ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Δ.Α.Π.-Ν.Δ.Φ.Κ. ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ www.dap-papei.gr 1
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Δημόσιας ή Φόρων Δαπάνης Μετατόπιση IS δεξιά Αύξηση Κρατική Δαπάνης Σε κάθε επίπεδο τόκου στην IS 2 πραγματοποιούνται περισσότερες Ι Ι > S ανισορροπία Υπερβάλουσα ζήτηση Η Ι ελευθερώνει τον πολλ/τη ο οποίος Υ και άρα S Αυτή η Υ αυξάνει την MD 1 άρα MD 3 για να ικανοποιείται η ισότητα MD = M 1 +M 3 αφού MD = σταθερή Αυτή η MD 3 i I που μέσω του πολλ/τη θα το V και θα μετριάσει την αύξηση του V σε V 1 αντί Υ 2. 2
«ΠΑΓΙΔΑ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ» «ΚΕΫΝΣΙΑΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ» Αύξηση Κρατικής Δαπάνης Η Μ 0 είναι πλήρως ελαστική ως προς τόκο Προτιμάται πλήρης διακράτηση Βεκτώ Δεν αγοράζονται χρεόγραφα Ανεξάρτητα λοιπόν από την κλίση της IS η αύξηση του V προήλθε μόνο από κρατικών δαπανών ως αποτέλεσμα του μηχανισμού του πολλ/τη Ι και μόνο. Μπορεί να ασκηθεί μόνο Δημοσιονομική Πολιτική που είναι πλήρως αποτελεσματική γιατί οποιαδήποτε Υ δεν μεταβάλλει τον τόκο: 3
Αύξηση Κρατικών Δαπανών «ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ» Η μετατόπιση τον i αλλά το Υ = σταθερό Η Ελαστ. Ζήτης ως προς i = 0 Η δημοσιονομική πολιτική είναι αναποτελεσματική Η κρατ. Δαπάνης i σε τέτοιο επίπεδο ώστε η κρατ. Ζήτησης αγαθών ν αντισταθμίζεται με τη ζήτησης για Ι Εδώ εφαρμόζεται Νομισματική Πολιτική Η αποτελεσματικότητα της Δημοσιονομικής Πολιτικής η επίδραση δηλαδή επί του Υ είναι μεγαλύτερη όσο υψηλότερη είναι η ελαστικότητα ζήτησης χρήματος σε σχέση με τον τόκο. Μετά την παγίδα ρευστότητας κάθε Υ έχει ανάλογες i Με δεδομένη την MS κάθε i σε διακράτησης MD 1 και άρα MD 3. Όσο υψηλότερος ο τόκος τόσο μικρότερη η MD 3 και μεγαλύτερη η MD 1 που υπερεταίρω! 4
Οι συνεχείς αυξήσεις (IS) προς τα δεξιά εκδηλώνονται με i με αυξανόμενο ρυθμό ενώ το Υ αυξάνεται με χαμηλότερο ρυθμό. Με την είσοδο στην Κλασική Περιοχή η M 0 διακρατείται για εξυπηρέτηση του Υ (MD 1 ) και ορίζει και τα περιθώρια αύξησής του. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (LM) Πτώση επιπέδου i ώστε να αυξηθούν οι επενδύσεις Μετατόπιση LM δεξιά. Γίνεται με επέκταση Μ S «ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ» Υπόθεση το Υ 0 δεν είναι Πλήρους Απασχόλησης Αύξηση Ποσότητας Χρήματος Επίδραση στον Νομισμ. Τομέα Αν Υ = αμετάβλητο τότε MD 1 = επαρκής, άρα η νέα Μ θα απορροφηθεί από MD 3. Αυτή η MD 3 γίνεται όταν i (έτσι το κόστος διακράτησης χρήματος θα περιοριστεί αλλά θα αυξηθούν οι προσδοκίες γιατί i θα ενισχυθούν) 5
Οικονομική Ερμηνεία Η Κ.Τ. αγοράζει χρεόγραφα ( Μs με τη μέθοδο ανοιχτής αγοράς) ζήτησης Χρεογρ. Τ Όταν Τ Απόδοση i κόστος διακράτησης χρήματος (τα άτομα περιμένουν τόκου πώληση χρεωγράφων) Είναι Αποτελεσματική η Νομισματική Πολιτική γιατί αυξάνει το Υ (όσο προς την κλασ. Περ. το Α τόσο μικρότερη η αποτελεσματικότητα της Ν.Π. και όσο προς την κεϋνσιανή τόσο μεγαλύτερη! Την αποτελεσματικότητα εδώ επηρεάζει και η κλίση (ελαστικότητα) IS δηλαδή και ο πραγματικός τομέας! Όσο μικρότερη η κλίση της IS τόσο μεγαλύτερη η Υ και τόσο μικρότερη η αναγκαία μείωση τόκου άρα πιο αποτελεσματική η Νομισματική Πολιτική Εδώ λοιπόν η αποτελεσματικότητα εξαρτάται ως προς το μέγεθος στο που ισορροπούν οι IS, LM Επίδραση στο Πραγματικό: Η Ms i άρα Ι δηλαδή I > S ανισορροπία οι Ι οδηγούν σε ελευθέρωση του μηχανισμού του πολλ/τη που Υ άρα S και έτσι Ι = S. 6
