ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ: ιεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονοµικών Σπουδών ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2005-2006 ΜΑΘΗΜΑ: Μακροοικονοµική Θεωρία ιδάσκων: Γ. Οικονοµίδης. Email: gecon@aueb.gr, www.aueb.gr/users/gecon Ώρες διαλέξεων: ευτέρα 13.15-15.00, Τετάρτη 13.15-15.00. Ώρες γραφείου: ευτέρα 15.00-17.00 (Γραφείο: Πατησίων 80, 5 ος όροφος) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Σκοπός Η µακροοικονοµική θεωρία αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της οικονοµικής σκέψης και επιστήµης. Εξ ορισµού, ασχολείται µε τη µελέτη της λειτουργίας και απόδοσης της οικονοµίας σαν σύνολο, µε άλλα λόγια στο µάκροεπίπεδο, σε αντιδιαστολή µε την Μικροοικονοµία που επικεντρώνεται στην επιµέρους συµπεριφορά των παραγόντων που απαρτίζουν µια οικονοµία. Με βάση αυτό, το συγκεκριµένο µάθηµα στόχο έχει να χαρακτηρίσει και να εξηγήσει, τόσο στη βραχυχρόνια όσο και στην µακροχρόνια περίοδο, τους παράγοντες εκείνους που επηρεάζουν τον προσδιορισµό και τη συµπεριφορά των διαφόρων οικονοµικών µεγεθών, όπως π.χ. του εθνικού προϊόντος, του πληθωρισµού, της ανεργίας κ.ο.κ. Επιπροσθέτως, εντός του πλαισίου αυτού, θα διερευνηθεί κατά πόσο είναι αποτελεσµατική και ενδείκνυται η χρήση των δύο βασικών µακροοικονοµικών εργαλείων πολιτικής, δηλαδή της δηµοσιονοµικής και της νοµισµατικής πολιτικής. Επισηµαίνεται, ότι η οργάνωση και ο τρόπος διδασκαλίας του µαθήµατος, προϋποθέτει καλή γνώση του εισαγωγικού µαθήµατος στην Μακροοικονοµία. 2. ιδακτικό Σύγγραµµα Mankiw G. N. (2002), Μακροοικονοµική Θεωρία. Εκδόσεις Gutenberg. Αθήνα. Ωστόσο βοηθητικά µπορείτε να χρησιµοποιείτε και άλλα συγγράµµατα µεταξύ των οποίων τα κάτωθι: (α) Ελληνική Βιβλιογραφία ηµόπουλος Γ.. (1998), Μακροοικονοµική Θεωρία: Τόµοι I και ΙΙ. Εκδόσεις Το Οικονοµικό. Αθήνα. Λιανός Θ. Π. & Θ. Ε. Μπένος (1996), Μακροοικονοµική Ανάλυση και ηµοσιονοµική Πολιτική. Εκδόσεις Μπένου. Αθήνα. 1
Πουρναράκης Ε.. (1997), Μακροοικονοµική Θεωρία και Πολιτική. Εκδόσεις Το Οικονοµικό. Αθήνα. (β) Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία σε µετάφραση Abel A. & B. Bernanke (2002), Μακροοικονοµική: Τόµοι Ι και ΙΙ. Εκδόσεις Κριτική. Αθήνα. Branson H. W. & J. M. Litvack (1998), Μακροοικονοµική Θεωρία. Εκδόσεις Gutenberg. Αθήνα. Dornbusch R. & S. Fischer (1993), Μακροοικονοµική. Εκδόσεις Κριτική. Αθήνα. (γ) Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία (ενδείκνυται...) Barro R. (1993), Macroeconomics. 4 th edition, Wiley. New York. Blanchard Ο. (2003), Macroeconomics. 3 rd edition, Prentice Hall. New Jersey. Branson H. W. (1989), Macroeconomic Theory and Policy. 