ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 2 1.1 Ιστορικό ανάθεσης... 2 1.2 Σκοπός - Αντικείμενο μελέτης... 2 1.3 Μεθοδολογία εκπόνησης της μελέτης... 3 1.4 Ομάδα εκπόνησης της μελέτης... 3 1.5 Θέση, όρια και βασικά στοιχεία των υπό μελέτη περιοχών... 3 2 ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ... 5 2.1 Γενικά... 5 2.2 Γεωμορφολογικές ενότητες... 5 2.3 Μορφολογικές κλίσεις... 7 2.4 Κλιματολογικά Μετεωρολογικά Στοιχεία... 8 2.5 Υδρογραφικό δίκτυο... 9 3 ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ... 11 3.1 Γενικό γεωτεκτονικό καθεστώς... 11 3.2 Μορφοτεκτονική... 13 3.3 Νεοτεκτονική ευρύτερης περιοχής μελέτης... 14 3.4 Γεωλογικοί σχηματισμοί ευρύτερης περιοχής μελέτης... 18 3.5 Γεωλογικοί σχηματισμοί περιοχών επεκτάσεων... 20 4 Υ ΡΟΛΟΓΙΚΕΣ - Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ... 21 4.1 Υδρολιθολογικές συνθήκες... 21 4.2 Υδροφόροι Ορίζοντες... 23 4.3 Υδρολογικό καθεστώς περιοχής μελέτης... 25 4.4 Ποιότητα επιφανειακών και υπογείων νερών - Ρύπανση... 25 5 ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ... 27 5.1 Γεωτεχνική συμπεριφορά Γεωλογικών υλικών... 27 5.3 Πιθανολογούμενα τεχνικογεωλογικά προβλήματα... 28 5.3.1 Αστάθεια πρανών (Θραύσεις, Ολισθήσεις, Ερπυσμοί, Καταπτώσεις)... 28 5.3.2 Υψηλή στάθμη Υδροφόρου Ορίζοντα πεδινών περιοχών... 28 5.3.3 Σεισμικότητα Ενεργά και σεισμικά ρήγματα... 29 5.3.4 Ρευστοποιήσεις εδαφών... 29 6 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑΣ - ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ... 30 6.1 Στοιχεία Σεισμικότητας... 30 6.2 Στοιχεία σεισμικής επικινδυνότητας... 35 6.3 Σεισμική επικινδυνότητα εδάφους θεμελίωσης... 36 7 ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΠΕΚΤΑΣΕΩΝ... 39 7.1 Περιοχές ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ για δόμηση... 39 7.2 Περιοχές ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΥΠΟ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ για δόμηση... 40 7.3 Περιοχές ΑΜΦΙΒΟΛΕΣ για δόμηση... 41 7.3 Περιοχές ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ για δόμηση... 42 ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 43 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ α) Παρατηρήσεις β) Φωτογραφίες ΣΧΕ ΙΑ Κλ. 1:5000 (εκτός τεύχους) ΣΧΕ ΙΑ Γ1-Γ4: Χάρτης Γεωλογικών Συνθηκών και Τεχνικογεωλογικών Στοιχείων ΣΧΕ ΙΑ Π1-Π4: Χάρτης Πληροφόρησης ΣΧΕ ΙΑ Κ1-Κ4: Χάρτης Γεωλογικής Καταλληλότητας Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 1
1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Ιστορικό ανάθεσης Η «Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας» που εκπονείται στα πλαίσια της εκπόνησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου στη χωρική Υποενότητα της κοιλάδας Ωρωπού, ανατέθηκε μετά από ιαγωνισμό, στον Γεωλόγο - Μελετητή Γιώργο. Κατωπόδη, με βάση την απόφαση της 5 ης Τακτικής Συν./θέμα 3 ο /11.02.2009 της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας Η σχετική σύμβαση, υπεγράφη την 1 η Απριλίου 2009, μεταξύ της Προέδρου της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Αθήνας και του Μελετητή, και ήταν διάρκειας 14 μηνών. Η παρούσα Β Φάση της γεωλογικής μελέτης (Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας), σύμφωνα με την Προκήρυξη, εκπονείται μετά την ολοκλήρωση της μελέτης Α σταδίου του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, κατά την διάρκεια του οποίου εκπονήθηκαν οι εργασίες της Α Φάσης της γεωλογικής μελέτης (Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας). 1.2 Σκοπός - Αντικείμενο μελέτης Η Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας, έχει σαν σκοπό: τον καθορισμό της γεωλογικής καταλληλότητας των περιοχών επεκτάσεων για οικιστική ή άλλη συναφή με δόμηση ανάπτυξη και την διασφάλισή τους από την άποψη των γεωλογικών, τεχνικογεωλογικών, υδρογεωλογικών και σεισμολογικών συνθηκών, καθώς και από κινδύνους προερχόμενους από ανθρώπινες επεμβάσεις και δραστηριότητες. Αντικείμενο της μελέτης είναι : ο εντοπισμός και διαχωρισμός από άποψη εδαφικών συνθηκών, των περιοχών ως Κατάλληλων, Κατάλληλων υπό Προϋποθέσεις, Αμφίβολων και Ακατάλληλων για δόμηση οι προϋποθέσεις και τα απαραίτητα μέτρα βελτίωσης ή προστασίας των εδαφών που απαιτούνται, καθώς και εκτίμηση του κατά πόσο η χρήση των μη καταλλήλων περιοχών, συνεπάγεται επιπλέον έρευνες, δυσανάλογες σχετικά με την κλίμακα του προβλεπόμενου έργου η υποβολή προτάσεων για το είδος των περαιτέρω μελετών και ερευνών που απαιτούνται για την αποσαφήνιση της γεωλογικής καταλληλότητας. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 2
