ΠΡΟΣ: ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΖΑΓΚΡΕΜΠ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΖΑΓΚΡΕΜΠ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ζάγκρεµπ, 16 Ιανουαρίου 2008 Αρ. Πρωτ. Φ. 3015/019 ΠΡΟΣ: ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΖΑΓΚΡΕΜΠ ΚΟΙΝ.: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ -Γραφείο Υφυπουργού κ. Π.. ούκα -Γραφείο κ. Γενικού Γραµµατέα ΟΣ & ΑΣ -Β Γενική ιεύθυνση -B1, Β2, Β8 /νσεις -Κεντρική Ενωση Επιµελητηρίων -Ε.Β.Ε.Α. -Ε.Β.Ε.Θ. -Σ.Ε.Β. -Π.Σ.Ε. -Σ.Ε.Β.Ε. Θέµα: Ετήσια έκθεση Πρεσβείας Σε συνέχεια προφορικών µας συνεννοήσεων σας διαβιβάζουµε την ετήσια έκθεση του Γραφείου µας (έντυπη και ηλεκτρονική µορφή) για το έτος 2007, τµήµατος της εν θέµατι έκθεσης. Ο Προϊστάµενος ΓΛ/γλ (Etisia Ekthesi 2007) Γεράσιµος Λαζαρής Σύµβουλος Οικονοµικών και Εµπορικών Υποθέσεων Α

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ A. H ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΡΟΑΤΙΑΣ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ Σελίδα 1. Γενικά. Πίνακας Κυριοτέρων Μακρο-οικονοµικών Μεγεθών 3 2. Προγράµµατα Χρηµατοδότησης Εργων 6 3. ηµοσιονοµική Πολιτική 10 4. Νοµισµατική Πολιτική 12 5. Πολιτική Αναδιάρθρωσης 14 6. Ξένες Επενδύσεις 20 Β. ΙΜΕΡΕΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 1. Ελληνικές Εξαγωγές στην Κροατία 21 2. Ελληνικές Εισαγωγές από την Κροατία και Εµπορικό Ισοζύγιο 24 3. Ελληνικές Επενδύσεις στην Κροατία 25 4. Θέµατα Προβλήµατα Εκκρεµότητες 26 A. H ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΡΟΑΤΙΑΣ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 2

1. Γενικά Η διατήρηση σταθερής µακροοικονοµικής πολιτικής, η οποία συνιστάται από την Ε.Ε. και τους ιεθνείς Οικονοµικούς Οργανισµούς, είχαν ως αποτέλεσµα την συνέχιση της ανοδικής πορείας της οικονοµίας για έβδοµο κατά σειρά χρόνο τo 2007, παρά τις αποκλίσεις που έλαβαν χώρα λόγω έτους εκλογών (Νοέµβριος 2007). Η πολιτική αυτή συνεχίζεται σε γενικές γραµµές και κατά το 2008 και θα στηριχθεί στις γνωστές πάγιες επιδιώξεις στόχους της Κροατίας: α) την επιτυχή και ταχεία συνέχιση των ενταξιακών διαπραγµατεύσεων µε την Ε.Ε. µε στόχο την ένταξη της Χώρας στο τέλος της δεκαετίας β) την µέσω διεύρυνσης της CEFTA, συµφωνίας που υπεγράφη στις 19 εκεµβρίου 2006 στο Βουκουρέστι, επέκταση του καθεστώτος ελευθέρων εµπορικών συναλλαγών προς χώρες της Ν.Α. Ευρώπης (Αλβανία, Σερβία του Κοσόβου συµπεριλαµβανοµένου, Μαυροβούνιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ΠΓ Μ, Μολδαβία) και την εξ αυτής διεύρυνση του όγκου του εµπορίου και ενδυνάµωση της πολιτικής σταθερότητας στην περιοχή και γ) την περαιτέρω παγιοποίηση των οµαλών σχέσεων µε την Σερβία µετά την εκεί πολιτική σταθεροποίηση. Ιδιαίτερα τα τέσσερα τελευταία χρόνια, εκ των οποίων τα τρία πρώτα εφαρµογής της Συµφωνίας Stand By και των consultations µε το ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο, η κυβέρνηση του Ivo Sanader επέτυχε σηµαντικά βήµατα προόδου στην Οικονοµία. Μείωσε σηµαντικά το έλλειµµα και βελτίωσε την διαφάνεια και τις διαδικασίες εκτέλεσης του προϋπολογισµού και µείωσε τις αµφισβητούµενες δηµοσιονοµικού περιεχοµένου δραστηριότητες. Προχώρησε µε βήµατα προόδου προς την βιωσιµότητα του ασφαλιστικού και του συστήµατος υγείας, µείωσε σηµαντικά την εξάρτηση από τον εξωτερικό δανεισµό και ενδυνάµωσε την εποπτεία στον χρηµατοοικονοµικό τοµέα. Στην νοµισµατική πολιτική η Κεντρική Τράπεζα (Κροατική Εθνική Τράπεζα) συνεχίζει να συµβάλλει στην διατήρηση συνθηκών µακροοικονοµικής σταθερότητας και ο τραπεζικός τοµέας είναι ο αποδοτικότερος της Οικονοµίας. Η διαδικασία σύστασης και εγγραφής εταιρειών έχει σηµαντικά βελτιωθεί όπως και η ταχύτητα της διαδικασίας εξόδου και εκκαθάρισης. Το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (Α.Ε.Π.) κατά το 2006 έφτασε τα 7.717 ευρώ, δηλαδή αυξήθηκε 4,8%, σε σχέση µε το 2005 και συνεχίζει την ικανή αυξητική του πορεία τα τελευταία χρόνια (4,3% το 2005, 4,3% το 2004, 5,3% το 2003, 5,6% το 2002, 4,4% το 2001 και το 2,9% το 2000). Το πρώτο και δεύτερο τρίµηνο του 2007, η αύξηση του Α.Ε.Π. έτρεξε µε ετήσιο ρυθµό 7% και 6,6% αντίστοιχα ξεπερνώντας και τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις, των οποίων για ολόκληρο το 2007, είναι ότι η αύξηση δεν θα είναι µικρότερη από 5,5% (κατά.ν.τ. και Ε.Β.R.D. 5,6 και 5,5% και κατά Κεντρική Κροατική Τράπεζα, Παγκόσµια Τράπεζα και Ευρωπαϊκή Επιτροπή 5,9, 6,0 και 6,0% αντίστοιχα). Με αυτούς τους ρυθµούς ανάπτυξης είναι επακόλουθο η ανεργία, αν και υψηλή, να έχει φθίνουσα πορεία (13,8% το 2004, 12,7% το 2005, 12,0 για το 2006 και πρόβλεψη 10,7% για το 2007 κατά I.L.O., έναντι επίσηµης 18,5%, 18,0%, 17,0% και πρόβλεψη 15,5% για τα έτη 2004 2007 αντίστοιχα). Ο πληθωρισµός κινήθηκε στο 3,2% το 2006, προβλέπεται µείωσή του στο 2,5% το 2007 (2,8% κατά την Κεντρική Τράπεζα και 2,3% κατά.ν.τ. και Ε.Β.R.D.), µε αυξητική πορεία όµως προς το τέλος του έτους και αύξηση το 2008 στο 3-4% (κατά την Κεντρική Τράπεζα 4,5%), λόγω κυρίως των επιπτώσεων της αύξησης των τιµών του πετρελαίου, των τροφίµων, των επιτοκίων και ενδεχοµένως εµµέσως της πιστωτικής κρίσης στις Η.Π.Α. H ικανή αύξηση του Α.Ε.Π. το 2006, η οποία οφειλόταν σε µεγάλο βαθµό στην αύξηση των επενδύσεων και της ιδιωτικής ζήτησης που είχε φθάσει σε υψηλά επίπεδα (3,6%), συνέχισε και το 2007 να οφείλεται στους ίδιους παράγοντες µε µεγαλύτερη αναλογία αυτή της αύξησης της ιδιωτικής ζήτησης (αύξηση 5,9% και για το 2008, πρόβλεψη 5,1%), λόγω αυξήσεων και πληρωµής Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 3