3 rd edition, Harper & Row Publishers. New York. 3. Τρόπος διδασκαλίας και υποχρεώσεις των φοιτητών Το µάθηµα περιλαµβάνει τέσσερις ώρες που θα χρησιµοποιούνται από τον διδάσκοντα για παραδόσεις. Οι διαλέξεις θα λαµβάνουν χώρα κάθε ευτέρα 13.15 µε 15.00 και κάθε Τετάρτη 13.15 µε 15.00. Επιπροσθέτως παρέχεται η δυνατότητα στους φοιτητές είτε συµµετοχής (εφόσον το επιλέξουν) σε µικρές οµάδες (tutorials) στις οποίες θα συζητούνται τα βασικά θέµατα της ύλης είτε/και παρακολούθησης φροντιστηρίων. (α) Tutorials και τρόπος αξιολόγησης (για όσους δηλώσουν ότι θα συµµετέχουν) Οι συζητήσεις θα διενεργούνται µε την ευθύνη και την καθοδήγηση του tutor κατόπιν συνεννόησης µε το διδάσκοντα. Ο αριθµός των συζητήσεων θα είναι συνολικά τέσσερις. Στόχος των συζητήσεων θα είναι µια πιο διεισδυτική µατιά στα βασικά θέµατα της ύλης (µέσα από συγκεκριµένα θέµατα/ασκήσεις που θα διανέµονται από το διδάσκοντα). Οι ηµεροµηνίες διεξαγωγής των συζητήσεων θα προσδιορισθούν τις πρώτες ηµέρες του εξαµήνου. Η αξιολόγηση των φοιτητών που θα επιλέξουν να συµµετέχουν στα tutorials θα βασίζεται: α) κατά ένα ποσοστό 30% στη συµµετοχή στα tutorials και στην παράδοση, λυµένων, των θεµάτων/ασκήσεων που θα διανέµονται από το διδάσκοντα (σηµειώνεται ότι το ποσοστό αυτό είναι έγκυρο, εφόσον ο βαθµός της τελικής γραπτής εξέτασης είναι προβιβάσιµος). Το ποσοστό αυτό επιµερίζεται ως εξής: 60% (του 30%) αντιστοιχεί στην αξιολόγηση του γραπτού κειµένου το οποίο θα παραδίδεται στον υπεύθυνο της συζήτησης (tutor) ενώ 40% (του 30%) αντιστοιχεί στην προφορική συµµετοχή του φοιτητή στις συζητήσεις αυτές. Οι φοιτητές είναι υποχρεωτικό να συµµετέχουν σε όλες τις συζητήσεις/φροντιστήρια και να παραδίδουν λυµένες στο διδάσκοντα τις ασκήσεις που θα 2
τους έχουν προ-διανεµηθεί. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν θα µπορούν να διεκδικήσουν το ποσοστό του βαθµού που αναλογεί σε αυτές. β) κατά ένα ποσοστό 70% στην τελική γραπτή εξέταση. (β) Φροντιστήρια και τρόπος αξιολόγησης Τα φροντιστήρια θα διενεργούνται µε την ευθύνη και την καθοδήγηση του αρµόδιου διδακτορικού/ής φοιτητή/φοιτήτριας κατόπιν συνεννόησης µε το διδάσκοντα. Τα φροντιστήρια θα διεξάγονται κάθε δεύτερη εβδοµάδα αρχής γενοµένης από την τρίτη (ή τέταρτη) εβδοµάδα διδασκαλίας. Η αξιολόγηση των φοιτητών που επιλέγουν να παρακολουθούν µόνο φροντιστήρια θα βασίζεται κατά 100% στην τελική γραπτή εξέταση. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Μερος 1 ο Τι είναι η Μακροοικονοµική 1. Η επιστήµη της Μακροοικονοµικής. Mankiw, Κεφάλαιο 1. Dornbusch & Fischer, Κεφάλαιο 1. Blanchard, Κεφάλαιο 27. Μέρος 2 ο - Η οικονοµία στην Μακροχρόνια Περίοδο 2. Εθνικό εισόδηµα: Από που προέρχεται και που πηγαίνει. Τι καθορίζει τη συνολική παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Τι ορίζει τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Τι ορίζει την ισορροπία µεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Mankiw, Κεφάλαιο 3. 