ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 1 Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου Newsletter Τεύχος1 ΑΠΟΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΙΚΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΟΥ ΡΟΥΔΙΟΥ Χαιρετισμός της Προέδρου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ Ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου (σελ. 2) Ο Εθνικός Δρυμός Αίνου, ιδρύθηκε το 1962, κυρίως για να προστατευθεί ότι είχε απομείνει από το άλλοτε ακμαίο και μεγαλόπρεπο δάσος του, το οποίο συνίσταται σχεδόν αποκλειστικά από ένα από τα ωραιότερα δασικά δένδρα, δηλαδή από την κεφαλληνιακή Ελάτη (Abies cephalonica). Και δικαίως κηρύχθηκε ως Εθνικός Δρυμός ο Αίνος, αφού το όρος αποτελεί κατά τον Διεθνή Κώδικα Βοτανικής την κλασσική θέση του ενδημικού για την Ελλάδα είδους της κεφαλληνιακής Ελάτης. Αλλά και πέραν τούτου γιατί το όλον οικοσύστημα του Αίνου είναι ιδιαιτέρου επιστημονικού και αισθητικού ενδιαφέροντος και αποτελεί τον πνεύμονα της Κεφαλονιάς και την καρδιά της πλούσιας βιοποικιλότητας της νήσου. Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου καταβάλει κάθε προσπάθεια για την προστασία του Δρυμού. Και συγχρόνως έχει θέσει ως στόχο του να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε ο περίπατος των επισκεπτών του Δρυμού να είναι όχι μόνο ευκαιρία φυσιολατρίας και αναψυχής, αλλά και φυσιογνωσίας. Δηλαδή, να ενημερώνεται ο επισκέπτης για την μοναδική βιοποικιλότητα του Δρυμού, την αξία της προστασίας του περιβάλλοντός του και κυρίως την αξία της ίδιας της ζωής του. Ο Αίνος, ο οποίος έχει σφραγίσει ανεξίτηλα την ζωή των κατοίκων της Κεφαλονιάς, ακόμη από τους προϊστορικούς χρόνους, ανήκει πρωτίστως σε αυτούς, αλλά και σε όλους όσους αγαπούν την ελληνική φύση. Χωρίς την βοήθεια όλων η προστασία και η διατήρηση του Δρυμού είναι ανέφικτη! Θα προσπαθούμε συνεχώς να σας ενημερώνουμε και να εμπλουτίζουμε τις γνώσεις σας. Οι υποδείξεις σας και κάθε συνεργασία σας θα μας είναι πάντοτε ευπρόσδεκτες. Η Πρόεδρος του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, Γεωργία Καμάρη Ομότ. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών Η χλωρίδα του Εθνικού Δρυμού του Αίνου-Κεφαλληνιακή Ελάτη (σελ. 3) Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (σελ. 5) Ο Φορέας μας συνεργάστηκε με Ξένα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα AgroParisTech (σελ. 6) Εθελοντισμός Δράση υλοποίησης προγράμματος της Νέας Γενιάς σε Δράση EVS (σελ. 7) Συμμετοχή του Φορέα στο 16 ου Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου (σελ. 8) Γιορτή Πουλιών (σελ. 9)
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 2 Ο Ρόλος του Φορέα Βασικός στόχος του έργου του Φορέα Διαχείρισης είναι η προστασία, διαχείριση και ανάδειξη του Εθνικού Δρυμού Αίνου. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου απαραίτητη είναι η θεσμοθέτηση μίας σειράς διαχειριστικών, περιβαλλοντικών και οικολογικών μέτρων, που θα είναι η βάση για την προώθηση θετικών ενεργειών και παρεμβάσεων προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, με αποτέλεσμα την αρμονική συνύπαρξη του περιβάλλοντος και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ο Φορέας μπορεί να συντελέσει στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Εθνικού Δρυμού, πρέπει όμως να επιλύσει και να συμβιβάσει πολύπλοκα βιολογικά, κοινωνικοοικονομικά και τεχνικά θέματα. Ο Φορέας θα πρέπει να αναλάβει σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, τις συναρμόδιες υπηρεσίες και τους κατοίκους την προστασία, οργάνωση και λειτουργία του χώρου ευθύνης του. Η υλοποίηση του στόχου αυτού στην πράξη αποτελεί βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή των στόχων του Διαχειριστικού Σχεδίου και της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης. Η υλοποίηση στην πράξη του στόχου αυτού, θα