.5.3.1 Παραγωγή βαµβακέλαιου... 3-19 3.5.3.2 Παραγωγή σογιέλαιου... 3-19 3.5.3.3 Παραγωγή ηλιέλαιου... 3-20 3.5.4 Υποκλάδος 154.4 Εξευγενισµός (ραφινάρισµα) ελαίων και λιπών... 3-21 3.6 Κλάδος 155 Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων... 3-22 3.6.1 Επεξεργασία και παραγωγή γάλακτος... 3-22 3.6.2 Παρασκευή βουτύρου... 3-24 3.6.3 Παρασκευή γιαούρτης... 3-25 VII

3.6.4 Παρασκευή τυριού...3-26 3.6.5 Παρασκευή παγωτού...3-27 3.7 Κλάδος 156 - Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων, παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου...3-28 3.7.1 Υποκλάδος 156.1 Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων...3-28 3.7.2 Υποκλάδος 156.2 Παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου...3-29 3.7.2.1 Παραγωγή αµύλου...3-29 3.7.2.2 Παραγωγή προϊόντων αµύλου...3-30 3.8 Κλάδος 158 Παραγωγή άλλων ειδών διατροφής...3-31 3.8.1 Υποκλάδος 158.1 Αρτοποιία, παραγωγή νωπών ειδών διατροφής και Υποκλάδος 158.2 - Παραγωγή φρυγανιών και µπισκότων και διατηρούµενων ειδών ζαχαροπλαστικής...3-31 3.8.1.1 Αρτοποιία...3-31 3.8.1.2 Λοιπά αρτοσκευάσµατα...3-31 3.8.2 Υποκλάδος 158.3 - Παραγωγή ζάχαρης...3-32 3.8.3 Υποκλάδος 158.4 - Παραγωγή κακάο / σοκολάτας...3-35 3.8.4 Υποκλάδος 158.5 - Παραγωγή µακαρονιών, λαζανιών, κουσκούς και παρόµοιων άλλων αλευρωδών προϊόντων...3-36 3.8.5 Υποκλάδος 158.6 Επεξεργασία καφέ...3-36 3.9 Κλάδος 159 - Ποτοποιία...3-37 3.9.1 Υποκλάδος 159.1 - Παραγωγή αποσταγµένων αλκοολούχων ποτών...3-37 3.9.2 Υποκλάδος 159.2 - Παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης από υλικά που υφίστανται ζύµωση...3-38 3.9.3 Υποκλάδος 159.3 - Παραγωγή κρασιού...3-38 3.9.4 Υποκλάδος 159.6 - Παραγωγή ζύθου...3-40 3.9.5 Υποκλάδος 159.8 - Παραγωγή µεταλλικών νερών και αναψυκτικών...3-43 4 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΠΟΜΠΕΣ...4-1 4.1 Κλάδος 14 Κτηνοτροφία...4-1 4.1.1 Εντατική εκτροφή χοίρων...4-1 4.1.1.1 Καταναλώσεις...4-1 4.1.1.1.1 Νερό...4-1 4.1.1.1.2 Ενέργεια...4-1 4.1.1.2 Εκποµπές...4-1 4.1.1.2.1 Γενικά...4-1 4.1.1.2.2 Αέριες εκποµπές...4-1 4.1.1.2.3 Υγρά απόβλητα...4-2 4.1.1.2.4 Στερεά απόβλητα...4-3 4.1.2 Υποκλάδος 14.4 - Εκτροφή πτηνών...4-4 4.1.2.1 Καταναλώσεις...4-4 4.1.2.1.1 Νερό...4-4 4.1.2.1.2 Ενέργεια...4-4 4.1.2.2 Εκποµπές...4-4 4.1.2.2.1 Γενικά...4-4 4.1.2.2.2 Αέριες εκποµπές...4-4 4.1.2.2.3 Υγρά απόβλητα...4-5 4.1.2.2.4 Στερεά απόβλητα...4-6 VIII

4.2 Κλάδος 151 Παραγωγή, επεξεργασία και συντήρηση κρέατος και προϊόντων κρέατος... 4-6 4.2.1 Υποκλάδος 151.1 Σφαγεία / πτηνοσφαγεία... 4-6 4.2.1.1 Καταναλώσεις... 4-6 4.2.1.1.1 Νερό... 4-6 4.2.1.1.2 Ενέργεια... 4-7 4.2.1.2 Εκποµπές... 4-7 4.2.1.2.1 Γενικά... 4-7 4.2.1.2.2 Αέριες εκποµπές... 4-7 4.2.1.2.3 Υγρά απόβλητα... 4-8 4.2.1.2.4 Στερεά απόβλητα... 4-8 4.2.2 Υποκλάδος 151.2 Μονάδες αξιοποίησης υποπροϊόντων σφαγείων... 4-9 4.2.2.1 Καταναλώσεις... 4-9 4.2.2.1.1 Νερό... 4-9 4.2.2.1.2 Ενέργεια... 4-9 4.2.2.2 Εκποµπές... 4-9 4.2.2.2.1 Αέριες εκποµπές... 4-9 4.2.2.2.2 Υγρά απόβλητα... 4-9 4.2.3 Υποκλάδος 151.3 Επεξεργασία και τυποποίηση κρέατος... 4-10 4.2.3.1 Καταναλώσεις... 4-10 4.2.3.1.1 Νερό... 4-10 4.2.3.1.2 Ενέργεια... 4-10 4.2.3.2 Εκποµπές... 4-10 4.2.3.2.1 Γενικά... 4-10 4.2.3.2.2 Αέριες εκποµπές... 4-10 4.2.3.2.3 Υγρά απόβλητα... 4-11 4.2.3.2.4 Στερεά απόβλητα... 4-11 4.3 Κλάδος 152 - Επεξεργασία και συντήρηση βρώσιµων αλιευµάτων και των προϊόντων τους... 4-12 4.3.1 Επεξεργασία και συντήρηση βρώσιµων αλιευµάτων και των προϊόντων τους 4-12 4.3.1.1 Καταναλώσεις... 