«Νοσοκοµειακή και µετανοσοκοµειακή Αποκατάσταση σε ασθενείς µε τραυµατική βλάβη εγκεφάλου και νωτιαίου µυελού» Γαλάτα Αγγελική, Ραπίδη Χριστίνα- Αναστασία, Πετροπούλου Κωνσταντίνα Β Κλινική Αποκατάστασης, Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης, EIAA
Τι είναι Αποκατάσταση; Αποκατάσταση είναι η διαδικασία που ακολουθείται ώστε το άτοµο να βοηθηθεί να αναπτύξει το µέγιστο φυσικό, ψυχικό, κοινωνικό, επαγγελµατικό, εκπαιδευτικό και πολιτισµικό δυναµικό του
Στην αποκατάσταση του ατόµου λαµβάνονται υπόψη: Oι περιορισµοί που τίθενται από το είδος της φυσιολογίας και της ανατοµίας της βλάβης, Oι περιορισµοί του περιβάλλοντος, Oι περιορισµοί των οικογενειακών συνθηκών, Oι περιορισµοί των οικονοµικών συνθηκών, Tο πλάνο και οι επιθυµίες που έχει θέσει το ίδιο το άτοµο για τη ζωή του.
Ορισµός της αποκατάστασης κατά την Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) Μια πορεία, στη διάρκεια της οποίας χρησιµοποιούνται όλα τα µέσα επαγγελµατικής, παιδαγωγικής, ιατρικής ή άλλης µορφής παρέµβασης, καθώς επίσης δηµόσιοι και ιδιωτικοί πόροι, για να επανακτήσουν την ανεξαρτησία τους εκείνα τα πρόσωπα που την έχασαν, µετά από αρρώστια, στέρηση ή τραυµατισµό. Είναι µια διαδικασία που σκοπό έχει να επισηµάνει, προβλέψει ή ελαχιστοποιήσει τις διάφορες αιτίες ανικανότητας, βοηθώντας το άτοµο να χρησιµοποιήσει τις ικανότητές του και να αποκτήσει εµπιστοσύνη και σωστή εκτίµηση του εαυτού του, µέσα από επιτυχηµένες εµπειρίες σε διάφορους κοινωνικούς ρόλους.
οµές Αποκατάστασης Την πρόληψη Την άµεση αντιµετώπιση του αιφνίδιου ή όχι συµβάντος Την πρώιµη Αποκατάσταση σε επίπεδο κλειστής περίθαλψης Τη συνέχιση της Αποκατάστασης σε ανοικτές δοµές Τη διαµόρφωση του περιβάλλοντος χώρου Τη διατήρηση της φυσικής και ψυχικής υγείας µε δραστηριότητες Τη συστηµατική παρακολούθηση Την κοινωνική αποδοχή
Τοµείς Αποκατάστασης κλειστής Νοσηλείας Μονάδα παρέµβασης στη µονάδα εντατικής θεραπείας και αυξηµένης φροντίδας Μονάδα βλαβών Νωτιαίου Μυελού - Σκλήρυνσης κατά πλάκας Μονάδα Κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων (ΚΕΚ) Μονάδα Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου (Α.Ε.Ε) Γενική µονάδα (εξωπυραµιδικό σύνδροµο, µυοπάθειες, περιφερικές νευροπάθειες, αρθροπλαστικές, κατάγµατα, ακρωτηριασµοί, ρευµατολογικές παθήσεις κ.α.) Μονάδα Aποκατάστασης Εγκαυµάτων-Κατακλίσεων
Ειδικές Μονάδες Αξιολόγησης και Θεραπείας Μονάδα νευρογενούς ουροδόχου κύστεως Μονάδα νευρογενούς σεξουαλικής διαταραχής και γονιµότητας Μονάδα αξιολόγησης- αντιµετώπισης σπαστικότητας Μονάδα ανάλυσης κίνησης-βάδισης Βιολογικής επαναπληροφόρησης (biofeedback) Επανεκπαίδευσης ανώτερων εγκεφαλικών λειτουργιών, όπως µνήµης, προσοχής, και προσανατολισµού (Cognitive Rehabilitation) Αξιολόγησης και εκπαίδευσης οδήγησης ατόµων µε κινητικά προβλήµατα.
