ΑΝΣΙΜΕΣΩΠΙΗ ΑΘΕΝΗ ΜΕ ΚΝΜ ΣΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΑΗ- ΥΕΙΡΟΤΡΓΙΚΗ ΑΝΣΙΜΕΣΩΠΙΗ Α. Μοράκης Ορθοπαιδικός Υειροσργός Σμήμα κολίωζης & πονδσλικής ηήλης ΝΟΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΣ Διεσθσντής: Κ. Ζαταρίοσ
Υρόνος ηοσ τειροσργείοσ Όηαλ ζε έλαλ αζζελή παξαηεξείηαη πξννδεπηηθή επηδείλσζε ηνπ λεπξνινγηθνχ ειιείκκαηνο θαη ππάξρεη πεξηνξηζκφο ηνπ εχξνπο ηνπ λσηηαίνπ ζσιήλα, ηφηε ππάξρεη έλδεημε άκεζεο θαη επείγνπζαο απνζπκπίεζεο. Οξηζκέλνη ζπληζηνχλ ρεηξνπξγηθή αληηκεηψπηζε ακέζσο κφιηο ζηαζεξνπνηεζεί ε γεληθή θαηάζηαζε, ελψ άιινη ππνζηεξίδνπλ ηελ θαζπζηέξεζε 4 ή πεξηζζνηέξσλ εκεξψλ, έηζη ψζηε λα ππνρσξήζεη ην κεηαηξαπκαηηθφ νίδεκα. - Anderson PA, Bohlman HH. Anterior decompression and arthrodesis of the cervical spine. Long-term motor inmprovement. Improvement in complete traumatic quadriplegia JBJS 1991; 74A: 683-692. - Bohlman HH, Anderson PA. Anterior decompression and artrhordesis of the cervical spine: Long-term motor inmprovement. Improvement in incomplete traumatic quadriplegia JBJS 1992; 74A: 671-682. - Delamarter RB, Coyle J. Acute management of spinal cord injury. J Am Acad Orthop Surg 1999; 7: 166-175
ηότοι τειροσργικής ανηιμεηώπιζης ε απηήλ πεξηιακβάλνληαη ε αλάηαμε θαη επζπγξάκκηζε ησλ ζπνλδπιηθψλ ζηνηρείσλ, ε απνζπκπίεζε ησλ λεπξηθψλ ηζηψλ θαη ε ζηαζεξνπνίεζε ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο.
Σα θαηάγκαηα θαη ηα εμαξζξήκαηα ζπκβαίλνπλ ζπρλά ζηηο πεξηνρέο κε ηε κεγαιχηεξε θηλεηηθφηεηα, φπσο είλαη ε απρελνζσξαθηθή (ΑΘ-) θαη ε ζσξαθννζθπτθή (ΘΟ-) ζπκβνιή. Α-Θ Α6-Θ2 Γηα δηαγλσζηηθνχο ιφγνπο, γηα ηελ επηινγή κεηαμχ ζπληεξεηηθήο ή ρεηξνπξγηθήο αληηκεηψπηζεο, θαζψο θαη γηα ηελ επηινγή ηεο θαηάιιειεο ρεηξνπξγηθήο κεζφδνπ ζπλήζσο απαηηείηαη πεξαηηέξσ απεηθνληζηηθφο έιεγρνο. Θ-Ο Θ11-Ο2
Απεικονιζηικές μέθοδοι Με ηελ αμνληθή ηνκνγξαθία, (CT), ειέγρνπκε ηελ νζηηθή αλαηνκία ηνπ θαηάγκαηνο, πξνβιέπνπκε ηελ αζηάζεηα ηεο θαηαγκαηηθήο πεξηνρήο θαη ππνινγίδνπκε ηελ θαηάιεςε ηνπ ζπνλδπιηθνχ ζσιήλα. Η 3-D αμνληθή κπνξεί λα θαλεί ρξήζηκε ζε ζχλζεηεο βιάβεο θαη ε αξηεξηνγξαθία ζε θαθψζεηο απρέλνο φπνπ ππνπηεπφκαζηε βιάβε ζπνλδπιηθήο αξηεξίαο.