4-12 4.3.1.1.1 Νερό... 4-12 4.3.1.1.2 Ενέργεια... 4-12 4.3.1.2 Εκποµπές... 4-12 4.3.1.2.1 Γενικά... 4-12 4.3.1.2.2 Αέριες εκποµπές... 4-12 4.3.1.2.3 Υγρά απόβλητα... 4-13 4.3.1.2.4 Στερεά απόβλητα... 4-13 4.4 Κλάδος 153 Επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών... 4-14 4.4.1 Κονσερβοποιηµένα φρούτα και λαχανικά, χυµοί φρούτων και λαχανικών..4-14 4.4.1.1 Καταναλώσεις... 4-14 4.4.1.1.1 Νερό... 4-14 4.4.1.1.2 Ενέργεια... 4-14 4.4.1.2 Εκποµπές... 4-14 4.4.1.2.1 Γενικά... 4-14 4.4.1.2.2 Αέριες εκποµπές... 4-15 IX

4.4.1.2.3 Υγρά απόβλητα...4-16 4.4.1.2.4 Στερεά απόβλητα...4-17 4.5 Κλάδος 154 - Παραγωγή φυτικών ελαίων και λιπών...4-18 4.5.1 Υποκλάδος 154.1 Παραγωγή ελαιόλαδου (ελαιοτριβεία)...4-18 4.5.1.1 Καταναλώσεις...4-18 4.5.1.1.1 Νερό...4-18 4.5.1.1.2 Ενέργεια...4-18 4.5.1.2 Εκποµπές...4-18 4.5.1.2.1 Γενικά...4-18 4.5.1.2.2 Αέριες εκποµπές...4-18 4.5.1.2.3 Υγρά απόβλητα...4-18 4.5.1.2.4 Στερεά απόβλητα...4-19 4.5.2 Υποκλάδος 154.2 Παραγωγή πυρηνελαίου (πυρηνελαιουργεία)...4-20 4.5.2.1 Καταναλώσεις...4-20 4.5.2.1.1 Νερό...4-20 4.5.2.1.2 Ενέργεια...4-20 4.5.2.2 Εκποµπές...4-20 4.5.2.2.1 Γενικά...4-20 4.5.2.2.2 Αέριες εκποµπές...4-20 4.5.2.2.3 Υγρά απόβλητα...4-21 4.5.2.2.4 Στερεά απόβλητα...4-22 4.5.3 Υποκλάδος 154.3 Παραγωγή λοιπών φυτικών ελαίων (σπορελαιουργεία)4-22 4.5.3.1 Καταναλώσεις...4-22 4.5.3.1.1 Νερό...4-22 4.5.3.1.2 Ενέργεια...4-22 4.5.3.2 Εκποµπές...4-22 4.5.3.2.1 Γενικά...4-22 4.5.3.2.2 Αέριες εκποµπές...4-22 4.5.3.2.3 Υγρά απόβλητα...4-23 4.5.3.2.4 Στερεά απόβλητα...4-23 4.5.4 Υποκλάδος 154.4 Εξευγενισµός (ραφινάρισµα) ελαίων και λιπών...4-23 4.5.4.1 Καταναλώσεις...4-23 4.5.4.1.1 Νερό...4-23 4.5.4.1.2 Ενέργεια...4-24 4.5.4.2 Εκποµπές...4-24 4.5.4.2.1 Αέριες εκποµπές...4-24 4.5.4.2.2 Υγρά απόβλητα...4-24 4.5.4.2.3 Στερεά απόβλητα...4-26 4.6 Κλάδος 155 Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων...4-27 4.6.1 Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων...4-27 4.6.1.1 Καταναλώσεις...4-27 4.6.1.1.1 Νερό...4-27 4.6.1.1.2 Ενέργεια...4-27 4.6.1.2 Εκποµπές...4-28 4.6.1.2.1 Γενικά...4-28 4.6.1.2.2 Αέριες εκποµπές...4-28 4.6.1.2.3 Υγρά απόβλητα...4-29 X

4.6.1.2.4 Στερεά απόβλητα... 4-32 4.7 Κλάδος 156 - Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων, παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου... 4-33 4.7.1 Υποκλάδος 156.1 Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων... 4-33 4.7.1.1 Καταναλώσεις... 4-33 4.7.1.1.1 Νερό... 4-33 4.7.1.1.2 Ενέργεια... 4-33 4.7.1.2 Εκποµπές... 4-33 4.7.1.2.1 Αέριες εκποµπές... 4-33 4.7.1.2.2 Υγρά απόβλητα... 4-34 4.7.1.2.3 Στερεά απόβλητα... 4-34 4.7.2 Υποκλάδος 156.2 Παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου... 4-35 4.7.2.1 Καταναλώσεις... 4-35 4.7.2.1.1 Νερό... 4-35 4.7.2.1.2 Ενέργεια... 4-35 4.7.2.2 Εκποµπές... 4-35 4.7.2.2.1 Αέριες εκποµπές... 4-35 4.7.2.2.2 Υγρά απόβλητα... 4-35 4.7.2.2.3 Στερεά απόβλητα... 4-36 4.8 Κλάδος 158 Παραγωγή άλλων ειδών διατροφής... 4-37 4.8.1 Υποκλάδος 158.1 Αρτοποιία, παραγωγή νωπών ειδών διατροφής και Υποκλάδος 158.2 - Παραγωγή φρυγανιών και µπισκότων και διατηρούµενων ειδών ζαχαροπλαστικής... 4-37 4.8.1.1 Καταναλώσεις... 4-37 4.8.1.1.1 Νερό... 4-37 4.8.1.1.2 Ενέργεια... 4-37 4.8.1.2 Εκποµπές... 4-37 4.8.1.2.1 Αέριες εκποµπές... 4-37 4.8.1.2.2 Υγρά απόβλητα... 4-37 4.8.1.2.3 Στερεά απόβλητα... 