1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Έρευνα που έγινε από το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ για το ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Δεκέμβριος 2009
Ισθμός της Κορίνθου Ο Συνδετικός Κρίκος Δυτικής και Ανατολικής Μεσογείου 2
Τάσεις στο Διεθνή Τουρισμό 3 Διεθνείς τουριστικές αφίξεις: 2007: 2008: 2009 +6,1% +2% -4% έως -6% Διεθνείς συναλλαγματικές εισπράξεις: 2007: 2008: 2009: +15,6% +10% -7%
Τάσεις στον Ελληνικό Τουρισμό 4 Αφίξεις αλλοδαπών τουριστών: 2008: 2009: -1,4% -7% έως -8% Συναλλαγματικές εισπράξεις: 2008: 2009: +3% -10% έως -12%
Νομός Κορινθίας Συγκριτική Θέση του Τουριστικού Τομέα 5 Μερίδια: Ξενοδοχεία 3*** και 2**: 15% των ξενοδοχειακών καταλυμάτων της Πελοποννήσου 1,2% των ξενοδοχειακών καταλυμάτων της χώρας Νομός Κορινθίας: Πελοπόννησος: Ελλάδα: 78% 73% 69% Μέσο Μέγεθος: Νομός Κορινθίας: Πελοπόννησος: Ελλάδα: 75 κλίνες 76 κλίνες 63 κλίνες
Νομός Κορινθίας Ξενοδοχειακό Δυναμικό 6 Εξέλιξη: 2000 2009: +6,5% (ή 7 νέες μονάδες) 2000 2009: +4% (ή 336 νέες κλίνες) Ειδικά Χαρακτηριστικά: 54% λειτουργεί όλο το χρόνο 3,5% (4 ξενοδοχεία) διαθέτει συνεδριακό κέντρο 22% διαθέτει αίθουσα συνεδρίων
Νομός Κορινθίας Ξενοδοχειακό Δυναμικό 7 Ειδικές Τουριστικές Υποδομές: Λιμάνια (Κόρινθος, Κιάτο) Μαρίνες Αγκυροβόλια (Λουτράκι, Βραχάτι, Ξυλόκαστρο) Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο (Λουτράκι) Υδροθεραπευτήριο (Λουτράκι) Χιονοδρομικό Κέντρο (Ζήρεια) Ειδικές αθλητικές εγκαταστάσεις κ.ά.
Διαχρονική Εξέλιξη Ξενοδοχειακού Δυναμικού Ν. Κορινθίας 8 116 8.620 8.650 114 8.564 8.600 8.425 112 8.467 8.400 112 108 108 108 7.889 7.899 106 104 8.200 108 108 8.000 105 7.800 105 2009 2008 2007 2006 2005 2004 7.400 2003 100 2002 7.600 2001 102 Κλίνες 8.314 110 2000 Μονάδες 8.647 8.593 114 106 8.800 115
Νομός Κορινθίας Χαρακτηριστικά Ξενοδοχειακού Δυναμικού 9 Συγκέντρωση καταλυμάτων ανά Δήμο: 55% των καταλυμάτων βρίσκεται στο Δήμο Λουτρακίου-Περαχώρας Από 13% των καταλυμάτων συγκεντρώνουν οι Δήμοι Ξυλοκάστρου και Αγίων Θεοδώρων 3,3% των καταλυμάτων βρίσκεται στο Δήμο Κορινθίων
Ποσοστιαία Κατανομή Ξενοδοχειακού Δυναμικού Νομού Κορινθίας ανά Κατηγορία 10 1* 10,4% 2** 47,8% 5***** 2,6% 4**** 9,6% 3*** 29,6%