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ «ΠΑΓΙΔΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ» IS κάθετη στο Υ (εισόδημα) πλήρως ανελαστική ως προς τόκο Αύξηση Ποσότητας Χρήματος - Μ i δεν επιδρά όμως στο Υ επειδή η ελαστικότητα των Ι(i) = 0 Όσο μεγαλύτερη η ελαστικοτ. των Ι τόσο μεγαλύτερη και η αποτελεσματικότητα της Νομισμ. Πολιτικής 7
«ΠΑΓΙΔΑ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ» «ΚΕΫΝΣΙΑΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ» Αύξηση Ποσότητας Χρήματος (Όταν ο τόκος είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα η MD γίνεται πλήρως ελαστική άρα η LM είναι // στο Υ) - Οποιαδήποτε αύξηση Ms δεν επιφέρει καμία επίδραση στο Υ Στο επίπεδο τόκο i 0 τα άτομα κρατούν MD 3 ρευστά διαθέσιμα και δεν αγοράζουν χρεόγραφα καθώς αναμένουν την πτώση της τιμής τους αφού τώρα εξαιτίας χαμηλού τόκου η Τ είναι ιδιαίτερα υψηλή. Η Νομισματική Πολιτική εδώ δεν επηρεάζει καθόλου το Υ άρα είναι τελείως αναποτελεσματική 8
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ «ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ» Αύξηση Ποσότητας Χρήματος Με τη μετατόπιση δεξιά της LM Υ και i Για να Ms από το κράτος αγοράζει (ανοιχτή αγορά) χρεόγραφα ζητησ. Χρεογράφων Τ i Ελευθερώνεται ο μηχανισμός του πολλ/τη Ι και Υ. Στην Κλασική Περιοχή η Μ 0 είναι πλήρως ανελαστική ως προς τόκο. Άρα υπάρχει ζήτηση μόνο για ΜD 1 Πλήρως αποτελεσματική η Νομισματική Πολιτική 9
ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΚΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ KEYNES: Η ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΚΟ α) - Μία μείωση του τόκου, θα οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων μιας και θα μειωθούν οι αποταμιεύσεις (α) - Η αύξηση των επενδύσεων θα οδηγήσει στην αύξηση του εισοδήματος β) - Η αύξηση του εισοδήματος επηρεάζει την καμπύλη ζήτησης χρήματος την οποία μέχρι τώρα υποθέταμε σταθερή. Η ζήτηση αυξάνεται και η MD μετατοπίζεται δεξιά Αυτό οδηγεί σε αύξηση του τόκουn η οποία επιδρά σε αποταμιεύσεις και επενδύσεις - Η αύξηση του τόκου μειώνει τις επενδύσεις και αυξάνει τις αποταμιεύσεις - Με την πτώση των επενδύσεων επέρχεται πτώση του Εθνικού εισοδήματος - Η αύξηση του εθνικού εισοδήματος μειώνει τη ζήτηση. Η MD θα μετατοπιστεί αριστερά Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι το σύστημα να ισορροπήσει σε σημείο όπου προσδιορίζεται ταυτόχρονα τόκος και εισόδημα ισορροπίας 10
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Μ 0 = (Κ Υ. Ρ. Υ) + ΜD 3 (i) Η Συνολική Ζήτηση για σταθερό Επίπεδο Εισοδήματος εξαρτάται από τον τόκο! Με δεδομένο το εισόδημα (σταθερό) η Συνολική Ζήτηση εξαρτάται από τον τόκο Όσο αυξάνεται ο τόκος μειώνεται η Συνολ. Ζήτηση. ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 11
