Οδεγόο αξραξίσλ γηα ηoλ Ηιεθηξηζκό

Οδεγόο αξραξίσλ γηα ηoλ Ηιεθηξηζκό Γιατί να μάκει κανείσ για τον θλεκτριςμό? Δπεηδή είλαη "θξπκκέλνο" ζηηο πξίδεο θαη ελώ είλαη αόξαηνο, ρξεζηκνπνηείηαη από όινπο καο θαζεκεξηλά. ΠΕΡΙΕΥΟΜΕΝΑ 1. Εηζαγσγή 2. Ηιεθηξηθέο εγθαηαζηάζεηο ζην ζπίηη 3. Πσο λα δηαβάδεηε ηηο ειεθηξηθέο ελδείμεηο ησλ νηθηαθώλ ζπζθεπώλ 4. Πξνηόληα εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο 5. πκπεξάζκαηα 1

1. ΕΙΑΓΩΓΗ Σηελ ζύγρξνλε θνηλσλία έλα λνηθνθπξηό δε ζα κπνξενύζε λα ιεηηνπξγήζεη ρσξίο ειεθηξηθό ξεύκα. Όια ζηελ θαζεκεξηλή δσή καο είλαη άξηθηα ζπλδεδεκέλα κε ηε ρξήζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ελώ θαηαλάισζε ελέξγεηαο δηαξθώο απμάλεη. Ταπηόρξνλα ε ηηκή ησλ θαπζίκσλ θαη ειεθηξηθήο ελέξγεηαο επίζεο απμάλεη. Τα ηειεπηαία ρξόληα νη αλαλεώζηκεο πεγέο ελέξγεηαο ζπλεηζθέξνπλ ζηελ παξαγσγή ηεο ελεξγεηαο. Σήκεξα ππάξρνπλ ζρεηηθνί ζηόρνη πνπ ηίζεληαη ζηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ, ζπγθεθξηκέλα κέρξη ην 2020, ην 20% ησλ ελεξγεηαθώλ αλαγθώλ ζα πξέπεη λα θαιύπηνληαη από ζπζηήκαηα αλαλεώζηκσλ πεγώλ ελέξγεηαο. Η ειεθηξηθή ελέξγεηα γηα ηελ θαηαλάισζε ησλ πνιηηώλ ζε κεγάιν βαζκό παξάγεηαη από ζεξκνειεθηξηθνύο ζηαζκνύο, ππξεληθνύο ζηαζκνύο θαη πδξνειεθηξηθνύο ζηαζκνύο. Ο ηξόπνο ιεηηνπξγίαο ηνπο είλαη παξόκνηνο, αλ θαη ρξεζηκνπνηνύλ δηαθνξεηηθέο πεγέο ελέξγεηαο. Σηελ πξώηε πεξίπησζε, ρξεζηκνπνηνύληαη νξπθηά θαύζηκα / θπζηθό αεξίν, θάξβνπλν - θαηά ηελ θαύζε ηνπο απειεπζεξώλεηαη ζεξκόηεηα, ν αηκόο πνπ παξάγεηαη πεξηζηξέθεη έλα ζηξόβηιν θαη παξάγεηαη ειεθηξηθό ξεύκα. Σηα ππξηλεθά εξγνζηάζηα ην θαύζηκν είλαη εκπινπηηζκέλν νπξάλην, όκνηα κε ηνπο ζεξκνειεθηξηθνύο ζηαζκνύο παξάγεηαη ζεξκόηεηα θαη ν αηκόο πνπ δεκηνπξγείηαη παξαγεη ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηαο. Σηελ ηξίηε πεξίπησζε, ε θηλεηηθή ελέξγεηα ηνπ λεξνύ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηζηξέθεη θάπνηεο ηνπξκπίλεο. Η παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηνπο πδξνειεθηξηθνύο ζηαζκνύο ζεσξείηαη νηθνινγηθά θαζαξή. Τα ηειεπηαία ρξόληα ε ηερλνινγηα γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο από ηελ ειηαθή ελέξγεηα είρε ξαγδαία αλάπηπμε. Η ειεθηξηθή ελέξγεηα απηή ρξεζηκνπνηείηαη ζηε βηνκεραλία θαη ζηα λνηθνθπξηά. Η παξαγόκελε ειεθηξηθή ελέξγεηα κεηαθέξεηαη ζηα ζπίηηα ησλ πνιηηώλ κέζσ ηνπ δίθηπνπ δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Η εζσηεξηθή εγθαηάζηαζε ηνπ ζπηηηνύ καο κεηαθέξεη ηελ ελέξγεηα ζηηο ειεθηξηθέο ζπζθεπέο καο, όπνπ κε ην πάηεκα ελόο θνπκπηνύ κπνξνύκε θαη αηζζαλόκαζηε άλεηα. Σην ζπίηη καο ε ειεθηξηθή ελέξγεηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ην θσηηζκό, ηε ζέξκαλζε, ηελ ςύμε, ην καγείξεκα, ην δεζηό λεξό θαη ηελ ςπραγσγία θαη γηα άιιεο ζπζθεπέο πνπ θάλνπλ ηελ δσή καο πην εύθνιε. 2