1.3 Μεθοδολογία εκπόνησης της μελέτης Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού, ακολουθήθηκε η εξής μεθοδολογία: Συγκεντρώθηκαν στοιχεία και πληροφορίες που αφορούν την περιοχή μελέτης, καθώς και την ευρύτερη περιοχή ενδιαφέροντος, από κάθε είδους γεωλογικές, υδρογεωλογικές, σεισμολογικές και εδαφοτεχνικές μελέτες και έρευνες που έχουν εκπονηθεί από διαφόρους φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως και επιστημονικές δημοσιεύσεις από την Ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Έγινε μια προαξιολόγηση των συγκεντρωμένων στοιχείων. Ακολούθησε επιτόπου έρευνα της περιοχής ενδιαφέροντος, με έλεγχο της γεωλογικής χαρτογράφησης, με καταγραφή παρατηρήσεων, λήψη φωτογραφιών και έλεγχο της βιβλιογραφικής πληροφόρησης. Τέλος, με βάση τα προηγούμενα, έγινε η τελική αξιολόγηση των στοιχείων, η σύνταξη της τεχνικής έκθεσης και ο σχεδιασμός των Χαρτών. Η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα ΙΙ της υπ αριθ. 37691/12-09-2007, απόφασης Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ..Ε., η οποία αφορά στην «Έγκριση Προδιαγραφών για την εκπόνηση μελετών γεωλογικής καταλληλότητας που συντάσσονται στα πλαίσια των μελετών ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ» (ΦΕΚ 1902/Β/14-9-2007) 1.4 Ομάδα εκπόνησης της μελέτης Οι εργασίες υπαίθρου και γραφείου, καθώς και η σύνταξης της τεχνικής έκθεσης, έγιναν από τον Γεωλόγο - Μελετητή Κατωπόδη Γιώργο. Στη σύνταξη των χαρτών συμμετείχε και η γεωλόγος Μποσινάκου Παναγιώτα. 1.5 Θέση, όρια και βασικά στοιχεία των υπό μελέτη περιοχών Η Κοιλάδα Ωρωπού, οριοθετείται στα νότια από την κορυφογραμμή της ορεινής ζώνης που ορίζεται από τα υψώματα Σπηλιάς Γκουρή και Μαυροβουνίου, στα δυτικά εκτείνεται έως τα όρια του νομού Αττικής, στα ανατολικά φτάνει στα όρια του οικισμού Μήλεσι, ενώ στα βόρεια η λεκάνη είναι ανοιχτή στον Ευβοϊκό Κόλπο. Η χωρική Υποενότητα της κοιλάδας Ωρωπού, περιλαμβάνει τους οικισμούς του ήμου Ωρωπίων (Ωρωπός, Σκάλα Ωρωπού, Νέα Πολιτεία, Χαλκούτσι κ.ά.), καθώς και την Κοινότητα Συκάμινου. Η θέση της περιοχής μελέτης που υπάγεται στην Περιφέρεια Ανατολικής Αττικής, φαίνεται στο Σχήμα 1.5.1., ενώ οι προτεινόμενες περιοχές προς ένταξη και η αρίθμησή τους, φαίνονται στο απόσπασμα της δορυφορικής εικόνας του Σχήματος 1.5.2. Τα όρια της περιοχής και οι οικισμοί, Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 3
Σχήμα 1.5.1: Η θέση της περιοχής μελέτης Σχήμα 1.5.2: Οι περιοχές προς ένταξη και η αρίθμησή τους, σε υπόβαθρο γεωλογικού χάρτη (1: Σκάλα Ωρωπού, 2: Νέα Πολιτεία, 3: Νέο Σαραντάρι, 4: Άγιος Κωνσταντίνος - Αλυκές, 5: Αγία Παρασκευή, 6: Πλατάνια, 7: Χαλκούτσι - Πευκιάς - Νέα Εκάλη - Αγριλέζα, 8: Νέο Συκάμινο - Μαδαρό - Καμάρι, 9: Κανδήλι, 10: Συκάμινο, 11: Ωρωπός) Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 4
2 ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 2.1 Γενικά Οι παράγοντες που διαμορφώνουν τη μορφολογία μιας περιοχής, είναι οι εξωγενείς και ενδογενείς διεργασίες. Οι ενδογενείς διεργασίες αφορούν στη λιθολογία και τεκτονική, ενώ οι εξωγενείς στο κλίμα και τη δράση του νερού. Έτσι, το σημερινό ανάγλυφο μιας περιοχής εξαρτάται από τρεις κυρίως παράγοντες, την τεκτονική, τη λιθολογική σύσταση και το κλίμα. Όσον αφορά τη περιοχή μελέτης, η τεκτονική είναι αυτή που φαίνεται να διαδραμάτισε τον σημαντικότερο ρόλο στην εξέλιξη της. Εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι και το νερό, στην ενέργεια του οποίου οφείλονται στο μεγαλύτερο ποσοστό οι εξωγενείς διεργασίες της αποσάθρωσης, της διάβρωσης, της μεταφοράς και της απόθεσης. Οι διεργασίες αυτές τείνουν να ταπεινώσουν το χερσαίο ορεινό και ημιορεινό ανάγλυφο, κύριος παράγοντας δημιουργίας του οποίου είναι οι ενδογενείς δυνάμεις. 