του δηµόσιου χρέους (του πολέµου) στους συνταξιούχους, αύξησης των επιδοτήσεων και διαφόρων επιδοµάτων προς τα νοικοκυριά καθώς και αυξήσεων στους µισθούς (πρόβλεψη µέσης αύξησης 6,5 7% για το 2008) και στις συντάξεις. Η αυξηµένη αυτή αγοραστική δύναµη απεδείχθη στην µε δηµόσια εγγραφή διάθεση, σε κροατικά φυσικά πρόσωπα, του 25% των µετοχών της εταιρείας τηλεπικοινωνιών (HT) T- Hrvatski Telecom, κατά την οποία η ζήτηση ήταν υπερδιπλάσια της προσφοράς (12 δισ. έναντι 5,4 δισ. κούνα). Παρ όλ αυτά, υπάρχουν ακόµα αδύνατα σηµεία. Χρειάζεται βελτίωση και επιτάχυνση µεταρρυθµίσεων στην λειτουργία, απόδοση και διαφάνεια διαδικασιών της ηµόσιας ιοίκησης, έγκαιρης παροχής δικαστικής προστασίας και πάταξης της διαφθοράς, θέσπισης ασφαλούς συστήµατος καταγραφής ακινήτων και απόκτησης τίτλων ιδιοκτησίας, µείωσης του µεγέθους παρουσίας του Κράτους στην Οικονοµία, απλοποίησης του φορολογικού συστήµατος, µείωσης και εκλογίκευσης των φορολογικών βαρών, επιτάχυνσης της αναδιάρθρωσης προβληµατικών επιχειρήσεων και των ιδιωτικοποιήσεων, µεγαλύτερης ευελιξίας της αγοράς εργασίας, µείωσης του υψηλού ποσοστού των επιδοτήσεων στην Βιοµηχανία και τις Υπηρεσίες και µείωσης του ελλείµµατος τρεχουσών συναλλαγών και του Εξωτερικού Χρέους (31,8 δισ. ευρώ, το ενδεκάµηνο 2007), τα οποία δεν έχουν αποκτήσει ακόµα φθίνουσα πορεία και προβλέπεται να φθάσουν το 2007, το 7,9% και 86,5% (αναµένεται η σταθεροποίησή του από το 2008) του Α.Ε.Π. αντίστοιχα και τα οποία δεν επιτρέπουν εφησυχασµό, ιδιαίτερα µετά το 2007, όπου αναµένεται απότοµη πτώση εισροών κεφαλαίων από ιδιωτικοποιήσεις και στο µέτρο που αυτές δεν θα υποκατασταθούν από άλλες άµεσες επενδύσεις, οι οποίες όµως είναι συνάρτηση υλοποίησης των διαρθρωτικών αλλαγών και κατά συνέπεια σηµαντικής βελτίωσης του επιχειρηµατικού κλίµατος. Τα συναλλαγµατικά αποθέµατα αυξάνονται (8.725 εκ. ευρώ, το 2006, 9.700 εκ. το 2007), λόγω κυρίως της σε σύνδεση µε ξένο συνάλλαγµα πιστωτικής επέκτασης των εµπορικών τραπεζών και το 2007 δεν αναµένεται να καλύψουν το 100% του σε ύψος 11 δισ. περίπου ευρώ αναµενόµενου εµπορικού ελλείµµατος, το οποίο τα τελευταία χρόνια διευρύνεται και σε ποσοστό (23,5% του Α.Ε.Π. το 2004, 24,1% το 2005, 24,4% το 2006) και σε απόλυτους αριθµούς. Κυριότερος εµπορικός εταίρος είναι η Ε.Ε. Κατά σειρά σπουδαιότητας Χώρες στις εξαγωγές της Κροατίας είναι η Ιταλία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Γερµανία, Σλοβενία, Αυστρία και Σερβία- Μαυροβούνιο και στις εισαγωγές η Ιταλία, Γερµανία, Σλοβενία, Αυστρία, Γαλλία και Ουγγαρία. Στα τέλη Νοεµβρίου υιοθετήθηκε από την Κυβέρνηση το προενταξιακό οικονοµικό πρόγραµµα περιόδου 2008 2010, το οποίο θα παρουσιασθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πρόγραµµα είναι εξαιρετικά φιλόδοξο στηριζόµενο στην υπερβολική πρόβλεψη ετήσιας αύξησης του Α.Ε.Π. 7% και στην ως εκ τούτου αύξηση των δηµοσίων εσόδων. Προβλέπει επίσης πληθωρισµό γύρω στο 2,7%, µείωση της ανεργίας στο 7%, αύξηση των ξένων επενδύσεων, επιβράδυνση της αύξησης του εξωτερικού χρέους, µείωση του δηµόσιου χρέους ως ποσοστό του Α.Ε.Π. στο 37% το 2010 από 44,9% το 2007, µείωση των γενικών κυβερνητικών δαπανών στο 43% από το 49% του Α.Ε.Π. σήµερα και σταδιακή µείωση του ελλείµµατος του προϋπολογισµού µε τελική εξαφάνισή του το 2010 (ισοσκελισµένος προϋπολογισµός). Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 4

ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΜΑΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 2004 2005 2006 2007 Α.Ε.Π. σε εκ. ευρώ, τρέχουσες τιµές, ονοµαστικές 28.683 31.262 34.222 36.900 Κατά κεφαλή Α.Ε.Π., τρέχουσες τιµές 6.397 7.041 7.717 8.340 Ισοτιµία 31/12/2004 & 31/12/2005 Ονοµασία νοµίσµατος, Κούνα = Κn 1 $ = 5,64 kn 1 = 7,67 kn 1 $ = 6,23 kn 1 = 7,37 kn 1 $ = 5,58 kn 1 = 7,34 kn Εξωτερικό Χρέος, % του Α.Ε.Π. 80,0% 82,4% 85,3% 86,5% Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, % Α.Ε.Π. -4,9% -6,3% -7,6% -7,9% Χρέος Γενικής Κυβέρνησης, % του Α.Ε.Π. 43,3% 43,8% 40,9% 39,0% Συναλλαγµατικά αποθέµατα, καθαρά, σε εκ. 6.434 7.436 8.725 9.700 Πληθωρισµός 2,0% 3,3% 3,2% 2,5-2,8% Ανεργία κατά I.L.O. 13,8% 12,7% 12,0% 10,7% Ανεργία επίσηµη 18,5% 18,0% 17,0% 15,5% Βιοµηχανική παραγωγή, % µεταβολής 3,7% 5,1% 4,5% 6,1% Συνολικές εξαγωγές, σε εκ. ευρώ 6.603 7.217 8.434 11/µηνο 8.266 Συνολικές εισαγωγές, σε εκ. ευρώ 13.331 14.738 16.798 11/µηνο 17.286 Εισαγωγές από Ελλάδα, σε εκ. $ 52,9 64,0 89,2 10/µηνο 58,7 Εξαγωγές στην Ελλάδα, σε εκ. $ 14,5 114,4 34,3 10/µηνο 14,5 Υψος άµεσων επενδύσεων 1,0 δισ. 1,3 δισ. 2,8 δισ. εξάµ. 2,15 δισ. Υψος άµεσων επενδύσεων Σύνολο από το 1993 µέχρι και τον Ιούνιο 2007 = 16,2 δισ. Υψος άµεσων επενδύσεων Σύνολο από Ελλάδα, εκτίµηση περίπου 5,5-6,0 εκ. Προβλέψεις εκτιµήσεις. 2. Προγράµµατα Χρηµατοδότησης Εργων Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 5

Προενταξιακά προγράµµατα χρηµατοδότησης της Ε.Ε., σε συνάρτηση µε προγράµµατα της Παγκοσµίου Τραπέζης (Π.Τ. www.worldbank.hr ), της ιεθνούς Τραπέζης Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (I.B.R.D.), της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (E.B.R.D. www.ebrd.com ) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (E.I.B. www.eib.org ), καθιστούν δυνατή την βελτίωση υπηρεσιών και υποδοµών της Κροατίας, ιδιαίτερα στους τοµείς των µεταφορών, αλλά και την διαχείριση διαρθρωτικών προβληµάτων της οικονοµίας. Η έναρξη διαπραγµατεύσεων µε την Ε.Ε. σε ορισµένες περιπτώσεις δηµιούργησε αλληλοεπικαλύψεις στα παρεχόµενα προγράµµατα, όµως πλέον οι ανά δότη προτεραιότητες λιγότερο ή περισσότερο διαφοροποιούνται ή και αλληλοσυµπληρώνονται. Η Ε.Ε., µε την «συγχώνευση» των προγραµµάτων PHARE, ISPA, SAPARD και CARDS στο IPA (Instrument for Pre-Accession Assistance), εστιάζει περισσότερο την προσοχή της στην βελτίωση του θεσµικού περιβάλλοντος, δηλαδή στους τοµείς της βελτίωσης της απόδοσης της ηµόσιας ιοίκησης, της έγκαιρης παροχής ικαιοσύνης και εφαρµογής των δικαστικών αποφάσεων και της αντιµετώπισης της διαφθοράς (Transition Assistance and Institution Building), τοµείς στους οποίους η επιτάχυνση των µεταρρυθµίσεων αποτελούν προϋποθέσεις για την σε ικανοποιητικό βαθµό συνέχιση των ενταξιακών διαπραγµατεύσεων. Αλλα προγράµµατα του IPA αφορούν περιφερειακή (Regional Development) και αγροτική ανάπτυξη (Rural Development), διασυνοριακή συνεργασία (Cross-border Cooperation) και ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων (Human Resources Development). Για τo 2007 είχε προβλεφθεί 141,2 εκ. ευρώ συνολική χρηµατοδότηση IPA, κυρίως για το θεσµικό περιβάλλον την περιφερειακή αλλά και την αγροτική ανάπτυξη. Οµως φαίνεται να υπάρχει σηµαντική αδυναµία απορρόφησης ικανού ποσοστού πόρων όπως π.χ. στην αγροτική ανάπτυξη (πρόγραµµα SAPARD), οφειλόµενη κυρίως στην έλλειψη υποδοµών υπηρεσιών υποβολής προγραµµάτων των αγροτικών επιχειρήσεων αλλά και κάλυψης προϋποθέσεων οικονοµικών δεικτών που τίθενται από την Κοινότητα. Επίσης µεγάλα τµήµατα των προγραµµάτων λόγω των κροατικών αδυναµιών στο προγραµµατισµό υπογράφονται και υλοποιούνται µε καθυστέρηση όπως η υπογραφή, στα τέλη Ιανουαρίου 2007 των κονδυλίων προγραµµάτων του Phare 2006 (προστασία µειονοτήτων, βελτίωση ποιότητας ατµοσφαιρικού αέρα, απόδοσης τελωνείων, φορολογικών υπηρεσιών και συλλογής Φ.Π.Α. σύµφωνα µε τα κοινοτικά πρότυπα, βελτίωσης διαφόρων υπηρεσιών της διοίκησης, εναρµόνισης νοµοθεσίας και πρακτικών, ανάπτυξη Υπηρεσιών και δεξιοτήτων λειτουργίας µε τα κοινοτικά διαρθρωτικά Ταµεία µετά την ένταξη, διαχείρισης αποβλήτων κ.λ.π.) ύψους 61 εκ. ευρώ, τα οποία θα υλοποιηθούν µέχρι τον Νοέµβριο του 2009. Συµφωνία έργων διαχείρισης αποβλήτων, περιβάλλοντος και µεταφορών υπεγράφησαν µε την Κροατική Κυβέρνηση τον Οκτώβριο του 2006, ιδιαίτερα για την περιφέρεια του Sibenik, στις ακτές της Αδριατικής. Τον Αύγουστο, Νοέµβριο και εκέµβριο του 2007 προκηρύχθηκαν διαγωνισµοί για την κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων στην πόλη Karlovac και αποκατάστασης και σηµατοδότησης σιδηροδροµικού έργου στο Tovarnik υπολογιζόµενου περίπου ύψους 36 και 78 εκ. ευρώ αντίστοιχα (περιφερειακή Ανάπτυξη). Για τα 2008, 2009, 2010 και 2011 έχουν προβλεφθεί κονδύλια IPA ύψους 146, 151,2, 154,2 και 157,2 εκ. ευρώ αντίστοιχα. H Παγκόσµια Τράπεζα (Π.Τ.) εστιάζει την προσοχή της σε µεγάλα προγράµµατα ανάπτυξης και εκσυγχρονισµού υποδοµών και γενικότερα προγραµµάτων που έχουν στόχο την προσαρµογή της Χώρας στο κοινοτικό κεκτηµένο. Μέχρι τον περασµένο Απρίλιο, η Τράπεζα είχε εγκρίνει γενικά 31 έργα συνολικού ύψους 1,7 δισ. $. και για τους επόµενους 12 µε 15 µήνες Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 6

