ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΤΟΜΕΑΣ 8 : ΘΕΣΜΟΙ

Transcript

1 ΤΟΜΕΑΣ 8 : ΘΕΣΜΟΙ 2. ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Προτεινόµενη δράση 3.1: «Ενεργοποίηση και συµµετοχή πολιτών» Νοµοθεσία που προβλέπει την υλοποίηση του µέτρου Α) Ενηµέρωση πολιτών και φορέων εκπροσώπησής τους κατά τη διαδικασία έγκρισης της µελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Άρθρο 5 παρ. 2 του Ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 3 του Ν.3010/2002. Με την παραπάνω διάταξη κατοχυρώνεται η διαδικασία δηµοσιοποίησης των ΜΠΕ καθώς και η κλήση των πολιτών και των φορέων εκπροσώπησής τους πριν τη χορήγηση της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων να εκφράσουν σχετικά τη γνώµη τους. Η παραπάνω πρόβλεψη ωστόσο δεν έχει αναχθεί σε συστατικό τύπο της διαδικασίας έγκρισης των ΜΠΕ κατά τρόπο ώστε η παράλειψη των παραπάνω διατυπώσεων να ασκεί επίδραση στην υπόσταση των πράξεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ως εκτελεστών διοικητικών πράξεων. Σκοπός των εν λόγω διατυπώσεων είναι απλώς η γνωστοποίηση των πράξεων αυτών, που έχουν το χαρακτήρα ατοµικής διοικητικής πράξης, προκειµένου να επιτυγχάνεται η σχετική ενηµέρωση του ευρύτερου δυνατού κύκλου πολιτών και φορέων εκπροσώπησής τους. (Βλέπε και σχετική Νοµολογία: απόφ. ΣτΕ (Ολοµέλεια) 4498/1998. Συγκεκριµένα η παραπάνω ρύθµιση προβλέπει ότι η αρµόδια αρχή πριν από τη χορήγηση της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ξεκινά τη διαδικασία δηµοσιοποίησης µε τη διαβίβαση στο οικείο Νοµαρχιακό Συµβούλιο φακέλου µε τη Μ.Π.Ε. και τα απαιτούµενα συνοδευτικά της στοιχεία, καθώς και τη γνωµοδότηση της ιοίκησης για την προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίµηση και αξιολόγηση επί της Προµελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Π.Π.Ε.) που υποβλήθηκε, όπου απαιτείται. Το Νοµαρχιακό Συµβούλιο, πριν γνωµοδοτήσει επί του περιεχοµένου του φακέλου της Μ.Π.Ε., υποχρεούται να θέτει στη διάθεση του κοινού και των φορέων εκπροσώπησης του το φάκελο για να εκφράσουν τη γνώµη τους. Οι αποφάσεις που αφορούν στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων, για έργα πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, καθώς και οι γνωµοδοτήσεις της ιοίκησης για την προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίµηση και αξιολόγηση επί των υποβαλλόµενων Π.Π.Ε., διαβιβάζονται στο οικείο ή στα οικεία νοµαρχιακά συµβούλια προκειµένου να λάβουν γνώση και να ενηµερώσουν τους πολίτες και τους φορείς εκπροσώπησης τους. Β) Ενηµέρωση ενδιαφερόµενων πολιτών για τον σχεδιαζόµενο από τη διοίκηση χαρακτηρισµό χερσαίων, υδάτινων κλπ περιοχών και µεµονωµένων στοιχείων ή συνόλων της φύσης και του τοπίου ως προστατευόµενων (άρθρο 21 παρ. 1-3). εν υπάρχει καµία νεότερη νοµοθετική ρύθµιση πέραν των όσων προβλέπονταν από την Οδηγία 90/313/ΕΟΚ και τις σχετικές διατάξεις του Ν.1599/1986 σχετικά µε την πρόσβαση των πολιτών, που είναι άµεσα ενδιαφερόµενοι, σε στοιχεία της διοίκησης για θέµατα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος. Αξίζει να επισηµάνουµε εδώ ότι όσον αφορά γενικά την ενηµέρωση των πολιτών σε θέµατα περιβάλλοντος ( όπως προαναφέρθηκε στον τοµέα 7 προτεινόµενο µέτρο 2 (1)), µε την ΥΑ οικ //2001(ΦΕΚ Β'1026/ Αριθ. οικ.19010/1019) συστήθηκε στη /νση Οργάνωσης του ΤΟΜΕΑΣ 8: ΘΕΣΜΟΙ 1 / 5