Απεικονιζηικές μέθοδοι Η καγλεηηθή ηνκνγξαθία (MRI) ρξεζηκεχεη γηα έιεγρν ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ ζε πεξηπηψζεηο ηξαπκαηηζκνχ κε λεπξνινγηθή ζεκεηνινγία, ρσξίο λα αλεπξεζεί αίηην απφ ηνλ ππφινηπν αθηηλνινγηθφ έιεγρν, (π.ρ. ζε ζηέλσζε απρεληθνχ ζπνλδπιηθνχ ζσιήλα θαη ζε ηξαπκαηηθή δηζθνθήιε). ε αζζελείο κε κεησκέλε θιίκαθα Γιαζθφβεο πνπ δε κπνξνχλ λα εθηηκεζνχλ λεπξνινγηθά Γηα ηνλ έιεγρν ησλ ζπλδεζκηθψλ ζηνηρείσλ.
Μαγλεηηθή ηνκνγξαθία γίλεηαη επίζεο πξηλ ηελ αλάηαμε απρεληθνχ εμαξζξήκαηνο κε θξαληαθή έιμε ζηα επείγνληα, ζε αζζελείο ρσξίο λεπξνινγηθή ζεκεηνινγία θαη ζε αζζελείο κε αηειή λεπξνινγηθή βιάβε γηα λα απνθιείζνπκε ηελ χπαξμε δηζθηθνχ ηεκαρίνπ ην νπνίν θαηά ηελ αλάηαμε κπνξεί λα κπεη ζην ζπνλδπιηθφ ζσιήλα θαη λα πξνθαιέζεη ηξαπκαηηζκφ ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ. Μεξηθέο κειέηεο ακθηζβεηνχλ ηελ αλάγθε καγλεηηθήο ηνκνγξαθίαο πξηλ ηελ αλάηαμε ζε αζζελείο κε αηειή λεπξνινγηθή βιάβε.
Υειροσργική ανηιμεηώπιζη-γενικά Σα ζπνλδπιηθά θαηάγκαηα κπνξνχλ λα αληηκεησπηζζνχλ κε πξφζζηεο, νπίζζηεο, ή ζπλδπαζκέλεο πξνζπειάζεηο. Η αλαηνκία ηνπ θαηάγκαηνο θαη νη ζπλέπεηεο ζηελ εκβηνκεραληθή θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο πξέπεη λα εθηηκεζνχλ πξνεγρεηξεηηθά. Ο F. Denis δεκνζίεπζε ην 1983 κία ηαμηλφκεζε θαηαγκάησλ ε νπνία ρψξηδε ηε ζε 3 θνιψλεο (νπίζζηα, κέζε, πξφζζηα). Denis F. (1983). Το σύστημα των τριών κολώνων της ΣΣ.
Οη πξφζζηεο πξνζπειάζεηο απνθαζηζηνχλ ηελ πξφζζηα θνιψλα, θπξίσο φπνπ ην ζπνλδπιηθφ ζψκα αλεπαξθή ζην λα θξαηήζεη ην βάξνο ηνπ ζψκαηνο. Απηφ νδεγεί ζε θαζίδεζε θαη πηζαλά ζε λεπξνινγηθή επηπινθή απφ πίεζε ηνπ λεπξηθνχ ηζηνχ. Οη νπίζζηεο πξνζπειάζεηο έρνπλ έλδεημε ζε ξήμε ησλ νπίζζησλ ζηνηρείσλ θαη ζε εμαξζξήκαηα. Απνζπκπίεζε ηνπ λεπξηθνχ ηζηνχ γίλεηαη θαη κε νπίζζηεο πξνζπειάζεηο ζηα ζσξαθννζθπτθά θαηάγκαηα. Σειεπηαία ππάξρνπλ εξγαζίεο ππέξ ησλ νπίζζησλ πξνζπειάζεσλ γηα ηελ νμεία αληηκεηψπηζε ησλ ΚΝΜ θαη ελίζρπζε ηεο πξφζζηαο θνιψλαο ζε δεχηεξν ρξφλν. Ελίζρπζε ηεο πξφζζηαο θνιψλαο ζε έλα ρξφλν, ζε ζσξαθηθά θαη νζθπτθά ζπνλδπιηθά θαηάγκαηα, κε νπίζζηα πξνζπέιαζε. Απηφ γίλεηαη κε έγρπζε ηζηκέληνπ, ή ηνπνζέηεζε θισβνχ θαη κνζρεπκάησλ.
