«Αρμοδιότητες, προσόντα και επαγγελματική σταδιοδρομία του λογοθεραπευτή. Η ημέρα ενός λογοθεραπευτή» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Λογοπεδική / Λογοθεραπεία είναι ένα επάγγελμα στη διασταύρωση ανθρωπιστικών και εφαρμοσμένων επιστημών Ο {η } λογοπεδικός /λογοθεραπευτής {τρια} είναι ο επιστήμονας που μελετά την ανθρώπινη επικοινωνία σε ό,τι αφορά τις διαταραχές που συνδέονται με αυτήν. Μέσα σε αυτό το γενικό πλαίσιο, ο όρος ανθρώπινη επικοινωνία περικλείει όλες τις λειτουργίες που έχουν σχέση με την κατανόηση και την έκφραση του προφορικού και γραπτού λόγου, καθώς επίσης και με όλες τις κατάλληλες μορφές μη λεκτικής επικοινωνίας. Ο όροι Λογοπεδική, Λογοθεραπεία, Λογοπαθολογία, Γλωσσοπαθολογία, Θεραπεία Λόγου είναι ταυτόσημοι. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Ο {η} λογοθεραπευτής {τρια}φέρει την ευθύνη της πρόληψης, αξιολόγησης, διάγνωσης, συμβουλευτικής, σχεδιασμού παρέμβασης και αποκατάστασης των δυσκολιών και διαταραχών λόγου, φωνής, ομιλίας και επικοινωνίας. Συγκεντρώνει επιστημονικές γνώσεις και κλινικές αρμοδιότητες, ώστε να παρέχονται οι καλύτερες, στο σύνολό τους, θεραπευτικές συνθήκες στον πληθυσμό που χρειάζεται την παρέμβασή του. 1.Πρόληψη Ο {η} λογοθεραπευτής {τρια} συμμετέχει σε καθέναν από τους ακόλουθους τομείς για να αποτρέψει την εμφάνιση ή την επιδείνωση μιας διαταραχής - Εκπαίδευση - Ενημέρωση - Ευαισθητοποίηση - Έγκαιρη διερεύνηση με σκοπό την πρώιμη διάγνωση μιας διαταραχής σε παιδιά, εφήβους ή ενήλικες - Κατάλληλη παρέμβαση στο άτομο και στο περιβάλλον του 1
2. Αξιολόγηση - Διεπιστημονική συνεργασία Η αξιολόγηση απαιτεί μια πλήρη εκτίμηση όλων των λειτουργιών και παραμέτρων των ικανοτήτων της επικοινωνίας και των ιδιαιτεροτήτων ή μεταβολών που παρατηρούνται. Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες του ατόμου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του οικογενειακού και κοινωνικού του περιβάλλοντος. Βασικά στοιχεία της αξιολόγησης : - Ιστορικό (ατομικό, οικογενειακό, κοινωνικό) - Ατομική συνέντευξη (με το παιδί ή τον έφηβο) - Δοκιμασίες - Κλινική παρατήρηση - Συνέντευξη με γονείς - Διάγνωση - Συζήτηση Προτάσεις Συχνά η διεργασία αυτή απαιτεί τη συνεργασία ειδικών από άλλους επιστημονικούς κλάδους. Η διεπιστημονική συνεργασία συμβάλλει στη διαφοροδιάγνωση. Ο {η} λογοθεραπευτής {τρια}φθάνει στη διάγνωση με τη βοήθεια αντικειμενικών διαδικασιών και κλινικής παρακολούθησης και διατυπώνει τη θέση του ως προς τη φύση και διάρκεια της παρέμβασης. 3. Συμβουλευτική - Γονέων - Εκπαιδευτικών 4. Παρέμβαση Η παρέμβαση, στα πλαίσια των διαταραχών του λόγου και της επικοινωνίας, μπορεί να είναι έμμεση ή άμεση. Συνίσταται σε πράξεις θεραπείας, αποκατάστασης, ένταξης ή και επανένταξης στην κοινωνική και εργασιακή ζωή καθώς και συμβουλευτική. Η παρέμβαση έχει σαν στόχο να φθάσει το άτομο, ανάλογα με τις δυνατότητές του, στο μέγιστο επίπεδο λειτουργίας του και επικοινωνίας που αντιστοιχεί στο περιβάλλον του κοινωνικό ή / και σχολικό ή / και 2
επαγγελματικό - για να επιτύχει ή να διατηρήσει έναν ανεξάρτητο τρόπο ζωής. Ένα σημαντικό μέρος της παρέμβασης είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της. Στην περίπτωση της ιατρικής παθολογίας, η λογοθεραπεία μπορεί να είναι συμπληρωματική της ιατρικής παρέμβασης. 5. Επιστημονική μελέτη και έρευνα Συνεχής εκπαίδευση Ο {η} λογοθεραπευτής {τρια) οφείλει να : - εξελίσσει τις γνώσεις του και τις προσωπικές του ικανότητες με τη συνεχή εκπαίδευση - συμβάλλει στην προώθηση της επιστήμης μεταδίδοντας τις γνώσεις και τις ικανότητές του με δημοσιεύσεις, ομιλίες, σεμινάρια καθώς και στο πλαίσιο της εκπαίδευσης. - Αναλαμβάνει την εποπτεία της κλινικής πρακτικής και θεωρητικής εκπαίδευσης των φοιτητών - Σχεδιάζει και συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα Επαγγελματική δεοντολογία Ο {η} λογοθεραπευτής {τρια}οφείλει να τηρεί τον ηθικό κώδικα που καθορίζεται από τον επαγγελματικό του σύλλογο ή και τις ανάλογες υπηρεσίες της χώρας όπου εργάζεται. Είναι υπεύθυνος για τις επαγγελματικές του δραστηριότητες. ΠΡΟΣΟΝΤΑ Οι αρμοδιότητες του {της} λογοθεραπευτή {τριας} καταδεικνύουν τα προσόντα Πρϋπόθεση : Ποιοτικό επίπεδο σπουδών που να πληρεί τις απαιτήσεις ως προς τη θεωρητική κατάρτιση και την κλινική πρακτική άσκηση ενός επιστήμονα που ασχολείται με ένα πολύπλοκο τομέα όπως ο λόγος και η επικοινωνία. Άρα, κάποια από τα βασικά προσόντα θα μπορούσαν να είναι τα ακόλουθα : 3