προέβλεπε να επενδύσει περί τα 500 εκ. $, σε διάφορους τοµείς. Τα σηµαντικότερα έργα, τα οποία η Τράπεζα έχει ξεκινήσει στο παρελθόν είναι ο εκσυγχρονισµός και η βελτίωση των εγκαταστάσεων του λιµένος της Ριέκα (εκσυγχρονισµός λιµένος, λιµεναποθηκών, ζεύξης λιµένος µε οδικά δίκτυα, κατασκευή επιχειρηµατικού κέντρου, έργα ελλιµενισµού µεγάλων yachts µε δική της συµµετοχή 156,5 εκ. δολλαρίων) συνολικού ύψους 266,1 εκ. δολλαρίων και µε έτος ολοκλήρωσης έργων το 2009, το πρόγραµµα προσαρµογών (Programmatic Adjustment Loan, PAL 1), συνολικού ύψους 184,9 εκ. δολλαρίων, το οποίο αφορά έργα βελτίωσης του επενδυτικού κλίµατος, µείωσης του µεγέθους και βελτίωσης της απόδοσης του δηµοσίου τοµέα µε επανέναρξη επιτυχών διαδικασιών ιδιωτικοποίησης (µη πραγµατοποιηθείσα ακόµη ιδιωτικοποίηση κερδοφόρου ναυπηγείου Uljanik), αναδιάρθρωσης ή εκκαθάρισης επιχειρήσεων, µέτρα ενίσχυσης εκσυγχρονισµού και αναµόρφωσης του συστήµατος απονοµής ικαιοσύνης, βελτίωσης της διαχείρισης των δηµόσιων οικονοµικών και µέτρα βιωσιµότητας άλλων προβληµατικών τοµέων, όπως το σύστηµα ασφάλισης και υγείας και λειτουργίας των σιδηροδρόµων, το πρόγραµµα PAL 2, συνολικού ύψους 197,4 εκ. δολλαρίων (ως συνέχεια του πρώτου, υπεγράφη τον Ιούνιο του 2007 και προϋποθέσεις για την εκταµίευσή του ήταν η ιδιωτικοποίηση των δύο ζηµιογόνων χαλυβουργιών και της βιοµηχανίας αλουµινίου), το πρόγραµµα ανάπτυξης της Εκπαίδευσης, ύψους συµµετοχής της Τράπεζας 85 εκ. δολλαρίων και το δεκαετές (ξεκίνησε το 2004) πρόγραµµα προστασίας της Αδριατικής από την ρύπανση (σύνολο έργου 400 εκ. ευρώ περίπου, 50% από την Τράπεζα, 10% από τον κρατικό προϋπολογισµό εκ των οποίων 4,1 εκ. ευρώ για το 2007, 13% από την κρατική Εταιρεία ιαχείρισης Υδατος και 27% από τις τοπικές Αρχές), του οποίου έργα συνεχίζονται και θα συνεχίζονται να προκηρύσσονται κατά το δεύτερο στάδιο υλοποίησης (2008 2012). Αλλο µικρότερο αλλά σηµαντικό πρόγραµµα είναι η ανάπτυξη ενιαίου πληροφοριακού συστήµατος απογραφής και καταγραφής ακινήτου περιουσίας και βάσης δεδοµένων γης, που στόχο έχει την ασφαλή µεταβίβαση ακινήτων µε σαφείς τίτλους ιδιοκτησίας και ανάπτυξη σχετικών προτύπων που θα την εξασφαλίζουν καθώς και την ηλεκτρονικοποίηση του µητρώου των υποθηκοφυλακείων. Το 2006 και στα πλαίσια προσαρµογής των προγραµµάτων που παρέχει η Τράπεζα προς τις απαιτήσεις του κοινοτικού κεκτηµένου και των κοινοτικών χρηµατοδοτήσεων, η Τράπεζα είχε υπογράψει προγράµµατα ύψους 135 εκ. δολλαρίων (συνολικό ύψος 210 εκ. δολλάρια), ήτοι το πρόγραµµα εκσυγχρονισµού και βελτίωσης των εγκαταστάσεων του λιµένος του Ρloce (δεύτερος µεγαλύτερος εµπορευµατικός λιµήν µετά την Ριέκα), συναφών εγκαταστάσεων και σιδηροδρόµων (πρόγραµµα Trade and Transport Intergration) και ανάπτυξης του εµπορίου στον πανευρωπαϊκό διάδροµο Ploce-Σεράγεβο-Osijek-Βουδαπέστη (Vc), συνολικού ύψους 116,6 εκ. δολλαρίων (75,3 εκ. από την Π.Τ.) και µε έτος ολοκλήρωσης έργων το 2011 (Νοέµβριος 2006 εκέµβριος 2011), το πρόγραµµα εκσυγχρονισµού του δικτύου παραγωγής ρεύµατος (πρόγραµµα District Heating Project) συνολικού ύψους 44,3 εκ. δολ. (29,8 εκ. από την Π.Τ.) και το πρόγραµµα ανάπτυξης βιώσιµων συστηµάτων προσαρµογής στο κοινοτικό κεκτηµένο της κοινής αγροτικής πολιτικής, ιδιαίτερα στην απορρόφηση κονδυλίων, στην βελτίωση διοικητικών µεθόδων στο Kροατικό Υπουργείο Γεωργίας και ανάπτυξη συµβατών µε τα κοινοτικά, υγειονοµικών και φυτουγειονοµικών εφαρµογών (πρόγραµµα Agricultural Acquis Cohesion Project). Τον Μάϊο του 2007 ενεκρίθησαν από την Π.Τ. ένα δεύτερο συµπληρωµατικό πρόγραµµα για τον λιµένα της Ριέκα, συνολικού ύψους 54,5 εκ. δολλαρίων (48 εκ. από την Π.Τ.), στο µέτρο που το πρώτο πρόγραµµα ξεπέρασε κάθε προσδοκία όσον αφορά την αύξηση του κύκλου εργασιών του λιµένος και το πρόγραµµα προστασίας των εσωτερικών υδάτων (ανάλογο εκείνου της Αδριατικής) από την ρύπανση, συνολικού ύψους 140,1 εκ. δολλαρίων (133,4 εκ. από την Π.Τ.), τον Ιούνιο το πρόγραµµα ενδυνάµωσης και εκσυχρονισµού των φορολογικών Υπηρεσιών, συνολικού ύψους Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 7