2. ΗΛΕΚΣΡΙΚΕ ΕΓΚΑΣΑΣΑΕΙ ΣΟ ΠΙΣΙ Μηα νηθηαθή ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε απνηειείηαη από έλα ζύλνιν θαιώδησλ θαη ζπζθεπέο πνπ δηαλέκνπλ ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα ζηηο δηαθνξεηηθέο ζπζθεπώλ ηνπ ζπηηηνύ. Μηα ζπζθεπή κέηξεζεο ζπλήζσο πεξηιακβάλεηαη ζην δίθηπν θαζώο θαη ζπζθεπέο πνπ πξνζηαηεύνπλ ην δίθηπν από ππεξθόξησζε (αζθάιεηεο). Οη νηθηαθέο εγθαηαζηάζεηο είλαη ρακειήο ηάζεο. Σε δηάθνξεο ρώξεο ππάξρνπλ δηαθνξεηηθά πξόηππα. Σηελ Διιάδα γηα παξάδεηγκα ε ηάζε είλαη 220V θαη ζπρλόηεηα 50Hz. Υπάξρνπλ πνιιά πξάγκαηα πνπ όινη ζα πξέπεη λα γλσξίδνπλ ζρεηηθά κε ηηο νηθηαθέο ειεθηξηθεο εγθαηάζηαζεηο. Δίλαη ζεκαληηθό ε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε λα είλαη αζθαιήο. Όζα πεξηζζόηεξα γλσξίδεηε ζρεηηθά κε ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο ειεθηξηθήο ζαο εγθαηάζηαζεο, ηόζν πην άκεζα ζα κπνξέζεηε λα αληηδξάζεηε ζε πεξίπησζε θάπνηνπ απξνζδόθεηνπ πξόβιεκαηνο. Οη αζθάιεηεο είλαη κέξνο ηνπ δηθηύνπ θαη πξνζηαηεύνπλ ζε πεξίπησζε ππεξθόξησζεο. Όηαλ ζε κηα εγθαηάζηαζε δεκηνπξγεζεί κηα ππεξθόξηηζε ή έλα θαιώδην ή κηα δέζκε θαισδίσλ θαηεζηξαθεί, ηόηε ε αζθάιεηα ηνπ δηθηύνπ ζα δηαθόςεη ην θύθισκα, ζηακαηώληαο ηε ξνή ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο. Με απηό ηνλ ηξόπν, ην ζπίηη ζαο πξνζηαηεύεηαη από πηζαλή ππξθαγηά, θαη νη ζπζθεπέο ζαο από θζνξά. 3

Σηαδηαθά νη κεγαιεο αζθάιεηεο από πνξζειάλε αληηθαζίζηαληαη από ηηο ζύγρξνλεο αζθάιεηεο. Σαο ζπληζηνύκε αλ ρξεζηκνπνηείηε αθόκα παιαηνύ ηύπνπ αζθάιεηεο, λα ηηο αληηθαηαζηήζεηε. Υπάξρνπλ δύν θαινί ιόγνη γηα λα ην θάλεηε απηό. Πξώηνλ, απηέο είλαη πεξηζζόηεξν επαίζζεηεο ζε ζρέζε κε ηελ ιεηηνπξγίαο ηνπο κε βάζε ην ειεθηξηνθό ξεύκα. Με ηηο ζύγρξνλεο αζθάιεηεο, ην ζπίηη ζαο ζα είλαη έλα αζθαιέζηεξν κέξνο. Δπηπιένλ, όηαλ θάπνηα θαιώδηα ηεο εγθαηάζηαζεο είλαη ραιαξά κε απνηέιεζκα λα ππάξρεη θίλδπλν λα δεκηνπξγεζεί ππεξζέξκαλζε θαη ππξθαγηά, νη λέεο αζθάιεηεο ζα ην αληρλεύζνπλ εγθαίξσο θαη εμαιύθνληαο ηνλ θίλδπλν απηόλ. Δθηόο απηνύ, νη ζύγρξνλεο αζθάιεηεο αληηθαζίζηαληαη πην ζπάληα. Δπίζεο ε αληηθαηάζηαζε ηνπο είλαη πην γξήγνξε θαη εύθνιε, ζε ζύγθξηζε κε απηέο παιαηνύ ηύπνπ. Γηα ην θαζεκεξηλό λνηθνθπξηό καο, ρξεζηκνπνηνύκε πεξηζζόηεξε ελέξγεηα από ό, ηη κπνξνύκε λα θαληαζηνύκε. Η ρξήζε όιν θαη πεξηζζόηεξσλ νηθηαθώλ ζπζθεπώλ απμάλεη νπζηαζηηθά ην ινγαξηαζκό ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο, θαη ζπλεπώο νδεγεί ζε αύμεζε ησλ εθπνκπώλ CO 2. Ο θαζέλαο καο ζπλεηζθέξεη ζην παγθόζκην απηό θαηλόκελν θαη γηα απηό ην ιόγν ν θαζέλαο καο κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηελ κεησζή ηνπο. Απηό ζεκαίλεη όηη ζα πξέπεη λα δίλνπκε πξνζνρή ζηελ ελεξγεηαθή θιάζε όηαλ αγνξάδνπκε νηθηαθέο ζπζθεπέο. Οη νηθηαθέο ζπζθεπέο ζήκεξα ζύκθσλα κε νδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο δηαζέηνπλ απηνθόιιεην ελέξγεηαθήο θιάζεο. Οη ζπζθεπέο, πνπ ραξαθηεξίδόληαη κε ζρεηηθό απηνθόιιεην κε ην γξάκκα "А" αλήθνπλ ζηελ πςειόηεξε ελεξγεηαθή θαηεγνξία, απηό ζεκαίλεη όηη ζπζθεπέο απηέο ρξεζηκνπνηνύλ ηελ ιηγόηεξε ελέξγεηα, αθόκε θαη όηαλ ιεηηνπξγνύλ ζηε κέγηζηε ηζρύ. 4

