Παράρτημα Α Εισαγωγή στο QGIS

Παράρτημα Α Εισαγωγή στο QGIS Α.1 Το Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών QGIS Το Quantum GIS ή QGIS (http://www.qgis.org) είναι ένα ΕΛ/ΛΑΚ Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών. Λειτουργεί σε Linux, Unix, Mac OSX και Windows. Διατίθεται με την άδεια GNU General Public License (GPL). Εικόνα Α.1 Το περιβάλλον γραφικής διεπαφής (Graphical User Interface GUI) του QGIS. To QGIS διαθέτει φιλικό γραφικό περιβάλλον επικοινωνίας με το χρήστη και ενσωματώνει εργαλεία και λειτουργίες όπως η σχεδίαση και η ταυτόχρονη σχεδίαση διανυσματικών και κανονικοποιημένων γεωχωρικών δεδομένων, η διαχείριση και ο μετασχηματισμός του Συστήματος Αναφοράς Συντεταγμένων (ΣΑΣ), η διερεύνηση των δεδομένων και η χαρτοσύνθεση, η συλλογή, η επεξεργασία, η διαχείριση και η εξαγωγή, η χωρική ανάλυση και η γεωεπεξεργασία των δεδομένων, η δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο κ.ά. Υποστηρίζει πολλαπλούς μορφότυπους διανυσματικών και κανονικοποιημένων δεδομένων και 1

επικοινωνεί με χωρικές βάσεις δεδομένων. Προσφέρει ισχυρές αναλυτικές δυνατότητες μέσω της συνεργασίας του με το GRASS και άλλες βιβλιοθήκες εργαλείων. Στη συνέχεια, ακολουθεί η συνοπτική παρουσίαση ορισμένων βασικών στοιχείων για το QGIS, ενώ περισσότερες πληροφορίες μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα του προγράμματος ( QGIS Training Manual, χ.η.; QGIS User Guide, χ.η.). Α.1.1 Εγκατάσταση και εκκίνηση του προγράμματος Η εγκατάσταση του QGIS είναι πολύ απλή και υλοποιείται με το πρόγραμμα εγκατάστασης που διατίθεται για κάθε λειτουργικό σύστημα. Η πιο πρόσφατη έκδοση του προγράμματος μπορεί να ληφθεί από την ιστοσελίδα http://download.qgis.org. Αφού ολοκληρωθεί η εγκατάσταση, η εκκίνηση του προγράμματος QGIS πραγματοποιείται από το εικονίδιο, οπότε εμφανίζεται το παράθυρο της εφαρμογής (Εικόνα Α.1). Α.2 Το γραφικό περιβάλλον διεπαφής του QGIS Η αρχική εμφάνιση του γραφικού περιβάλλοντος ενδέχεται να είναι διαφορετική για κάθε χρήστη ανάλογα με τη γλώσσα και τις εργαλειοθήκες που εμφανίζονται. Στο γραφικό περιβάλλον διακρίνοται οι ακόλουθες πέντε περιοχές: Μενού (Menu Bar), Εργαλειοθήκη (Tool Bar), Θεματικά Επίπεδα (Layers), Περιοχή χάρτη (Map Area) και Γραμμή Κατάστασης (Status Bar) (Εικόνα Α.1). A.2.1 Μενού (Menu Bar) Εικόνα Α.2 Βασικό μενού. Το μενού (Εικόνα Α.1) δίνει πρόσβαση σε διαφορετικά εργαλεία του QGIS ακολουθώντας μια ιεραρχική δομή. Μια πλήρης αναφορά των επιλογών του μενού βρίσκεται στην ιστοσελίδα του QGIS (http://docs.qgis.org/2.6/en/docs/user_manual/introduction/qgis_gui.html) ενώ μια συνοπτική παρουσίαση ακολουθεί: Το μενού Έργο (Project) χρησιμοποιείται για το άνοιγμα, την αποθήκευση, τον καθορισμό των ιδιοτήτων και την εκτύπωση ενός έργου. Το μενού Επεξεργασία (Edit) χρησιμοποιείται για την επεξεργασία των δεδομένων ενός θεματικού επιπέδου π.χ. προσθήκη, διόρθωση, διαγραφή κ.ά. Το μενού Εμφάνιση (View) περιέχει εργαλεία για την πλοήγηση εντός του χάρτη, την αλλαγή του βαθμού μεγέθυνση, του ορισμού του εύρους της περιοχής σχεδίασης κ.ά. Το μενού Επίπεδο (Layer) χρησιμοποιείται για τη διαχείριση των θεματικών επιπέδων. Το μενού Ρυθμίσεις (Settings) χρησιμοποιείται για τη διαχείριση των ρυθμίσεων του περιβάλλοντος όπως του ΣΑΣ (Ιδιοποιημένο ΣΑΣ), του συμβολισμού (Διαχείριση Στυλ), του μενού (Παραμετροποίηση), των χαρακτηριστικών κάθε έργου (Επιλογές) κ.ά. Το μενού Πρόσθετα (Plugins) χρησιμοποιείται για τη διαχείριση των υπαρχόντων πρόσθετων εργαλείων και την προσθήκη νέων. 2