Κακώζεις αστένος Η απρεληθή ζπνλδπιηθή ζηήιε ρσξίδεηαη ζηελ αλψηεξε (Α0-Α2) θαη ηελ θαηψηεξε (Α3-Α7). Οη Α1 θαη Α2 απρεληθνί ζπφλδπινη έρνπλ αλαηνκηθέο θαη ιεηηνπξγηθέο ηδηαηηεξφηεηεο, νη θαθψζεηο ηνπο ηαμηλνκνχληαη δηαθνξεηηθά θαη έρνπλ δηαθνξεηηθή ρεηξνπξγηθή αληηκεηψπηζε. Αληίζεηα νη θαθψζεηο ησλ θαηψηεξσλ απρεληθψλ ζπνλδχισλ (Α3-Α7), αληηκεησπίδνληαη ρεηξνπξγηθά κε ηξφπν παξφκνην ησλ θαθψζεσλ ησλ ζσξαθννζθπτθψλ ζπνλδχισλ.
Κακώζεις ανώηερης αστενικής ζπονδσλικής ζηήλης Θληναπρεληθφ εμάξζξεκα Καηάγκαηα ησλ ηληαθψλ θνλδχισλ Καηάγκαηα ηνπ άηιαληα Αηιαληναμνληθφ εμάξζξεκα Καηάγκαηα ηνπ άμνλνο (Α2) Σξαπκαηηθή ζπνλδπινιίζζεζε Α2-Α3 (hangman s fracture)
Κακώζεις καηώηερης αστενικής ζπονδσλικής ζηήλης Οη θαθψζεηο ηεο θαηψηεξεο απρεληθήο κνίξαο (Α3-Α7) αληηκεησπίδνληαη κε πξφζζηα πξνζπέιαζε θαη ζπνλδπινδεζία ζε πεξηπηψζεηο ζπληξηπηηθψλ θαηαγκάησλ κε πίεζε ζην λσηηαίν κπειφ απφ νζηηθά ή δηζθηθά ηεκάρηα.
Οπίζζηα πξνζπέιαζε γίλεηαη ζε εμαξζξήκαηα, ή ξήμεηο ησλ νπίζζησλ ζηνηρείσλ. Σα εηεξφπιεπξα εμαξζξήκαηα αληηκεησπίδνληαη ρεηξνπξγηθά αθνχ γίλεη πξψηα πξνζπάζεηα αλάηαμεο κε θξαληαθή έιμε. Σα ακθνηεξφπιεπξα εμαξζξήκαηα είλαη αζηαζείο θαθψζεηο νη νπνίεο ρξήδνπλ αλάηαμεο θαη νπίζζηαο ζηαζεξνπνίεζε
πλδπαζκέλεο πξνζπειάζεηο γίλνληαη ζε ζχλζεηεο θαη αζηαζείο θαθψζεηο φπνπ ππάξρνπλ βιάβεο ζηελ πξφζζηα θαη νπίζζηα θνιψλα, θαη ζε θαηάγκαηα ηχπνπ Chance. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο γίλεηαη πξφζζηα θαη νπίζζηα ζπνλδπινδεζία
Κακώζεις θωρακοοζθσϊκής ζπονδσλικής ζηήλης Πξφζζηα πξνζπέιαζε γίλεηαη ζηηο αθφινπζεο πεξηπηψζεηο: Καηάγκαηα κε ιίγεο πηζαλφηεηεο αλάηαμεο κε νπίζζηα ζπνλδπινδεζία: ηέλσζε ηνπ θαλαιηνχ > 67% πληξηβή κε θχθσζε > 30º > 3-4 εβδνκάδεο απφ ηελ θάθσζε Καηάγκαηα κε αηειή απνζπκπίεζε θαη λεπξνινγηθή βειηίσζε κεηά απφ νπίζζηα ζπνλδπινδεζία Αλαθαηαζθεπή ηεο πξφζζηαο θνιψλαο κεηά απφ νπίζζηα βξαρεία ζπνλδπινδεζία Σξαπκαηηθή θήιε κεζνζπνλδπιίνπ δίζθνπ κεηά απφ θάθσζε θάκςεο -δηάηαζεο (Θ)
Σα ζχγρξνλα ζπζηήκαηα νπίζζηαο ζπνλδπινδεζίαο είλαη: Θζρπξά ζπζηήκαηα δηαπρεληθψλ βηδψλ Απαηηνχλ ιηγφηεξα επίπεδα απφ ηα ζπζηήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ άγθηζηξα Είλαη δπλαηή ε βξαρεία ζπνλδπινδεζία ππφ πξνυπνζέζεηο: Οη βίδεο πξέπεη λα έρνπλ: Σε κέγηζηε δπλαηή δηάκεηξν Μήθνο πνπ μεπεξλά ην 70-80% ηνπ ζψκαηνο Σνπνζέηεζε ζε ζχγθιηζε (triangulation) Παιαηφ ζχζηεκα ζπνλδπινδεζίαο. χγρξνλν ζχζηεκα ζπνλδπινδεζίαο.