2.2 Γεωμορφολογικές ενότητες Στην Κοιλάδα Ωρωπού, μπορούν να διακριθούν οι ακόλουθες τρεις γεωμορφολογικές ενότητες (βλέπε Σχ. 2.2.1): α) Η πεδινή περιοχή Η πεδινή περιοχή περιλαμβάνει κυρίως την επίπεδη ελώδη - τεναγώδη - τελματώδη παράκτια περιοχή, που εκτείνεται σε μία ευρεία ζώνη παράλληλα προς τις ακτές του Ευβοϊκού και τμήμα της κεντρικής ανατολικής περιοχής, της ευρύτερης κοιλάδας του Ασωπού, που καλύπτεται από αλλουβιακές αποθέσεις και προσχώσεις. Η γενική τάση εξέλιξης της παράκτιας περιοχής, έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό της, την διάβρωση των ακτών (Λεοντάρης, 1986), με την απομάκρυνση από τα θαλάσσια ρεύματα των λεπτόκοκκων υλικών, σε συνδυασμό με την απουσία προσφοράς κλαστικού υλικού από τα ρέματα της περιοχής, λόγω των επεμβάσεων στην κοίτη τους και άλλες ανθρωπογενείς επεμβάσεις. Συχνή είναι η εμφάνιση ψηφιδοπαγών αιγιαλών (beachrocks) που αναπτύσσονται σε διάφορες θέσεις της παραλιακής ζώνης και σε υψόμετρο μηδενικό ή αρνητικό, η παρουσία των οποίων, αποτελεί ισχυρό ανασχετικό παράγοντα στη διαδικασία της θαλάσσιας διάβρωσης, ιδιαιτέρως του κυματισμού, με αποτέλεσμα την με φυσικό τρόπο προστασία της ακτογραμμής. β) Η ημιπεδινή - λοφώδης περιοχή Αναπτύσσεται κυρίως στο δυτικό τμήμα της περιοχής μελέτης (ευρύτερη περιοχή Συκάμινου) και σε μικρότερη έκταση στο νοτιοανατολικό και νότιο τμήμα της περιοχής. ομείται από Νεογενείς αποθέσεις, σε υψόμετρα που φτάνουν έως τα 120 μέτρα. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 5
Σχήμα 2.2.1: Χάρτης αναγλύφου και βασικού υδρογραφικού δικτύου της ευρύτερης περιοχής μελέτης γ) Η νότια ορεινή ζώνη Αναπτύσσεται στο νότιο όριο της περιοχής μελέτης, μέχρι την κορυφογραμμή που ορίζεται από τα υψώματα Σπηλιά Γκουρή Μαυροβούνι Παλιοχώρι, η οποία και συνιστά κατά προσέγγιση τον υδροκρίτη της περιοχής μελέτης, και δομείται κυρίως από βραχώδεις σχηματισμούς του αλπικού υπόβαθρου. Τα υψόμετρα της ορεινής ζώνης φτάνουν έως τα 380 περίπου μέτρα. Η κλιμάκωση των υψομέτρων στην περιοχή μελέτης, δίνεται στο Σχήμα 2.2.2 που ακολουθεί. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 6
Σχήμα 2.2.2: Χάρτης κλιμάκωσης υψομέτρων της ευρύτερηςπεριοχής μελέτης 2.3 Μορφολογικές κλίσεις Στο Σχήμα 2.3.1 δίνεται ο χάρτης των μορφολογικών κλίσεων όπως προέκυψε από την επεξεργασία του ψηφιακού μοντέλου εδάφους. Οι πιο εκτεταμένες περιοχές με τις μικρότερες τιμές, συναντώνται, όπως είναι φυσικό, στο βόρειο παράκτιο τμήμα της περιοχής, όπου αναπτύσσονται οι νεώτερης ηλικίας γεωλογικοί σχηματισμοί. Σύμφωνα με τον χάρτη μορφολογικών κλίσεων, οι θέσεις όπου η κλίση του αναγλύφου ξεπερνά το 45% (25 ), εντοπίζονται στις περιοχές Ωρωπού Συκάμινου. Η σημαντική αυτή μορφολογική ασυνέχεια, με διεύθυνση Β -ΑΝΑ και φορά βύθισης προς τα ΒΒΑ, ταυτίζεται με μια μεγάλη ρηξιγενή ζώνη, η οποία ανυψώνει σημαντικά το νότιο ημιορεινό τμήμα από το βόρειο, οριοθετώντας παράλληλα και την εμφάνιση του ασβεστολιθικού υπόβαθρου. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 7
Σχήμα 2.3.1: Χάρτης τιμών μορφολογικών κλίσεων στην ευρύτερη περιοχή μελέτης 2.4 Κλιματολογικά Μετεωρολογικά Στοιχεία Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως έντονα θερμομεσογειακό, με μικρό εύρος ετήσιας διακύμανσης. Η θερμή περίοδος διαρκεί από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο και η ψυχρή από το Νοέμβριο έως τον Απρίλιο. Τα στοιχεία που παρατίθενται στη συνέχεια, προέρχονται τον σταθμό της Χαλκίδας της Ε.Μ.Υ. και αφορούν περιόδους παρατήρησης από το 1951 1969 και από το 1980 1983. Η μέση μηνιαία θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 9,5 ο C τον Ιανουάριο και 27,8 ο C κατά το μήνα Ιούλιο. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 12,8 ο C τον Ιανουάριο και 32,1 ο C τον Ιούλιο, ενώ η μέση ελάχιστη μεταξύ 6,9 ο C τον Ιανουάριο και 23,0 ο C τον Αύγουστο. Η απολύτως μέγιστη θερμοκρασία που κατέγραψε ο σταθμός καθ' όλη τη διάρκεια των παρατηρήσεων ήταν 44,0 C και η απολύτως ελάχιστη -3,0 C. Η μέση σχετική υγρασία κυμαίνεται μεταξύ 77% ( εκέμβριο, Ιανουάριο) και 57% (Ιούλιο). Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 8