εξασφαλισθεί με την εφαρμογή μέτρων και ενεργειών που θα αποβλέπουν στην προστασία και διατήρηση των σπάνιων και απειλούμενων ειδών της χλωρίδας και της πανίδας, στη συντήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι αρμοδιότητες του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου Οι αρμοδιότητες του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου βάσει του άρθρου 15 του ν. 2742/1999 «Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» είναι: 1. Η κατάρτιση και η ευθύνη εφαρμογής του Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας των προστατευόμενων αντικειμένων, καθώς και των σχεδίων διαχείρισης και του κανονισμού λειτουργίας της Προστατευόμενης Περιοχής. 2. Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής των κανονιστικών όρων και περιορισμών που επιβάλλει το θεσμικό πλαίσιο προστασίας της Προστατευόμενης Περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, οι Φορείς διαχείρισης μεριμνούν για την συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων για τις περιοχές ευθύνες τους, καθώς και για την συγκρότηση και λειτουργία σχετικών βάσεων δεδομένων και τεκμηρίωσης, σύμφωνα με τα υπάρχοντα εθνικά πρότυπα. 3. Η παροχή γνωμοδοτήσεων για έργα και δραστηριότητες που εμπίπτουν εντός της περιοχής ευθύνης του, καθώς και για κάθε άλλο θέμα για το οποίο ζητείται η γνώμη τους από τις αρμόδιες αρχές. 4. Η επικουρία των αρμοδίων διοικητικών και δικαστικών αρχών στον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των περιβαλλοντικών και πολεοδομικών όρων που ισχύουν ή επιβάλλονται αντιστοίχως για έργα και δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στην Περιοχή ευθύνης του. 5. Η κατάρτιση μελετών και ερευνών, καθώς και η εκτέλεση τεχνικών ή άλλων έργων που περιλαμβάνονται στο οικείο σχέδιο διαχείρισης και στα αντίστοιχα προγράμματα δράσης και είναι απαραίτητα για την ανάδειξη των προστατευομένων αντικειμένων που εμπίπτουν στη περιοχή ε 6. Η κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των αναγκαίων έργων υποδομής, καθώς και η προμήθεια του αναγκαίου επιστημονικού και τεχνικού εξοπλισμού για την άσκηση των λειτουργιών διαχείρισης. 7. Η ανάληψη εκπόνησης ή εκτέλεσης εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων και δράσεων σχετικών με την περιοχή ευθύνης του, τα οποία προάγουν ή προβάλλουν τους σκοπούς διαχείρισης των προστατευομένων αντικειμένων. 8. Η ενημέρωση, εκπαίδευση και κατάρτιση του πληθυσμού σε θέματα αναγόμενα στις αρμοδιότητες και τους σκοπούς του φορέα διαχείρισης, καθώς και στην προστασία της περιοχής ευθύνης του. Στο πλαίσιο αυτό, οι φορείς διαχείρισης μπορούν να ιδρύουν κέντρα πληροφόρησης στην έδρα των προστατευομένων αντικειμένων, να διοργανώνουν προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης σε συνεργασία με άλλους αρμόδιους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, καθώς και συνέδρια, ημερίδες, επιμορφωτικά σεμινάρια και άλλες ενημερωτικές εκδηλώσεις για την προβολή των στόχων και των επιτευγμάτων της διαχείρισης και να αναλαμβάνουν σχετική εκδοτική δραστηριότητα έντυπης ή και ηλεκτρονικής μορφής. 9. Η προώθηση, υποστήριξη, οργάνωση και εφαρμογή οικοτουριστικών προγραμμάτων, η έκδοση αδειών ξενάγησης και η χορήγηση αδειών επιστημονικής έρευνας και τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων εντός των ορίων των προστατευόμενων αντικειμένων, σύμφωνα με τους ειδικούς όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται στην πράξη οριοθέτησης και στον κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας της Προστατευόμενης Περιοχής. 10. Η χορήγηση σήματος ποιότητας και συνεργασίας σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός των προστατευτέων αντικειμένων σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται στον κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας της Προστατευόμενης Περιοχής.
