Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 2012-2013 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα Ενότητα 1 Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο Η επιβίωση αρχαίων ελληνικών λέξεων στο λεξιλόγιο της νέας ελληνικής αλλά και άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών. Αναφορά στο ελληνικό αλφάβητο και τις αρχαίες διαλέκτους. «Γιατί να μάθω Αρχαία Ελληνικά;»: βίντεο (διάρκεια: 9:08 ) (προαιρετικά, ως αφορμή για συζήτηση.) 1 ½ Ενότητα 2 Α. Κείμενο Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα 1 ½ Βίντεο με το κείμενο και τη μετάφρασή του (διάρκεια 3:30 ). Β. Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες; ½ Παρουσίαση (PowerPoint) για την αρχαία ελληνική γραφή (διάρκεια 1:11 ). Γ. Γραμματική Φθόγγοι και γράμματα 1 Διαίρεση φωνηέντων και συμφώνων, δίφθογγοι, προσωδία. Άσκηση εγχειριδίου: στην τάξη Ενότητα 3 Α. Κείμενο Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων 1½ Βίντεο με παρουσίαση του κειμένου (διάρκεια 4:20 ). Διαδραστική άσκηση στο ειδικό λεξιλόγιο του κειμένου (επαγγέλματα). Εμπλουτισμός λεξιλογίου: ἕτερος, βίος, ἵνα, πορίζομαι, πολλάκις, ἐπιτήδεια, μανθάνω. 1 / 9

Γ. Γραμματική 1½ Τόνοι και πνεύματα Εμπλουτισμένη η θεωρία του εγχειριδίου για τους τόνους, τα πνεύματα και τους κανόνες τονισμού. Παρουσίαση (PowerPoint) του τονικού συστήματος και των βασικών κανόνων τονισμού. Διαδραστική άσκηση στον τονισμό. Μέρη του λόγου Αναφορά στα μέρη του λόγου, διάκριση κλιτών και άκλιτων, αναφορά στα πτωτικά. Άσκηση από τον διδάσκοντα με παραδείγματα από το κείμενο. Ενότητα 4 Α. Κείμενο Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας 1½ Βίντεο με παρουσίαση του κειμένου (διάρκεια 2:13 ). Εμπλουτισμός λεξιλογίου: οἶμαι, ὁρῶ, εἶτα, ἅπας, οὖν, τε. Β1. Λεξιλογικός πίνακας ἡ φωνή ½. Ασκήσεις: όλες στην τάξη Γ1. Γραμματική 2 Επαναληπτική διαδραστική άσκηση στα μέρη του λόγου. Από την ενότητα 3 Τα παρεπόμενα των πτωτικών Απόδοση της δοτικής πτώσης στη νέα ελληνική Επιβίωση της δοτικής σε στερεότυπες φράσεις. Το άρθρο Κλίση του οριστικού άρθρου. Β κλίση ουσιαστικών Κλίση των δευτερόκλιτων ουσιαστικών με παραδείγματα και των τριών γενών. Συνημμένα: οι πίνακες κλίσης από το εγχειρίδιο της Γραμματικής και οι ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου (OneNote). Ασκήσεις από το εγχειρίδιο: στην τάξη: 2, 3 / στο σπίτι: 4, 5 Γ2. Σύνταξη 1½ Οι όροι της πρότασης Διάκριση των κύριων από τους δευτερεύοντες όρους. Η δομή της (απλής) πρότασης Το υποκείμενο και το κατηγόρημα στην περίπτωση μιας απλής πρότασης 2 / 9

(Παραδείγματα από τα διδαγμένα κείμενα). Στην ενότητα αυτή θα περιοριστούμε σε απλή αναφορά των κύριων όρων του κατηγορήματος, για να αρχίσουμε αδρομερώς τη συντακτική ανάλυση των κειμένων. Αναλυτικότερη διδασκαλία των κύριων όρων του κατηγορήματος θα γίνει στην ενότητα 7. Από την ενότητα 12 Τα είδη των προτάσεων ως προς τους όρους τους Περιγραφή των ειδών των προτάσεων: απλές, σύνθετες, ελλειπτικές και επαυξημένες προτάσεις. Συνημμένα: η θεωρία και οι ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου (OneNote). Ασκήσεις: στην τάξη 6, 7 (σελ. 97) Ενότητα 5 Α. Κείμενο Ο πλούτος της αττικής γης 1½ Εμπλουτισμός λεξιλογίου: γιγνώσκω, σκοπῶ, δύναμαι, ἄρχομαι, εἰ, οὕτω, γάρ, ὥσπερ, ἐνταῦθα, ἐνθάδε. Συντακτική ανάλυση του κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού μέρους της πρότασης, επισήμανση των κύριων όρων). Βίντεο με τη μετάφραση του κειμένου. Β1. Λεξιλογικός πίνακας ἡ γῆ ½ Ασκήσεις: όλες στην τάξη Γ. Γραμματική 2 Από την ενότητα 4 Προσωπικές αντωνυμίες Κλίση των προσωπικών αντωνυμιών α και β προσώπου. Ασκήσεις: στην τάξη: 1 / στο σπίτι: 2 Από την ενότητα 3 Τα παρεπόμενα του ρήματος Εκμάθηση των παρεπομένων του ρήματος, ειδικότερα όσων δεν υπάρχουν στη νέα ελληνική. - Η οριστική έγκλιση (σημασία, χρόνοι) Οριστική ενεστώτα του ρ. εἰμί Ασκήσεις: στην τάξη: 2 / στο σπίτι: 1 Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα ε.φ. φωνηεντόληκτων βαρύτονων ρημάτων Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα ε.φ. αφωνολήκτων βαρύτονων ρημάτων Ασκήσεις: στην τάξη: 5, 6 / στο σπίτι: 4, 7 3 / 9

