ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 5

Πλάτων Τήνιος ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 5 ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Μακροχρόνια Φροντίδα Γενικά θέματα Β. Ασφάλιση για μακροχρόνια φροντίδα; Α. Μακροχρόνια Φροντίδα Γενικά θέματα Η μακροχρόνια φροντίδα (σε αντίθεση με την αναπηρία) δεν καλύπτεται επαρκώς από την ασφάλιση (ιδιωτική και κοινωνική) και είναι πιθανόν να αποτελεί ένα σημείο αιχμής για την γήρανση. Η φροντίδα μπορεί να παρέχεται σε ένα ίδρυμα, ή στο σπίτι. Ένα άτομο μπορεί να χρειάζεται προσωπική φροντίδα (π.χ. για να ντυθεί, να κάνει δουλειές του σπιτιού) ή φροντίδα που παρέχεται από επαγγελματία νοσοκόμα, ή και τα δύο. Στην οργάνωση της αγοράς προκύπτουν μια σειρά προβλημάτων πληροφόρησης που δυσχεραίνουν την ανάπτυξη ιδιωτικής ασφάλισης, πράγμα που συνεπάγεται ένα πιθανό ρόλο για την κοινωνική ασφάλιση. Το θέμα της φροντίδας αποκτά όλο και περισσότερη σημασία. Στην Γερμανία υπάρχει από τα μέσα της δεκαετίας του 90 αυτόνομος κλάδος της κοινωνικής ασφάλισης. Στην Βρετανία to 1999 υπήρξε μια σημαντική αναφορά Ομάδας Υψηλού Επιπέδου (Royal Commission on Long-Term Care). Τι είναι μακροχρόνια φροντίδα; Δύσκολο να βρεθεί συμφωνία σε συγκεκριμένο ορισμό που να την διακρίνει από την υγειονομική (επείγουσα) περίθαλψη αλλά και την κανονική διαβίωση σε μεγάλες ηλικίες. Μερικές υπηρεσίες είναι ιατρικής φύσεως (π.χ. αποκατάσταση, μέριμνα για τακτική λήψη φαρμάκων). Άλλες είναι βοήθεια σε προσωπική εξυπηρέτηση (ντύσιμο, μπάνιο, τροφή), ή με δουλειές (ψώνια, γραφειοκρατικές υποχρεώσεις). Τα περισσότερα είδη φροντίδας είναι έντασης εργασίας (υπηρεσίες) αλλά μπορούν να επεκτείνονται σε εργαλεία (π.χ. καροτσάκια, προσθετικά) ή μετατροπές στο σπίτι. Ποιος την λαμβάνει; Δεν υπάρχει συμφωνία για το ποιος πρέπει να κάνει χρήση τέτοιων υπηρεσιών. Ορίζεται με βάση συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις (π.χ. Alzheimer, άνοια, πεδιατρικά αίτια, καρδιο-πνευμονικές καταστάσεις) ή ως σωρευτικό αποτέλεσμα της γήρανσης χωρίς να ανάγεται σε συγκεκριμένη αιτία. Πού παρέχεται; Με αυτά δεδομένα, δεν είναι περίεργο ότι δεν υπάρχει συμφωνία για το πού και πώς πρέπει να παρέχεται. Σε εξειδικευμένα ιδρύματα φροντίδας (γηροκομεία), σε μονάδες υποβοηθούμενης διαβίωσης, σε κέντρα ημερήσιας φροντίδας, σε ΚΑΠΗ, στο σπίτι με εξειδικευμένη επαγγελματική φροντίδα ( Βοήθεια στο Σπίτι ) ή υπηρεσίες (όπως τα γεύματα στο σπίτι Meals on Wheels ), άτυπα από συγγενείς, φίλους ή γείτονες. Συχνά 5 Η ΕΝΟΤΗΤΑ Μακροχρόνια Φροντίδα 1/6