Το μενού Διανύσματα (Vector) περιέχει εργαλεία για τη διαχείριση των διανυσματικών δεδομένων. Το μενού Raster και το μενού Ψηφιδωτό περιέχουν εργαλεία για τη διαχείριση των κανονικοποιημένων δεδομένων. Το μενού Βάση δεδομένων (Database) περιέχει εργαλεία για τη διαχείριση των βάσεων δεδομένων. Το μενού Processing περιέχει επιπλέον εργαλεία για τη διαχείριση των διανυσματικών και των κανονικοποιημένων δεδομένων. Το μενού Βοήθεια (Help) οδηγεί σε διάφορους συνδέσμους με βοήθεια για το πρόγραμμα. A.2.2 Εργαλειοθήκη Οι συνηθέστερες λειτουργίες που ενεργοποιούνται από το μενού είναι διαθέσιμες και ως εργαλεία της εργαλειοθήκης (Tool Bar) (Εικόνα Α.3). Οι εργαλειοθήκες του QGIS μπορούν να εμφανίζονται ή να κρύβονται από την επιλογή Εμφάνιση>Toolbars από το κεντρικό μενού (Εικόνα Α.2) του προγράμματος. Εικόνα Α.3 Εργαλειοθήκη. A.2.3 Επίπεδα Το παράθυρο Επίπεδα (Layers) (Εικόνα Α.1) αποτελεί έναν κατάλογο των θεματικών επιπέδων προς επεξεργασία. Το τετραγωνίδιο ελέγχου (checkbox) δίπλα από κάθε θεματικό επίπεδο χρησιμοποιείται για την εμφάνιση ή την απόκρυψή του. Παράλληλα, η σειρά των θεματικών επιπέδων καθορίζει τη σειρά σχεδίασής τους και μπορεί να μεταβληθεί. Επιπλέον, διατίθενται και άλλα εργαλεία διαχείρισης των θεματικών επιπέδων, όπως η ομαδοποίηση. A.2.4 Χάρτης Στη περιοχή του χάρτη (Map View) σχεδιάζονται με το συμβολισμό που έχει επιλεγεί τα θεματικά επίπεδα και το γραφικό αποτέλεσμα της επεξεργασίας. Ο χρήστης με τα εργαλεία που προσφέρει η εργαλειοθήκη Πλοήγηση Χάρτη (Εικόνα Α.4) ή το μενού Εμφάνιση έχει τη δυνατότητα να πλοηγηθεί εντός του χάρτη, να αλλάξει το βαθμό μεγέθυνσης, να ορίσει το εύρος της περιοχής σχεδίασης κ.ά. Εικόνα Α.4 Εργαλειοθήκη Πλοήγηση Χάρτη. Εικόνα Α.5 Γραμμή Κατάστασης. 3