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 3 Περιοχή Ευθύνης O Εθνικός Δρυμός Αίνου με συνολική έκταση 28.620 στρ. αποτελείται από δύο περιοχές. Η μία εξαπλώνεται στον κύριο ορεινό όγκο του Αίνου (23.160 στρ.), με υψηλότερη κορυφή τον Μέγα Σωρό (υψ. 1.628 m) και η άλλη στον γειτονικό ορεινό όγκο, το όρος Ρούδι (5.460 στρ.), με υψηλότερη κορυφή την Γιούπαρη (υψ. 1.125 m). Κύριο χαρακτηριστικό του Εθνικού Δρυμού είναι το δάσος της κεφαλληνιακής Ελάτης (Abies cephalonica), η οποία κυριαρχεί στην περιοχή και αποτελεί την μοναδική εμφάνιση στα Ιόνια Νησιά. Ο Αίνος αποτελεί τον "κλασσικό τόπο" της Abies cephalonica Loudon, δεδομένου ότι από εδώ περιγράφθηκε, το 1938, ως νέο είδος. Υπεύθυνος φορέας για τη διοίκηση και διαχείριση του Δρυμού είναι ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου και η Διεύθυνση Δασών Κεφαλληνίας. Τα όρια ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης απεικονίζονται στο παρακάτω χάρτη: Σε αναγνώριση της σπουδαιότητάς του, το όρος Αίνος κηρύχθηκε το 1962 ως Εθνικός Δρυμός και έχει χαρακτηρισθεί, σε διεθνές επίπεδο, ως Ευρωπαϊκό Βιογενετικό Απόθεμα. Έχει, επίσης, ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Ειδικών Ζωνών "Natura 2000" και στο δίκτυο των Περιοχών Ειδικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για την προστασία της ορνιθοπανίδας. Ταυτόχρονα με την κήρυξή του ως Εθνικού Δρυμού ορίσθηκε και ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Η χλωρίδα του Εθνικού Δρυμού του Αίνου- Κεφαλληνιακή Ελάτη Η εξάπλωση της Abies cephalonica στον Ελλαδικό χώρο και στη νήσο Κεφαλονιά. Στην Ελλάδα απαντούν τρία είδη Ελάτης: η Abies cephalonica (κεφαλληνιακή Eλάτη), η Abies alba (λευκή Ελάτη), καθώς και το υβρίδιό τους Abies borisii-regis (υβριδογενής Ελάτη). Η Abies cephalonica είναι ελληνικό ενδημικό είδος, δηλαδή απαντά μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Συγκεκριμένα, απαντά στην Κεφαλονιά (Εικ. 1), την Εύβοια και την ηπειρωτική Ελλάδα από την Πελοπόννησο έως τον Όλυμπο και τον Άθωνα, σε περιοχές με υψόμετρο από 600-1600 m (Χάρτης Ι). Η ανάγκη της προστασίας του δάσους Ελάτης στον Αίνο, από όπου περιγράφηκε ως νέο είδος (ο κλασσικός τόπος της), καθώς και η φυτογεωγραφική σημασία της παρουσίας της στην Κεφαλονιά, υπήρξαν οι κύριοι λόγοι για τους οποίους το όρος Αίνος κηρύχθηκε το 1962 Εθνικός Δρυμός. Το όνομα Abies cephalonica δόθηκε από τον Άγγλο Βοτανικό J.W. Loudon το 1838, όταν ταξινόμησε την Ελάτη της Κεφαλονιάς ως νέο είδος. Η έντονη υλοτομία στο δάσος του Αίνου- Ρουδίου κατά τους προηγούμενους αιώνες, κυρίως μετά το 16ο αιώνα και η απουσία μέσων κατάσβεσης για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών που ξεσπούσαν στην περιοχή, έθεσαν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του δάσους της Ελάτης. Αποτέλεσμα αυτών είναι να έχει περιοριστεί η έκτασή του, η οποία σήμερα αποτελεί μόλις το 25% της αρχικής Μελλοντικά, τα δάση της Ελάτης ενδέχεται να απειληθούν από την αύξηση της θερμοκρασίας, στο πλαίσιο της