2 Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε γραφείο µε τίτλο «Κέντρο Εξυπηρέτησης και Πληροφόρησης Πολιτών και Συντονισµού Ελέγχων Πολεοδοµικών και Περιβαλλοντικών Παραβάσεων» στις αρµοδιότητες του οποίου ανήκει και: - η καταγραφή και συγκέντρωση πληροφοριών και καταγγελιών από πολίτες, που έχουν σχέση: α) µε παραβάσεις της πολεοδοµικής νοµοθεσίας, β) παραβάσεις της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας. - Η εξυπηρέτηση και πληροφόρηση των πολιτών στα θέµατα αρµοδιότητας του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε Προτεινόµενη δράση 3.2: «Επαναδιάταξη της νοµοθετικής και κανονιστικής πολιτικής» Ίδρυση µιας καθαρά επιστηµονικής Υπηρεσίας, Ινστιτούτου ή Κέντρου, που θα παρακολουθεί και θα αναδεικνύει το πρόβληµα «περιβάλλον» στη χώρα µας ( ίκτυο παρακολούθησης περιβάλλοντος) Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω στον τοµέα 7, προτεινόµενο µέτρο 1, µε το άρθρο 24 του Ν. 2742/1999 ιδρύθηκε νοµικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου µε την επωνυµία Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης το οποίο έχει πλήρη διοικητική αυτοτέλεια, εποπτεύεται από τον Υπουργό περιβάλλοντος Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων, έχει έδρα την Αθήνα και είναι κοινωφελούς χαρακτήρα µε αρµοδιότητα την παρακολούθηση, ανάδειξη των προβληµάτων που αφορούν το περιβάλλον και επιστηµονική συµβολή στην αντιµετώπισή τους. Βλέπε αναλυτικότερα παραπάνω τοµέας 7, προτεινόµενο µέτρο 1. Συγκρότηση Σώµατος ελέγχου τήρησης περιβαλλοντικών όρων ως αυτόνοµου και ανεξάρτητου µηχανισµού ελέγχου (ενταγµένου οργανικά στο Υπουργείο Χωροταξίας και Περιβάλλοντος). Όπως σηµειώνεται παραπάνω στον τοµέα 7, προτεινόµενο µέτρο 4 (1), µε την παρ. 1 του άρθρου 9 του Ν. 2947/2001 και το Π 165/2003 συστήθηκε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Εργων η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (Ε.Υ.Ε.Π.), η οποία υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµόσιων Εργων και έχει ως αντικείµενο τον έλεγχο και την παρακολούθηση της εφαρµογής των περιβαλλοντικών όρων που επιβάλλονται για την πραγµατοποίηση έργων και δραστηριοτήτων του ηµοσίου, του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα, της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και του ιδιωτικού τοµέα, καθώς και η εισήγηση για την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης αυτών µετά από τη διενέργεια αυτοψιών, την συλλογή και επεξεργασία στοιχείων που αφορούν την τήρηση της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας, καθώς και των περιβαλλοντικών όρων που επιβάλλονται κατά την κείµενη νοµοθεσία για την εκτέλεση και λειτουργία έργων και δραστηριοτήτων του δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα. Βλέπε αναλυτικότερα παραπάνω τοµέας 7, προτεινόµενο µέτρο 4 (1) Ίδρυση Υπουργείου Χωροταξίας Περιβάλλοντος (αποκλεισµός των δηµοσίων έργων) που θα είναι υπεύθυνο για την εκπόνηση και άσκηση πολιτικής σε περιβαλλοντικά θέµατα Καµία νοµοθετική ρύθµιση. ιάκριση του ρόλου των παραγωγικών Υπουργείων και εξειδίκευσή τους σε θέµατα εφαρµογής της χαραχθείσας πολιτικής από το Υπουργείο Χωροταξίας και Περιβάλλοντος. εν υπάρχει ρύθµιση. Προτεινόµενη δράση 3.3: «Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» ΤΟΜΕΑΣ 8: ΘΕΣΜΟΙ 2 / 5