- έφεση προς τις ανθρωπιστικές επιστήμες - βαθειά γνώση του αντικειμένου που θα εμπλουτίζεται σταδιακά με την κλινική εμπειρία - ήθος - κριτική σκέψη - καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας - καλή γνώση ξένης γλώσσας (για τη βιβλιογραφία) - καλή επικοινωνιακή και εκφραστική ικανότητα - ακαδημαϊκές γνώσεις - καλλιέργεια - δημιουργικότητα / ευρηματικότητα - χιούμορ ( κατ ευχήν : ένας αναγεννησιακός άνθρωπος που αγαπάει τη δουλειά του!) ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ Τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων του Τμήματος Λογοθεραπείας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.) έχουν προσδιοριστεί βάσει του Προεδρικού Διατάγματος υπ αριθ. 96 και έχουν δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 18 Απριλίου 2002 ( ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ, Αρ. Φύλλου 82). Πλαίσιο εργασίας - Εκπαίδευση, προσχολική, σχολική (Ειδ. Σχολεία και μη, Δημόσια και Ιδιωτικά) - Κ.Ε.Δ.Υ. 4
- Κέντρα Ψυχικής Υγείας - Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα ( Κ.Ψ.Υγιεινής ) - Παιδοψυχιατρικά Τμήματα σε Νοσοκομεία Παίδων - Κλινικές σε Νοσοκομεία (ΩΡΛ, Νευρολογίας, Παθολογίας κ.α.) - Κινητές Ψυχιατρικές και Παιδοψυχιατρικές Μονάδες - Ιδιωτικό γραφείο - Ιδιωτικά Κέντρα - Ακαδημαϊκη καριέρα Εύρεση εργασίας - Σύλλογοι - ΑΣΕΠ (προκηρύξεις οργανικών θέσεων) Πηγές : - Πανελλήνιος Σύλλογος Λογοπεδικών- Λογοθεραπευτών (Π.Σ.Λ,) - Μόνιμη Ευρωπαϊκή επιτροπή Λογοπεδικών (C.P.L.O.L) - Σακελλαρίου,Γ. «Η αξιολόγηση των γλωσσικών του γραπτού λόγου σε παιδιά και εφήβους ως μέρος μιας διευρυμένης διαδικασίας προσέγγισης του θέματος στην κλινική λογοπεδική πρακτική» In ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Εκδ.ΓΡΗΓΟΡΗ Αθήνα 2007 Η ΗΜΕΡΑ ΕΝΟΣ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - Συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς κυρίως της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (αλληλοενημέρωση, ευαισθητοποίηση, συμβουλευτική) - Αξιολόγηση των μαθητών ( ατομική συνέντευξη, εκτίμηση των γλωσσικών δυσκολιών και γνωστικών στοιχείων σε προφορικό και γραπτό επίπεδο. Άλλες παράμετροι. Συζήτηση - Ενημέρωση της Διεύθυνσης, των ψυχολόγων του Τμήματος και των δασκάλων - Συνάντηση με γονείς (λήψη ιστορικού, ενημέρωση συζήτηση, προτάσεις - Συνεργασία με τον ειδικό ή τον εκπαιδευτικό ή τον γονιό που θα αναλάβει να βοηθήσει το παιδί ή τον έφηβο. Σε κάποιες περιπτώσεις, αναλαμβάνει ο ίδιος ο γονιός με οδηγίες. 5
- Γνωμάτευση / Έκθεση της κατάστασης, των δυσκολιών και ιδιαιτεροτήτων του μαθητή - Τήρηση αρχείου - Παρακολούθηση της πορείας του μαθητή και επαναξιολόγηση - Συνεργασία με τη βαθμίδα του Νηπιαγωγείου Η συνεργασία με τη λογοπεδικό της προσχολικής βαθμίδας αφορά : α) στη μεγάλη τάξη του Νηπιαγωγείου (5 τμήματα). Πρόκειται για τα παιδιά που θα ξεκινήσουν τη φοίτηση στην Α Δημοτικού. Οι συναντήσεις ενημέρωσης και συζήτησης - για το κάθε παιδί ως προς τις ιδιαιτερότητες, τις αδυναμίες και τις επικείμενες δυσκολίες του - πραγματοποιούνται στην αρχή του νέου ακαδημαϊκού έτους. Β) στην καταγραφή όλων των στοιχείων των μαθητών - που εμφάνισαν δυσκολίες - από το Νηπιαγωγείο μέχρι και την ΣΤ Δημοτικού, έτσι ώστε να παρακολουθούμε τη Μαθησιακή πορείας τους, καθώς και την εξέλιξή τους γενικότερα. Δρ Γιολάντα Σακελλαρίου λογοπεδικός 6