Αληίζεηα ε ελεξγεηαθή θιάζε "G" αληηζηνηρεη ζε πςειή θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Γηα ην ιόγν απηό ζπληζηάηαη, εάλ είλαη δπλαηόλ, λα αγνξάδεηε πάληα ειεθηξηθέο ζπζθεπέο ελεξγεηαθήο θιάζεο "А". Αγνξάδνληαο ειεθηξηθέο ζπζθεπέο κε πςειή ελεξγεηαθή θιάζε, βνεζάηε ζην λα εμνηθνλνκήζνπκε αξθεηή ειεθηξηθή ελέξγεηα. Πξηλ ηελ επηζθεπή κηαο παιηάο ειεθηξηθήο εγθαηάζηαζεο, είλαη ζεκαληηθό ν ηδηνθηήηεο ηνπ ζπηηηνύ λα μεθαζαξίζεη ηη αθξηβώο ρξεηάδεηαη λα αλαβαζκίζεη. Κάζε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε ζα πξέπεη λα γίλεηαη κε βάζε ελόο ζρεδίνπ, πνπ ζρεδηάζηεθε από έλαλ εηδηθό. Η επηζθεπή μεθηλά κε έλα πξνζρέδην ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηηο ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο ησλ θαηνίθσλ. Μεηά ηελ ελζσκάησζε όισλ ησλ απαξαίηεησλ δηνξζώζεσλ, δεκηνπξγείηαη ην ηειηθό ιεπηξνκεξέο ζρέδην. Σε πεξίπησζε πνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ εξγαζηώλ, δεκηνπξγεζεί ε αλάγθε γηα επηπιένλ αιιαγέο, απηέο ζα πξέπεη ζπκπεξηιεθζνύλ ζην ηειηθό ζρέδην. Τα ζρέδηα απηά ζα πξέπεη λα ππνγξαθηνύλ από έλαλ αδεηνδνηεκέλν ζρεδηαζηή θαη ζα πξέπεη λα ππάξρεη θαη ε ζθξαγίδα ηεο αληίζηνηρεο εηαηξείαο. Σύκθσλα κε ηνπο πην πξόζθαηνπο λόκνπο θαη θαλνληζκνύο, όινη νη ειεθηξνινγηθνί πίλαθεο ζα πξέπεη λα δηαζέηνπλ πξνζηαζία από δηαξξνέο θαη από ππέξηαζε. Η πξνζηαζία έλαληη δηαξξνώλ πξνο ηε γε κπνξεί λα ελζσκαησζεί ζην θεληξηθό δηαθόπηε ηνπ ειεθηξηθνύ πίλαθα, ελώ ε πξνζηαζία από ηελ ππεξηάζε πξαγκαηνπνηήηαη από κηα κεκνλσκέλε ζπζθεπή ε νπνία πξνζηαεύεη ζε πεξίπησζε πνπ ππάξμεη θάπνηνο θεξαπλνο θνληά ζηελ πεξηνρή πνπ βξίζθεηαη ην ζπίηη καο. Γελ είλαη κηα θαιή ηδέα γηα λα κεηώζνπκε ην θόζηνο γηα ηελ ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε. Θα πξέπεη λα είζηε πξνεηνηκαζκέλνη λα πιεξώζεηε γηα κηα επαγγεικηαηηθή εξγαζία/κειέηε. Ο ξόινο ησλ αζθαιεηώλ είλαη λα πξνζηαηεύζνπλ ζηελ πεξίπησζε βξαρπθπθιώκαηνο, όπνπ ππάξρεη ην ελδερόκελν λα θαηαζηξαθεη αθόκα θαη νιόθιεξε ε εγθαηάζηαζε, απνθόπηνληαο ην θύθισκα θαη πξνζηαηεύνληαο έηζη ηελ εγθαηάζηαζε θαη ηηο ζπζθεπέο καο. Η ζσζηή ελεκέξσζε γηα ην ειεθηξηθό ξεύκα κπνξεί λα καο βνεζήζεη έηζη ώζηε λα κελ παληθνβαιιόκαζηε θάζε θνξά πνπ κηα ιάκπα ή κηα αζθάιεηα θαίγεηαη. Παξόια απηά ππάξρνπλ ζέκαηα πνπ ζα πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη κόλν από εηδηθνύο θαη λα απνθεύγνληαη νπνηαδήπνηε πεηξάκαηα από ηνπο ηδηνθηήηεο επεηδή νη θίλδπλνη είλαη πάξα πνιινί θαζώο θαη νη ελδερόκελεο δεκηέο κπνξείο λα είλαη αξθεηά ζνβαξέο. 5

Δθηόο από ηελ αζθάιεηα ηεο ειεθηξηθήο εγθαηάζηαζεο, ζα πξέπεη λα δίλνπκε ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ θαηαλάισζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Δίλαη θαιό λα γλσξίδνπκε πώο κπνξνύκε λα εμνηθνλνκνύκε ελέξγεηα, ρσξίο λα κεηώλνπκε ηελ άλεζε ζην ζπίηη καο. Δίλαη γλσζηό όηη ε ρξήζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα ηε ζέξκαλζε είλαη αξθεηά ζπάηαιε, ν θσηηζκόο επίζεο θαηαλαιώλεη πνιύ ελέξγεηα. Γηα λα κπνξέζεηε λα εμνηθνλνκήζεηε ειεθηξηθή ελέξγεηα ζα πξέπεη λα ζθεθηείηε πξώηα κεξηθέο από ηηο ζπλήζεηεο ζαο. Δίλαη θαιό λα ζπλεζίζεηε λα ζβήλεηε όια ηα θώηα ζαο όηαλ δελ ηα ρξεηάδεζηε. Αλ θσηίδεηε ην ζπίηη ζαο θαζεκεξηλά γηα κεγάια ρξνληθά δηαζηήκαηα, ηόηε ζα ήηαλ θαιύηεξν λα ρξεζηκνπνηείηε νηθνλνκηθνύο ιακπηήξεο εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο. Οη ζπλεζηζκέλνη ιακπηήξεο ππξαθηώζεσο ιεηηνπξγνύλ ζεξκαίλνληαο έλαλ αγσγό κε πςειή αληίζηαζε θαζώο ην ειεθηξηθό ξεύκα πεξλά κέζα από ηνλ ιακπηήξα. Όκσο πεξίπνπ ην 95% ηεο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιώλεηε ράλεηαη γηα ηελ ζέξκαλζε ηνπ αγσγνύ θαη εθπέκπεηαη σο ζεξκόηεηα αληί λα παξάγεη θσο. Ωο ελαιιαθηηθή ιύζε γηα πην απνδνηηθό θσηηζκό κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ νη ιακπηήξεο θζνξηζκνύ, νη ιάκπεο αινγόλνπ, νη ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνύ θαη ηα εμαξηήκαηα LED. Γηα παξάδεηγκα, έλαο ηππηθόο ιακπηήξαο ππξαθηώζεσο ησλ 100W κπνξεί λα αληηθαηαζηαζεί κε κηα ιάκπα θζνξηζκνύ ησλ 23W πνπ εθπέκπεη ηελ ίδηα πνζόηεηα θσηόο, θαηαλαιώλνληαο όκσο πνιύ κηθξόηεξε ειεθηξηθή ελέξγεηα. 6

