qwφιertyuiopasdfghjklzxερυυξnmηq ςwωψerβνtyuσiopasdρfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnφγιmλι qπσπζαwωeτrtνyuτioρνμpκaλsdfghσj ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Σημειώςεισ Θεωρίασ II: Είδηςη klzxcvλοπbnαmqwertyuiopasdfghjklz xcvbnmςγqwφertyuioςδφpγρaηsόρ Επιμέλεια: Βέττου Εφη Φιλόλογος ωυdfghjργklαzxcvbnβφδγωmζqwert λκοθξyuiύαςφdfghjklzxcvbnmqwerty uiopaβsdfghjklzxcεrυtγyεuνiιoαpasdf ghjklzxcηvbnαςφδmqwertαςδyuiopa sdfαςδφγθμκxcvυξςφbnmςφγqwθeξ τςδφrtyuφγσοιopaαςδφsdfghjklzxcv αςδφbnγμ,mqwertyuiopasdfgαςργκο ϊτbnmqwertyςδφγuiopasςδφγdfghjk lzxςδδγςφγcvbnmqwertyuioβκςλπp asdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdγαε ορlzxcvbnmqwertyuiopasdfghjkαεργ αεργαγρqwertyuiopasdfghjklzxαςδφ mοιηξηωχψφςuioψαςεφγvbnmqwer
Η ΕΙΔΗΣΗ Είδηση είναι η παρουσίαση ενός γεγονότος καλά εξακριβωμένου και ξεκάθαρα φωτισμένου από την οπτική γωνία του δημοσιογράφου. Η επικοινωνιακή περίσταση στην είδηση 1. Τα πρόσωπα: ο πομπός, δηλαδή η πηγή εκπομπής του μηνύματος / είδησης (δημοσιογράφος) και ο δέκτης, δηλαδή το πρόσωπο που λαμβάνει το μήνυμα (αναγνώστης εφημερίδας ή περιοδικού, ακροατής ραδιοφώνου, τηλεθεατής, χρήστης διαδικτύου). 2. Μέσο επικοινωνίας: εφημερίδα περιοδικό (γραπτός λόγος), ραδιόφωνο τηλεόραση (προφορικός λόγος και εικόνα), διαδίκτυο (γραπτός λόγος και εικόνα). 3. Σκοπός: η ενημέρωση αλλά και η διέγερση του ενδιαφέροντος του δεκτή. 4. Είδος λόγου: η αφήγηση (συχνά διανθισμένη και με στοιχεία περιγραφής). 5. Ύφος: ποικίλλει από το σοβαρό και τυπικό έως το οικείο και καθημερινό. Η επιλογή του ύφους εξαρτάται κυρίως από το δεκτή, το μέσο, το περιεχόμενο και το σκοπό του πομπού. Η δημοσιογραφική είδηση είναι ένα είδος επικοινωνίας κατά το οποίο ο πομπός (δημοσιογράφος) εκπέμπει ένα μήνυμα (είδηση), αλλά αυτό δε γίνεται απόλυτα και κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο από όλους τους δέκτες (αναγνώστες, τηλεθεατές, ακροατές) αφού είναι φυσικό όλοι οι δέκτες να μην έχουν τις ίδιες γνώσεις και τα ίδια βιώματα γύρω από το θέμα. Α. Το γεγονός και το σχόλιο στην είδηση Η δημοσιογραφία διακρίνεται σε: α) ειδησεογραφία αναγραφή ειδήσεων, δηλαδή ανακοινώνει τα γεγονότα που ενδιαφέρουν το άτομο και επηρεάζουν τη ζωή του. Βασικός σκοπός αποτελεί η έκθεση των γεγονότων. β) ερμηνευτική δημοσιογραφία ερμηνεύει και σχολιάζει τα γεγονότα, τις ειδήσεις. Ο δημοσιογράφος πολλές φορές συνδυάζει ορατά ή συγκαλυμμένα την είδηση και το σχόλιο, αίροντας την αντικειμενικότητα της πληροφόρησης. 2
