ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΟΝΑ ΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ Μακροοικονοµική ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οικονοµική επιστήµη Βασικά στοιχεία οικονοµικής ανάλυσης Δρ. Αριστέα Γκάγκα Ακαδημαϊκό Έτος 2015 2016 Λευκάδα
Οικονοµική µ Επιστήµη 2
Οικονοµική µ Επιστήµη Οικονοµική επιστήµη είναι η µελέτη του πώς επιλέγουν οι παράγοντες να κατανείµουν τους σπάνιους πόρους και πώς αυτές οι επιλογές επηρεάζουν την κοινωνία. Αρχές της Οικονοµικής Επιστήµης: η πρώτη αρχή της οικονοµικής επιστήµης είναι ότι οι άνθρωποι προσπαθούν να αριστοποιήσουν: προσπαθούν να κάνουν την καλύτερη εφικτή επιλογή. η δεύτερη αρχή της οικονοµικής επιστήµης είναι ότι τα οικονοµικά συστήµατα τείνουν να βρίσκονται σε ισορροπία, µια κατάσταση όπου κανένας δεν θα επωφελούνταν µε το να αλλάξει τη συµπεριφορά του. η τρίτη αρχή της οικονοµικής επιστήµης είναι ο εµπειρισµός, η ανάλυση δηλαδή που χρησιµοποιεί δεδοµένα. 3
Αριστοποίηση η 4 Η πρώτη αρχή της οικονοµικής επιστήµης: Αριστοποίηση και Ανάλυση κόστους οφέλους
Αριστοποίηση η Όταν ένας οικονοµικός παράγοντας επιλέγει την καλύτερη εφικτή εναλλακτική, αριστοποιεί. 5 Η αριστοποίηση σε επίπεδα υπολογίζει το συνολικό καθαρό όφελος των διαφορετικών εναλλακτικών και στη συνέχεια επιλέγει την καλύτερη. Η αριστοποίηση σε διαφορές υπολογίζει τη µεταβολή στα καθαρά οφέλη όταν ένα άτοµο περάσει από τη µία εναλλακτική στην άλλη και στη συνέχεια χρησιµοποιεί τις οριακές συγκρίσεις για να επιλέξει την καλύτερη εναλλακτική. Η αριστοποίηση σε επίπεδα και η αριστοποίηση σε διαφορές δίνουν ακριβώς τις ίδιες απαντήσεις.
Αριστοποίηση η Πώς κάνουµε επιλογές; Πώς αξιολογούµε τις σχέσεις αµοιβαίας αντιστάθµισης; Αριστοποίηση ησε επίπεδα: υπολογίζει συνολικό όφελος συνολικό κόστος (καθαρό όφελος) Αριστοποίηση σε διαφορές: υπολογίζει τη µεταβολή στα καθαρά οφέλη όταν ένα άτοµο περνάει από τη µία εναλλακτική στην άλλη Λήψη αποφάσεων βάσει της οριακής ανάλυσης: ποιό είναι το καθαρό όφελος µίας επιπλέον µονάδας; 6 Αρχή της αριστοποίησης ηςστο όριο: µια άριστη εφικτή εναλλακτική έχει την ιδιότητα ότι η µετακίνησή σας προς αυτή βελτιώνει τη θέση σας, ενώ η αποµάκρυνση από αυτή χειροτερεύει τη θέση σας.
Ισορροπία 7 Η δεύτερη ερη αρχή της οικονοµικής ικής επιστήµης: Ισορροπία: µια κατάσταση στην οποία κανείς δεν θα είχε όφελος αν άλλαζε τη συµπεριφορά του Το πρόβληµα του ελεύθερου καβαλάρη ή λαθρεπιβάτη : προκύπτει όταν ένα άτοµο ή οµάδα καταναλώνει ένα αγαθό, το οποίο δεν έχει πληρώσει
Εµπειρισµόςµ µ 8 Η τρίτη αρχή της οικονοµικής επιστήµης: εµπειρισµός Παράδειγµα: Οι γεµάτες παραλίες συµβαδίζουν µε τις υψηλές θερµοκρασίες. Εποµένως, για να αποφύγουµε τον καύσωνα, πρέπει να εµποδίσουµε τον κόσµο να πηγαίνει στην παραλία!