126,1 εκ. δολλαρίων (68 εκ. από την Π.Τ.) και τον περασµένο εκέµβριο το πρόγραµµα προστασίας της Γεωργίας από την ρύπανση, συνολικού ύψους 20 εκ. δολλαρίων. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (E.B.R.D.) επικεντρώνει την υποστήριξή της σε προγράµµατα βελτίωσης υποδοµών, σε τοπικό επίπεδο, µαζί µε τους µηχανισµούς της Κοινότητας όπου είναι εφικτό, σε µεγάλα δηµόσια έργα ενέργειας και προστασίας του περιβάλλοντος, σε χρηµατοδότηση µικροµεσαίων επιχειρήσεων, επιχειρήσεων υπό αναδιάρθρωση ή ιδιωτικοποίηση, σε προγράµµατα υποστήριξης διαδικασίας ιδιωτικοποίησης, σε συνεργασία µε ξένους επενδυτές για την επίλυση ή υπέρβαση επενδυτικών εµποδίων, στην προώθηση εξαγωγών ιδιωτικών επιχειρήσεων και την ανάπτυξη αυτοδιοικούµενων τοπικών µονάδων. Οι µορφές που χρησιµοποιεί είναι είτε χρηµατοδότηση ιδίων κεφαλαίων µε στόχο την ιδιωτικοποίηση ή την αναδιάρθρωση, είτε µακροχρόνια, µε εµπορικούς όρους, δάνεια, είτε µικροδάνεια σε µικρές επιχειρήσεις. Η Τράπεζα, µέχρι τον Νοέµβριο του 2006, είχε υπογράψει 82 επενδυτικά έργα ύψους 1,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2/3 αφορούν τον ιδιωτικό τοµέα και έχει βοηθήσει στην κινητοποίηση άλλων 3 δισ. ευρώ από άλλες πηγές. Το 2005 συµµετείχε, µεταξύ άλλων, στο έργο υποδοµής και αναδιάρθρωσης του λιµένος του Dubrovnik (δάνειο 26,5 εκ. ευρώ). Το 2006, στο έργο της αναβάθµισης του αυτοκινητόδροµου Ζάγκρεµπ Ριέκα (50 εκ. ευρώ), της αναβάθµισης και ανάπτυξης διεθνούς λιµένος στο Ploce νοτίου Κροατίας (11,2 εκ. ευρώ, ανανεώθηκε τον περασµένο Νοέµβριο η ανακοίνωση του έργου), κατάληξης του πανευρωπαϊκού οδικού άξονα Vc, στην οποία συµµετέχει διµερώς η Ολλανδία προσφέροντας τεχνική βοήθεια ύψους 50 χιλ. ευρώ, της παροχής δανείων σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις (10 εκ. ευρώ) και πραγµατοποίησε την πώληση του µεριδίου της (ίδια κεφάλαια, 110-115 εκ. ευρώ περίπου, σε τιµές πώλησης των µετοχών) στην εξαγορά της φαρµακευτικής εταιρείας Pliva από την αµερικανική Barr. To 2007 υπεγράφη συµφωνία µε την κροατική Κυβέρνηση για την κατασκευή καινούριας σιδηροδροµικής γραµµής Ζάγκρεµπ Ριέκα, συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ (χρηµατοδότηση Ε.B.R.D. 75%, µε περίοδο αποπληρωµής 40 χρόνια και 10 χρόνια περίοδο χάριτος). Συµµετέχει στο έργο της επεξεργασίας υγρών αποβλήτων στο Karlovac (δάνειο 10 εκ. ευρώ, συγχρηµατοδοτείται από την Ε.Ε.), στο έργο παράκαµψης της κυκλοφορίας της Ριέκα (συνολικού ύψους 114 εκ. ευρώ, εκ των οποίων 40 εκ. από την E.B.R.D.) και προετοιµάζει έργο της επεξεργασίας υγρών αποβλήτων στο Sisak (δάνειο 30,3 εκ. ευρώ, θα συγχρηµατοδοτηθεί από την Ε.Ε. µέχρι 15 εκ. ευρώ), έργo κατασκευής µονάδος επεξεργασίας αστικών λυµάτων και αναβάθµισης του αποχετευτικού συστήµατος στη πόλη Pula (60.000 κάτοικοι), ύψους 23,4 εκ. ευρώ, το οποίο συγχρηµατοδοτείται από την E.B.R.D µε 12 εκ. ευρώ, έργο κεντρικού σταθµού στάθµευσης µε τερµατικό σταθµό λεωφορείων στη Ριέκα, ύψους 10,5 εκ ευρώ, οδικό έργο παράκαµψης και αποσυµφόρησης της κυκλοφορίας της πόλης Ρorec, ύψους 30,5 εκ. ευρώ, εκ των οποίων 16 εκ. από την E.B.R.D. καθώς και την συµµετοχή της στην δηµοτική εταιρεία Zagreb Holding Company, µε την αγορά οµολογιών που θα εκδόσει η τελευταία, µε σκοπό την πραγµατοποίηση έργων στα επόµενα τρία µε τέσσερα χρόνια, στους τοµείς αναβάθµισης και επέκτασης του αποχετευτικού συστήµατος, της παροχής πόσιµου νερού και βελτίωσης οδικού δικτύου στο Ζάγκρεµπ. Τα κυριότερα έργα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων το 2006 είναι η αναβάθµιση του αυτοκινητόδροµου Ζάγκρεµπ Ριέκα συνολικού ύψους 250 εκ. ευρώ (συµµετοχή της Τράπεζας µε δάνειο ύψους 210-220 εκ.ευρώ), η χορήγηση 60 εκ. ευρώ στην Κροατική Εταιρεία ρόµων για αναβάθµιση δευτερευούσης σηµασίας δρόµων (Croatian Roads Rehabilitation II Project, 53 Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 8

τµήµατα δρόµων συνολικού µήκους 687 χιλιοµέτρων, συνολικού ύψους 218 εκ. ευρώ) και η παρακαµπτήριος της πόλης του Σπλιτ (Split Bypass, from Split to Omiš) µε χρηµατοδότηση από την Τράπεζα ύψους 60 εκ. ευρώ. Τα δύο τελευταία δεν έχουν ξεκινήσει ακόµα. Το 2007 η Τράπεζα ξεκίνησε την αξιολόγηση για την χρηµατοδότηση του έργου κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου στη νότιο Κροατία ( αλµατία) µε 190 εκ. ευρώ, ενώ τον περασµένο Σεπτέµβριο υπέγραψε µε την Αρχή του λιµένος του Zadar και µε την γερµανική Τράπεζα Kreditanstalt fuer Wiederaufbau δανειακή συµφωνία ύψους 220 εκ. ευρώ (100 εκ. η E.I.B. και 120 εκ. η γερµανική Τράπεζα), για τον εκσυχρονισµό και την µετακίνηση του επιβατηγού λιµένος του Zadar και τον Οκτώβριο µε την Κροατική Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης επίσης δανειακή συµφωνία ύψους 40 εκ. ευρώ για την χρηµατοδότηση µικροµεσαίων επιχειρήσεων, προστασίας περιβάλλοντος, εξοικονόµησης ενέργειας και υποδοµών (είχε ξεκινήσει συνεργασία από το 2001 µε 10 εκ. ευρώ, ποσό που έχει διατεθεί εξ ολοκλήρου). Το 2008 προβλέπεται να εξετάσει και αξιολογήσει την χρηµατοδότηση του τερµατικού σταθµού επιβατών στο αεροδρόµιο του Ζάγκρεµπ (ενδιαφέρον και της E.B.R.D.) και τον εκσυγχρονισµό της σιδηροδροµικής γραµµής του άξονα Χ και της ταχείας Ζάγκρεµπ Ριέκα. Η Τράπεζα σε συνεργασία µε την Ε. Επιτροπή θα συµµέχει εντονότερα στην χρηµατοδότηση κατασκευαστικών έργων στην Κροατία όχι µόνο σε οδικά, όπως µέχρι τώρα έχει κάνει, άλλα και σε άλλους τοµείς υποδοµών όπως βελτίωσης του περιβάλλοντος (µονάδες επεξεργασίας υγρών λυµάτων, αναβαθµίσεις αποχετευτικών συστηµάτων, µονάδες αποτέφρωσης), µεταφορών (θαλάσσια, εσωτερικών υδάτων και αέρος) και υγείας (νοσοκοµεία Ζάγκρεµπ). Από το 2001 η Τράπεζα έχει χρηµατοδοτήσει 17 έργα υποδοµών, κυρίως οδικά, µε δική της συµµετοχή (δάνεια) ύψους πάνω από 1 δισ. ευρώ και σύµφωνα µε αρµοδίους των κροατικών αυτοκινητοδρόµων, τα σχετικά έργα του πανευρωπαϊκού διαδρόµου 10, έχουν ολοκληρωθεί από την Ε.Ι.Β. Σηµαντικότερα έργα, των οποίων η χρηµατοδότηση γίνεται από κροατικές πηγές (κυρίως το Κράτος) είναι η κατασκευή της γέφυρας Peljesac (της οποίας τον διαγωνισµό κέρδισε τον περασµένο Σεπτέµβριο κροατικό Consortium µε επικεφαλείς τις Konstructor, Viaduct και Hidroelektra που προσέφερε 1,9 δισ. κούνα έναντι 3,8 δισ. της αυστριακής Alpine Bau και 4,2 του Consortium υπό την γερµανική Dywidag, αυστριακή Strabag, ιταλική Cimoli και γαλλική Eiffel), η οποία θα έχει πλάτος 400 µέτρα, απόσταση των βασικών υποστηλωµάτων 200 µέτρα, θα επιτρέπει την διεύλευση πλοίων ύψους µέχρι 55 µέτρα και θα να ενώσει ένα µικρό τµήµα στις νότιες ακτές της αλµατίας του οποίου η συνέχεια διακόπτεται από βοσνιακό έδαφος (περιοχή Neum), για την κατασκευή της οποίας δεν συµφωνεί η Βοσνία, επικαλούµενη αµφισβήτηση της οριοθέτησης των θαλασσίων συνόρων στην περιοχή και παραβίαση του δικαιώµατος ελεύθερης πρόσβασης στην ανοιχτή θάλασσα και η πορεία προετοιµασίας της οποίας φέρεται ότι καθυστερεί λόγω των διαφωνιών των Κοµµάτων, Αγροτικού και Κοινωνικού-Φιλελεύθερου, τα οποία συµµετέχουν στο νέο κυβερνητικό σχηµατισµό, η κατασκευή γηπέδων handball σε έξι κροατικές πόλεις για την φιλοξενία του Παγκοσµίου Πρωταθλήµατος το 2009, το σχεδιασµό και την µελέτη του ενός εκ των οποίων στο Ζάγκρεµπ (15.600 θέσεων), έχει εκπονήσει η ελληνική µελετητική Decathlon, η οποία έχει σχετική άδεια από την Παγκόσµια Οµοσπονδία του Αθλήµατος και η ανακατασκευή του γηπέδου ποδοσφαίρου του Ζάγκρεµπ, συµπεριλαµβανοµένων δύο επί πλέον συµπληρωµατικών εγκαταστάσεων, συνολικού εκτιµούµενου κόστους 230 εκ. ευρώ, του οποίου η έναρξη των έργων προβλέπεται για το φθινόπωρο του 2009. 3. ηµοσιονοµική Πολιτική Στόχος της Κυβέρνησης για το 2007 είναι όπως το έλλειµµα του προϋπολογισµού διαµορφωθεί στο 2,6% του Α.Ε.Π. (πρόβλεψη 2,3% για το 2008), έναντι 3% (7,4 δισ. κούνα, κατά Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 9

