ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΣ ΣΩΤΗΡΗΣPhD, MSc, BSBA Επιθεωρητής Ξενοδοχειακών και Επισιτιστικών Τεχνών, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Ο τόπος μας πλέον είναι και επίσημα μέλος της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας. Είμαστε μέλη μιας οικογένειας η οποία υψώνει κατά πολύ τον πήχυ τόσο ως προς την ποιότητα της ζωής μας όσο κι ως προς την ποιότητα προσφοράς υπηρεσιών. Καλούμαστε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε αυτές τις νέες πραγματικότητες με γενναιότητα και τόλμη, έτοιμοι να προβούμε σε ριζικές αλλαγές και βελτιώσεις με απώτερο στόχο να συνάδουμε πλήρως με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής κοινότητας. Το προϊόν που στήριξε την οικονομία μας και συνέβαλε μέγιστα στον να γίνει η χώρα μας μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το προϊόν που πολύ εύστοχα ονομάστηκε ως η κότα που γεννά τα χρυσά αυγά, δυστυχώς κινδυνεύει από φαινόμενα ερασιτεχνισμού, που μειώνουν το επίπεδο της ποιότητας και της προσφοράς του τουριστικού προϊόντος. Ζώντας σε μια περιοχή που στηρίζει την τουριστική βιομηχανία του τόπου μας, δεν μπορώ να μείνω αδιάφορος, κλείνοντας τα μάτια μπροστά στα όσα στραβά και παράλογα συμβαίνουν, κωφεύοντας στα μηνύματα και τις απαιτήσεις των νέων πραγματικοτήτων, και γι αυτό το λόγο ως ενεργός πολίτης προβληματίζομαι βαθύτατα "για το τι μέλλει γενέσθαι" της τουριστικής βιομηχανίας τόσο της περιοχής μας όσο και του τόπου μας, παραθέτοντας παρακάτω τους προβληματισμούς και τις σκέψεις μου. Ο τουρισμός, αγαπητοί μου φίλοι, είναι ένα προϊόν πολύ ευαίσθητο και δυστυχώς εμείς στη ΕΠΑ, δυστυχώς δεν το προσέξαμε ικανοποιητικά με αποτέλεσμα τώρα να παρουσιάζονται πολύ σοβαρά προβλήματα στην τουριστική μας περιοχή. Η κατάσταση είναι πολύ τραγική και κρύβεται από κάποιους αρμόδιους η αλήθεια, κι εξηγούμαι: με το ρυθμό που αναπτύσσεται η τουριστική περιοχή μας θα έχει ως αποτέλεσμα να γίνουμε πρόσφυγες μέσα στις δικές μας περιούσιες που μας κληρονόμησα οι πρόγονοι μας. Αγαπητοί μου συνδημότες, σας το λέω με πόνο ψυχή αλλά αυτή είναι η τραγική πραγματικότητα. Μπορώ να πω και θα το διαπιστώσετε και σεις οι ίδιοι με το όσα θα σας αναφέρω στην παρουσίαση μου ότι η ΕΠΑ δεν είχε ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ είχε να παρουσιάσει μέχρι τώρα για να επιλύσει τα προβλήματα του τουρισμού. Πιστεύω, ότι η 25χρονη επαγγελματική μου καριέρα πάνω σε τουριστικά θέματα μου δίνουν και τις γνώσεις αλλά και το δικαίωμα να εισηγούμαι, να αντιδρώ και να δρω. Αισθάνομαι ότι έχω μεγάλη ευθύνη προς τη γη που με γέννησε και με μεγάλωσε, στη γη που μας έδωσαν οι πρόγονοι μας, στη γη που θα αφήσουμε στα παιδιά μας. Έτσι προβληματίστηκα για όλα που θα σας αναφέρω και δεν σας το κρύβω, εδώ και ΜΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, προβληματίστηκα πάρα πολύ για το τι και με ποιο τρόπο θα σας αναφέρω εδώ, ώστε να μην έρθω σε αντιπαράθεση με την καλόπιστη κριτική που θα κάνω αργότερα στην συνέχεια. Η παράκληση μου είναι όλοι, από κοινού, τοπικές αρχές, τοπικές επιτροπές κομμάτων, οργανωμένα σύνολα μέχρι και τον τελευταίο πολίτη της ΕΠΑ, μέσα στα 1