4-37 4.8.2 Υποκλάδος 158.3 - Παραγωγή ζάχαρης... 4-38 4.8.2.1 Καταναλώσεις... 4-38 4.8.2.1.1 Νερό... 4-38 4.8.2.1.2 Ενέργεια... 4-38 4.8.2.2 Εκποµπές... 4-38 4.8.2.2.1 Αέριες εκποµπές... 4-38 4.8.2.2.2 Υγρά απόβλητα... 4-39 4.8.2.2.3 Στερεά απόβλητα... 4-40 4.8.3 Υποκλάδος 158.4 - Παραγωγή κακάο / σοκολάτας... 4-41 4.8.3.1 Καταναλώσεις... 4-41 4.8.3.1.1 Νερό... 4-41 4.8.3.1.2 Ενέργεια... 4-41 4.8.3.2 Εκποµπές... 4-41 4.8.3.2.1 Αέριες εκποµπές... 4-41 4.8.3.2.2 Υγρά απόβλητα... 4-41 4.8.3.2.3 Στερεά απόβλητα... 4-41 4.8.4 Υποκλάδος 158.5 - Παραγωγή µακαρονιών, λαζανιών, κουσκούς και παρόµοιων άλλων αλευρωδών προϊόντων... 4-42 XI

4.8.4.1 Καταναλώσεις...4-42 4.8.4.1.1 Νερό...4-42 4.8.4.1.2 Ενέργεια...4-42 4.8.4.2 Εκποµπές...4-42 4.8.4.2.1 Αέριες εκποµπές...4-42 4.8.4.2.2 Υγρά απόβλητα...4-42 4.8.4.2.3 Στερεά απόβλητα...4-43 4.8.5 Υποκλάδος 158.6 Επεξεργασία καφέ...4-43 4.8.5.1 Καταναλώσεις...4-43 4.8.5.1.1 Νερό...4-43 4.8.5.1.2 Ενέργεια...4-44 4.8.5.2 Εκποµπές...4-44 4.8.5.2.1 Αέριες εκποµπές...4-44 4.8.5.2.2 Υγρά απόβλητα...4-44 4.8.5.2.3 Στερεά απόβλητα...4-44 4.9 Κλάδος 159 - Ποτοποιία...4-45 4.9.1 Υποκλάδος 159.1 - Παραγωγή αποσταγµένων αλκοολούχων ποτών...4-45 4.9.1.1 Καταναλώσεις...4-45 4.9.1.1.1 Νερό...4-45 4.9.1.1.2 Ενέργεια...4-45 4.9.1.2 Εκποµπές...4-45 4.9.1.2.1 Αέριες εκποµπές...4-45 4.9.1.2.2 Υγρά απόβλητα...4-45 4.9.1.2.3 Στερεά απόβλητα...4-46 4.9.2 Υποκλάδος 159.2 - Παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης από υλικά που υφίστανται ζύµωση...4-46 4.9.2.1 Καταναλώσεις...4-46 4.9.2.1.1 Νερό...4-46 4.9.2.1.2 Ενέργεια...4-46 4.9.2.2 Εκποµπές...4-46 4.9.2.2.1 Αέριες εκποµπές...4-46 4.9.2.2.2 Υγρά απόβλητα...4-46 4.9.2.2.3 Στερεά απόβλητα...4-47 4.9.3 Υποκλάδος 159.3 - Παραγωγή κρασιού...4-47 4.9.3.1 Καταναλώσεις...4-47 4.9.3.1.1 Νερό...4-47 4.9.3.1.2 Ενέργεια...4-48 4.9.3.2 Εκποµπές...4-48 4.9.3.2.1 Αέριες εκποµπές...4-48 4.9.3.2.2 Υγρά απόβλητα...4-48 4.9.3.2.3 Στερεά απόβλητα...4-50 4.9.4 Υποκλάδος 159.6 - Παραγωγή ζύθου...4-50 4.9.4.1 Καταναλώσεις...4-50 4.9.4.1.1 Νερό...4-50 4.9.4.1.2 Ενέργεια...4-51 4.9.4.2 Εκποµπές...4-51 4.9.4.2.1 Αέριες εκποµπές...4-51 4.9.4.2.2 Υγρά απόβλητα...4-51 4.9.4.2.3 Στερεά απόβλητα...4-53 XII

4.9.5 Υποκλάδος 159.8 - Παραγωγή µεταλλικών νερών και αναψυκτικών... 4-54 4.9.5.1 Καταναλώσεις... 4-54 4.9.5.1.1 Νερό... 4-54 4.9.5.1.2 Ενέργεια... 4-54 4.9.5.2 Εκποµπές... 4-54 4.9.5.2.1 Αέριες εκποµπές... 4-54 4.9.5.2.2 Υγρά απόβλητα... 4-54 4.9.5.2.3 Στερεά απόβλητα... 4-56 5 ΥΠΟΨΗΦΙΕΣ Β..Τ... 5-1 5.1 Γενικές τεχνικές πρόληψης και ελέγχου της ρύπανσης που εφαρµόζονται διεθνώς στις βιοµηχανίες τροφίµων... 5-1 5.2 Γενικές τεχνικές πρόληψης που εφαρµόζονται διεθνώς και προτείνονται ως Β Τ για την Ελλάδα... 5-15 5.3 Εφαρµοζόµενες τεχνικές αντιµετώπισης ατµοσφαιρικής ρύπανσης διεθνώς που προτείνονται ως Β Τ για την Ελλάδα... 5-18 5.3.1 Καύση... 5-19 5.3.2 Συστήµατα αποµάκρυνσης αιωρούµενων σωµατιδίων... 5-19 5.3.2.1 Ξηρή συλλογή αιωρούµενων σωµατιδίων... 5-19 5.3.2.2 Υγρή συλλογή αιωρούµενων σωµατιδίων... 5-19 5.3.3 Συστήµατα αποµάκρυνσης αερίων ρύπων... 5-20 5.3.3.1 Προσρόφηση... 5-20 5.3.3.2 Πλυντρίδες... 5-20 5.3.3.3 Συµπυκνωτήρες... 5-20 5.3.3.4 Εκπλυση απαερίων σε τούννελ διαβροχής... 5-20 5.3.3.5 Βιόφιλτρα... 5-20 5.3.3.6 Εγχυση αντιοσµητικών ουσιών... 5-20 5.3.3.7 Συστήµατα καταλυτικής φωτοξείδωσης... 