αυτές οι υπηρεσίες αυτές προσφέρονται από τις Υπηρεσίες Πρόνοιας (ή τους Δήμους) και κατατάσσονται ως Κοινωνικές Υπηρεσίες και δεν καταγράφονται ως μακροχρόνια φροντίδα. Κύρια χαρακτηριστικό της φροντίδας είναι ο μακροχρόνιος (μη επείγων) χαρακτήρας, πράγμα που την διακρίνει από τις (ιατρικές) υπηρεσίες περίθαλψης. Ο επείγων χαρακτήρας σημαίνει ότι ιατρικές (ή ιατροκεντρικές υπηρεσίες) είναι έτσι δομημένες ώστε να διευκολύνουν την παροχή υπηρεσιών (δηλαδή την πλευρά της προσφοράς). Αντίθετα στην μακροχρόνια φροντίδα κυρίαρχο ρόλο θα έπρεπε να παίζουν οι προτιμήσεις αυτού που δέχεται τη φροντίδα δηλαδή η ποιότητα ζωής του (άρα η πλευρά της ζήτησης). Η θεμελιώδης διάκριση αυτή αποτελεί συχνά απλώς ευχή: η ιατροκεντρική προσέγγιση σημαίνει συχνά χειρότερη ποιότητα ζωής (και υψηλότερο κόστος). Πολύ συχνά οι ελλείψεις υποδομών σημαίνουν ότι θέσεις σε νοσοκομεία και άλλες μονάδες επείγουσας φροντίδας καταλαμβάνονται από άτομα που απλώς χρειάζονται φροντίδα (αλλά π.χ. δεν έχουν ποιον να τους φροντίσει). Η υποβοηθούμενη διαβίωση (Assisted living) διατηρούν τους ενδιαφερόμενους σε δικό τους χώρο και τους προσφέρουν ποικιλία υπηρεσιών (μαγείρεμα, καθάρισμα κλπ). Αντίθετα οι Κοινότητες Συνεχιζόμενης Φροντίδας Ηλικιωμένων (Continuing Care Retirement Communities CCRCs) αναπτύσσονται τελευταία προσφέροντας ένα φάσμα διαβίωσης αρχίζοντας από τελείως ανερξάρτητα διαμερίσματα και εξελισσόμενο προς πλήρη και συνεχή εξυπηρέτησης για αυτούς που δεν μπορούν. Η ιδέα είναι ότι η προσφορά προσαρμόζεται στις δυνατότητες μεγιστοποιώντας την περίοδο και δυνατότητες αυτονομίας. Κρίσιμο σημείο είναι η άτυπη φροντίδα που προσφέρεται από συγγενείς, φίλους κλπ. Αν και οι ιατρικές υπηρεσίες απαιτούν εξειδικευμένου προσωπικού, οι πιο κοινωνικές υπηρεσίες φροντίδας είναι προτιμότερο να γίνονται από μέλη της οικογένειας ακόμη και χωρίς εξειδίκευση. Πολλά συστήματα (π.χ. στην Σκανδιναβία) προσπαθούν να συνδυάσουν τα δύο υποβοηθώντας την οικογένεια στην αποστολή της. Η άτυπη φροντίδα δεν είναι χωρίς κόστος για αυτόν που τον προσφέρει. Συχνά γυναίκες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την απασχόλησή τους για να φροντίσουν κάποιο ηλικιωμένο συγγενή. Μέτρηση της ανάγκης φροντίδας Εκπλήρωση Καθημερινών Δραστηριοτήτων (ADLs) Η έκταση της ανάγκης για φροντίδα ή η έλλειψη αυτονομίας - εκτιμάται συνήθως σε δειγματοληπτικές από ερωτήσεις για το κατά πόσον υπάρχει δυσκολία αυτόνομης εκπλήρωσης συγκεκριμένων Καθημερινών Δραστηριοτήτων (Activities of Daily Living ADLs), όπως ντύσιμο, μπάνιο, τροφή