πλαίσια της ευρωπαϊκής κοινωνίας να βρούμε τους κατάλληλους τρόπους επικοινωνίας και μέσα από ένα δημοκρατικό διάλογο να επιλύσουμε τα προβλήματα όχι μόνο του τουρισμού αλλά και γενικότερα της κοινωνίας μας εδώ στη ΕΠΑ, διότι, κατά την ταπεινή μου πάντοτε γνώμη, εάν δεν πάρουμε σωστές και μελετημένες αποφάσεις και μάλιστα γρήγορα θα παρουσιαστούν απρόβλεπτες καταστάσεις. Εισηγήσεις για αναβάθμιση του Τουριστικού μας προϊόντος 1 Δημιουργία Ανεξάρτητης Επιτροπής στην ΕΠΑ Είναι επιτακτική ανάγκη να συσταθεί τέτοια επιτροπή από ειδικούς του επαγγέλματος για να μπορέσουμε να αναβαθμίσουμε την ποιότητα του τουριστικού μας προϊόντος. Πιστεύω, η αξιοποίηση των ατόμων της περιοχής που έχουν αρκετή πείρα στο ξενοδοχειακό τομέα και γενικότερα στην τουριστική βιομηχανία, μπορούν να βοηθήσουν την ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ, π.χ. Μαρίνα και Καζίνο. Η επιτροπή πρέπει να απαρτίζεται από εκπροσώπους όλων των φορέων τουρισμού της επαρχίας. 2 Εκπαίδευση και Επιμόρφωση του Ανθρώπινου Δυναμικού Ακόμα, σπουδαίο ρόλο στην αναβάθμιση των τουριστικών μας υπηρεσιών παίζει η εκπαίδευση και επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται ή εμπλέκεται στους τουριστικούς τομείς (π.χ. ιδιοκτήτες ξενοδοχείων, διευθυντές ξενοδοχείων, προσωπικό ξενοδοχείων, εστιατορίων, μπυραριών, ιδιοκτήτες ταξί, κλπ). Τονίζω για μια ακόμη φορά και θα το επαναλαμβάνω για όσες φορές χρειασθεί: χωρίς τους εξειδικευμένους ανθρώπους σε τουριστικά θέματα, με τον σωστό προγραμματισμό και τη σωστή επαγγελματική και τουριστική συνείδηση τίποτε δεν μπορεί να επιτευχθεί. Απαραίτητη η συνεχής επιμόρφωση ακόμα και για άτομα που είναι χρόνια στο επάγγελμα. Η αγορά εξελίσσεται και με τον ίδιο τρόπο πρέπει να εξελίσσεται και το ανθρώπινο δυναμικό. 3 Εκσυγχρονισμός των Τουριστικών Επιχειρήσεων Είναι επιτακτική ανάγκη να εκσυγχρονιστούν, τα ξενοδοχεία, κέντρα αναψυχής, τουριστικά λεωφορεία, τουριστικά πλοία, μικρά ψαρολίμανα, κλπ, με στόχο και σκοπό να αναβαθμίσουμε την ποιοτική εξυπηρέτηση προς τους τουρίστες μας. Πρέπει να ασκηθούν πιέσεις προς τη κυβέρνηση/κοτ να διατεθούν κονδύλια μέσα από τον προϋπολογισμό της προγραμματικής περιόδου 2014-20 για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος το οποίο παρουσιάζεται γερασμένο 4 Λειτουργία Νυκτερινών Κέντρων Αναψυχής Μέχρι τις πρωινές ώρες χωρίς άδεια, τα μικροεπεισόδια που δημιουργούνται δεν βρίσκουν τη λύση τους, λόγω του ότι δεν υπάρχει τουριστική αστυνομία. Να εφαρμόζεται αυστηρά η νομοθεσία. Ν αρχίσουν οι επαγγελματίες τουρισμού να σέβονται ό ένας τον άλλο, μόνο έτσι θα βελτιωθεί η εικόνα προς τους τουρίστες. 5 Άδειες Λειτουργίας Κέντρων Αναψυχής Είμαστε γνωστοί σαν λαός στην Ευρώπη για την καλή εξυπηρέτηση και φιλοξενία, οι δύο αυτοί σπουδαίοι παράγοντες αποτελούν πόλο έλξης για τον τουρισμό. Γι αυτό τον λόγο δεν πρέπει να ξεφεύγουμε από τα πλαίσια φιλοξενίας και καλής 2