Από άποψη υετού, υγρότερος μήνας είναι ο Νοέμβριος με μέσο ύψος βροχόπτωσης 67,8 mm και ξηρότερος μήνας ο Ιούλιος με 2,2 mm. Το ετήσιο ύψος υετού είναι 440,1 mm και το μέγιστο ύψος υετού 24ώρου (ετήσιο) είναι 85,4 mm. Σύμφωνα με τα δεδομένα του μετεωρολογικού σταθμού Χαλκίδας (για την περίοδο 1974-1993), η διακύμανση του μέσου μηνιαίου ύψους και του μέγιστου 24ώρου ύψους κατακρημνισμάτων, είναι η ακόλουθη: ΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΜΕΣΟΥ ΜΗΝΙΑΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΟΥ 24ΩΡΟΥ ΥΨΟΥΣ ΥΕΤΟΥ ΜΗΝΑΣ ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΕΚ ΜΕΣΟ ΜΗΝΙΑΙΟ ΥΨΟΣ ΥΕΤΟΥ (mm) ΜΕΓΙΣΤΟ 24ΩΡΟ ΥΨΟΣ ΥΕΤΟΥ (mm) 41,1 44,4 51,1 31,6 21 9,2 2,2 8,8 26 36,2 67,8 57,7 34,5 36,0 56,4 65,4 26,0 17,0 8,0 30,2 11,2 85,4 76,0 43,1 Επικρατέστεροι άνεμοι στην περιοχή είναι οι Βόρειοι (που είναι και μεγαλύτερης έντασης) με ετήσια συχνότητα 26,02% και ακολουθούν οι Β /κοί άνεμοι με συχνότητα 19,90% και οι υτικοί με συχνότητα 0,49%. Η άπνοια στην περιοχή ανέρχεται σε 9%. 2.5 Υδρογραφικό δίκτυο Το υδρογραφικό δίκτυο της ευρύτερης περιοχής, χαρακτηρίζεται από την κυρίαρχη παρουσία του ποταμού Ασωπού, ο οποίος συνιστά κλάδο 6 ης τάξης και εκβάλει στον Ευβοϊκό κόλπο, στην περιοχή μεταξύ Σκάλας Ωρωπού και Χαλκουτσίου. Αρκετοί χείμαρροι και ρέματα, με εντελώς περιστασιακή ροή, συμβάλλουν σε διάφορα σημεία στον Ασωπό ποταμό, σημαντικότερο των οποίων είναι το ρέμα Κουκίστρα (5 ης τάξης), που συμβάλλει στον Ασωπό, έξω από το νοτιοδυτικό όριο της περιοχής μελέτης. Κλάδοι μικρότερων ρεμάτων, με μία γενική διεύθυνση Β-Ν, αναπτύσσονται στο δυτικό και ανατολικό τμήμα της ευρύτερης περιοχής μελέτης, εκατέρωθεν του Ασωπού. Στα χαμηλότερα μορφολογικά σημεία της περιοχής μελέτης, είναι χαρακτηριστικό ότι γραμμές ρεμάτων οι οποίες είναι εμφανείς στην ευρύτερη λοφώδη περιοχή, χάνονται στις αποθέσεις τους, πριν προσεγγίσουν την δομημένη περιοχή. Οι διάφορες κατά καιρούς οικιστικές πιέσεις και ανθρώπινες παρεμβάσεις, έχουν αλλοιώσει την φυσική μορφολογία της ευρύτερης περιοχής με κάθε είδους επιχωματώσεις και παρεμβάσεις στις κοίτες. Η επιφανειακή απορροή των όμβριων στο τμήμα αυτό της περιοχής ενδιαφέροντος, γίνεται διάσπαρτα, χωρίς την δημιουργία συγκεκριμένων και συγκροτημένων αξόνων ροής. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 9
Χαρακτηριστική περίπτωση, αποτελούν τα ρέματα και οι γραμμές απορροής, που έχουν αντικατασταθεί από δρόμους, χωρίς τα συνοδευτικά τεχνικά έργα για την απρόσκοπτη αποστράγγιση της ευρύτερης περιοχής. Για αρκετούς από τους χείμαρρους της περιοχής μελέτης, έχουν εκπονηθεί μελέτες οριοθέτησης, ενώ για τον Ασωπό έχει γίνει και διευθέτηση της κοίτης του σε μεγάλο τμήμα. Μία εικόνα του πλήρους δικτύου απορροής στην περιοχή μελέτης, δίνεται στο Σχήμα 2.5.2 που ακολουθεί, όπου σημειώνονται όλοι οι κλάδοι των ρεμάτων και οι γραμμές απορροής, που προήλθαν από ψηφιακή επεξεργασία του αναγλύφου της περιοχής. Σχήμα 2.5.2: Πλήρες δίκτυο απορροής της ευρύτερης περιοχής μελέτης Από τα προηγούμενα συμπεραίνεται, ότι το μορφολογικό ανάγλυφο της περιοχής μελέτης, υπόκειται σε βραχύχρονες αλλαγές από τη δράση των ρεμάτων και τις ανθρωπογενείς επεμβάσεις, γεγονός που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στον γενικότερο σχεδιασμό της περιοχής. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 10
3 ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ 3.1 Γενικό γεωτεκτονικό καθεστώς Η περιοχή μελέτης και η ευρύτερη περιοχή υπάγονται γεωτεκτονικά, σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες απόψεις, στην Πελαγονική ζώνη μη μεταμορφωμένων σχηματισμών. Σήμερα, οι δύο παλιές ζώνες (Υποπελαγονική και Πελαγονική) θεωρείται ότι συνιστούν μια ενιαία ζώνη, την Πελαγονική, η οποία διακρίνεται σε Πελαγονική ζώνη μη μεταμορφωμένων σχηματισμών, που γεωγραφικά συμπίπτει γενικά, με την άλλοτε Υποπελαγονική ζώνη και σε Πελαγονική ζώνη μεταμορφωμένων σχηματισμών, που συμπίπτει με την άλλοτε Πελαγονική ζώνη ή «μάζα» (Κατσικάτσος, 1992). Σύμφωνα με τον Κατσικάτσο (1992), οι ενότητες γεωλογικών σχηματισμών που δομούν την Πελαγονική ζώνη μη μεταμορφωμένων σχηματισμών, από τις παλαιότερες προς τις νεότερες, είναι οι εξής: α) Κρυσταλλικό υπόβαθρο β) Νεοπαλαιοζωϊκοί ημιμεταμορφωμένοι, κυρίως κλαστικοί σχηματισμοί γ) Σχηματισμοί του Κατώτερου - Μέσου Τριαδικού. Οι σχηματισμοί