Πνιύ θαιά απνηειέζκαηα γηα ηελ εμνηθνλόκεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα ηνλ θσηηζκό κπνξνύλ λα επηηεπρζνύλ ρξεζηκνπνηώληαο ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ηνπ θσηηζκνύ, όπσο αηζζεηήξεο θίλεζεο θαη ρξνλνδηαθόπηεο. Σπλήζσο ε απόδνζε ησλ ζπζηεκάησλ απηώλ είλαη κεγαιύηεξε ζε κεγάια δεκόζηα θηίξηα θαη επηρεηξήζεηο, αιιά αθόκε θαη ζε έλα λνηθνθπξηό κπνξεί λα επηηεπρζεί ηθαλνπνηεηηθή εμνηθνλόκεζε. Αθόκε θαη ε κεραληθή ξύζκηζε ηεο έληαζεο ηνπ θσηηζκνύ κε ηε ρξήζε ελόο dimmer κπνξεί λα θέξεη ηθαλνπνηεηηθό απνηέιεζκα. Έλα κεγάιν κέξνο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιώλεηαη ζε έλα λνηθνθπξηό νθείιεηαη ζηηο ιεπθέο ζπζθεπέο - ςπγεία, θνπδίλεο, πιπληήξηα ξνύρσλ. Μηα θαιή ιύζε είλαη λα αγνξάδεηε έμππλεο ειεθηξηθέο ζπζθεπέο πνπ θαηαλαιώλνπλ ιηγόηεξε ελέξγεηα (ηεο αλώηεξεο ελεξγεηαθήο θαηεγνξίαο, γηα παξάδεηγκα А++). Με ηνλ ηξόπν απηό θάζε κέξα κπνξείηε λα εμνηθνλνκήζεηε ρξήκαηα ρσξίο απώιεηα άλεζεο. 7

3. Πώο λα δηαβάζεηε ηηο ελεξγεηαθέο ηακπέιεο ησλ νηθηαθώλ ζπζθεπώλ; Τώξα πιένλ ζε θάζε νηθηαθή ζπζθεπή ππάξρεη κία εηηθέηα πνπ βνεζάεη ηνλ ρξήζηε θαη δίλεη εθηόο από ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο βαζηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηνλ ηύπν θαη ηελ ελεξγεηαθή θιάζε ηεο ζπζθεπήο. Η λέα επηζήκαλζε μεθίλεζε από ην 2010, θαη ζεζπίζηεθε κε ηελ νδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Οη βαζηθέο πιεξνθνξίεο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο ζε κία επνρή πνπ ν αγνξαζηήο ζέιεη λα επηηύρεη ην θαιύηεξν απνηέιεζκα κε ηα ιηγόηεξα ρξήκαηα. Η ζήκαλζε είλαη ππνρξεσηηθή γηα ηηο αθόινπζεο νηθηαθέο ζπζθεπέο: κε επαγγεικαηηθά ςπγεία, θαηαςύθηεο, πιπληήξηα ξνύρσλ, πιπληήξηα πηάησλ, θαη ηειενξάζεηο. Η εηηθέηα πξέπεη λα είλαη ηνπνζεηεκέλε ζε εκθαλέο ζεκείν ζηελ κπξνζηηλή πιεπξά ηεο ζπζθεπήο. Η νδεγία απηή δελ ηζρύεη γηα κνληέια νηθηαθώλ ζπζθεπώλ ησλ νπνίσλ ε θπθινθνξία έρεη ζηακαηήζεη πξηλ από ηηο 01.09.2004, γηα πιπληήξηα ξνύρσλ ρσξίο επηινγή ζηπςίκαηνο, γηα πιπληήξηα κε ρσξηζηά δνρεία γηα πιύζηκν θαη θπγόθεληξν ζηύςηκν, θαζώο θαη γηα ιακπηήξεο αλαθιαζηήξα θαη ιάκπεο κε θσηεηλόηεηα κεγαιύηεξε από 6500 lm, γηα κεηαρεηξηζκέλεο ζπζθεπέο, γηα ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνύ αέξνο-λεξνύ ή κόλν λεξνύ αιιά θαη ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνύ ηζρύνο άλσ ησλ 12 kw, θαη θνύξλνπο πνπ ιεηηνπξγνύλ κε αηκό. Γηα όιεο ηηο ππόινηπεο νηθηαθέο ζπζθεπέο, ν θαηαζθεπαζηήο νθείιεη λα παξέρεη ηηο εηηθέηεο αθινπζώληαο ην πξόηππν ή ππόδεηγκα όπσο θαζνξίδεηαη από ηνπο θαλνληζκνύο θαη ηα εγρεηξίδηα ηα νπνία πεξηέρνπλ όιεο ηηο απαηηνύκελεο πιεξνθνξίεο. Οη θαηαζθεπαζηέο θαη νη εηζαγσγείο νθείινπλ λα παξαδώζνπλ ζηνπο εκπόξνπο ηα απαηηνύκελα ηερληθά έγγξαθα ηνπ πξντόληνο ηνπο ηα νπνία θαη ζα ζπγθξηζνύλ κε ηελ εηηθέηα. Έηζη νη έκπνξνη ζα είλαη ζε ζέζε λα βγάινπλ ηα δηθά ηνπο ζπκπεξάζκαηα σο πξνο ην αλ νη ηερληθνί παξάκεηξνη όπσο αλαγξάθνληαη ζηελ εηηθέηα πξαγκαηηθά αληαπνθξίλνληαη ζηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντόληνο. 8