Με ηα ζπζηήκαηα απηά είλαη δπλαηή ε αλάηαμε ηνπ θαηάγκαηνο θαη ε έκκεζε απνζπκπίεζε ησλ λεπξηθψλ ζηνηρείσλ κέζσ ζπλδεζκφηαμεο κε ρεηξηζκνχο ιφξδσζεο θαη δηάηαζεο. Καιχηεξα απνηειέζκαηα έρνπκε εληφο 12 εκεξψλ απφ ηελ θάθσζε θαη κπνξεί λα γίλεη δηφξζσζε > 50% ηεο ζηέλσζεο ηνπ λσηηαίνπ ζσιήλα. Απαηηείηαη αθεξαηφηεηα ηνπ νπηζζίνπ επηκήθε ζπλδέζκνπ πνπ ζρεδφλ πνηέ δελ ξήγλπηαη.
ηελ Ειιάδα πξσηνρξεζηκνπνηήζεθε ην δηαπρεληθφ πιηθφ ηνλ Οθηψβξην ηνπ 1989 ζην Σκήκα θνιίσζεο θαη πνλδπιηθήο ηήιεο (Μνλάδα ηφηε), απφ ηνλ θ. Κψζηα Ζαραξίνπ θαη δχν εθπαηδεπφκελνπο ηαηξνχο ζην Ννζνθνκείν ΚΑΣ Κεθηζηά. Έθηνηε κέρξη θαη ζήκεξα είλαη ην θχξην πιηθφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζπνλδπινδεζία ηεο.
Αληέλδεημε γηα ηε ηερληθή απηή είλαη ε παξνπζία αλεζηξακκέλνπ ηεκαρίνπ ζην λσηηαίν ζσιήλα πνπ δελ αλαηάζζεηαη κέζσ ζπλδεζκφηαμεο. ηελ πεξίπησζε απηή απαηηείηαη αλνηθηή αλάηαμε ηνπ ηεκαρίνπ. Σα ζσξαθηθά θαηάγκαηα, φηαλ ηα αληηκεησπίδνπκε κε νπίζζηα πξνζπέιαζε, ρξεηάδεηαη καθξά ζπνλδπινδεζία
ε πεξηπηψζεηο εμαξζξεκάησλ κε πιάγηα παξεθηφπηζε, κεηαηξαπκαηηθή ζθνιίσζε θαη θαηάιεςε ηνπ λσηηαίνπ ζσιήλα κε ζπληξηβή θαη ησλ ηξηψλ θνιψλσλ, ε νπίζζηα ζπνλδπινδεζία πξνεγείηαη γηα λα γίλεη αλάηαμε ηνπ εμαξζξήκαηνο θαη δηφξζσζε ηεο παξακφξθσζεο θαη αθνινπζεί ε πξφζζηα απνζπκπίεζε θαη ζηαζεξνπνίεζε κε δηαζσκαηηθφ θισβφ.
Όπσο αλαθέξακε, ηα ηειεπηαία ρξφληα, ε ζηήξημε ηεο πξφζζηαο θνιψλαο επηηπγράλεηαη κε ηελ νπίζζηα πξνζπέιαζε ζε έλα ρξφλν. Γηα ην ζθνπφ απηφ κειέηεο πξνηείλνπλ έγρπζε ηζηκέληνπ, ή ηνπνζέηεζε δηαηεηλφκελνπ θισβνχ απφ ηελ νπίζζηα πξνζπέιαζε.
σμπεράζμαηα αλ ζπκπέξαζκα, ν ρεηξνπξγφο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο ζα πξέπεη λα θάλεη ζσζηή θαηάηαμε ηεο θαθψζεσο, γλσξίδνληαο πνιχ θαιά ηελ εκβηνκεραληθή ηεο θαη λα είλαη εθπαηδεπκέλνο κε ηα ζχγρξνλα ζπζηήκαηα ζπνλδπινδεζίαο γηα λα επηιέμεη ηελ θαηάιιειε ρεηξνπξγηθή αληηκεηψπηζε αθφκα θαη ζε ζχλζεηεο θαθψζεηο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο. Με μερλάκε!!! Σν ρεηξνπξγείν γηα ηνλ αζζελή κε ΚΝΜ είλαη κφλν ε αξρή. Αθνινπζεί κία επίπνλε δηαδηθαζία απνθαηάζηαζεο.
EYXΑΡΘΣΩ!!