Διοίκηση Τουριστικών Μονάδων Ενότητα 1: Εννοιολογική προσέγγιση και Κοινωνικοοικονομική διάσταση του Τουρισμού. Γιανναράκης Γρηγόρης ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΓΡΕΒΕΝΑ) ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Η παρούσα ενότητα σκοπεύει στην κατανόηση της εννοιολογικής προσέγγισης του τουρισμού και των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Επίσης, ο φοιτητής θα πρέπει να κατανοήσει την προσφορά και τη ζήτηση στο τουριστικό προϊόν. 4
Περιεχόμενα ενότητας Το φαινόμενο του τουρισμού. Ορισμός του ξενοδοχείου. Τύποι Τουρισμού. Παράγοντες ανάπτυξης τουρισμού. Τουριστική Προσφορά και Ζήτηση. Εποχικότητα του τουριστικού προϊόντος. 5
Το φαινόμενο του τουρισμού 1/7 Τι ονομάζουμε τουρισμό; Η πρόσκαιρη διακίνηση ατόμων από το γεωγραφικό περιβάλλον της μόνιμης διανομής σε άλλο, με σκοπό την ψυχική ευχαρίστηση. Προέρεχται από τη γαλλική λέξη Tour=>Περιήγηση. 6
Το φαινόμενο του τουρισμού 2/7 Υπάρχουν 2 κύριες προϋποθέσεις: Μόνιμη διαβίωση. Τουριστικού προορισμού. 7
Το φαινόμενο του τουρισμού 3/7 Αν ο προορισμός δεν είναι εκ των προτέρων γνωστός τότε έχουμε το φαινόμενο... Της εξερεύνησης. 8
Το φαινόμενο του τουρισμού 4/7 Ψυχική ευχαρίστηση μπορεί να πάρει τις εξής μορφές: Ηρεμίας- Ξεκούρασης. Ψυχαγωγίας. Παρακολούθηση εκδηλώσεων. Ανάπτυξης ανθρώπινων σχέσεων κλπ. 9
Το φαινόμενο του τουρισμού 5/7 Ποιες περιπτώσεις χαρακτηρίζεται ως τουρίστας; Βαριά ασθενής που ταξιδεύει στο εξωτερικό σε κλινική. Οδηγός νταλίκας που οδηγεί 3 μέρες. Πωλητής που πηγαίνει σε άλλη πόλη αλλά ξοδεύει μέρος του χρόνου σε αναψυχή ή διασκέδαση. 10
Το φαινόμενο του τουρισμού 6/7 Ποιοι ονομάζονται τουρίστες; Όσοι εγκαταλείπουν το σπίτι τους για διάστημα μεγαλύτερο της μίας ημέρας χωρίς να έχουν πρόθεση μόνιμης εγκατάστασης στο προορισμό. 11
Το φαινόμενο του τουρισμού 7/7 Σχήμα 1: Φαινόμενο του τουρισμού ανάλογα με το ενδιαφέρον του παρατηρητή. Πηγή: Διδάσκων (2015). 12
Ορισμός του ξενοδοχείου Επιχειρήσεις ή οργανισμοί: Πωλούν φιλοξενία (αναφέρεται στην πράξη της περίθαλψης και φροντίδας ενός ξένου στο σπίτι κάποιου). Ξενοδοχείο είναι η επιχείρηση που ενοικιάζει καταλύματα και κατά περίπτωση διατηρεί εστιατόρια, μπαρ και συμπληρωματικά προϊόντα (ή υπηρεσίες) που σχετίζονται με τη φιλοξενία των ατόμων. 13
Τύποι Τουρισμού (1/7) Α. Ανάλογα με τον αριθμό των ατόμων: Ατομικό. Μικρο-ομαδικό. Ομαδικό. 14
Τύποι Τουρισμού (2/7) Β. Με το σκοπό του ταξιδιού. 1. Τουρισμό Ψυχικής αναψυχής. 2. Πολιτιστικό τουρισμό. 3. Θεραπευτικό τουρισμό. 4. Αθλητικό Τουρισμό. 5. Επαγγελματικό Τουρισμό (Συνεδριακό Τουρισμό, Εκθεσιακό Τουρισμό). 15
Τύποι Τουρισμού (3/7) Γ. Με βάση τα μεταφορικά μέσα. Τουρισμό εδάφους. Τουρισμό ποταμών και θαλάσσης. Αεροπορικό τουρισμό. 16
Τύποι Τουρισμού (4/7) Δ. Γεωγραφική Τοποθεσία. Εθνικός ή εσωτερικός. Περιφερειακός. Διεθνείς. 17
Τύποι Τουρισμού (5/7) Ε. Με βάση την ηλικία. Παιδικός. Νεανικός. Ενηλίκων. Υπερηλίκων. Ζ. Σύμφωνα με το φύλλο. Ανδρικός. Γυναικείος. Ομοφυλοφίλων. 18