κλπ. Συμβατικά θεωρείται ότι η ανάγκη φροντίδας υπάρχει αν υπάρχουν άνω των 2 (ή πιθανώς 3) ADLs που απαιτείται βοήθεια από τρίτον για να εκπληρώνονται. Τα ADLs μετρούν την φυσική ικανότητα. Για να μετρηθούν και αναπηρίες που ανάγονται σε διανοητικά αίτια, υπάρχει διαφορετικές ερωτήσεις για τις Καθημερινές Λειτουργίες (Instrumental Activities of Daily Living IADLs) για θέματα όπως η ικανότητα να χρησιμοποιείται τηλέφωνο, να κάνει ψώνια, κλπ 1. 1 Στην Ερευνα SHARE καθημερινές δραστηριότητες (ADL): 1) Ντύσιμο, 2) Περπάτημα σε δωμάτιο, 3) Να κάνετε μπάνιο 4) Να τρώτε / κόβετε το φαγητό σας, 5) Να σηκώνεστε από το κρεβάτι, 6) Να χρησιμοποιείτε την τουαλέτα. * Καθημερινές Λειουτργίες (I-ADL): 1) Να χρησιμοποιείτε χάρτη για να προσανατολιστείτε 2) Να ετοιμάζετε ζεστό γεύμα, 3) Να ψωνίζετε από μπακάλικο, 4) Να τηλεφωνείτε, 5) Να παίρνετε φάρμακα, 6) Να κάνετε δουλειές στο σπίτι ή τον κήπο, 7) Να χειρίζεστε χρήματα. 5 Η ΕΝΟΤΗΤΑ Μακροχρόνια Φροντίδα 2/6

Αν μετρηθεί η ανάγκη από την ανάγκη βοήθεια σε ADLs σε IADLs η έκταση της είναι σημαντική. Στις ΗΠΑ οι ερωτήσεις αυτές γίνονται σε όλους τους ασφαλισμένους της Medicare (πρακτικά σε όλα τα άτομα >65) και συνεπώς μπορεί να υπάρχει εκτίμηση 1 Κατανομή ΑDLs στα άτομα 65+ στις ΗΠΑ, 1998 12% 10% 18% 60% Κανένα Μόνο IADL 1-2 ADL 3-5 ADL Αν η ανάγκη για φροντίδα οριζόταν σε >2 ADL αυτό θα αντιστοιχούσε 2,2 εκ άτομα (εκ των οποίων 700 χιλ άνω των 85). Ο αριθμός αυτός είναι πολλαπλάσιος του όποιου ορισμού ατόμων που πραγματικά λαμβάνουν κάποια φροντίδα. Συνεπώς, κοινή συνιστώσα σχεδόν όλων των αναλύσεων της μακροχρόνιας φροντίδας είναι το τεράστιο έλλειμμα μεταξύ των αναγκών (όπως και αν ορίζονται αυτές, δηλαδή της ζήτησης) και των σημερινών ικανοτήτων να προσφερθεί φροντίδα (δηλαδή της προσφοράς). Ποιες οι μελλοντικές προοπτικές; Υπάρχουν αντικρουόμενες τάσεις: Στις ΗΠΑ υπάρχει κάποια τάση μείωση στα ADLs τα τελευταία χρόνια (από το 1990) Όμως αυτό μπορεί να οφείλεται (α) σε μεγαλύτερη έμφαση σε ιατρικές παρεμβάσεις (π.χ εγχειρήσεις καταράκτη, αγγειοπλαστική). (β) Αν οι επιτυχίες αυτές μεταφραστούν σε επιβίωση σε μεγαλύτερες ηλικίες, αυτό δεν θα σημαίνει μεγαλύτερη ανάγκη στο μέλλον; Β. Ασφάλιση για μακροχρόνια φροντίδα; Προβλήματα πληροφόρησης Τυπικά ηλικιωμένα άτομα που δεν μπορούσαν να φροντίζουν τον εαυτό τους μόνοι χωρίς βοήθεια έβρισκαν άτυπη βοήθεια από την οικογένειά τους. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικογένεια (+την επίπτωση της δημογραφίας που σημαίνει ότι μελλοντικοί ηλικιωμένοι θα έχουν κάνει λιγότερα παιδιά) σημαίνει ότι υπάρχουν όλο και περισσότερα κενά φροντίδας. Αποτέλεσμα να προσφέρονται αυτές οι υπηρεσίες από το σύστημα υγείας, από δομές που είναι φτιαγμένες για άλλο σκοπό και με επιβάρυνση της γενικής φορολογίας. Περικοπές στις δαπάνες υγείας και άλλα προβλήματα οδηγούν συχνά στην ανάγκη ρευστοποίησης μεγάλων περιουσιακών στοιχείων (όπως το σπίτι) για να πληρωθούν λογαριασμοί φροντίδας. Το Πρόβλημα για την ασφάλιση: Δεν είναι όλοι που θα χρειαστούν φροντίδα όταν γεράσουν. Κανείς δεν ξέρει πόση φροντίδα (και αν) θα χρειαστεί, ούτε για πόσο διάστημα. 5 Η ΕΝΟΤΗΤΑ Μακροχρόνια Φροντίδα 3/6

Συνεπώς θα μπορούσε να υπάρχει συγκέντρωση ρίσκων (risk pooling) και κατ αρχήν να υπάρχει ασφαλιστική προσέγγιση. Παράδειγμα: Αν 1 στους 6 θα χρειαστεί φροντίδα και αν χρειαστεί, αυτό θα είναι για 6 χρόνια. Τότε το μέσο (αντιπροσωπευτικό) άτομο θα χρειαστεί φροντίδα για 1 χρόνο και θα μπορούσε να αγοράσει ασφάλιση με ασφάλιστρο το κόστος φροντίδας για 1 χρόνο. Αντίθετα, αν δεν υπήρχε ασφάλιση, για να αυτασφαλιστεί κάποιος θα έπρεπε να αποταμιεύσει αρκετά για να καλύψει όχι την μέση επιβάρυνση, αλλά την μέγιστη (για 6 χρόνια). Αν κάποια θεωρεί ότι θα ζήσει (όπως π.χ. η μαμά της) 100 χρόνια και θα χρειαστεί φροντίδα από τα 80 πρέπει να αποταμιεύσει αρκετά για 20 χρόνια. Τα οφέλη της ασφάλισης είναι προφανή. Η πλευρά της ζήτησης: Προβλήματα πληροφόρησης. Η πλευρά της ζήτησης περιπλέκεται από σειρά προβλημάτων που προκύπτει από την αναπόφευκτη πολυπλοκότητα των συμβολαίων. Σημειώνεται ότι το συμβόλαιο θα το υπογράψει κάποιος δεκαετίες ολόκληρες πριν το χρειαστεί. 1. Τι είδους φροντίδα θα καλυφθεί; Μόνο σε ίδρυμα ή και στο σπίτι; Πότε θα δικαιούται κάποιος φροντίδα σε ίδρυμα σε περίπτωση γενικής αδυναμίας ή βάσει συγκεκριμένων και προκαθορισμένων ιατρικών καταστάσεων; Πώς θα μεταβληθεί το συμβόλαιο από μελλοντικές αλλαγές στην τεχνολογία; 2. Πώς θα εξελιχθεί η οικονομική βάση του συμβολαίου; Μπορούν να αυξάνονται τα ασφάλιστρα αν αυξηθεί το ρίσκο; Θα υπάρχει μέγιστη διάρκεια κάλυψης; Θα υπάρχουν αναπροσαρμογές για τον πληθωρισμό, αλλαγές στο κόστος φροντίδας, στους μισθούς; 3. Με πόση λεπτομέρεια θα προσδιορίζεται το συμβόλαιο; Η διατύπωση θα επιτρέπει την αλλαγή της κάλυψης; Τι θα προβλέπεται για την διευκρίνιση και διαιτησία σε διχογνωμίες για την ερμηνεία του συμβολαίου; 4. Οι κάτοχοι των συμβολαίων δεν θα ξέρουν πόση συνολική κάλυψη έχουν στην πραγματικότητα. Αν το κράτος προσφέρει επιπλέον υπηρεσίες στο μέλλον, τότε κάποιος μπορεί να καταλήξει με πολύ μεγαλύτερη κάλυψη. Αντίστροφα, αν περικοπές οδηγήσουν σε περιορισμό της προσφοράς του Δημοσίου, τότε κάποιος μπορεί να καταλήξει με λιγότερη φροντίδα από αυτή που υπολόγιζε. Η πλευρά της προσφοράς: Προβλήματα ασφάλισης. Οι ασφαλιστές αντιμετωπίζουν πολλά από τα προβλήματα ασύμμετρης πληροφόρησης. Τα προβλήματα αυτά έχουν πολλά κοινά με τα προβλήματα της ασφάλισης υγείας. 