εξυπηρέτησης και να αντικρίζουμε τον τουρισμό σαν πηγή εύκολου κέρδους. Είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουν ειδικά σεμινάρια για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος και καλείται ο Κ.Ο.Τ. και ο Δήμοι της ΕΠΑ να επιληφθούν του θέματος πιο σοβαρά. 6 Τουριστική Δημοτική Αστυνομία Η τουριστική αστυνομία θα βάλει τάξη στην τουριστική περιοχή μας και θα μεταδώσει το αίσθημα ασφάλειας τόσο στους ντόπιους όσο και στους τουρίστες. Η τουριστική αστυνομία δεν θα ελέγχει μόνο τα νυχτερινά κέντρα αναψυχής τι ώρα κλείνουν, τη ηχορύπανση από τις μοτοσικλέτες και μπυραρίες, τα μικροεπεισόδια που συμβαίνουν κατά τις νυχτερινές ώρες αλλά και να ελέγχει τις άδειες λειτουργίες εστιατορίων και μπαρ που δίνονται σε μη προσοντούχα άτομα με αποτέλεσμα να παρατηρείται η μη ποιοτική εξυπηρέτηση και αισχροκέρδεια εις βάρος των τουριστών. Γι αυτούς τους λόγους η τουριστική αστυνομία είναι απαραίτητη και επιτακτική ανάγκη, όπως είναι η περιοχή της ελεύθερης Αμμοχώστου. Απαραίτητο μέτρο που έπρεπε να γίνει εδώ και χρόνια στις τουριστικές περιοχές. 7 Έλλειψη Επαρκούς Χώρου Στάθμευσης Αυτοκινήτων Έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών προβλημάτων στους δρόμους όπως πρόκληση οχληρίας από τους αυτοκινηστές και μοτοσικλετιστές με άμεση δυσφορία των επισκεπτών. 8 Έλλειψη Δημοσίων χώρων για την εξυπηρέτηση των τουριστών στους δρόμους της περιοχής με αποτέλεσμα οι τουρίστες να εισέρχονται στα διάφορα κέντρα αναψυχής ή σε διάφορα Ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Επίσης, η έλλειψη Τουριστικής Πλαζ με σύγχρονες προδιαγραφές (πεζοδρόμια, snack bar), διευκολύνσεις για ανάπηρους, άτομα τρίτης ηλικίας, κλπ.. 9 Δημιουργία Νέων Υποδομών (Μορφές Εναλλακτικού Τουρισμού) Αθλητικός Τουρισμός (Sport Tourism) Θεραπευτικός Τουρισμός (Health and Spa Tourism) Πολιτιστικός Τουρισμός (Culture Tourism) Θρησκευτικός Τουρισμός Αγροτουρισμός (Agrotourism) Συνεδριακός Τουρισμός (Conference Tourism) Γαστρονομικός Τουρισμός (Gastronomy Tourism) Με αυτές τις ειδικές μορφές τουρισμού Θα βοηθήσει στην περαιτέρω αναβάθμιση της περιοχής ως ποιοτικού τουριστικού προορισμού Επέκταση της τουριστικής περιόδου και την άμβλυνση της εποχικότητας Δημιουργία νέων θέσεων και ειδικοτήτων Επίλυση ανεργειακού προβλήματος Βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων ΕΠΑ Οι εισηγήσεις μου στα προαναφερθέντα είναι οι παρακάτω: 10 Αθλητικός Τουρισμός Που είναι το σύγχρονο αθλητικό κέντρο μας, γήπεδα τένις, καλαθόσφαιρας και ποδοσφαίρου, βόλεϊ-μπολ, κλειστό κολυμβητήριο, γήπεδα Φούτσαλ, γκολφ, οργάνωση αθλητικών διεθνών συναντήσεων, και τέλος δημιουργία Αθλητικού 3
Μουσείου να προβάλουμε τόσο τους δικούς μας αθλητές όσο και άλλες προσωπικότητες του αθλητισμού στην Κύπρο. 11 - Θεραπευτικός Τουρισμός Επίσης, ένα κέντρο υγείας (SPA CENTER) στο οποίο να υπάρχουν αίθουσες γυμναστικής, θερμαινόμενες πισίνες, ειδικά φαγητά ποιότητας, εκδρομές στη φύση, κλπ. 12 - Πολιτιστικός Τουρισμός Ιστορικό Μουσείο, Λαϊκή Γειτονιά, Μουσείο Λαϊκής Τέχνης. Θα ενισχυθεί η επαφή του τουρίστα με την ιστορία, την παράδοση και σύγχρονη ελληνοκυπριακή τέχνη μα τη ζωή του σύγχρονου ελληνοκύπριου. 