A.2.5 Γραμμή Κατάστασης Η γραμμή κατάστασης (Status Bar) (Εικόνα Α.5) εμφανίζει τις συντεταγμένες π.χ. καρτεσιανές, γεωγραφικές της θέσης του κέρσορα στη οθόνη, καθώς αυτός κινείται στο χάρτη. Αριστερά από αυτή την ένδειξη, υπάρχει ένα κουμπί που αντικαθιστά τις ενδείξεις των συντεταγμένων με το εύρος της περιοχής που απεικονίζεται στην οθόνη. Δεξιά υπάρχει η ένδειξη για την κλίμακα, ένα μικρό τετραγωνίδιο ελέγχου (checkbox) Διαδικασία σχεδίασης χάρτη που ελέγχει την ανανέωση του γραφικού παραθύρου, ο κωδικός EPSG του ΣΑΣ και το εργαλείο που επιτρέπει την αλλαγή του ΣΑΣ. Εικόνα Α.6 Από το παράθυρο Project Properties ορίζονται τα χαρακτηριστικά του έργου. Α.3 Η δομή Έργο του QGIS και οι ιδιότητές του Το ΣΓΠ QGIS αξιοποιεί τη δομή Έργο (Project) για να αποθηκεύσει τις ρυθμίσεις, το συμβολισμό καθώς και τα θεματικά επίπεδα (δεδομένα) που χρησιμοποιούνται σε μια συνεδρία λειτουργίας (session). Πρόκειται για ένα αρχείο με κατάληξη qgs. Η αποθήκευσή του γίνεται από το μενού Έργο>Αποθήκευση ή Έργο>Αποθήκευση ως. Από το μενού Έργο>Ιδιότητες Έργου ή Ρυθμίσεις>Επιλογές ορίζονται τα χαρακτηριστικά του έργου στο παράθυρο Project Properties (Εικόνα Α.6): Στην καρτέλα Γενικά (General) (Εικόνα Α6), ορίζεται ο τίτλος (Project title), το χρώμα σχεδίασης των επιλεγμένων οντοτήτων (Χρώμα επιλογής), το χρώμα του υποβάθρου του γραφικού παράθυρου (Χρώμα φόντου), ενεργοποιείται η επιλογή αποθήκευσης των σχετικών θέσεων των δεδομένων, οι μονάδες (Canvas units) καθώς και η Ακρίβεια δηλαδή ο αριθμός των δεκαδικών ψηφίων των δεδομένων. Εάν η επιλογή Enable CRS transformation έχει ενεργοποιηθεί στην καρτέλα CRS, τότε ενεργοποιείται το Measure tool για τη μέτρηση αποστάσεων στο ελλειψοειδές. Ακόμα ορίζεται ένας κατάλογος από κλίμακες που περιορίζουν τις γενικά ορισμένες κλίμακες. 4

Η καρτέλα CRS επιτρέπει την επιλογή του ΣΑΣ και τη δυναμική αλλαγή του ΣΑΣ (Enable CRS transformation). Η καρτέλα Identify layers ορίζει τα θεματικά επίπεδα που θα είναι διαθέσιμα στο εργαλείο ταυτοποίησης. Η καρτέλα Styles καθορίζει τα προκαθορισμένα σύμβολα που χρησιμοποιούνται για την απόδοση των γεωχωρικών δεδομένων καθώς και το ποσοστό της διαφάνειας. Η καρτέλα OWS Server ορίζει τις ρυθμίσεις του εξυπηρετητή QGIS WMS και WFS. Η καρτέλα Macros χρησιμοποιείται για την επεξεργασία των αυτοματισμών (macros) σε γλώσσα Python. Η καρτέλα Relations χρησιμοποιείται για τον ορισμό συσχετίσεων μεταξύ των δεδομένων. Α.4 Διαμόρφωση παραμέτρων λειτουργίας (settings) του QGIS Εικόνα Α.7 Από το παράθυρο Επιλογές ορίζονται τα χαρακτηριστικά κάθε έργου. Από το μενού Ρυθμίσεις>Επιλογές εμφανίζεται το παράθυρο Επιλογές (Εικόνα Α.7), από όπου καθορίζονται διάφορες παράμετροι του QGIS. Μια πλήρης αναφορά των επιλογών βρίσκεται στην ιστοσελίδα του QGIS (http://docs.qgis.org/2.6/en/docs/user_manual/introduction/qgis_configuration.html). 5