Σα ηερληθά έγγξαθα πνπ ζπλνδεύνπλ κηα νηθηαθή ζπζθεπή ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ ζηνηρεία ζρεηηθά κε: ηνλ θαηαζθεπαζηή, ηνλ θσδηθό αλαγλώξηζεο, πιεξνθνξίεο γηα ηνλ ηύπν ηεο ζπζθεπήο, ελεξγεηαθή θιάζε, επίπεδν ζνξύβνπ θαη παξακέηξνπο ζρεηηθέο κε ην είδνο ηεο ειεθηξηθήο ζπζθεπήο. γηα παξάδεηγκα, γηα ηα ςπγεία πξέπεη λα πξνζηίζεληαη νη αθόινπζνη παξάκεηξνη: εηήζηα θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ρσξεηηθόηεηα απνζήθεπζεο γηα θαγώζηκα θαη όγθνο ηνπ θνπηηνύ ηνπ ςπγείνπ. Δδώ ζα εμεηάζνπκε έλα δείγκα εηηθέηαο ςπγείνπ πξνθεηκέλνπ λα εμεγήζνπκε ηελ ζεκαζία ησλ ζπκβόισλ θαη ησλ ζεκάησλ πνπ βξίζθνληαη ζ απηήλ. Η ζπγθεθξηκέλε εηηθέηα είλαη έγρξσκε θαη έρεη έλα γξαθηθό ζρέδην απζηεξά πξνθαζνξηζκέλν από ηνλ θαλνληζκό. Τν πην ζεκαληηθό πξάγκα πνπ πξέπεη λα πξνζέμεη ν αγνξαζηήο όηαλ αγνξάδεη έλα ςπγείν, είλαη ε ελεξγεηαθή θιάζε (Α-G). Η ελεξγεηαθή θιάζε αλαγξάθεηαη κε ρξώκα ζηε δεύηεξε ζηήιε. Μεηά ηελ ελεξγεηαθή θιάζε, δίλεηαη ε εηήζηα θαηαλάισζε ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο ζε kwh. Όζν κηθξόηεξνο είλαη απηόο ν αξηζκόο, ηόζν πην απνδνηηθό νηθνλνκηθά θαη ελεξγεηαθά ζα είλαη ην ςπγείν. Δπίζεο δίλεηαη ν θαζαξόο όγθνο ζαιάκνπ απνζήθεπζεο λσπώλ θαη θαηεςπγκέλσλ ηξνθώλ ζε ιίηξα. Ο παξαγόκελνο ζόξπβνο όηαλ ε ζπζθεπή είλαη ζε ιεηηνπξγία είλαη επίζεο ζεκαληηθόο. 9

Σρεδόλ νη ίδηεο απαηηήζεηο θαη γξαθηθά ζύκβνια ηζρύνπλ γηα ηηο εηηθέηεο ησλ πιπληεξίσλ ξνύρσλ. Καη πάιη δίλνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηνλ θαηαζθεπαζηή, ην εκπνξηθό ζήκα, ηελ ελεξγεηαθή θιάζε. Η νηθνινγηθή ζήκαλζε είλαη επίζεο παξνύζα, όηαλ θπζηθά ε ζπζθεπή έρεη ηηο πξνδηαγξαθέο γηα λα θέξεη απηή ηελ έλδεημε. Η δηαθνξά ζηηο πιεξνθνξίεο ηεο εηηθέηαο έρεη λα θάλεη κε ηελ θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Η πιεξνθνξία απηή δίλεηαη ζε θηινβαηώξεο όρη όκσο ζε εηήζηα βάζε όπσο ζηα ςπγεία αιιά γηα έλαλ ηππηθό θύθιν πιπζίκαηνο βακβαθεξώλ ξνύρσλ. Σπρλά ζπκβαίλεη ην ίδην πιπληήξην λα έρεη δηαθνξεηηθή ελεξγεηαθή θιάζε γηα ην πιύζηκν θαη δηαθνξεηηθή γηα ην ζηέγλσκα, θη απηόο είλαη ν ιόγνο πνπ νη αγνξαζηέο πξέπεη λα πξνζέμνπλ όρη κόλν ζην γξάκκα πνπ ζεκεηώλεηαη ζηελ ζηήιε γηα ην πιύζηκν, αιιά θαη ζην γξάκκα πνπ ζεκεηώλεηαη ζηε ζηήιε γηα ην ζηέγλσκα. Δίλαη θνηλή πξαθηηθή ε ελεξγεηαθή θιάζε πιπζίκαηνο ελόο πιπληεξίνπ λα είλαη πςειή όπσο Α ή Β, ελώ ε ελεξγεηαθή θιάζε ζηεγλώκαηνο είλαη ρακειή όπσο D ή E. Παξά ηελ δηαθνξά απηή, θαιό είλαη λα γλσξίδνπκε όηη ε πςειή θιάζε ζηπςίκαηνο κεηώλεη κελ ην ρξόλν ζηεγλώκαηνο, όρη όκσο θαη ηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Αληίζεηα κε ηελ επηθξαηνύζα άπνςε, ην ζηέγλσκα ησλ ξνύρσλ κε ζηύςηκν θιάζεο Α, ζπλήζσο θαηαλαιώλεη πεξηζζόηεξε ελέξγεηα από όηη ην πιύζηκό ηνπο. Δίλαη ππνρξεσηηθό λα αλαγξάθεηαη σο θείκελν απηή ε πξνεηδνπνίεζε ζηελ εηηθέηα ηνπ πιπληεξίνπ θαη πάιη ιόγσ ηνπ θαλνληζκνύ. Όζν γηα ην πιπληήξην, ε θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο δελ είλαη ην κόλν αλαιώζηκν. 10