αυτοί αποτελούνται βασικά από τρεις κατηγορίες πετρωμάτων: αργιλοψαμμιτικά πετρώματα, βασικά εκρηξιγενή πετρώματα με τους τόφφους τους, που είναι συνήθως υποθαλάσσιες εκχύσεις βασαλτικού μάγματος και ασβεστόλιθοι με μορφή φακοειδών ενστρώσεων. δ) Μη μεταμορφωμένοι ανθρακικοί σχηματισμοί (ασβεστόλιθοι και δολομίτες) του Μέσου Τριαδικού - Ανώτερου Ιουρασικού. Πρόκειται για ανθρακικά ιζήματα μεγάλου πάχους, πολλές φορές περισσότερο από 1.000μ., που έχουν αποτεθεί σε αβαθή θάλασσα. Η σχέση τους με τους υποκείμενους Κάτω - Μεσοτριαδικούς σχηματισμούς είναι κατά κανόνα σχέση συμφωνίας, υπάρχουν όμως και περιοχές στις οποίες αυτοί βρίσκονται σε στρωματογραφική ασυμφωνία. ε) Επωθημένες μεγάλες μάζες οφιολιθικών πετρωμάτων, πάνω στους προηγούμενους σχηματισμούς, που συνοδεύονται από ιζήματα βαθιάς θάλασσας, συμπεριλαμβανομένων και των σχηματισμών του Ηωελληνικού τεκτονικού καλύμματος. Το Ηωελληνικό τεκτονικό κάλυμμα (ονομάζεται και «Προανωκρητιδικό»), είναι δυνατόν να διακριθεί στις παρακάτω ενότητες σχηματισμών: Στους ηφαιστειοϊζηματογενείς σχηματισμούς. Πρόκειται για σχηματισμούς οι οποίοι συνίστανται από ιζήματα βαθιάς θάλασσας, όπως ραδιολαρίτες, πηλίτες και λεπτομερείς ασβεστόλιθοι με διαστρώσεις πυριτόλιθων και από υποθαλάσσιες εκχύσεις βασικών εκρηξιγενών πετρωμάτων, όπως βασαλτών και διαβασών, οι οποίοι έχουν υποστεί έντονη σπηλιτίωση και εμφανίζονται, γενικά, με μορφή pillow-iavas. Στη βάση τους οι σχηματισμοί αυτοί, των οποίων το πάχος υπερβαίνει συνήθως τα 300 μ., είναι έντονα τεκτονισμένοι και «ανακατεμένοι» και συνιστούν ένα τυπικό «melange» σχηματισμών. Στις μάζες υπερβασικών πετρωμάτων. Οι μάζες αυτές, βρίσκονται συνήθως τεκτονικά τοποθετημένες, πάνω στους ηφαιστειοϊζηματογενείς σχηματισμούς, με μορφή ενός Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 11
δεύτερου τεκτονικού καλύμματος, που στο σύνολό του είναι επωθημένο πάνω στους Τριαδικοϊουρασικούς σχηματισμούς. ιάφορες πλήρεις σειρές Τριαδικοϊουρασικών σχηματισμών βαθιάς θάλασσας. στ) Ανωκρητιδικούς επικλυσιγενείς ασβεστόλιθους, με πάχος που κυμαίνεται από 150 600 μέτρα. ζ) Φλύσχη. Οι ασβεστόλιθοι μεταβαίνουν βαθμιαία προς τα πάνω σε ιζήματα του φλύσχη, που συνίστανται κυρίως από ψαμμίτες και αργιλικούς σχιστόλιθους. Η γεωλογική δομή της Αττικής, έχει απασχολήσει κατά καιρούς διαφόρους ερευνητές, με πρώτο τον R. Lepsius (1893). Σύμφωνα με τον Lepsius, η γενική δομή της Αττικής συνίσταται από τις παρακάτω ενότητες σχηματισμών, από τους νεότερους προς τους παλαιότερους: α) Τεταρτογενές (Αλλούβιο - ιλούβιο) β) Τριτογενές Ανώτερο Τριτογενές (Νεογενές) Κατώτερο Τριτογενές γ) Κρητιδικό σύστημα Ανώτερη ασβεστολιθική βαθμίδα (Λυκαβηττού) Αθηναϊκός σχιστόλιθος Κατώτερη ασβεστολιθική βαθμίδα δ) Μεταμορφωμένο σύστημα Ανώτερο Μάρμαρο Σχιστόλιθος Καισαριανής Κατώτερο Μάρμαρο ολομίτες Πιρναρής Σχιστόλιθος Βάρης Η βασική ανωτέρω θεώρηση του Lepsius, και ιδιαίτερα η δομή του Μεταμορφωμένου συστήματος της Αττικής, παραμένει σαν βάση από νεότερους ερευνητές για την θεμελίωση των πρόσφατων απόψεων. Ο Κατσικάτσος (1992), διακρίνει την αυτόχθονη σειρά Αττικής, στις σειρές της Β.Α. Αττικής και στην σειρά Υμηττού Νότιας Αττικής, η δεύτερη από τις οποίες, δεν διαφοροποιείται σχεδόν καθόλου από το μεταμορφωμένο σύστημα του Lepsius. Ο Παπαδέας (2002), δίνει μία ενιαία στρωματογραφική κολώνα της Αττικής, χωρίς να διαφοροποιείται σημαντικά από τους άλλους ερευνητές. Σύμφωνα με τις πρόσφατες συγκλίνουσες απόψεις (Παπανικολάου 1986, Κατσικάτσος 1992, Παπαδέας 2002), η τεκτονική δομή της Αττικής χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μιας μεγάλης τεκτονικής ζώνης που χωρίζει τους ορεινούς όγκους της Πάρνηθας και Αιγάλεω προς τα βορειοδυτικά από τους αντίστοιχους ορεινούς όγκους Πεντέλης - Υμηττού προς τα νοτιοανατολικά, οι οποίοι και δομούνται από τελείως διαφορετικά πετρώματα που ανήκουν σε διαφορετικές γεωτεκτονικές ενότητες. Πιο συγκεκριμένα η Νοτιοανατολική Αττική περιλαμβάνει μεταμορφωμένα πετρώματα από μάρμαρα, σχιστόλιθους, κλπ. που αποτελούν μια συμπαγή μάζα, η οποία βυθίζεται προς τα βορειοδυτικά κάτω από τα μη μεταμορφωμένα ιζηματογενή πετρώματα της βόρειας και δυτικής Αττικής που αποτελούνται κυρίως από ασβεστόλιθους. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 12