Α.5 Διαχείριση δεδομένων Α.5.1 Εισαγωγή δεδομένων Εικόνα Α.8 Προσθήκη γεωγραφικών δεδομένων στο QGIS. Το πρώτο στάδιο εργασίας με το QGIS αφορά την εισαγωγή των γεωχωρικών δεδομένων. Η εισαγωγή γίνεται από το μενού Επίπεδο>Προσθήκη επιπέδου και στη συνέχεια την κατάλληλη επιλογή (Εικόνα Α.8 Προσθήκη γεωγραφικών δεδομένων στο QGIS.Εικόνα Α.8) ή από τα σχετικά κουμπιά της εργαλειοθήκης. Για παράδειγμα: Προσθήκη διανυσματικών γεωχωρικών δεδομένων (υποστήριξη πολλαπλών μορφότυπων). Προσθήκη κανονικοποιημένων γεωχωρικών δεδομένων. Προσθήκη από τη βάση δεδομένων PostGIS. Προσθήκη από τη βάση δεδομένων SpatiaLite. Προσθήκη από τη βάση δεδομένων MSSQL. Προσθήκη από τη βάση δεδομένων Oracle Spatial. Προσθήκη ενός θεματικού επίπεδου WMS. Προσθήκη ενός θεματικού επίπεδου WCS. 6

Προσθήκη ενός θεματικού επίπεδου WFS. Για την αφαίρεση ενός θεματικού επιπέδου, επιλέγεται το θεματικό επίπεδο και με δεξί κλικ Απομάκρυνση. Α.5.2 Αποθήκευση διανυσματικών δεδομένων Για την αποθήκευση των διανυσματικών δεδομένων, επιλέγεται το θεματικό επίπεδο από τον κατάλογο των δεδομένων π.χ. coast και με δεξί κλικ Αποθήκευση ως. Στο νέο παράθυρο Save vector layer as (Εικόνα Α.9), ορίζεται ο μορφότυπος (Μορφή) π.χ. ESRI Shapefile, GeoJSN, ESRI FileGDB κ.ά., το όνομα του νέου αρχείου ως Αποθήκευση ως, το ΣΑΣ και η διαδικασία ολοκληρώνεται με το πλήκτρο ΟΚ. Σε περίπτωση που είναι επιθυμητή η αποθήκευση μόνο των επιλεγμένων οντοτήτων του θεματικού επιπέδου, ενεργοποιείται η επιλογή Save only selected features. Για την προσθήκη του νέου αρχείου στο περιβάλλον του QGIS ενεργοποιείται η επιλογή Add saved map to map. Εικόνα Α.9 Αποθήκευση διανυσματικών δεδομένων. 7