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 4 παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής. H αύξηση της θερμοκρασίας, που προβλέπεται ειδικότερα για την Μεσογειακή λεκάνη, θα έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς των περισσότερων ειδών κωνοφόρων, συμπεριλαμβανομένης και της Abies cephalonica. Εικ.2. Κάθε άνοιξη στο δάσος του Εθνικού Δρυμού Αίνου μπορείτε να παρατηρήσετε πολυάριθμα νεαρά έλατα, ύψους μόλις λίγων εκατοστών που βλάστησαν με το πέρας του χειμώνα (Eικ. 1). Από αυτά, τα περισσότερα δεν θα επιβιώσουν τα επόμενα έτη, είτε εξαιτίας φυσικών αιτίων είτε εξαιτίας της παράνομης βόσκησης. Όσα από αυτά επιβιώσουν (Εικ. 2) θα χρειαστούν έως και 50 έτη μέχρι να ωριμάσουν για να παράγουν τα δικά τους σπέρματα. Υπό ιδανικές συνθήκες η ηλικία τους μπορεί να φθάσει μέχρι και τα 500 έτη. Σε κάθε δέντρο τα άρρενα άνθη είναι συνήθως στα χαμηλότερα κλαδιά (Eικ. 3), όπου σχηματίζουν ερυθροκάστανες ταξιανθίες (ίουλοι), ενώ τα θήλεα άνθη βρίσκονται στα μεσαία και υψηλότερα κλαδιά, όπου σχηματίζουν χαρακτηριστικούς, όρθιους κώνους (Εικ. 4).Τα σπέρματα ωριμάζουν στους κώνους τον Σεπτέμβριο και διασπείρονται τον Οκτώβριο. H κεφαλληνιακή Ελάτη παρουσιάζει το φαινόμενο της πληροκαρπίας, δηλαδή της παραγωγής μεγάλου αριθμού σπερμάτων που συμβαίνει μόνο κάθε 3-4 έτη. Εικ.3 Εικ.1 Εικ.4
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 5 Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο σχολικό έτος 2012-2013 ενημερώθηκαν συνολικά 1.616 άτομα. Πιο συγκεκριμένα, τα προγράμματα απευθύνθηκαν σε 1.370 μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, συνοδευόμενοι από 139 εκπαιδευτικούς, 18 ναυτοπροσκόπους και 89 ενήλικες. Using Styles by Name Style Οι τόποι υλοποίησης των προγραμμάτων ήταν η περιοχή της λιμνοθάλασσας του Κουτάβου, όπου βρίσκεται η έδρα του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, ο Εθνικός Δρυμός Αίνου, που αποτελεί την περιοχή ευθύνης του Φορέα, και διάφορες σχολικές μονάδες της Κεφαλονιάς. Το προσωπικό του Φορέα επισκέφτηκε 18 σχολεία με σκοπό την ενημέρωση των μαθητών κυρίως για τη χλωρίδα του Εθνικού Δρυμού Αίνου, τα ενδημικά φυτά της Κεφαλονιάς, την πανίδα, την ορνιθοπανίδα, καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η προστατευόμενη περιοχή. Επισκέψεις στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης του Κουτάβου, έγιναν από 17 σχολεία, όπου ενημερώθηκαν για τον υγρότοπο και τη σημασία του και ξεναγήθηκαν στην έκθεση, στην οποία περιλαμβάνονται πληροφορίες για το περιβάλλον της Κεφαλονιάς. Τον Εθνικό Δρυμό Αίνου είχαν τη δυνατότητα να επισκεφτούν και να περιηγηθούν στους βιοτόπους των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας 7 σχολεία και ομάδες εκπαιδευτικών. Τέλος, για πρώτη φορά το προσωπικό του Φορέα σε συνεργασία με το Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, υλοποίησε πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο χώρο του Πηλουργείου του Αργοστολίου. Το πρόγραμμα περιλάμβανε, εκτός από τις δημιουργίες των μαθητών με τον πηλό, ενημέρωση και ζωγραφική των σπανίων και ενδημικών φυτών της Κεφαλονιάς.