3 Εκπόνηση και υποβολή Προµελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στο προκαταρκτικό ακόµα στάδιο της προτεινόµενης δραστηριότητας ή του έργου, που είναι το στάδιο της «προέγκρισης που αφορά τη χωροθέτηση». Νοµοθεσία που προβλέπει την υλοποίηση του µέτρου Άρθρο 4 παρ. 6 και 10 του Ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 3 του Ν.3010/2002 Συγκεκριµένα η ως άνω ρύθµιση προβλέπει ότι για νέα έργα και δραστηριότητες ή για τη µετεγκατάσταση, τον εκσυγχρονισµό, επέκταση ή τροποποίηση των υφισταµένων της πρώτης (Α) κατηγορίας, εφόσον επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση µε τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, απαιτείται µαζί µε την αίτηση και η υποβολή Προµελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Επί της Προµελέτης αυτής η αρµόδια για έγκριση περιβαλλοντικών όρων αρχή προβαίνει σε προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίµηση και αξιολόγηση της πρότασης που συνίσταται σε γνωµοδότηση ως προς τη θέση, το µέγεθος, το είδος, την εφαρµοζόµενη τεχνολογία, τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά, τη χρήση των φυσικών πόρων, τη συσσωρευτική δράση µε άλλα έργα, την παραγωγή αποβλήτων, τη ρύπανση και τις οχλήσεις, καθώς και τον κίνδυνο ατυχηµάτων ιδίως από τη χρήση ουσιών ή τεχνολογίας. Για την προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίµηση και αξιολόγηση λαµβάνονται υπόψη: αα) Οι γενικές και ειδικές κατευθύνσεις της χωροταξικής πολιτικής, που προκύπτουν από εγκεκριµένα χωροταξικά, ρυθµιστικά και πολεοδοµικά σχέδια ή άλλα σχέδια χρήσεων γης. ββ) Η περιβαλλοντική ευαισθησία της περιοχής, που ενδέχεται να θιγεί από το έργο ή τη δραστηριότητα. γγ) Τα χαρακτηριστικά των ενδεχόµενων σηµαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως το µέγεθος, η πολυπλοκότητα, η ένταση και η έκτασή τους, ο διασυνοριακός χαρακτήρας τους, η διάρκεια, η συχνότητα και η αναστρεψιµότητά τους. δδ) Τα οφέλη για την εθνική οικονοµία, την εθνική ασφάλεια, τη δηµόσια υγεία και η εξυπηρέτηση άλλων λόγων δηµόσιου συµφέροντος. εε) Οι θετικές επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον σε µία ευρύτερη περιοχή από εκείνη που επηρεάζεται άµεσα από το έργο ή τη δραστηριότητα. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµόσιων Εργων και Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζεται για ποια έργα και δραστηριότητες της δεύτερης (Β) κατηγορίας απαιτείται Προκαταρκτική εκτίµηση και αξιολόγηση. Η ιοίκηση, προκειµένου να εγκρίνει περιβαλλοντικούς όρους, µπορεί, κατά το στάδιο της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίµησης και αξιολόγησης οποιασδήποτε πρότασης έργου ή δραστηριότητας, να απαιτήσει την υποβολή περιβαλλοντικής µελέτης ανώτερης κατηγορίας ή