το κροατικό Υπουργείο Οικονοµικών, έσοδα ενοποιηµένου=consolidated προϋπολογισµού 104,9 δισ. και έξοδα 112,3 δισ. κούνα) το 2006 (και 6% τρία χρόνια πριν), δηλαδή ποσοστό δηµοσιονοµικού ελλείµµατος σύµφωνα µε τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Η πρόταση του.ν.τ. περιελάµβανε πρόταση µε χαµηλότερο ποσοστό, 2,4% για το 2007, 2% για το 2008 και 1,5% για το 2009, όµως το 2,6% για το 2007 ξεπερνά και τους ίδιους τους στόχους της Κυβέρνησης που είχαν τεθεί ένα χρόνο πριν (2,8% το 2007, 2,6% το 2008 και 2,4% το 2009). Ο στόχος αυτός περιλαµβάνει εκτός φυσικά από τον περιορισµό των δηµοσίων δαπανών, διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις στο τοµέα της ασφάλισης (συντάξεων, σύµφωνα µε την Παγκόσµια Τράπεζα 1,4 εκ. απασχολούµενοι χρηµατοδοτούν περίπου 1 εκ. συνταξιούχους), υγείας καθώς και της µείωσης των επιδοτήσεων, οι οποίες το 2005 έφθαναν τα 6,51 δισ. κούνα ή στο 2,84% του Α.Ε.Π., έναντι 0,7% του µέσου όρου των Χωρών που προσχώρησαν στη Κοινότητα το 2004. Στο 2006 πάντως δεν πραγµατοποιήθηκε µείωση των επιδοτήσεων, αντιθέτως υπήρξε αύξηση στα 8,9 δισ. κούνα ή στο 3,56% του Α.Ε.Π. Η Παγκόσµια Τράπεζα επισηµαίνει ότι το έλλειµµα αφορά την γενική Κυβέρνηση και ότι θα πρέπει να συµπεριλαµβάνονται σε αυτό και οι ελλειµµατικές δραστηριότητες της Κροατικής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και η πληρωµή του χρέους προς τους συνταξιούχους αλλά και οποιαδήποτε άλλα σχετιζόµενα εκτός προϋπολογισµού κονδύλια, τα οποία συµπεριλαµβανόµενα φθάνουν το έλλειµµα του 2007 στο 4,4% του Α.Ε.Π. Λόγω των εκλογών ο υιοθετηθείς από το Κοινοβούλιο Προϋπολογισµός της κεντρικής Κυβέρνησης για το 2008, αφορά µόνο το πρώτο τρίµηνο και προβλέπει έξοδα 25,9 δισ. και έσοδα 26,1 δισ. κούνα. Ο προϋπολογισµός του 2007 προέβλεπε έξοδα 108,1 δισ. και έσοδα 103,5 δισ. κούνα, δηλαδή έλλειµµα 4,6 δισ., ή 1,7% του Α.Ε.Π. Μαζί µε το έλλειµµα των εκτός προϋπολογισµού ταµείων και των τοπικών Αρχών, το έλλειµµα προβλεπόταν ότι θα φθάσει το 2,8% του Α.Ε.Π. Τον περασµένο Ιούλιο το κροατικό Κοινοβούλιο αναθεώρησε τον προϋπολογισµό του 2007 από 108,1 σε 112 δισ. τα έξοδα και από 103,5 σε 108,5 δισ. κούνα τα έσοδα, λόγω των αυξηµένων σε σχέση µε τις αρχικές προβλέψεις εσόδων του πρώτου εξαµήνου κατά 2,5 δισ. κούνα. Μολονότι θα µπορούσαν τα έξοδα να κρατηθούν στα ίδια µε τα προϋπολογισθέντα επίπεδα, εν τούτοις αναθεωρήθησαν (αυξηµένα επιδόµατα ανεργίας, υγείας, παιδιών, ταµείου βετεράνων συνταξιούχων, πληρωµές υπερηµερίας σε προµηθευτές νοσοκοµειακού νοσηλευτικού υλικού και εξοπλισµού, εφαρµογή ζώνης αλιείας στην Αδριατική, αυξηµένες επιδοτήσεις στη Γεωργία κ.α.), τα περισσότερα για προεκλογικούς σκοπούς, µη συµβάλλοντας έτσι σε περαιτέρω µείωση του ελλείµµατος. Από τα 112 δισ. κούνα των εξόδων το 73% περίπου αφορά µισθούς, συντάξεις και δαπάνες για την υγεία και άλλα κοινωνικά επιδόµατα και το 19% περίπου επιδοτήσεις και επενδύσεις. Από τις επιδοτήσεις του 2006, τα 2,5 δισ. κούνα (2,18 δισ. το 2006) κατευθύνθηκαν στη Γεωργία και Αλιεία, τα 2,6 δισ. στα ναυπηγεία (κυρίως µε την µορφή εγγυήσεων όπως και στους σιδηροδρόµους), το 1 δισ. στους σιδηροδρόµους (0,89 δισ. το 2006, σε σύνολο 1,6 δισ. στις µεταφορές) και το υπόλοιπο σε άλλους και σε τοπικούς σκοπούς, ενώ 1 ακόµα δισ. κούνα σε οριζόντιες επιδοτήσεις (εκπαίδευση κ.α.) δεν γνωρίζουµε εάν συµπεριλαµβάνεται στα ως άνω 8,9 δισ. ή εάν πρόκειται για ξεχωριστή επιδότηση. Εκτός από την Ε.Ε. η µείωση των επιδοτήσεων εντάσσεται και στο πρόγραµµα PAL της Παγκοσµίου Τραπέζης, στο οποίο προβλεπόταν σταδιακή µείωση των επιδοτήσεων στο 2,4% του Α.Ε.Π. το 2006 (2,0% το 2007 και 1,9% το 2009) και το οποίο ανανεώθηκε το 2007 µολονότι δεν τηρήθηκαν τα περί περικοπών στις επιδοτήσεις. Τα έσοδα (2006) προέρχονται κυρίως από τον Φ.Π.Α. (37 δισ. κούνα), την φορολογία κερδών (36 δισ.), τον φόρο εισοδήµατος (9 δισ.) και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης (9 δισ.). Η ως άνω αυξηµένη εισροή εσόδων το 2007 σε σχέση µε τα προϋπολογισθέντα, οφείλεται εν πολλοίς Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 10

στις εισροές από την φορολογία κερδών και δευτερευόντως του Φ.Π.Α (αντίθετα το 2006 αντίστοιχα, πραγµατοποιήθηκαν κυρίως από τον Φ.Π.Α.). Περυσινές συµφωνίες µε τα σχετικά συνδικάτα για ετήσιες αυξήσεις µισθών 6%, µέχρι το 2009 (αν και περιλαµβάνουν ρήτρα αναθεώρησης, σε περίπτωση που ο ετήσιος πληθωρισµός ξεπεράσει το 4,5% και το Α.Ε.Π. αυξηθεί χαµηλότερα του 4%), στους εργαζοµένους στο ηµόσιο, επιδοµατική αύξηση στο τρίτο παιδί, µητρότητος, στα σπουδαστικά επιδόµατα και στα δωρεάν βιβλία στα σχολεία, αυξήσεις συντάξεων των µετά το 1999 συνταξιοδοτηθέντων, από 4 27% ώστε να εξισωθούν µε τις συντάξεις των πριν το 1998 συνταξιοδοτηθέντων, ενδεχόµενη νέα ικανή δανειοδότηση των ζηµιογόνων ναυπηγείων µε κυβερνητικές εγγυήσεις, ενδεχόµενη αύξηση του ελλείµµατος της Κροατικής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης από 0,2% σε 0,6% του Α.Ε.Π. καθώς και ή διάθεση ικανών κερδών της Κεντρικής Τράπεζας και µερισµάτων κερδοφόρων κρατικών επιχειρήσεων ως επί πλέον χρηµατοδότηση παγίων δαπανών δηµιουργούν ανησυχίες για απόκλιση από τους στόχους. Η εκτέλεση του προϋπολογισµού το 2006 και το 2007, στο σκέλος των εσόδων, η οποία πραγµατοποιήθηκε καλύτερα απ ότι στο παρελθόν αλλά και από τις ίδιες τις προβλέψεις του.ν.τ., επιτυγχάνοντας έσοδα µεγαλύτερα των προϋπολογισθέντων, δεν µπορεί να µετριάζει τις ως άνω ανησυχίες στο µέτρο που συνοδεύονται από σχεδόν αντίστοιχες αυξήσεις καταναλωτικών δαπανών. Με τις γενικές κυβερνητικές δαπάνες να φτάνουν το 49% του Α.Ε.Π. το 2005, το 48% το 2006 και σε εξ ίσου σχεδόν υψηλό ποσοστό το 2007 (48 49%), το οποίο είναι πολύ υψηλότερο από άλλες οµότιµες χώρες, οι προτάσεις του.ν.τ. είναι, µεταξύ άλλων, η σύνδεση µισθών παραγωγικότητας, η παροχή κινήτρων στους παρέχοντες και λαµβάνοντες υγειονοµικές υπηρεσίες να µειώσουν τα υψηλά κόστη όπως π.χ. µε την έγκριση δαπανών ανάλογα µε την διάγνωση και την µείωση των ηµερών παραµονής στα νοσοκοµεία, η σύνδεση κοινωνικών και υγειονοµικών ευεργετηµάτων µε το εισόδηµα και την περιουσία των ληπτών και η πλήρης εφαρµογή του υλοποιούµενου µεσοπρόθεσµου προγράµµατος µείωσης των επιδοτήσεων στις ζηµιογόνες κρατικές επιχειρήσεις ειδικά στα ναυπηγεία και τους σιδηρόδροµους. 4. Νοµισµατική Πολιτική Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 11