1. Αβεβαιότητα προκύπτει από δύο πλευρές: (α) Αβεβαιότητα για Πιθανότητες. οι ασφαλιστές δεν γνωρίζουν επακριβώς τις πιθανότητες. Γνωρίζουν τις πιθανότητες των σημερινών ηλικιωμένων, αλλά όχι αυτές μελλοντικών κλάσεων. Αυτές μπορεί να είναι χαμηλότερες (π.χ. ιατρικές πρόοδοι επιμηκύνουν την περίοδο αυτοεξυπηρέτησης). Από την άλλη πλευρά πρόοδοι της ιατρικής μπορεί με την παράταση της ζωής να αυξήσουν την ανάγκη φροντίδας (ο κίνδυνος της αποτυχίας). Δηλαδή, αν και είναι σχεδόν σίγουρο ότι το προσδόκιμο επιβίωσης θα είναι μεγαλύτερο, είναι άγνωστο αν η περίοδος εξάρτησης θα είναι μεγαλύτερη η μικρότερη. Με δεδομένο ότι ο προγραμματισμός είναι ιδιαίτερα μακρόχρονος, το θέμα είναι ένα αβεβαιότητας (με άγνωστες πιθανότητες) και όχι ρίσκου. Αντίστοιχο θέμα είναι το πότε αρχίζει η ασφάλιση. Οσο νεώτερος είναι κάποιος, τόσο μικρότερο το ασφάλιστρο, αλλά και μεγαλύτερη η αβεβαιότητα. (Αν καθυστερήσει, η 5 Η ΕΝΟΤΗΤΑ Μακροχρόνια Φροντίδα 4/6

αβεβαιότητα είναι μικρότερη, αλλά και τα περιθώριο εξισορρόπησης κινδύνων εξίσου μικρότερα). (β) Αβεβαιότητα για Κόστη. Είναι γνωστό ότι το σχετικό κόστος φροντίδας αυξάνεται με τον χρόνο: α) το κόστος εργασίας αυξάνεται ταχύτερα από υλικά και β) υπηρεσίες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό εργασίας. 2 Η αβεβαιότητα αυτή αυξάνεται με τον χρόνο. Η Βασιλική Επιτροπή στην Βρετανία έκανε τεστ ευαισθησίας και κατέληξε ότι η πρόβλεψη του μελλοντικού κόστους μπορούν να διέφεραν κατά 200% το 2030 (μεταξύ 21 δισεκ στερλίνες και 39) και σχεδόν 300% το 2050 (μεταξύ 28 και 76 δισεκ στερλίνες). Με αβεβαιότητα αυτού του μεγέθους η προσφορά ιδιωτικής ασφάλισης είναι προβληματική. 2. Ανεξαρτησία πιθανοτήτων. Κάποια ιατρική πρόοδος που επιμηκύνει την ζωή χωρίς όμως να μειώνει (ή να αυξάνει) την περίοδο φροντίδας θα επηρεάσει την πιθανότητα όλων των ασφαλισμένων, καθιστώντας την ασφάλιση αδύνατη. 3. Αντεπιλογή. Ο ασφαλιζόμενος θα μπορεί να γνωρίζει περισσότερο από τον ασφαλιστή (π.χ. βάσει οικογενειακού ιστορικού, γενετικού τεστ κλπ). Τότε θα προστρέξουν στην ασφάλιση αυτοί με μεγαλύτερη πιθανότητα. Σημειώνεται ότι προβλήματα δημιουργούνται όταν οι ασφαλιστές νομίζουν ότι ισχύει η ασύμμετρη πληροφόρηση (ακόμη και αν έχουν λάθος). 