Ποσοστιαία Συγκέντρωση Ξενοδοχειακού Δυναμικού Νομού Κορινθίας ανά Δήμο 11 Δήμος Συκιωνίων 2,0% Δήμος Βόχας 2,4% Λοιποί Δήμοι Ν. Κορινθίας 6,4% Δήμος Βέλου 2,3% Δήμος Άσσου-Λεχαίου 2,9% Δήμος Κορινθίων 3,3% Δήμος ΛουτρακίουΠεραχώρας 54,9% Δήμος Αγίων Θεοδώρων 12,8% Δήμος Ξυλοκάστρου 13,0%
Ορεινοί Δήμοι Νομού Κορινθίας 12 Το 16% (19 ξενοδοχεία) βρίσκεται στις ορεινές περιοχές του νομού (Ξυλόκαστρο, Στυμφαλία, Φενεός, Ευρωστίνη) Συνολική δυναμικότητα 463 κλίνες Μέσο μέγεθος 24 κλίνες Σχεδόν όλα (εκτός από 1) λειτουργούν σε ετήσια βάση Το 47% αυτών είναι 3*** Το 65% είναι ατομικές επιχειρήσεις
Χαρακτηριστικά Τουριστικής Κίνησης στα Ξενοδοχεία (1) 13 Μέση πληρότητα στα ξενοδοχεία 2003 2008 Νομός Κορινθίας: Πελοπόννησος: Ελλάδα: 32% - 38% 34% - 40% 56% - 61% Διανυκτερεύσεις τουριστών 2008 Νομός Κορινθίας: Πελοπόννησος: Ελλάδα: 37% αλλοδαποί - 63% ημεδαποί 32% αλλοδαποί - 68% ημεδαποί 74% αλλοδαποί - 26% ημεδαποί
Χαρακτηριστικά Τουριστικής Κίνησης στα Ξενοδοχεία (2) 14 Μέση ετήσια αύξηση των διανυκτερεύσεων 2003 2008 Στον Νομό Κορινθίας: Στην Πελοπόννησο: Στην Ελλάδα: 4,4% 2,2% 3,1% Νομός Κορινθίας: Μερίδια διανυκτερεύσεων 2008 Στην Πελοπόννησο: Στην Ελλάδα: 33% 1,2%
Χαρακτηριστικά Τουριστικής Κίνησης στα Ξενοδοχεία (3) 15 Συγκέντρωση διανυκτερεύσεων ανά δήμο 2007: Λουτρακίου-Περαχώρας: Βόχας: Ξυλοκάστρου: Κορινθίων: 77% 5,4% 5,1% 2,9%
Νομός Κορινθίας Αξιοποίηση Ξενοδοχειακού Δυναμικού 16 Υπάρχει πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα μεγαλύτερη από 200% Ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας έχει την καλύτερη αξιοποίηση των κλινών που διαθέτει (128 διαν./κλίνη) Αντίθετα, ο Δήμος των Αγίων Θεοδώρων, με την ίδια περίπου δυναμικότητα, έχει πολύ χαμηλή αξιοποίηση των κλινών (19 διαν./κλίνη) Επίσης ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας παρουσιάζει τον υψηλότερο δείκτη ξενοδοχειακής πυκνότητας και δέχεται τη μεγαλύτερη τουριστική πίεση
Υπερβάλλον Παραγωγικό Δυναμικό Νομού Κορινθίας 17 Υφιστάμενες Κλίνες (1) Ημέρες Λειτουργίας* (2) Εφικτές Διανυκτερεύσεις (3)=(1)*(2) 8.564 282 2.415.048 Πραγματοποιηθείσες Διανυκτερεύσεις (4) 763.305 Υπερβάλλον Δυναμικό (5) 216,39% *Σταθμισμένος Μέσος Πηγή: ΕΣΥΕ, ΞΕΕ.