Α.6 Εργαλεία επεξεργασίας Βασικό πλεονέκτημα του QGIS είναι η ενσωμάτωση εργαλείων επεξεργασίας από διαφορετικές πηγές όπως το ΣΓΠ GRASS, οι βιβλιοθήκες χωρικής ανάλυσης π.χ. SAGA, GDAL/OGR, ftools κ.ά. καθώς και τα πρόσθετα (plugins) που κατασκευάζουν οι χρήστες. Α.6.1 Εργαλεία του ΣΓΠ GRASS Το GRASS (Geographic Resources Analysis Support System) είναι ένα ΕΛ/ΛΑΚ ΣΓΠ που διαθέτει πολλά εργαλεία επεξεργασίας των διανυσματικών και των κανονικοποιημένων δεδομένων. Μέσω του ΣΓΠ QGIS, o χρήστης έχει πρόσβαση στα εργαλεία του GRASS με αποτέλεσμα να εμπλουτίζεται η λειτουργικότητά του. Τα δεδομένα του GRASS αποθηκεύονται σε ένα κατάλογο ο οποίος αναφέρεται ως GISDBASE. Στην πραγματικότητα φέρει το όνομα Grassdata και δημιουργείται με την εγκατάσταση του προγράμματος ή μπορεί να επιλεγεί ένας άλλος κατάλογος από τον χρήστη. Στον κατάλογο αυτό, τα δεδομένα του GRASS οργανώνονται σε έργα (projects), τα οποία αποθηκεύονται σε υποκαταλόγους που καλούνται Locations. Κάθε Location ορίζεται από το ΣΑΣ και τα γεωγραφικά του όρια και μπορεί να περιέχει διάφορα Mapsets. Κάθε Mapset αποτελεί έναν κατάλογο που χρησιμοποιείται για να οργανώνονται τα δεδομένα π.χ. διαφορετικές υποενότητες, υποπεριοχές κ.ά. (Neteler & Mitasova, 2008). Η διαχείριση των γεωγραφικών δεδομένων από το GRASS απαιτεί την εισαγωγή τους σε δομές Location και Mapset. Για τη χρήση ενός εργαλείου πρέπει να έχει ενεργοποιηθεί ένα Mapset (βλ. Α.6.1.1) και στη συνέχεια επιλέγεται από το μενού GRASS>Open GRASS Tools. Από το νέο παράθυρο GRASS Tools (Εικόνα Α.10) και την καρτέλα Modules Tree επιλέγεται το εργαλείο που θα χρησιμοποιηθεί ή μέσω αναζήτησης από την καρτέλα Modules List. Εικόνα Α.10 Επιλογή εργαλείου GRASS. 8

Εικόνα Α.11 Δημιουργία νέου Μapset. Α.6.1.1 Δημιουργία και άνοιγμα Μapset Από το μενού επιλέγεται Πρόσθετα>Grass>Create new GRASS mapset. Στο νέο παράθυρο New Mapset (Εικόνα Α.11), από το πλήκτρο Περιήγηση, δημιουργείται ένας νέος φάκελος π.χ. myproject και επιλέγεται Νext. Στο επόμενο παράθυρο, δημιουργείται μία Location π.χ. Ikaria και επιλέγεται Νext. Στο επόμενο παράθυρο, επιλέγεται το ΣΑΣ π.χ. GGRS87/Greek 9

Grid και επιλέγεται Νext. Στο επόμενο παράθυρο, ορίζονται τα γεωγραφικά όρια της περιοχής με την πληκτρολόγηση των γεωγραφικών ορίων ή την επιλογή μιας χώρας π.χ. Greece και επιλέγεται Νext. Στο επόμενο παράθυρο, ορίζεται το όνομα του mapset π.χ. Ikaria_data και επιλέγεται Νext. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με το Finish. Στην περίπτωση που υπάρχει ήδη το mapset, από το μενού επιλέγεται Πρόσθετα>Grass>Open mapset. Στο νέο παράθυρο Select GRASS Mapset (Εικόνα Α.12), από το πλήκτρο Περιήγηση ορίζονται τα Gisdbase, Location και Mapset. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με το OK. Εικόνα Α.12 Επιλογή Mapset. Εικόνα Α.13 Ενεργοποίηση εργαλείου v.in.ogr.qgis Import loaded vector. Α.6.1.2 Εισαγωγή ενός αρχείου μορφότυπου shapefile για επεξεργασία στο GRASS Για την εισαγωγή των αρχείων μορφότυπου shapefile στο GRASS, από το μενού επιλέγεται Πρόσθετα> GRASS >Open GRASS tools. Στο νέο παράθυρο GRASS tools, από την καρτέλα Module Tree επιλέγεται GRASS MODULES>File management>import vector into GRASS>v.in.ogr.qgis Import loaded vector (Εικόνα Α.13). Στη νέα καρτέλα (Εικόνα Α.14) ορίζεται το όνομα του αρχείου που χρησιμοποιείται, το οποίο πρέπει ήδη να έχει προστεθεί στο έργο του QGIS ως Loaded layer και το όνομα του διανυσματικού αρχείου GRASS που δημιουργείται π.χ. coast_grass ως Name for output vector map. Η εφαρμογή ξεκινάει με το πλήκτρο Εκτέλεση και στη συνέχεια το πλήκτρο Εμφάνιση αποτελέσματος προσθέτει τα νέα δεδομένα στη γραφική απόδοση. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με το πλήκτρο Close. 10