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 6 Η συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου με Ξένα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα O Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, στο πλαίσιο της επιδίωξης του για τη σύναψη συνεργασιών με Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Ελλάδας και του εξωτερικού, με σκοπό την εκπαίδευση φοιτητών που ενδιαφέρονται για την μελέτη, προστασία και αειφόρο διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, έχει συνάψει από πέρυσι συνεργασία με τη Σχολή AgroParisTech (Ινστιτούτο Τεχνολογίας Επιστημών Ζωής, Τροφίμων και Περιβάλλοντος Institut des sciences et industries du vivant et de l environment) της Γαλλίας με έδρα το Παρίσι. Αποτέλεσμα της συνεργασίας ήταν να υλοποιηθεί για δεύτερη συνεχή χρονιά, υπό την επίβλεψη του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, δίμηνη Πρακτική Άσκηση στον Εθνικό Δρυμό Αίνου από φοιτήτρια του εν λόγω Ινστιτούτου και συγκεκριμένα από την Ελληνο-γαλλίδα φοιτήτρια, κ. Ιωάννα Μπουντούρη. Η Πρακτική Άσκηση διεκπεραιώθηκε κατά το διάστημα 24 Ιουνίου έως 24 Αυγούστου και περιλάμβανε τα ακόλουθα: Α) Συμμετοχή της φοιτήτριας στην Επόπτευση/Φύλαξη του Εθνικού Δρυμού, αποκτώντας, μέσα από αυτή τη διαδικασία, μία ολοκληρωμένη άποψη της προστατευόμενης περιοχής και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της, την γεωμορφολογίας της και των απειλών που ασκούνται σε αυτήν. Β) Ενεργή συμμετοχή της στις ερευνητικές δραστηριότητες του επιστημονικού προσωπικού του Φορέα και των συνεργατών του, σχετικά με την καταγραφή και παρακολούθηση της πανίδας, της χλωρίδας και των τύπων οικοτόπων που απαντούν στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού, καθώς και στις δράσεις προστασίας που υλοποιούνται. Γ) Εξοικείωση με τα δεδομένα που καταγράφονται στο πεδίο και μεταφέρονται σε GIS, χρησιμοποιώντας το διαθέσιμο λογισμικό, υπό την επίβλεψη του υπεύθυνου Δασολόγου του Φορέα, Δρ. Μ. Ξανθάκη. Το σημαντικότερο τμήμα της Πρακτικής Άσκησης της κ. Μπουντούρη αποτέλεσε η εργασία που της ανατέθηκε από το Φορέα και αφορούσε στην καταγραφή και παρακολούθηση της ημιάγριας φυλής αλόγων του όρους Αίνος. Από την εργασία πεδίου και την επακόλουθη επεξεργασία των αποτελεσμάτων της, βγήκαν αρκετά σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τη δομή του πληθυσμού (μέγεθος, αναλογία φύλων και ηλικιών) την ηθολογία του (ενδοπληθυσμιακές αλληλεπιδράσεις, πρότυπα κίνησης) κ.λπ., τα οποία και παρουσίασε με την ολοκλήρωση της Άσκησής της. Τα αποτελέσματα της εργασίας της θα αξιοποιηθούν για τους σκοπούς της Παρακολούθησης, καθώς και στις Δράσεις Ενημέρωσης Ευαισθητοποίησης των επισκεπτών του Εθνικού Δρυμού. Η εργασία που υλοποιήθηκε από την κ. Μπουντούρη εντάσσεται στις Δράσεις Καταγραφής και Παρακολούθησης της βιοποικιλότητας του Εθνικού Δρυμού που υλοποιούνται από το Φορέα. Η επιτυχής υλοποίηση της ανωτέρω Πρακτικής Άσκησης αποκαλύπτει τα μεγάλα περιθώρια που υπάρχουν για την ανάπτυξη παρόμοιων Δράσεων στην Περιοχή, η οποία προσφέρει μία ευρεία επιλογή από δραστηριότητες που