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΑΘΗΝΑΣ στη χωρική Υποενότητα της κοιλάδας Ωρωπού» ΜΑΡΤΙΟΣ 2010 Η παραπάνω γενική δομή φαίνεται στο Σχήμα 3.1.1 που ακολουθεί. Σχήμα 3.1.1: Απλοποιημένος γεωλογικός - τεκτονικός χάρτης της Αττικής, 1. Μεταλπικοί σχηματισμοί, 2. Μη μεταμορφωμένοι Αλπικοί σχηματισμοί, 3. Μεταμορφωμένοι Αλπικοί σχηματισμοί, 4. Κύρια ενεργά ρήγματα, 5. Γραμμή επώθησης (Παπανικολάου,., κ.ά., 2002) 3.2 Μορφοτεκτονική Οι πρώτης τάξης κύριες μορφοτεκτονικές δομές της ευρύτερης περιοχής της λεκάνης του Ασωπού περιλαμβάνουν τα τμήματα (α) της ορεινής Πάρνηθας νότια και (β) της πεδινής περιοχής της λεκάνης του Ασωπού βόρεια. Το ορεινό τμήμα αποτελεί το δυτικό μέρος μιας ευρείας μορφοτεκτονικής ενότητας, της οροσειράς Πάρνηθας Κιθαιρώνα, η οποία αναπτύσσεται σε διεύθυνση Α- έως Β ΑΝΑ. Το ορεινό πεδίο οριοθετείται από τον επιφανειακό υδροκρίτη του Ασωπού νότια και από τη μεγάλη μορφολογική ασυνέχεια κατά μήκος Μαλακάσας Αυλώνας Αγίου Θωμά βόρεια. Η πεδινή έκταση της λεκάνης του Ασωπού οριοθετείται νότια από τη μεγάλη γραμμική μορφολογική ασυνέχεια Μαλακάσας Αυλώνας Αγίου Θωμά Ασωπίας, διεύθυνσης Β -ΑΝΑ και βόρεια από την ακτογραμμή του Νότιου Ευβοϊκού κόλπου (βλέπε κατωτέρω Σχήμα 3.2.1). ΓΕΩΡΓΙΟΣ. ΚΑΤΩΠΟ ΗΣ, Γεωλόγος - Μελετητής Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 13
Χαρακτηρίζεται από ήπιο γενικά ανάγλυφο, όπου επικρατούν οι μεταλπικές αποθέσεις του Νεογενούς - Τεταρτογενούς, καθώς και από μικρότερης τάξης μορφολογικές εξάρσεις, διεύθυνσης Β -ΑΝΑ, οι οποίες ταυτίζονται με την παρουσία αλπικών σχηματισμών. Στη περιοχή μελέτης, η σημαντικότερη μορφολογική έξαρση, έχει διεύθυνση Β -ΑΝΑ και φορά βύθισης προς τα ΒΒΑ, και ταυτίζεται με μια μεγάλη ρηξιγενή ζώνη, η οποία ανυψώνει σημαντικά το νότιο ημιορεινό τμήμα από το βόρειο, οριοθετώντας παράλληλα και την εμφάνιση του ασβεστολιθικού υπόβαθρου. Το απόλυτο υψόμετρο αυτής, δεν ξεπερνά τα 400 μέτρα, στις θέσεις Μαυροβούνι (335μ.) και Σπηλιά Γκουρή (396μ.). Μία δεύτερη μορφολογική ασυνέχεια έξαρση στην περιοχή, εντοπίζεται παράλληλα και σχετικά κοντά στην ακτογραμμή, δυτικά του Χαλκουτσίου, με διεύθυνση Α- και φορά βύθισης προς τα βόρεια, και πιθανότατα ταυτίζεται με μια ρηξιγενή ζώνη, η οποία ανυψώνει το νότιο λοφώδες τμήμα από το βόρειο ημιπεδινό. Σχήμα 3.2.1: Μορφολογικές ασυνέχειες που προσδιορίζουν και τις ρηξιγενείς ζώνες στην ευρύτερη περιοχή μελέτης (απόσπασμα από Παπανικολάου,., κ.ά., 1998) 3.3 Νεοτεκτονική ευρύτερης περιοχής μελέτης Η τεκτονική της Αττικής, χαρακτηρίζεται από παράλληλες σειρές με αντίκλινα και σύγκλινα ΒΑ-Ν διεύθυνσης, καθώς και από τρία συστήματα ρηγμάτων ΒΑ-Ν, Β.Β -Ν.ΝΑ και Α- διεύθυνσης. Τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της δράσης τριών τουλάχιστον παραμορφωτικών φάσεων, οι οποίες έχουν προσβάλει το μεταμορφωμένο σύστημα της Αττικής. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 14
Η μεγατεκτονική δομή της ευρύτερης περιοχής ενδιαφέροντος, σχετίζεται με τη δημιουργία του νότιου Ευβοϊκού κόλπου. Ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκε και διαχρονικά εξακολουθεί να εξελίσσεται ο θαλάσσιος χώρος του νότιου Ευβοϊκού κόλπου, σχετίζεται με τη δημιουργία μεγάλων ρηξιγενών ζωνών στα περιθώριά του και στην διαδικασία της λειτουργίας και δράσης τους. Οι ρηξιγενείς αυτές ζώνες (όπως φαίνεται και στο Σχήμα 3.3.1 που παρατίθεται στη συνέχεια), αναπτύσσονται στον παράκτιο θαλάσσιο χώρο, ίχνη τους όμως είναι δυνατόν να παρατηρηθούν και σε χερσαίες θέσεις, ως υπολειμματικές μορφές. Σχήμα 3.3.1: Σκαρίφημα της μεγατεκτονικής δομής του νότιου Ευβοϊκού κόλπου, που δείχνει την διαδικασία διεύρυνσης κατά το Τεταρτογενές (Περισοράτης κ.ά., 1988) Οι γενικές διευθύνσεις των ρηξιγενών ζωνών είναι Β-Ν, Α- και.β -Α.ΝΑ. Η γενικότερη κινηματική του ρηξιτεμάχους της Εύβοιας σε σχέση με αυτό της Στερεάς Ελλάδας, άρχισε κατά το Ολιγόκαινο με σταδιακή βύθιση της ενδιάμεσης χέρσου, ενώ στη συνέχεια η θάλασσα κάλυψε τον νεοδημιουργηθέντα χώρο, πιθανότατα κατά το Πλειστόκαινο. Η πρόσφατη, στο πλαίσιο του γεωλογικού χρόνου, κινηματική των περιθωρίων του νότιου Ευβοϊκού κόλπου δείχνει ότι αυτός διευρύνεται προς τα ανατολικά, με σταθερό το δυτικό του περιθώριο, το οποίο και συμπεριφέρεται ως σημείο στρέψης. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 15