Δείκτες τουριστικής αξιοποίησης επιμέρους Δήμων Νομού Κορινθίας 18 Δήμοι Δείκτης Αξιοποίησης Διανυκτερεύσεις ανά Κλίνη Δείκτης Ξενοδ. Δείκτης Τουρ. Πίεσης Πυκνότητας Αφίξεις προς Κλίνες ανά τετ. χλμ. πληθυσμό Τουρίστες ανά 1.000 κάτοικοι Δήμος Κορινθίων 81,9 2,8 0,4 428 Δήμος Αγ. Θεοδώρων 18,6 11,3 1,5 1.501 Δήμος Άσσου-Λεχαίου 73,9 9,8 0,8 810 Δήμος Βέλου 58,8 2,6 0,9 903 Δήμος Βόχας 209,4 2,3 1,7 1.692 Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας 128,0 24,1 13,2 13.191 Δήμος Νεμέας 57,1 0,1 0,0 47 Δήμος Ξυλοκάστρου 36,0 3,6 1,3 1.254 Δήμος Σαρωνικού 20,0 0,9 0,2 211 Δήμος Συκιωνίων 75,4 1,0 0,3 297 Δήμος Σολυγείας 3,3 0,7 0,1 83 Δήμος Στυμφαλίας 19,2 0,5 0,5 465 Δήμος Φενεού 34,7 0,5 0,8 792 ΝΟΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 89,1 3,7 1,9 1.860
Δείκτες τουριστικής αξιοποίησης Νομών Πελοποννήσου 19 Δήμοι Δείκτης Αξιοποίησης Διανυκτερεύσεις ανά Κλίνη Δείκτης Ξενοδ. Πυκνότητας Κλίνες ανά τετ. χλμ. Δείκτης Τουρ. Πίεσης Αφίξεις προς πληθυσμό Τουρίστες ανά 1.000 κάτοικοι ΝΟΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 89,1 3,7 1,9 1.860 Νομός Αργολίδας 57,9 5,2 2,5 2.540 Νομός Αρκαδίας 62,6 0,6 0,7 733 Νομός Αχαΐας 94,8 2,2 0,8 828 Νομός Ηλίας 97,4 2,9 1,9 1.898 Νομός Λακωνίας 61,7 1,1 1,2 1.246 Νομός Μεσσηνίας 74,3 2,4 1,1 1.080 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 77,4 2,3 1,4 1.368 ΕΛΛΑΔΑ 89,5 5,4 1,4 1.425 Πηγή: ΕΣΥΕ, ΞΕΕ. Επεξεργασία στοιχείων ΙΤΕΠ.
Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία 20 I. Δημογραφικά Χαρακτηριστικά 56% είναι άνδρες 45% έχουν ηλικία από 20 40 έτη 63% είναι οικογένειες 80% περίπου έχουν ανώτερη εκπαίδευση και πάνω 80% έχει ετήσιο εισόδημα κάτω από 3.000 ευρώ 64% είναι μισθωτοί 36% είναι ελεύθεροι επαγγελματίες
Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία 21 II. Χαρακτηριστικά του Ταξιδιού 86% επισκέφτηκε το νομό με Ι.Χ. αυτοκίνητο 81% επισκέπτονται το νομό για διακοπές ή αναψυχή Μέση ημερήσια δαπάνη στο ξενοδοχείο: 115 Μέση ημερήσια δαπάνη εκτός ξενοδοχείου: 122 80% έμειναν σε ξενοδοχείο ή ενοικιαζόμενο δωμάτιο. Από αυτούς: 62% έκανε απευθείας κράτηση 19% μέσω διαδικτύου 19% μέσω πρακτορείου
22 Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία III. Αξιολόγηση Περιοχής (1) Το 63% των επισκεπτών έμειναν αρκετά ικανοποιημένοι από τα φυσικά αξιοθέατα Λίγο 12,4% Πολύ 24,8% Αρκετά 62,8%
23 Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία III. Αξιολόγηση Περιοχής (2) Πάνω από το 70% των επισκεπτών δήλωσαν ότι έμειναν πολύ και αρκετά ικανοποιημένοι από τις ώρες λειτουργίας και την τιμή του εισιτηρίου στα ιστορικά αξιοθέατα/μουσεία 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 26,8% 28,1% 45,1% 42,2% 23,9% 25,0% 4,2% 4,7% ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΙΜΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου
24 Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία III. Αξιολόγηση Περιοχής (3) Πάνω από το 60% των επισκεπτών δήλωσαν ότι έμειναν πολύ και αρκετά ικανοποιημένοι από την οργάνωση/καθαριότητα των παραλιών και την θάλασσα 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 18,3% 23,4% 46,2% 43,0% 29,8% 31,8% 5,8% 1,9% ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου
25 Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία III. Αξιολόγηση Περιοχής (4) Το 77% των επισκεπτών έμειναν πολύ και αρκετά ικανοποιημένοι από την ποικιλία των προϊόντων της τοπικής αγοράς Αντίθετα, μόνο το 53% των επισκεπτών έμειναν πολύ και αρκετά ικανοποιημένοι από τις τιμές των προϊόντων
26 Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία ΙΙΙ. Αξιολόγηση Περιοχής (5) Το 86% των επισκεπτών νιώθουν αρκετά ως πολύ ασφαλείς στην περιοχή Το 77% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η ηχορρύπανση στο νομό είναι αρκετά ή πολύ μεγάλη Το 64% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι το κυκλοφοριακό είναι μεγάλο πρόβλημα Πάνω από το 85% θεωρεί ότι οι θέσεις στάθμευσης είναι ανεπαρκείς και πρέπει να αυξηθούν
27 Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία 100% 90% IV. Αξιολόγηση Παρεχομένων Υπηρεσιών Βαθμός Ικανοποίησης από τις Συγκοινωνίες 15,1% 13,2% 20,8% 80% Πολύ 70% 60% 56,2% 55,9% Αρκετά 44,2% Λίγο 50% 40% 30% 20% 10% 0% 19,2% 9,6% 27,9% 32,5% 2,9% 2,6% ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ
28 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία IV. Αξιολόγηση Παρεχομένων Υπηρεσιών Βαθμός Ικανοποίησης από τις Γενικές Υπηρεσίες 23,9% 14,0% 21,6% 16,8% 8,4% 50,5% 52,3% 53,5% Αρκετά Λίγο 61,2% 56,6% Πολύ Καθόλου 15,9% 3,5% ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 33,6% 28,0% 5,6% 16,4% 0,9% ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ / CAFE ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ 27,7% 2,0% 7,5% ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ / ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΣΧΕΣΗ ΤΙΜΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ
Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία 29 IV. Αξιολόγηση Παρεχομένων Υπηρεσιών Βαθμός Ικανοποίησης από τα Καταλύματα - Υποδομή 100% 90% 25,3% 39,1% 80% 34,8% 28,9% Πολύ Αρκετά 70% Λίγο 60% Καθόλου 50% 40% 59,3% 47,2% 53,0% 51,7% 30% 20% 10% 0% 15,4% 0,0% ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΩΝ 8,0% 1,1% ΑΝΕΣΗ ΔΩΜΑΤΙΟΥ / ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ 16,9% 15,7% 1,1% 2,4% ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΧΕΣΗ ΤΙΜΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ
Ποιοτική και Ποσοτική Ανάλυση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για τα Χαρακτηριστικά των Τουριστών που Επισκέπτονται την Κορινθία 30 IV. Αξιολόγηση Παρεχομένων Υπηρεσιών Βαθμός Ικανοποίησης από τα Καταλύματα - Υπηρεσίες 100% 90% 80% 38,7% 30,1% 24,3% 44,9% Αρκετά 70% 60% Λίγο 50% 40% 30% Πολύ 56,6% 54,8% 57,1% Καθόλου 48,3% 20% 10% 0% 5,4% 1,1% 6,7% 0,0% ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΦΙΛΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ 13,3% 0,0% ΠΡΩΪΝΟ 12,9% 5,7% ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΥ
Υποδείξεις των Τουριστών για Βελτιώσεις 31 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΑΡΑΛΙΩΝ 8,2% ΑΚΡΙΒΕΙΑ 8,2% ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΔΡΟΜΩΝ 9,2% 12,2% ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ 13,3% ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ 22,4% ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ 0% 5% 10% 15% 20% 25%