4. Ηθικός κίνδυνος. Προκύπτει από δύο πλευρές: (α) Το πρόβλημα της Επιβάρυνσης τρίτου. Αν κάποιος έχει ασφάλιση που καλύπτει πλήρως το κόστος της, θα απαιτήσει περισσότερο από ό,τι πρέπει, αφού το κόστος της (όταν τη χρησιμοποιεί) είναι μηδέν 3. Αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει και στην υγεία, όπου αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους (π.χ. συμμετοχή στο κόστος. HMOs, κλειστοί προϋπολογισμοί νοσοκομείων κλπ). (β) Η ασφάλιση αλλάζει το σχετικό κόστος μεταξύ της άτυπης φροντίδας από την οικογένεια και της επίσημης φροντίδας. Αν κάποιος ήθελε να βεβαιωθεί ότι η οικογένειά του δεν θα τον πετάξει στο γηροκομείο, τότε θα ήταν λογικό να μην αγόραζε καθόλου ασφάλιση. Αποτέλεσμα των προβλημάτων πληροφόρησης είναι ότι οι ασφαλιστές προσπαθούν να μειώσουν την έκθεσή τους σε ρίσκο: Είναι υψηλότερα τα ασφάλιστρα, Υπάρχει μέγιστο ποσό στην ετήσια αποζημίωση, απαιτούν πλήρη πληροφόρηση για το ιατρικό ιστορικό (π.χ. απόκρυψη μιας σχετικής πληροφορίας, ακόμη και αν δεν έχει ζητηθεί μπορεί να ακυρώσει την ασφαλιστική κάλυψη). Για να αποτρέψουν τον ηθικό κίνδυνο πολλά συμβόλαια προσπαθούν να ορίσουν την ανάγκη για φροντίδα με βάση ιατρικές καταστάσεις ή ασθένειες και δεν αρκούνται στη διαπίστωση ανάγκης. Δυνατότητες ανταπόκρισης Θεωρητικά επιχειρήματα για κοινωνική ασφάλιση μακροχρόνιας φροντίδας. Η μακροχρόνια φροντίδα έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά τα οποία συνηγορούν στην εκτίμηση ότι η κοινωνική ασφάλιση θα είναι αποτελεσματική ως μέθοδος επίλυσης; Με την κοινωνική ασφάλιση το συμβόλαιο δεν χρειάζεται να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες και συνεπώς προσαρμόζεται καλύτερα σε συνθήκες αβεβαιότητας παρά ρίσκου. 2 Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό στην ιατρική περίθαλψη ως υπερβάλλων ιατρικός πληθωρισμός. 3 Π.χ. πόσο τρώει κάποιος σε ένα εστιατόριο που έχει ένα εισιτήριο εισόδου και μετά τρώς όσο θέλεις (all you can eat); 5 Η ΕΝΟΤΗΤΑ Μακροχρόνια Φροντίδα 5/6

Το κόστος της φροντίδας είναι μικρότερο από συντάξεις - αφού απαιτείται για πολύ μικρότερο διάστημα. Τα επιχειρήματα για την κεφαλαιοποίηση είναι τα ίδια με τις συντάξεις. Δεν έχει τόσο σημασία το κεφάλαιο που συγκεντρώνεται όσο η παραγωγή. Αλλά υπάρχουν προβλήματα: Πρώτον, πώς ποσοτικοποιείται η ανάγκη φροντίδας. Πώς αξιολογούνται διαφορετικές ανάγκες; Δεύτερον, πώς αποφασίζεται το επίπεδο φροντίδας; Με δεδομένο ότι δεν πληρώνει ο ίδιος, δεν υπάρχει περιορισμός στην ζήτηση. 