Εικόνα Α.14 Εργαλείο v.in.ogr.qgis Import loaded vector. Εικόνα Α.15 Εργαλείο Add GRASS vector layer. Α.6.1.3 Ορισμός διανυσματικού αρχείου προς επεξεργασία Για τον ορισμό του διανυσματικού αρχείου GRASS προς επεξεργασία, από το μενού επιλέγεται Πρόσθετα> GRASS >Add GRASS vector layer. Στο νέο παράθυρο Select GRASS Vector Layer (Εικόνα Α.15), ορίζονται τα Gisdbase, Location, Mapset και Map Name. Στην επιλογή Επίπεδο επιλέγεται η γεωμετρία των δεδομένων π.χ. 1_line. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με το OK. Α.6.1.4 Αποθήκευση αποτελέσματος επεξεργασίας Προκειμένου να αποθηκευτεί το αποτέλεσμα της επεξεργασίας του GRASS ως αρχείο μορφότυπου shapefile, επιλέγεται το αποτέλεσμα της επεξεργασία από το παράθυρο Επίπεδα π.χ. coast_grass και με δεξί κλικ Save vector layer as (βλ. Α.5.2). 11

Α.6.2 Εργαλειοθήκη Επεξεργασίας Από την Εργαλειοθήκη Επεξεργασίας (Toolbox) του QGIS μπορούν να κληθούν όλα τα εγγενή και τα πρόσθετα εργαλεία επεξεργασίας. Η εργαλειοθήκη για την επεξεργασία των γεωχωρικών δεδομένων ενεργοποιείται από το μενού Processing>Toolbox και στη συνέχεια ο χρήστης επιλέγει το εργαλείο που χρειάζεται από το παράθυρο Εργαλειοθήκη Επεξεργασίας (Εικόνα Α.16). Τα εργαλεία εμφανίζονται κάτω από την ένδειξη Geoalgorithms ομαδοποιημένα σε κατηγορίες π.χ. Domain Specific, Images, Raster, Vector, Raster-Vector. Υπάρχουν ακόμα άλλες δύο ενδείξεις Models και Scripts, που περιέχουν αλγορίθμους και ρουτίνες επεξεργασίας που έχει δημιουργήσει ο χρήστης συνδυάζοντας τα διατιθέμενα εργαλεία. Στο επάνω μέρος του παραθύρου υπάρχει η δυνατότητα αναζήτησης ενός εργαλείου πληκτρολογώντας μια λέξη κλειδί. Στο κάτω μέρος του παραθύρου υπάρχει ένα κουμπί που επιτρέπει την εναλλαγή μεταξύ του απλοποιημένου καταλόγου αλγορίθμων (Simplified interface) και το σύνθετο κατάλογο (Advanced interface). Στο σύνθετο κατάλογο οι αλγόριθμοι ομαδοποιούνται κατά τον πάροχό τους π.χ. SAGA, GRASS, GDAL/OGR κ.ά. Όταν ο χρήστης επιλέξει ένα εργαλείο, με δεξί κλικ εμφανίζεται η επιλογή Εκτέλεση διαδικασίας μαζικά που επιτρέπει την εκτέλεση της επεξεργασίας επαναληπτικά (batch mode) στο παράθυρο Batch Processing (Εικόνα Α.17). Από το μενού Processing>Graphical modeler εμφανίζεται το παράθυρο Μοντελοποίηση επεξεργασίας, όπου αλγόριθμοι και δεδομένα μπορούν να συνδυαστούν γραφικά δημιουργώντας μια ροή επεξεργασίας των δεδομένων (Εικόνα Α.18). Εικόνα Α.16 Εργαλειοθήκη Επεξεργασίας. Από το μενού Processing>Ηistory εμφανίζεται το παράθυρο Ιστορικό και αρχείο καταγραφής όπου εμφανίζονται το ιστορικό των διαδικασιών επεξεργασίας που έχουν υλοποιηθεί (Εικόνα Α.19). 12