υποκατηγορίας και να υπαγάγει το έργο ή τη δραστηριότητα στη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ανώτερης κατηγορίας ή υποκατηγορίας από αυτήν που υπάγεται το έργο ή η δραστηριότητα, αν εκτιµάται ότι θα προκύψουν σοβαρές επιπτώσεις για το περιβάλλον από την πραγµατοποίηση του. Αρµόδια προς τούτο είναι η αρχή που αξιολογεί την Προµελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και γνωµοδοτεί σχετικά. Προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίµηση και αξιολόγηση δεν απαιτείται στις θεσµοθετηµένες βιοµηχανικές περιοχές και ζώνες, στις βιοτεχνικές περιοχές και πάρκα, στις ναυπηγοεπισκευαστικές περιοχές, σύµφωνα µε την ισχύουσα σχετική νοµοθεσία, στις Περιοχές Οργανωµένης Ανάπτυξης Παραγωγικών ραστηριοτήτων (Π.Ω.Α.Π.) του άρθρου 10 του Ν. 2742/1999 (ΦΕΚ 207 Α) και στις περιπτώσεις που η χωροθέτηση προβλέπεται από νόµο ή εγκεκριµένο χωροταξικό ή πολεοδοµικό ή ρυθµιστικό σχέδιο, στις περιοχές που εντοπίζονται κοιτάσµατα µεταλλευτικών ορυκτών, βιοµηχανικών ορυκτών και µαρµάρων, σύµφωνα µε την περ. Α' της παρ. 1 του άρθρου 12 του Ν. 2837/2000 (ΦΕΚ ΤΟΜΕΑΣ 8: ΘΕΣΜΟΙ 3 / 5

4 178 Α'), καθώς και στις µεταλλευτικές και λατοµικές περιοχές που έχουν καθορισθεί σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία. Προτεινόµενη δράση 3.4: «Προώθηση ενός συστήµατος αποτελεσµατικής νοµικής προστασίας κατά της ρύπανσης και γενικά υποβάθµισης του περιβάλλοντος» εν διαπιστώνεται καµία εξέλιξη στα ζητήµατα της προτεινόµενης δράσης 3.4 του τοµέα 8. ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ Ν. 2647/1998 ΚΥΑ 25535/3281/2002 1) ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ Α) Επιβολή Περιβαλλοντικών όρων και έλεγχος τήρησής τους. Με την ως άνω νεότερη νοµοθεσία υλοποιείται η πολιτική αποκέντρωσης σε θέµατα προστασίας περιβάλλοντος, ώστε να καθίσταται περισσότερο ευχερής και αποτελεσµατική η επιβολή περιβαλλοντικών όρων αλλά και ο έλεγχος τήρησής τους για τα έργα και δραστηριότητες της υποκατηγορίας 2 της Α' κατηγορίας σύµφωνα µε την ΗΠ 15393/2332/2002 ΚΥΑ "Κατάταξη δηµόσιων και ιδιωτικών έργων κ.ά.". Ειδικότερα δυνάµει του άρθρου 2 της ΚΥΑ 25535/3281/2002 για τα έργα και τις δραστηριότητες που κατατάσσονται στην υποκατηγορία 2 της κατηγορίας Α' η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων σύµφωνα µε το άρθρο 4 του Ν. 1650/86 όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 2 του Ν. 3010/2002 εκδίδεται από το Γενικό Γραµµατέα της Περιφέρειας. Ήδη µε το Ν. 2647/1998 η προέγκριοη χωροθέτησης έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας ΑII (άρθρο 8 ΚΥΑ 69269/5387/1990, ΦΕΚ 678 Β') µεταβιβάστηκε στις Περιφέρειες εκτός της Περιφέρειας Αττικής, µε εξαίρεση τις περιοχές που εµπίπτουν µέσα σε όρια Ramsar, ίκτυα Νatura 2000, εθνικούς δρυµούς, αισθητικά δάση και διατηρητέα µνηµεία της φύσης, σε κοινοτικό ή εθνικό προγράµµατα ή σχέδια περιβαλλοντικής σηµασίας εξαιρουµένων δέ και των έργων που έχουν χαρακτήρα διεθνή, εθνικό ή διαπεριφερειακό και τα έργα που αφορούν ιδιωτικές πολεοδοµήσεις σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν. 1947/1991 και τις διατάξεις περί περιοχών ειδικά