5-21 5.4 Εφαρµοζόµενες τεχνικές αντιµετώπισης υγρών αποβλήτων διεθνώς που προτείνονται ως Β Τ για την Ελλάδα... 5-23 5.4.1 Συστήµατα προεπεξεργασίας και πρωτογενούς επεξεργασίας... 5-26 5.4.1.1 Εξισορρόπηση... 5-26 5.4.1.2 Εσχάρωση... 5-26 5.4.1.3 Εξάµµωση... 5-26 5.4.1.4 Ρύθµιση ph... 5-26 5.4.1.5 Λιποσυλλογή... 5-27 5.4.1.6 Πρωτοβάθµια καθίζηση... 5-27 5.4.2 ευτεροβάθµια επεξεργασία... 5-27 5.4.2.1 Συστήµατα βιολογικής επεξεργασίας... 5-28 5.4.2.2 Αερόβια συστήµατα... 5-29 5.4.2.3 Αναερόβια συστήµατα... 5-29 5.4.2.4 εξαµενές (λίµνες) σταθεροποίησης... 5-29 5.4.2.4.1 Πλεονεκτήµατα... 5-30 5.4.2.4.2 Μειονεκτήµατα... 5-30 5.4.3 Tριτοβάθµια επεξεργασία... 5-30 5.4.3.1 Συστήµατα χηµικής επεξεργασίας... 5-30 5.4.3.2 Κροκκίδωση - κατακρήµνιση... 5-31 5.4.3.3 Συστήµατα φυσικής επεξεργασίας... 5-31 XIII

5.4.3.4 ιήθηση σε πολλαπλή κλίνη...5-31 5.4.3.5 Προσρόφηση ρύπων από ενεργό άνθρακα...5-31 5.4.3.6 Αντίστροφη ώσµωση...5-32 5.4.3.7 Ιοντοανταλλαγή...5-32 5.4.3.8 Επίδραση οξειδωτικών παραγόντων...5-32 5.4.4 Συστήµατα ιάθεσης...5-33 5.4.4.1 Επιφανειακή απορροή...5-33 5.4.4.2 Μέθοδος Φιλτραρίσµατος- ιήθησης...5-33 5.4.4.3 Αρδευση µε ψεκασµό...5-33 5.4.4.4 ιάθεση σε σύστηµα επεξεργασίας αποβλήτων...5-33 5.5 Εφαρµοζόµενες τεχνικές αντιµετώπισης στερεών αποβλήτων διεθνώς που προτείνονται ως Β Τ για την Ελλάδα...5-34 5.5.1 Τεχνολογίες Αντιµετώπισης της Ρύπανσης από Στερεά Απόβλητα (Ιλύες).5-34 5.5.1.1 Προεπεξεργασία...5-34 5.5.1.2 Πάχυνση...5-35 5.5.1.3 Χώνευση...5-35 5.5.1.3.1 Αερόβια χώνευση (σταθεροποίηση)...5-35 5.5.1.3.2 Αναερόβια χώνευση (σταθεροποίηση)...5-35 5.5.1.4 Αφυδάτωση...5-35 5.5.1.4.1 Ταινιοφιλτρόπρεσες...5-36 5.5.1.4.2 Φιλτρόπρεσες...5-36 5.5.1.4.3 Φυγοκεντρικές διατάξεις αφυδάτωσης...5-36 5.5.1.5 Θερµική επεξεργασία...5-36 5.5.2 Μετέπειτα επεξεργασίες και διαθεση στερεών αποβλήτων...5-37 5.5.2.1 Μετέπειτα διαθεση συµβατικών στερεών αποβλήτων...5-37 5.5.2.2 Μετέπειτα επεξεργασίες και διαθεση ιλύος...5-37 5.5.2.3 ιεργασίες µετατροπής µε ή χωρίς αξιοποίηση...5-38 5.6 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 014 Κτηνοτροφία...5-38 5.6.1 Υποκλάδος 14.3 - Εντατική εκτροφή χοίρων...5-38 5.6.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-38 5.6.1.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-38 5.6.1.1.2 Τεχνικές µείωσης των οσµών...5-39 5.6.1.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου...5-40 5.6.1.1.4 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων...5-40 5.6.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-40 5.6.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-40 5.6.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-41 5.6.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-41 5.6.2 Υποκλάδος 14.4 - Εντατική εκτροφή πτηνών...5-44 5.6.2.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-44 5.6.2.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-44 5.6.2.1.2 Τεχνικές µείωσης των οσµών...5-44 5.6.2.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου...5-45 XIV