13 - Αγροτουρισμός Με την προώθηση του αγροτουρισμού θα διατηρηθεί το περιβάλλον και οι παραδόσεις μας: διατήρηση γεωργίας, κυπριακά αγροτόσπιτα, κυπριακό καφενείο, παραδοσιακό εστιατόριο, φάρμες ζώων και γεωργικό μουσείο. 14 - Συνεδριακός Τουρισμός Η δημιουργία σύγχρονου συνεδριακού κέντρου θα εμπλουτίσει το τουριστικό μας προϊόν. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα ξενοδοχεία μας εάν έχουν τις κατάλληλες διευκολύνσεις. 15 Γαστρονομικός ή Οινικός Τουρισμός Ο Γαστρονομικός Οινικός τουρισμός είναι μια μορφή ειδικού ενδιαφέροντος, που αποτελείται κυρίως από νέες γευστικές εμπειρίες στις οποίες κυριαρχεί η κουλτούρα της τοπικής κουζίνας, του τοπικού οίνου-κρασιού και των άλλων παραδοσιακών ποτών. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι υπάρχουν τουρίστες που ταξιδεύουν με αποκλειστικό ταξιδιωτικό κίνητρο την άσκηση δραστηριοτήτων γαστρονομικού ενδιαφέροντος. Εξάλλου νέες μορφές τουρισμού (πχ. ευεξίας, αγροτουρισμός) προάγουν την γαστρονομία μέσω της διαιτητικής κουζίνας και της μεσογειακή διατροφή ο πρώτος και της καλλιέργειας τοπικών, εποχιακών προϊόντων ο δεύτερος. 16 Πορίσματα Έρευνας Όλοι εμείς, στην περιοχή Ελεύθερης Περιοχής Αμμοχώστου υπερηφανευόμαστε ότι έχουμε ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Διερωτώμαι τώρα εάν με αυτά τα υφιστάμενα προβλήματα μαζί με τη βασική έλλειψη υποδομής και έργων πως μπορούμε να δημιουργήσουμε ποιοτικό τουριστικό προορισμό??? Δεν αρκεί μόνο η προσφορά υψηλής ποιότητας υλικών αγαθών (εξαιρετικές τουριστικές εγκαταστάσεις σε θαυμάσιες τοποθεσίες, με πολυτελή κτίρια και επίπλωση, μοντέρνα σαλόνια και εστιατόρια και ωραίοι χώροι ψυχαγωγίας), ούτε το υγιεινό κλίμα με τις φυσικές ομορφιές, τις καθαρές θάλασσες και την ηλιοφάνεια στους πλείστους μήνες του χρόνου, ούτε ο αρχαιολογικός πλούτος και η παραδοσιακή φιλοξενία για να ικανοποιήσουμε τον πελάτη-τουρίστα και να του υποβάλουμε ότι η ξενοδοχειακή μας μονάδα είναι η ιδανικότερη για τις επόμενες διακοπές. 17 Πορίσματα Έρευνας Χρειαζόμαστε ποιοτική εξυπηρέτηση η οποία να βασίζεται στις προσδοκίες και τις αντιλήψεις του πελάτη-τουρίστα και όχι στις προσδοκίες και τις αντιλήψεις του επιχειρηματία, της διεύθυνσης ή του ξενοδοχειακού υπαλλήλου. H 4
ικανοποίηση του πελάτη-τουρίστα και η εκπλήρωση των προσδοκιών του προσθέτει αξία στα υλικά αγαθά και αυξάνει τα κέρδη, μειώνει την ανταγωνιστικότητα, αφού ο πελάτης-τουρίστας μετατρέπεται πλέον σε πηγή προσέλκυσης πελατών, με αποτέλεσμα να μειώνεται το κόστος διαφήμισης και γενικά να προσδίδει επιτυχία και πλεονεκτήματα στην τουριστική μονάδα. 18 Πορίσματα Έρευνας Πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα να διεξάγεται από εξειδικευμένους επιστήμονες έρευνα για την προσφερόμενη ποιότητα των υπηρεσιών, ώστε να εντοπίζεται το χάσμα μεταξύ των προσδοκιών των παραθεριστών και των προσφερόμενων υπηρεσιών. Mε βάση τα συμπεράσματα της έρευνας να διαμορφώνεται η νέα πολιτική της μονάδας και να μην αρκούμαστε στην επικρατούσα σήμερα πολιτική και αντίληψη της εκάστοτε διεύθυνσης της μονάδας, η οποία βασίζεται κυρίως στην υπάρχουσα θεωρητική και εμπειρική άποψη. 