Οικονοµική µ Επιστήµη ιακρίσεις της Οικονοµικής Επιστήµης: Θετική οικονοµική Η ανάλυση που παράγει αντικειµενικές µ περιγραφές ργρ ή προβλέψεις για τον κόσµο που µπορούν να διασταυρωθούν από δεδοµένα. Κανονιστική (ή δεοντολογική) οικονοµική Η ανάλυση που περιγράφει τι θα έπρεπε να κάνει ένα άτοµο ή η κοινωνία. Μικροοικονοµική Η µελέτη ατόµων, επιχειρήσεων, κυβερνήσεων. Μακροοικονοµική Η µελέτη της οικονοµίας ως σύνολο. 9
Επιστηµονικές Μέθοδοι στα Οικονοµικάµ 10 Ένα υπόδειγµα είναι µια απλοποιηµένη περιγραφή του κόσµου. Οι οικονοµολόγοι χρησιµοποιούν δεδοµένα για να αξιολογήσουν την ακρίβεια των υποδειγµάτων και να κατανοήσουν πώς λειτουργεί ο κόσµος. Η συσχέτιση δεν συνεπάγεται αιτιότητα. Τα πειράµατα βοηθούν τους οικονοµολόγους να µετρήσουν την αιτία και το αποτέλεσµα. Η οικονοµική έρευνα εστιάζει σε ερωτήµατα που είναι σηµαντικά για την κοινωνία και µπορούν να απαντηθούν µε τη βοήθεια υποδειγµάτων και δεδοµένων. Η επιστηµονική µέθοδος (ή εµπειρισµός) περιλαµβάνει δύο βήµατα: 1. την ανάπτυξη υποδειγµάτων που ερµηνεύουν ορισµένες πτυχές του κόσµου 2. τον έλεγχο αυτών των υποδειγµάτων µε δεδοµένα αξιολογώντας την αντιστοιχία υποδειγµάτων και δεδοµένων.
Υποδείγµατα 11 Υπόδειγµα: µια απλοποιηµένη περιγραφή του κόσµου Σηµαντικές ιδιότητες των υποδειγµάτων: 1. Ένα υπόδειγµα είναι µια προσέγγιση. π.χ. δεν θα αυξήσουν όλοι τους µελλοντικούς µισθούς τους κατά ακριβώς 10% αν λάβουν έναν επιπλέον χρόνο εκπαίδευσης 2. Ένα υπόδειγµα κάνει προβλέψεις που µπορούν να ελεγχθούν µε δεδοµένα
Αιτιότητα και Συσχέτιση Αιτιότητα Προκύπτει όταν κάτι επηρεάζει κάτι άλλο άµεσα µέσω µιας σχέσης αιτίας και αποτελέσµατος. Παράδειγµα: αν µείνετε άυπνοι όλοι νύχτα θα νιώθετε κουρασµένοι 12 Συσχέτιση Όταν υπάρχει µια αµοιβαία σχέση µεταξύ δύο πραγµάτων Θετική συσχέτιση όταν δύο µεταβλητές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση Αρνητική συσχέτιση όταν δύο µεταβλητές κινούνται προς διαφορετική κατεύθυνση Παράδειγµα: οι άνθρωποι µε υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης είναι λιγότερο πιθανό να µείνουν άνεργοι
Αιτιότητα και Συσχέτιση Ερώτηση: Γιατί η συσχέτιση δεν εµπεριέχει αιτιότητα; 1. Παραλειφθείσες µεταβλητές 13 Αν παραλείψουµε κάτι, το οποίο θα εξηγούσε γιατί δύο µεταβλητές συσχετίζονται, αυτό είναι µια παραλειφθείσα µεταβλητή. Μια συσχέτιση δεν γίνεται σαφής παρά µόνο όταν προστεθεί η παραλειφθείσα µεταβλητή. 2. Αντίστροφη αιτιότητα Προκύπτει όταν συγχέουµε την κατεύθυνση της αιτίας και του αποτελέσµατος. Παράδειγµα: περισσότερος πλούτος συνεπάγεται καλύτερη υγεία
Πειράµατα µ 14 Ερώτηση: Πώς µπορούµε να διακρίνουµε την αιτιότητα από τη συσχέτιση; Πειράµατα 1. Ελεγχόµενα τα υποκείµενα κατανέµονται τυχαία από τους ερευνητές σε πειραµατικές οµάδες (θα πάρουν το νέο φάρµακο) ) και οµάδες ελέγχου (δεν θα πάρουν το νέο φάρµακο). Πρόβληµα: είναι δύσκολο να εφαρµοστούν στην οικονοµική µ επιστήµη 2. Φυσικά τα υποκείµενα κατανέµονται σε πειραµατικές οµάδες και οµάδες ελέγχου από κάποια διαδικασία που δεν καθορίζεται από τον ερευνητή, µε έναν τυχαίο ή σχεδόν τυχαίο τρόπο
Οικονοµικά µ ερωτήµατα και απαντήσεις 15 Τα οικονοµικά ερωτήµατα έχουν δύο ιδιότητες: 1. Έχουν να κάνουν µε θέµατα που είναι σηµαντικά για µεµονωµένους οικονοµικούς παράγοντες και/ή την κοινωνία Η οικονοµική έρευνα συνεισφέρει στην ευηµερία της κοινωνίας 2. Μπορούν να απαντηθούν Τα οικονοµικά ερωτήµατα µπορούν να απαντηθούν µε εµπειρικές µεθόδους Το µεγαλύτερο όφελος της µελέτης της οικονοµικής επιστήµης είναι η ικανότητα να εφαρµόζετε την οικονοµική λογική στην καθηµερινή σας ζωή.