5.6.2.1.4 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων... 5-45 5.6.2.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-45 5.6.2.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-45 5.6.2.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-45 5.6.2.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-46 5.7 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 151 Παραγωγή, επεξεργασία και συντήρηση κρέατος και προϊόντων κρέατος... 5-49 5.7.1 Σφαγεία / πτηνοσφαγεία... 5-49 5.7.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-49 5.7.1.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-49 5.7.1.1.2 Τεχνικές µείωσης της κατανάλωσης ενέργειας... 5-49 5.7.1.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-49 5.7.1.1.4 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων... 5-50 5.7.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-50 5.7.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-50 5.7.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-50 5.7.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ για σφαγεία... 5-51 5.7.1.4 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ για πτηνοσφαγεία... 5-54 5.7.2 Μονάδες αξιοποίησης υποπροϊόντων σφαγείων... 5-57 5.7.2.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-57 5.7.2.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-57 5.7.2.1.2 Τεχνικές µείωσης της κατανάλωσης ενέργειας... 5-57 5.7.2.1.3 Τεχνικές µείωσης των οσµών... 5-57 5.7.2.1.4 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-57 5.7.2.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-58 5.7.2.2.1 Επεξεργασία αερίων ρύπων... 5-58 5.7.2.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-58 5.7.2.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-58 5.7.3 Μονάδες επεξεργασίας και τυποποίησης κρέατος... 5-61 5.7.3.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-61 5.7.3.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-61 5.7.3.1.2 Τεχνικές µείωσης της κατανάλωσης ενέργειας... 5-61 5.7.3.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-61 5.7.3.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-62 5.7.3.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-62 5.7.3.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-62 5.7.3.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-62 5.8 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 152 - Επεξεργασία και συντήρηση βρώσιµων αλιευµάτων και των προϊόντων τους... 5-65 5.8.1 Επεξεργασία και συντήρηση βρώσιµων αλιευµάτων και των προϊόντων τους 5-65 5.8.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-65 5.8.1.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-65 XV

5.8.1.1.2 Τεχνικές µείωσης της κατανάλωσης ενέργειας...5-65 5.8.1.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου...5-65 5.8.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-66 5.8.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-66 5.8.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-66 5.8.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-66 5.9 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 153 Επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών...5-69 5.9.1 Κονσερβοποιηµένα φρούτα - λαχανικά, χυµοί φρούτων και λαχανικών 5-69 5.9.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-69 5.9.1.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-69 5.9.1.1.2 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου...5-69 5.9.1.1.3 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων...5-70 5.9.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-71 5.9.1.2.1 Επεξεργασία αερίων εκποµπών...5-71 5.9.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-71 5.9.1.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-71 5.9.