Ιδανικός Χρόνος Εσωτερικής Νοσηλείας κατά Πάθηση Τραυµατικές ή µη βλάβες του Νωτιαίου Μυελού * Παραπληγία: 3-4 µήνες * Τετραπληγία: 4-6 µήνες Βαριά Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση: 6-12 µήνες Πολυκαταγµατίες/ Πολυτραυµατίες: 6-12 µήνες
Ενδιάµεσες µονάδες Αποκατάστασης µεταξύ νοσοκοµείου και κοινωνικής επανένταξης ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΕΜΨΥΧΩΣΗ (THERAPEUTIC RECREATION)
Θεραπευτική εµψύχωση (THERAPEUTIC RECREATION)
Ενδιάµεσες µονάδες Αποκατάστασης µεταξύ νοσοκοµείου και κοινωνικής επανένταξης ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΕΜΨΥΧΩΣΗ (THERAPEUTIC RECREATION) ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΙΑΒΙΩΣΗΣ
ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΙΑΒΙΩΣΗΣ
Πρωτοβάθµια φροντίδα - Μετανοσοκοµειακή Αποκατάσταση ΜΟΝΑ Α ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ
ΜΟΝΑ Α ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ (I) Αξιολόγηση του δυναµικού αποκατάστασης από ιατρό αποκατάστασης Καθορισµός στόχων προγράµµατος από την Οµάδα Αποκατάστασης Ειδική φαρµακευτική αγωγή Ειδικές θεραπευτικές τεχνικές όπως: E.M.G Bio-feed-back ιερεύνηση και αντιµετώπιση της σπαστικότητας Φυσικοθεραπεία-Κινησιοθεραπεία, ατοµική ή οµαδική Υδροθεραπεία, ατοµική ή οµαδική Εργοθεραπεία- Αυτοεξυπηρέτηση- ραστηριότητες καθηµερινής ζωής (Οccupational Τherapy- Activities of Daily Living) Λογοθεραπεία Επανεκπαίδευση ανώτερων εγκεφαλικών λειτουργιών (µνήµη, προσοχή-προσανατολισµός κ.α.) Ψυχολογική υποστήριξη
ιαγνωστικά και θεραπευτικά τµήµατα Συµβουλευτική κοινωνικών παροχών (clinical social work) Προ-επαγγελµατική αξιολόγηση (vocational rehabilitation counseling) Αρχιτεκτονικές συµβουλές για τροποποιήσεις σπιτιού και εργασιακού χώρου Ενηµερωτικές, εκλαϊκευµένες διαλέξεις και βιντεοπαρουσιάσεις (π.χ. πώς γίνεται ο αυτοκαθετηριασµός) Αθλητισµός αναπήρων (sports of disabled) Εκµάθηση οδήγησης (driver education for the physically disabled) Ειδικό τµήµα επίδειξης και επιλογής υποστηρικτικών βοηθηµάτων (αµαξίδιο, ορθώσεις κ.α.) (assistive and adaptive technology) ΜΟΝΑ Α ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ (II)
Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση (Ι) Κοινωνική αποδοχή και όχι περιθωριοποίηση Κοινωνική προστασία µε υπηρεσίες και θεσµούς Στέγαση Κοινωνική ασφάλιση Πολιτισµό Αναψυχή
Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση (ΙΙ) Ενσωµάτωση του ατόµου σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής (σχολείο, πανεπιστήµιο, εργασία, αναψυχή, πολιτισµό, µεταφορά). Ενεργός συµµετοχή του ατόµου στη διαδικασία αποκατάστασης και καθηµερινής διαβίωσης καθώς και στη διαδικασία µελέτης και λήψης αποφάσεων ώστε να εξασφαλίζεται καλύτερη ποιότητα ζωής. Βελτίωση της εικόνας των ατόµων µε αναπηρία στα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης. Η εικόνα του ατόµου πρέπει να βασίζεται στην πραγµατικότητα, αποφεύγοντας τη δραµατοποίση. Η αναπηρία δεν πρέπει να υποτιµάται ούτε να υπερτιµάται. Κοινωνική αλληλεγγύη αντί της «φιλάνθρωπης» στάσης. Η κοινωνία όταν είναι επαρκώς πληροφορηµένη και προετοιµασµένη δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για την ένταξη των ατόµων µε αναπηρία. Ύπαρξη και λειτουργία θεσµών (νόµων) κατά των διακρίσεων, ώστε να παρέχεται το δικαίωµα στο άτοµο µε αναπηρία να εκπαιδεύεται, να εργάζεται, να στεγάζεται, να οικοδοµεί την αυτονοµία του.