Όσον αφορά στον ρηγματογόνο τεκτονισμό της χέρσου, σημειώνεται ότι μικρού κατακόρυφου άλματος ρήγματα έχουν προσβάλλει τη μάζα των νεογενών σχηματισμών (Μέττος, 1992). Ο γαιώδης χαρακτήρας των αποθέσεων που έχουν προσβληθεί από τον ρηγματογόνο τεκτονισμό, έχει συμβάλλει ώστε να μην έχουν διατηρηθεί στην επιφάνεια του εδάφους τα ίχνη των ρηγμάτων. Η παρουσία των ενεργών ή πιθανά ενεργών ρηγμάτων στην ευρύτερη περιοχή μελέτης, αναφέρεται σε πρόσφατες έρευνες και δημοσιεύσεις διαφόρων επιστημόνων. Οι ρηξιγενείς ζώνες Παλιοχωρίου Μαυροβουνίου, αποτελούν νεοτεκτονικές ρηξιγενείς δομές στα περιθώρια των επιμέρους ομώνυμων αλπικών ρηξιτεμαχών, τα οποία μαζί με την Σπηλιά Γκουρή συνιστούν ένα νεοτεκτονικό κέρας Β -ΑΝΑ διεύθυνσης. Η ρηξιγενής ζώνη που ξεκινά από την περιοχή Μπάφι στα ανατολικά, μέχρι και νότια του Ωρωπού στα δυτικά, φέρνει σε επαφή, είτε τα Νεογενή με το αλπικό υπόβαθρο, είτε τα υπερκείμενα κροκαλοπαγή Μαρκοπούλου Ωρωπού, με τις υποκείμενες λιμναίες μάργες του Άνω Μειοκαίνου. Στην περίπτωση, βόρεια της Σπηλιάς Γκουρή, οι νεοτεκτονικές διεργασίες φαίνεται να επανενεργοποιούν αλπικές δομές και συγκεκριμένα την επώθηση των οφιολίθων πάνω στους ασβεστολίθους. Η ενεργοποίηση κύριων αλπικών δομών κατά το Νεοτεταρτογενές, πιθανότατα έχει διαμορφώσει και τον ευρύτερο γεωμετρικό χαρακτήρα των ρηγμάτων της πεδινής βόρειας περιοχής, τα οποία αν και μετατοπίζουν ρηξιτεμάχη μεταξύ νεογενών ιζημάτων, εντούτοις φαίνεται να αποτελούν τμήμα μιας ευρύτερης νεοτεκτονικής επιφάνειας ληστρικού τύπου, μεγάλο τμήμα της οποίας ταυτίζεται με την επώθηση των οφιολίθων, όπως φαίνεται στο Σχήμα 3.3.2 που ακολουθεί. Σχήμα 3.3.2: Γεωλογική τομή του βόρειου νεοτεκτονικού περιθωρίου Σπηλιάς Γκουρή. ιακρίνεται ο ληστρικός χαρακτήρας του ρήγματος με την επαναδραστηριοποίηση τμήματος της επώθησης των οφιολίθων (Θ. Χατούπης, 2002) Η σημαντική κινηματική εξέλιξη στα νότια περιθώρια της περιοχής μελέτης (Σπηλιά Γκουρή Μαυροβούνι Παλιοχώρι), εκτιμάται ότι έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και τις γειτονικές νεογενείς αποθέσεις, είτε συνιζηματογενώς, είτε μεταγενέστερα, στα πλαίσια μετανάστευσης της ενεργότητας προς το εσωτερικό της λεκάνης. Στο γεγονός αυτό οφείλεται η έντονη παραμόρφωση των νεογενών ιζημάτων στις περιοχές μεταξύ Ωρωπού Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 16
Μήλεσι Μαυροσουβάλας στις οποίες είναι συχνή η παρουσία συζυγών ή παράλληλων ρηγμάτων, με γενική διεύθυνση Α-. Η διαφορετική γεωμετρία των ρηγμάτων μέσα στα νεογενή διεύθυνσης Α-, συγκριτικά με αυτή του περιθωρίου Β -ΑΝΑ έως Β -ΝΑ, φανερώνει επίσης τον έμμεσο χαρακτήρα του μηχανισμού δημιουργίας τους, σε σχέση με τον ευρύτερο εφελκυσμό του Νεοτεταρτογενούς. Συνιστούν τοπικού χαρακτήρα παραμορφωτικές δομές, οι οποίες εντάσσονται σε ένα κοινό εφελκυστικό εντατικό πεδίο δημιουργίας της πεδινής λεκάνης του Ασωπού και κατ επέκταση του σημερινού Νότιου Ευβοϊκού. Στο Σχήμα 3.3.3 παρουσιάζεται σε τρισδιάστατη απεικόνιση, η πιθανά ενεργή ρηξιγενής ζώνη Μηλεσίου - Ωρωπού (ΡΖΜΩ), καθώς και δύο μικρότερα παράκτια ρήγματα. Σχήμα 3.3.3: Ρήγματα στην ευρύτερη περιοχή μελέτης (Θ. Χατούπης, Ι. Φουντούλης, 2004) Στο Σχήμα 3.3.4 παρουσιάζεται απόσπασμα από τον νεοτεκτονικό χάρτη Ανατολικής Αττικής, που συντάχθηκε από τον Ε. Λέκκα κ.ά. Στον χάρτη αυτό, σημειώνεται με χοντρή πράσινη γραμμή η ρηξιγενής ζώνη Μηλεσίου Ωρωπού και ταξινομείται ως πιθανά ενεργό ρήγμα με άλμα άνω των 150 μέτρων. Με πορτοκαλί χοντρή γραμμή, σημειώνεται το παράκτιο - υποθαλάσσιο σεισμικά ενεργό ρήγμα του Ωρωπού, με άλμα άνω των 150 μέτρων. Με πορτοκαλί λεπτή γραμμή, στο δυτικό τμήμα του χάρτη, σημειώνεται ένα χερσαίο ρήγμα, που συμπίπτει με την μορφολογική ασυνέχεια - έξαρση του Σχήματος 3.2.1 (κατά. Παπανικολάου κ.ά.). Το ρήγμα αυτό ταξινομείται σαν ενεργό, με άλμα μικρότερο των 150 μέτρων. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 17