Η Ms ρυθμίζεται εξωγενώς και γι αυτό ανεξάρτητη τόκου. Στο σύστημα υπάρχουν δυνάμεις που πιέζουν στην επαναφορά ισορροπίας σε περίπτωση μεταβολής της. ΑΤΟΜΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΑ Υπόθεση Ανελαστικών Προσδοκιών: Τα άτομα έχουν άποψη για το «κανονικό» επίπεδο τόκου. Σε περίπτωση που ο πραγματικός τόκος μεταβληθεί, αναμένεται η επαναφορά του στο επίπεδο του «κανονικού». Η MD 3 είναι η ασυνεχής καμπύλη ABCD Κρίσιμο Επιτόκιο = εξισορροπείται το Εισοδ. από τόκους και οι αναμενόμενες κεφαλαιακές ζημιές Στη στικτή Γραμμή BC i = ic το άτομο δεν αναμένει θετικό όφελος από διακράτηση ομολογιών. Είναι αδιάφορο άρα η MD είναι απροσδιόριστη. 12
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΑ Υπόθεση: Όλα τα οικονομούντα άτομα δεν έχουν τις ίδιες προσδοκίες για την εξέλιξη του κανονικού επιτοκίου. Όσο όμως μεγαλύτερο το επιτόκιο, τόσο περισσότερα άτομα αναμένουν πτώση του, και προτιμούν να κρατούν ομολογίες Η ζήτηση χρήματος αυξάνεται όσο μικρότερο το επιτόκιο αγοράς Όσο i τόσο MD Παγίδα Ρευστότητας Στην περιοχή αυτή η MD 3 τείνει να γίνει άπειρη. Τα άτομα αναμένουν τιμής των ομολογιών η οποία συνοδεύεται από απώλειες κεφαλαίου και άρα σε κάθε περίπτωση προτιμούν τη διακράτηση ρευστών διαθεσίμων, μετρητών Συνάρτηση MD 1 : Υπόθεση: οι συνήθειες πληρωμών βραχυχρόνια σταθερές. 13
Η MD 1 μεταβάλλεται ανάλογα του Υ Όσο πιο κοντά στην αρχή των αξόνων τόσο μικρότερο το εισόδημα που αντιστοιχεί. Συνάρτηση ΜD 2 : ίδια με MD 1 (σημαντικότερος παράγων το Υ) Όσο μεγαλύτερο Υ τόσο περισσότερες συναλλαγές και συνεχώς πιθανότερο να βρεθούν χωρίς ρευστά διαθέσιμα άρα προνοούν MD 2 Επιτόκιο Αγοράς και Τιμή Χρεογράφου *(Αφορά Απόφαση Αγοράς Χρεογρ.) 14
Χρεόγραφο: τίτλοι με σταθερή απόδοση κάθε χρόνο με διάρκεια στο διηνεκές. - Τελική απόδοση ο τόκος και οι μεταβολές στην αξία του κεφαλαίου - Για να αγοράσει 1 άτομο ομολογία πρέπει να κερδίσει τουλάχιστον τον τρέχοντα τόκο της αγοράς. - Μία μείωση της τιμής ομολογίας = απώλεια αξίας κεφαλαίου i Τ Και εδώ αυτό που απασχολεί τα άτομα είναι το αναμενόμενο επιτόκιο αγοράς Αν αναμένουν i ξέρουν ότι αυτό θα Τ της ομολογίας άρα θα υπάρχει κίνδυνος αν αγοράσουν τώρα να απωλέσουν αξία κεφαλαίου. Αγοράζουν όταν αναμένουν i *Όσον αφορά Απόφαση Πώλησης Χρεογράφων: αγορών χρεογρ. Τ τους και σε i MD 3 έχει όφελος το κοινό να πουλήσει ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Αύξηση Εθνικού Εισοδήματος Υ ΜD μετατοπίζει δεξιά γιατί αυξάνεται η ζήτηση για συναλλαγές 15
Με τη μετατόπιση αυξήθηκε ο i αυτό εξηγείται ως εξής: Η αύξηση του MD 1 ικανοποιείται με τη μεταφορά μέρους από τα διακρατούμενα διαθέσιμα για κερδοσκοπικούς σκοπούς στο ταμείο των συναλλαγών. Αυτό σημαίνει πώληση χρεογράφων αύξηση τόκου (λόγω πτώσης τιμής τους) και περιορισμός του MD 3. Εκτίμηση ότι θα αυξηθεί η μελλοντική απόδοση Χρεογράφων Μετατόπιση στα δεξιά MD. Η αύξηση του τόκου προκύπτει από την προτίμηση των ατόμων να διατηρήσουν περισσότερα μετρητά αντί χρεόγραφα Πωλούν λοιπόν χρεόγραφα η τιμή τους και αυξάνεται ο τόκος Εκτίμηση ότι μεταβλήθηκε η σημερινή απόδοση καμπύλης κίνηση επί αυτής της Αύξηση της Ποσότητας του Χρήματος Ms μετατόπιση καμπύλης Ms δεξιά Μs i γιατί η κεντρ. τραπ. για να αυξήσει την ποσότητα χρήματος θα πρέπει να απευθυνθεί στην ελεύθερη αγορά και ν αγοράσει απ το κοινό χρεόγραφα. Το κοινό για να πουλήσει πρέπει να χει κάποιο όφελος. Το Υ εδώ θεωρείται δεδομένο άρα ο μόνος τρόπος επηρεασμού του κοινού είναι η διακράτηση MD 3. Οι αυξημένες αγορές χρεογράφων αυξάνουν την τιμή τους και οδηγούν σε i που δημιουργεί και τις προϋποθέσεις για αύξηση ζήτησης MD 3 16