Οη εηηθέηεο ησλ πιπληεξίσλ ξνύρσλ πξέπεη λα δίλνπλ επίζεο πιεξνθνξίεο γηα ηνλ εηήζην κέζν όξν θαηαλάισζεο λεξνύ ζε ιίηξα θαη ηελ απνηειεζκαηηθόηεηα ζηξάγγηζεο λεξνύ, κε ηελ ειάρηζηε ηαρύηεηα ζηπςίκαηνο γηα έλαλ ηππηθό θύθιν βακβαθεξώλ ζηνπο 60 С. Σηε ζηήιε ΙΦ αλαγξάθεηαη ε πνζόηεηα ξνύρσλ πνπ κπνξεί λα πιπζεί ζε έλαλ θύθιν. Σπλήζσο απηή ε πνζόηεηα είλαη 5 θηιά, αιιά ζηελ αγνξά ππάξρνπλ επίζεο πιπληήξηα κε δηαθνξεηηθή ρσξεηηθόηεηα 4, 6 ή 7 θηιά ξνύρα. Όηαλ επηιέγνπκε έλα πιπληήξην δελ θνηηάκε κόλν ηελ θαηαλάισζε ειεθηξηζκνύ αλά θύθιν πιπζίκαηνο, αιιά θαη ηελ εηήζηα θαηαλάισζε, όπσο θαη ην επίπεδν ζνξύβνπ ηεο ζπζθεπήο. Απηόο ν θαλόλαο ηζρύεη όρη κόλν γηα ζπγθξίζεηο κεηαμύ πιπληεξίσλ δηαθνξεηηθήο κάξθαο, αιιά θαη γηα ηελ ζύγθξηζε ησλ επί κέξνπο παξακέηξσλ ησλ πιπληεξίσλ, αθόκα θη όηαλ αλήθνπλ ζηελ ίδηα ελεξγεηαθή θιάζε. Οη πιεξνθνξίεο πνπ πξέπεη λα αλαγξάθνληαη ζηηο εηηθέηεο ησλ ζηεγλσηεξίσλ θαη ησλ πιπληεξίσλ πηάησλ είλαη παξόκνηεο. Τπάξρνπλ θάπνηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά γηα ηηο εηηθέηεο ζε ιακπηήξεο, ειεθηξηθνύο θνύξλνπο θαη θιηκαηηζηηθά. Γηα ηνπο ιακπηήξεο ζηελ εηηθέηα αλαγξάθεηαη ε απόδνζε θσηόο ζε lumens, ε θαηαλάισζε ζε watts θαη ε δηάξθεηα δσήο ηνπ ιακπηήξα ζε ώξεο. Γηα ηνπο θνύξλνπο ην ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθό ζηελ εηηθέηα είλαη όηη δίλνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε θπζηθό θαη βεβηαζκέλν εμαεξηζκό. Δπίζεο ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε κεηαμύ θνύξλσλ, αλάινγα κε ηελ ρσξεηηθόηεηά ηνπο. Φνύξλνη κε ρσξεηηθόηεηα από 12 έσο 35 ιίηξα θαηαηάζζνληαη σο κηθξνί, από 35 έσο 65 ιίηξα κέηξηνη, θαη κε ρσξεηηθόηεηα άλσ ησλ 65 ιίηξσλ ζεσξνύληαη κεγάινη. Πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη όηαλ θαλείο αγνξάδεη ειεθηξηθέο νηθηαθέο ζπζθεπέο κέζσ internet, ν έκπνξνο νθείιεη λα παξέρεη ζηνλ πειάηε ηηο αλσηέξσ πεξηγξαθόκελεο πιεξνθνξίεο ην λσξίηεξν δπλαηόλ κέζσ θαηαιόγνπ ή θπιιαδίνπ, πξηλ από ηελ αγνξά ηνπ ελ ιόγσ αληηθεηκέλνπ. 11