Ο αναγνώστης πρέπει σε μια είδηση να διακρίνει: α) το γεγονός το αντικειμενικό στοιχείο της είδησης, που αφορά τις πράξεις που έχουν συντελεστεί και γίνεται ανεπιφύλακτα αποδεκτό. β) το σχόλιο το υποκειμενικό στοιχείο της είδησης, που εκφράζει τη γνώμη ή τα συναισθήματα του δημοσιογράφου και γίνεται δεκτό με επιφύλαξη (γιατί μπορεί να αποδειχτεί λανθασμένο ή να μην είναι σύμφωνο με την ιδεολογία του αναγνώστη). Το σχόλιο: α) εμπεριέχεται: στον τίτλο στο περιεχόμενο ενός κειμένου β) εκφράζεται: λεκτικά: 1. με μια λέξη (π.χ. επίθετο ή επίρρημα), ρηματικό σύνολο, πρόταση, περίοδο, παράγραφο. 2. ως προσωπικό σχόλιο του δημοσιογράφου 3. ως γνώμη άλλου προσώπου παρεμβολή ξένου σχολίου στην είδηση (ο δημοσιογράφος δεν εκφράζει την άποψη του για το γεγονός, περιλαμβάνει όμως στην είδηση του το σχόλιο που έκανε για το γεγονός κάποιο άλλο πρόσωπο): για τη δήλωση ξένου σχολίου χρησιμοποιούνται σημεία στίξης και ειδικές εκφράσεις π.χ. όπως ανακοίνωσε, όπως ανέφερε, σύμφωνα με τη γνώμη. με σημείο στίξης: 1. θαυμαστικό [!] δηλώνει θαυμασμό, ικανοποίηση, επιδοκιμασία ή κάτι ακατανόητο και απρόσμενο [(!)] δηλώνει αμφιβολία, αμφισβήτηση, απορία 2. ερωτηματικό [;] δηλώνει απορία [(;)] δηλώνει ειρωνεία, αμφιβολία, αμφισβήτηση 3. αποσιωπητικά [ ] δηλώνει απορία, κατάπληξη, ειρωνεία, ντροπή, απειλή, αμφισβήτηση 4. εισαγωγικά [] δηλώνει ειρωνεία, αμφισβήτηση με το βαθμό προβολής ή μη μιας είδησης προβολή και διαφοροποίηση της είδησης (επιτυγχάνεται με το μέγεθος των στοιχείων του τίτλου, την έκταση του γεγονότος, τη θέση του στη σελίδα) γ) παρουσιάζεται: χωριστά από την ανακοίνωση του γεγονότος ή συνυφαίνεται / διαπλέκεται με την ανακοίνωση του γεγονότος διαπλοκή του γεγονότος με το σχόλιο στην είδηση (όταν το σχόλιο του δημοσιογράφου συγχέεται με την 3
ανακοίνωση του γεγονότος, μπορεί να παραπλανηθεί ο αναγνώστης / ακροατής και να θεωρήσει την άποψη του δημοσιογράφου ως εξακριβωμένο γεγονός). Σημείωση: Δε σημαίνει ότι τα σχόλια που εμπεριέχονται σε μια είδηση έχουν οπωσδήποτε αρνητικά αποτελέσματα. Αντίθετα, όταν ο δημοσιογράφος παραθέτει διάφορες ερμηνείες που υπάρχουν και εκφράζει τη δική του άποψη με τρόπο που όλοι να το αντιλαμβάνονται ότι είναι προσωπική, «φωτίζει» το γεγονός και εξυπηρετεί την αλήθεια. Υανερώνει ότι σέβεται τον αναγνώστη/ακροατή, αφού δεν του επιβάλλει την άποψη του, αλλά τον αφήνει ελεύθερο να κρίνει μόνος του. Β. Η οργάνωση και η παρουσίαση της είδησης «Κανονική πυραμίδα» στάδια εργασίας για τη σύνταξη/οργάνωση μιας είδησης: 1. Αναλυτική έκθεση των γεγονότων 