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-71 5.10 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 154 - Παραγωγή φυτικών ελαίων και λιπών...5-78 5.10.1 Υποκλάδος 154.1 Παραγωγή ελαιόλαδου (ελαιοτριβεία)...5-78 5.10.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-78 5.10.1.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-78 5.10.1.1.2 Τεχνικές µείωσης αερίων εκποµπών...5-78 5.10.1.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου...5-78 5.10.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-78 5.10.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-78 5.10.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-79 5.10.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-79 5.10.2 Υποκλάδος 154.2 Παραγωγή πυρηνέλαιου (πυρηνελαιουργεία)...5-81 5.10.2.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-81 5.10.2.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-81 5.10.2.1.2 Τεχνικές µείωσης των αερίων εκποµπών...5-81 5.10.2.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου...5-82 5.10.2.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-82 5.10.2.2.1 Επεξεργασία αερίων εκποµπών...5-82 5.10.2.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-83 5.10.2.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-83 5.10.3 Υποκλάδος 154.3 Παραγωγή λοιπών φυτικών ελαίων (σπορελαιουργεία)5-85 5.10.3.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-85 5.10.3.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-85 5.10.3.1.2 Τεχνικές µείωσης των αερίων εκποµπών...5-85 XVI

5.10.3.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-86 5.10.3.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-86 5.10.3.2.1 Επεξεργασία αερίων εκποµπών... 5-86 5.10.3.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-86 5.10.4 Υποκλάδος 154.4 Εξευγενισµός (ραφινάρισµα) ελαίων και λιπών... 5-87 5.10.4.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-87 5.10.4.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-87 5.10.4.1.2 Τεχνικές µείωσης των αερίων εκποµπών... 5-88 5.10.4.1.3 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-88 5.10.4.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-89 5.10.4.2.1 Επεξεργασία αερίων εκποµπών... 5-89 5.10.4.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-89 5.10.4.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-90 5.10.4.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-90 5.11 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 155 Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων... 5-93 5.11.1 Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων... 5-93 5.11.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-93 5.11.1.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-93 5.11.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-95 5.11.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-95 5.11.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-95 5.11.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-95 5.12 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 156 - Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων, παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου... 5-103 5.12.1 Υποκλάδος 156.1 - Παραγωγή προϊόντων αλευρόµυλων... 5-103 5.12.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-103 5.12.1.1.1 Τεχνικές µείωσης όγκου και βελτίωσης της ποιότητας αερίων εκποµπών 5-103 5.12.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-104 5.12.