4. Πξντόληα εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο Η ελεξγεηαθή απόδνζε είλαη έλα από ηα ζεκαληηθόηεξα ζπζηαηηθά ηεο βηώζηκεο αλάπηπμεο, όρη κόλν ζε πνιηηηθό επίπεδν, αιιά θαη ζε πνιιέο πηπρέο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. Βηώζηκνο ηξόπνο δσήο ζεκαίλεη λα θάλνπκε κία ζνβαξή πξνζπάζεηα ώζηε λα ελζσκαηώζνπκε ηελ ελεξγεηαθή απόδνζε ζηελ επηινγή ησλ πξντόλησλ νηθηαθήο ρξήζεο. Οη αλεζπρίεο καο γηα ηελ βηώζηκε θαηαλάισζε είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο όηαλ αγνξάδνπκε ζπζθεπέο κε καθξά δηάξθεηα δσήο όπσο ςπγεία, πιπληήξηα ξνύρσλ, πιπληήξηα πηάησλ ή ιακπηήξεο. Πξέπεη λα κάζνπκε λα αλαγλσξίδνπκε ηα ελεξγεηαθά ζήκαηα θαη λα θαηαιαβαίλνπκε ηη ζεκαίλνπλ νη ελεξγεηαθέο θιάζεηο. Ειέγμηε ηηο νηθηαθέο ζπζθεπέο ζην ζπίηη ζαο. Πνηα είλαη ε ελεξγεηαθή ηνπο θιάζε από ην Α έσο G; Αλ νη ζπζθεπέο ζαο είλαη παιηέο, ζθεθηείηε κήπσο ήξζε ν θαηξόο λα ηηο αληηθαηαζηήζεηε κε θαηλνύξγηεο, κε πςειόηεξε ελεξγεηαθή θιάζε. Υπάξρνπλ πνιινί ηξόπνη λα εμνηθνλνκήζεηε ελέξγεηα θαη ρξήκαηα ρσξίο ηελ απώιεηα πνηόηεηαο δσήο ή άλεζεο. Η αληηθαηάζηαζε παιηώλ ιακπηήξσλ κε ζύγρξνλνπο ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνύ κπνξεί λα επηθέξεη ζεκαληηθή εμνηθνλόκεζε. Γηα παξάδεηγκα, ε αληηθαηάζηαζε κίαο παιηάο ιάκπαο ππξαθηώζεσο ησλ 75 Watt κε έλαλ ζπκπαγή ιακπηήξα θζνξηζκνύ ησλ 15 watt κπνξεί λα κεηώζεη ηελ θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη θόζηνπο θαηά 80 ηεο εθαηό. Διέγμηε ηελ ελεξγεηαθή εηηθέηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ ελεξγεηαθή απόδνζε, ηελ θσηεηλόηεηα (lumen), ηελ θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζε watts θαη ηνλ κέζν όξν δηάξθεηαο δσήο ζε ώξεο. Αναπωηιέζηε ζςσνά πωρ και πος καηαναλώνεηαι η ηλεκηπική ενέπγεια ζηο ζπίηι και ζε ποιο βαθμό μποπείηε να ελέγξεηε ηο μηνιαίο κόζηορ ηλεκηπιζμού. Παπακάηω θα βπείηε διάθοπερ ζςμβοςλέρ πος παπαδόξωρ γπάθηηκαν από μία εηαιπεία διανομήρ ηλεκηπιζμού: 12

Θέξκαλζε θαη αεξηζκόο Πξνθεηκέλνπ λα δεζηάλεηε απνδνηηθά έλα δσκάηην, ε ζεξκαληηθή ζπζθεπή πξέπεη λα ηνπνζεηεζεί ζε κία θαηάιιειε ζέζε ζην ρώξν. Τα παξάζπξα πξέπεη λα αλνίγνληαη δηάπιαηα κόλν γηα έλα κηθξό ρξνληθό δηάζηεκα. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο λύρηαο ε ζεξκνθξαζία ηεο ζπζθεπήο ζέξκαλζεο ζα πξέπεη λα κεησζεί ειαθξά, αιιά ηα δσκάηηα δελ πξέπεη λα θξπώζνπλ ηειείσο. Τα παξάζπξα θαη νη πόξηεο πξέπεη λα θιείλνπλ θαιά! πληήξεζε Η αληηθαηάζηαζε ησλ παιηώλ ηειενξάζεσλ κε θαηλνύξγηεο έρεη σο απνηέιεζκα εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο κέρξη θαη 80%.Οη ηειενξάζεηο θαη ηα ξαδηόθσλα λα αθήλνληαη ζηε ζέζε αλακνλήο κόλν όηαλ είλαη απαξαίηεην. Φσηηζκόο Σπληζηάηαη ε ρξήζε ιακπηήξσλ εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο. Γηα παξάδεηγκα, έλαο ιακπηήξαο εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο 20 W παξέρεη ηελ ίδηα πνζόηεηα θσηόο κε έλα ιακπηήξα ππξαθηώζεσο ησλ 100 W. 13

Υξήζε εζηηώλ ζεξκόηεηαο θαη θνύξλσλ Ο θνύξλνο ρξεηάδεηαη λα πξνζεξκαίλεηαη κόλν ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηώζεηο. Η ζεξκόηεηα κεηαθέξεηαη βέιηηζηα όηαλ ε δηάκεηξνο ηεο ζεξκαηλόκελεο εζηίαο αληηζηνηρεί ζηε δηάκεηξν ηνπ ζθεύνπο πνπ ηνπνζεηείηαη ζε απηήλ. Παξαθαινύκε λα απελεξγνπνηείηε ηηο εζηίεο πξηλ από ηνλ βξάζηκν, ώζηε λα εθκεηαιιεπηείηε ην ππόινηπν ηεο ζεξκόηεηαο ζηελ εζηία. Όηαλ δεζηάλεηε ή βξάδεηε πηάηα έσο 400 g ζην θνύξλν κηθξνθπκάησλ ρξεηάδεζηε ιηγόηεξν ρξόλν από ό, ηη ζηηο εζηίεο ηεο ειεθηξηθήο θνπδίλαο. Όηαλ ηεγαλίδεηε θξέαο γηα ζύληνκν ρξνληθό δηάζηεκα, είλαη θαιύηεξν λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηεγάλη. Η παξαζθεπή θαθέ ζε κηα κεραλή θαθέ είλαη έσο θαη 50% θζελόηεξα ζε ζύγθξηζε κε ην λα βξάδεηε ην λεξό ζε έλα κπξίθη. Η ρξήζε κηαο θξηηέδαο αληί γηα έλα ειεθηξηθό κάηη κπνξεί λα εμνηθνλνκεί ελέξγεηα έσο θαη 25%. Υξήζε ςπγείσλ θαη θαηαςπθηώλ Τα ςπγεία θαη νη θαηαςύθηεο δελ πξέπεη λα ηνπνζεηνύληαη θνληά ζην θνύξλν ή ζπζθεπέο ζέξκαλζεο. Σε ρώξνπο ρσξίο ζέξκαλζε θαη κε θαιό εμαεξηζκό, ε θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο είλαη ρακειόηεξε. Οη ειαηησκαηηθέο πόξηεο ζα πξέπεη λα αληηθαζηζηνύληαη άκεζα. Η κε βεβηαζκέλε απόςπμε εμνηθνλνκεί ελέξγεηα. 14