Η Κεντρική Τράπεζα (Κ.Ε) για αρκετά χρόνια είχε ως κύριο στόχο την διατήρηση σταθερής ισοτιµίας ευρώ κούνα, επιτρέποντας περιοδικά µετρίου µεγέθους διακυµάνσεις για την απορρόφηση των πιέσεων. Η πολιτική αυτή συνέβαλε σε χαµηλό πληθωρισµό (2,0% το 2004, 3,3% το 2005, 3,2% το 2006, 2,5 2,8% το 2007) και γενικότερα ήταν κατάλληλη στο µέτρο που το 80% περίπου των τραπεζικών δανείων είναι συνδεόµενα µε ή είναι ξένο συνάλλαγµα, κυρίως ευρώ. Η σφιχτή νοµισµατική πολιτική δηµιούργησε προϋποθέσεις προσφυγής σε εξωτερικό δανεισµό, δηµοσίου και κυρίως ιδιωτών ιδιαίτερα σε ευρώ, λόγω των χαµηλών επιτοκίων. Κίνδυνοι από ενδεχόµενη αύξηση των επιτοκίων κυρίως του ευρώ που θα είχε ως συνέπεια την επιδείνωση εξυπηρέτησης υποχρεώσεων εταιρειών και ιδιωτών είναι ορατοί. Οι τράπεζες, τοµέας που, µαζί µε τον τοµέα του εµπορίου και των δικτύων διανοµής, έχει ιδιωτικοποιηθεί περισσότερο από κάθε άλλον και το 92-94% των συνολικών κεφαλαίων τους ανήκουν σε ξένους επενδυτές, έχουν επεκτείνει και διευρύνει την πιστωτική τους δραστηριότητα και στον λιανικό τοµέα (στεγαστικά δάνεια, καταναλωτικά δάνεια) και στον εταιρικό. Στο µέτρο που σηµαντικό τµήµα της επέκτασης αυτής καλύπτεται µε προσφυγή σε εξωτερικό δανεισµό, µε αποτέλεσµα την συµβολή τους στην αύξηση του Εξωτερικού Χρέους της Χώρας, σε πολλαπλάσιο βαθµό απ ότι το Κροατικό ηµόσιο και ιδιαίτερα εκείνων που παρέχουν υπηρεσίες χρηµατοδοτικής µίσθωσης, η Κεντρική Τράπεζα στις αρχές του 2007 εξέδωσε οδηγίες, οι οποίες έχουν στόχο να µειώσουν το ύψος του αναλαµβανόµενου κινδύνου από τις εµπορικές τράπεζες και γενικότερα να µετριάσουν την επέκταση των πιστώσεων (κυρίως µε µέτρα αύξησης υποχρεωτικών αποθεµατικών διαθεσίµων). Η Κ.Τ. έθεσε υποχρεωτική οροφή 12% στο χαρτοφυλάκιο παροχής δανείων των εµπορικών τραπεζών µε καθορισµό ποινής υποχρεωτικής αγοράς κρατικών εντόκων γραµµατίων (οµολόγων) σε περίπτωση υπέρβασής της, αν και η πιθανότητα εφαρµοφής της αµφισβητείται στο µέτρο των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της Κροατίας στην ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων. Το µέτρο έφερε αποτελέσµατα στην µείωση της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών, κυρίως στον εταιρικό τοµέα και προβλέπεται να φθάσει το 2007 στο 14%. Πλήρης επίτευξη του 12% στόχου προβλέπεται για το 2008. Οµως εκτιµάται ότι η µείωση της απ ευθείας τραπεζικής πιστωτικής επέκτασης, υποκατεστάθη από πιστώσεις σε συνάλλαγµα των µητρικών των τραπεζών απ ευθείας προς κροατικές επιχειρήσεις και ήταν αυτές που συνέβαλαν κυρίως το 2007 στην αύξηση του Εξωτερικού Χρέους της Χώρας, ύψους 30,9 δισ. ευρώ το δεκάµηνο 2007, του οποίου ο ρυθµός ετήσιας αύξησης 10% (πρόβλεψη έτους 31,5-32 δισ. ευρώ) είναι επιβραδυνόµενος, σε σχέση µε τον αντίστοιχο 13,3% το 2006. Το ηµόσιο Χρέος µέχρι τον Ιούλιο του 2007 έφθανε τα 127,2 δισ. κούνα (χρέος γενικής Κυβέρνησης 103,4 δισ., κρατικές εγγυήσεις 14,7 δισ. και χρέος Κροατικής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης 9,1 δισ. κούνα) ή το 47,2% του εκτιµούµενου Α.Ε.Π. 2007, άλλα συµβάλλει σε ολιγότερο από το 25% του Εξωτερικού Χρέους. Το σύνολο των δανείων προς ιδιώτες έφτασε το 38% του Α.Ε.Π. το 2006 (63.000 Κούνα ανά απασχολούµενο), έναντι 35,9% το 2005 (58.000 Κούνα ανά απασχολούµενο), ύψος διπλάσιο του ύψους άλλων κατά την υπό ένταξη περίοδο χωρών, όµως φαίνεται ότι σηµαντικό ποσοστό του καλύπτεται από αποταµιεύσεις. Η πιστωτική επέκταση των τραπεζών στη λιανική µειώθηκε επίσης αλλά σε χαµηλότερους του εταιρικού τοµέα ρυθµούς. Από ιδιωτικές εταιρείες Συµβούλων αλλά και το Ινστιτούτο Οικονοµίας του Ζάγκρεµπ έχει εκφρασθεί η άποψη ότι ορισµένοι ζωτικοί, κατά την άποψή τους, τοµείς για την ανάπτυξη της Οικονοµίας ιδιαίτερα τοµείς µικροµεσαίων επιχειρήσεων θα πρέπει να εξαιρεθούν των µέτρων διότι µπορεί να επιφέρουν αρνητικά αποτελέσµατα. Από την Παγκόσµια Τράπεζα συνιστάται η περικοπή της επιδότησης στεγαστικών δανείων, ως ένα ικανό και αποτελεσµατικό µέτρο για την περιστολή της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών και την αποτροπή κινδύνου ύφεσης της οικονοµίας και από το.ν.τ. η απαγόρευση δανειοδότησης για Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 12

δάνεια που υπερβαίνουν το 70% της αξίας του ακινήτου, διαφωνώντας µε το µέτρο της υποχρεωτικής οροφής. Η σύσταση της Υπηρεσίας Χρηµατοοικονοµικού Επόπτη (HANFA), η οποία αφορά τον µη τραπεζικό τοµέα, κρίνεται από το.ν.τ. ότι είναι προς την σωστή κατεύθυνση, ότι χρειάζεται στενότερη συνεργασία µε την Κεντρική Τράπεζα και ότι η σχεδιαζόµενη θέσπιση νοµοθεσίας σχετικά µε τις εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης, θα αποκλείσει την περίπτωση παράκαµψης των επιπτώσεων των οδηγιών της Κεντρικής Τράπεζας περί µετριασµού της επέκτασης των πιστώσεων. 5. Πολιτική Αναδιάρθρωσης Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 13