Τύποι Τουρισμού (6/7) Σύμφωνα με το κόστος ταξιδιού. Πολυτελείας. Μεσαίας τάξης. Σακιδίου. Φορέας κάλυψης κόστους. Ιδιωτικός. Κοινωνικός. Κινήτρων. 19
Τύποι Τουρισμού (7/7) Ανάλογα το χρόνο πραγματοποίησης. Καλοκαιρινός. Χειμερινός. Ανάλογα με την Οικογενειακή κατάσταση. Οικογενειακός. Ζευγαριών. Ατομικός. 20
Σπουδαιότητα του τουρισμού (1/3) Α. Κοινωνικός (προσέγγιση ανθρώπων με διαφορετικά χαρακτηριστικα). Β. Οικονομικής ανάπτυξης. Υποδομές. Βελτίωση υποδομών (οδικό δίκτυο, λιμανιών κλπ). Αύξηση οικοδομικής δραστηριότητας. Βιομηχανικής δραστηριότητας. Αύξηση Μεταφορών, ξενοδοχειακού εξοπλισμού, χειροτεχνίας κλπ. Εγχώριων προϊόντων. Αύξηση π.χ. Πόρων. Γεωργική παραγωγή. 21
Σπουδαιότητα του τουρισμου (2/3) Απασχόληση. Αύξηση των θέσεων εργασίας σε ξενοδοχεία και συνδεδεμένες εργασίες (διερμηνέων, ξεναγών) κλπ. Απομονωμένες περιοχές. Ανάπτυξη απομονωμένων περιοχών. Διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Αναδιανομή κεφαλαίων. 22
Σπουδαιότητα του τουρισμου (3/3) Γ. Βελτίωση διεθνών σχέσεων. Δ. Υγεία. 23
Τάσεις Διεθνούς Τουρισμού Προβλέψεις για τη μελλοντική τουριστική κίνηση. Ποιοι; Πόσοι; Τουριστικοί Προορισμοί. 24
Παράγοντες ανάπτυξης τουρισμού Δικαίωμα διακοπών. Η ζωή στις σύγχρονες πόλεις. Πρόοδος στα μεταφορικα μέσα. Ανάπτυξη των μέσων επικοινωνίας. Οικονομική ευημερία. Περιλαμβάνει και τις διακοπές επι πιστώσει, πολιτική τιμών τουριστικών γραφείων, υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Πολιτιστικοί παράγοντες. Ασφαλείς συνθήκες στους τουριστικούς προορισμούς. Κυβερνητικό ενδιαφέρον. 25
Ρόλος του τουρισμού στην εθνική οικονομία Εισόδημα σε ξένα νομίσματα. Διανομή σε πολλούς τομείς της οικονομίας. Ο κλάδος συνεχώς επεκτείνεται. Εργαλείο ανάπτυξης άλλων βιομηχανιών. Χαμηλή επένδυση σε σχέση με τη ροή εισοδήματος. 26
Αγορά Ορίζεται σαν ένα δίκτυο συναλλαγών και συμφωνιών για ένα προϊόν μεταξύ των αγοραστών και των πωλητών. Το προϊόν μπορεί να είναι υλικό ή άυλο. 1 ο επίπεδο: αφορά τους προορισμούς (χώρα ή περιοχή). 2 ο επίπεδο: αφορά τους επιμέρους τομείς υπηρεσιών. 27
Τουριστική προσφορά Τρία κύρια χαρακτηριστικά: Δεν αποθηκεύεται-αδυναμία μεταφοράς. Άκαμπτη. Δεν αποτελεί βασική ανάγκη του ανθρώπου. 28
Συστατικά της προσφοράς (1/5) Φυσική προσφορά: 1. Κλίμα (ήλιος). 2. Θάλασσα. 3. Έδαφος-τοπίο. 4. Χλωρίδα-Πανίδα. 5. Φυσικά θεραπευτικά μέσα. 29
Συστατικά της προσφοράς (2/5) Τεχνητή προσφορά: 1. Ιστορική-πολιτιστική-θρησκευτική. Ιστορικά μνημεία. Πολιτιστικοί χώροι (μουσεία, γκαλερί τέχνης). Παραδοσειακές εκδηλώσεις, πανηγύρια κλπ. 30
Συστατικά της προσφοράς (3/5) 2. Υποδομή. Α. Γενική υποδομή όπως ηλεκτρισμό, άρδευση κλ. Β. Υποδομή σύγχρονων βασικών αναγκών όπως νοσοκομεία, τράπεζες και ταχυδρομία. 31
Συστατικά της προσφοράς (4/5) Γ. Τουριστική υποδομή. Τουριστικές μονάδες όπως διαμονής και σίτισης. Τουριστικές μονάδες υποδοχής και εξυπηρέτησης. Για την οργάνωση του ταξιδιού. Πληροφορίες και εξυπηρέτηση τουριστών. Μονάδες για αναψυχή και αθλητισμό. 32