Πιπληήξηα πηάησλ Τν πξνθαηαξθηηθό μέπιπκα ζην ρέξη κε δεζηό ή θξύν λεξό είλαη άρξεζην. Γηα λα κελ είλαη πνιύ βξώκηθα πηάηα, ρξεζηκνπνηήζηε ηελ εμνηθνλόκεζε ή ζύληνκν πξόγξακκα. Πιπληήξην ξνύρσλ θαη ζηεγλσηήξην Γηα θαλνληθά βξώκηθα ιεπθά ξνύρα, ζα πξέπεη λα επηιέγεηαη έλα πξόγξακκα εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο. Η πξόπιπζε είλαη απαξαίηεηε κόλν γηα πνιύ ιεξσκέλα ξνύρα. Σε απηή ηελ πεξίπησζε ρξεζηκνπνηήζηε ηελ πιήξε δπλακηθόηεηα ηνπ πιπληήξηνύ ζαο. Αλ ππάξρνπλ ιίγα πξάγκαηα γηα επηπιένλ πιύζε, επηιέμηε έλα ζύληνκν πξόγξακκα. Αιιά λα είζηε πξνζεθηηθνί, ε επηπξόζζεηε ρξήζε ηνπ ζύληνκνπ πξνγξάκκαηνο θαηαλαιώλεη δύν θνξέο πεξηζζόηεξε ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη λεξό, ζε ζύγθξηζε κε ηε ρξήζε ηνπ θαλνληθνύ πξνγξάκκαηνο κόλν κηα θνξά. 15

Πξηλ κεηαθέξεηε ηα πιπκέλα ξνύρα ζην ζηεγλσηήξην, αθήζηε ηα λα πεξηζηξαθνύλ ιίγν ζηε θπγόθεληξν (θαηά πξνηίκεζε ζηηο 1200 ζηξνθέο θαη όρη θάησ από ηηο 800 ζηξνθέο). Φξεζηκνπνηήζηε ην ζηεγλσηήξην ζαο ζε πιήξε δπλακηθόηεηα. Αλ βάιεηε όια ηα ξνύρα δύν θνξέο ζην ζηεγλσηήξην, ζα θαηαλαιώλνπλ πεξίπνπ 30% πεξηζζόηεξε ειεθηξηθή ελέξγεηα. Μεηά από θάζε ζηέγλσκα, λα θαζαξίδεηε ην θίιηξν αέξα (από ζθόλε), πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζεί ε παξάηαζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζηεγλσηήξηνπ. Μηα αθόκε ζπκβνπιή γηα ηε ρξήζε ηνπ ληνπο θαη ηεο κπαληέξα: ε ρξήζε ηνπ ληνπο είλαη πξνηηκόηεξε από ηελ κπαληέξα. Γηα κηα πιήξσο γεκάηε κπαληέξα (140-180 ιίηξα) απαηηείηαη πεξίπνπ ηξεηο θνξέο πεξηζζόηεξε ελέξγεηα ζε ζύγθξηζε κε έλα πεληάιεπην ληνπο. Για να εξοικονομηθεί ηλεκτπική ενέπγεια στο σπίτι, είναι σημαντικό να γνωπίζοςμε την μεμονωμένη κατανάλωση ενέπγειαρ των ηλεκτπικών σςσκεςών μαρ. 16

5. Συμπέραςμα OK απηή ήηαλ όιε ε εθπαηδεπηηθή ελόηεηα. Τη κπνξείηε λα θάλεηε ηώξα; Θα κπνξνύζαηε λα θνηηάμεηε ζην ζπίηη ζαο θαη ε ζην ρώξν πνπ δείηε γηα ζπζθεπέο πνπ θαηαλαιώλνπλ ειεθηξηθή ελέξγεηα. Θα κπνξνύζαηε λα θάλεηε ην ζρεηηθό ζύληνκν θνπίδ (κόλν γηα δηαζθέδαζε) θαη λα δνθηκάζεηε ηηο γλώζεηο ζαο γηα ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα. Καιή ηύρε! Άιιεο ελόηεηεο πνπ κπνξεί λα ζέιεηε λα κειεηήζεηε: Οδηγός αρχαρίων για ηην Ενέργεια και Ιζχύ Οδηγός αρχαρίων για ηον Ενεργειακό Έλεγχο 17

Συγγραφέας Στοιχεία επικοινωνίασ: Όλεσ οι πλθροφορίεσ που παρουςιάηονται ςτθν ενότθτα αυτι αποτελοφν προϊόν του προγράμματοσ Senior Engagement in a Green Economy Project (SEE-GREEN) το οποίο χρθματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάκθςθσ (Gruntdvig) τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ. Το ζργο αυτό ξεκίνθςε τον Νοζμβριο του 2011 και κα ολοκλθρωκεί τον Οκτώβριο του 2013. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ ι για να λάβετε μζροσ τθν online κοινότθτα μασ επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα του ζργου: http://www.see-green.eu/seegreensite/en/ 18