Στο τοµέα αυτό έχουν πραγµατοποιηθεί οι λιγότερες µεταρρυθµίσεις ή εν πάση περιπτώσει παρατηρείται σε πολλές περιπτώσεις µεγάλη επιβράδυνση στην υλοποίησή τους, µε συνέπεια και την επιβράδυνση ή και µείωση της απόδοσης των µέτρων δηµοσιονοµικής και νοµισµατικής πολιτικής. Στο πλαίσιο της Συµφωνίας Σύνδεσης και Σταθερότητας αλλά και διµερών συµφωνιών µε ιεθνείς Χρηµατοδοτικούς Οργανισµούς, είχαν και έχουν προγραµµατισθεί µια σειρά αναδιαρθρώσεων προβληµατικών επιχειρήσεων και ιδιωτικοποιήσεων. Παρ όλη την µέχρι τώρα προσπάθεια και επί µέρους βελτιώσεις, η γραφειοκρατία στη ιοίκηση, η συχνά αναποτελεσµατικότητα του συστήµατος ικαίου και η µη έγκαιρη παροχή ικαιοσύνης, η έλλειψη διαφάνειας ιαδικασιών και η διαφθορά δηµιουργούν ένα περιβάλλον στο οποίο οι προσωπικές σχέσεις και η πολιτική αφοσίωση, πίστη και εµπιστοσύνη υπερνικούν κάθε άλλη ορθολογικά αναπτυσσόµενη οικονοµική αξία. Επί πλέον άλλες δυσκολίες, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, υπάρχουν στους τοµείς της παραχώρησης αδειών, περίπλοκων ρυθµίσεων που συνηγορούν υπέρ απόψεων περί διαφθοράς, της διαφάνειας των συναλλαγών και της ασφαλούς µεταβίβασης και απόκτησης κυρίως ακίνητης περιουσίας. υσκαµψίες και ανελαστικότητα στις απολύσεις προσωπικού και στην µείωση των κοινωνικής σηµασίας παροχών, συµπληρώνουν το δύσκολο περιβάλλον του επιχειρηµατικού τοπίου. Σε κεντρικό επίπεδο έχουν γίνει κάποια βήµατα όπως η λειτουργία ειδικής Υπηρεσίας Προώθησης Επενδύσεων (Agency for Trade and Investment Promotion, www.apiu.hr, η οποία απευθύνεται κυρίως στην διευκόλυνση των ξένων επενδυτών, η λειτουργία ιστοσελίδας (www.hitro.hr), στην οποία η Υπηρεσία HITRO που λειτουργεί ως one stop-shop (e-mail: andrijana.vuksic@hitro.hr) και παρέχει διευκολύνσεις και χρήσιµες πληροφορίες σχετικά µε την ίδρυση και εγγραφή εταιρειών (προς το παρόν µόνο σε εγγραφές Εταιρειών Περιορισµένης Ευθύνης) στη Κροατία (έγγραφό µας αρ. πρ.2440/623 10/11/06, οδηγού επενδύσεων στη Κροατία) και φιλοδοξεί να εισαγάγει στο µέλλον και σύστηµα ηλεκτρονικής εγγραφής εταιρειών, η διαµόρφωση και λειτουργία Επιχειρηµατικών Ζωνών µε καλή υποδοµή, η αναδιάρθρωση και ενίσχυση (στα πλαίσια του προγράµµατος CARDS) της Υπηρεσίας Πάταξης της ιαφθοράς (www.uskok.hr), η βελτίωση της νοµοθεσίας εκκαθάρισης επιχειρήσεων και η λειτουργία Υπηρεσίας «κατάργησης µη αναγκαίων ρυθµίσεων και διαδικασιών», όµως είναι ακόµα λίγα. Περισσότερα πρέπει να αναµένονται µε την βοήθεια των προγραµµάτων της Ε.Ε. και των ιεθνών Οργανισµών. Ιδιαίτερα, οι διαρθρωτικές αλλαγές και η πρόοδος που αναµενόταν από τις ιδιωτικοποιήσεις και αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων δεν έχει ακόµα εν πολλοίς συντελεσθεί, η προσπάθεια που γίνεται έχει αποδειχθεί δυσκολότερη από τις αρχικές προβλέψεις και τα βήµατα προς αυτή την κατεύθυνση είναι ολιγότερο αποτελεσµατικά από αντίστοιχης πορείας Χώρες. Η Κροατική Κυβέρνηση, αιχµάλωτη πολλές φορές των προεκλογικών της δεσµεύσεων περί διαφάνειας και διατήρησης σε απασχόληση του προσωπικού των επιχειρήσεων, προχωρεί µε µικρά βήµατα. Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 14

Το 2007 η ζηµιογόνος χαλυβουργία Zeljezara του Σπλίτ επωλήθη στην πολωνική Zlomrex, η εταίρα ζηµιογόνος χαλυβουργία Valjaonica Cijeni του Sisak στην αµερικανική CMC American Commercial Corporation (επίκειται αλλαγή ονόµατος σε CMC Sisak) και η βιοµηχανία αλουµινίου TLM στο Sibenik, σε κροατικό Consortium αποτελούµενο από τις Dalekovod, Konstructor, Aluflexpack, Montaza και την βοσνιακή Feal, όµως τεχνικές αδυναµίες των διαγωνισµών ιδιωτικοποίησής τους καθυστέρησαν ή καθυστερούν όχι µόνο την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών αλλά παρέχουν και έδαφος για ενστάσεις από συµµετέχοντες ανταγωνιστές στους διαγωνισµούς περί έλλειψης διαφάνειας. Πάντως το σχέδιο ιδιωτικοποίησης (50 εκ. ευρώ) της Zlomrex τυγχάνει της υποστήριξης της Ε.Β.R.D. µε 20 εκ. που θα διατεθούν για την αναχρηµατοδότηση µέρους του χρέους της Zeljezara του Σπλίτ (µε την µορφή εγγυήσεων) προς το Κράτος. Στα ναυπηγεία, κοινοπραξία µε επικεφαλής την «ΗVB Global Shipping» παρουσίασε και εισηγήθηκε το 2006 στην Κυβέρνηση πρόγραµµα αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης για τα πέντε µεγαλύτερα ναυπηγεία της Χώρας. Για τα τρία από αυτά, κρίθηκε αναγκαία η στήριξή τους µε χρηµατοδότηση, για το τέταρτο έγινε πρόταση να κλείσει και για το πέµπτο (το µόνο κερδοφόρο ναυπηγείο Uljanik, στη πόλη Πούλα, το οποίο φέρεται ότι εξαγόρασε ή ότι εξαγοράζει το έκτο και υπό πτώχευση ναυπηγείο του Victor Lenac) να ιδιωτικοποιηθεί (προβλεπόταν και στο πρώτο πρόγραµµα προσαρµογής, PAL1, που είχε υπογραφεί µε την World Bank). Το πρόγραµµα της κοινοπραξίας θα διαρκούσε τουλάχιστον τρία χρόνια και υπολογίζεται ότι θα κόστιζε στο Κράτος 6 δισ. Κούνα (850 εκ. ευρώ περίπου). Πολιτικοί του τόπου ναυπηγείων πιέζουν για την συγχώνευση κάποιων από τα προβληµατικά για την αποφυγή παύσης λειτουργίας του ενός εξ αυτών. Στο Brodosplit (1,7 δισ. Κούνα) όπως επίσης και στα άλλα τρία προβληµατικά ναυπηγεία (3.Maj 1,7 δισ. Κούνα, Brodotrogir 0,6 δισ. Κούνα και Kraljevica 0,2 δισ. Κούνα), ύστερα από σχετική εισήγηση της Kροατικής Επιτροπής Ανταγωνισµού (Croatian Competition Agency, AZTN), αποφασίσθηκε να δοθούν εγγυήσεις (πληρωµές µισθών, προµηθευτών κ.λ.π.) συνολικού ύψους 4,2 δισ. Κούνα (580 εκ. ευρώ περίπου) για να συνεχίσουν να λειτουργούν µέχρι τα τέλη Μαρτίου 2007, δηλαδή µέχρι την καταληκτική ηµεροµηνία υποβολής των σχεδίων αναδιάρθρωσής τους στην Ε.Ε. Μέχρι τον Μάρτιο είχε εκταµιευθεί το 50% των σχετικών υπό κρατική εγγύηση δανείων. Από τις αρχές Φεβρουαρίου 2007, η κροατική Κυβέρνηση έχει υποβάλει ανεπαρκές πρόγραµµα αναδιάρθρωσης στην Ε.Ε. και ζητείται από την Επιτροπή Ανταγωνισµού η υποβολή ικανού προγράµµατος. Προφανώς στο µε πρωτοβουλία της Κυβέρνησης πρόγραµµα της «ΗVB Global Shipping», δεν δόθηκε συνέχεια, προς το παρόν δεν υιοθετείται και φαίνεται ότι η Κυβέρνηση προσπαθεί να διαπραγµατευθεί µία µεταβατική περίοδο προσαρµογής του ύψους και της µορφής των επιδοτήσεων προς τα κοινοτικά πρότυπα. Η κροατική επιτροπή Ανταγωνισµού, η οποία θα πρέπει να λάβει και την τελική απόφαση που θα αποσταλεί στην Ε.Επιτροπή, προς το παρόν ταλαντεύεται στο µέτρο που δεν είναι αναξάρτητη. Κατά τους τελευταίους 8 µήνες του 2007, δηµοσιεύµατα αναφέρουν ότι υπάρχουν πολλές διαµαρτυρίες των ναυπηγείων (εκτός του Uljanik), ότι λόγω της απουσίας των κρατικών εγγυήσεων ύψους 480 εκ. ευρώ, τα τελευταία αδυνατούν να εκτελέσουν πολύ συµφέρουσες παραγγελίες. Στους σιδηροδρόµους (HZ state railway), σύµφωνα µε εκτιµήσεις εδώ ιεθνών Οργανισµών, η αναδιάρθρωση ξεκίνησε να πηγαίνει καλά και µετά την επιτυχή αλλαγή της Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 15