Ενότητα 6 Α. Κείμενο Η ομορφιά δεν είναι το παν 1½ Βίντεο με παρουσίαση του κειμένου. Εμπλουτισμός λεξιλογίου: ἴδιος, κόσμος, ψέγω, πᾶς, τὶς, μάλιστα. Συντακτική ανάλυση του κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού μέρους της πρότασης, αναγνώριση των κύριων όρων). [Χρήση «κουρτίνας» στο Smartboard] Β1. Λεξιλογικός πίνακας πίνω ½ Ασκήσεις: στην τάξη: 1, 2 Γ. Γραμματική 2 Α κλίση ουσιαστικών Παραδείγματα κλίσης των πρωτόκλιτων ουσιαστικών. Παρατηρήσεις για το σχηματισμό και τον τονισμό των ουσιαστικών. Διαδραστική άσκηση. Συνημμένο: οι πίνακες κλίσης από το εγχειρίδιο της Γραμματικής Ασκήσεις του εγχειριδίου: στην τάξη: 1 / στο σπίτι: 2, 3 Από την ενότητα 8 Δευτερόκλιτα επίθετα Διάκριση των τρικατάληκτων και δικατάληκτων επιθέτων. Παραδείγματα κλίσης. Διαδραστική άσκηση. Συνημμένο: οι πίνακες κλίσης από το εγχειρίδιο της Γραμματικής Ασκήσεις: στην τάξη: 2, 5 / στο σπίτι: 1, 3 Σύνταξη 1 Το όνομα και τα ισοδύναμά του Αναφορά στα στοιχεία με ονοματική λειτουργία. Παραδείγματα από τα κείμενα. Αναφορά στις συντακτικές λειτουργίες του ονόματος και των ισοδυνάμων του. Ενότητα 7 Α. Κείμενο Η λύση του γόρδιου δεσμού 1½ Βίντεο με παρουσίαση του κειμένου. Εμπλουτισμός λεξιλογίου: χρή, ἄρχω, φημί, θύω, ἡ ὑστεραία. Συντακτική ανάλυση προτάσεων του κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού 4 / 9

μέρους της πρότασης, αναγνώριση των κύριων όρων, σύνδεση των προσδιορισμών με τους όρους που προσδιορίζουν). [Χρήση «κουρτίνας» στο Smartboard] Β1. Λεξιλογικός πίνακας ζευγνύω ½ Ασκήσεις: στο σπίτι: 2, 4 Γ1. Γραμματική 2 Η αύξηση Η συλλαβική και η χρονική αύξηση Οριστική παρατατικού ρ. εἰμὶ Κλίση του χρόνου. Ασκήσεις εγχειριδίου: στην τάξη: 1 / στο σπίτι: 2 Οριστική παρατατικού και αορίστου ε.φ. φωνηεντόληκτων βαρύτονων ρημάτων Οριστική αορίστου ε.φ. αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων Ασκήσεις εγχειριδίου: στην τάξη: 6 / στο σπίτι: 4, 5 Οριστική αορίστου β ε.φ. Σχηματισμός και κλίση του χρόνου. Κατάλογος με τα συνηθέστερα ρήματα που σχηματίζουν αόριστο β. Άσκηση από τον διδάσκοντα. Διαδραστική επαναληπτική άσκηση στην κλίση χρόνων της Οριστικής ε.φ. (ενεστώτας, παρατατικός, μέλλοντας, αόριστος, αόριστος β ). Γ2. Σύνταξη 1½ Από την ενότητα 11 Οι κύριοι όροι μιας απλής πρότασης Το υποκείμενο, το κατηγορούμενο και το αντικείμενο: εμπλουτισμένο το υλικό του εγχειριδίου με παραδείγματα από τα κείμενα. Ασκήσεις του εγχειριδίου: στην τάξη: 2, 5, 7 / στο σπίτι: 1,3 Οι ασκήσεις 4, 6, 8 περιέχουν και στοιχεία επανάληψης των ουσιαστικών α και β κλίσης. Ενότητα 10 Α. Κείμενο Ο Σωκράτης για τη φιλία 1 ½ Εμπλουτισμός λεξιλογίου: κτῶμαι, δεῖ, ἔνιοι, θεραπεύω, ἐπιμέλομαι/ἐπιμελοῦμαι, καίτοι, ἕνεκεν. Συντακτική ανάλυση του πρώτου μέρους του κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού μέρους της πρότασης, αναγνώριση των κύριων όρων, σύνδεση των 5 / 9