άπτονται παρόμοιων επιστημονικών αντικειμένων. Η αποκτηθείσα εμπειρία από τους ασκούμενους φοιτητές αποτελεί πολύτιμο εφόδιο στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 7 Ο Φορέας μας υλοποιεί το Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Εθελοντικής Υπηρεσίας (European Voluntary Service EVS) Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, στο πλαίσιο των εθελοντικών δράσεων που αναπτύσσει, συμμετέχει στο Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Εθελοντικής Υπηρεσίας (European Voluntary Service EVS), καθώς κατόπιν αιτήσεως που κατέθεσε, έλαβε στις 25.02.2012 τη σχετική πιστοποίηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πλέον μπορεί να λειτουργήσει ως Φορέας Υποδοχής εθελοντών και ως Συντονιστής Φορέας του προγράμματος. Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου είναι ένας από τους 76 πιστοποιημένους φορείς της EVS στην Ελλάδα και ο πρώτος Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών που συμμετέχει σε αυτήν. Η EVS αποτελεί δράση του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νέα Γενιά σε Δράση που σκοπό έχει να υποστηρίξει την συμμετοχή των νέων σε διάφορες μορφές εθελοντικών δράσεων, τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δίδει τη δυνατότητα σε νέους ηλικίας 18-30 ετών να προσφέρουν εθελοντική εργασία για περίοδο έως και 12 μηνών, σε διαφορετική χώρα από τη χώρα διαμονής τους, με στόχο την ανάπτυξη της αλληλεγγύης και την προαγωγή της ιδιότητας του ενεργού πολίτη και της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των νέων. Το πρόγραμμα προβλέπει και την οικονομική υποστήριξη των εθελοντών χωρίς ουσιαστική επιβάρυνση του Φορέα Διαχείρισης. Η συμμετοχή του Φορέα Διαχείρισης στην EVS ως Συντονιστής Φορέας διευρύνει τις δράσεις του και συμβάλει στην επίτευξη των διαχειριστικών του στόχων. Η πιστοποίηση του ως Φορέας Υποδοχής είναι πολύ σημαντική στο πλαίσιο των εθελοντικών του δράσεων, καθώς δίνεται η δυνατότητα οργανωμένης συμμετοχής νέων από το εξωτερικό, με σκοπό αυτοί να γνωρίσουν τον Εθνικό Δρυμό Αίνου και να συμβάλλουν στην προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας του, συμμετέχοντας σε δράσεις του Φορέα. Ο Φορέας μας υποδέχθηκε τρεις εθελοντές, προερχόμενοι από την Ισπανία, είχαν τη δυνατότητα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για δύο μήνες σε ένα φυσικό περιβάλλον υψηλής βιολογικής αξίας και να εκπαιδευτούν σε αντικείμενα σχετικά με την προστασία και την αειφόρο διατήρηση της βιοποικιλότητας του Εθνικού Δρυμού (Επόπτευση, Ενημέρωση/Ευαισθητοποίηση, επιστημονική καταγραφή και παρακολούθηση xλωρίδας & πανίδας κ.λπ. Στους εθελοντές παρασχέθηκαν μαθήματα ελληνικής γλώσσας, δυνατότητες συμμετοχής σε πολιτιστικά δρώμενα, συναφή με την ελληνική παράδοση. Ο ρόλος των εθελοντών ήταν υποστηρικτικός σε όλες τις δραστηριότητες του προσωπικού του Φορέα. Η φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής, η βοήθεια που παρείχαν στο προσωπικό σε εργασίες συντήρησης των υποδομών που διαθέτει ο Δρυμός, η ενημέρωση των επισκεπτών, κυρίως αλλοδαπών, σχετικά με την προστατευόμενη περιοχή, τα σημαντικά χαρακτηριστικά της, και τα περιπατητικά μονοπάτια και η συμμετοχή τους στις διάφορες εκδηλώσεις που διοργάνωσε ή στις οποίες συμμετείχε ο Φορέας (καθαρισμός υγροτόπου της περιοχής του Κουτάβου, πανευρωπαϊκή μέρα παρακολούθησης πουλιών, κ.