Προσπελασιµότητα των χώρων Προσπέλαση δηµόσιων και ιδιωτικών κτιρίων
Προσπελασιµότητα των χώρων Προσπέλαση δηµόσιων και ιδιωτικών κτιρίων Μετακίνηση και χρήση των χώρων κατοικίας (π.χ. ειδική διαµόρφωση κουζίνας, µπάνιου) Πρόσβαση στη χρήση µαζικών µέσων µεταφοράς Πρόσβαση στα αεροδρόµια και αεροπλάνα
Προσπελασιµότητα των χώρων Προσπέλαση δηµόσιων και ιδιωτικών κτιρίων Μετακίνηση και χρήση των χώρων κατοικίας (π.χ. ειδική διαµόρφωση κουζίνας, µπάνιου) Πρόσβαση στη χρήση µαζικών µέσων µεταφοράς Πρόσβαση στα αεροδρόµια και αεροπλάνα Χρήση ιδιωτικού αυτοκινήτου (εκτίµηση ικανότητας οδήγησης µε τη χρήση τροποποιήσεων και προσαρµογών στο αυτοκίνητο ανάλογα µε τις ανάγκες µεταφοράς και οδήγησης).
Αποκατάσταση και εκπαίδευση Εκπαίδευση σε σύνηθες σχολικό περιβάλλον Εκπαίδευση σε ειδικά σχολεία Εκπαίδευση από απόσταση Εκπαίδευση στο σπίτι Σχολικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια νοσηλείας
Επαγγελµατική Αποκατάσταση Να διατηρήσει το επάγγελµα που ασκούσε Να τροποποιήσει τις εργασιακές του ευθύνες ανάλογα µε τις δυνατότητες που έχει Να αλλάξει επάγγελµα µετά από σύντοµη κατάρτιση.
Προστατευµένη εργασία P1010157.JPG.lnk
Αποκατάσταση και αθλητισµός(ι)
Αποκατάσταση και αθλητισµός(ιι)
Αποκατάσταση και τέχνες (Ι)
Αποκατάσταση και τέχνες (ΙI)
Ολιστική παρέµβαση Πρόληψη των επιπλοκών Παρέµβαση στη νέα παθοφυσιολογία των συστηµάτων του οργανισµού Σταθεροποίηση του ατόµου σε νέα «Φυσιολογία» Ανάπτυξη των δυνατοτήτων του οργανισµού Ανάπτυξη του «δυναµικού» που υπολειτουργεί Αντικατάσταση παλαιών κέντρων λειτουργίας µε νέα που είτε υπολειτουργούσαν είτε ήταν αδρανοποιηµένα Επανεκπαίδευση της µόνιµης ανικανότητας Εφαρµογή τεχνολογικών µέσων σαν αντικατάσταση του ελλείµµατος Λειτουργική, ψυχική και σωµατική αυτονοµία Επανένταξη, κοινωνική και επαγγελµατική.
Ψυχοκοινωνικά εµπόδια (Ι) Αρνητική αντίληψη του ατόµου λόγω αδυναµίας υλοποίησης ορισµένων πράξεων: το άτοµο αισθάνεται και θεωρείται ανίκανο. Αίσθηµα ντροπής: το άτοµο µε αναπηρία υποφέρει λόγω της διαφοράς του και δεν τολµά να την αντιµετωπίσει ή να αντιµετωπίσει τον κοινωνικό περίγυρο. Αντιµετώπιση του ατόµου σαν να µην έχει φύλο: το δικαίωµά του να είναι άντρας ή γυναίκα δεν αναγνωρίζεται (έλλειψη σεξουαλικών σχέσεων, απουσία συµβίωσης).
Ψυχοκοινωνικά εµπόδια (ΙΙ) Το άτοµο µε αναπηρία θεωρείται ότι χρειάζεται διαρκώς προστασία, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες και τις επιλογές του. Έλλειψη υποστήριξης, προστασίας των οικογενειών ώστε να κατανοούν και να γνωρίζουν τις δυνατότητες των ατόµων-µελών µε αναπηρία. Έλλειψη κατάρτισης επαγγελµατιών αποκατάστασης. Έλλειψη της κατάλληλης νοµοθεσίας (κατά των διακρίσεων) και ανάλογων οικονοµικών πόρων.
Ένα από τα βασικά καθήκοντα όλων των εργαζοµένων στον τοµέα της Αποκατάστασης και κοινωνικής ένταξης ατόµων µε αναπηρία, είναι να συµβάλλουν στην αλλαγή νοοτροπίας της κοινωνίας και να σπάσουν τις αλυσίδες της προκατάληψης.