ρυθµιζόµενης πολεοδόµησης (άρθρο 24 του ν. 2508/1997, ΦΕΚ 199 Α') Στις Περιφέρειες επίσης µεταβιβάστηκε η αρµοδιότητα της εκτίµησης για το αν από τον εκσυγχρονισµό ή επέκταση υφιστάµενων έργων και δραστηριοτήτων, των οποίων έχουν αρµοδιότητα έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση µε τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον (άρθρο 8 παρ.1 και άρθρο 9 παρ.l ΚΥΑ 69269/5387/1990 ΦΕΚ 678 Β'). Β) Αρµοδιότητες Περιφέρειας σε άλλα θέµατα προστασίας περιβάλλοντος Στις Περιφέρειες σύµφωνα µε τον προαναφερθέντα νόµο µεταβιβάστηκαν οι αρµοδιότητες: ΤΟΜΕΑΣ 8: ΘΕΣΜΟΙ 4 / 5

5 α) για τον εντοπισµό χώρων διάθεσης στερεών αποβλήτων και την προέγκριοη χωροθέτησης αυτών δυναµικότητας µέχρι ισοδύναµου πληθυσµού, εξαιρουµένων των οργανωµένων εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριµµάτων που περιλαµβάνουν εγκαταστάσεις µηχανικής διαλογής, παρασκευής εδαφοβελτιωτικών, παραγωγής βιοαερίου, καθώς και κάθε άλλης εγκατάστασης καύσης και παραγωγής ενέργειας (άρθρο 8 ΚΥΑ 69269/5387/ 1990 ΦΕΚ 678 Β'). 3), β) για την εγκατάσταση, σε αντιπροσωπευτικές θέσεις εθνικού δικτύου, σταθµών για την παρακολούθηση της ποιότητας της ατµόσφαιρας και η παρακολούθηοη της λειτουργίας τους άρθρο 7 παρ. 3 του ν.1650/1986, ΦΕΚ 160 Α'), γ) για την έγκριση κατασκευής αναγκαίων έργων ύδρευσης και αποχέτευσης πόλεων και οικισµών, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 1 του Π.. 24/1985 (άρθρο 7 παρ. 3 του Π.. 24/1985, ΦΕΚ 270 '). 11) δ) για την έγκριοη κατασκευής εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισµού λυµάτων, εγκαταστάσεων διυλιστηρίων ύδατος, καθώς και κτιρίων για την εξυπηρέτηση των εγκαταστάσεων αυτών κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 1 του Π... 24/1985 (άρθρο 7 παρ. 4 του π.δ. 24/1985, ΦΕΚ 270 ') ε) για τη λήψη έκτακτων µέτρων σε περιπτώσεις ρύπανσης του περιβάλλοντος (άρθρο 2 του ν.1327/1983, ΦΕΚ 21 Α'). 2) ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΤΑ Α ΒΑΘΜΟΥ Με το άρθρο 3 του Ν. 2647/1998 οι αρµοδιότητες που ασκούνταν από υπηρεσίες του Υπουργείου ηµόσιας Τάξης µεταβιβάστηκαν στους οργανισµούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου βαθµού. α) Η εφαρµογή διατάξεων για την κοινή ησυχία, την καθαριότητα και αισθητική των πόλεων, ευκοσµία και ευταξία (Αστ. διατάξεις 6/1996, ΦΕΚ 1028 Β' και 3/1996, ΦΕΚ 15 Β', άρθρο 17 της Υγειονοµικής ιάταξης Υ 1β/ 2000/1995 και άρθρο 417 Π.Κ., ΦΕΚ 343 Β). β) Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία των καταστηµάτων και επιχειρήσεων υγειονοµικού ενδιαφέροντος, θεάτρων, κινηµατογράφων, ψυχαγωγικών παιδειών, εκµίσθωσης µοτοποδηλάτων (Α.Ν /1940, ΦΕΚ 273 Α', ν. 2323/1995 ΦΕΚ 145 Α', Π.. 180/1979, ΦΕΚ 175 Α' όπως ισχύει, Υγειονοµικές και Αστυνοµικές ιατάξεις). γ) Ο έλεγχος εκποµπών ρύπων, θορύβων κ.λπ. από οχήµατα (άρθρο 15 παρ. 1 του ν. 2094/1992, ΦΕΚ 182 Α'). δ) Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την αλιεία στα εσωτερικά ύδατα (λιµνοθάλασσες, λίµνες, ιχθυοτροφεία, ποταµοί) (Β.. 866/1966, ΦΕΚ 160 Α', Ν.. 420/1970 ΦΕΚ 27 Α', ν. 2040/1992, ΦΕΚ 70 Α' και άρθρο 8 του ν. 2332/1995, ΦΕΚ 181 Α.). ΤΟΜΕΑΣ 8: ΘΕΣΜΟΙ 5 / 5