4 Τα προβλήματα αυτά υπάρχουν και στην ιδιωτική ασφάλιση αφού, την στιγμή της επιλογής, ο ασφαλισμένος δεν θα πληρώσει τίποτε. Όμως, η κοινωνική ασφάλιση έχει την δυνατότητα να θέσει περιορισμούς και κανόνες χρήσης (π.χ. κανόνες πρόσβασης, εισοδηματικά κριτήρια) βασιζόμενη στην πολιτική νομιμοποίηση (και όχι μόνο της αγοράς) 5. Το ποσό προς ασφάλιση πρέπει να είναι το επιπλέον κόστος που προκαλείται από μακροχρόνια προβλήματα υγείας. Το κρίσιμο σημείο είναι η λέξη επιπλέον η ασφάλιση δεν μπορεί να καλύπτει κανονικά έξοδα τα οποία χρηματοδοτούνται από το εισόδημα (ή την σύνταξη). Αρα, θα έπρεπε να καλύπτει δύο κόστη: α) Το πλήρες κόστος των κλινικών (ιατρικών) αναγκών, αφού κάποιος που αυτοεξυπηρετείται δεν τις έχει. Θεωρητικά οι ανάγκες αυτές είναι προσδιορίσιμες. Β) Το ξενοδοχειακό τμήμα. Π.χ. θα έπρεπε να καλύπτει το επιπλέον κόστος τροφίμων (π.χ. επειδή κάποιος άλλος θα μαγειρεύει), αλλά όχι το σύνηθες κόστος τροφίμων. Είναι λογικό να υπάρχει ένα μέγιστο ποσό (για να αποτρέπεται η πολυτελής διαβίωση). Πέραν αυτού το κόστος πρέπει να βαρύνει τον ίδιο/α. Διεθνής πρακτική- Γερμανία. Η Γερμανία προσέφερε ειδική κοινωνική ασφάλιση για μακροχρόνια φροντίδα: Καλύπτει περί το 85% του πληθυσμού, που είναι ασφαλισμένο για υγεία. Η εισφορά είναι 1,7% επί του μισθού (0,85% εργαζόμενος + 0,85% εργοδότης). Προβλέπεται να αυξηθεί σε 2,4% ως το 2040. Πληρώνουν και οι συνταξιούχοι (50% οι ίδιο, 50% το ταμείο τους), και έτσι μειώνεται η επίπτωση της δημογραφίας στα έσοδα. Καλύπτονται οι ανάγκες φροντίδας του ασφαλισμένου και της οικογένειάς του. 3 ειδών παροχές: o Υπηρεσίες βοήθειας στο σπίτι o Το Επίδομα μακροχρόνιας φροντίδας σε χρήμα: μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αγοράσει υπηρεσίες ή να χρηματοδοτήσει την παροχή τους από μέλη της οικογένειας, συγγενείς ή γείτονες. o Βοήθεια σε ιδρύματα Το γερμανικό σύστημα έχει εφαρμοστεί ήδη με επιτυχία για 10 χρόνια: Οδήγησε σε εμβάθυνση και ποιοτική αναβάθμιση το σύστημα φροντίδας, αναγνώρισε την άτυπη φροντίδα, αξιοποιώντας υπάρχοντες μηχανισμούς δεν οδήγησε σε αύξηση της γραφειοκρατίας, ενώ η διαβάθμιση υπηρεσιών (αλλά και οι περιορισμοί) τυγχάνουν γενικότερης νομιμοποίησης. 4 Π.χ. γιατί να μην απαιτήσει να στεγαστεί σε πολυτελή ξενοδοχεία με πισίνα; 5 Π.χ. το Κράτος μπορεί πιο εύκολα να προσαρμόζει το τι προσφέρει ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες της εποχής. Ο λόγος είναι ότι το Κράτος είναι υπόλογο στους πολίτες (ψηφοφόρους) ενώ μια ασφαλιστική εταιρία στους μετόχους της. 5 Η ΕΝΟΤΗΤΑ Μακροχρόνια Φροντίδα 6/6