προσδιορισμών). [Χρήση «κουρτίνας» στο Smartboard] Διαδραστική άσκηση στη μετάφραση του δεύτερου μέρους κειμένου. Βίντεο με το αρχαίο κείμενο και τη μετάφρασή του (διάρκεια 3:46 ). Β1. Λεξιλογικός πίνακας κτῶμαι ½ Ασκήσεις: στην τάξη: 2 / στο σπίτι: 3 Γ1. Γραμματική 2 Από την ενότητα 9 Ο αναδιπλασιασμός Αναφορά στα είδη του αναδιπλασιασμού (όχι στον αττικό αναδιπλασιασμό) Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου ε.φ. φωνηεντόληκτων βαρύτονων ρημάτων Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου ε.φ. αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων. Ασκήσεις: στην τάξη: 1, 2 / στο σπίτι: 4, 5 Από την ενότητα 8 Η δεικτική αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο Κλίση της αντωνυμίας. Άσκηση: στο σπίτι: 4 Γ2. Σύνταξη 1 Από την ενότητα 8 (του εγχειριδίου της Β Γυμνασίου) Το αντικείμενο: άμεσο και έμμεσο Σύνταξη δίπτωτων ρημάτων. Διάκριση άμεσου και έμμεσου αντικειμένου. Παραδείγματα μονόπτωτων και δίπτωτων ρημάτων από τα κείμενα. Διαδραστική επαναληπτική άσκηση στην αναγνώριση των κύριων όρων της πρότασης. Συνημμένο: Οι σχετικές σελίδες του σχολικού εγχειριδίου (θεωρία, ασκήσεις). Ενότητα 11 Α. Κείμενο Η αγάπη του Αλεξάνδρου για τον Βουκεφάλα 1 ½ Βίντεο με παρουσίαση του κειμένου (διάρκεια 6:57 ). Εμπλουτισμός λεξιλογίου: ἀποθνῄσκω, θυμός, ἀποκτείνω, σπουδή, ἔνθεν, πρόσθεν. Συντακτική ανάλυση του προς μετάφραση κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού μέρους της πρότασης, αναγνώριση των κύριων όρων, σύνδεση των προσδιορισμών, σύνταξη απαρεμφάτων). [Χρήση «κουρτίνας» στο Smartboard] Διαδραστική άσκηση στη μετάφραση του κειμένου. Β1. Λεξιλογικός πίνακας ἡ πόλις ½ 6 / 9

Ασκήσεις: στην τάξη: 3 / στο σπίτι: 2, 4 Γ1. Γραμματική 1 Συνημμένο: πίνακας κλίσης όλων των χρόνων της Οριστικής του ρ. λύω. Διαδραστική επαναληπτική άσκηση στην κλίση όλων των χρόνων της Οριστικής. Από την ενότητα 13 Απαρέμφατα ε.φ. φωνηεντολήκτων και αφωνολήκτων βαρύτονων ρημάτων Σχηματισμός των απαρεμφάτων ε.φ. όλων των χρόνων. Άσκηση: στο σπίτι: 6 ή άσκηση από τον διδάσκοντα. Απαρέμφατο αορίστου β ε.φ. Γ2. Σύνταξη Το απαρέμφατο 1 (εμπλουτισμένο το υλικό του εγχειριδίου) Από την ενότητα 13 Τα είδη του απαρεμφάτου. Οι κύριες συντακτικές χρήσεις του (άναρθρου) απαρεμφάτου. Το απαρέμφατο ως αντικείμενο. Παραδείγματα από τα κείμενα. Άσκηση: στο σπίτι: 5 (εκτός του δ), σελ. 105 Ενότητα 13 Α. Κείμενο Δάμων και Φιντίας 1 ½ Εμπλουτισμός λεξιλογίου: ἐπιβουλεύω, αἰτοῦμαι, βούλομαι, τάσσομαι Συντακτική ανάλυση του προς μετάφραση κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού μέρους της πρότασης, αναγνώριση των κύριων όρων, σύνδεση των προσδιορισμών, σύνταξη των απαρεμφάτων). [Χρήση «κουρτίνας» στο Smartboard] Διαδραστική άσκηση στην κατανόηση του πρώτου μέρους του κειμένου. Διαδραστική άσκηση στη μετάφραση του κειμένου. Β1. Λεξιλογικός πίνακας ὁ τύραννος ½ Άσκηση: στο σπίτι: 2 Γ1. Γραμματική 1 Διαδραστική επαναληπτική άσκηση στην κλίση ουσιαστικών α, β κλίσης. Διαδραστική επαναληπτική άσκηση στην κλίση των χρόνων της οριστικής και το σχηματισμό των απαρεμφάτων ενεργητικής φωνής (παραδείγματα από το κείμενο). Γ2. Σύνταξη 1 ½ (εμπλουτισμένο το υλικό του εγχειριδίου) Από την ενότητα 13 Οι κύριες συντακτικές χρήσεις του (άναρθρου) απαρεμφάτου. Το απαρέμφατο ως υποκείμενο. Άσκηση: στο σπίτι: 5 7 / 9