3. Ανεργία. Απώλεια εργασίας, εύρεση εργασίας και το φυσικό ποσοστό ανεργίας. Αναζήτηση εργασίας και ανεργία τριβής. Ακαµψία του πραγµατικού µισθού και ανεργία αναµονής. Mankiw, Κεφάλαιο 6. Blanchard, Κεφάλαια 6, 7, 8. 4. Χρήµα και πληθωρισµός. Η ποσοτική θεωρία του χρήµατος. Τα έσοδα από την έκδοση του χρήµατος. Πληθωρισµός και επιτόκια. Το κοινωνικό κόστος του πληθωρισµού. Mankiw, Κεφάλαιο 7. Blanchard, Κεφάλαιο 9. 3
Μέρος 3 ο - Η οικονοµία στη Βραχυχρόνια Περίοδο 5. Εισαγωγή στις οικονοµικές διακυµάνσεις. Χρονικοί ορίζοντες στην Μακροοικονοµική. Συναθροιστική ζήτηση (Aggregate Demand). Συναθροιστική προσφορά (Aggregate Supply). Το υπόδειγµα AD-AS. Mankiw, Kεφάλαιο 9. Blanchard, Κεφάλαια 6, 7. 6. Συναθροιστική Ζήτηση Ι και ΙΙ. Η αγορά προϊόντων και η καµπύλη IS. Η αγορά προϊόντων και η καµπύλη LM. Βραχυχρόνια ισορροπία - Το υπόδειγµα IS-LM. Η Νοµισµατική και ηµοσιονοµική πολιτική στο υπόδειγµα IS-LM. Mankiw, Kεφάλαια 10, 11. Dornbusch & Fischer, Κεφάλαια 4.1-4.5, 5, 12.1. Blanchard, Κεφάλαια 3, 4, 5. 7. Συναθροιστική Προσφορά. To υπόδειγµα της ακαµψίας των µισθών. Το υπόδειγµα της πλάνης του εργάτη ή της λανθασµένης αντίληψης. Το υπόδειγµα της ατελούς πληροφόρησης. Το υπόδειγµα της ακαµψίας των τιµών. Mankiw, Κεφάλαιο 13. Dornbusch & Fischer, Κεφάλαιο 7. Blanchard, Κεφάλαια 6, 7. 8. Πληθωρισµός, Ανεργία και η Καµπύλη Phillips. Ορθολογικές και προσαρµοζόµενες προσδοκίες. Mankiw, Κεφάλαιο 13.2. Blanchard, Κεφάλαιο 17. Μέρος 4 ο - Οικονοµική Πολιτική 9. Σταθεροποιητική Πολιτική. Ενεργή versus απαθούς οικονοµικής πολιτικής. Κανόνες versus διακριτικής ευχέρειας. Αξιοπιστία. Αβεβαιότητα. Mankiw, Κεφάλαιο 14. Dornbusch & Fischer, Κεφάλαιο 12. Blanchard, Κεφάλαια 24, 25, 26. 4
10. ηµόσιο Χρέος και Ελλείµµατα του Κρατικού Προϋπολογισµού. Το µέγεθος του δηµοσίου χρέους. Προβλήµατα µέτρησης. Η παραδοσιακή άποψη για το δηµόσιο χρέος. Η Ρικαρδιανή άποψη για το δηµόσιο χρέος. Mankiw, Κεφάλαιο 15. Dornbusch & Fischer, Κεφάλαιο 16. Blanchard, Κεφάλαιο 26. Μέρος 5 ο - Περισσότερα για το Μικροοικονοµικό Υπόβαθρο της Μακροοικονοµικής. 11. Κατανάλωση. Επενδύσεις. Προσφορά και Ζήτηση Χρήµατος. Mankiw, Κεφάλαια 16, 17, 18. Dornbusch & Fischer, Κεφάλαια 9, 10. Blanchard, Κεφάλαια 14, 15, 16. Μέρος 6 ο - Οικονοµική Μεγέθυνση. 12. Οικονοµική Μεγέθυνση Ι και ΙΙ. Η Συσσώρευση Κεφαλαίου. Το υπόδειγµα Solow. Οικονοµική Πολιτική και Οικονοµική Μεγέθυνση. Ενδογενής Οικονοµική Μεγέθυνση. Mankiw, Κεφάλαια 4, 5. Blanchard, Κεφάλαια 10, 11, 12, 13. 5