Σχήμα 3.3.4: Απόσπασμα από τον Νεοτεκτονικό χάρτη Ανατολικής Αττικής (Ε. Λέκκας κ.ά,) 3.4 Γεωλογικοί σχηματισμοί ευρύτερης περιοχής μελέτης Οι βασικοί γεωλογικοί σχηματισμοί και ενότητες που δομούν την ευρύτερη περιοχή μελέτης, όπως προέκυψαν από την Προκαταρκτική γεωλογική μελέτη της Α Φάσης και φαίνονται στο σχετικό γεωλογικό χάρτη του Σχήματος 3.4.1 που συντάχθηκε, είναι οι εξής: ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΕΣ ΟΛΟΚΑΙΝΟ Παράκτιες αποθέσεις (H.cd): συνίστανται από άμμους, ιλύ τεναγών, θίνες, χαλαρά αμμοχάλικα και κροκάλες ακτών και καταλαμβάνουν μικρή ζωνώδη έκταση κατά μήκος της ακτής. Αλλουβιακές αποθέσεις και προσχώσεις (H.al): ασύνδετα υλικά από αργίλους, άμμους και χαλίκια, με κυμαινόμενο ποσοστό κροκαλών και λατυπών. Εντοπίζονται κυρίως στην ευρύτερη κοίτη του Ασωπού και στα χαμηλά μορφολογικά τμήματα της περιοχής. Σύγχρονα πλευρικά κορήματα και κώνοι κορημάτων (H.sc): συνίστανται από λατύπες και κροκάλες, κατά θέσεις ελαφρά συγκολλημένες με αργιλικό υλικό. Έχουν σημειακή εμφάνιση στα πρανή του ασβεστολιθικού υποβάθρου, στο νότιο τμήμα της περιοχής. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 18
Σχήμα 3.4.1: Γεωλογικός χάρτης ευρύτερης περιοχής μελέτης (Α Φάση - κοιλάδα Ωρωπού) ΠΛΕΙΣΤΟΚΑΙΝΟ Ποταμοχερσαίες αποθέσεις (Pt): αποτελούνται από εναλλαγές χαλαρών κροκαλοπαγών με αργιλοαμμώδη - πηλώδη υλικά. Εντοπίζονται σημειακά στην περιοχή Ωρωπού και στη βορειοδυτική παραλιακή περιοχή. ΝΕΟΓΕΝΕΣ ΑΝΩΤ. ΜΕΙΟΚΑΙΝΟ Ενότητα Κροκαλοπαγών Μαρκοπούλου Ωρωπού (M.co): εναλλαγές κροκαλοπαγών μικρής έως μεγάλης συνεκτικότητας, με καστανέρυθρες αργίλους, πηλούς και ψαμμίτες. Αποτελούν τον σημαντικότερο σε έκταση σχηματισμό της περιοχής μελέτης και καταλαμβάνουν σχεδόν το σύνολο της ημιπεδινής - λοφώδους ζώνης. Ενότητα Μαργών και Μαργαϊκών Ασβεστολίθων (M.mk): τα κατώτερα μέλη αποτελούνται από τις λεπτοπλακώδεις, κερματισμένες σκληρές μάργες του Συκάμινου, που μεταβαίνουν προς τα πάνω σε μαργαϊκούς ασβεστόλιθους και τραβερτίνες. Έχουν σημαντική εξάπλωση στη περιοχή μελέτης και εντοπίζονται κυρίως στο νότιο και νοτιοδυτικό τμήμα της περιοχής (ευρύτερη περιοχή Συκάμινου). ΑΛΠΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (Πελαγονική ζώνη μη μεταμορφωμένων σχηματισμών) ΗΩΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΚΑΛΥΜΜΑ Ηφαιστειοϊζηματογενής σειρά (b.sh): αποτελεί μία «σχιστοκερατολιθική διάπλαση» και συνίσταται από κερατόλιθους, πηλίτες, αργιλικούς σχιστόλιθους, ασβεστόλιθους και εκχύσεις βασικών πυριγενών πετρωμάτων (οφιολίθων). Οφιόλιθοι (o): αποτελούνται κυρίως από έντονα τεκτονισμένους και διακλασμένους σερπεντινιωμένους περιδοτίτες. Εντοπίζονται σαν ενιαίο σύμπλεγμα μαζί με την «σχιστοκερατολιθική διάπλαση», σε μικρές εμφανίσεις στην ημιορεινή - ορεινή περιοχή Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 19
των υψωμάτων της Σπηλιάς Γκουρή (επωθημένοι πάνω στους ασβεστόλιθους) και Μαυροβουνίου. ΤΡΙΑ ΙΚΟ - ΙΟΥΡΑΣΙΚΟ Ασβεστόλιθοι, δολομιτικοί Ασβεστόλιθοι και ολομίτες (Tm-Ji.k): είναι μέσο - παχυστρωματώδεις, έως άστρωτοι και έντονα τεκτονισμένοι. ομούν το νότιο ορεινό τμήμα της περιοχής μελέτης. 3.5 Γεωλογικοί σχηματισμοί περιοχών επεκτάσεων Οι μελετούμενες στην παρούσα Β Φάση επεκτάσεις των οικιστικών περιοχών, όπως προκύπτει καταρχήν από τον γεωλογικό χάρτη της Α Φάσης (Σχήμα 3.5.1), ο οποίος ενημερώθηκε από την εκπονηθείσα στη παρούσα φάση αναλυτική γεωλογική χαρτογράφηση σε κλίμακα 1:5000, δομούνται αποκλειστικά από: Παράκτιες αποθέσεις, Αλλουβιακές αποθέσεις και προσχώσεις, Πλειστοκαινικές ποταμοχερσαίες αποθέσεις, Κροκαλοπαγή Μαρκοπούλου Ωρωπού και Μάργες - μαργαϊκούς ασβεστόλιθους. Σχήμα 3.5.1: Οι περιοχές επέκτασης στο υπόβαθρο του γεωλογικού χάρτη ΚΛ.1:25000 (1: Σκάλα Ωρωπού, 2: Νέα Πολιτεία, 3: Νέο Σαραντάρι, 4: Άγιος Κωνσταντίνος - Αλυκές, 5: Αγία Παρασκευή, 6: Πλατάνια, 7: Χαλκούτσι - Πευκιάς - Νέα Εκάλη - Αγριλέζα, 8: Νέο Συκάμινο - Μαδαρό - Καμάρι, 9: Κανδήλι, 10: Συκάμινο, 11: Ωρωπός) Την συντριπτικά μεγαλύτερη ποσοστιαία εμφάνιση, καταλαμβάνει η ενότητα των Κροκαλοπαγών Μαρκοπούλου - Ωρωπού και ακολουθούν οι αλλουβιακές και παράκτιες αποθέσεις. Σημειακές εμφανίσεις έχουν οι Πλειστοκαινικές αποθέσεις και η ενότητα των μαργών - μαργαϊκών ασβεστολίθων. Λ. Κηφισίας 27, 115 23 Αθήνα, Τηλ. 210-6464969, Fax 210-6464667, e-mail: gekat@hol.gr 20