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών... 5-104 5.12.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-104 5.12.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-104 5.12.2 Υποκλάδος 156.2 - Παραγωγή αµύλου και προϊόντων αµύλου... 5-106 5.12.2.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-106 5.12.2.1.1 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-106 5.12.2.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-106 5.12.2.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών... 5-106 5.12.2.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-107 5.12.2.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-107 5.13 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 158 Παραγωγή άλλων ειδών διατροφής... 5-109 5.13.1 Υποκλάδος 158.1 Αρτοποιία, παραγωγή νωπών ειδών διατροφής & Υποκλάδος 158.2 - Παραγωγή φρυγανιών και µπισκότων και διατηρούµενων ειδών ζαχαροπλαστικής... 5-109 XVII

5.13.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-109 5.13.1.1.1 Τεχνικές µείωσης των αερίων εκποµπών...5-109 5.13.1.1.2 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων...5-109 5.13.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-110 5.13.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών...5-110 5.13.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-110 5.13.1.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-110 5.13.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-110 5.13.2 Υποκλάδος 158.3 - Παραγωγή ζάχαρης...5-112 5.13.2.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-112 5.13.2.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-112 5.13.2.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-112 5.13.2.2.1 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-112 5.13.2.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-113 5.13.3 Υποκλάδος 158.4 - Παραγωγή κακάο / σοκολάτας...5-115 5.13.3.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-115 5.13.3.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-115 5.13.3.1.2 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων...5-115 5.13.3.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-115 5.13.3.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών...5-115 5.13.3.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-116 5.13.3.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-116 5.13.3.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-116 5.13.4 Υποκλάδος 158.5 - Παραγωγή µακαρονιών, λαζανιών, κουσκούς και παρόµοιων άλλων αλευρωδών προϊόντων...5-117 5.13.4.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-117 5.13.4.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης...5-117 5.13.4.1.2 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων...5-118 5.13.4.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-118 5.13.4.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών...5-118 5.13.4.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-118 5.13.4.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-118 5.13.4.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-118 5.13.5 Υποκλάδος 158.6 Επεξεργασία καφέ...5-120 5.13.5.1 Πρόληψη της ρύπανσης...5-120 5.13.5.1.1 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου...5-120 5.13.5.1.2 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων...5-120 5.13.5.2 Περιορισµός της ρύπανσης...5-120 5.13.5.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών...5-120 5.13.5.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων...5-120 5.13.5.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-120 5.13.5.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-120 5.14 Παρουσίαση προτεινόµενων Β Τ για τον κλάδο 159 - Ποτοποιία...5-122 5.14.1 Υποκλάδος 159.1 - Παραγωγή αποσταγµένων αλκοολούχων ποτών...5-122 XVIII