οργανωτικής δοµής τους µε την δηµιουργία εταιρείας χαρτοφυλακίου (Holding Company) και θυγατρικών της (Cargo, Passenger κ.λ.), η ιοίκηση ανακοίνωσε εξαετές πρόγραµµα επενδύσεων 14,6 δισ. κούνα, του οποίου όµως µάλλον καθυστέρησε η υλοποίησή του λόγω έτους εκλογών. Η διαδικασία ακόµα βρίσκεται στην αρχή και ένα από τα επόµενα δύσκολα στάδια, η µείωση προσωπικού, έχει αναληφθεί από την Παγκόσµια Τράπεζα. Μετά από δεκαπέντε χρόνια, κατά την Κυβέρνηση, το 2006 ήταν η πρώτη χρονιά κερδοφορίας. Οι επιδοτήσεις προς τους σιδηροδρόµους βρίσκονται 3 µε 4 φορές πάνω από τον κοινοτικό µέσο όρο. Μετά το δεύτερο στάδιο ιδιωτικοποίησης - πώλησης του 17% των µετοχών εταιρείας παραγωγής και εµπορίας φυσικού αερίου και υγρών καυσίµων ΙΝΑ (www.ina.hr), µε την διαδικασία της δηµόσιας εγγραφής και µε εισαγωγή κοινών µετοχών στα Χρηµατιστήρια του Ζάγκρεµπ και Λονδίνου στα τέλη του 2006, ένα επί πλέον 7% των µετοχών επωλήθη στο παλαιό και νέο προσωπικό της, τον Οκτώβριο και Νοέµβριο του 2007. Η εταιρεία ΙΝΑ παραµένει υπό κρατικό έλεγχο και διοίκηση, στο µέτρο που είναι ο κύριος µέτοχος µε 44% (η Ουγγρική ΜΟL έχει από τριετίας αγοράσει ήδη το 25% των µετοχών της ΙΝΑ και τον Οκτώβριο του 2007, την εταιρεία χονδρικής και λιανικής εµπορίας πετρελαιοειδών ΤΙFON, η οποία µε 4,2 εκ. λίτρα ετησίως και 36 πρατήρια καλύπτει µερίδιο αγοράς λιανικής 7%). Το τρίτο στάδιο ιδιωτικοποίησης πώλησης του 32,5% των µετοχών της εταιρείας τηλεπικοινωνιών (HT) T- Hrvatski Telecom (ή, όπως µετονοµάστηκε πλέον σε «T-Com», της οποίας το 51% ήδη κατέχει η γερµανική Deutche Telecom και ένα 7% το ταµείο βετεράνων πολέµου) πραγµατοποιήθηκε τον περασµένο Σεπτέµβριο και Οκτώβριο, µε διαδικασία παρόµοια εκείνης του δευτέρου σταδίου της ΙΝΑ, καθώς και ένα επί πλέον 7% στο προσωπικό της. Γενικά ο τοµέας των τηλεπικοινωνιών παρουσιάζει πολύ ικανοποιητική πορεία. Τον Οκτώβριο του 2006 είχε πραγµατοποιηθεί και η πώληση-εξαγορά της εταιρείας φαρµακευτικών PLIVA από την αµερικανική BARR. Εσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις των τριών αυτών αρκετά κερδοφόρων εταιρειών (ΙΝΑ, T- Hrvatski Telecom και PLIVA) εδόθησαν για την εξόφληση του χρέους του κροατικού δηµοσίου προς το ταµείο των συνταξιούχων, το σε συνάλλαγµα αποθεµατικό του οποίου, είχε οικειοποιηθεί από την κυβέρνηση της Χώρας για την αγορά όπλων στον πόλεµο της ανεξαρτησίας (1991-1995). Οι τελευταίες δόσεις της εξόφλησης πραγµατοποιήθηκαν λίγο πριν τις εκλογές (25 Νοεµβρίου) από έσοδα του ως άνω δευτέρου σταδίου ιδιωτικοποίησης της εταιρείας τηλεπικοινωνιών (HT) αλλά κατά το Ινστιτούτο Οικονοµίας του Ζάγκρεµπ, ένα τµήµα του χρέους θα καταβληθεί εντός του 2008. Ο τοµέας ενέργειας είναι κύριος µοχλός ανάπτυξης για την Κροατία και τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης. Μέσα από τη διαδικασία Συνεργασίας S.E.E.C.P., οι χώρες αυτές θα συνδεθούν µε τα µεγάλα ευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό υπεγράφη τον περασµένο Απρίλιο στο Ζάγκρεµπ και η «Υπουργική ιακήρυξη του Πανευρωπαϊκού Αγωγού Πετρελαίου, Pan-European Oil Pipeline, (Ρ.Ε.Ο.Ρ.)», από την Κροατία, την Ιταλία, τη Ρουµανία, τη Σερβία, τη Σλοβενία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αποτελεί ένα κείµενο πολιτικών προθέσεων συνεργασίας των συµµετεχουσών χωρών για την κατασκευή του αγωγού, λαµβάνοντες υπόψη τις κανονιστικές ρυθµίσεις της Ε.Ε. (θα ξεκινά από την Κωνστάντζα και θα καταλήγει στην Τεργέστη). Η Κροατία εισάγει φυσικό αέριο (25-40% της ζήτησής της, η οποία φθάνει τα 2,8 δισ. κυβ. µέτρα το χρόνο), πετρέλαιο (σχεδόν το σύνολο) και ηλεκτρισµό (10-15% από την Βοσνία, Ιταλία και Αυστρία). Η ετήσια αύξηση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας µέχρι το 2025 υπολογίζεται σε Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 16

3-4% και απαιτείται η κατασκευή νέων µονάδων (τελευταία µονάδα κατασκευάσθηκε το 1989). Μολονότι η Κροατία παράγει ενέργεια, την τελευταία δεκαετία ο βαθµός αυτάρκειας της έπεσε από 65% σε 50%. Σύµφωνα µε τις σχετικές εκτιµήσεις το 2030 ο βαθµός αυτάρκειας θα πέσει ακόµα περισσότερο στο 25%. Οι προτεραιότητες της Κροατίας για την επάρκεια ενέργειας είναι η διαφοροποίηση των πηγών προµηθείας, η ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, η ανάπτυξη της αγοράς και του ανταγωνισµού και η προστασία του περιβάλλοντος. Προς το σκοπό αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη υλοποίησης ή σχεδιασµού τα εξής έργα: -Γραµµή ρεύµατος (υπεγράφη συµφωνία) Ernestinovo-Pecs και διασυνοριακή σύνδεση και συνεργασία µε την Ουγγαρία που θα τεθεί σε λειτουργία το 2010 (κόστος κατασκευής 40 εκ. ευρώ για γραµµή 2Χ400 Kilovolt, 86 χιλιοµέτρων, 44 από τα οποία επί κροατικού εδάφους κατασκευής από την Dalekovod και την κροατική HEP (αντίστοιχη της ελληνικής ΕΗ). - Συνεργασία µε θερµοηλεκτρικά εργοστάσια στη Βοσνία για την εισαγωγή ρεύµατος, η οποία βρίσκεται στο στάδιο των µελετών σκοπιµότητας. - Ανάπτυξη ανανεώσιµων πηγών ενέργειας σε ποσοστό 5,8% µέχρι το 2010, από 0,8% που είναι σήµερα (υπεγράφη τον Μάρτιο του 2007 σχετική διµερής συµφωνία χορήγησης ευνοϊκών όρων δανείου µε την Γερµανία-Τράπεζα Kreditanstalt fuer Wiederaufbau, ύψους 20 εκ. ευρώ), χωρίς να υπολογίζεται η παραγωγή των υδροηλεκτρικών εργοστασίων. - Βελτίωση της ποιότητας των βιοκαυσίµων και επίτευξη ποσοστού 5,75% το 2010. - Κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου Bosiljevo (πλησίον του Karlovac) - Split Ploce, το οποίο θα εξυπηρετεί τις ανάγκες του δυτικού και νοτίου παραλιακού σκέλους της Κροατίας και θα απαιτήσει επί πλέον ποσότητες ύψους 1,5 δισ. κυβικών µέτρων αερίου. Η µελέτη του έργου ξεκίνησε το 2007, θα περατωθεί το 2010 2011 και µαζί µε συµπληρωµατικά δίκτυα θα κοστίσει περί τα 444 εκ. ευρώ. - Κατασκευή µονάδας τερµατικού σταθµού υγροποιηµένου φυσικού αερίου (LNG) στο λιµάνι Omisalj της νήσου Krk, νοτιοανατολικά της Ριέκα, ετήσιας χωρητικότητας 10-15 δισ. κυβ. µετ. (αρχικά 8-10 δισ.), ύψους επένδυσης 1,9 δισ. ευρώ και µε καταληκτική ηµεροµηνία κατασκευής του το 2011, όταν εκτιµάται ότι θα καταπλεύσει το πρώτο φορτίο από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Το Consortium ADRIA LNG, το οποίο βρίσκεται σε διαδικασία τελικού προσδιορισµού των µελών του και προετοιµασίας σχεδιασµού της υλοποίησης του έργου, αποτελείται από την αυστριακή «OMV», την γαλλική «TOTAL», τις γερµανικές «RWE Transgas» και «E.ON. Ruhrgas», την σλοβενική «Geoplin» και τις κροατικές «Ina», «Plinacro» και «HEP». Οι µελέτες σκοπιµότητας έχουν πραγµατοποιηθεί από δεκαετίας, αλλά το έργο ανεστάλη λόγω πρόωρων συνθηκών, οι οποίες ωρίµασαν τον τελευταίο ενάµιση χρόνο. Τον Οκτώβριο του 2007 τα µερίδια συµµετοχής στο LNG ήσαν: OMV 20%, TOTAL 20%, RWE Transgas 12%, E.ON. Ruhrgas 22%, Geoplin 1%, Ina 14%, Plinacro 1% και HEP 10%. Σηµειώνουµε ότι η ελληνική εφοπλιστική εταιρεία Dynacom Tankers Management, κατά την διάρκεια επίσκεψης του Προέδρου της ηµοκρατίας, τον περασµένο Μάρτιο εξεδήλωσε ενδιαφέρον για επενδύσεις στη µονάδα υγροποιηµένου αερίου καθώς και (όπως και άλλες ελληνικές εταιρείες της Αποστολής) στον τουρισµό. Στον τοµέα του τουρισµού, το µεγάλο ξενοδοχειακό συγκρότηµα στο Suncani Hvar (Σούντσανι Χβαρ) στο νησί Χβαρ, περιήλθε τo 2006 στον έλεγχο της οµάδος ξένων επενδυτών ORCO Group (Λουξεµβούργο), µε συµφωνία συνεργασίας δηµοσίου-ιδιωτών σύµφωνα µε την Opaticka 12, Zagreb 10 000, Croatia tel. (++3851) 4835 716, 4810 444, 4810 437 fax 4810 419 - grafoey @ zg.t-com.hr 17