Συμπεράσματα και Προτάσεις 32 Διαπιστώσεις: Διαθέτει 115 ξενοδοχεία, με υπερβάλλουσα δυναμικότητα που υπερβαίνει το 200% Οι τουριστικές της υποδομές χρειάζονται αναβάθμιση και εμπλουτισμό Αποτελεί τόπο θερινών οικογενειακών διακοπών, κυρίως Ελλήνων. Οι τουρίστες που την επισκέπτονται προτιμούν να μένουν σε ξενοδοχεία με μέση διάρκεια παραμονής τις 7,3 ημέρες περίπου Μένουν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν τα ξενοδοχειακά καταλύματα, αλλά και από την σχέση τιμής/ποιότητας σε αυτά Δηλώνουν ότι θα επισκεφτούν την περιοχή ξανά και ότι θα την συστήσουν σε γνωστούς και φίλους
Συμπεράσματα και Προτάσεις 33 Προβλήματα: Κυκλοφοριακό - έλλειψη χώρων στάθμευσης Καθαριότητα των πόλεων Καθαριότητα παραλιών - ποιότητα θάλασσας Υψηλές τιμές αγαθών στην αγορά
Συμπεράσματα και Προτάσεις 34 Ο τουρισμός στο Νομό Κορινθίας μπορεί να αναπτυχθεί με: Την αναβάθμιση του υπάρχοντος ξενοδοχειακού δυναμικού Τη δημιουργία ξενοδοχείων-boutique που θα προσφέρουν σύγχρονες υπηρεσίες σε ζεστό και προσωπικό περιβάλλον Την ανάδειξη προορισμών σε city-breaks για ολιγοήμερες αποδράσεις (π.χ. Λουτράκι, Ξυλόκαστρο) Την ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής (συμμετοχή σε εκθέσεις, προβολή και διαφήμιση κλπ.)
Συμπεράσματα και Προτάσεις 35 Στην προσέλκυση νέων ομάδων τουριστών και στην άμβλυνση της εποχικότητας μπορούν να συμβάλουν: Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού Χειμερινός τουρισμός Αθλητικός τουρισμός Συνεδριακός τουρισμός Τουρισμός υγείας και ευεξίας κλπ. Οι καινοτόμες δράσεις, όπως οι ηχοδιαδρομές, οι δρόμοι του κρασιού κ.ά. Οι ολοκληρωμένες συνεργασίες για την προώθηση του τουρισμού μεταξύ δημόσιων, ιδιωτικών και κοινωνικών φορέων της τοπικής οικονομίας (Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας Τουρισμού)
Συμπεράσματα και Προτάσεις 36 Οι τουριστικές επιχειρήσεις μπορούν να βελτιώσουν και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους με την ένταξή τους σε ολοκληρωμένα περιφερειακά δίκτυα, ώστε να πετύχουν: Την πρόσβαση σε νέες αγορές και τη διεύρυνση των αγορών-στόχων Την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και την άμβλυνση της εποχικότητας του τουρισμού
37 S.W.O.T. Ανάλυση Ισχυρά Αδύνατα Σημεία και Ευκαιρίες Απειλές για τον τουρισμό του Νομού Κορινθίας
Δυνατά Σημεία Αδυναμίες Ευκαιρίες Απειλές 38 Φυσικό Περιβάλλον (βουνό και θάλασσα) Ιστορικά-Πολιτιστικά Στοιχεία Ασφάλεια Σχέση τιμής / ποιότητας στα ξενοδοχεία Μικρή απόσταση και εύκολη πρόσβαση από την Αθήνα Κυκλοφοριακό / Ηχορρύπανση Υποδομές Καθαριότητα / Περιβάλλον Καθαριότητα-Ποιότητα στις Θάλασσες Οργάνωση στις Παραλίες Υψηλό κόστος και καθυστερήσεις στη διέλευση του Ισθμού Έλλειψη τουριστικής προσφοράς υψηλού επιπέδου Χειμερινός τουρισμός και άλλες ειδικές μορφές τουρισμού Ανάδειξη περιοχών σε city-breaks Αναβάθμιση ξενοδοχειακού δυναμικού Μικρή απόσταση από την Αθήνα (αρνητική ψυχολογική επίδραση) Υποβάθμιση τοπικής αγοράς Ακρίβεια Έλλειψη ευκαιριών ψυχαγωγίας
39