5.14.1.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-122 5.14.1.1.1 Τεχνικές µείωσης της κατανάλωσης ενέργειας... 5-122 5.14.1.1.2 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-122 5.14.1.1.3 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων... 5-122 5.14.1.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-122 5.14.1.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών... 5-122 5.14.1.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-123 5.14.1.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-123 5.14.1.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-123 5.14.2 Υποκλάδος 159.2 - Παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης από υλικά που υφίστανται ζύµωση... 5-125 5.14.2.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-125 5.14.2.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-125 5.14.2.1.2 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-125 5.14.2.1.3 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων... 5-125 5.14.2.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-126 5.14.2.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-126 5.14.2.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-126 5.14.2.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-126 5.14.3 Υποκλάδος 159.3 - Παραγωγή κρασιού... 5-128 5.14.3.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-128 5.14.3.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-128 5.14.3.1.2 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-128 5.14.3.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-128 5.14.3.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών... 5-128 5.14.3.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-128 5.14.3.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-129 5.14.3.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-129 5.14.4 Υποκλάδος 159.6 - Παραγωγή ζύθου... 5-130 5.14.4.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-130 5.14.4.1.1 Γενικά µέτρα και τεχνικές µείωσης της ρύπανσης... 5-130 5.14.4.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-131 5.14.4.2.1 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-131 5.14.4.2.2 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων... 5-131 5.14.4.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ... 5-131 5.14.5 Υποκλάδος 159.8 - Παραγωγή µεταλλικών νερών και αναψυκτικών... 5-136 5.14.5.1 Πρόληψη της ρύπανσης... 5-136 5.14.5.1.1 Τεχνικές µείωσης κατανάλωσης νερού, παραγωγής αποβλήτων και ρυπαντικού φορτίου... 5-136 5.14.5.1.2 Τεχνικές µείωσης του όγκου και της βελτίωσης της ποιότητας των στερεών αποβλήτων... 5-136 5.14.5.2 Περιορισµός της ρύπανσης... 5-136 5.14.5.2.1 Επεξεργασία και διάθεση αερίων εκποµπών... 5-136 5.14.5.2.2 Επεξεργασία και διάθεση υγρών αποβλήτων... 5-137 XIX

5.14.5.2.3 Επεξεργασία και διάθεση στερεών αποβλήτων...5-137 5.14.5.3 Συνοπτική παρουσίαση των Β Τ...5-137 6 BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...6-1 XX