2. Περίληψη των κύριων στοιχείων 3. Γενική συγκεφαλαίωση (συμπίεση της είδησης σ ένα τίτλο) «Ανεστραμμένη πυραμίδα» παρουσίαση της είδησης σε τρεις βαθμίδες (αρχίζουμε από το πιο σημαντικό και προχωράμε στο λιγότερο σημαντικό): 1. Σίτλος (συγκεφαλαίωση της είδησης) 2. Περίληψη / περιληπτική παρουσίαση της είδησης (τα κύρια σημεία της είδησης σε μια δυο παραγράφους) 3. Ανάπτυξη / αναλυτική διήγηση της είδησης (οι λεπτομέρειες της είδησης) Οι δημοσιογράφοι ακολουθούν την τακτική αυτή γιατί: - Οι αναγνώστες σε μια εποχή που επικρατούν οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής, οι πολλαπλές βιοτικές μέριμνες και η υπερεργασιακή δυνατότητα, δε διαθέτουν επαρκή ελεύθερο χρόνο. - Όλες οι ειδήσεις δεν προκαλούν το ίδιο έντονο ενδιαφέρον για το σύνολο των αναγνωστών πολλοί θεωρούν αρκετή μια γενική ανάγνωση του περιεχομένου της είδησης. 4
Τα κοινά σημεία των ειδήσεων Για την παρουσίαση ενός γεγονότος δηλώνουμε: - τον τόπο (πού;) - το χρόνο (πότε;) - τον τρόπο (πώς;) - την αιτία (γιατί;) - το σκοπό (προς τι;) - το αποτέλεσμα (τι απέγινε;) Για τα πρόσωπα της είδησης αναφέρουμε : - το όνομα - την ηλικία - την καταγωγή - το επάγγελμα - ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μπορεί να σχετίζονται με το γεγονός Η οπτική γωνία του δημοσιογράφου στην είδηση Οπτική γωνία είναι ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο ο καθένας «βλέπει», βιώνει, εννοεί, σημασιολογεί, αξιολογεί και αντιμετωπίζει τα πράγματα, τα γεγονότα και τις καταστάσεις της ζωής. Η οπτική γωνία σχετίζεται με τις γνώσεις, την καλλιέργεια, την κοινωνική θέση, την ιδεολογία, το επάγγελμα και τα συμφέροντα του κάθε ατόμου. τον Τύπο, εφημερίδες και συντάκτες με διαφορετική πολιτική τοποθέτηση προβάλλουν διαφορετικά το ίδιο πολιτικό ή κοινωνικό γεγονός. Σο ίδιο συμβαίνει με πολιτικούς, κομματικούς φορείς, οργανώσεις, κοινωνικές ομάδες κ.ά. Ο δημοσιογράφος δεν καταγράφει απλώς τα γεγονότα, αλλά τα βλέπει από μια ορισμένη γωνία, δηλαδή: τα αξιολογεί τα παρουσιάζει τα ερμηνεύει ιεραρχεί τις πληροφορίες κατανέμει τις πληροφορίες ανάλογα με τη βαρύτητα τους στον τίτλο, στην περίληψη και στην ανάπτυξη του άρθρου. Η σχέση της οπτικής γωνίας με το σχόλιο: Η οπτική γωνία του πομπού διαμορφώνει τα σχόλια τα σχόλια του πομπού αποκαλύπτουν την οπτική του γωνία. Π.χ. Επίδειξη βαρβαρότητας έκαναν πάλι μετά τη λήξη του ματς οι βάνδαλοι χούλιγκαν! (τα σχόλια αποκαλύπτουν την απολύτως επικριτική διάθεση, δηλ. την οπτική γωνία του πομπού δημοσιογράφου απέναντι στους χούλιγκαν). 5