Από την ενότητα 17 Το υποκείμενο του απαρεμφάτου. Ταυτοπροσωπία και ετεροπροσωπία. Από την ενότητα 5 (του εγχειριδίου της Β Γυμνασίου) Η απρόσωπη σύνταξη και η δοτική προσωπική. Ενότητα 14 Α. Κείμενο Ένα άδικο παράπονο 2 Εμπλουτισμός λεξιλογίου: καλός, αἰτιῶμαι, οὖς, πάσχω, ἢν. Συντακτική ανάλυση του κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού μέρους της πρότασης, αναγνώριση των κύριων όρων, σύνδεση των προσδιορισμών, σύνταξη των απαρεμφάτων). [Χρήση «κουρτίνας» στο Smartboard] Διαδραστική άσκηση στη μετάφραση του κειμένου. Β1. Λεξιλογικός πίνακας ἄρχω ½. Ασκήσεις: στην τάξη: 2 / στο σπίτι: 1 Γ. Γραμματική 1 Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα μ.φ. βαρύτονων φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων ρημάτων Οριστική μέλλοντα ρ. εἰμὶ. Ασκήσεις: στην τάξη: 5, 6, 9 / στο σπίτι: 7, 8 Ενότητα 15 Γ. Γραμματική 1 Οριστική παρατατικού και αορίστου μ.φ. βαρύτονων φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων ρημάτων. Οριστική αορίστου β μ.φ. Σχηματισμός και κλίση του χρόνου. Ασκήσεις: στην τάξη: 2, 6 / στο σπίτι: 4, 5. Για τον αόριστο β, άσκηση από το διδάσκοντα. Ενότητα 16 Α. Κείμενο Το θλιβερό τέλος ενός τυράννου 2 8 / 9

Εμπλουτισμός λεξιλογίου: ναῦς, θυγάτηρ, διάγω. Συντακτική ανάλυση του κειμένου (διάκριση ονοματικού ρηματικού μέρους της πρότασης, αναγνώριση των κύριων όρων, σύνδεση των προσδιορισμών, σύνταξη των απαρεμφάτων). [Χρήση «κουρτίνας» στο Smartboard] Διαδραστική άσκηση στη μετάφραση του κειμένου. Β1. Λεξιλογικός πίνακας ἡ θάλαττα ½. Ασκήσεις: στην τάξη: 2 / στο σπίτι: 3 Γ. Γραμματική 1 Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου μ.φ. βαρύτονων φωνηεντόληκτων ρημάτων. Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου μ.φ. βαρύτονων αφωνόληκτων ρημάτων. Σχηματισμός και κλίση των χρόνων με έμφαση στα φωνηεντόληκτα. Το σχηματισμό και την κλίση των αφωνολήκτων θα τα μελετήσουν οι μαθητές από το εγχειρίδιο, με σκοπό την αναγνώριση των τύπων και όχι την εκμάθηση της κλίσης των ρημάτων. Συνημμένα: οι ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου και πίνακας κλίσης όλων των χρόνων της Οριστικής του ρ. λύομαι. Ασκήσεις: στην τάξη: 1, 2 / στο σπίτι: 3, 5 Ενότητα 17 Γ. Γραμματική 1 Απαρέμφατα μ.φ. βαρύτονων φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων ρημάτων. Σχηματισμός των απαρεμφάτων μ.φ. όλων των χρόνων. Συνημμένο: οι ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου. Απαρέμφατο αορίστου β μ.φ. Σχηματισμός του απαρεμφάτου. Διαδραστική επαναληπτική άσκηση στην κλίση των ρημάτων μέσης φωνής (οριστική, απαρέμφατα). Ενότητα 18 Γ1. Γραμματική Επαναληπτικές ασκήσεις 1 Γ2. Σύνταξη Επαναληπτικές ασκήσεις 1 Σύνολο 52 9 / 9