Εικόνα Α.17 Batch Processing. Εικόνα Α.18 Δημιουργία μοντέλου επεξεργασίας. Εικόνα Α.19 Ιστορικό και αρχείο καταγραφής. 13

Α.6.3 Πρόσθετα (Plugins) Το QGIS έχει σχεδιαστεί με βάση την αρχιτεκτονική των πρόσθετων εργαλείων (plugins), με αποτέλεσμα να προστίθενται με ευκολία νέα χαρακτηριστικά και λειτουργίες. Τα πρόσθετα εργαλεία συντάσσονται από προγραμματιστές του QGIS και άλλους ανεξάρτητους χρήστες που θέλουν να επεκτείνουν την βασική λειτουργικότητα του λογισμικού. Συχνά, χρειάζεται η ενημέρωση του προγράμματος λόγω της ύπαρξης νέων εργαλείων. Τα βασικά πρόσθετων εργαλείων (Core Plugins) είναι μέρος της τυπικής εγκατάστασης του QGIS. Tα εξωτερικά πρόσθετων εργαλείων (External Plugins) είναι διαθέσιμα στο QGIS Plugins Repository και πρέπει να εγκατασταθούν με τη χρήση του εργαλείου Plugin Manager. Εικόνα Α.20 Προσθήκη πρόσθετων εργαλείων. Η προσθήκη ενός εργαλείου γίνεται από το μενού Πρόσθετα>Διαχείριση και Εγκατάσταση Προσθέτων. Στο παράθυρο Πρόσθετα (Εικόνα Α.20), στην καρτέλα Όλα εμφανίζονται όλα τα πρόσθετα, στην καρτέλα Installed τα εγκατεστημένα και στην καρτέλα Not Installed αυτά που δεν έχουν εγκατασταθεί αλλά μπορεί να γίνει η εγκατάσταση τους. Από την καρτέλα Ρυθμίσεις (Εικόνα Α.21) ενεργοποιείται η επιλογή Check for updates on startup και καθορίζεται πότε π.χ. every time QGIS starts ώστε να γίνεται η ενημέρωση για τα νέα πρόσθετα εργαλεία. Για την εγκατάσταση ενός εργαλείου από το παράθυρο Πρόσθετα επιλέγεται το εργαλείο προς εγκατάσταση από την καρτέλα Not Installed. Εικόνα Α.21 Ενημέρωση για την ύπαρξη νέων πρόσθετων εργαλείων. 14

Βιβλιογραφία Neteler, M., Mitasova, H. (2008). Open source GIS: A GRASS GIS approach, 3 rd Edition, New York: Springer. QGIS Training Manual (χ.η.) Ανακτήθηκε 15 Ιουλίου, 2015, από http://docs.qgis.org/testing/en/docs/training_manual/ QGIS User Guide (χ.η.) Ανακτήθηκε 15 Ιουλίου, 2015, από http://docs.qgis.org/2.6/en/docs/user_manual/ 15