λπ.) ήταν κάποιες από τις δραστηριότητες στις οποίες έλαβαν μέρος και οι τρεις εθελοντές. Οι εθελοντές εργαζόντουσαν πέντε ημέρες και όχι περισσότερες από 40 ώρες την εβδομάδα, με τη μια ημέρα να είναι αφιερωμένη στην διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 8 Ταυτόχρονα, οι εθελοντές ενθαρρύνθηκαν να αναπτύξουν τη δική τους εργασία (project), ανάλογα με τις ικανότητες, τις γνώσεις και τα ενδιαφέροντά τους, πάντα σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος. Οι δυο εθελόντριες (Alicia Nieva Tercero και Sara Bachiller Fournier) συμμετείχαν στις ερευνητικές δραστηριότητες του επιστημονικού προσωπικού του Φορέα και των συνεργατών του, που αφορούσαν στην καταγραφή και παρακολούθηση της βιοποικιλότητας του Δρυμού, όπως της Πανίδας, της Χλωρίδα και των Τύπων Οικοτόπων. Μαζί με το προσωπικό του Φορέα συμμετείχαν κυρίως στη μελέτη-καταγραφή της κεφαλληνιακής Ελάτης (Abies cephalonica), όπως στη μέτρηση των δασοκομικών χαρακτηριστικών της ελάτης με τη χρήση επιστημονικών οργάνων για την εκτίμηση της υφιστάμενης και της μελλοντικής κατάστασης του δάσους. Απέκτησαν εμπειρία στη εργασία πεδίου και την περαιτέρω επεξεργασία των δεδομένων. Στο τέλος του προγράμματος παρήγαγαν ένα poster με τα αποτελέσματα της μελέτης τους. Ο τρίτος εθελοντής (Pedro Joseph Rota Fiksler) δραστηριοποιήθηκε κυρίως σε θέματα δημιουργίας υλικού προβολής του Εθνικού Δρυμού Αίνου με χρήση φωτογραφιών και βίντεο, τα οποία είτε παράχθηκαν κατά την περίοδο της Υπηρεσίας του είτε αποτελούσαν τμήμα του αρχειακού υλικού του Φορέα Διαχείρισης. Πραγματοποίησε λήψεις φωτογραφιών και βίντεο με αντικείμενο την πανίδα, χλωρίδα και τα τοπία του Δρυμού και στο τέλος του προγράμματος δημιούργησε ένα βίντεο και ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για τον Εθνικό Δρυμό Αίνου. Ο Φορέας μας συμμετείχε στο 16 ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου συμμετείχε στο 16 ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο, το οποίο διεξήχθει στην Θεσσαλονίκη, 6-9 Οκτωβρίου, ήταν: «Προστασία - διαχείριση των ελληνικών δασών σε περίοδο οικονομικής κρίσης και η πρόκληση της φυσικής δασοπονίας». Παρουσιάστηκαν σε αυτό πολλές σύγχρονες έρευνες που αφορούν όλους τους τομείς που ασχολούνται με την διαχείριση των δασών, δασικών εκτάσεων και του φυσικού περιβάλλοντος γενικότερα. Το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, το οποίο συμμετείχε στο εν λόγω Συνέδριο ήταν ο κ. Μιχαήλ Ξανθάκης, Δρ. Δασολόγος, η κ. Γεωργία Λυσίτσα, MSc Δασολόγος και ο κ. Παναγιώτης Μινέτος, Δασοπόνος. Επίσης, ο Φορέας μας συμμετείχε με επιστημονική ανακοίνωση (ομιλία) των Ξανθάκη Μ., Μινέτο Π., Λυσίτσα Γ. και Καμάρη Γ., με τον τίτλο Η μελέτη της οριζόντιας και κατακόρυφης δομής των δασών και δασικών εκτάσεων στο πυρήνα και στην περιφερειακή ζώνη του Εθνικού Δρυμού Αίνου Κεφαλονιάς.