Συστατικά της προσφοράς (5/5) 3. Μέσα πρόσβασης και συγκοινωνίας. 4. Ειδικές κατασκευές. 5. Τρόπος ζωής των μόνιμων κατοίκων. 33
Προσφορά και ανταγωνισμός (1/2) Φυσικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες χωρών δίνουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η πλειοψηφία των τουριστών σε «γειτονικές». 34
Προσφορά και ανταγωνισμός (2/2) Αποφεύγονται σφάλματα που υποβιβάζουν την τουριστική προσφορά. Να αξιοποιεί με το καλύτερο τρόπο τα στοιχεία της τουριστικής προσφοράς. Δεν γίνεται κάθε χώρα να λειτουργεί ανεξάρτητα από τους ανταγωνιστές της. Απαραίτητη η γνώμη των ξένων τουριστικών πρακτόρων. Η μεγάλη αύξηση τουριστών μπορεί να υποβαθμίση το ίδιο το τουριστικό προϊόν. 35
Τουριστική ζήτηση (1/2) Η ποσότητα ενός προϊόντος που οι καταναλωτές επιθυμούν και μπορούν να αγοράσουν, σε δεδομένη τιμή και περίοδο. Πιθανή ζήτηση: αριθμός ατόμων που έχουν τη διάθεση αλλά δεν είναι σίγουρο ότι είναι σε θέση να ταξιδέψουν. Δεδομένη ζήτηση: αυτοί που ήδη έχουν αποδεχθεί την κατανάλωση ενός τουριστικού προϊόντος. 36
Τουριστική ζήτηση (2/2) Παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά των τουριστών: 1. Προφίλ τουρίστα 2. Γνώσεις για το ταξίδι. 3. Χαρακτηριστικά ταξιδιού. 4. Χαρακτηριστικά προορισμών 37
Ποικιλλία τουριστικής ζήτησης Οι τουριστικοί προορισμοί συνήθως διαμορφώνουν ένα σύστημα ποσοτικής εκτίμησης της ζήτησης. Ποιοτική προσέγγιση της τουριστικής ζήτησης, όπου θα επιλέγεται ποιος μπορεί να είναι ο καταλληλότερος τύπος τουρίστα. 38
Αυξητική τάση της ζήτησης Τάση αύξηση της ζήτησης που οφείλεται στους εξής παράγοντες: Τεχνολογική πρόοδος των μεταφορικών μέσων. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Οικονομική ευημερία. Επιβαρημένες κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Βιομηχανοποιημένος τρόπος ζωής. Αύξηση του ελεύθερου χρόνου. Χώρες που παράγουν τουρισμό είναι γειτονικές μεταξύ τους. 39
Εποχικότητα (1/2) Περίοδοι αιχμής και ύφεσης τουριστικής ροής. Κλιματολογικές συνθήκες της χώρας δέκτη και παραγωγής τουρισμού. Θεσμικοί παράγοντες. 40
Εποχικότητα (2/2) Προώθηση της αντί-εποχικής τουριστικής πολιτικής. Κλιμάκωση διακοπών. Προωθητικές τιμές στις περιόδους χαμηλής κίνησης. Ανάπτυξη ειδικών εγκαταστάσεων. 41
Ο ρόλος του συναλλάγματος Αν και η νομισματική ενοποίηση της Ευρώπης συμβάλλει σε ένα σταθερό νομισματικό περιβάλλον. Η συναλλαγματική ισοτιμία συνεχίζει να είναι σημαντικό χαρακτηριστικό της τουριστικής ζήτησης, λόγω της παγκόσμιας φύσης του τουρισμού. 42
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Γιανναράκης Γρηγόριος. «Διοίκηση Τουριστικών Μονάδων, Εννοιολογική προσέγγιση και Κοινωνικοοικονομική διάσταση του Τουρισμού». Έκδοση: 1.0. Γρεβενά 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL.
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 45
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 46