19 Πορίσματα Έρευνας H τακτική επιμόρφωση του προσωπικού, στις αρχές της καλοκαιρινής περιόδου, θεωρείται πλέον απαραίτητη, ώστε να αναθεωρούμε τις εκάστοτε απόψεις μας, με βάση τα δεδομένα και τις έρευνες της προηγούμενης χρονιάς. Παράλληλα, θα δίδεται η ευκαιρία στο νέο προσωπικό να επιμορφώνεται και να αποδίδει εξαρχής το μάξιμουμ των προσδοκιών της τουριστικής μονάδας. Με έμφαση τονίζεται ότι υπάρχει εισβολή ξένων υπαλλήλων, οι πλείστοι των οποίων δεν είναι άρτια καταρτισμένοι, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στην ποιοτική εξυπηρέτηση πελατών. 20 Πορίσματα Έρευνας 1. ΠΟΙΟΤΗΤΑ στις προσφερόμενες υπηρεσίες. 2. ΠΟΙΟΤΗΤΑ στο περιβάλλον. 3. ΠΟΙΟΤΗΤΑ στον ανθρώπινο παράγοντα, με γνώσεις τουριστικής και επαγγελματικής. 21 Συμπέρασμα Αναβάθμιση Τουριστικού Προϊόντος = Ποιότητα Τουρισμού Τελειώνοντας θέλω να ενημερώσω τους φίλους της Ξενοδοχειακή Βιομηχανικής, Τουριστικής και Επισιτιστικής Βιομηχανίας ότι το μόνο που προσφέρουμε και αυτή είναι η πραγματική αλήθεια. Ο ήλιος, η θάλασσα και η φιλοξενία (σιγά-σιγά εξαλείφεται) δεν είναι αρκετοί παράγοντες να ικανοποιήσουμε τις απαιτήσεις και ανάγκες του ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Ερωτώ, προσφέρει η ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου τίποτε άλλο εκτός από θάλασσα, ήλιο και λίγη φιλοξενία, για να έχουμε ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ; Που υπάρχει το κυπριακό στοιχείο; Οι Τουριστικές περιοχές έχουν γίνει μια διαφημιστική ταμπέλα: Μενού στα πεζοδρόμια, κράχτες, κακοτεχνίες στα κτίρια, παρανομίες σε καταστήματα και εστιατόρια και το πιο «ωραίο» που βλέπει κάποιος όταν επισκεφθεί την ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου είναι τα γραφεία πωλήσεων τουριστικών επαύλεων και διαμερισμάτων. Αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα που πρέπει η τοπικές αρχές να το επιληφθούν με σωστό προγραμματισμό. Το προϊόν που στήριξε και αναβίωσε την οικονομία μας μετά την καταστροφή που υπέστη η Κύπρος μας από την τουρκική εισβολή και κατοχή και που συνέβαλε τα μέγιστα στο να γίνει η χώρα μας μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το προϊόν που πολύ 5
εύστοχα ονομάστηκε ως η κότα που γεννά τα χρυσά αυγά, δηλαδή ο τουρισμός, δυστυχώς κινδυνεύει από τα φαινόμενα ερασιτεχνισμού, που μειώνουν το επίπεδο της ποιότητας και της προσφοράς του τουριστικού προϊόντος. Οφείλουμε λοιπόν, την κότα που γεννούσε για χρόνια χρυσά αυγά, που στήριξε και στηρίζει την οικονομία του τόπου μας, να την διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού, και όχι να την ξεπουπουλιάσουμε στον βωμό του γρήγορου και εύκολου κέρδους. Όλοι οι φορείς, με μεγαλόπνοα σχέδια, με όραμα, με όρεξη και αγάπη προς αυτόν τον τόπο, οφείλουμε να ακούσουμε τα μηνύματα και τα προβλήματα των καιρών, ώστε να κρατήσουμε όρθιο το στήριγμα της οικονομίας του τόπου μας. ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΑΖΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΠΕΙΟΧΗΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΤΟ ΣΤΟΛΙΔΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ 6