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 9 Η παρουσίαση έγινε από τον Δρ. Μιχάλη Ξανθάκη. Σκοπός της εν λόγω ανακοίνωσης ήταν, εκτός των πολλών επιστημονικών νέων πληροφοριών της, να ενημερώσει τους Συνέδρους για την κατάσταση των δασών και των δασικών εκτάσεων του Εθνικού Δρυμού Αίνου, αλλά και να αναδείξει το έργο που επιτελεί το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης στον Εθνικό Δρυμό του Αίνου, στα πλαίσια των καθηκόντων του. Ειδικότερα κατά την δεκαπεντάλεπτη ανακοίνωση παρουσιάσθηκαν τα εξής: Στοιχεία της βιοποικιλότητας, καθώς και οι κυριότερες απειλές για τον Εθνικό Δρυμό του Αίνου. Το έργο της οριοθέτησης του πυρήνα του Εθνικού Δρυμού. Τα αποτελέσματα μελέτης για την αλλαγή χρήσεων γης τα έτη 1990-2009 στο Δρυμό. Οι νέες καταγραφές της εξάπλωσης της μαύρης Πεύκης στο πυρήνα του Εθνικού Δρυμού, που αποτελεί ένδειξη ότι είναι αυτοφυής στην περιοχή. Η δημιουργία του σύγχρονου χάρτη βλάστησης με τη χρήση δορυφορικής εικόνας υψηλής χωρικής ανάλυσης. Αποτελέσματα από την μελέτη της κατακόρυφης δομής μιας συστάδας κεφαλληνιακής Ελάτης στο τμήμα του Όρους Ρουδίου του Εθνικού Δρυμού. Ο Φορέας γιόρτασε την Ευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών O Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, το Δήμο Κεφαλλονιάς και την Κ.Ε.ΔΗ.ΚΕ. πραγματοποιησε τη Γιορτή Πουλιών την Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2013 στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κουτάβου. Η εκδήλωση υλοποιείηθηκε ταυτοχρόνως σε περισσότερες από 30 χώρες, υπό την αιγίδα του Birdlife International, με αφορμή την φθινοπωρινή μετανάστευση των πουλιών και τις διαδρομές τους.
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ 10 Οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν από το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου για την ορνιθοπανίδα της περιοχής του Κουτάβου, του Εθνικού Δρυμού Αίνου και της ευρύτερης περιοχής της Κεφαλονιάς, για το ταξίδι της μετανάστευσής του και είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν μια μέρα στη φύση, παρατηρώντας τα πουλιά της περιοχής του Κουτάβου με τηλεσκόπια και κιάλια που διαθέτει ο Φορέας Διαχείρισης. Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κούταβου Τ.Θ. 222, 28100 Αργοστόλι, Κεφαλονιά Τηλ./Φαξ: 26710 29258 E-mail: foreasainou@ath.forthnet.gr Ιστοσελίδα: www.foreasainou.gr Social Media: http://www.facebook.com/foreasainou http://www.youtube.com/user/foreasainou http://twitter.com/foreasainou